Dobra praktyka w zintegrowanym zarządzaniu determinantami
Transkrypt
Dobra praktyka w zintegrowanym zarządzaniu determinantami
Dobra praktyka w zintegrowanym zarządzaniu determinantami zdrowia w miejscu pracy Prof. dr hab. med. Bogusław Barański Szkoła Zdrowia Publicznego Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi Szacuje się, że około w Regionie Europejskim można by obniżyć poziom umieralności o około 30% poprzez znaczną poprawę jakości i zakresu ochrony i promocji zdrowia w miejscu pracy (na podstawie Murray Ch. and Lopez A. D. 1996) The Global Burden of Disease. Vol. 1. Harvard University Press, MA. W 2000 roku – 27 procent pracujących w krajach Unii Europejskiej uważało, że praca stwarza zagrożenie dla ich zdrowia i bezpieczeństwa Większość z nich wiązała się z pracą, takie dolegliwości jak: • • • • bóle kręgosłupa (33%) stres psychiczny (28%) ogólne zmęczenie (23%) bóle mięśni karku i barków (23%) Liczba niezdolnych do pracy z powodów zdrowotnych na 1000 pracujących • • • • W Polsce – 153 osoby Na Litwie – 100 osób W Niemczech – 66 osób W Szwajcarii – 44 osób ZUS podkreśla, ze renta z tytułu niezdolności do pracy nie ma charakteru socjalnej pomocy dla bezrobotnych Koszty chorób związanych z pracą w Niemczech w 1998 (źródło: BAuA 2002) Czynniki środowiska pracy • Ciężka praca/ Podnoszenie ciężarów (23%) • Niebezpieczne substancje • Wibracja • Uciążliwa pozycja pracy • Hałas • Niskie wymagania (9%) • Niska kontrola (14%) Bln € 16 14 12 10 8 6 Min. Koszt całk.: 28 mld € 14.9 13.5 11.1 13.4 4 2 Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie 0 Obciążenie fizyczne Obciążenie psychiczne Koszty chorób związanych z pracą są to koszty leczenia i niezdolności do pracy pomnożone przez wartość ryzyka przypisanego (attributable risk -AR). AR określa udział pracy w rozwoju choroby, służąc jako wskaźnik korelacji pomiędzy chorobą, rodzajem zawodowego czynnika szkodliwego i nasileniem tego czynnika. Według danych ZUS koszt renty z tytułu niezdolności do pracy z powodów zdrowotnych jest większy niż nakłady NFZ na funkcjonowanie zakładów opieki zdrowotnej w Polsce Badania Przemysłowej Kasy Ubezpieczeń Zdrowotnych BKK i Niemieckiej Federacji Obowiązkowych Ubezpieczeń Wypadkowych i Prewencji (HVBG) ujawniły, że: • 1 € zainwestowane w zintegrowane zarządzanie zdrowiem (ZZZ) w przedsiębiorstwie dawało od 2,3 € do 4,9 € dzięki zmniejszeniu absencji chorobowej • absencja może się zmniejszyć od 12% do 36 % • 10 do 15 % osób objętych ZZZ wyzwalało się z nałogu palenia • system zdrowia publicznego stosując ZZZ w miejscu pracy może zyskać od 2,3 € do 5,9 € za każde zainwestowane Euro ENWHP Newsletter • No.3 • September 10th, 2003 European Network for Workplace Health Promotion] http://www.enwhp.org Volkswagen AG / Niemcy Liczba pracowników: 104.000 / lokalizacja: 6 fabryk w Niemczech Î Rada Nadzorcza i Wspólna Rada Pracy grupy Volkswagen wydały oficjalne wytyczne i standardy w sprawie zarządzania zdrowiem dla wszystkich fabryk VW Î Zdrowie na każdym poziomie zarządzania: System zarządzania zdrowiem jest koordynowany przez Departament Zdrowia, komitety bezpieczeństwa i zdrowia pracujących oraz „kółka” zdrowia Î Wprowadzono system sprawozdawczości nt. zdrowia pracujących: zawierający m. in. analizę badań lekarskich, badań opinii załogi, dane o absencji Î Wprowadzono wszechstronne uczestnictwo pracowników w zarządzaniu zdrowiem: „kółka” zdrowia, zarządzanie pomysłami, specjalne seminaria i warsztaty szkoleniowe oraz sprawdzanie skuteczności w praktyce Î Wyniki: zmniejszenie narażenia na czynniki fizyczne, mierzalna poprawa stanu zdrowia oraz oszczędności finansowe Urząd Miasta Dortmund Liczba pracowników: 8.500 Î Zmiany strukturalne związane z wprowadzaniem zaawansowanych technologii wymagają umotywowanej, wykwalifikowanej i zdrowej siły roboczej Î Utworzono specjalny systemu zarządzania zdrowiem pracujących w urzędzie z własnym budżetem i personelem Î Działania dwupoziomowe: centralny zespół zarządzania systemem zdrowia pracujących i działania zdecentralizowane Î Systematyczna analiza potrzeb zdrowotnych i uczestnictwa pracowników w zarządzaniu zdrowiem Î Efekty: Zintegrowane Zarządzanie Zdrowiem w miejscu pracy minimalizuje ryzyka zdrowotne i pomaga w pełni wykorzystać potencjał twórczy pracowników Determinanty zdrowia to: Czynniki osobiste, społeczne, kulturowe, ekonomiczne, środowiskowe i polityczne, które wpływają na stan zdrowia indywidualnych osób lub populacji Dobra praktyka w zintegrowanym zarządzaniu zdrowiem w miejscu pracy, a właściwie czynnikami wpływającymi na zdrowie, to: Systematyczny proces mający na celu poprawę wyników przedsiębiorstwa w zakresie oddziaływania na zdrowie, środowisko, bezpieczeństwo, podtrzymanie zdolności do pracy i kapitał społeczny. W proces ten zaangażowani są partnerzy społeczni i eksperci zarówno z samego przedsiębiorstwa, jak i z organizacji i instytucji spoza przedsiębiorstwa Dobra praktyka z zarządzaniu zdrowiem umożliwia pracodawcom i pracownikom zwiększenie kontroli nad determinantami ich własnego zdrowia zależnymi od: • środowiska pracy (uwarunkowań zawodowych) • stylu i kultury życia • społecznych uwarunkowań zdrowia • wpływu przedsiębiorstwa na środowisko (emisje zanieczyszczeń, wpływ produktów na zdrowie i środowisko Przykłady wskaźników • Oczekiwana długość życia (latach) mieszkańców w wieku 20, 45 i 65 lat • Częstość choroby niedokrwiennej serca (ICD-10: I20-I25, chorób układu mięśnio-szkieletowego (M00-M99), chorób psychicznych (F00-F99) wśród mieszkańców w wieku produkcyjnym • Częstość śmiertelnych wypadków zawodowych • Nowe przypadki trwałej niezdolności do pracy z powodu złego stanu zdrowia na 100 000 mieszkańców • Liczba zgonów w populacji w wieku produkcyjnym (18-65 lat) według przyczyny, płci, zawodu lub sektora zatrudnienia Kluczowi partnerzy w zarządzaniu zdrowiem w miejscu pracy • Władze rządowe i samorządowe • Instytucje ubezpieczeniowe i finansowe • Pracodawcy, pracownicy i ich organizacje • Organizacje społeczne, pozarządowe • Służby medycyny pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska • Stowarzyszenia zawodowe • Instytucje naukowe i edukacyjne System dobrej praktyki w zarządzaniu zdrowiem w miejscu pracy • • • • • • • • • deklaracja i zaangażowanie kierownictwa aktywne uczestnictwo pracowników wsparcie systemu przez profesjonalistów ocena potrzeb w zakresie promocji zdrowia i podtrzymywania zdolności do pracy identyfikacja zagrożeń zawodowych, ocena ryzyka, informowanie o ryzyku plan działania ustalony przez pracodawcę i pracowników skuteczny system zarządzania uzgodnione wskaźniki do oceny zmian roczne raporty i ocena wyników Cele Narodowego Forum Zdrowia Pracujących • Wzmocnienie społecznej dyskusji nad rolą przedsiębiorstw i instytucji publicznych w kształtowaniu zdrowych i bezpiecznych warunków pracy • Ocena stanu i uwarunkowań zdrowia oraz potrzeb zdrowotnych populacji w wieku produkcyjnym w Polsce na tle sytuacji w krajach Unii Europejskiej • Ocena skuteczności systemu ochrony i promocji zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy Cele Narodowego Forum Zdrowia Pracujących (cd.) • Integrowanie różnych nurtów występujących w ochronie zdrowia pracujących (medycyna pracy, BHP, ochrona środowiska, zarządzanie personelem) • Opracowanie wskazań dla rozwoju sektora usług w zakresie ochrony zdrowia i podtrzymywania zdolności do pracy • Upowszechnienie przykładów dobrej praktyki w zarządzaniu determinantami zdrowia w przedsiębiorstwach i instytucjach publicznych • Przygotowanie wniosków i rekomendacji dla wielosektorowej strategii umacniania zdrowia populacji w wieku produkcyjnym w Polsce