wiedza – innowacje – biznes

WIEDZA – INNOWACJE – BIZNES
Uniwersytet to przede wszystkim edukacja i badania. Jednakże nowoczesny uniwersytet chce i musi
wspierać rozwój gospodarczy i współpracować z biznesem
rektor UJ prof. Karol Musioł
A
Archiwum CITTRU
by odnaleźć się w świecie zapełnionym danymi, faktami
Po kilku miesiącach działania „Gazeta Wyborcza” opisywała
i sprawozdaniami, ludzie ciągle wymyślają nowe ułatwienia. CITTRU jako „biznesowe skrzydło promocji Uniwersytetu”,
Większość z nich wywodzi się jednak z metod znanych od dawna: a wspomniane prorynkowe zadania zostały włączone w misję
skrótów, spisów, rekomendacji.
tej jednostki: promowanie uniTakim narzędziem jest z pewnośwersyteckiej wiedzy, wspieracią tag, powszechnie stosowany
nie innowacji oraz kreowanie
w nowych multimediach.
współpracy z biznesem. Hasła
Wikipedia definiuje tag jako
te wymagają dodatkowego
[...] znak lub słowo kluczorozwinięcia.
we przypisane do określonego
Wiedza – ponieważ kofragmentu informacji. Tagi są
rzystamy z intelektualnego
powszechnie stosowane przy
zaplecza Uniwersytetu Jagielopisywaniu informacji tekstowej.
lońskiego.
Jest to słowo opisujące pewną
Innowacje – ponieważ promuszerszą całość. Różni się od słojemy rozwój inspirowany nowymi
wa (wyrażenia) wpisywanego do
technologiami, metodami badawinternetowej wyszukiwarki tym,
czymi i rynkowym wdrażaniem
że wybrał go i do tekstu przypaproduktów oraz usług.
Podpisanie porozumienia pomiędzy Uniwersytetem Jagiellońskim
sował sam autor. Innymi słowy,
Biznes – ponieważ wiemy,
a Plivą Kraków
w tekście na przykład o nowych
że nauka nie może istnieć bez
odkryciach naukowych może nie występować słowo „wynala- współpracy z firmami komercyjnymi, a gospodarka będzie się
zek”, ale autor opisał tekst takim określeniem i każdy szukający szybciej rozwijać przy wsparciu nauki.
wynalazków znajdzie również tę konkretną wypowiedź.
TAGI: REGULACJE NA UJ,
Dlaczego piszę o tym wszystkim, jeśli moim podstawowym
OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ,
zamiarem jest opisanie planów i osiągnięć Centrum Innowacji,
FIRMA AKADEMICKA, BIZLAB,
Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu? Po pierwsze, aby
INICJATYWA TECHNOLOGICZNA
ułatwić czytelnikowi poruszanie się po tekście, który dotyka różnorodnych zagadnień. Po drugie, chcę za pomocą tagów pokazać
Przez pierwsze lata funkcjonowania w ramach wielu procałe spektrum „zjawiska CITTRU”, unaocznić wielozakresowość
tematów, jakimi się zajmuje, oraz przede wszystkim ich przenika- jektów (ponad 20 współfinansowanych tylko z funduszy euronie się; sytuację, kiedy jeden tag, jedno słowo pasuje do różnych pejskich) sprawdziliśmy efektywność różnorodnych narzędzi
dziedzin i zastosowań. I po trzecie, sam tytuł jest zbiorem trzech związanych z transferem wiedzy oraz rozwojem przedsiębiortagów określających naszą rolę i cele działania. Tę myśl rozwinę czości akademickiej. Doprowadziło to do powstania jednolitej
w następnych akapitach.
koncepcji wdrożenia uczelnianego systemu komercjalizacji.
W lutym 2007 roku Senat UJ uchwalił i wprowadził do stoTAGI: 2003, CITTRU, UJ, WIEDZA, INNOWACJE,
sowania zestaw procedur oraz przepisów dotyczących ochrony
BIZNES, FRANCISZEK ZIEJKA, ANDRZEJ RYŚ,
własności intelektualnej i tworzenia firm uniwersyteckich.
ZADANIA CITTRU, STRUKTURA CITTRU
Regulują one między innymi: budowanie współpracy z przemysłem, poszukiwanie potencjalnych partnerów licencjobiorców,
CITTRU powstało pięć lat temu. To wtedy ówczesny rektor opracowywanie sposobów wdrożenia wynalazku, pobudzanie
UJ prof. Franciszek Ziejka postanowił powołać nową jednostkę przedsiębiorczości akademickiej. Uporządkowanie zagadnień
i powierzyć jej sprawy związane z probiznesowym otwieraniem dotyczących ochrony dóbr intelektualnych pozwoli skuteczniej
się Uczelni. Do połowy 2006 roku CITTRU kierował Andrzej promować osiągnięcia naukowe UJ. Jest również kolejnym
Ryś, obecnie dyrektor generalny jednego z departamentów Ko- elementem przystosowywania Uczelni do funkcjonowania
w warunkach rynkowych.
misji Europejskiej.
ALMA MATER
7
w ostatnim czasie kilka firm naukowych. Jedną z nich jest stworzony w Instytucie Biologii Molekularnej UJ MicroBioLab. Jak
zaznacza Magdalena Kulczycka, założycielka firmy i doktorantka UJ, korzystając z potencjału naukowego i technologicznego
Uniwersytetu, podejmuje ona analizy komercyjne. – Jako młoda
i prężna firma jesteśmy w stanie wykonać oznaczenia z biochemii
czy mikrobiologii, a nawet przeprowadzić badania testowe na
organizmach żywych.
W pierwszym etapie rozwoju MicroBioLab skupia się na oznaczeniu występowania bakterii Legionella pneumophila. Pobrane
próbki są analizowane bardzo czułą metodą, bazującą na analizach
DNA. Takie ekspertyzy są szczególnie przydatne do utrzymania
wysokiej jakości systemów
TAGI: PATENTY,
klimatyzacyjnych i wody
MAPY BURZOWE,
(np. w basenach). Strategia
ASTRONOMOWIE
rozwojowa firmy zakłada
stopniowe zwiększenie
Jednymi z pierwszych
zakresu badań, obejmując
realnych efektów wspomiędzy innymi reakcje
mnianej komercjalizacyjnej
komórek na substancje
strategii Uniwersytetu są
lecznicze oraz diagnostykę
nowe zgłoszenia patentowe
wirusów.
mające znaczny potencjał
Magdalena Kulczycka
biznesowy. Bardzo ciewierzy w powodzenie swokawym i rokującym projego przedsięwzięcia. –
jektem, który przechodzi
Wiem, że na wiedzy biotechwłaśnie procedurę patennologicznej można zarobić.
towania, jest odkrycie uniWidziałam to w trakcie
wersyteckich astronomów.
mojego kilkumiesięcznego
Wyniki kilkuletnich testów
pobytu na Uniwersytecie
potwierdzają, że przygoDni Przedsiębiorczości Uniwersytetu Jagiellońskiego
Lund w Szwecji. My w Poltowana na UJ technologia
opracowywania tak zwanych map burzowych będzie znaczącym sce także mamy sprzęt, wykształcone kadry i zapotrzebowanie na
naukowe analizy – podkreśla.
postępem w meteorologii.
CITTRU aktywnie wspiera także nowatorskie firmy tworzone
Obserwując aktywność Słońca i rozprzestrzenianie się fal
elektromagnetycznych w otoczeniu Ziemi, astronomowie odkryli przez studentów lub doktorantów. W większości wprawdzie nie
nowatorską metodę rejestrowania fal ultraniskich częstotliwości. Ich transferują one do biznesu stricte naukowych wynalazków, są jedanaliza umożliwia śledzenie zmian pogodowych nie tylko w bliskim nak świetnym filtrem dla uniwersyteckich innowacji: z kilkunastu
otoczeniu, ale i tysiące kilometrów od odbiorników. Jedyna dotąd uru- firm „stowarzyszonych” z CITTRU po uszczegółowieniu stratechomiona stacja w Bieszczadach ma na przykład możliwość śledze- gii rozwoju powstały między innymi biotechnologiczna spółka
nia wyży pogodowych w Afryce. Szacunkowo około dziesięciu stacji usługowa (Biospekt) oraz firma młodych chemików zajmująca
odbiorczych rozmieszczonych w odpowiednich punktach (z dala od się badaniem tak zwanych hydrożeli (AquapacK).
cywilizacji) pokryłoby swym zasięgiem całą kulę ziemską.
Wstępne analizy ekonomiczne przeprowadzone w CITTRU
TAGI: SZKOLENIA, SZKOLENIA DLA FIRM,
pokazują, że przedstawiona metoda ma ogromne szanse znaleźć
SZKOLENIA NA UNIWERSYTECIE,
zastosowanie w globalnym transporcie, wojskowości, a przede
SZKOLENIA BIZNESOWE,
wszystkim w polepszeniu jakości map pogodowych. Stacje odbiorWARSZTATY INNOWACYJNOŚCI,
cze korzystające z opracowanej na UJ metody są o wiele tańsze od
DOKTORANCI, STYPENDIA
sieci satelitarnej i mają o wiele szerszy zasięg w stosunku do stacji
tradycyjnych – mogą na przykład pokrywać obszary oceanów.
Wspomniane działania związane z tworzeniem nowych firm,
Oczywiście, zgłoszenie patentowe to jeden z początkowych a także wszystkie pozostałe rodzaje aktywności CITTRU nie byłyby
etapów myślenia o komercyjnym wdrożeniu wynalazku. CITTRU możliwe bez rozbudowanych modułów edukacyjnych i promocyjplanuje zainteresować odkryciem potencjalnych inwestorów, chce nych.
też rozszerzyć ochronę innowacji w skali europejskiej.
Trenerzy CITTRU prowadzą specjalistyczne zajęcia dla firm
(m.in. cykl szkoleń dla Bahlsen Sweet, rozwijających proinnowacyjTAGI: FIRMA NAUKOWA,
ne kompetencje pracowników). Od ponad trzech lat rozbudowujemy
FIRMA STUDENCKA, MICROBIOLAB, LEGIONELLA
program szkoleń dla pracowników Uniwersytetu. Są to różnorodne
warsztaty, związane na przykład z możliwością aplikowania o nowe
Komercjalizacja to – oprócz obrotu prawami patentowymi fundusze na rozwój nauki. Istotną działalnością są również szkolenia
– także tworzenie firm akademickich. Na Uczelni powstało dla studentów, doktorantów i młodych naukowców. Kwestie bizneArchiwum CITTRU
Wspomniane regulacje przygotowało CITTRU we współpracy
z prorektorem do spraw badań i współpracy międzynarodowej oraz
prawnikami z Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ. CITTRU
zaproponowało także uzupełniający pakiet wspomagający biznesowe
działania naukowców. Funkcjonujący od wiosny 2007 roku projekt
bizLAB – Laboratorium Akademickiego Biznesu, umożliwia wynajęcie ekspertów patentowych, konsultacje biznesowe czy organizację
spotkań z inwestorami. Wspieranie prac naukowo-wdrożeniowych
zapewniał także prowadzony przez CITTRU punkt kontaktowy
ministerialnego programu Inicjatywa Technologiczna, w ramach
którego można było pozyskać środki na badania aplikacyjne.
8
ALMA MATER
sowe (negocjacje, biznesplan, marketing, prowadzenie firmy) były
przedmiotami zajęć w ramach projektu „Zostań skutecznym przedsiębiorcą”. Natomiast spotkania koncentrujące się na rozwoju pasji
naukowych, kreatywności, multidyscyplinarności i integracji badań
stanowią podstawę corocznych Warsztatów Innowacyjności.
Kontynuując temat doktorantów UJ, warto wskazać na
kończący się właśnie ponaddwuletni program wsparcia stypendialnego (Akademicka Innowacyjność dla Małopolski)
najlepszych i innowacyjnych doktoranckich projektów badawczych. Korzystając z funduszy strukturalnych, CITTRU
wypłaciło 50 doktorantom ponad 1,1 miliona złotych. Za te
pieniądze stypendyści mogli kontynuować badania, mogli
zainwestować je w sprzęt, uczestniczyć w międzynarodowym
życiu naukowym. A że byli to rzeczywiście najlepiej rokujący
naukowcy, świadczą nagrody, jakie uzyskują, wymieniając dla
przykładu stypendium „Polityki” dla młodego fizyka Szymona
Pustelnego czy prestiżową Nagrodę im. Christopha Schmelzera
dla zajmującej się radiobiologią Katarzyny Psonki.
TAGI: PLANY, ŚWIADOMOŚĆ MOŻLIWOŚCI
NAUKOWO-BIZNESOWYCH, EDUKACJA
I INFORMACJA, KOMERCJALIZACJA, WSPÓŁPRACA
Chcemy rozwijać wspomniane działania. Sprawdziliśmy
je w praktyce, dostosowaliśmy do możliwości. Część z nich
na pewno będzie rozbudowywana (choćby tworzenie katalogu
usług naukowych świadczonych firmom przez UJ), część dokładniej dopasowana do potrzeb naukowców i biznesu. Będziemy się starali położyć jeszcze większy nacisk na identyfikację
naukowców zainteresowanych rynkowym wdrożeniem swoich
odkryć – w formie badań zleconych, biznesowo ukierunkowanych projektów badawczych, patentów lub uniwersyteckich
spółek typu spin-off.
Z pewnością będziemy również mocno angażować się w budowanie fundamentów świadomości i wiedzy o możliwych
związkach nauki z gospodarką. Stąd pomysły na kompleksowy
program edukacyjno-informacyjny dla doktorantów, cykl prezentacji dla studentów, szkolenia i doradztwo dla naukowców
próbujących zawierać alianse z biznesem.
Jesteśmy także bardzo silnie nastawieni na partnerstwo
z pokrewnymi instytucjami, firmami, administracją. Wspólnie możemy wyjść poza „jednostkową” promocję Uczelni,
oferować więcej i zyskiwać w większym wymiarze. Śmiało
do naszych firmowych tagów wiedza – innowacje – biznes
możemy dopisać słowo „współpraca”.
Piotr Żabicki
Tekst powstał na bazie artykułu zamieszczonego w czasopiśmie „Sprawy Nauki”. Szczegółowe informacje, propozycje, projekty CITTRU można znaleźć
na stronie internetowej: www.cittru.uj.edu.pl.
WIZYTA NA UNIWERSYTECIE W WIEDNIU
W
dniach 9–12 marca
W trakcie wizyty delegacja
br. prorektor UJ ds.
z Collegium Medicum UJ miała
CM prof. Wiesław Pawlik,
okazję zapoznać się z nowym
pełnomocnik rektora UJ ds.
zreformowanym curriculum,
dydaktyki i współpracy z zaopartym na zintegrowanym
granicą w CM prof. Beata
programie nauczania medycyTobiasz-Adamczyk, prof. Tony, oraz zwiedzała uniwersytecmasz Grodzicki – prodziekan
ki szpital kliniczny w Wiedniu
Wydziału Lekarskiego ds.
na 2500 łóżek, ze szczególnym
Klinicznych, oraz prof. Alfred
uwzględnieniem oddziału interReroń – kierownik Kliniki
nistycznego (w tym oddziału
Położnictwa i Perinatologii
intensywnej terapii) i ginekoloKatedry Ginekologii i Położgicznego. Delegacja zapoznała
nictwa CM UJ przebywali
się również z działalnością zaw Wiedniu na zaproszenie
kładów fizjologii, patofizjologii
rektora Uniwersytetu Me- Od lewej: pełnomocnik rektora UJ ds. dydaktyki i współpracy z zagranicą i patomorfologii.
dycznego prof. Wolfganga w CM prof. Beata Tobiasz-Adamczyk, kierownik Kliniki Położnictwa i PeriObie strony zadeklarowały
Schutza. Rozmowy ze strony natologii Katedry Ginekologii i Położnictwa CM UJ prof. Alfred Reroń, pro- podpisanie umowy o współUniwersytetu Medycznego rektor ds. dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu prof. Rudolf pracy obejmującej wymianę
w Wiedniu, oprócz rektora Mallinger, prorektor UJ ds. CM prof. Wiesław Pawlik i rektor Uniwersytetu studentów w czasie praktyk
Medycznego w Wiedniu prof. Wolfgang Schutz
Schutza, prowadzili: prowakacyjnych, pracowników narektor ds. dydaktycznych prof. Rudolf Mallinger, prorektor ds. ukowych oraz realizację wspólnych projektów badawczych w dzieklinicznych prof. Christoph Zielinski, pełnomocnik ds. badań dzinie ginekologii, immunologii, chorób wewnętrznych, onkologii,
naukowych prof. Otto Scheiner, pełnomocnik ds. curriculum chirurgii i patofizjologii. Termin rewizyty w Krakowie uzgodniono
prof. Anita Rieder oraz kierownicy poszczególnych jednostek na okres rozpoczęcia nowego roku akademickiego.
klinicznych i teoretycznych.
Maciej Rogala
ALMA MATER
9