Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja
Transkrypt
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Oleśnica – Cieszyn, 2016 r. Opracowanie: Miasto Oleśnica Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Gospodarczych DELTA PARTNER www.deltapartner.org.pl Zespół redakcyjny: Artur Kubica, Jan Liniany, Gabriela Mikrut, Bartosz Tyrna. Oleśnica 2016 Przygotowanie aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica zostało zrealizowane przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Spis treści Wprowadzenie......................................................................................................................................... 5 1. Podstawa prawna ................................................................................................................................ 6 2. Zgodność dokumentu .......................................................................................................................... 7 2.1 Spójność dokumentu w skali makro .............................................................................................. 7 2.2 Opis powiązań aktualizacji LPR z dokumentami strategicznymi miasta ......................................... 9 3. Charakterystyka miasta ...................................................................................................................... 11 3.1 Sfera społeczna ............................................................................................................................ 11 3.2 Sfera gospodarcza ....................................................................................................................... 24 3.3 Sfera środowiskowa ..................................................................................................................... 26 3.4 Sfera przestrzenno-funkcjonalna ................................................................................................. 31 3.5 Sfera techniczna .......................................................................................................................... 36 4. Diagnoza obszaru zdegradowanego – wyznaczenie obszaru rewitalizacji ......................................... 42 4.1 Metodyka wyznaczania obszaru zdegradowanego ...................................................................... 42 4.2 Wyniki badań ankietowych .......................................................................................................... 43 4.3 Zasięg terytorialny obszaru rewitalizacji ...................................................................................... 49 4.4 Charakterystyka obszaru ............................................................................................................. 51 4.5 Sfera społeczna ............................................................................................................................ 52 4.6 Sfera gospodarcza ....................................................................................................................... 56 4.7 Sfera środowiskowa ..................................................................................................................... 57 4.8 Strefa przestrzenno-funkcjonalna ............................................................................................... 61 4.9 Sfera techniczna .......................................................................................................................... 63 4.10 Potencjały obszaru .................................................................................................................... 66 5. Podsumowanie diagnozy – analiza SWOT .......................................................................................... 69 6. Wizja stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji ..................................................................... 70 7. Cele rewitalizacji wraz z odpowiadającymi im kierunkami działań .................................................... 71 8. Przedsięwzięcia rewitalizacyjne ......................................................................................................... 75 8.1 Lista „A” ....................................................................................................................................... 76 8.2 Lista „B” ....................................................................................................................................... 78 8.3 Charakterystyka pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych.................................................... 84 8.4 Zintegrowanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych .......................................................................... 85 9. Komplementarność i mechanizmy integrowania działań rewitalizacyjnych ...................................... 89 9.1 Komplementarność przestrzenna ................................................................................................ 89 9.2 Komplementarność problemowa ................................................................................................ 90 Strona 3 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 9.3 Komplementarność proceduralno-instytucjonalna ..................................................................... 91 9.4 Komplementarność międzyokresowa.......................................................................................... 92 9.5 Komplementarność źródeł finansowania .................................................................................... 92 10. Ramy finansowe programu rewitalizacji .......................................................................................... 93 11. Wdrażanie, monitoring i ewaluacja ................................................................................................. 95 11.1 System realizacji (wdrażania) i monitoringu Lokalnego Programu Rewitalizacji ........................ 95 12. Uspołecznienie dokumentu i proces partycypacji społecznej .......................................................... 98 13. Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko ........................................................................ 102 Spis grafik ............................................................................................................................................. 103 Spis fotografii ....................................................................................................................................... 103 Spis tabel.............................................................................................................................................. 103 Spis wykresów...................................................................................................................................... 104 Strona 4 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wprowadzenie W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r. poz.1777) na gminach spoczął obowiązek sporządzenia, koordynowania i tworzenia warunków do wdrożenia i prowadzenia procesu rewitalizacji. Miasto Oleśnica przystępując do przeprowadzenia rewitalizacji, zobowiązane jest do wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Zgodnie z definicją rewitalizacji przyjętą na potrzeby programów operacyjnych na lata 2014 - 2020, za rewitalizację uważa się proces przemian służących wyprowadzeniu ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, którego realizacja odbywa się poprzez przedsięwzięcia kompleksowe i zintegrowane, uwzględniające istotne aspekty w sferach społecznej, funkcjonalno-przestrzennej, gospodarczej i środowiskowej. Rewitalizacja jest procesem wieloletnim, długotrwałym, skoncentrowanym terytorialnie, inicjowanym i sterowanym przez Jednostki Samorządu Terytorialnego (JST), prowadzonym w ścisłej współpracy z lokalną społecznością i na jej rzecz. W związku z powyższymi wytycznymi Miasto Oleśnica pozyskało środki na stworzenie aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji oraz w drodze zapytania ofertowego powierzyło skonstruowanie stosownej dokumentacji Stowarzyszeniu Wspierania Inicjatyw Gospodarczych Delta Partner. W niniejszym dokumencie skoncentrowano się na ogólnej diagnozie poszczególnych sfer i warunków życia w mieście oraz dokonano delimitacji i szczegółowej analizy obszaru uznanego za zdegradowany. Należy podkreślić, że przedmiotowe opracowanie zostało stworzone w oparciu o wytyczne na poziomie krajowym i regionalnym. Strona 5 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 1. Podstawa prawna Do końca 2015 r. dokumentem, który wyznaczał kierunki działań w zakresie rewitalizacji w Mieście Oleśnica był „Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Oleśnica” przyjęty Uchwałą Nr XXXV/212/2009 Rady Miasta w Oleśnicy z dnia 25.06.2009 r. wraz z późniejszymi zmianami. Nowe podejście do rewitalizacji w ramach perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020 wyznaczyło konieczność aktualizacji obowiązującego dokumentu. Miasto Oleśnica, podpisując w dniu 25 lutego 2016 r. z Województwem Dolnośląskim umowę o dofinansowanie, przystąpiło do realizacji projektu pn. „Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnicy”. W marcu 2016 roku wystosowano zapytanie ofertowe dotyczące przygotowania aktualizacji istniejącej dokumentacji i zdecydowano o określeniu nowego zakresu i kierunków rewitalizacji w Oleśnicy. Korzystając z Art. 52. 1. Ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji, samorząd Miasta Oleśnica skorzystał z zapisu wskazującego, że „do dnia 31 grudnia 2023 r. dopuszcza się realizację przedsięwzięć wynikających z programu zawierającego działania służące wyprowadzeniu obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego, przyjmowanego uchwałą rady gminy, bez uchwalania gminnego programu rewitalizacji. W takim przypadku wyznaczenie w drodze uchwały obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, Strefy, a także uchwalenie miejscowego planu rewitalizacji nie jest dopuszczalne”. W związku z przedstawionymi uwarunkowaniami prawnymi przedmiotowy dokument został opracowany na podstawie: Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 z 3 lipca 2015 r. wydanych przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Wytycznych programowych IZ RPO WD dotyczących zasad przygotowania lokalnych programów rewitalizacji (lub dokumentów równorzędnych) w perspektywie finansowej 2014-2020 jako podstawy udzielania wsparcia z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2014-2020 przyjętych 28 grudnia br. Uchwałą nr 1622/V/15 przez Zarząd Województwa Dolnośląskiego. Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 2016 poz. 446); Powiązania aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica zostaną poddane szczegółowej analizie w kolejnym podrozdziale niemniej należy podkreślić, że zakres przedsięwzięć i działań rewitalizacyjnych ściśle koresponduje z zapisami Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014‐2020 oraz Szczegółowego opisu osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020. Dodatkowo w celu koordynacji działań dotyczących wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji, opracowania aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica, powołano zewnętrznego eksperta ds. rewitalizacji. Strona 6 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 2. Zgodność dokumentu Lokalny Program Rewitalizacji jest dokumentem o charakterze operacyjnym, którego podstawowym założeniem jest wyznaczenie ram dla skutecznej interwencji publicznej ukierunkowanej na wyznaczone obszary zdegradowane. W ramach wypracowanych założeń planistycznych dokonywano identyfikacji celów i metod pozwalających na zniwelowanie kluczowych deficytów obszarów problemowych, które w ramach polityki gospodarczej, społecznej i ekologicznej powinny korespondować z założeniami na poziomie wspólnotowym, krajowym i regionalnym. Należy podkreślić, że niniejsza aktualizacja Programu jest zgodna z podstawowymi dokumentami o charakterze planistycznym i programowym. Aktualizacja LPR jest komplementarna w odniesieniu do następujących dokumentów o charakterze programowym i strategicznym, obowiązujących na poziomie wspólnotowym, krajowym i regionalnym: 2.1 Spójność dokumentu w skali makro Tabela 1 Spójność dokumentu w skali makro Komplementarność z dokumentami na poziomie wspólnotowym, krajowym i regionalnym Strategia Europa 2020 Cel główny: „Osiągnięcie wzrostu gospodarczego, który będzie: inteligentny − dzięki bardziej efektywnym inwestycjom w edukację, badania naukowe i innowacje; zrównoważony − dzięki zdecydowanemu przesunięciu w kierunku gospodarki niskoemisyjnej; oraz sprzyjający włączeniu społecznemu, ze szczególnym naciskiem na tworzenie nowych miejsc pracy i ograniczanie ubóstwa”. Dokument wpisuje się w następujące obszary strategiczne: – Bezrobocie wśród młodzieży, poziom zatrudnienia kobiet i osób starszych, – Środowisko dla rozwoju przedsiębiorczości, – Infrastruktura oraz środowisko dla rozwoju przedsiębiorczości. Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 – Umowa Partnerstwa Zgodność dokumentów wyraża się w następujących celach tematycznych: – Cel tematyczny 3. Wzmacnianie Konkurencyjności MŚP, sektora rolnego, – Cel tematyczny 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, – Cel tematyczny 5. Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem, – Cel tematyczny 6. Zachowanie i ochrona środowiska naturalnego oraz wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami, – Cel tematyczny 7. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej, – Cel tematyczny 8. Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności pracowników, – Cel tematyczny 9. Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem, – Cel tematyczny 10. Inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie, – Cel tematyczny 11. Wzmacnianie zdolności instytucjonalnych instytucji publicznych i zainteresowanych stron oraz sprawności administracji publicznej. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Spójność wyraża się w następujących celach: – Cel 2 Poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów, – Cel 3 Poprawa dostępności terytorialnej kraju w równych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury, – Cel 4 Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski, – Cel 5 Zwiększenie odporności struktury przestrzennej kraju na zagrożenia naturalne i utratę bezpieczeństwa energetycznego oraz kształtowanie struktur przestrzennych wspierających zdolności obronne państwa, – Cel 6 Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego Strona 7 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Strategia Rozwoju Kraju 2020 – Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo Spójność wyraża się w następujących obszarach i celach: – Obszar strategiczny I. Sprawne i efektywne państwo Cel I.1. Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem I.1.1. Uporządkowanie kompetencji umożliwiające realizację działań rozwojowych I.1.5. Zapewnienie ładu przestrzennego – Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki II.2.1. Zwiększenie produktywności gospodarki II.2.2. Wzrost udziału przemysłów i usług średnio i wysoko zaawansowanych technologicznie II.2.4. Poprawa warunków ramowych dla prowadzenia działalności gospodarczej Cel II.4. Rozwój kapitału ludzkiego II.4.1. Zwiększanie aktywności zawodowej II.4.2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego II.4.3. Zwiększanie mobilności zawodowej i przestrzennej Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko II.6.1. Racjonalne gospodarowanie zasobami II.6.4. Poprawa stanu środowiska II.6.5. Adaptacja do zmian klimatu Cel II.7. Zwiększenie efektywności transportu II.7.2. Modernizacja i rozbudowa połączeń transportowych II.7.3. Udrożnienie obszarów miejskich – Obszar strategiczny III. Spójność społeczna i terytorialna Cel III.1. Integracja społeczna III.1.1. Zwiększenie aktywności osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych III.3.3. Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych, subregionalnych i lokalnych oraz wzmacniania potencjału obszarów wiejskich III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie Dokument jest zgodny z nadrzędnym celem: „Celem strategicznym polityki regionalnej, określonym w KSRR, jest efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych oraz terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju – wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym”. KSRR ustala trzy cele szczegółowe do 2020 roku, które wpisują się w specyfikę przedmiotowego opracowania: – Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów, – Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie procesom marginalizacji na obszarach problemowych, – Tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej Przedmiotowe opracowanie jest zgodne w zakresie następujących celów szczegółowych: – Cel szczegółowy 1: Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, – Cel szczegółowy 2: Poprawa efektywności energetycznej, – Cel szczegółowy 3: Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, – Cel szczegółowy 4: Rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, – Cel szczegółowy 5: Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami, – Cel szczegółowy 6: Promocja nowych wzorców konsumpcji. Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020 Dokument wpisuje się w cele: – Cel 4. Ochrona środowiska naturalnego, efektywne wykorzystanie zasobów oraz dostosowanie do zmian klimatu i poprawa poziomu bezpieczeństwa – Cel 7. Włączenie społeczne i podniesienie poziomu i jakości życia Strategia Rozwoju Powiatu Oleśnickiego na lata 2015-2020 Strona 8 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Spójność dokumentu stwierdza się w następującym zakresie: Cel szczegółowy przeciwdziałanie bezrobociu Cel szczegółowy wspieranie rozwoju przedsiębiorczości Cel szczegółowy rozwój i modernizacja infrastruktury służącej społeczności lokalnej Cel szczegółowy poprawa dostępności i jakości usług publicznych Cel szczegółowy czyste środowisko oraz zdrowy styl życia Cel szczegółowy budowa wspólnoty Źródło: opracowanie własne 2.2 Opis powiązań aktualizacji LPR z dokumentami strategicznymi miasta Aktualizacja Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica jest zgodna z poszczególnymi dokumentami strategicznymi i planistycznymi miasta z różnych dziedzin funkcjonowania społeczności lokalnej. Tabela 2 Zgodność z dokumentami gminnymi Komplementarność z dokumentami na poziomie gminnym Strategia Rozwoju Miasta Oleśnicy Przedmiotowy dokument realizuje następujące założenia: – Cel strategiczny nr I Dynamiczna wspólnota lokalna Cel operacyjny nr 3 - tworzenie materialnych podstaw rozwoju kultury – Cel strategiczny nr II Gospodarka lokalna oparta na małych i średnich przedsiębiorstwach. Cel strategiczny nr V Poprawa warunków życia mieszkańców. Cel operacyjny nr 1 - unowocześnienie infrastruktury technicznej. Cel operacyjny nr 2 - rewitalizacja zasobów mieszkaniowych i rozwój budownictwa mieszkaniowego. Cel operacyjny nr 3 - modernizacja systemu komunikacyjnego miasta. Proponowane w Lokalnym Programie Rewitalizacji działania mają na celu integracje społeczności lokalnej tym samym wpisują się w cel strategiczny nr I. Poprzez wsparcie osób bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy oraz poprawę estetyki otoczenia przedmiotowy dokument realizuje cel strategiczny nr II i V w obrębie celu operacyjnego nr 3. Wdrożenie LPR przyczyni się do unowocześnienia infrastruktury technicznej, rewitalizacji zasobów mieszkaniowych i modernizacji systemu komunikacyjnego miasta. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego Istotą Planu jest osiągniecie korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych wynikających z działań zmniejszających emisje gazów cieplarnianych, co przełożyć się ma na osiągniecie efektywności energetycznej poprzez: – Cel Strategiczny: Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych z obszaru miasta o 50% w stosunku do przyjętego roku bazowego w perspektywie do 2050 r. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez: redukcję emisji, ograniczenie zużycia energii (ze źródeł konwencjonalnych) i surowców, a także zwiększenie energii ze źródeł odnawialnych w perspektywie do roku 2050 – Cele szczegółowe w perspektywie średnioterminowej: 1. Ograniczenie do roku 2020 emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do roku bazowego. 2. Ograniczenie do roku 2020 zużycia energii o 20% w stosunku do prognozy BAU. 3. Wzrost do roku 2020 udziału energii ze źródeł odnawialnych do 15% w końcowym zużyciu energii Poprzez modernizację budynków znajdujących się na obszarze zdegradowanym (w tym budynków użyteczności publicznej) zakłada się zwiększenie wydajności energetycznej i tym samym realizacje celów PGN. Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Oleśnicy na lata 2016-2022 Strona 9 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Proponowany dokument wpisuje się w priorytety oraz następujące cele szczegółowe: – Priorytet I Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i integracja społeczna osób wymagających szczególnego wsparcia 1.1 Redukowanie zjawiska bezrobocia. 1.2 Wspieranie osób zagrożonych ubóstwem. 1.3 Zapobieganie zjawisku bezdomności. 1.4 Przeciwdziałanie marginalizacji powodowanej uzależnieniami. – Priorytet III Aktywizacja społeczna oraz wysokiej jakości usługi społeczne dla osób starszych i niepełnosprawnych 3.1 Aktywizacja społeczna osób starszych. 3.2 Integracja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych. 3.3 Zapewnienie dostępu do wysokiej jakości usług społecznych dla osób starszych i niepełnosprawnych – Priorytet IV Rozwój lokalnego kapitału społecznego 4.1 Doskonalenie kadr jednostek pomocy społecznej. 4.2 Inicjowanie, umacnianie i rozwój współpracy z organizacjami pozarządowymi. 4.3 Doskonalenie współpracy z administracją samorządową wszystkich szczebli. 4.4 Wspieranie lokalnych inicjatyw społecznych. 4.5 Współpraca z partnerami zagranicznymi. Zawarte w Lokalnym Programie Rewitalizacji cele rewitalizacji (rozdział 7) realizują zadania przedstawione w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Oleśnicy na lata 2016-2022 w szczególności w zakresie zmniejszenia liczby osób bezrobotnych, poprawy jakości i dostępności usług publicznych, aktywizacji i wsparcia osób starszych. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Oleśnicy na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 Charakteryzowany dokument wskazuje kierunki ochrony środowiska. Przedstawiono sfery oraz cele strategiczne, wpisujące się w konstrukcję Aktualizacji LPR: – V.1.2. Planowanie przestrzenne Cel strategiczny: Ekologizacja planowania przestrzennego zapewniająca utrzymanie równowagi przyrodniczej w procesie organizacji przestrzeni dla potrzeb społeczeństwa, z zachowaniem warunków zapewniających ochronę środowiska przed nadmiernym poziomem hałasu i innymi uciążliwościami o źródle antropogenicznym. Cel długoterminowy do 2019 r. Harmonizowanie rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną środowiska i krajobrazu, w tym w szczególności: − rozstrzyganie o lokalizacji obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko, − wskazywanie obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych, w tym korytarzy ekologicznych, oraz uwzględnianie w dokumentach planistycznych wymagań koniecznych do ochrony tych obszarów, − uwzględnianie ochrony krajobrazu kulturowego, w tym układów urbanistycznych, charakterystycznej zabudowy, panoram i osi widokowych, zieleni itp. – V.2. Ochrona powietrza Cel strategiczny: Uzyskanie dobrej (zgodnej z prawem) jakości powietrza atmosferycznego jako element trwałej poprawy standardu życia mieszkańców i utrzymania dobrego stanu środowiska miasta. Cele długoterminowe do 2019 r.: – Wsparcie projektów w zakresie budowy urządzeń i instalacji do produkcji i transportu energii odnawialnej. – Promowanie i popularyzacja modelowych rozwiązań w zakresie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych – Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza – Tworzenie preferencji dla nowych podmiotów gospodarczych wykorzystujących przyjazne środowisku technologie wytwarzania Zwiększenie efektywności energetyczne budynków i modernizacja infrastruktury pozytywnie wpłynie na jakość powietrza atmosferycznego, rewitalizacja i poprawa jakości terenów zielonych powinna wesprzeć ochronę krajobrazu kulturowego. Dokument uwzględnia także elementy przyrody posiadające szczególną wartość symboliczną. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Oleśnica Przedmiotowy dokument wpisuje się w następujące cele: Strona 10 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Prowadzenie działań mających na celu przestrzenne scalenie miasta na terenach zainwestowanych i potencjalnej urbanizacji. Zapewnienie mieszkańcom ogólnodostępnej i różnorodnej oferty usługowej (kultury, handlu, gastronomii, rzemiosła, sportu, wypoczynku i rekreacji). Zapewnienie mieszkańcom satysfakcjonującej oferty pracy poprzez rozwój funkcji gospodarczych. Rozwój funkcji usługowych zgodnie z lokalnym zapotrzebowaniem, ukierunkowanych na obsługę lokalną oraz regionalną. Kształtowanie prawidłowych warunków ochrony środowiska przyrodniczego poprzez zachowanie istniejących i tworzenie nowych form ochrony przyrody, wprowadzenie inwestycji nieuciążliwych, ograniczenie inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska, poprawę stanu infrastruktury technicznej. Poprawa stanu funkcjonowania terenów zieleni publicznej oraz wyznaczenie nowych terenów zieleni parkowej. Ochrona dziedzictwa środowiska kulturowego poprzez poprawę jakości przestrzeni urbanistycznej (rewaloryzacja i odbudowa zabytków architektury i budownictwa oraz powiązanej z nimi zieleni) oraz tworzenie różnych form ochrony. Zdelimitowany obszar w całości znajduje się w jednostce funkcjonalno-przestrzennej Śródmieście i w związku z tym realizuje wskazówki zawarte w SUiKZP. Dzięki proponowanym działaniom przywrócona zostanie centrotwórcza rola terenu, zostaną wydzielone dodatkowe miejsca parkingowe oraz rozwinięte zostaną funkcje gospodarcze terenu. Szczególną troską zostaną otoczone tereny zielone i drzewostan co bezpośrednio realizuje zapisy zawarte w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Oleśnica. Źródło: opracowanie własne Biorąc pod uwagę scharakteryzowane powyżej dokumenty wraz z celami, należy stwierdzić, iż Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica jest zintegrowany oraz komplementarny, wobec planistycznej i strategicznej dokumentacji miejskiej. 3. Charakterystyka miasta 3.1 Sfera społeczna Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w roku 2014 liczba mieszkańców Miasta Oleśnica wynosiła 37 355 osób i stanowili oni 35,1% ludności powiatu oleśnickiego. W badanej dekadzie liczba mieszkańców Miasta nieznacznie wzrosła o 1,1%, na wykresie załączonym poniżej obserwuje się także znaczne wahania w zakresie przyrostu naturalnego. Na przełomie roku 2013 i 2014 różnica przyrostu naturalnego wyniosła 94 osoby. Strona 11 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wykres 1 Liczba mieszkańców i przyrost naturalny w Mieście Oleśnicy w latach 2005-2014 37400 100 87 37300 80 37200 62 37100 60 50 40 37000 29 36900 20 6 4 2 0 36928 36927 36840 36947 36936 37079 37191 37334 -16 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 36600 36500 liczba mieszkańców 37355 -5 36700 37303 36800 -32 -20 -40 2013 2014 przyrost naturalny Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS Sytuację demograficzną MIasta Oleśnicy kształtują również migracje ludności, wewnętrzne oraz zagraniczne. Obserwowane w ostatniej dekadzie saldo migracji osiągało wysokie wartości ujemne. Wyjątek stanowiły lata 2010-2012 gdzie odnotowano wzrost. Oznacza to, że mieszkańcy Miasta częściej w całym badanym czasookresie znajdowali istotne powody, aby zmienić miejsce zamieszkania. Wykres 2 Migracje na pobyt stały i saldo migracji w latach 2005-2014 600 150 100 394 430 444 50 0 337 -18 -50 392 426 440 -38 -100 30 23 19 41 9 40 22 36 29 27 22 39 20 35 57 23 127 11 25 100 -143 35 271 -93 103 500 435 445 447 200 447 -14 501 300 12 423 12 -7 435 459 414 400 106 540 508 500 0 -150 -200 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 zameldowania w ruchu wewnętrznym wymeldowania w ruchu wewnętrznym zameldowania z zagranicy wymeldowania za granicę 2014 saldo migracji Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS Analiza liczby ludności w podziale na ekonomiczne grupy wieku wskazuje na zwiększający się udział osób w wieku poprodukcyjnym w liczbie mieszkańców ogółem. W ostatniej dekadzie wzrost ten osiągnął 5,38 punktu procentowego. Od roku 2009 udział osób w wieku poprodukcyjnym jest wyższy od udziału osób Strona 12 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja w wieku przedprodukcyjnym. Tendencja taka oznacza utrwalanie się procesu „starzenia się społeczeństwa”, co ma niekorzystne znaczenie dla kondycji społeczno-gospodarczej Miasta. 61,68 17,46 20,86 62,31 17,44 20,25 62,98 17,45 19,57 63,52 17,52 18,96 64,09 17,61 18,30 64,60 17,65 17,75 64,81 17,89 17,30 65,14 18,17 16,70 65,21 18,65 16,14 65,30 36600 19,22 15,48 Wykres 3 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w liczbie mieszkańców ogółem w Mieście Oleśnicy w latach 2005-2014 37355 37334 37400 100% 37303 90% 37300 37191 80% 37200 37079 70% 37100 60% 36947 36936 37000 36928 36927 50% 36840 36900 40% 36800 30% 36700 20% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 36500 ludność w wieku przedprodukcyjnym ludnosć w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym liczba ludności 10% 0% Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS Kolejny wykres przedstawia liczbę zarejestrowanych osób bezrobotnych z Oleśnicy oraz ich udział w liczbie bezrobotnych powiatu oleśnickiego i województwa dolnośląskiego. W ostatniej dekadzie liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Oleśnicy zmniejszyła się o ponad 45%, stanowiąc w 2015 roku 2,7% ogółu mieszkańców. Udział osób pozostających bez zatrudnienia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych województwa dolnośląskiego utrzymuje się na stabilnym poziomie, wahającym się pomiędzy 0,9% a 1,02%. Podobna sytuacja ma miejsce w kontekście danych z powiatu oleśnickiego. Tutaj udział bezrobotnych z Miasta, waha się w granicach 3,6 punktu procentowego. Strona 13 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wykres 4 Bezrobocie w Mieście Oleśnica oraz udział w liczbie osób bezrobotnych powiatu i województwa w latach 2006-2015 2000 31,67 30,63 1800 30,54 29,12 30,10 27,89 29,62 35,00 30,24 28,28 27,68 30,00 1600 20,00 1774 10,00 1,01 0,98 1,05 1,13 1,22 1,07 1,13 1,18 1,01 1,02 5,00 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 600 1225 1020 1532 1655 15,00 1201 800 1246 1000 1812 1200 1839 25,00 1871 1400 400 200 0 0,00 liczba osób bezrobotnych w Mieście Oleśnica powiat oleśnicki województwo dolnośląskie Źródło: dane udostępnione przez PUP Oleśnica Porównując odsetek liczby osób bezrobotnych Miasta Oleśnicy w ogólnej liczbie ludności w wieku produkcyjnym, z innymi jednostkami terytorialnymi, należy zauważyć korzystną tendencję. W całym badanym czasookresie odsetek ten zawsze pozostaje niższy w odniesieniu do powiatu oleśnickiego i województwa dolnośląskiego. Wykres 5 Udział osób bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w latach 2005-2014 - porównanie 12,00 8,79 8,73 7,99 8,87 8,00 7,95 8,78 10,00 6,58 8,22 8,34 7,54 7,72 6,00 6,71 7,84 6,08 6,01 9,77 4,00 6,53 6,00 5,32 7,80 7,54 6,49 7,74 6,94 5,02 5,19 7,77 2,00 0,00 2006 2007 2008 Miasto Oleśnica 2009 2010 powiat oleśnicki 2011 2012 2013 2014 województwo dolnośląskie Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS Szczegółowa analiza bezrobocia w Oleśnicy wskazuje, że liczba osób bezrobotnych zdominowana jest przez udział osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. W 2015 roku osoby te stanowiły blisko 80% ogółu bezrobotnych. Najliczniejszą grupę wśród osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy stanowią osoby długotrwale bezrobotne (47,8% ogółu bezrobotnych) oraz osoby, które przekroczyły 50 rok życia ( 31,9% ogółu bezrobotnych). Strona 14 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Tabela 3 Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy w latach 2011-2015 Wyszczególnienie 2011 2012 2013 2014 2015 Bezrobotni ogółem 1532 1774 1812 1225 1020 Kobiety 836 874 922 656 569 Pozostający bez pracy powyżej 24 miesięcy 138 204 218 193 161 1350 1556 1597 1014 814 Osoby do 25 roku życia 253 296 257 134 102 Osoby powyżej 50 roku życia 391 454 485 392 326 Osoby długotrwale bezrobotne 697 725 832 629 488 24 24 38 23 0 Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy ogółem Osoby, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia Źródło: dane udostępnione przez PUP Oleśnica Jedną z pochodnych poziomu bezrobocia jest liczba osób korzystających z usług Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Ponieważ bezrobocie jest najczęstszym powodem objęcia pomocą społeczną, uznaje się, że liczba osób czy rodzin z niej korzystających będzie się zmieniać adekwatnie do liczby osób bezrobotnych. Jednostką odpowiedzialną za realizację polityki społecznej Miasta Oleśnicy jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Oleśnicy będący jednostką organizacyjną oleśnickiego magistratu. Zasadniczym przedmiotem działania MOPS jest wykonywanie zadań pomocy społecznej w mieście, a w szczególności1: – opracowanie , realizacja i koordynacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej , profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii, – opracowanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej , – udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym , – przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych, zasiłków celowych, – opłacanie składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie nie zamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, – praca socjalna, – organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych w miejscu zamieszkania, – prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo – wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych, – 1 tworzenie systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną, dożywianie dzieci, za: Statut MOPS w Oleśnicy Strona 15 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja – sprawianie pogrzebu w tym osobom bezdomnym, kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu, – sporządzanie wymaganych sprawozdań i przekazywanie ich wojewodzie również w wersji elektronicznej z zastosowaniem systemu informatycznego, – przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych, – przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków , pożyczek oraz pomocy w naturze , – podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy , w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych Poniższe wykresy przedstawiają kondycję Oleśnicy na tle powiatu i województwa w kontekście sytuacji społecznej, mierzonej udziałem gospodarstw domowych i osób korzystających z pomocy społecznej w ogólnej liczbie podmiotów. Wykres 6 Udział gospodarstw domowych korzystających z pomocy społecznej w liczbie ludności ogółem w latach 2010-2014 [%] 3,50 2,90 3,00 2,71 2,50 2,00 1,89 2,02 2,01 1,85 1,94 2011 2012 1,80 2,79 2,68 2,14 2,11 2,61 1,89 1,93 1,50 1,00 0,50 0,00 2010 Miasto Oleśnica powiat oleśnicki 2013 2014 województwo dolnośląskie Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS W badanym okresie analizowany wskaźnik dla Miasta Oleśnica jest niższy w porównaniu z danymi dla powiatu oleśnickiego i województwa dolnośląskiego, kształtujący się na stabilnym poziomie od 1,8 do 1,89 punktu procentowego (wyjątek stanowi rok 2013 gdzie wskaźnik jest minimalnie wyższy) Strona 16 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wykres 7 Udział osób korzystających z pomocy społecznej w liczbie ludności ogółem w latach 2010-2014 [%] 8,00 6,95 7,00 6,01 5,88 6,00 6,38 6,34 6,15 5,76 5,70 5,36 5,13 4,64 5,00 4,04 3,99 3,91 4,00 3,86 3,00 2,00 1,00 0,00 2010 2011 2012 Miasto Oleśnica powiat oleśnicki 2013 2014 wojewóztwo dolnośląskie Źródło: dane Banku Danych Lokalnych Wskaźnik udziału osób korzystających z pomocy społecznej w Oleśnicy wykazuje, że liczba osób zależnych od pomocy społecznej podlega nieznacznym wahaniom w granicach nieprzekraczających 1%. Należy podkreślić, że wskaźnik ten jest niższy niż w porównywanych jednostkach terytorialnych. Dla zapewnienia odpowiedniej realizacji polityki społecznej Miasta decyzją Rady Miasta przyjęto dnia 26.02.2016 Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Oleśnicy na lata 2016-2022 (uchwała nr XVIII/143/2016). Cele strategiczne i priorytety jakie wyznaczono do realizacji przedstawia następna tabela. Tabela 4 Cele i priorytety Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Oleśnicy na lata 2016-2022 Priorytet Priorytet I Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i integracja społeczna osób wymagających szczególnego wsparcia Priorytet II Wspieranie rodziny oraz wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży Cele operacyjne Partnerzy 1.1 Redukowanie zjawiska bezrobocia. 1.2 Wspieranie osób zagrożonych ubóstwem. 1.3 Zapobieganie zjawisku bezdomności. 1.4 Przeciwdziałanie marginalizacji powodowanej uzależnieniami. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowy Urząd Pracy Organizacje Pozarządowe. Szkoły. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii. 2.1 Doskonalenie systemu opieki nad dziećmi i rodziną. 2.2 Aktywizacja społeczna dzieci i młodzieży, zwłaszcza z rodzin dysfunkcyjnych. 2.3 Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,Komenda Powiatowa Policji, Sąd Rejonowy, Organizacje Pozarządowe, Szkoły, Instytucje kulturalne i sportowe, Poradnia psychologiczno – pedagogiczna. Strona 17 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Priorytet III Aktywizacja społeczna oraz wysokiej jakości usługi społeczne dla osób starszych i niepełnosprawnych Priorytet IV Rozwój lokalnego kapitału społecznego 3.1 Aktywizacja społeczna osób starszych. 3.2 Integracja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych. 3.3 Zapewnienie dostępu do wysokiej jakości usług społecznych dla osób starszych i niepełnosprawnych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Organizacje Pozarządowe. Uniwersytet III Wieku, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie 4.1 Doskonalenie kadr jednostek pomocy społecznej. 4.2 Inicjowanie, umacnianie i rozwój współpracy z organizacjami pozarządowymi. 4.3 Doskonalenie współpracy z administracją samorządową wszystkich szczebli. 4.4 Wspieranie lokalnych inicjatyw społecznych. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Organizacje pozarządowe Jednostki szkoleniowe. Jednostki administracji samorządowej z terenu powiatu . Miasta partnerskie. Źródło: Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Oleśnicy na lata 2016-2022 Szansą na realizację działań wskazanych powyżej jest opracowanie aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji, skoncentrowanego właśnie na kwestiach społecznych, mobilizacji społeczności lokalnej, a w szczególności aktywizację grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. Elementem uzupełniającym diagnozę sfery społecznej Miasta jest analiza systemu edukacji i opieki przedszkolnej jako elementów wywierających znaczący wpływ na lokalną gospodarkę oraz rynek pracy a także zwiększenie popytu na usługi publiczne realizowane przez Oleśnicę. Według danych UM Oleśnica w Mieście Oleśnica funkcjonują 4 żłobki (publiczne i prywatne), 1 klub malucha, 13 placówek przedszkolnych (publicznych i prywatnych), 5 szkół podstawowych, 3 gimnazja oraz 13 szkół ponadgimnazjalnych i policealnych (publicznych i prywatnych). Analiza liczby uczniów w ostatnich 5 latach wskazuje, na sukcesywne zmniejszanie się ich liczby w szkołach ponadgimnazjalnych (od roku 2010 -18,6%) Wzrasta natomiast liczba uczniów w szkołach podstawowych (o +11,2%). Opisane zjawiska mają ścisły związek z czynnikami demograficznymi – ujemne saldo migracji rzutuje negatywnie na liczbę uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych natomiast dodatni przyrost naturalny zwiększa liczbę uczniów w szkolnictwie podstawowym. Dynamika w liczbie uczniów i dzieci w pozostałych dwóch typach placówek oświatowych (przedszkolach i gimnazjach) wykazuje niewielkie wahania. Strona 18 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wykres 8 Liczba dzieci i uczniów w placówkach oświatowych w latach 2010-2014 3 500 2 408 2 560 2 500 2 734 2 957 2 995 3 000 2 000 2 490 1 439 1 440 2 320 1 515 1 596 2 285 2 302 1 000 1 687 2 210 1 500 1 480 1 677 1 610 1 520 1 395 500 0 2010 2011 2012 2013 liczba dzieci w przedszkolach uczniowie szkół podstawowych uczniowie gimnazjum uczniowie szkół ponadgimnazjalnych 2014 Źródło: dane Banku Danych Lokalnych Główną instytucją kultury w Oleśnicy jest: Biblioteka i Forum Kultury w Oleśnicy, gdzie regularnie odbywają się wystawy, spektakle występy kabaretowe i inne wydarzenia kulturalne. Poniżej zestawiono porównawczo wartości wskaźników ukazujących kondycję czytelnictwa w Mieście Oleśnicy oraz w powiecie oleśnickim i województwie dolnośląskim. W oparciu o dane można uznać, że mieszkańcy Oleśnicy najrzadziej wypożyczają książki, ale także baza biblioteczna jest najsłabiej rozwinięta w porównaniu z innymi jednostkami terytorialnymi. Tabela 5 Wskaźniki czytelnictwa – porównanie 2014r. Wskaźnik Ludność na 1 placówkę biblioteczną Księgozbiór bibliotek na 1000 ludności Czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności Wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach województwo dolnośląskie 4 234 3 170,9 164 18,6 powiat oleśnicki 3 666 2 985,0 161 17,4 Miasto Oleśnica 12 452 1 841,2 242 16,5 Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS Analizując liczbę członków kół i klubów funkcjonujących w Oleśnicy, należy stwierdzić, że mimo spadku liczby tych organizacji w latach 2012-2013 obserwuje się ponowne zainteresowanie tego typu aktywnością. Mieszkańcy coraz chętniej zostają członkami klubów i kół. Od roku 2011 liczba członków wzrosła blisko dwukrotnie. Oznacza to, że ludność jest otwarta na nową ofertę i możliwości aktywizacji. Strona 19 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wykres 9 Koła i kluby oraz liczba członków w Mieście Oleśnica w latach 2011-2014 400 10 9 350 341 8 300 7 272 250 6 216 200 5 176 4 150 3 100 2 50 1 8 5 6 9 2011 2012 2013 2014 0 0 koła i kluby członkowie Źródło: dane Banku Danych Lokalnych W zakresie współpracy sektora pozarządowego z samorządowym najważniejszym aktem prawnym jest Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r. Uregulowana ustawowo współpraca pomiędzy samorządami a sektorem NGO2 przewiduje szeroki zakres działań budujących określoną relację. Dokumentem regulującym współpracę pomiędzy Miastem a organizacjami III sektora jest roczny Program Współpracy Miasta Oleśnicy z podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego. W projekcie uchwały z 2016 roku znajdują się następujące cele: Cel główny: Budowanie partnerstwa pomiędzy Miastem Oleśnica a organizacjami pozarządowymi i podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego, służącego rozpoznaniu i zaspokajaniu potrzeb mieszkańców oraz wzmacnianiu aktywności obywatelskiej w rozwiązywaniu problemów lokalnych Celami szczegółowymi programu jest: a) Stworzenie warunków do zwiększenia aktywności społecznej mieszkańców b) Prowadzenie nowatorskich i efektywnych działań na rzecz mieszkańców c) Wykorzystanie potencjału i możliwości organizacji pozarządowych d) Podnoszenie standardów współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi e) Zwiększenie udziału mieszkańców w rozwiązywaniu lokalnych problemów f) 2 Racjonalne wykorzystanie środków publicznych Non Governmental Organizations – organizacje pozarządowe Strona 20 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja W następnej tabeli wylistowano wszystkie organizacje pozarządowe na terenie Miasta Oleśnica posiadające wpis do KRS, kluby sportowe, uczniowskie kluby sportowe, oraz stowarzyszenia zwykłe. Tabela 6 Organizacje III sektora działające na terenie Oleśnicy 2016r. L.p Nazwa 1. Klub Motocyklowy - Corvus 2. Wojskowy Klub Sportowy "Oleśniczanka" 3. 4. Międzyzakładowy Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego Spółka Akcyjna W Oleśnicy Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej W Oleśnicy 5. Cech Rzemiosł Różnych Oraz Małej I Średniej Przedsiębiorczości 6. Klub Sportowy Taekwon-Do I.T.F. Ge-Baek Oleśnica 7. "Oleśnicki Klub Modelarski" 8. Związek Zawodowy Pracowników Spółdzielni Inwalidów "Fructowin" W Oleśnicy 9. Powiatowy Szkolny Związek Sportowy W Oleśnicy 10. "Towarzystwo Przyjaciół Oleśnicy" 11. Stowarzyszenie - "Organizacja Pomocy Bezrobotnym I Niepełnosprawnym" W Likwidacji 12. Międzyzakładowy Związek Zawodowy "Młodych" W Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego Spółka Akcyjna W Oleśnicy 13. "Miejskie Szkolne Stowarzyszenie Sportowe W Oleśnicy" 14. Miejski Klub Sportowy "Pogoń" Oleśnica 15. Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej "Relaks" 16. Klub Krzewienia Trzeźwości I Abstynencji "Feniks" 17. Fundacja Na Rzecz Profilaktyki I Rehabilitacji Dzieci Z Wadami Postawy I Uszkodzeniami Narządów Ruchu 18. Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych , Nieporadnych Oraz Samotnych Matek 19. "Stowarzyszenie Przedsiębiorców Powiatu Oleśnickiego" 20. Stowarzyszenie Wędkarzy Wojskowych "Lotnik" W Oleśnicy 21. Związek Plantatorów Tytoniu W Oleśnicy 22. Stowarzyszenie Ochotniczych Hufców Pracy Oddział Terenowy W Oleśnicy 23. Szpital Im. Józefa Dietla W Oleśnicy 24. Biuro Centrum Wolontariatu W Oleśnicy 25. Oleśnickie Stowarzyszenie Kupców "Jarmark" W Upadłości Likwidacyjnej 26. Powiatowy Zespół Szpitali 27. Stowarzyszenie Oleśnicki Klub Amazonek - "Victoria" 28. Stowarzyszenie Jazz Na Kanapie 29. Powiatowy Integracyjny Klub Sportowy "Orzeł" 30. Fundacja Na Rzecz Ochrony I Promocji Zdrowia W Powiecie Oleśnickim 31. Fundacja Imienia Księdza Infułata Franciszka Sudoła 32. Oleśnickie Towarzystwo Tenisowe -"Smecz" Oleśnica 33. Stowarzyszenie Na Rzecz Państwowej Szkoły Muzycznej I Stopnia Im. F. Chopina W Oleśnicy 34. "Fundacja Droga I Życie" 35. Towarzystwo Sympatyków 10 Rwt Strona 21 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 36. Polskie Towarzystwo Medycyny Manualnej 37. "Pomocna Dłoń" 38. Klub Biegacza "Lupus" 39. Konfraternia Kulturalna 40. Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Gimnazjum Nr 3 Im. Podróżników I Odkrywców Polskich W Oleśnicy "Rozwinąć Skrzydła" 41. Towarzystwo Przyrodnicze Ziemi Oleśnickiej 42. Stowarzyszenie Oleśnicki Uniwersytet III Wieku 43. Stowarzyszenie Przewoźników Zarobkowych Powiatu Oleśnica 44. Stowarzyszenie Sympatyków Szkoły Podstawowej Nr 4 Im. Prof. Romana Podoskiego W Oleśnicy 45. "Fundacja Ritka" 46. Stowarzyszenie "Vita Regis" 47. "Blues And Jazz Dla Ciebie" 48. "Lokalna Grupa Działania Dobra Widawa" 49. Stowarzyszenie Wspierania Rozwoju Szkoły Podstawowej Z Oddziałami Integracyjnymi Nr 6 Im. Janusza Korczaka W Oleśnicy "Szkoła Na Szóstkę" 50. Fundacja Świat Z Uśmiechem 51. Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły Podstawowej Nr 8 Im. Noblistów Polskich W Oleśnicy "Ósemka" 52. Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły Podstawowej Nr 2 Im. Jana Kilińskiego W Oleśnicy "Spełnijmy Marzenia" 53. Fundacja "Tęczowy Świat" 54. Fundacja "Podaruj Dzieciom Uśmiech" 55. "Fundacja Na Rzecz Wspierania Biznesu I Rozwoju Przedsiębiorczości - Attila" 56. Oleśnickie Stowarzyszenia Wspierania Edukacji Mechaników 57. Stowarzyszenie Konsumer 58. Stowarzyszenie Św. Eliasza 59. Stowarzyszenie Wikliniarska 60. Fundacja Św. Jana Apostoła I Ewangelisty 61. Stowarzyszenie Polsko-Szwedzkie "Tillsammans" 62. Fundacja "Podaj Łapę" 63. Stowarzyszenie Inicjatyw Turystycznych 64. Klub Sportowy Hikari Oleśnica 65. Służby Ratownicze 66. Stowarzyszenie Instytut Ekonomiczno-Przyrodniczy "Margo" Z Siedzibą W Oleśnicy 67. Oleśnickie Stowarzyszenie Miłośników Techniki Olsensium 68. Klub Sportowy "Ajde" 69. Fundacja Na Rzecz Dzieci Niepełnosprawnych I Ich Rodzin "Warto Pomagać" 70. Klub Biegacza Szerszeń Oleśnica 71. Fundacja Świętego Józefa 72. Fundacja Im.Sigmara Polke 73. Stowarzyszenie "Samodzielna Inicjatywa Młodzieży" 74. Oleśnicka Fundacja Rozwoju Sportowego Strona 22 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 75. Fundacja "Ofca" 76. Stowarzyszenie Powiatowy Klub Piłki Siatkowej "Siatkarz" 77. Fundacja Na Rzecz Bezdomnych I Skrzywdzonych Zwierząt "Oleśnickie Bidy" 78. Fundacja "Stary Młyn" Kluby Sportowe i Uczniowskie Kluby Sportowe 1. Stowarzyszenia Piłkarskie „Rataje” w Oleśnicy 2. KS DOSAN w Oleśnicy 3. MIKS „Junior” w Oleśnicy 4. Oleśnickie Stowarzyszenie Sportowe 5. MKP „ATOL” w Oleśnicy 6. ISRS MOKiS Siatkarz Oleśnica 7. Stowarzyszenie Piłki Ręcznej w Oleśnicy 8. Oleśnicki Klub Hokejowy 9. Akademia Piłkarska Oleśnica 10. Oleśnicka Strefa Nordic Walking 11. Koszykarski Klub Oleśnica 12. Klub Sportowy „OLIMPIA” Oleśnica 13. Oleśnica Outlaws- Klub Futbolu Amerykańskiego 14. Fighters Factory Oleśnica 15. Judo Tigers Oleśnica 16. Aerogirls Klub Biegacza 17. Cała Oleśnica Biega 18. Strzelecki Klub Sportowy HUZAR Oleśnica 19. UKS Gimnazjum Nr 1 Oleśnica 20. UKS „ARKA” w Oleśnicy 21. UKP „Torpeda” Oleśnica 22. Uczniowski Klub Sportowy „Pogoń Oleśnica” Stowarzyszenia zwykłe 1. Stowarzyszenie Przyjaciół Teologii ,,Bet Midrasz” 2. Stowarzyszenie Interwencji Obywatelskiej 3. Polskie Stowarzyszenie ,,Patchwork” 4. Oleśnickie Stowarzyszenie Paralotniarzy ,,Glajt” 5. Stowarzyszenie ,,Dla Oleśnicy” 6. Stowarzyszenie Wędkarskie ,,Karp” 7. Lewica Powiatu Oleśnickiego 8. Chrześcijańska Misja Szpitalna 9. Światło moja pasja Źródło: dane ems.ms.gov.pl, baza KRS, Starostwo Powiatowe Oleśnica Strona 23 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 3.2 Sfera gospodarcza W roku 2014 w Oleśnicy odnotowano 3 957 podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON. Ostatnie 5 lat charakteryzują się wahaniami w dynamice liczby podmiotów gospodarczych. Pomiędzy rokiem 2010 a 2014 nastąpił spadek o 2,6%, jednak tylko pomiędzy rokiem 2010 a 2011 nastąpił spadek w liczbie podmiotów o 3,7%. Wzrost w liczbie podmiotów gospodarczych obserwowany w okresie od 2013 roku do 2014 roku wyniósł natomiast 1,3%. Wykres 10 Liczba podmiotów gospodarczych w Oleśnicy w latach 2010-2014 4 500 4 100 4 000 4 066 3 729 3 735 3 748 3 000 3 771 4 050 3 902 3 500 2 500 3 957 2 000 3 915 1 500 3 907 3 904 3 850 185 175 172 167 164 3 950 3 900 1 000 500 4 000 0 3 800 2010 2011 2012 sektor publiczny 2013 sektor prywatny 2014 ogółem Źródło: dane Bank Danych Lokalnych GUS Analiza wskaźników gospodarczych wskazuje, że mieszkańców Oleśnicy charakteryzuje przeciętny (wiele wskaźników przekracza poziom powiatowy jednak nie dorównuje poziomowi województwa) poziom przedsiębiorczości. Oznacza to konieczność aktywizacji zawodowej, szczególnie w kontekście wysokiej liczby osób bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Tabela 7 Wskaźniki gospodarcze, 2014 r. Wskaźniki Jednostka terytorialna 2010 2011 2012 2013 2014 podmioty wpisane do rejestru REGON na 1 000 ludności 2010 2011 2012 2013 2014 osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym województwo dolnośląskie 113,55 112,33 115,61 119,44 120,72 12,26 11,98 12,30 12,61 12,70 powiat oleśnicki 90,59 89,15 90,81 92,61 93,59 10,80 10,47 10,53 10,79 10,86 Miasto Oleśnica 109,66 105,20 104,60 104,66 105,93 12,99 12,26 11,99 12,02 12,07 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 podmioty na 1 000 mieszkańców w wieku produkcyjnym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 1000 ludności województwo dolnośląskie 172,86 172,14 178,54 186,13 190,13 80,56 78,16 79,63 80,92 80,62 powiat oleśnicki 138,47 136,99 140,19 144,06 146,73 70,62 68,11 68,19 69,36 69,24 Miasto Oleśnica 171,09 165,73 166,16 167,96 171,75 83,23 77,90 75,51 74,90 74,42 Strona 24 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 2010 2011 2012 2013 2014 jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności 2010 2011 2012 2013 2014 jednostki wykreślone z rejestru REGON na 10 tys. ludności województwo dolnośląskie 114,46 102,71 103,94 112,99 101,13 65,69 114,76 72,05 76,22 88,37 powiat oleśnicki 99,00 95,41 90,27 82,15 86,37 57,35 104,89 72,22 63,57 74,41 Miasto Oleśnica 114,48 99,81 96,95 90,18 101,05 66,69 130,74 97,22 82,15 87,92 Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS Analiza struktury gospodarki i jej profilu została oparta o liczbę podmiotów wpisanych do poszczególnych sekcji PKD 2007. Najliczniejszą grupą podmiotów są przedsiębiorstwa związane z handlem, naprawą pojazdów oraz budownictwem. W roku 2014 stanowiły one odpowiednio 25,1% i 12,9% wszystkich podmiotów gospodarczych Miasta. Przedsiębiorstwa związane z obsługą rynku nieruchomości stanowią 11,8% podmiotów Oleśnicy, a działalność profesjonalna i naukowa to 8,4%. Strona 25 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wykres 11 Podmioty gospodarcze w Oleśnicy wg sekcji PKD, 2014. Sekcja D Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz 3 Sekcja E Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami 11 Sekcja O Administracja publiczna i obrona narodowa 15 Sekcja A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 47 Sekcja R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 67 Sekcja I Działalność związana z zakwaterowaniem 88 Sekcja N Działalność w zakresie usług administrowania 91 Sekcja J Informacja i komunikacja 103 Sekcja P Edukacja 140 Sekcja K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 149 Sekcja H Transport i gospodarka magazynowa 165 Sekcja Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 197 Sekcje S i T Pozostała działalność usługowa, Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników 258 Sekcja C Przetwórstwo przemysłowe 319 Sekcja M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 332 Sekcja L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 465 Sekcja F Budownictwo 513 Sekcja G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych 994 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1 000 Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS 3.3 Sfera środowiskowa Przedmiot analizy stanowią tereny miejskie w znacznej mierze antropogenicznie przekształcone. Sfera środowiska naturalnego jest istotnym czynnikiem bezpośrednio wpływającym na jakość życia mieszkańców. Szeroko rozumiana sfera środowiskowa, a szczególnie zagadnienie niskiej emisji (jej ograniczenie), to element kluczowy w zakresie interwencji w infrastrukturę techniczną, jej przeobrażania w zakresie funkcjonalnym, przywracania pierwotnej jakości oraz dostosowywania do zidentyfikowanych potrzeb społecznych. Jedną z podstawowych form ochrony przyrody w Polsce jest tworzenie obszarów prawnie chronionych. Kluczowe znaczenie mają Obszary Natura 2000, przyjęty Strona 26 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja przez Unię Europejską system ochrony wybranych elementów przyrody, najważniejszych z punktu widzenia całej Europy. System ten nie ma zastępować systemów krajowych, ale je uzupełniać - dawać merytoryczne podstawy do zachowania dziedzictwa przyrodniczego w skali kontynentu. Coraz większe znaczenie mają także użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne oraz zespoły przyrodniczo – krajobrazowe. Formami ochrony indywidualnej są: gatunkowa ochrona roślin i zwierząt oraz pomniki przyrody w rodzaju: pojedynczych drzew, alei, głazów narzutowych, skałek itp., które są akcentami wydatnie wpływającymi na urozmaicenie krajobrazu. Decyzją z dnia 10 stycznia 2011 r. (2011/64/UE) Komisja Europejska ustanowiła obszar „Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego” za obszar europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 o statusie obszaru siedliskowego mającego znaczenie dla UE. Charakterystyka obszaru została przedstawiona w tabeli poniżej. Tabela 8 Charakterystyka obszaru Natura 2000 Położenie Opis obszaru Szata roślinna Zwierzęta Gmina Obszar znajduje się w województwie dolnośląskim, regionie wrocławskim, mieści się pomiędzy miejsco wościami:Rataje, Bog uszyce, Kolonia Miod ary, Nowica, Sosnówk a, Ostrowina, Junoszy n, Cieśle, Spalice. Stanowi kompleks łąk kośnych wilgotnych i świeżych oraz szuwarów po obu stronach rzeki Oleśnicy i Boguszyckiego Potoku. Obejmuje on też las (w tym priorytetowe łęgi olszowojesionowe) oraz w nieznacznym stopniu pola uprawne. Obszar chroni rzadkie już na Nizinie Śląskiej zespoły ekstensywnych łąk wilgotnych (świeżych, kaczeńcowych i trzęślicowych) z rdestem wężownikiem (Polygonum bistorta) rośliną żywicielską gąsienic czerwończyka fioletka. Obszar ma kluczowe znaczenie dla przetrwania czerwończyka fioletka (Lycaena helle) na Dolnym Śląsku. Dodatkowo wartość ostoi podwyższa obecność licznych populacji trzepli zielonej Ophiogomphus cecilia, pachnicy dębowej Osmoderma eremita, czerwończyka nieparka Lycaena dispar, kumaka nizinnego Bombina bombina, wydry Lutra lutra i bobra Castor fiber. Oleśnica, Olszyna Źródło: www.obszary.natura2000.pl/index.php?dzial=2&kat=9&art=114 – dostęp 31.05.2016 Na terenie Miasta znajduje się jedynie niewielka część tego obszaru, co nie powinno mieć wpływu na rozwój i plany inwestycyjne Miasta3. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Oleśnica wskazuje na mocno ograniczone walory przyrodnicze poprzez przynależność Oleśnicy do strefy rolno-leśnej województwa dolnośląskiego. Nie mniej jednak wskazuje się na konieczności podejmowania działań sprzyjających utrzymaniu i rozwijaniu istniejących ekosystemów. 3 za: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Oleśnicy na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019 Strona 27 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Według danych Banku Danych Lokalnych na terenie Miasta zlokalizowanych jest 7 parków spacerowowypoczynkowych, oraz 5 zieleńców. W tabeli poniżej przedstawiono powierzchnię poszczególnych terenów zielonych w 2014 roku. Tabela 9 Powierzchnia elementów zielonych na terenie Miasta Oleśnica 2014r. Typ obiektu powierzchnia [ha] Parki spacerowo - wypoczynkowe 21,7 Zieleńce 4 Zieleń uliczna 18,3 Tereny zieleni osiedlowej 34,38 Parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej 60,08 Lasy gminne 9 Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS Porównując wskaźnik udziału terenów zieleni w powierzchni ogólnej, należy stwierdzić, że Miasto Oleśnica przewyższa pozostałe porównywane jednostki terytorialne. Wykres 12 Udziału terenów zieleni w powierzchni ogólnej, 2014r. 3,5 2,9 3,0 2,5 2,5 0,2 0,3 2,9 2,8 2,8 2,5 2,4 2,4 0,3 0,3 2,9 2,9 0,3 0,3 2,0 1,5 1,0 0,5 0,1 0,1 0,0 2005 0,3 2006 0,3 0,2 0,1 2007 0,1 2008 woj. dolnośląskie 0,3 0,1 2009 0,1 2010 pow. oleśnicki 0,1 2011 0,1 2012 0,1 2013 0,1 2014 Miasto Oleśnica Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS Miasto Oleśnica dysponuje adekwatnymi dokumentami z zakresu działań środowiskowych, którymi są: Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego - Miasto Oleśnica. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Oleśnicy na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, Program Usuwania Azbestu dla Miasta Oleśnicy na lata 2012-2023 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Oleśnicy jest dokumentem, który zakłada podniesienie efektywności energetycznej, zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz redukcję emisji gazów Strona 28 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja cieplarnianych. Istotą Planu jest osiągnięcie korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych wynikających z działań zmniejszających emisję gazów cieplarnianych. W Mieście, głównymi źródłami emisji są: sektor komunalno-bytowy, transportowy oraz usługowy. Główne źródła emisji wraz z ich specyfiką przedstawiono w następnej tabeli. Tabela 10 Główne źródła emisji gazów cieplarnianych Źródło Emisje bezpośrednie Emisje pośrednie Sektor komunalnobytowy (mieszkalnictwo) CO 2 – spalanie paliw kopalnych (węgiel, gaz ziemny, olej opałowy) CO 2, CH4, N2O – wykorzystanie energii elektrycznej, wykorzystanie ciepła sieciowego z M.S.C. Sektor usługowy CO2 – spalanie paliw kopalnych (węgiel, gaz ziemny, olej opałowy) CO 2, CH4, N2O – wykorzystanie energii elektrycznej, wykorzystanie ciepła sieciowego z M.S.C. Sektor przemysłowy CO2 – spalanie paliw kopalnych (węgiel, gaz ziemny, olej opałowy) N2O, PFC, HFC, SF6 – niewielkie ilości – procesy przemysłowe CO2, CH4, N2O – wykorzystanie energii elektrycznej, wykorzystanie ciepła sieciowego z M.S.C. Sektor transportowy CO2 – spalanie paliw kopalnych (olej napędowy, benzyna, LPG) CH4, N2O – spalanie paliw kopalnych (olej napędowy, benzyna, LPG) CO 2, CH4, N2O – wykorzystanie energii elektrycznej (pojazdy elektryczne, w tym tramwaje i kolej) Sektor rolniczy CO2 – spalanie paliw kopalnych (węgiel, gaz ziemny, olej opałowy) – cele gospodarczo-bytowe CH 4, N2O – spalanie paliw kopalnych (olej napędowy, benzyna, LPG) – cele transportowe CH4, N2O – użytkowanie rolnicze ziemi oraz hodowla CO 2, CH4, N2O – wykorzystanie energii elektrycznej Gospodarka odpadami i gospodarka wodnościekowa CO2 – spalanie paliw kopalnych (węgiel, gaz ziemny, olej opałowy) – cele gospodarczo-bytowe CH4, N2O – rozkład materii organicznej CO 2, CH4, N2O – wykorzystanie energii elektrycznej Źródło: Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego - Miasto Oleśnica Autorzy Programu Gospodarki Niskoemisyjnej wskazują jasno, że jakość powietrza w Oleśnicy w głównej mierze warunkowana jest spalaniem paliw kopalnych takich jak węgiel lub olej opałowy w szczególności w gospodarstwach domowych. Stąd też niebagatelne znaczenie ma pomoc w wymianie przestarzałych instalacji grzewczych, większa wydajność energetyczna budynków, promocja energooszczędnych urządzeń do poboru energii elektrycznej, edukacja ekologiczna mieszkańców oraz zmiana przyzwyczajeń związanych z przemieszczaniem się po terenach Oleśnicy. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Oleśnica jest skoordynowany między innymi z wojewódzkim i powiatowym programem ochrony środowiska oraz Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Oleśnicy z 2007 roku. Działania w celu ochrony środowiska na terenie Miasta zakładają: Zintegrowanie funkcjonowania Miasta z zarządzaniem ochroną środowiska Strona 29 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Ekologizacje planowania przestrzennego Upowszechnianie praktycznego wdrażania idei zrównoważonego rozwoju Uzyskanie dobrej (zgodnej z prawem) jakości powietrza atmosferycznego jako element trwałej poprawy standardu życia mieszkańców i utrzymania dobrego stanu środowiska miasta Zmniejszenie powierzchni obszarów objętych zasięgiem szkodliwego oddziaływania hałasu komunikacyjnego i przemysłowego Osiągnięcie do 2015 r. dobrego stanu chemicznego i ekologicznego wód powierzchniowych oraz dobrego stanu chemicznego i ilościowego wód podziemnych Wzmocnienie zasad ochrony przyrody oraz harmonijne gospodarowanie na obszarach prawnie chronionych Utworzenie sprawnego systemu gospodarki odpadami zintegrowanego z pozostałymi dziedzinami ochrony środowiska i gospodarki komunalnej Zabezpieczenie powierzchni ziemi poprzez odpowiedni system zagospodarowania ścieków i odpadów oraz rekultywację i przywracanie funkcji przyrodniczej terenów i gruntów zdegradowanych Trwałe zabezpieczenie przed ryzykiem wystąpienia poważnej awarii oraz udoskonalenie istniejącego systemu ratowniczego na wypadek zaistnienia poważnej awarii Program Usuwania Azbestu dla Miasta Oleśnicy na lata 2012-2023 – dokument nawiązuje do Programu oczyszczania kraju z azbestu na lata 2009 – 2032 przyjętego przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 15.03.2010, który wskazuje na konieczność opracowania miejskich programów usuwania azbestu. Cele zawarte w programie to: Rzetelna inwentaryzacja oraz ustalenie rozmieszczenia terytorialnego azbestu i wyrobów zawierających azbest Usunięcie i utylizacja z terenu gminy miejskiej azbestu oraz wyrobów zawierających azbest Minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych dla mieszkańców gminy miejskiej spowodowanych azbestem oraz ustalenie koniecznych do tego uwarunkowań Systematyczna likwidacja oddziaływania azbestu na środowisko i doprowadzenie do 2032 r., do spełnienia wymogów ochrony środowiska Stworzenie odpowiednich warunków do wdrożenia przepisów prawnych oraz norm postępowania z wyrobami zawierającymi azbest Należy podkreślić, że usuwanie produktów zawierających azbest jest procesem złożonym i długotrwałym. Autorzy Programu wskazują, iż pełna likwidacja tego szkodliwego materiału może zająć nawet 30 lat. Strona 30 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 3.4 Sfera przestrzenno-funkcjonalna Miasto Oleśnica jest położone na terenie województwa dolnośląskiego, aglomeracji wrocławskiej i zalicza się do subregionalnych ośrodków równoważenia. Odległość dzieląca Oleśnicę od stolicy województwa – Wrocławia wynosi około 30 km. Miasto wraz z sąsiednimi gminami tworzy tzw. subregion oleśnicki. Na obszarze subregionu znajduje się 1 gmina miejska, 4 gminy miejsko-wiejskie i 3 gminy wiejskie: Bierutów, Międzybórz, Syców, Twardogóra oraz gminy wiejskie Oleśnica, Dobroszyce i Dziadowa Kłoda. Miasto sąsiaduje od zachodu ze Smardzowem, od północnego zachodu z Dąbrową, od północnego wschodu z Boguszycami, od wschodu ze Spalicami oraz Nowoszycami, od południowego wschodu ze Świerzną, od południa z Ligotą Wielką i Bystrem, od południowego zachodu z Nieciszowem. Szczegółowe rozmieszczenie sąsiadujących gmin zaprezentowano na poniższej mapie. Strona 31 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Grafika 1 Miasto Oleśnica na tle gmin sąsiednich Źródło: opracowanie własne Strona 32 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Sfera funkcjonalno-przestrzenna Oleśnicy określona jest w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Oleśnicy z 2007 roku przyjęte uchwałą Rady Miasta nr. XV/108/2007 z dnia 30 listopada 2007r. Aktualnie istniejący układ urbanistyczny Miasta wynika z jego historycznego rozwoju. Znaczna część tkanki miejskiej stanowi zespół mieszkalno-usługowoprodukcyjny, który został ukształtowany przede wszystkim do 1945 roku. W wyniku stacjonowania wojsk radzieckich został zniszczony zabytkowy ośrodek miasta lokacyjnego i odbudowany w latach 1955-1975 (częściowo zrekonstruowano zabudowę i strukturę planistyczną). Do istotnych elementów z punktu widzenia niniejszego opracowania należą także tereny zielone zlokalizowane na terenie Oleśnicy. Większość z nich pokrywa się z przedwojennym zagospodarowaniem przestrzennym. W tym miejscu należy zaznaczyć, że pomimo intensywnego rozwoju miasta - zwiększenia się obszaru zabudowy i podwojenia liczby mieszkańców nie powstał w Mieście żaden nowy park. Nie bez znaczenia dla układu funkcjonalno-przestrzennego miasta jest także obecność Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego Oleśnica, które powstały w 1913 roku. W latach 30 zakład zatrudniał 1320 osób a podczas II wojny światowej liczba ta wzrosła do blisko 4 000 pracowników. Tak liczne zatrudnienie zaowocowało rozbudową lokali mieszkaniowych częściowo ulokowanych na zdegradowanym obszarze. Mimo, iż tkanka miejska uległa znacznym zniszczeniom – przede wszystkim za sprawą pożarów w XIX wieku oraz działań podczas II wojny światowej (zniszczone zostało około 70% powierzchni miasta) miasto w układzie urbanistycznym zachowało niektóre ze swoich pierwotnych elementów zabudowy. Do najważniejszych zachowanych elementów historycznego układu przestrzennego miasta należą: szachownicowy układ ulic fragmentarycznie zachowany podział na bloki obiekty monumentalne: zespół zamkowy, ratusz, kościół parafialny p.w. św. Jana Apostoła, kościół parafialny p.w. Trójcy Świętej, Kościół NMP i św. Jerzego (ob. cerkiew prawosławna p.w. Zaśnięcia Matki Boskiej i św. Jerzego), Kościół ewangelicki Chrystusa Salwatora znaczne odcinki średniowiecznych murów miejskich zachodnia brama miasta - wieża bramy Wrocławskiej (d. Trzebnickiej) szereg zabytkowych budynków, w tym pierzeje Rynku4. W następnej tabeli zaprezentowano aktualny podział na jednostki funkcjonalno-przestrzenne wraz z ich funkcjami oraz ograniczeniami. 4 za: Studium…s.26 Strona 33 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Tabela 11 Charakterystyka jednostek funkcjonalno- przestrzennych w Mieście Oleśnica Nazwa jednostki Funkcja Granice obszaru Stare Miasto usługowomieszkaniowa od zachodu ul. Wałowa, od północy ul. Rzemieślnicza; od wschodu ul. J. Sinapiusa, J. Kilińskiego i Pocztowa, od południa ul. Sienkiewicza i Wały Jagiellońskie Zagrożenia i ograniczenia rozwoju Śródmieście usługowo – mieszkaniowo - rekreacyjna od zachodu rzeka Oleśnica, od północy Oleśnica oraz granica miasta, od wschodu trasa drogi wojewódzkiej nr 451, ul. Wileńska, ul. Sudoła, ul. Daszyńskiego; od południa tereny kolejowe Rataje mieszkaniowo - usługowa od zachodu i północy granica miasta, od wschodu i południa rzeka Oleśnica Strona 34 cały obszar jednostki podlega ścisłej ochronie konserwatorskiej niedostosowane do skali i charakteru historycznej zabudowy budynki przy ul. Rzemieślniczej i Bocianiej, zdekapitalizowana zabudowa przy ul. Młynarskiej, zły stan techniczny niektórych budynków, nieodpowiednia lokalizacja dużych obiektów handlowych (markety „Biedronka”, dom handlowy „Stokrotka”), brak dostatecznej liczby miejsc postojowych brak miejsc postojowych i parkingów wielopoziomowych, niedostosowana do skali miasta zabudowa przy ul. M.C. Skłodowskiej, Klonowej, ogródki działkowe przy ul. W. Grabskiego, I. Paderewskiego, chaotyczna zabudowa usługowa przy ul. Wrocławskiej, 3 Maja, Rzemieślniczej, nieuporządkowana, chaotyczna zabudowa terenów po byłych koszarach (obecnie bazy obsługi komunikacji i budownictwa), kolizja funkcji przemysłowej (Młyn „Oleśnica”) z sąsiadującą zabudową mieszkaniową, tereny zalewowe w zachodniej części jednostki, nierozwinięty układ komunikacyjny terenów mieszkaniowych (ul. Grabskiego, Paderewskiego), nieodpowiednie parametry techniczne części ulic (trasa drogi wojewódzkiej nr 451). ul. Wojska Polskiego znaczącą barierą komunikacyjną pomiędzy północną i południową częścią zły stan techniczny części budynków wynikający w części z technologii ich wykonania oraz wieku zabudowy, przypadkowe lokalizacje punktów handlowousługowych wynikające z doraźnych potrzeb, tereny zalewowe we wschodniej części jednostki, brak kompleksów terenów zielonych z terenami spacerowymi, brak dostatecznej infrastruktury komunikacyjnej w północnej części, brak wyznaczonych ciągów pieszo-usługowych w północnej części, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Lucień - Bystre mieszkaniowo – usługowa od południa i zachodu granica miasta, od północy rzeka Oleśniczanka, od wschodu tereny kolejowe oraz ul. Południowa. Barierą dzieląca jednostkę na część północną i południową jest linia kolejowa Oleśnica – Wrocław brak publicznych placów zabaw w rejonie zabudowy jednorodzinnej. zła komunikacja pomiędzy częścią północną i południową (bariera terenów kolejowych) nieuporządkowana, chaotyczna zabudowa terenów przy ul. Wiejskiej i Południowej, przypadkowe lokalizacje punktów handlowousługowych wynikające z doraźnych potrzeb, brak kompleksów terenów zielonych z terenami spacerowymi, brak wyznaczonych ciągów pieszo-usługowych, brak publicznych placów zabaw w rejonie zabudowy jednorodzinnej, ogródki działkowe przy ul. Polnej, Dąbrowskiego i Glinianej, zły stan nawierzchni dróg (Lucień Osiedle, częściowo Lucień). tereny nieużytków (dawne pola irygacyjne) wymagające rekultywacji pas ogródków rezerwa pod nowy przebieg drogi wojewódzkiej nr 451, brak wykształconego centrum usługowego, brak kompleksów terenów zielonych z terenami spacerowymi, bliskość jednostki wojskowej, powolna restrukturyzacja terenów ZNTK, brak wyznaczonych ciągów pieszo-usługowych. zły stan nawierzchni ul. Wądoły, kolizyjne sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej z przemysłową (zachodnia część jednostki), bariery komunikacyjne – tereny kolejowe (zachodnia część jednostki), zły stan techniczny budynków wynikający z wieku zabudowy (osiedle Wądoły) Zielone Ogrody Wądoły mieszkaniowo – przemysłowa produkcyjna od zachodu ul. Daszyńskiego, Sudoła, Wileńska, projektowana trasa drogi wojewódzkiej nr 451, od północy oraz wschodu granica miasta, od południa tereny kolejowe od zachodu ulica Południowa, od północy tereny kolejowe, od wschodu i południa granica miasta Źródło: Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Oleśnicy Charakterystyka zagospodarowania przestrzennego Oleśnicy wynikająca m.in. z uwarunkowań historycznych i typu osadnictwa wskazuje na niejednorodny charakter miasta. Jest to szczególnie istotne w kontekście wyznaczania obszarów zdegradowanych, które mają przede wszystkim charakter terenów Strona 35 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja śródmiejskich wraz z funkcją mieszkalno-usługową. Warto nadmienić, że zdelimitowany obszar interwencji w całości znajduję się w jednostce funkcjonalno-przestrzennej śródmieście gdzie obserwuje się znaczne natężenie negatywnych zjawisk społecznych takich jak niska aktywność gospodarcza, wysoki udział osób korzystających z pomocy społecznej oraz wysoki poziom bezrobocia. 3.5 Sfera techniczna W zarządzie komunalnym Miasta Oleśnica jest ogółem 71,6 km dróg gminnych i lokalnych miejskich. Za utrzymanie dróg odpowiedzialna jest Sekcja Dróg Miejskich w Oleśnicy Podstawowy układ komunikacyjny stanowią drogi wojewódzkie i ekspresowe: a) wojewódzkie – nr 340 Ścinawa – Wołów – Trzebnica – Oleśnica ; – nr 451 Oleśnica – Bierutów – Namysłów b) ekspresowe S8 łączy aglomeracje: wrocławską, łódzką, warszawską i białostocką. Główne szlaki komunikacyjne przebiegające przez obszar Miasta Oleśnica prezentuje załączona grafika. Strona 36 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Grafika 2 Szlaki komunikacyjne na terenie Miasta Oleśnica Źródło: opracowanie własne Przez gminę przebiega linia kolejowa łącząca Oleśnicę z Wrocławiem, Kluczborkiem, Ostrowem Wielkopolskim, Lublińcem oraz Łodzią. Przewozy pasażerskie odbywają się 15 razy w ciągu doby. Dla przewozu pasażerów w Oleśnicy funkcjonuje POLBUS-PKS zapewniający komunikację samochodową z dużymi ośrodkami miejskimi na terenie całej Polski. Zabudowa miasta Oleśnica obejmuje między innymi zabudowę mieszkaniową wielorodzinną i jednorodzinną . Struktura wiekowa budynków mieszkalnych jest zróżnicowana, co przedstawia tabela poniżej: Tabela 12 Wiek budynków mieszkalnych i liczba mieszkań Okres budowy Przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-2002 Liczba mieszkań 1353 1614 2981 2359 2196 1169 Udział procentowy [%] 11,59 13,83 25,54 20,21 18,81 10,02 Źródło: Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Oleśnicy Strona 37 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Do 2002 roku najliczniejszą grupę budynków mieszkalnych stanowiły obiekty wybudowane na przestrzeni lat 1945-1978. Łącznie stanowią one blisko 46% ogólnej liczby budynków mieszkaniowych zlokalizowanych na terenie Miasta Oleśnica. W zasobach mieszkaniowych Miasta w roku 2014 było 180 mieszkań socjalnych. Poniższa tabela zestawia porównawczo wskaźniki związane z zasobami mieszkaniowymi. Standard powierzchniowy mieszkań w Oleśnicy jest niższy w porównaniu ze wskaźnikiem dla powiatu oleśnickiego i województwa dolnośląskiego natomiast liczba mieszkań przypadających na 1 000 mieszkańców jest wyższa niż w powiecie. Tabela 13 Wskaźniki w zakresie zasobów mieszkaniowych, 2014 r. przeciętna przeciętna powierzchnia powierzchnia użytkowa mieszkania na użytkowa 1 mieszkania 1 osobę województwo dolnośląskie 72,2 27,9 powiat oleśnicki Miasto Oleśnica Źródło: dane Banku Danych Lokalnych mieszkania na 1000 mieszkańców 386,2 77,8 25,5 328,0 62,6 22,8 364,0 Zarządzanie gospodarką wodno- ściekową. Na terenie Miasta Oleśnica 99,9% gospodarstw domowych korzysta ze zbiorczego systemu poboru wody. Odbiorcy w Oleśnicy zaopatrywani są w wodę z dwunastu studni ujmujących wody podziemne, znajdujących się w Boguszycach (2), Smardzowie (5), Dąbrowej (1) i Oleśnicy (4). Głębokość studni wynosi od 28 m do 170 m. Wodę na potrzeby mieszkańców uzdatniają 3 stacje: przy ul. Brzozowej, ul. Dobroszyckiej i ul. Ciepłej. Wodociąg oleśnicki zasilany jest ze 4 zbiorników retencyjnych wody: 2 × 2000 m3 (SUW Dobroszycka), 425 m3 (SUW Brzozowa) i 350 m3 (wieża ciśnień). Długość sieci wodociągowej wynosi 106,5 km (w tym 95,8 km sieci rozdzielczej i 10,7 km sieci magistralnej)5. Centralnym punktem systemu kanalizacyjnego Oleśnicy jest Zakład Wodociągów i Kanalizacji organizacyjnie podlegający Miejskiej Gospodarce Komunalnej Spółka z o.o. Za oczyszczanie ścieków odpowiedzialna jest mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia zlokalizowana w jednostce Lucień-Bystre. Oczyszczanie ścieków prowadzone jest w kolejnych obiektach: – kraty rzadkie i gęste wraz z piaskownikiem, – osadnik wstępny, – komora beztlenowa, – reaktor biologiczny z komorą osadu czynnego (wyodrębniona strefa nitryfikacji i denitryfikacji), – osadnik wtórny. 5 za: e-mgk.home.pl/autoinstalator/wordpress/zaklady/zwik/zwik-zakres-dzialalnosci-i-swiadczenia-uslug/ dostęp 31.05.2016 Strona 38 - Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Przepustowość oczyszczalni wynosi 15600m3 na dobę. Dzięki zastosowanym nowoczesnym technologiom oczyszczania powstaje około 4 000 ton osadu ściekowego który trzeba przetworzyć i zagospodarować . W pierwszej kolejności osad poddaje się fermentacji metanowej. W procesie tym następuje zmniejszenie uciążliwości zapachu, jego zagniwalności oraz zmniejszenie organizmów patogennych. Fermentacja metanowa oprócz stabilizacji biologicznej umożliwia produkcję biogazu. W celu jego wykorzystania powstała instalacja składająca się z dwóch generatorów, każdy o mocy elektrycznej 160 kW oraz cieplnej 197 kW. Energia elektryczna produkowana jest na własne potrzeby, nadwyżka sprzedawana do sieci.6 Gazownictwo i ciepłownictwo. Przez teren Miasta Oleśnica przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia relacji Nieciszów - Oleśnica 1 oraz gazociąg relacji Obwodnica wrocławska – Oleśnica 2 (usytuowany poza granicami Miasta). Ponadto w Oleśnicy zlokalizowane są 3 stacje redukcyjno-pomiarowe powiązane wspólnym układem sieci średniego ciśnienia: – na terenie rozdzielni gazu - ul. Moniuszki, – na terenie dzielnicy Rataje - ul. Nowowiejska, – na terenie dzielnicy „Zielone Ogrody” - ul. Moniuszki Na kolejnym wykresie przedstawiono wskaźnik zużycia gazu w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Z uzyskanych danych wynika, iż mieszkańcy Oleśnicy zużywają większe ilości gazu niż mieszkańcy pozostałych jednostek terytorialnych. Obserwuje się także spadek zużycia tego surowca – w latach 20052014 wyniósł on 18,4%. Wykres 13 Zużycie gazu na jednego mieszkańca – porównanie [m3] 180,0 160,0 151,3 155,1 153,5 151,7 141,2 140,0 120,0 112,9 115,2 112,9 113,2 119,6 149,0 126,8 112,3 145,8 141,2 118,0 122,2 108,1 100,0 88,9 80,0 70,9 78,6 60,0 87,1 76,8 73,6 123,4 74,7 76,2 77,1 71,4 52,2 40,0 20,0 0,0 2005 2006 2007 2008 województwo dolnośląskie 2009 2010 2011 powiat oleśnicki 2012 2013 2014 Miasto Oleśnica Źródło: dane Banku Danych Lokalnych 6 za: e-mgk.home.pl/autoinstalator/wordpress/zaklady/os/ - dostęp 31.05.2016 Strona 39 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Zaopatrzenie w ciepło Na obszarze Oleśnicy mieszkańcy posiadają scentralizowany system ogrzewania mieszkań i ciepłej wody. W Mieście znaczna część budynków zaopatrywana jest w ciepło z kotłowni zarządzanych przez Zakład Gospodarki Cieplnej. Do zasobów tej instytucji należy ciepłownia przy ul. Ciepłej 2 w Oleśnicy, w której zainstalowane są 4 kotły WR-10. Długość sieci ciepłowniczej wynosi 28 km a w jej skład wchodzi 140 węzłów cieplnych. Poniżej zestawiono dane dotyczące infrastruktury technicznej oraz jej eksploatowania na Miasta Oleśnica. Tabela 14 Wskaźniki dotyczące infrastruktury sieciowej Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 2014 Dane dotyczące sieci kanalizacyjnej Przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania 2 841 2 992 3 025 3 153 3 204 Ludność korzystająca z sieci [os] 35 618 35 822 35 975 35 996 36 065 1 633 1 636 1 699 1 559 1 519 Ścieki odprowadzone [dam3] Dane dotyczące sieci gazowej Czynne przyłącza do budynków [szt] Ludność korzystająca z sieci [os] Zużycie gazu [tys. m3] - - - - 1 478 34 194 33 908 33 751 33 520 33 536 5 230,90 5 540,10 5 430,8 5 278,0 4 602,3 Dane dotyczące sieci wodociągowej Długość sieci wodociągowej [km] 84,9 86,4 86,6 89,4 92,2 Ludność korzystająca z sieci [os] 36 389 36 536 36 686 36 681 37 320 37,5 37,4 36,0 35,4 34,9 Zużycie wody na 1 mieszkańca [m3] Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS Kolejny wykres przedstawia udział ludności korzystającej z poszczególnych elementów infrastruktury technicznej w ogólnej liczbie ludności. Wykres 14 Udział korzystających z instalacji w liczbie ludności ogółem Miasto Oleśnica 89,8 64,5 pow. oleśnicki 75,0 61,4 0,0 20,0 40,0 kanalizacja Źródło: dane Banku Danych Lokalnych GUS Strona 40 97,7 43,4 woj. dolnośląskie 60,0 wodociągi 80,0 gaz 96,5 99,9 94,8 100,0 120,0 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja W poniższej grafice przedstawiono kluczowe szanse i zagrożenia wyłonione w trakcie analizy obszaru Miasta Oleśnica. Podkreśla się, że zdiagnozowane czynniki wywierają znaczący wpływ także na szanse wytypowany obszar zdegradowany. -dodatni przyrost naturalny -ujemne saldo migracji -spadek liczby osób bezrobotnych -wzrastający odsetek osób w wieku poprodukcyjnym -najniższy odsetek osób korzystających z pomocy społecznej -rosnąca liczba klubów i ich członków -sprzyjający układ komunikacyjny -przeciętny wskaźnik przedsiębiorczości -niska jakość powietrza atmosferycznego zagrożenia -znaczny udział mieszkańców korzystających z infrastruktury sieciowej -nisikie wskaźniki czytelnictwa Strona 41 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 4. Diagnoza obszaru zdegradowanego – wyznaczenie obszaru rewitalizacji 4.1 Metodyka wyznaczania obszaru zdegradowanego Pierwszym krokiem w zakresie wyznaczania obszaru zdegradowanego było wstępne rozpoznanie sytuacji lokalnej pod kątem potrzeb rewitalizacyjnych ten etap został przeprowadzony przez pracowników UM Oleśnica oraz pracowników podległych jednostek organizacyjnych. Oleśnicki magistrat zatrudnił również zewnętrznego eksperta ds. rewitalizacji. Drugim działaniem było przeprowadzenie delimitacji obszaru zdegradowanego (uwzględniającej wskaźniki obligatoryjne dotyczące powierzchni – maksymalnie 20% udział oraz ludności – limit 30% wszystkich zamieszkujących miasto) i poddanie go konsultacjom społecznym poprzez realizację badania ankietowego (kwestionariusz był dystrybuowany zarówno w wersji papierowej, jak również elektronicznej – szczegółowe informacje oraz analiza pozyskanych w ten sposób danych znajduje się w rozdziale 4.2 Wyniki badań ankietowych). Trzecim krokiem było przeprowadzenie spotkań warsztatowych z interesariuszami w celu prezentacji wyników badań ankietowych oraz ostatecznego ustalenia zasięgu terytorialnego obszaru zdegradowanego. Ponadto na etapie konsultowania kształtu obszaru przeprowadzono wizję lokalną w formie spaceru studyjnego, który dodatkowo korzystnie wpłynął na wytyczenie ostatecznych granic obszaru. Na potrzeby szczegółowej dziedzinowej diagnozy wybranego obszaru wsparcia pozyskano wyselekcjonowane dane dotyczące wyznaczonego obszaru m.in. z Powiatowego Urzędu Pracy, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, Policji oraz Urzędu Miasta w Oleśnicy. Analiza obszaru została przeprowadzona z podziałem na sferę społeczną, gospodarczą, środowiskową oraz funkcjonalnoprzestrzenną. Jednocześnie analiza wskaźnikowa przeprowadzona w rozdziałach od 4.5 do 4.8 uzasadnia i tym samym kwalifikuje obszar jako spełniający kryteria terenu zdegradowanego. Pierwotnie wyznaczony obszar zdegradowany w drodze konsultacji społecznych został nieznacznie poszerzony (o 0,4 ha o znikomym stopniu zaludnienia). Jego zasięg i delimitację prezentuje się w rozdziale 4.3 Zasięg terytorialny obszaru rewitalizacji. Szczegółowe elementy związane z partycypacją społeczną oraz udziałem społeczności lokalnej m.in. we wskazanych powyżej działaniach znajduje się w rozdziale 12. Uspołecznienie dokumentu i proces partycypacji społecznej. W dalszych częściach rozdziału zostanie przeprowadzona analiza obszaru rewitalizacji obejmująca badania społeczne, spotkania warsztatowe oraz analizę wskaźnikową dla wyodrębnionych dziedzin tematycznych. Elementem spajającym treść rozdziału jest analiza potencjałów obszaru rewitalizacji traktowana jako ważny element części postulatywnej dokumentu. Strona 42 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 4.2 Wyniki badań ankietowych Na potrzeby opracowania aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica przeprowadzono badanie ankietowe wśród mieszkańców, które służyło pozyskaniu opinii na temat rewitalizacji terenów w mieście. Kwestionariusz ankietowy dostępny był w formie elektronicznej (ankieta on-line dostępna pod adresem www.deltapartner.pl/olesnica) oraz w formie tradycyjnej (ankieta dostępna była na spotkaniach w Urzędzie Miasta w Oleśnicy oraz punkcie informacyjnym). Mieszkańcy wypełniali ankietę w dniach od 25 kwietnia 2016 do 13 maja 2016 roku. Łącznie wpłynęło 51 wypełnionych formularzy, z czego 8 zostało wypełnione w formie papierowej, a 43 wpłynęło drogą elektroniczną. Uzyskane informacje oraz opinie stanowią ważny punkt odniesienia podczas konstruowania aktualizacji LPR. Na kolejnych 4 wykresach przedstawione zostały cechy socjodemograficzne badanej populacji. W ankiecie wzięło udział 51 osób – blisko 57% kobiet, oraz 41% mężczyzn. Wykres 15 Struktura respondentów wg. płci [%] 1,96 kobiety mężczyźni 41,18 56,86 brak odpowiedzi Źródło: badanie ankietowe, n=51 35% ankietowanych to osoby w przedziale od 36 do 45 roku życia. 15,69% badanych stanowiły osoby młode pomiędzy 16 i 25 rokiem życia. Osoby najstarsze stanowią 1,96% respondentów. Wykres 16 Struktura respondentów wg. wieku [%] 16-25 26-35 1,96 1,96 13,73 15,69 36-45 46-55 35,29 31,37 56-66 brak odpowiedzi Źródło: badanie ankietowe, n=51 Wykres poniżej pokazuje jak kształtowała się liczba osób biorących udział w konsultacjach społecznych z podziałem ze względu na poziom wykształcenia. Blisko 90% badanych legitymuje się wykształceniem wyższym, natomiast niespełna 6% wykształceniem średnim/ogólnokształcącym. Taka struktura wykształcenia wydaje się dość symptomatyczna – osoby biorące udział w tego typu badaniach Strona 43 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja najczęściej pozostają aktywne w różnych dziedzinach życia przejawiają aktywność w zakresie kształtowania kierunków rozwoju. Wykres 17 Struktura wykształcenia respondentów [%] wyższe 5,88 1,96 3,92 średnie zawodowe gimnazjalne 88,24 podstawowe brak odpowiedzi Źródło: badanie ankietowe, n=51 Kolejny wykres przedstawia podział respondentów ze względu na ich status na rynku pracy. Wykres 18 Status respondentów na rynku pracy [%] 13,73 1,96 pracujący 5,88 uczący inne 78,43 brak odpowiedzi Źródło: badanie ankietowe, n=51 Blisko 80% ankietowanych aktualnie pracuje, natomiast 5,88% badanych uczy się. 13,73% respondentów wskazało odpowiedź „inne” jednak nie podało konkretnego zajęcia. Na kolejnym wykresie przedstawiono związek uczestników badania z proponowanym obszarem rewitalizacji. Wykres 19 Powiązanie badanych z proponowanym obszarem rewitalizacji [%] miejsce zamieszkania 58,82 miejsce rekreacji i wypoczynku 52,94 inne 13,73 miejsce pracy miejsce prowadzenia działałnosci gospodarczej 3,92 0,00 0,00 Źródło: badanie ankietowe, n=51 Strona 44 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00 70,00 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Najliczniejszą grupę stanowili mieszkańcy wskazanego terenu. Ponad połowa ankietowanych wskazała ten obszar jako miejsce rekreacji i wypoczynku. W kategorii „inne” pojawiały się takie wypowiedzi jak: miejsce prowadzenia działalności społecznej, czy pobliskie miejsce zamieszkania. Respondenci mogli zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź. Należy podkreślić, iż analizowany obszar z racji usytuowania jest jednym z centralnych punktów miasta, stanowiąc jego wizytówkę. Ten fakt dodatkowo wpływa na konieczność przeprowadzenia interwencji. Przeprowadzone konsultacje pokazują że, 70,59% respondentów ocenia zdelimitowany obszar jako poprawny, natomiast 29,41% badanych wskazuje na konieczność dokonania modyfikacji wytyczonego zasięgu. Uwagi i stanowisko w kwestii ich uwzględnienia znajdują na końcu niniejszego podrozdziału. Wykres 20 Opinie mieszkańców na temat wytyczonego obszaru [%] 29,41 poprawny należy go zmodyfikować 70,59 Źródło: badanie ankietowe, n=51 Poniższy wykres ilustruje odpowiedzi na pytanie dotyczące jakości życia na proponowanym obszarze rewitalizacji. Respondent odpowiadając na pytanie dokonywał hierarchizacji poszczególnych zjawisk i problemów występujących jego zdaniem na obszarze zgodnie z gradacją: ocena niska, średnia i wysoka. Najniżej ocenianymi elementami życia w wyznaczonym obszarze są: stan techniczny obiektów, aktywność ośrodków kulturalno-rekreacyjnych i sportowych oraz estetyka otoczenia. Strona 45 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wykres 21 Ocena elementów jakości życia w proponowanym obszarze [%] Stan techniczny obiektów 66,67 Aktywność ośrodków kulturalno‐rekreacyjnych i sportowych 58,82 Estetyka otoczenia 56,86 Poczucie bezpieczeństwa w okolicy 54,90 Samoorganizacja społeczna i współpraca między mieszkańcami a władzami publicznymi 35,29 39,22 Stan boisk, placów zabaw itp. 39,22 Infrastruktura drogowa oraz ciągi dla pieszych 23,53 0% średnia 1,96 3,921,96 43,14 39,22 52,94 Zdewastowane i opuszczone obiekty niska 29,41 41,18 37,25 64,71 5,88 17,65 52,94 3,92 7,84 5,881,96 9,80 1,96 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% wysoka brak odpowiedzi Źródło: badanie ankietowe, n=51 Na kolejnym wykresie przedstawiono opinię badanych na temat problemów występujących na wytypowanym obszarze. Zadaniem badanych było dokonanie oceny zagrożenia występowania danego problemu. Do wysokiej możliwości występowania zagrożeń respondenci wytypowali: alkoholizm, stan zabytków oraz przestępczość. Stosunkowo niskie zagrożenie stanowi brak podstawowych mediów oraz liczba dróg i połączeń komunikacyjnych. Dane te potwierdziła także wstępna analiza dostępnych danych dla zdelimitowanego obszaru. Wskazanie przez respondentów negatywnych zjawisk społecznych wskazuje na konieczność podjęcia działań interwencyjnych. Strona 46 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wykres 22 Skala występowania problemów społecznych na wytypowanym obszarze [%] Alkoholizm 56,86 Stan zabytków 41,18 Przestępczość młodocianych 39,22 23,53 25,49 17,65 1,96 15,69 33,33 11,76 5,88 21,57 5,88 Przestępczość 35,29 31,37 29,41 3,92 Stan budynków kubaturowych 33,33 37,25 21,57 1,96 5,88 Bieda 31,37 45,10 17,65 5,88 Zanieczyszczenie środowiska 21,57 58,82 11,76 3,92 3,92 Bezrobocie 21,57 56,86 13,73 1,96 5,88 Narkomania 19,61 Brak dostępu do nowoczesnej technologii 13,73 Stan dróg 11,76 Przemoc w rodzinie 45,10 43,14 9,80 Brak podstawowych mediów 27,45 5,88 7,84 25,49 11,76 3,92 31,37 9,80 3,92 21,57 41,18 41,18 0% 27,45 54,90 Połączenia komunikacyjne, ilość dróg wysokie zagrożenie 39,22 10% średnie zagrożenie 20% 23,53 41,18 30% 40% niskie zagrożenie 50% 7,84 5,88 60% 7,84 9,80 7,84 70% brak problemu 80% 90% 100% brak odpowiedzi Źródło: badanie ankietowe n=51 Następny wykres ilustruje opinie respondentów na temat poziomu zainteresowania władz oraz innych instytucji w działaniami wskazanymi na wybranym obszarze. Zgodnie z przyjętą metodologią badani mogli ocenić zaangażowanie zgodnie ze skalą: niskie, średnie, wysokie. Pytanie ma poniekąd charakter projekcyjny, i ma na celu wskazać deficyty występujące na wytypowanym obszarze. Najniżej oceniona została ofert turystyczna, baza noclegowa oraz oferta kulturalna. Jako średnie zainteresowanie, wskazano stan infrastruktury drogowej i chodników, co koresponduje z wynikami analizowanymi na poprzednim wykresie. Najliczniejsze odpowiedzi wskazują jasno, że zdelimitowany obszar boryka się z problemami infrastrukturalnymi i usługowymi, które w opinii badanych wymagają poprawy. Strona 47 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wykres 23 Zainteresowanie władz i innych instytucji poszczególnymi sferami życia [%] Oferta turystyczna 82,35 Baza noclegowa 15,69 1,96 78,43 Oferta kulturalna 17,65 3,92 72,55 Baza gastronomiczna 58,82 Baza sportowa, wypoczynkowa i rekreacyjna 58,82 Oferta inwestycyjne – przewidywane inwestycje 19,61 31,37 5,883,92 39,22 50,98 3,92 1,96 0,00 1,96 35,29 9,80 3,92 Usługi bankowe 45,10 45,10 7,841,96 Służba zdrowia 43,14 50,98 3,92 1,96 Handel/usługi 31,37 Komunikacja 23,53 Usługi telefoniczne/Internet 21,57 Stan dróg, chodników i parkingów 21,57 0% niskie 54,90 9,80 3,92 62,75 11,761,96 54,90 19,61 64,71 5,88 9,80 3,92 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% średnie wysokie brak odpowiedzi Źródło: badanie ankietowe n=51 Ostatnie pytanie zadane respondentom dotyczyło braków i deficytów niektórych usług społecznych na wytypowanym obszarze. Badani mieli ocenić brak w skali „wysoki brak”, „średni brak” i „niski brak” Wykres 24 Zidentyfikowane braki na wytypowanym obszarze [%] Miejsc spędzania wolnego czasu - świetlice, kluby itp. 45,10 Infrastruktury sportowo-rekreacyjnej 15,69 43,14 Organizacji wpływających na aktywność społeczną (organizacje pozarządowe, grupy nieformalne itp.) 33,33 Imprez integrujących społeczność 31,37 Miejsc wsparcia osób z problemami społecznymi 29,41 Punktów małej gastronomii oraz handlu 17,65 Placówek opieki medycznej 15,69 29,41 41,18 27,45 27,45 43,14 50,98 33,33 3,92 21,57 5,88 19,61 5,88 33,33 7,84 37,25 5,88 35,29 31,37 3,92 1,96 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% wysoki Źródło: badanie ankietowe n=51 Strona 48 średni niski brak odpowiedzi Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Zgodnie z opiniami respondentów na wytypowanym obszarze najbardziej brakuje miejsc związanych ze spędzaniem czasu wolnego takich jak kluby i świetlice. W drugiej kolejności brakuje infrastruktury sportowej i rekreacyjnej. Podkreśla się także, że jedna trzecia badanych wskazała na brak organizacji wpływających na aktywność społeczną. Wyniki badań ankietowych dotyczących zagadnienia rewitalizacji na terenie Miasta Oleśnica wyraźnie wskazują, że mieszkańcy Miasta dostrzegają różne potrzeby i deficyty. Z wykorzystaniem ankiety zdefiniowane zostały nakreślone problemy o charakterze społecznym i wyrażano czytelne opinie. W związku z aktualnymi wytycznymi rewitalizacji na poziomie krajowym podkreśla się, że wskazane przez respondentów problemy zdecydowanie kwalifikują wyznaczony obszar do podjęcia procesu odnowy. Ostatnim etapem konsultacji społecznych związanych z wyznaczeniem obszaru zdegradowanego było przygotowanie zbiorczego raportu i jego publikacja przez UM Oleśnica, co wpisuje się w zasadę partycypacji społecznej przy tworzeniu tego typu dokumentów. 4.3 Zasięg terytorialny obszaru rewitalizacji W podrozdziale zaprezentowano zasięg terytorialny obszaru zdegradowanego, poniżej na schematycznej mapce znajduje się obrys terenu. Strona 49 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Grafika 3 Mapa obszaru zdegradowanego Źródło: opracowanie własne W poniższej tabeli zaprezentowano szczegółowy spis ulic wraz z numerami, które zostały zakwalifikowane do obszaru zdegradowanego Tabela 15 Spis ulic na obszarze zdegradowanym Ulica Numer Armii Krajowej Wileńska Sudoła 1-8; 43-47 2-2c 4-7;40-40b; 13-39g Strona 50 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Krzywoustego Poniatowskiego Słoneczna Lelewela 4-14; 70-81a 1a-6b 16-21 1-2;18;20 Lwowska Daszyńskiego Narutowicza 23;25;27;29;31 18-22 1-5 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UM Oleśnica Na kolejnym wykresie przedstawiono udział procentowy ludności zamieszkującej poszczególne ulice w całkowitej liczbie ludności zamieszkującej obszar. Wykres 25 Procentowy dział ludności zamieszkującej poszczególne ulice zdelimitowanego obszaru Narutowicza 2,62 Daszyńskiego 4,08 Lwowska 3,46 Lelewela 2,41 Słoneczna 4,37 Poniatowskiego 19,50 Krzywoustego 31,27 Sudoła 28,68 Wileńska 0,36 Armii Krajowej 3,24 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00 Źródło: opracowanie własne na podstawie UM danych UM Oleśnica 4.4 Charakterystyka obszaru Obszar zdegradowany to kluczowa strefa w Oleśnicy, przyległa do ścisłego centrum oraz istotna z punktu widzenia pełnionych funkcji, w tym przede wszystkim: mieszkaniowych oraz usługowych i symbolicznych. Obszar zdegradowany swym zasięgiem obejmuje tereny mieszkaniowe należące niegdyś do przemysłu kolejowego i zabytkowe tereny powojskowe. Omawiana strefa cechująca się koncentracją zjawisk kryzysowych charakteryzuje się głównie problemami społecznymi, technicznymi oraz przestrzennymi. Wskazane elementy zostaną poddane szczegółowej analizie uzasadniającej konieczność przeprowadzenia rewitalizacji. Dodatkowo odnotowuje się problemy związane niższym poziomem rozwoju gospodarczego obszaru, niemniej czynniki społeczne, techniczne oraz przestrzennofunkcjonalne mają kluczowe znaczenie z punktu widzenia wyzwań oraz możliwości związanych z przeprowadzeniem rewitalizacji w Oleśnicy. W paragrafach poprzedzających niniejszych podrozdział zaprezentowano metodykę wyznaczania oraz analizy obszaru, dokonano analizy wyników ankiet potwierdzającą słuszność wytypowanego obszaru w opiniach mieszkańców oraz zilustrowano i opisano Strona 51 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja delimitację granic obszaru. W poniższej tabeli znajdują się dwa wskaźniki obligatoryjne dla obszaru – udział procentowy ludności oraz powierzchni obszaru. Oba nie przekraczają limitów (maksymalnie 20% powierzchni oraz 30% ludności) Tabela 16 Wskaźniki obligatoryjne obszaru zdegradowanego Powierzchnia Ludność Całkowity obszar miasta Obszar rewitalizowany Całkowita liczba ludności miasta Obszar rewitalizowany 2095 ha 22,04 ha 37337 2744 Procentowy udział powierzchni rewitalizowanej 1,05% Dopuszczalny wskaźnik = 20% Procentowy udział ludności objętej procesem rewitalizacji 7,34% Dopuszczalny wskaźnik = 30% Źródło: dane UM Oleśnica W kolejnych akapitach przedstawiona zostanie diagnoza poszczególnych elementów istotnych z punktu widzenia wymogów i wytycznych rewitalizacji. Mając na uwadze przejrzystość struktury opracowania przyjęto podział na sfery już wykorzystany w przeprowadzonej charakterystyce miasta. 4.5 Sfera społeczna Obszar rewitalizowany zamieszkiwany jest przez 2 744 osoby, co stanowi 7,34% ogółu mieszkańców Miasta Oleśnica (37 337 osób). Obszar wyróżnia się wysokim wskaźnikiem bezrobocia rejestrowanego. Wskaźnik zarejestrowanych osób bezrobotnych na 100 mieszkańców został zilustrowany na poniższej mapie. Grafika 4 Wskaźnik zarejestrowanych osób bezrobotnych na 100 mieszkańców. Źródło: opracowanie własne Strona 52 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Zgodnie z danymi Powiatowego Urzędu Pracy w Oleśnicy liczba osób bezrobotnych przypadająca na 100 mieszkańców wynosi 3,75. Blisko jedna czwarta osób bezrobotnych (23,30%) legitymuje się wykształceniem zaledwie na poziomie gimnazjalnym i niższym, co zapewne stanowi podstawowy powód ich sytuacji na rynku pracy i jest również odzwierciedleniem struktury ludności obszaru zdegradowanego pod względem wykształcenia. W tabelach kolorem czerwonym zaznaczono negatywne wskaźniki a zielonym pozytywne. Tabela 17 Wskaźniki w zakresie bezrobocia za 2015 rok Wskaźnik Wskaźnik zarejestrowanych bezrobotnych na 100 mieszkańców Wskaźnik bezrobotnych kobiet w przeliczeniu na 100 mieszkańców Wskaźnik osób długotrwale bezrobotnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców Wskaźnik osób bezrobotnych do 25 roku życia w przeliczeniu na 100 mieszkańców Udział % kobiet w liczbie bezrobotnych ogółem Udział % bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej Udział % bezrobotnych z wykształceniem ZSZ Udział % bezrobotnych z wykształceniem średnim ogólnokształcącym Udział % bezrobotnych z wykształceniem policealnym i śr. zawodowym Udział % bezrobotnych z wykształceniem wyższym Obszar rewitalizowany 3,75 Obszar Miasta Oleśnica 2,73 2,15 1,52 1,93 1,31 11,65 10 57,28 23,30 55,78 21,47 32,04 16,50 27,16 14,90 19,42 23,53 8,74 12,84 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP Oleśnica Według danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Oleśnicy liczba klientów tej instytucji w przeliczeniu na 100 mieszkańców obszaru sięga 27,41, co przekłada się na wysokość kwoty świadczeń udzielanych w ramach pomocy społecznej. Odsetek klientów MOPS w ogólnej liczbie mieszkańców poszczególnych obszarów przedstawiono na następnej mapie. Strona 53 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Grafika 5 Liczba klientów MOPS w ogólnej liczbie mieszkańców obszaru. Źródło: opracowanie własne Ponadto mieszkańcy obszaru znacznie częściej borykają się z problemem uzależnienia od alkoholu oraz częściej korzystają z usług opiekuńczych w porównaniu z mieszkańcami całego Miasta Oleśnica. Blisko dziewięciokrotne przekroczenie liczby klientów MOPS w ogólnej liczbie mieszkańców wskazuje na konieczność jak najszybszej interwencji. Z jednej strony wydaje się ona niezbędna z punktu widzenia ekonomicznego z drugiej natomiast powinna doprowadzić do usamodzielnienia i zwiększenia poziomu zaradności życiowej mieszkańców dotkniętych problemami społecznymi. Tabela 18 Wskaźniki w zakresie pomocy społecznej za 2015 rok Wskaźnik Liczba klientów MOPS w ogólnej liczbie mieszkańców obszaru [%] Liczba zasiłków stałych na 100 mieszkańców Liczba udzielonych świadczeń ogółem na 100 osób Kwota udzielonych świadczeń MOPS w przeliczeniu na 100 mieszkańców obszaru [zł] Liczba uzależnionych od alkoholu na 100 mieszkańców obszaru Ofiary przemocy w przeliczeniu na 100 mieszkańców obszaru Strona 54 Obszar rewitalizowany 27,41 Obszar Miasta Oleśnica 3,42 0,66 0,52 251,57 196 5161,81 2765,69 0,73 0,24 0,07 0,11 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Udział ludności korzystającej z usług opiekuńczych w liczbie mieszkańców [%] Udział ludności korzystający z posiłków w liczbie mieszkańców [%] Udział ludności korzystającej z zasiłków celowych w liczbie mieszkańców [%] Udział ludności korzystającej z zasiłków okresowych w liczbie mieszkańców [%] 0,47 0,32 1,06 1,08 1,2 1,11 0,15 0,19 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MOPS Oleśnica Obszar rewitalizowany charakteryzuje się również dużo wyższymi wskaźnikami w zakresie przestępczości w stosunku do całości obszaru Oleśnicy – wskaźnik dotyczący przestępstw na 100 mieszkańców ilustruje poniższa mapa. Grafika 6 Liczba przestępstw w przeliczeniu na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne Analiza danych wskazuje, że mieszkańcy rewitalizowanego obszaru dotknięci są szerokim spektrum problemów i trudności (bieda, bezrobocie, trudności w relacjach społecznych i rodzinnych, brak wykształcenia, mała samoświadomość), które implikują działania o charakterze przestępczym. Istotny wydaje się także wskaźnik kolizji drogowych oraz zatrzymanych nietrzeźwych kierujących, który jest ponad dwa razy wyższy w rewitalizowanym obszarze. Strona 55 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Tabela 19 Wskaźniki w zakresie przestępczości za 2015 rok Wskaźnik Liczba przestępstw w przeliczeniu na 100 mieszkańców obszaru Liczba przestępstw popełnianych przez nieletnich na 100 mieszkańców obszaru Liczba kradzieży na 100 mieszkańców obszaru Obszar rewitalizowany Obszar Miasta Oleśnica 2,51 1,55 0,07 0,03 0,98 0,55 Nietrzeźwi kierowcy na 100 mieszkańców obszaru 0,66 0,25 Oszustwa w przeliczeniu na 100 mieszkańców obszaru 0,11 0,23 Przestępstwa narkotykowe na 100 mieszkańców obszaru 0,18 0,13 Kradzieże z włamaniem na 100 mieszkańców obszaru 0,4 0,23 Liczba kolizji drogowych w przeliczeniu na 100 mieszkańców obszaru 1,02 0,48 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Policji w Oleśnicy 4.6 Sfera gospodarcza Obszar rewitalizacji oprócz funkcji mieszkalnych, pełni również funkcje gospodarcze. Liczba podmiotów gospodarczych wynosi 112, co stanowi 4,28% ogólnej liczby firm w mieście. Na załączonej grafice poniżej przedstawiono zasięg terytorialny wskaźnika. Grafika 7 Wskaźnik aktywności ekonomicznej na obszarze zdegradowanym Źródło: opracowanie własne Wskaźnik aktywności gospodarczej na tym terenie przedstawia tabela poniżej. Wartość wskaźnika dla obszaru rewitalizowanego jest niższa o 2,92 punktu procentowego. Strona 56 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Tabela 20 Wskaźnik aktywności gospodarczej na obszarze zdegradowanym Wyszczególnienie Obszar zdegradowany Miasto Oleśnica Liczba ludności Liczba podmiotów gospodarczych Wskaźnik aktywności gospodarczej (zarejestrowana działalność gospodarcza w stosunku do liczby ludności) 2 744 112 4,08 37 337 2615 7,00 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej Kształtowanie sfery gospodarczej ma wpływ na potencjał społeczno-ekonomiczny. Często niewielkie zmiany ekonomiczne mogą istotnie kształtować kierunek i dynamikę procesów w pozostałych sferach, determinując miejscowy rynek pracy, a co za tym idzie – sytuację ekonomiczną mieszkańców. Niższy udział osób aktywnych gospodarczo na zdegradowanym obszarze powoduje zmniejszenie atrakcyjności osiedleńczej oraz zmienia funkcje obszaru. Ze względu na niskie wskaźniki sfery gospodarczej teren śródmieścia traci swoja funkcję centrotwórczą na rzecz dalej położonych od centrum obszarów. 4.7 Sfera środowiskowa Obszar objęty rewitalizacją, Miasta Oleśnica, nie posiada zbyt wiele terenów zielonych. Jest to w większości obszar zabudowany, którego warunki naturalne nie są zróżnicowane, zarówno jeśli chodzi o florę, jak i faunę. Na zieleńce i parki spacerowo-wypoczynkowe zlokalizowane w pobliżu zdegradowanego obszaru, składają się następujące tereny: park przy skrzyżowaniu ulic Księcia Józefa Poniatowskiego, Daszyńskiego i Księdza Franciszka Sudoła, skwer przyszpitalny pomiędzy ulicami Armii Krajowej i Bolesława Krzywoustego, obszar rekreacyjny pomiędzy ulicami Słoneczną, Lelewela i Armii Krajowej, teren zielony przy skrzyżowaniu ulic Wileńskiej, Armii Krajowej oraz Księdza Franciszka Sudoła. Na szczególną uwagę zasługuje także teren zielony wraz z „Dębem Dragonów” ulokowany od strony podwórza budynku przy ul. Lwowskiej 25-29. Drzewo to ma szczególną wartość dla mieszkańców ze względu na swoją historię związaną ze stacjonowaniem 1 Eskadronu Regimentu Dragonów. Podkreśla się konieczność otoczenia drzewostanu szczególna ochroną z powodu jego wartości symbolicznej. Zgodnie z zaleceniami mieszkańców, do rewitalizowanego obszaru postanowiono włączyć teren zielony umiejscowiony na styku ulic Kochanowskiego oraz Wileńskiej. Zdecydowanie rekomendowane jest podjęcie działań w kierunku zagospodarowania zielenią miejską terenów w obrębie obszaru wyznaczonego do rewitalizacji, zarówno ze względu na jego walory estetyczne (obszar obecnie zdegradowany), jak i ze względów stricte środowiskowych / ekologicznych. Należy tu dążyć do zachowania istniejącej wartościowej zieleni (szczególnie alei i szpalerów drzew), a ewentualne wycinki rekompensować nowymi nasadzeniami. W trakcie spaceru studyjnego i konsultacji społecznych pojawiły się także zastrzeżenia związane ze stanem i jakością obszarów zielonych wskazujące na konieczność interwencji. Fotografia załączona poniżej prezentuje niewielki zielony skwer usytuowany przy Powiatowym Zespole Szpitali w Oleśnicy Strona 57 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Zdjęcie 1 Stan skweru zielonego usytuowanego przy Powiatowym Zespole Szpitali w Oleśnicy Źródło: archiwum własne Lokalizacje największych terenów zielonych na obszarze zdegradowanym przedstawiono na dołączonej mapie. Strona 58 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Grafika 8 Tereny zielone na obszarze zdegradowanym Źródło: opracowanie własne Podstawowym czynnikiem kształtującym jakość powietrza atmosferycznego w obszarze objętym Lokalnym Programem Rewitalizacji jest emisja wywołana działalnością człowieka, którą ze względu na charakter jej źródeł można podzielić na emisje: Strona 59 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja ze źródeł punktowych – zorganizowaną emisję powstającą podczas wytwarzania energii i w procesach technologicznych, ze źródeł liniowych – np. emisję z ciągów komunikacji samochodowej (przez zdegradowany obszar przebiegają główne szlaki komunikacyjne w Mieście Oleśnica), ze źródeł powierzchniowych – przede wszystkim z indywidualnych systemów grzewczych, ze źródeł rolniczych - upraw i hodowli zwierząt, emisję niezorganizowaną - powstającą w wyniku pojedynczych pożarów, prac budowlanych i remontowych, nakładania powierzchni kryjących, przypadkowych wycieków itp. O jakości powietrza decyduje wielkość i przestrzenny rozkład emisji wszystkich źródeł z uwzględnieniem przepływów transgranicznych i przemian fizykochemicznych zachodzących w atmosferze. Całe województwo dolnośląskie w tym Oleśnica i obszar poddawany rewitalizacji objęty jest monitoringiem powietrza prowadzonym przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Obszar miasta Oleśnica podlega pod strefę dolnośląską, którą dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, kadmu, arsenu, niklu, ołowiu, benzenu, tlenku węgla i poziomu pyłu zawieszonego PM2,5 zaliczono do klasy A. Do klasy C zaliczono strefę ze względu na poziom pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu. Występują tu więc przekroczenia pyłu PM10 i benzo(a)pirenu, co oznacza, że na opisywanym terenie są miejsca wymagające działań na rzecz poprawy jakości powietrza, szczegółowe dane dotyczące przekroczeń zaprezentowano w następnej tabeli. Tabela 21 Obszary przekroczeń dopuszczalnych stężeń pyłu PM10, benzo(α)pirenu i ozonu Rodzaj zanieczyszczenia Lokalizacja Opis obszaru Pył PM10 24 h Ozon 8 h Gmina Oleśnica, m. Oleśnica Cała strefa dolnośląska Obszar zajmuje powierzchnię Obszar obejmuje teren całej 6,2 km2, zamieszkiwany jest strefy dolnośląskiej, powierzchnia przez 10,5 tys. osób; jest to obszaru to 19,5 tys. km2, obszar o charakterze zamieszkiwany jest przez 2,062 rolniczym i miejskim. mln osób; jest to obszar o charakterze miejskim i rolniczym. Powód wystąpienia przekroczeń W stężeniach przeważa emisja powierzchniowa oraz emisja napływowa Ze względu na specyfikę ozonu brak możliwości określenia powodu wystąpienia przekroczeń Łączna emisja w obszarze [Mg/rok] Wartość stężeń z obliczeń [μg/m3] Wartość stężeń z pomiarów [μg/m3] 186,1 - 71,7 2,062 65 - Źródło: dane na podstawie Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego - Miasto Oleśnica Strona 60 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Za poziom stężeń pyłu zawieszonego PM10, a także benzo(α)pirenu na terenie Miasta Oleśnica, w największym stopniu odpowiedzialna jest emisja powierzchniowa, liniowa i punktowa, a w mniejszym stopniu emisja napływowa. Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 wskazuje na wyraźny wzrost występowania wysokich stężeń (przekroczeń) w miesiącach chłodnych, co jest związane ze spalaniem paliw stałych w celach grzewczych, a także częściowo z występującymi niekorzystnymi warunkami meteorologicznymi (cisze i inwersje termiczne). Najważniejszymi źródłami emisji na terenie Oleśnicy, przyczyniającymi się do występowania przekroczeń, są źródła powierzchniowe (indywidualne systemy grzewcze na paliwo stałe – węgiel), a także źródła liniowe (ciągi komunikacyjne). Emisja ze źródeł indywidualnych (obszar mieszkalnictwa) na terenie miasta ma duże znaczenie dla występowania przekroczeń ze względu na: a) stosowanie przestarzałych instalacji o niewielkiej mocy i niskiej sprawności; b) duży udział indywidualnego ogrzewania węglowego; c) zła i niedostosowana do rodzaju kotła jakość paliwa; d) niską świadomość ekologiczną mieszkańców w zakresie zanieczyszczenia powietrza; e) niską stopę życiową części społeczeństwa – spalanie paliwa gorszej jakości lub odpadów7. Dla poprawy stanu środowiska naturalnego na obszarze wymagana jest także poprawa systemu komunikacji – budowa parkingów, ograniczenie ruchu kołowego, modernizacja oświetlenia drogowego, oraz działania edukacyjne z zakresu postaw proekologicznych wśród mieszkańców. 4.8 Strefa przestrzenno-funkcjonalna Obszar przeznaczony do rewitalizacji obejmuje śródmieście Oleśnicy. Wyznaczony teren cechuje się stosunkowo nieregularnym kształtem rozciągającym się wzdłuż szlaków komunikacyjnych przecinających miasto prostopadle do drogi wojewódzkiej nr 451 (DW451). W skład obszaru zdegradowanego wchodzą następujące typy zabudowy : 7 tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i jednorodzinnej, tereny zabudowy jednorodzinnej, tereny usług zdrowotnych, tereny usług oświatowych, tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, tereny usług komercyjnych, tereny zieleni parkowej i skwerów por. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego. Strona 61 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wszystkie wskazane rodzaje zagospodarowania obszaru zostaną poddane charakterystyce w przedmiotowym rozdziale. Jednocześnie należy wskazać główne zjawiska problemowe obszaru zdegradowanego. Istotnym elementem jest degradacja techniczna części tkanki miejskiej, która uniemożliwia efektywne wykorzystanie potencjałów wypoczynkowych i rekreacyjnych obszaru. Innym czynnikiem jest ograniczona atrakcyjność obszaru wynikająca z niedostatku usług społecznych i komercyjnych – jest to szczególnie istotne z punktu widzenia przeobrażenia społecznego terenu zdegradowanego i społeczności, która go zamieszkuje. Problematyczne wydaje się także objęcie znacznej części obszaru strefą ochrony konserwatorskiej „B” a całość obszaru jest objęta strefą ochrony konserwatorskiej zabytków archeologicznych. Fakt ten wskazuje na znaczną wartość symboliczną i kulturową architektury znajdującej się na obszarze rewitalizowanym, z drugiej strony jednak może wymagać większych nakładów finansowych w związku z planowanym procesem odnowy. Wskazuje się także na brak miejsc parkingowych i postojowych co wydaje się istotne z punktu widzenia działań rewitalizacyjnych. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Oleśnica definiuje sześć jednostek funkcjonalno-przestrzennych na terenie Miasta Oleśnica. W granicach wyznaczonego obszaru rewitalizacji znajduje się śródmiejska jednostka funkcjonalno-przestrzenna. Poniżej zostaną zdefiniowane na podstawie Studium najważniejsze typy zabudowy w strukturze zagospodarowania przestrzennego obszaru rewitalizacji. Dominującym typem zabudowy jest zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i wielorodzinna, obejmuje ona formy zabudowy w postaci obiektów szeregowych, bliźniaczych i wolnostojących a także mających charakter rezydencjalny i zagrodowy wraz z zabudową gospodarczą i usługową , niezbędnymi urządzeniami infrastruktury technicznej, drogami dojazdowymi i placami manewrowymi. Najważniejsze elementy strukturalne tej części obszaru to znaczne zgrupowanie budynków mieszkalnych. Zgodnie z zaleceniami Studium, na omawianym terenie należy zwrócić szczególną uwagę na budowę miejsc parkingowych dla mieszkańców oraz ożywienie przestrzeni wewnątrzblokowej poprzez zieleń ozdobną i zieleń pnącą. Na zdelimitowanym obszarze funkcjonują także jednostki usług oświatowych oraz usług zdrowotnych stanowiących niejako zaplecze dla mieszkańców obszaru. Autorzy Studium wskazują, iż ewentualna rozbudowa lub przebudowa tego typu zabudowań powinna uwzględniać skalę i gabaryty lokalnej, tradycyjnej zabudowy. Postuluje się również obowiązek wydzielenia w obrębie własności, miejsc postojowych dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo. Typ zabudowy mieszkaniowo-usługowej oraz usług komercyjnych znajduje się przy północnowschodniej granicy wyznaczonego obszaru rewitalizacji. Są to przede wszystkim obiekty mieszkaniowe wraz z niewielkimi obiektami produkcji nieuciążliwej, związanymi z prowadzoną na miejscu działalnością gospodarczą. Strona 62 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja W obszarze objętym Lokalnym Programem Rewitalizacji, zgodnie ze Studium znajdują się trzy obszary zieleni parkowej i skwery – dwa przy północnej granicy zdelimitowanego obszaru i jeden na południowej granicy. Wskazuje się na szczególną troskę o te obszary w związku z pełnionymi funkcjami sportoworekreacyjnymi i wypoczynkowymi. Proponuje się również uzupełnienie tych miejsc o niewielkie punkty np. usług gastronomicznych lub elementy małej architektury, meble miejskie czy niewielkie place zabaw. Generalne zalecenia znajdujące się w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Oleśnica dotyczące śródmiejskiej jednostki funkcjonalno-przestrzennej wskazują na: zakaz wprowadzania zabudowy i usług uciążliwych dla środowiska naturalnego, konieczność lokalizacji dodatkowych miejsc parkingowych, rozszerzenie usług podstawowych i ponadpodstawowych, obowiązek wzbogacenia obszaru maksymalną ilością zieleni. 4.9 Sfera techniczna Położenie komunikacyjne Miasta Oleśnica z punktu widzenia połączeń regionalnych i międzynarodowych jest korzystne, zaś sama sieć drogowa na obszarze zdegradowanym jest dobrze rozbudowana, gdyż obszar ten obejmuje śródmieście i jego główne szlaki komunikacyjne. Niewątpliwym atutem miasta jest bliskie sąsiedztwo drogi ekspresowej 8 (S8) co skutkuje znacznym odciążeniem miasta prze ruch ciężarowy. Teren objęty programem posiada stosunkowo dobrze rozwiniętą siatkę połączeń komunikacji autobusowej. W sąsiedztwie południowej granicy zdelimitowanego obszaru znajduje się dworzec kolejowy (będący poza wyznaczonym terenem) gwarantujący 15 połączeń na dobę z głównymi ośrodkami miejskimi regionu. Sieć wodociągowa obejmuje 99,9% mieszkańców obszaru, co stanowi najlepszy wynik na tle powiatu i województwa. W przeliczeniu na jednego obywatela zużycie wody pobieranej z wodociągów jest tu wyższe niż w województwie i w powiecie. Odnotowuje się jednak tendencję spadkową która jest związana ze zwiększającą się świadomością ekologiczną i opomiarowaniem zużycia wody. Według dostępnych danych w ostatnich latach nie odnotowano także żadnych poważnych awarii sieci wodociągowej, co może świadczyć o dobrym stanie technicznym tego zasobu infrastrukturalnego. Zdecydowana większość ścieków odprowadzana jest kanałami grawitacyjnymi do mechanicznobiologicznej oczyszczalni ścieków i w postaci ścieków oczyszczonych trafia do rzeki Oleśnicy, stanowiącej dopływ Widawy. Obszar zdegradowany ma stosunkowo dobry dostęp do sieci gazowej, niemniej jednak, w związku z tym, że gaz jest dostępnym i ekologicznym surowcem energetycznym, dla ochrony powietrza należy realizować proces podmiany paliw stałych, zwłaszcza węgla. W związku z zagrożeniem niską emisją Strona 63 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja wytwarzaną przez spalanie węgla kamiennego przez gospodarstwa domowe – popularne w niektórych częściach miasta objętych LPR, konieczne jest promowanie ogrzewania gazowego wśród mieszkańców obszaru oraz korzystania z dostępnej sieci ciepłowniczej. Na analizowanym obszarze nie ma oraz nie przewiduje się budowy nowych obiektów elektroenergetycznych krajowej sieci przesyłowej o napięciu 400 kV i 220 kV. Za dostawę energii elektrycznej na obszarze odpowiedzialny jest operator TAURON Polska Energia SA. Teren rewitalizowany zaopatrywany jest w ciepło z kotłowni zarządzanych przez Zakład Gospodarki Cieplnej działający przy Miejskiej Gospodarce Komunalnej Spółka z o.o jednak wiele mieszkań, szczególnie komunalnych ogrzewanych jest jeszcze domowymi piecami na węgiel kamienny, które przyczyniają się do powstawania niskiej emisji (zanieczyszczania powietrza CO2). Konieczne jest tu podejmowanie działań zmierzających do pełnej zamiany paliw stałych na płynne bądź wyższej jakości. Na etapie konsultacji społecznych związanym z delimitacją obszaru mieszkańcy zwrócili uwagę na relatywnie dobry stan infrastruktury drogowej i chodników jednak wskazali znaczne deficyty związane ze stanem technicznym budynków i ich estetyką. Na zdegradowanym obszarze zidentyfikowano ponad 65 budynków mieszkalnych i dwa ważne budynki usług publicznych – zabudowania Powiatowego Zespołu Szpitali w Oleśnicy oraz Gimnazjum nr 1 im. Książąt Oleśnickich. Na szczególną uwagę zasługuje budynek byłego Zespołu Szkół Medycznych przy ul. Armii Krajowej w Oleśnicy, który położony jest w kompleksie obiektów Powiatowego Zespołu Szpitali w Oleśnicy pomiędzy wielokondygnacyjnym budynkiem szpitalnym i parterowym budynkiem stacji dializ ze względu na swoje walory kulturowe i funkcjonalne. Na załączonej poniżej mapie przedstawiono ulokowanie budynków usług publicznych na zdelimitowanym obszarze. Strona 64 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Grafika 9 Budynki użyteczności publicznej na obszarze zdegradowanym Źródło: opracowanie własne Strona 65 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 4.10 Potencjały obszaru Prezentowana poniżej infografika podsumowuje zdiagnozowane problemy obszaru i wskazuje potencjalne szanse dla zdegradowanego terenu. Na podstawie wniosków skonstruowano poszczególne szanse rekomendacje, które wydają się kluczowe dla działań rewitalizacyjnych. -występowanie terenów zielonych -koncentracja zjawisk kryzysowych -spadek liczby osób bezrobotnych -zainwestowana znaczna część terenu -cenne zabytki architektury -brak miejsc parkingowych -zróżnicowane funkcje terenu -niższy poziom rozwoju gospodarczego zagrożenia -wyższe wskaźniki przestępczości Jak wskazano powyżej obszar zdegradowany boryka się z wieloma problemami, które w zasadniczy sposób wpływają na obniżenie jakości życia jego mieszkańców, jak również powodują przeciętną atrakcyjność osiedleńczą i gospodarczą całego obszaru Miasta Oleśnica . Głównie należy wskazać istotne nasilenie oraz koncentrację zjawisk wpływających na ubóstwo oraz biedę. Drugim ważnym elementem jest niski stan techniczny tkanki miejskiej, przede wszystkim elementów zabudowy śródmiejskiej i terenów zielonych. Trzecim negatywnym czynnikiem jest relatywnie niska funkcjonalności przestrzeni publicznej i zatracenie przez nią funkcji, usługowych i integracyjnych. Przeprowadzone analizy i badania wskazują na fakt, iż degradacja omawianego obszaru wsparcia skutkuje również szeregiem negatywnych zjawisk, które wpływają na całe Miasto. Zatem, zidentyfikowany i opisany stan kryzysowy oddziałuje nie tylko bezpośrednio na wytyczony obszar i mieszkańców, ale równocześnie wpływa na tereny sąsiadujące ze zdelimitowanym obszarem rewitalizacji. Przeprowadzona diagnoza uzasadnia konieczność objęcia programem rewitalizacji całości terenu poddanego analizie, tym samym wyznaczony obszar zdegradowany (nieznacznie zmodyfikowany, poszerzony w rezultacie przeprowadzonych spotkań warsztatowych i konsultacji społecznych) stanowi obszar rewitalizacji w ramach aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica. Skuteczność kompleksowego przeobrażenia obszaru jest warunkowana wykorzystaniem istniejących potencjałów terenu, w związku z tym w niniejszym Strona 66 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja podrozdziale wskazuje się kluczowe czynniki umożliwiające dokonanie efektywnej i kompleksowej rewitalizacji w Oleśnicy. 1. Niewykorzystany potencjał stanowi obszar kultury i bogactwa zabytków, które wymagają rewitalizacji. Oleśnica posiada bogatą i interesująca historię (tradycje książęce, wojskowe, naukowe, biblioteczne i kolejowe). Zabytki kultury materialnej i częściowo zachowany układ urbanistyczny stanowią potencjalną przewagę wobec miast regionu o podobnej wielkości. 2. Atrakcyjny wizerunek Oleśnicy powinien być otoczony szczególną troską mieszkańców, władz i organizacji działających w mieście. Wśród najistotniejszych działań nalży zwrócić uwagę na podnoszenie estetyki ulic, parków, skwerów. Poprawy wymaga estetyka miasta: renowacja kamienic, budynków użyteczności publicznej poprawa stanu i ilości małej architektury (ławki, kosze, itp.). W tym kontekście potencjałem jest stan technicznych obiektów umożliwiający ich renowację i przywrócenie pierwotnej jakości i nadanie im nowej funkcjonalności. 3. Potencjałem miasta jest także jego układ komunikacyjny i niewielka odległość od stolicy województwa – Wrocławia. Tym samym wskazuje się na możliwości miasta pełnienia funkcji atrakcyjnego, mniej zatłoczonego zaplecza mieszkaniowego dla osób pracujących i uczących się we Wrocławiu. Rewitalizacja obszaru zdegradowanego może w znacznej mierze przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności osiedleńczej. 4. Potencjałem umożliwiającym zmianę jest rozbudowa systemu monitoringu miejsc publicznych w szczególności śródmieścia i obszarów zielonych, których jakość i bezpieczeństwo wymaga poprawy. Bezpieczeństwo w mieście wymaga większego zaangażowania i współdziałania służb prewencyjnych i ratowniczych, szczególnie na obszarze zdegradowanym. 5. Istnieje potrzeba uświadamiania i edukacji mieszkańców oraz promocja proekologicznych postaw. Trwałość zmiany osiągniętej w oparciu o rewitalizację łączy się z wykorzystaniem potencjału oświatowego, zasobu kadrowego szkół prowadzących działalność w mieście w wymiarze edukacyjnym ale również pedagogicznym. 6. Potencjałem obszaru zdegradowanego jest pełnienie zróżnicowanych funkcji, szczególnie w kontekście zróżnicowanej działalności mieszkaniowo-handlowo-usługowej (w tym usług zdrowotnych i oświatowych). Centrum i obszar śródmiejski pomimo częściowej degradacji stanowią rdzeń całego miasta i posiadają adekwatny potencjał niezbędny do ożywienia społecznego i gospodarczego. 7. Przedmiotowy dokument jest aktualizacją Lokalnego Programu Rewitalizacji co pozytywnie rokuje w związku z rewitalizacją obszaru zdegradowanego i w sensie założeń stanowi kontynuację już częściowo przeprowadzonych działań, jest to szczególnie widoczne w zakresie dokonywania renowacji kamienic znajdujących się w mieście. Strona 67 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 8. Elementem wspierającym i tworzącym potencjał ludzki dla obszaru może stać się miejsce spotkań dla liderów lokalnych. Kapitał społeczny w postaci takich osób ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia przeciwdziałania negatywnym zjawiskom społecznym. Strona 68 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 5. Podsumowanie diagnozy – analiza SWOT Przeprowadzona diagnoza wskazała na główne problemy występujące na obszarze Miasta oraz zdelimitowanym obszarze zdegradowanym. Dlatego też, dokonano analizy SWOT8 dla analizowanych terenów. Tabela 22 Analiza SWOT obszaru rewitalizacji Analiza SWOT Mocne strony – – – – – – – Zmniejszająca się liczba osób bezrobotnych (o blisko 45% w latach 2006-2015), Wzrastająca liczba uczniów szkół podstawowych (o 11,2% w latach 2009-2014), Społeczność gminy otwarta na ofertę kulturalną i możliwości aktywizacji (wzrastająca liczba kół, klubów i ich członków), Duża liczba organizacji pozarządowych, Opracowane adekwatne dokumenty w zakresie działań środowiskowych (PGN, POŚ, PUA) Wyższa od wojewódzkiej i powiatowej dostępność do infrastruktury sieciowej Zasoby dziedzictwa kulturowego, częściowo zachowany pierwotny układ urbanistyczny Słabe strony – – – – – – – – – – – – – Szanse – – – – – 8 Redukcja negatywnych zjawisk społecznych – miasta, integracja społeczeństwa, wskazanie – właściwych wzorców zachowań Zwiększenie atrakcyjności obszaru w kontekście – rozwoju drobnej przedsiębiorczości usługowej Zwiększenie atrakcyjności osiedleńczej Zatrzymanie degradacji stanu technicznego budynków, poprawa funkcji mieszkalnych i usługowych Wstrzymanie niekorzystnych zjawisk demograficznych, m.in. ujemne saldo migracji. Ujemne saldo migracji. Wysoki odsetek osób bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy (79,8%) , Wzrastająca liczba osób w wieku poprodukcyjnym Obecność negatywnych zjawisk społecznych (bezrobocie, ubóstwo, przestępczość) na obszarze zdegradowanym, Przeciętny poziom przedsiębiorczości mieszkańców (i niski na terenie zdegradowanym) Wysoki wskaźnik bezrobocia rejestrowanego na obszarze zdegradowanym (3,75 na 100 mieszkańców) Wysoki wskaźnik korzystających z pomocy społecznej na obszarze zdegradowanym (27,41 na 100 mieszkańców, Wysoka liczba przestępstw na obszarze zdegradowanym (2,51 na 100 mieszkańców), Postępująca degradacja techniczna tkanki miejskiej Niedostosowanie obszaru zdegradowanego do potrzeb rekreacyjnych i wypoczynkowych Niedostosowanie przestrzeni publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych Brak dostosowanej do potrzeb małej architektury Niskiej jakości strefy spędzania czasu wolnego na obszarze zespołu śródmiejskiego Zagrożenia Odpływ ludności z potencjałem ekonomicznym, Rozprzestrzenianie się negatywnych zjawisk społecznych na obszar całego miasta Duża konkurencja w zakresie absorbcji środków na rewitalizację wśród gmin Aglomeracji Wrocławskiej Analiza SWOT (Strengths – silne strony, Weaknesses – słabe strony, Opportunities – szanse w otoczeniu, Threats – zagrożenia w otoczeniu) jest jedną z najpopularniejszych metod diagnozy, pozwala na syntetyczne wskazanie optymalnych kierunków zmian. Strona 69 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 6. Wizja stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji Założenia planistyczne ujęte w niniejszym Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Oleśnica są zaprezentowane na trzech poziomach szczegółowości. Pierwszym z nich jest wizja, która zostanie przedstawiona w przedmiotowym podrozdziale, ma ona charakter obrazu przyszłości, który chcą wykreować interesariusze procesu rewitalizacji oraz samorząd lokalny. Drugim elementem planistycznym opracowania, a zarazem szczeblem pośrednim pomiędzy wizją a zdefiniowanymi przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi, jest plan operacyjny składający się z celów rewitalizacji. Ostatnią częścią odwołującą się do logiki interwencji jest poziom projektowy, który uznaje się za kluczowy z punktu widzenia użyteczności i zawartości treściowej niniejszego programu. Wizja to podstawowa aspiracja, która powinna być wspólna dla wszystkich, którzy chcą osiągnąć pożądany stan rzeczywistości, w oparciu o badania ilościowe i jakościowe (głównie spotkania warsztatowe) dokonano konceptualizacji wizji stanu obszaru zdegradowanego po przeprowadzeniu rewitalizacji w Oleśnicy i przedstawia się ona następująco. Po przeprowadzeniu rewitalizacji obszar zdegradowany przynależy funkcjonalnie do realnego centrum Miasta i dostarcza mieszkańcom usług publicznych, w tym wyższego rzędu. Działania inwestycyjne umożliwiają efektywne wykorzystanie obiektów zdewaloryzowanych do realizacji funkcji o znaczeniu społecznym. Zintegrowane prace naprawcze i skoordynowany proces rewitalizacji skutkuje ograniczeniem skali problemów społecznych i gospodarczych obszaru oraz stymuluje rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Powyższa wizja to ilustracja stanu docelowego, opis przyszłego wizerunku społeczno-gospodarczego i przestrzennego obszaru rewitalizowanego, który chcą osiągnąć interesariusze programu rewitalizacji. W kolejnym rozdziale zgodnie z logiką interwencji zostaną przedstawione cele rewitalizacji postulowane do osiągnięcia. Strona 70 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 7. Cele rewitalizacji wraz z odpowiadającymi im kierunkami działań Planowany, optymalny efekt skoordynowanej interwencji rewitalizacyjnej stanowiącej rdzeń opracowania został przedstawiony w formie wizji w poprzednim rozdziale. Przedmiotowy paragraf ogniskuje się na zbudowanie ściśle zdefiniowanych celów strategicznych i przeszeregowanych im kierunków działań. Należy podkreślić, że z jednej strony zapisy rozdziału są wypadkową przeprowadzonej szczegółowej diagnozy obszaru wsparcia, natomiast z drugiej precyzyjny charakter zapisów stanowi element operacjonalizacji wizji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica. W strukturze rozdziału znajdują się dwa podstawowe elementy o kluczowym znaczeniu dla adekwatności planowanej interwencji publicznej. Pierwszym z nich jest kompleksowy schemat interwencji obejmujący cele strategiczne oraz działania, których realizacja umożliwi osiągnięcie zakładanych celów. Drugim elementem jest system powiązania celów z częścią diagnostyczną, gdzie w formie graficznej przedstawiono system powiązań pomiędzy sformułowanymi celami, a identyfikowanymi problemami i potrzebami rewitalizacyjnymi w Oleśnicy. W ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica wyznaczone zostały trzy główne cele Rewitalizacji i są to: Skonstruowane założenia planistyczne obejmują trzy cele rewitalizacji, które są względem siebie komplementarne i stanowią odpowiedź na zdiagnozowane deficyty i problemy zidentyfikowane na obszarze zdegradowanym. Każdy z celów strategicznych jest dopełniany przez dedykowane kierunki działań. Strona 71 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Kierunki działań: stworzenie warunków infrastrukturalnych dla rozwoju systemu wsparcia dla dzieci i młodzieży, rodzin, seniorów i osób niepełnosprawnych, poprawa warunków infrastrukturalnych i wyposażenia w instytucjach świadczących usługi społeczne, stworzenie zintegrowanego systemu pomocy i wsparcia, rozwój usług oferowanych przez podmioty świadczące usługi społeczne, dostosowanie zasobów kadrowych do obowiązujących norm i podnoszenie kwalifikacji pracowników instytucji świadczących usługi społeczne, podnoszenie świadomości społecznej w zakresie radzenia sobie z trudnościami i problemami społecznymi, profilaktyka zdrowotna w zakresie chorób cywilizacyjnych, poprawa infrastruktury ochrony zdrowia, stworzenie warunków do rozwoju poradnictwa specjalistycznego w jak największej liczbie specjalności medycznych. Kierunki działań: aktywizacja i integracja osób oraz rodzin ze środowisk zagrożonych wykluczeniem i wykluczonych społecznie, przeciwdziałanie uzależnieniom i ograniczenie ich negatywnych skutków, przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie, zwiększanie aktywności mieszkańców na rzecz rozwoju lokalnego, tworzenie warunków dla inicjatyw społecznych oraz powstawania i rozwoju lokalnych społeczności, wspieranie postaw obywatelskich, rozwój aktywności organizacji pozarządowych, rozwój partycypacji społecznej i wolontariatu, podnoszenie kwalifikacji osób bezrobotnych, w szczególności długotrwale pozostających bez pracy, Strona 72 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja pomoc w zdobyciu doświadczenia zawodowego, wspieranie zakładania i prowadzenia własnej działalności gospodarczej, wspieranie przedsiębiorczości społecznej. Kierunki działań: zagospodarowanie/rozwój przestrzeni publicznych pod cele społeczne, budowa i przebudowa dróg oraz infrastruktury towarzyszącej, ochrona, zachowanie i zabezpieczenie obiektów zabytkowych, kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej, kompleksowa modernizacja (w tym energetyczna) budynków wielorodzinnych, wprowadzenie inteligentnych systemów zarządzania energią, modernizacja oświetlenia ulicznego, Opisane i wyznaczone cele strategiczne mają kluczowe znaczenie dla zrównoważonego miasta, a ich wybór jest podyktowany inwentaryzacją potrzeb związanych z inwestycjami w infrastrukturę techniczną oraz koniecznością podjęcia działań na rzecz ograniczenia negatywnych zjawisk społecznych na obszarze miasta cechującym się wysokim potencjałem inwestycyjnym. W dalszej części rozdziału zaprezentowano uzasadnienie zdefiniowanych celów poprzez przypisanie ich do najważniejszych wniosków płynących z analizy problemowej obszaru wsparcia. Poniższy schemat przedstawia listę celów strategicznych Lokalnego Programu Rewitalizacji w powiązaniu z zdiagnozowanymi i zidentyfikowanymi problemami na wyznaczonym obszarze rewitalizacji. Strona 73 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja CELE PROGRAMU PROBLEMY NA OBSZARZE REWITALIZACJI Wzrastająca liczba osób w wieku poprodukcyjnym Cel rewitalizacji 1. Poprawa jakości i dostępności usług społecznych oraz edukacyjnych Ujemne saldo migracji Wysoki wskaźnik korzystających z pomocy społecznej na obszarze zdegradowanym (27,41 na 100 mieszkańców) Wysoki odsetek osób bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy Cel rewitalizacji 2. Zintegrowanie mieszkańców, zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz ograniczenie patologii społecznych Obecność negatywnych zjawisk społecznych (bezrobocie, ubóstwo, przestępczość) na obszarze zdegradowanym Przeciętny poziom przedsiębiorczości mieszkańców na terenie zdegradowanym Wysoki wskaźnik bezrobocia rejestrowanego na obszarze zdegradowanym (3,75 na 100 mieszkańców) Wysoka liczba przestępstw na obszarze zdegradowanym (2,51 na 100 mieszkańców) Postępująca degradacja techniczna tkanki miejskiej Cel rewitalizacji 3. Poprawa stanu technicznego budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej Niedostosowanie obszaru zdegradowanego do potrzeb rekreacyjnych i wypoczynkowych Niedostosowanie przestrzeni publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych Brak dostosowanej do potrzeb małej architektury Strona 74 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 8. Przedsięwzięcia rewitalizacyjne Kluczowym elementem Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica są projekty przewidziane do realizacji. Planowane przedsięwzięcia rewitalizacyjne, zaprezentowane zostały poniżej w postaci listy zakładanych projektów przeznaczonych do realizacji na zdelimitowanym obszarze zdegradowanym. W następnej kolejności wymienione zostały projekty rewitalizacji wraz z ich krótką charakterystyką. Ze względu na zapisy dokumentu pn. „Wytyczne programowe IZ RPO WD dotyczące zasad przygotowywania lokalnych programów rewitalizacji (lub dokumentów równorzędnych) w perspektywie finansowej 2014-2020” dokument (Lokalny Program Rewitalizacji) wyróżnia dwie podstawowe listy projektów. Pierwszą z nich jest lista „A”, która dotyczy przyszłych naborów w ramach Działania 6.3 „Rewitalizacja zdegradowanych obszarów”. Drugą część stanowi lista „B”, która dotyczy działań w ramach RPO WD, w których możliwe jest uzyskanie preferencji za realizację projektu rewitalizacyjnego. Poniżej wskazuje się najważniejsze założenia związane Działaniem 6.3 „Rewitalizacja zdegradowanych obszarów”. Typy projektów: 6.3.A Remont, przebudowę, rozbudowę, adaptację, wyposażenie istniejących zdegradowanych budynków, obiektów, zagospodarowanie terenów i przestrzeni (np. monitoring miejski lub dostosowanie przestrzeni do potrzeb osób niepełnosprawnych) – w celu przywrócenia lub nadania im nowych funkcji społecznych, kulturalnych, gospodarczych, edukacyjnych lub rekreacyjnych. 6.3.B Remont, odnowę części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych (nie ma możliwości budowy nowych obiektów). 6.3.C Inwestycje w tzw. drogi lokalne (gminne i powiatowe) wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Wsparcie będzie możliwie jedynie wtedy, gdy inwestycje takie będą stanowiły element szerszej koncepcji związanej z rewitalizacją (fizyczną, gospodarczą i społeczną) i będą stanowiły element lokalnego programu rewitalizacji. Typ beneficjenta: Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia; jednostki organizacyjne jst; Jednostki sektora finansów publicznych, inne niż wymienione powyżej; Wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe; towarzystwa budownictwa społecznego; Organizacje pozarządowe; Kościoły, związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych; Instytucje kultury; LGD; Zakłady lecznictwa uzdrowiskowego; Strona 75 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Podmioty lecznicze. Projekty tworzące listę „B” będą składane w konkursach w ramach wyselekcjonowanych działań RPO WD 2014-2020. Umieszczenie projektu na liście stanowi podstawę do udzielenia preferencji w postaci dodatkowych punktów przyznawanych w trakcie oceny projektów. Działania RPO WD, w których możliwe jest skorzystanie z preferencji za realizację projektu rewitalizacyjnego są realizowane w ramach środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz europejskiego funduszu POWER. W poniższej tabeli zestawiono wszystkie propozycje działań rewitalizacyjnych. Tabela 23 Wszystkie przedsięwzięcia rewitalizacyjne Lp. Nazwa projektu 1.1 Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia Dziennego Domu Pomocy Społecznej, Klubu Integracji Społecznej wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną 2.1 Senior Wigor 2.2 Integracja, aktywność, praca 2.3 Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia przedszkola wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną oraz stworzenie nowych miejsc w Przedszkolu nr 1 w Oleśnicy 2.4 Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia mieszkań chronionych wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną Źródło: opracowanie własne 8.1 Lista „A” Projekt 1.1 1 Nazwa projektu 2 Nazwa wnioskodawcy 3 Krótki opis problemu jaki ma rozwiązać realizacja projektu Strona 76 Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia Dziennego Domu Pomocy Społecznej, Klubu Integracji Społecznej wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną Miasto Oleśnica Wyznaczony do rewitalizacji budynek pełnił dawniej funkcję szpitala oraz szkoły medycznej. Obecnie jest niezagospodarowany i niszczeje. Niska estetyka terenu wokół i jego postępująca dewastacja sprzyja rozwojowi patologii społecznych i stanowi zagrożenie dla pobliskich mieszkańców. Ponadto w mieście zauważa się duże zmiany struktury demograficznej, których cechą jest rosnący udział osób starszych w populacji ogółem. Należy dążyć do tego, by osoby starsze jak najdłużej mogły pozostać aktywne społecznie w swoim środowisku, z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzeb. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 4 Cel ogólny (cele) projektu Przeprowadzenie działań określonych w projekcie przyczyni się do poprawy sytuacji gospodarczej, społecznej i przestrzennej na wymienionym obszarze. Realizacja zaplanowanych zadań zmniejszy zakres występowania patologii społecznych, wpłynie na poprawę poziomu bezpieczeństwa publicznego w mieście oraz doprowadzi do ożywienia społeczno-gospodarczego Oleśnicy. Stworzenie odpowiedniej infrastruktury społecznej i zadbanego miejsca podniesie odczuwalny poziom życia osób starszych, a aktywny udział w życiu społecznym będzie formą rehabilitacji psychicznej i pomoże osobom starszym „wyjść z domu”. Teren, którego dotyczy projekt jest obszarem zdegradowanym, wymagającym zagospodarowania go na cele społeczne. Zadaniem Klubu Integracji Społecznej jest przede wszystkim wspieranie osób bezrobotnych a korzystających ze świadczeń pomocy społecznej. Formuła Klubu ma umożliwić wzrost aktywności życiowej, wyzwolenie się z bierności i uzyskanie narzędzi do samodzielnego radzenia sobie z trudnościami, na jakie napotykają osoby długotrwale bezrobotne. Inwestycja pozwoli na zapewnienie osobom starszym wysokiej jakości usług. Funkcjonowanie DDPS i KIS przyczyniać się będzie do wzrostu aktywności społecznej osób starszych i niepełnosprawnych. Zapewnienie opieki osobom zależnym wpłynie na zwiększenie aktywności zawodowej osób, które sprawowały tę opiekę dotychczas. Cel ogólny: Wzmocnienie zdolności do rozwoju zdegradowanych społecznie, gospodarczo i fizycznie obszarów miejskich i wiejskich. Cele bezpośrednie: poprawa warunków życia ubogich społeczności zamieszkujących obszary miejskie; ograniczenie ryzyka ubóstwa i wykluczenia społecznego na obszarach miejskich; zahamowanie degradacji obszarów miejskich; ożywienie gospodarcze i społeczne obszarów, gdzie doszło do negatywnych zjawisk społeczno-gospodarczych, środowiskowych i przestrzennych; poprawa sytuacji na lokalnym rynku pracy, przez stworzenie nowych etatów; przywrócenie lokalnej społeczności zabytkowego obiektu dawnego Zespołu Szkół Medycznych, poprzez lokalizację nim siedziby Dziennego Domu Pomocy Społecznej oraz Klubu Integracji Społecznej; poprawa estetyki centrum Miasta Oleśnicy, poprzez wykonanie prac na terenie zabytkowego i niszczejącego obecnie budynku dawnego Zespołu Szkół Medycznych. Głównym celem KIS jest: minimalizowanie skutków bezrobocia, promowanie aktywności i przedsiębiorczości społecznej, przygotowanie do podjęcia zatrudnienia np. w ramach prac społecznie użytecznych, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, pomoc w wychodzeniu z izolacji i osamotnienia. Dzienny Dom Pomocy Społecznej będzie ośrodkiem powołanym do świadczenia usług na rzecz osób dorosłych znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, samotnych, emerytów i rencistów, którzy ze względu Strona 77 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 5 Zakres realizowanego zadania 6 Miejsce realizacji danego projektu na obszarze rewitalizacji (adres) Szacowana (orientacyjna) wartość projektu Prognozowane rezultaty wraz ze sposobem ich oceny i zmierzenia w odniesieniu do celów rewitalizacji. 7 8 na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych. Przedmiotem projektu jest przebudowa i rozbudowa części budynku byłego Zespołu Szkół Medycznych przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, w celu adaptacji pomieszczeń na potrzeby Dziennego Domu Pomocy Społecznej oraz Klubu Integracji Społecznej. Poza wykonaniem modernizacji i przebudowy budynku przystosowany będzie również teren zielony znajdujący się z tyłu budynku, na cele rekreacyjno–wypoczynkowe o charakterze parkowym. Cały teren będzie ogrodzony i oświetlony z wydzielonym terenem przeznaczonym na park z miejscami odpoczynku i siłownią zewnętrzną do aktywnego spędzania czasu oraz miejscem umożliwiającym organizację plenerowego kina letniego czy zajęć tanecznych i ruchowych dla pozostałych osób przebywających w różnych organizacjach pomocy społecznej zlokalizowanych w budynku objętym projektem. W ramach projektu uwzględniono również wydatki dotyczące części wspólnych budynku, takie jak dach, instalacje, czy kuchnia, których realizacja jest niezbędna w celu oddania do użytkowania DDPS i KIS. Za kwalifikowane uznane zostały części elementów wspólnych, proporcjonalne do udziału powierzchni DDPS i KIS w całkowitej powierzchni budynku. 56-400 Oleśnica, ul. Armii Krajowej 2 10 107 032 zł - Wzrost zatrudnienia we wspieranych podmiotach - 10 osób - Liczba obiektów dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnościami - 1 szt - Powierzchnia DDPS i KIS – 810,87 m2 z 8.2 Lista „B” Projekt 2.1 1 Nazwa projektu 2 Nazwa wnioskodawcy 3 Krótki opis problemu jaki ma rozwiązać realizacja projektu Strona 78 Senior Wigor Miasto Oleśnica/ MOPS Oleśnica W Polsce od kilku lat obserwowany jest proces zmiany struktury demograficznej którego cechą jest rosnący udział osób starszych w populacji ogółem. Na koniec 2013r. liczba ludności Polski wynosiła 38.5 mln osób. W 2012 r. odnotowano ujemny przyrost rzeczywisty ludności, tempo ubytku ludności wyniosło 0,02% co oznacza, że na każde 10 tys osób ubyła 1 osoba. Jednocześnie należy podkreślić, iż na skutek poprawiających się warunków życia, wydłuża się średnia długość życia Polaków. Według prognozy statystycznej oczekiwania długości życia dla mężczyzn urodzonych w 2012 roku wyniesie 72,2 lat a dla kobiet 81. Od 2000 roku przeciętne dalsze trwanie życia w odniesieniu do mężczyzn, jak i kobiet wzrosło o 3 lata. Wydłużająca się przeciętna długość życia sprawia, ze w perspektywie najbliższych dwudziestu kilku lat nastąpi gwałtowny proces starzenia się Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja społeczeństwa. Istotną konsekwencja demograficznego starzenia się ludności jest także coraz częstsze samotne zamieszkiwanie osób starszych, tzw. Singularyzacja starości. Osoby starsze zostają zdane same na siebie bez opieki rodziny. 4 Cel ogólny (cele) projektu 5 Zakres realizowanego zadania 6 Miejsce realizacji danego projektu na obszarze rewitalizacji (adres) Szacowana (orientacyjna) wartość projektu 7 8 Prognozowane rezultaty wraz ze sposobem ich oceny i zmierzenia w odniesieniu do celów rewitalizacji. Celem programu jest w szczególności zapewnienie wsparcia seniorom poprzez umożliwienie korzystania z oferty opiekuńczej, aktywizującej, edukacyjnej, kulturalnej, rekreacyjnej oraz prozdrowotnej, w tym podstawowych usług rehabilitacji ruchowej. W ramach programu przewiduje się udostępnienie seniorom infrastruktury pozwalającej na aktywne spędzanie wolnego czasu, a także zaktywizowanie i zaangażowanie seniorów w działania samopomocowe. Rozwój usług społecznych dostosowanych do potrzeb oraz możliwości osób starszych. Zapewnienie odpowiedniej opieki nad osobami o ograniczonej samodzielności poprzez rozwój usług opiekuńczych Przedmiotem projektu jest przebudowa i rozbudowa części budynku byłego Zespołu Szkół Medycznych przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, w celu adaptacji pomieszczeń na potrzeby Dziennego Domu SeniorWigor. Moduł I konkursu– utworzenie i/lub wyposażenie oraz ewentualne zapewnienie funkcjonowania Dziennego Domu „Senior – WIGOR”, Program adresowany jest do osób niepracujących w wieku 60+. W Dziennym Domu Senior-WIGOR będzie można spędzić co najmniej 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku. Znajdzie się w nim pomieszczenie m.in. do: wspólnych spotkań, gotowania, ćwiczeń i relaksu (z biblioteką, sprzętem RTV oraz komputerem z dostępem do Internetu). Zapewniony będzie także ciepły posiłek. 56-400 Oleśnica, ul. Armii Krajowej 2 Zagospodarowanie terenu po starym szpitalu Prognozowane – projekt w trakcie składania Jednorazowe wsparcie finansowe na utworzenie lub wyposażenie Dziennego Domu „Senior-WIGOR” w wysokości do 80% całkowitego kosztu realizacji zadania, które nie może być wyższe niż 250 tys. zł, z tym że wysokość środków finansowych z budżetu państwa przeznaczonych na adaptację pomieszczeń lub budynku nie może być wyższa niż 180 tys. zł, natomiast dodatkowo jednorazowa kwota dotacji przeznaczona na wyposażenie Dziennego Domu „SeniorWIGOR” nie może być wyższa niż 70 tys. zł; Stworzenie i wyposażenie pomieszczeń: ogólnodostępnych, kuchni, pomieszczenia do rehabilitacji grupowej i indywidualnej, pomieszczenia klubowego, szatni, łazienek. Dzienny dom Senior Wigor dla osób niepracujących 60 + Projekt 2.2 1 2 Nazwa projektu Nazwa wnioskodawcy Integracja, aktywność, praca Miasto Oleśnica/ MOPS Oleśnica Strona 79 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 3 Krótki opis problemu jaki ma rozwiązać realizacja projektu 4 Cel ogólny (cele) projektu 5 Zakres realizowanego zadania 6 7 8 Miejsce realizacji danego projektu na obszarze rewitalizacji (adres) Szacowana (orientacyjna) wartość projektu Prognozowane rezultaty wraz ze sposobem ich oceny i zmierzenia w odniesieniu do celów rewitalizacji. Obecny system usług społecznych na terenie Oleśnicy jest niedostosowany do rosnących a także bardzo zróżnicowanych potrzeb osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w zakresie aktywności społecznej i zawodowej. Sytuacja na Oleśnickim rynku pracy nie przedstawia się zadowalająco. Największy odsetek osób bezrobotnych na terenie WrOF odnotowano w Trzebicy 15,2% i Oleśnicy 15,1%. W wartościach bezwzględnych najwięcej osób długotrwale bezrobotnych, po Wrocławiu, znajduje się w gminie miejskiej Oleśnica. W XII 2014r w statystkach PUP Oleśnica zarejestrowanych było 1225 osób, w tym ponad 51% osób długotrwale bezrobotnych oraz 1034 osoby nie posiadające prawa do zasiłku bezrobotnych, ponad 53,55% tej grupy stanowiły kobiety. Większość ofert pracy na oleśnickim rynku skierowana jest do mężczyzn i dotyczy stanowisk robotniczych. Średnio tylko 8 % ogółu ofert pracy skierowane jest do osób niepełnosprawnych. Duże problemy z integracja zawodowa ma wiele osób bezrobotnych o najniższych i zdezaktualizowanych kwalifikacjach zawodowych oraz niewystarczającym wykształceniu. Osoby bezrobotne stanowią największy procent osób korzystających z pomocy społecznej. Ponad 83% zarejestrowanych osób bezrobotnych nie posiada prawa do zasiłku. Najważniejszą przyczyna zagrożenia ubóstwem jest pozostawanie bez pracy. Systematycznie wzrasta liczba osób korzystających z pomocy MOPS. Długotrwałe korzystanie z pomocy społecznej powoduje uzależnienie od biernych form pomocy sprzyja budowaniu postaw bezradności, bierności oraz braku motywacji do zmiany. Konieczne są działania kompleksowe obejmujące reintegracje zawodową i społeczną. Aktywna integracja osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym poprzez poprawę i wzmocnienia ich zdolności do zatrudnienia Powołanie w celu realizacji zadań w projekcie Klubu Integracji Społecznej, w ramach którego szczegółowe działania to: 1. Zwiększenie aktywności społecznej uczestników projektu oraz podniesienie ich kompetencji społecznych i umiejętności życiowych. 2. Zwiększenie zdolności do zatrudnienia poprzez podniesienie umiejętności poruszania się po rynku pracy i wzrost motywacji do podjęcia pracy. 3.Nabycie nowych umiejętności i kwalifikacji zawodowych oraz podniesienie poziomu wykształcenia wśród uczestników projektu. 56-400 Oleśnica, Zagospodarowanie terenu po starym szpitalu przy ul. Armii Krajowej 2 705 000 zł Reintegracja społeczna i zawodowa 62 osób (40K i 22M), w tym 7 osób z niepełnosprawnościami, zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Remont pomieszczeń KIS przy ul. Armii Krajowej 28.935 zł Wyposażenie KIS (sprzęt biurowy, umeblowanie) – 26.315 zł Strona 80 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Projekt 2.3 1 Nazwa projektu Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia przedszkola wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną oraz stworzenie nowych miejsc w Przedszkolu nr 1 w Oleśnicy 2 Nazwa wnioskodawcy Miasto Oleśnica 3 Krótki opis problemu jaki ma rozwiązać realizacja projektu 4 Cel ogólny (cele) projektu Potrzeba realizacji prezentowanego projektu wynika z przeprowadzonej przez Wnioskodawcę analizy obecnego stanu infrastruktury edukacji przedszkolnej, dostępnej na terenie Miasta Oleśnica. Analiza ta wykazała jednoznacznie, iż obecnie dostępna liczba miejsc w przedszkolach jest zbyt mała, w stosunku do liczby dzieci w wieku przedszkolnym Główne problemy, które dotykają bezpośrednich i pośrednich odbiorców, a które mają zostać rozwiązane dzięki wdrożeniu projektu: 1. Głównym problemem jest niewystarczająca liczba miejsc w przedszkolach na terenie Oleśnicy. Powyższe rodzi poważne niedogodności dla mieszkańców Oleśnicy- muszą oni szukać miejsca dla swoich dzieci w przedszkolach odległych od ich miejsca zamieszkania (co wydłuża czas potrzebny na dojazd do pracy i zwiększa ruch samochodowy), pojawiają się problemy w trakcie zapisów do przedszkoli, a wszystko to wpływa na obniżenie odczuwalnej jakości życia. 2. Z powyższym problemem wiążą się niedogodności dla dzieci w wieku przedszkolnym, które zmuszone są uczęszczać do obłożonych oddziałów, co zmniejsza możliwość indywidualnego podejścia do ich edukacji. 3. Brak odpowiedniej liczby miejsc w przedszkolach w Oleśnicy wynika z faktu, iż istniejące przedszkola posiadają maksymalną liczbę oddziałów, obsadzoną przez maksymalną liczbę dzieci na oddział (oddział może liczyć maksymalnie 25 uczniów)- brak jest możliwości rozbudowy istniejących obiektów przedszkolnych. 4. Brak odpowiedniej liczby miejsc w przedszkolach publicznych w Oleśnicy, powoduje konieczność dotowania przedszkoli prywatnych. 5. Obiekt, który będzie przebudowywany w ramach prezentowanego projektu, stanowi zabytek wpisany do gminnej ewidencji zabytków. W chwili obecnej nie jest on użytkowany, przez co stopniowo niszczeje, przyczyniając się tym samym do pogorszenia estetyki w obrębie centrum Oleśnicy. Głównym celem projektu jest zwiększenie dostępności do edukacji przedszkolnej na terenie Miasta Oleśnicy i Gminy Oleśnica. Cele szczegółowe projektu: 1. Utworzenie 118 (w tym: 100 w obszarze rewitalizacji) nowych miejsc przedszkolnych w Mieście Oleśnicy i dla mieszkańców Gminy Oleśnica (obszar wiejski); 2. utworzenie 5 oddziałów (w tym: 4 w obszarze rewitalizacji) przedszkolnych, w tym 1 integracyjnego i 2 przeznaczonych dla dzieci w wieku 3-4 lat; 3. Stworzenie przedszkola przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych przez wykonanie windy dla niepełnosprawnych, toalet i likwidację pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami progów; Strona 81 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 5 Zakres realizowanego zadania 6 Miejsce realizacji danego projektu na obszarze rewitalizacji (adres) Szacowana (orientacyjna) wartość projektu Prognozowane rezultaty wraz ze sposobem ich oceny i zmierzenia w odniesieniu do celów rewitalizacji. 7 8 Strona 82 4. Zakup niezbędnego wyposażenia (w tym informatycznego), w celu stworzenia atrakcyjnej oferty edukacyjnej nowego przedszkola i Przedszkola nr 1 w Oleśnicy; 5. Wykonanie placu zabaw z wyposażeniem, w celu zapewnienia wychowankom przedszkola odpowiedniego miejsca do aktywności fizycznej i rozwoju poprzez ruch; 6. Poprawa sytuacji na lokalnym rynku pracy, przez stworzenie 22 nowych etatów, niezbędnych do obsługi przedszkola; 7. Przywrócenie lokalnej społeczności zabytkowego obiektu dawnego Zespołu Szkół Medycznych, poprzez lokalizację nim siedziby nowego przedszkola; 8. Poprawa estetyki centrum Miasta Oleśnicy, poprzez wykonanie prac na terenie zabytkowego i niszczejącego obecnie budynku dawnego Zespołu Szkół Medycznych. Przedmiotem projektu jest przebudowa i rozbudowa części budynku byłego Zespołu Szkół Medycznych przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, w celu adaptacji pomieszczeń na potrzeby nowego przedszkola publicznego. W wyniku realizacji projektu utworzonych zostanie 100 nowych miejsc w przedszkolu, którego organem prowadzącym będzie Miasto Oleśnica. Powyższe stanowi odpowiedź na obecne niedobory w zakresie miejsc przedszkolnych i uwzględnia przyszłe trendy i zachodzące zmiany demograficzne. Projekt ma charakter kompleksowy, bowiem obejmuje również zakup niezbędnego wyposażenia dla nowego przedszkola. Dzięki temu, po zakończeniu realizacji projektu i przeprowadzeniu odbioru końcowego, możliwe będzie przyjęcie dzieci w wieku przedszkolnym. Projekt realizowany będzie w zdegradowanym obecnie obiekcie zabytkowym, który uzyska nowe funkcje, oczekiwane przez mieszkańców Oleśnicy. W projekcie przewidziano również rozwiązania zwiększające dostępność do przebudowywanego obiektu dla osób niepełnosprawnych, w postaci windy, przystosowania toalet, czy likwidacji progów między drzwiami. Zastosowane zostaną rozwiązania oszczędzające energię, w postaci energooszczędnych opraw oświetleniowych w technologii LED. Projekt stanowi odpowiedź na potrzeby grupy odbiorców (mieszkańcy Miasta Oleśnicy i powiatu oleśnickiego), które rozpoznane zostały w wyniku przeprowadzonej na potrzeby projektu analizy problemów, barier i trendów demograficznych. Drugim elementem projektu jest stworzenie nowych miejsc przedszkolnych poprzez zakup wyposażenia do istniejącego Przedszkola nr 1, zlokalizowanego przy ul. Kilińskiego 9 w Oleśnicy (poza obszarem rewitalizacji). W ramach projektu uwzględniono również wydatki dotyczące części wspólnych budynku, takie jak dach, instalacje, czy kuchnia, których realizacja jest niezbędna w celu oddania do użytkowania części przedszkolnej. Za kwalifikowane uznane zostały części elementów wspólnych, proporcjonalne do udziału powierzchni przedszkola w całkowitej powierzchni budynku. 56-400 Oleśnica, ul. Armii Krajowej 2 (obszar rewitalizacji) 56-400 Oleśnica, ul. Kilińskiego 9 (poza obszarem rewitalizacji) 10 369 181,55 zł - Wzrost zatrudnienia we wspieranych podmiotach - 22 osoby (18 osób w obszarze rewitalizowanym) - Liczba użytkowników infrastruktury przedszkolnej wspartej w programie - 218 osób (200 osób w obszarze rewitalizowanym) - Liczba obiektów dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami - 1 szt (w tym 1 w obszarze rewitalizowanym) Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja - Liczba wspartych obiektów infrastruktury przedszkolnej – 2 szt ( w tym jeden na obszarze rewitalizowanym) Projekt 2.4 1 Nazwa projektu Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia mieszkań chronionych wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną 2 Nazwa wnioskodawcy Miasto Oleśnica 3 Krótki opis problemu jaki ma rozwiązać realizacja projektu 4 Cel ogólny (cele) projektu 5 Zakres realizowanego zadania Wyznaczony do rewitalizacji budynek pełnił dawniej funkcję szpitala oraz szkoły medycznej. Obecnie jest niezagospodarowany i niszczeje. Niska estetyka terenu wokół i jego postępująca dewastacja sprzyja rozwojowi patologii społecznych i stanowi zagrożenie dla pobliskich mieszkańców. Ponadto w mieście zauważa się duże zmiany struktury demograficznej, których cechą jest rosnący udział osób starszych w populacji ogółem. Należy dążyć do tego, by osoby starsze jak najdłużej mogły pozostać aktywne społecznie w swoim środowisku, z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzeb. Przeprowadzenie działań określonych w projekcie przyczyni się do poprawy sytuacji gospodarczej, społecznej i przestrzennej na wymienionym obszarze. Realizacja zaplanowanych zadań zmniejszy zakres występowania patologii społecznych, wpłynie na poprawę poziomu bezpieczeństwa publicznego w mieście oraz doprowadzi do ożywienia społeczno-gospodarczego Oleśnicy. Stworzenie odpowiedniej infrastruktury społecznej i zadbanego miejsca podniesie odczuwalny poziom życia osób niesamodzielnych. Teren, którego dotyczy projekt jest obszarem zdegradowanym, wymagającym zagospodarowania go na cele społeczne. Inwestycja pozwoli na zapewnienie osobom starszym wysokiej jakości usług a zapewnienie opieki osobom zależnym wpłynie na zwiększenie aktywności zawodowej osób, które sprawowały tę opiekę dotychczas. Cel ogólny: Rozwój infrastruktury dla świadczenia wysokiej jakości usług opieki nad osobami zależnymi oraz osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym Cele bezpośrednie: - Zapewnienie dostępu mieszkańcom Miasta Oleśnica do wysokiej jakości usług na rzecz opieki nad osobami zależnymi oraz osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym; - zapobiegnięcie całkowitemu wycofaniu się z rynku pracy osób sprawujących opiekę nad osobami zależnymi. Przedmiotem projektu jest przebudowa i rozbudowa części budynku byłego Zespołu Szkół Medycznych przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, w celu adaptacji pomieszczeń na potrzeby mieszkań chronionych. Poza wykonaniem modernizacji i przebudowy budynku przystosowany będzie również teren zielony znajdujący się z tyłu budynku, na cele rekreacyjno – wypoczynkowe o charakterze parkowym. Cały teren będzie ogrodzony i oświetlony z wydzielonym terenem przeznaczonym na park z miejscami odpoczynku i siłownią zewnętrzną do aktywnego spędzania czasu oraz miejscem umożliwiającym organizację plenerowego kina letniego czy zajęć tanecznych i Strona 83 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja ruchowych dla pozostałych osób przebywających w różnych organizacjach pomocy społecznej zlokalizowanych w budynku objętym projektem. 6 Miejsce realizacji danego projektu na obszarze rewitalizacji (adres) Szacowana (orientacyjna) wartość projektu Prognozowane rezultaty wraz ze sposobem ich oceny i zmierzenia w odniesieniu do celów rewitalizacji. 7 8 W ramach projektu uwzględniono również wydatki dotyczące części wspólnych budynku, takie jak dach, instalacje, czy kuchnia, których realizacja jest niezbędna w celu oddania do użytkowania mieszkań. Za kwalifikowane uznane zostały części elementów wspólnych, proporcjonalne do udziału powierzchni mieszkań w całkowitej powierzchni budynku. 56-400 Oleśnica, ul. Armii Krajowej 2 11 069 854 zł Liczba mieszkań oddanych do użytku – 11 8.3 Charakterystyka pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych Oprócz szczegółowo opisanych przedsięwzięć nie wyklucza się podjęcia innych działań na rzecz wyprowadzenia zdelimitowanego obszaru ze stanu kryzysowego. Należy pamiętać, że zdiagnozowane problemy dotykające społeczność lokalną na przestrzeni lat mogą ewoluować i w konsekwencji wyznaczać nowe cele i potrzeby. Dlatego też aby zapewnić elastyczność Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica poniżej zaprezentowano zakres tematyczny projektów, które będą mogły być podejmowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji: wyrównywanie szans społecznych i zawodowych osób wykluczonych bądź zagrożonych wykluczeniem społecznym; aktywizacja i integracja społeczna seniorów; rozwój kapitału ludzkiego poprzez wzmocnienie kwalifikacji i umiejętności mieszkańców; przeciwdziałanie bezrobociu oraz aktywizacja zawodowa mieszkańców; promowanie przedsiębiorczości, podejmowanie działań na rzecz rozwoju gospodarczego, w tym podejmowanie działań sprzyjających tworzeniu nowych firm i rozwoju kompetencji przedsiębiorczości mieszkańców; wspieranie przedsiębiorczości poprzez tworzenie mechanizmów wspierających działalność inwestycyjną firm w tym w postaci funduszy pożyczkowych; wsparcie przedsiębiorczości społecznej; rozbudowa infrastruktury społecznej, turystycznej i okołoturystycznej; poprawa efektywności energetycznej oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej; Strona 84 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja poprawa stanu zagospodarowania oraz jakości przestrzeni publicznych i półpublicznych; zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego; integracja i aktywizacja mieszkańców oraz zwiększenie stopnia ich udziału w życiu publicznym; rozwój nowych przestrzeni publicznych służących zaspokajaniu różnych potrzeb społecznych; ochrona obiektów dziedzictwa kulturowego i ich udostępnianie na cele społeczne i gospodarcze; ochrona środowiska przyrodniczego (zwłaszcza zaś powietrza atmosferycznego); poprawa stanu technicznego obiektów użyteczności publicznej oraz zasobów mieszkaniowych; poprawa jakości i dostępności do infrastruktury społecznej i zdrowotnej dla mieszkańców terenów zdegradowanych. 8.4 Zintegrowanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych Wszystkie działania zawarte w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Oleśnica zostały przygotowane w oparciu o wcześniej przeprowadzaną diagnozę. Uwzględniono w nich potrzeby społeczności lokalnej i potencjały rozwojowe miasta. Każde z wymienionych zadań nakierowane jest na przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom które zostały ujawnione w trakcie pogłębionej analizy oraz powiązane z celami strategicznymi i kierunkami działań. W poniższej tabeli przedstawiono zakres integracji działań rewitalizacyjnych z wyznaczonymi celami oraz kierunkami działań. Strona 85 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Tabela 24 Zintegrowanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych z celami i kierunkami działań Lp. 1.1 Nazwa przedsięwzięcia Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia Dziennego Domu Pomocy Społecznej, Klubu Integracji Społecznej wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną Cel strategiczny Cel rewitalizacji 3 Poprawa stanu technicznego budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej Cel rewitalizacji 2 Zintegrowanie mieszkańców, zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz ograniczenie patologii społecznych Cel rewitalizacji 1 Poprawa jakości i dostępności usług społecznych oraz edukacyjnych Kierunek działania 2.1 Senior Wigor Cel rewitalizacji 1 Poprawa jakości i dostępności usług społecznych oraz edukacyjnych Cel rewitalizacji 2 Strona 86 zagospodarowanie/rozwój przestrzeni publicznych pod cele społeczne, ochrona, zachowanie i zabezpieczenie obiektów zabytkowych, kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej, wprowadzenie inteligentnych systemów zarządzania energią aktywizacja i integracja osób oraz rodzin ze środowisk zagrożonych wykluczeniem i wykluczonych społecznie, przeciwdziałanie uzależnieniom i ograniczenie ich negatywnych skutków, zwiększanie aktywności mieszkańców na rzecz rozwoju lokalnego, tworzenie warunków dla inicjatyw społecznych oraz powstawania i rozwoju lokalnych społeczności, rozwój aktywności organizacji pozarządowych, rozwój partycypacji społecznej i wolontariatu stworzenie warunków infrastrukturalnych dla rozwoju systemu wsparcia dla dzieci i młodzieży, rodzin, seniorów i osób niepełnosprawnych, poprawa warunków infrastrukturalnych i wyposażenia w instytucjach świadczących usługi społeczne, stworzenie zintegrowanego systemu pomocy i wsparcia, rozwój usług oferowanych przez podmioty świadczące usługi społeczne, dostosowanie zasobów kadrowych do obowiązujących norm i podnoszenie kwalifikacji pracowników instytucji świadczących usługi społeczne, podnoszenie świadomości społecznej w zakresie radzenia sobie z trudnościami i problemami społecznymi, profilaktyka zdrowotna w zakresie chorób cywilizacyjnych, poprawa infrastruktury ochrony zdrowia, stworzenie warunków do rozwoju poradnictwa specjalistycznego w jak największej liczbie specjalności medycznych stworzenie warunków infrastrukturalnych dla rozwoju systemu wsparcia dla dzieci i młodzieży, rodzin, seniorów i osób niepełnosprawnych, poprawa warunków infrastrukturalnych i wyposażenia w instytucjach świadczących usługi społeczne, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Lp. Nazwa przedsięwzięcia Cel strategiczny Zintegrowanie mieszkańców, zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz ograniczenie patologii społecznych 2.2 Integracja, aktywność, praca Cel rewitalizacji 1 Poprawa jakości i dostępności usług społecznych oraz edukacyjnych Cel rewitalizacji 2 Zintegrowanie mieszkańców, zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz ograniczenie patologii społecznych Kierunek działania stworzenie zintegrowanego systemu pomocy i wsparcia, rozwój usług oferowanych przez podmioty świadczące usługi społeczne, aktywizacja i integracja osób oraz rodzin ze środowisk zagrożonych wykluczeniem i wykluczonych społecznie, zwiększanie aktywności mieszkańców na rzecz rozwoju lokalnego, tworzenie warunków dla inicjatyw społecznych oraz powstawania i rozwoju lokalnych społeczności, rozwój partycypacji społecznej i wolontariatu rozwój usług oferowanych przez podmioty świadczące usługi społeczne, dostosowanie zasobów kadrowych do obowiązujących norm i podnoszenie kwalifikacji pracowników instytucji świadczących usługi społeczne, podnoszenie świadomości społecznej w zakresie radzenia sobie z trudnościami i problemami społecznymi, aktywizacja i integracja osób oraz rodzin ze środowisk zagrożonych wykluczeniem i wykluczonych społecznie, przeciwdziałanie uzależnieniom i ograniczenie ich negatywnych skutków, zwiększanie aktywności mieszkańców na rzecz rozwoju lokalnego, tworzenie warunków dla inicjatyw społecznych oraz powstawania i rozwoju lokalnych społeczności, wspieranie postaw obywatelskich, rozwój partycypacji społecznej i wolontariatu, podnoszenie kwalifikacji osób bezrobotnych, w szczególności długotrwale pozostających bez pracy, pomoc w zdobyciu doświadczenia zawodowego, wspieranie zakładania i prowadzenia własnej działalności gospodarczej, wspieranie przedsiębiorczości społecznej. Strona 87 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Lp. 2.3 Nazwa przedsięwzięcia Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia przedszkola wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną oraz stworzenie nowych miejsc w Przedszkolu nr 1 w Oleśnicy Cel strategiczny Cel rewitalizacji 3 Poprawa stanu technicznego budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej Cel rewitalizacji 1 Poprawa jakości i dostępności usług społecznych oraz edukacyjnych 2.4 Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia mieszkań chronionych wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną Cel rewitalizacji 3 Poprawa stanu technicznego budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej Cel rewitalizacji 1 Poprawa jakości i dostępności usług społecznych oraz edukacyjnych Cel rewitalizacji 2 Zintegrowanie mieszkańców, zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz ograniczenie patologii społecznych Źródło: opracowanie własne Strona 88 Kierunek działania zagospodarowanie/rozwój przestrzeni publicznych pod cele społeczne, kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej, wprowadzenie inteligentnych systemów zarządzania energią, stworzenie warunków infrastrukturalnych dla rozwoju systemu wsparcia dla dzieci i młodzieży, rodzin, seniorów i osób niepełnosprawnych, poprawa warunków infrastrukturalnych i wyposażenia w instytucjach świadczących usługi społeczne, rozwój usług oferowanych przez podmioty świadczące usługi społeczne, dostosowanie zasobów kadrowych do obowiązujących norm i podnoszenie kwalifikacji pracowników instytucji świadczących usługi społeczne zagospodarowanie/rozwój przestrzeni publicznych pod cele społeczne, ochrona, zachowanie i zabezpieczenie obiektów zabytkowych, kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej, wprowadzenie inteligentnych systemów zarządzania energią, poprawa warunków infrastrukturalnych i wyposażenia w instytucjach świadczących usługi społeczne, stworzenie zintegrowanego systemu pomocy i wsparcia, rozwój usług oferowanych przez podmioty świadczące usługi społeczne, podnoszenie świadomości społecznej w zakresie radzenia sobie z trudnościami i problemami społecznymi, aktywizacja i integracja osób oraz rodzin ze środowisk zagrożonych wykluczeniem i wykluczonych społecznie, przeciwdziałanie uzależnieniom i ograniczenie ich negatywnych skutków, przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 9. Komplementarność rewitalizacyjnych i mechanizmy integrowania działań Proponowane projekty rewitalizacyjne powinny sprostać wymogom komplementarności. Podczas projektowania scharakteryzowanych działań wzięto pod uwagę komplementarność przestrzenną, problemową, proceduralno-instytucjonalną, międzyokresową oraz finansową. Zazębianie się projektów rewitalizacyjnych w poszczególnych sferach powinno wywołać swoiste zjawisko synergii i efektywniejsze wydatkowanie środków finansowych na realizację przedsięwzięć. 9.1 Komplementarność przestrzenna Komplementarność przestrzenna w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Oleśnica została zapewniona dzięki skupieniu projektów wybranych do realizacji w wyznaczonym obszarze rewitalizacji. Obszar rewitalizacji i obszar zdegradowany został wyznaczony po przeprowadzeniu dogłębnej analizy wskaźnikowej przy zasięgnięciu opinii przedstawicieli zainteresowanych środowisk oraz samych mieszkańców. Obszar pierwotnie wyznaczony jako teren zdegradowany po przeprowadzeniu szczegółowej diagnozy został wskazany jako obszar przewidziany do rewitalizacji po uwzględnieniu nieznacznych korekt, które zostały zgłoszone podczas konsultacji i spotkań warsztatowych. Wszystkie zgromadzone projekty rewitalizacyjne skupiają się na obszarze rewitalizacji i są z nim ściśle powiązane. Są odpowiedzią na główne problemy dla tych terenów, dzięki czemu ich realizacja będzie miała pozytywne skutki zauważalne na całym obszarze rewitalizacji, ponieważ wiele z nich dotyczy działań podejmowanych dla miejsc lub obiektów użyteczności publicznej, przez co korzystać z nich będą mogli mieszkańcy konkretnego obszaru, całego miasta jak i regionu. Ich realizacja będzie zapobiegać przenoszeniu się różnych problemów na dalsze obszary miasta. Na poniższej grafice przedstawiono schemat komplementarności przestrzennej. Strona 89 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Grafika 10 Komplementarność przestrzenna Źródło: opracowanie własne Wszystkie projekty rewitalizacyjne koncentrują się w strefie funkcjonalno-przestrzennej Śródmieście. Realizację przedsięwzięć zarówno z listy „A” jak i listy „B” ulokowano w budynku przy ulicy Armii Krajowej 2 w Oleśnicy. Przy czym projekt 2.3 związany z przystosowaniem infrastruktury na potrzeby oddziału Przedszkola nr 1 swym oddziaływaniem nieznacznie wykracza poza obszar rewitalizacji. 9.2 Komplementarność problemowa Komplementarność problemowa proponowanych projektów wynika z ich wzajemnego powiązania ze zdiagnozowanymi deficytami rewitalizowanego obszaru. Projekt związany z odnowieniem budynku użyteczności publicznej przy ul. Armii Krajowej 2 (projekt 1.1) jest ściśle powiązane z działaniami o charakterze miękkim (integracja społeczna, aktywizacja społeczna, przeciwdziałanie wykluczeniu, zapewnienie dostępu do ponadpodstawowych usług społecznych, zmniejszenie poziomu bezrobocia, opieka senioralna) – projekt 2.1, 2.2, 2.3, 2.4. Schematyczne powiązania problemowe projektów przedstawiono na grafice zamieszczonej poniżej. Strona 90 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Grafika 11 Komplementarność problemowa Źródło: opracowanie własne Projekty społeczne głównie odnoszą się do aktywizacji i integracji społecznej niemniej jednak projekt 2.2 zakłada także aktywne wsparcie osób bezrobotnych co może pozytywnie wpłynąć na sferę gospodarczą rewitalizowanego obszaru. Projekt mający charakter infrastrukturalny powinien pozytywnie oddziaływać na każdą z wymienionych sfer. 9.3 Komplementarność proceduralno-instytucjonalna Komplementarność proceduralno-instytucjonalna zostanie osiągnięta poprzez realizację projektów rewitalizacyjnych, przy zaangażowaniu zasobów kadrowych UM. Miasto Oleśnica posiada pełną zdolność finansową, organizacyjną do wdrożenia projektu. Odpowiedzialność i obowiązki wynikające z niniejszego dokumentu zostaną rozdysponowane pomiędzy poszczególne wydziały UM Oleśnica i osoby nimi zarządzające. Doświadczenie osób zaangażowanych w realizację przedsięwzięcia zagwarantuje Strona 91 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja rzetelne prowadzenie procesu odnowy. Dzięki wysokim standardom ustalonych procedur wewnętrznych i Komórkę Audytu Wewnętrznego zabezpieczono bieżący przepływ informacji pomiędzy poszczególnymi jednostkami UM Oleśnica. Realizacja Lokalnego Programu Rewitalizacji będzie systematycznie monitorowana, monitoring umożliwi wgląd w realizację podejmowanych działań, ocenę ich skuteczności oraz podejmowanie działań korygujących. Wszyscy interesariusze będą włączeni w proces realizacji programu i do okresowej oceny. 9.4 Komplementarność międzyokresowa Lokalnym Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica zwraca uwagę na zachowanie ciągłości programowej. Przedsięwzięcia podejmowane w poprzednich okresach programowych mają swoją ciągłość i kontynuację w obecnym dokumencie. Zgodnie z logiką interwencji społecznej, inwestycyjnej i infrastrukturalnej przedmiotowe opracowanie stanowi kontynuację Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica (przyjętego Uchwałą Nr XXXV/212/2009 Rady Miasta z dnia 25.06.2009 r. wraz z późniejszymi zmianami) Doświadczenia zdobyte podczas realizacji poprzednich działań rewitalizacyjnych pozwolą na jeszcze bardziej efektywne wykorzystanie środków i możliwości w obecnej perspektywie finansowej. 9.5 Komplementarność źródeł finansowania Projekty, które zostały zapisane w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Oleśnica mają zapewnione finansowanie z różnych źródeł, które wzajemnie się uzupełniają i łączą. Kluczowe znaczenie z punktu widzenia skutecznej realizacji założeń rewitalizacyjnych są środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój oraz Europejskiego Funduszu Społecznego. Kluczowe inwestycje będą realizowane ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020, na realizację wkładów zabezpieczono środki własne. Ponadto projekty zapisane w dokumencie dają także możliwość włączenia środków prywatnych w finansowanie procesów rewitalizacji. Projekty przewidziane do realizacji w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji będą korzystały z różnych form wsparcia zewnętrznego również w ramach Krajowych Programów Operacyjnych, a także grantów i dotacji. Strona 92 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 10. Ramy finansowe programu rewitalizacji Przedsięwzięcia rewitalizacyjne, uwzględnione w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Oleśnica obejmują zarówno zadania o charakterze głównym, jak i zadania uzupełniające, których realizacja uzależniona została przede wszystkim od możliwości finansowych miasta oraz stopnia efektywności pozyskiwania środków na realizację poszczególnych projektów. Przewidywanym głównym źródłem finansowania projektów w ramach Programu Rewitalizacji będą środki Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020. Ponadto, w celu zapewniania komplementarności finansowej projektów należy mieć na uwadze możliwości finansowania z innych dostępnych źródeł, w tym z krajowych funduszy europejskich (np. PO WER, PO IŚ, PO PC), ze środków celowych będących w dyspozycji Ministerstw (np. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej), innych środków regionalnych i lokalnych, w tym z budżetów JST czy środków prywatnych podmiotów. Wartość projektów ma charakter szacunkowy i w rzeczywistości może ulec zmianie. Tabela 25 Harmonogram rzeczowo – finansowy przedsięwzięć planowanych do realizacji w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica Numer projektu 1.1 Nazwa projektu Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia Dziennego Domu Pomocy Społecznej, Klubu Integracji Społecznej wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną Senior Wigor 2.1 Termin realizacji Potencjalne źródła finansowania Wartość projektu [zł] 2016-2019 RPO WD 20142020, środki własne 10 107 032 zł 2017-2023 Integracja, aktywność, praca 2.2 2.3 2.4 2016-2019 Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia przedszkola wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną oraz stworzenie nowych miejsc w Przedszkolu nr 1 w Oleśnicy Przebudowa i rozbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku przy ul. RPO WD 20142020, PO WER środki własne RPO WD 20142020, PO WER środki własne 250 000,00 zł 705 000,00 zł 2016-2017 RPO WD 20142020, środki własne 10 369 181,55 zł 2017-2023 RPO WD 20142020, środki własne 11 069 854 zł Strona 93 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Numer projektu Nazwa projektu Armii Krajowej 2 w Oleśnicy, przeznaczonego na potrzeby utworzenia mieszkań chronionych wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną Źródło: opracowanie własne Strona 94 Termin realizacji Potencjalne źródła finansowania Wartość projektu [zł] Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 11. Wdrażanie, monitoring i ewaluacja 11.1 System realizacji (wdrażania) i monitoringu Lokalnego Programu Rewitalizacji Za wdrażanie i monitoring Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica odpowiadać będzie przede wszystkim Burmistrz Miasta Oleśnica we współpracy z Urzędem Miasta – Operatorem Rewitalizacji. Zaprojektowany system zarządzania zapewni wykorzystanie Programu Rewitalizacji, gwarantując realizację zadań zapisanych w Programie oraz przyszłych zadań, wynikających z nowo zaistniałych potrzeb. Opis struktury zarządzania Lokalnym Programem Rewitalizacji Realizację Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica powierza się Burmistrzowi Miasta Oleśnica poprzez Urząd Miasta w Oleśnicy. Zarządzanie przedmiotowym opracowaniem będzie odbywać się zatem w ramach istniejących struktur Urzędu Miasta, przez co nie przewiduje się dodatkowych kosztów na zarządzanie Programem. Wszystkie projekty będą realizowane zgodnie z uchwaloną przez Radę Miasta, Wieloletnią Prognozą Finansową oraz budżetami rocznymi. Spójność niniejszego Programu z WPF zapewnić ma efektywną realizację zaplanowanych, zhierarchizowanych i ujętych w ww. planach programów i projektów inwestycyjnych. W przypadku projektów planowanych do współfinansowania z funduszy Unii Europejskiej, właściwa jednostka zleca i przygotowuje wymaganą dokumentację techniczną przygotowuje wniosek, który zostaje złożony do właściwej instytucji. Celem sprawnego zarządzania większymi zadaniami inwestycyjnymi / programami, Burmistrz Miasta może powołać Zespoły Zadaniowe. W skład Zespołów wchodzą przedstawiciele poszczególnych komórek odpowiedzialnych za cząstkowe funkcje zarządzania projektem. Ideą powołania Zespołów jest właściwe przygotowanie projektu od strony technicznej i sprawne zarządzanie jego realizacją począwszy od przygotowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia, poprzez przeprowadzenie postępowania przetargowego, realizację, kontrolę i nadzór nad robotami, zarządzanie przepływem dotacji, sprawozdawczość i monitoring oraz ostateczne rozliczenie otrzymanej pomocy. Istotnym elementem systemu wdrażania Lokalnego Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica jest zbudowanie mechanizmów uspołecznienia procesu rewitalizacji. Ze względu na szeroki i międzysektorowy charakter planowanych działań, konieczne jest nawiązanie współpracy ze społecznością lokalną na rzecz skutecznego przeobrażenia obszarów przewidzianych do rewitalizacji. W związku z aktywnym uczestnictwem organizacji pozarządowych oraz mieszkańców zakłada się wykorzystanie mechanizmów związanych z kontrolą obywatelską i współdecydowaniem (mechanizmy te w części zostały opisane w rozdziale 12. w ramach opisu mechanizmów partycypacyjnych, nie mniej Strona 95 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja ze względu na ich wdrożeniowy charakter opis zasad włączających społeczność lokalną do jego realizacji zaprezentowano poniżej). Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica jest dokumentem otwartym i będzie podlegać aktualizacji zgodnie z nowo pojawiającymi się problemami, w oparciu o zasadę partnerstwa we współpracy z lokalnymi partnerami: mieszkańcami, wspólnotami, organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorcami, kościołami i związkami wyznaniowymi i innymi partnerami społeczno-gospodarczymi. Jednym z elementów współpracy z partnerami będą działania UM Oleśnica, który będzie uczestniczył w inicjatywach mieszkańców i innych podmiotów, w szczególności NGO realizowanych na obszarze rewitalizowanym, zwłaszcza udział w realizacji projektów wynikających bezpośrednio z LPR. Działania te obejmować powinny: akcje informacyjno-promocyjne z wykorzystaniem strony internetowej www.olesnica.pl, przygotowanie publikacji w prasie lokalnej i współpracę z mediami, współudział w organizowanych przez mieszkańców, NGO, i inne podmioty wydarzeniach podawanie do publicznej wiadomości, poprzez stronę internetową raportu z realizacji LPR, prowadzenie ankiet internetowych, poprzez stronę internetową, oceniających podejmowane działania i umożliwiające zgłoszenie nowych propozycji działań rewitalizacyjnych. Powyższe działania zapewnią transparentność procesu odnowy, rzeczywistą kontrolę obywatelską i umożliwią wpływanie na kształt zaplanowanych procesów rewitalizacyjnych w mieście. Procedura prowadzenia monitoringu i ewaluacji oraz weryfikacji i oceny postępów realizacji Programu. Opracowanie dobrze funkcjonującego monitoringu i ewaluacji działań umożliwia dobre zarządzanie projektem oraz polityką miejską. Podstawowym celem monitoringu jest weryfikacja skuteczności działań ujętych w dokumencie. Stały monitoring pozwoli także na korygowanie działań, a co za tym idzie podniesienie efektywności polityk publicznych. Monitoring realizacji Programu prowadzony będzie w odniesieniu do wskaźników, mających swoje źródło w efektach poszczególnych projektów. System monitoringu będzie obejmował nadzór nad poszczególnymi projektami rewitalizacyjnymi oraz kontrolę realizacji całego Lokalnego Programu Rewitalizacji Operator ds. Rewitalizacji pozyskuje informacje na temat zrealizowanych projektów w danym roku kalendarzowym od Jednostek odpowiedzialnych za ich realizację. Dane zawierają opis realizowanych zadań wynikających z Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica m.in.: okres realizacji zadania/projektu, opis zadania/projektu, cele, podjęte działania, wartość zadania/projektu oraz źródła finansowania oraz wskaźniki wynikające z Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica jakie zostały osiągnięte zgodnie z celami zadania/projektu. Strona 96 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Ewaluacja ex post – Ewaluacja po zakończeniu Realizacji Lokalnego Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica Ewaluacja ex post jest dokumentem, który posłuży do rozliczenia wyników prac związanych z Programem. Za wykonanie Ewaluacji odpowiedzialny będzie Operator ds. Rewitalizacji. Raport ten powinien zawierać zestawienie najważniejszych działań, inicjatyw podejmowanych na obszarze rewitalizowanym. Dodatkowo ewaluacja powinna obejmować badania społeczno-ekonomiczne np. w formie ankiet internetowych, które będą stanowiły odpowiedź na zdiagnozowane problemy w dokumencie. Takie zestawienie pozwoli na wykazanie efektów, które zostały osiągnięte dzięki podjętej interwencji. Raport zostanie przekazany Burmistrzowi a także podany do publicznej wiadomości poprzez zamieszczenie na stronie internetowej Urzędu Miasta w Oleśnicy. Strona 97 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 12. Uspołecznienie dokumentu i proces partycypacji społecznej Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica został przygotowany w oparciu o mechanizmy partycypacyjne. Oznacza to, że dokument na każdym etapie jego tworzenia został przedyskutowany i skonsultowany z poszczególnymi stronami biorącymi udział w procesie odnowy. Do głównych grup uczestniczących w procesie tworzenia dokumentu należą: Mieszkańcy Miasta Oleśnica, Władze samorządowe i urzędnicy UM Oleśnica, Pracownicy miejskich jednostek organizacyjnych, Przedstawiciele organizacji społecznych W ramach tworzenia Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica wykorzystano następujące mechanizmy partycypacyjne: 1. Delimitacja obszaru została poddana konsultacjom społecznym za pomocą ankiety. Kwestionariusz ankietowy dostępny był w formie elektronicznej (ankieta on-line dostępna pod adresem www.deltapartner.pl/olesnica) oraz w formie tradycyjnej (ankieta dostępna była na spotkaniach w Urzędzie Miejskim w Oleśnicy oraz punkcie informacyjnym). Mieszkańcy wypełniali ankietę w dniach od 25 kwietnia 2016 do 13 maja 2016 roku. Spotkanie podsumowujące wyniki ankiet zostało zorganizowane w UM Oleśnica dnia 13 maja 2016 roku. Informacje o spotkaniu opublikowano między innymi na stronie internetowej www.oleśnica.pl, portalu społecznościowym Facebook, w lokalnych mediach (www.mojaolesnica.pl) oraz na tablicy ogłoszeń w punkcie informacyjnym UM Oleśnica. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych miasta, urzędnicy oleśnickiego magistratu oraz mieszkańcy. Dyskusji poddano trafność wyznaczonego obszaru zdegradowanego, oraz natężenie poszczególnych negatywnych zjawisk społecznych. Zebrano także uwagi i wnioski dotyczące prowadzonych działań. Raport podsumowujący wyniki konsultacji został opublikowany 6 czerwca 2016 roku na stronie idumolesnica.bip.gov.pl. i www.olesnica.pl. Poza wskazanymi działaniami uruchomiono specjalny adres e-mail: [email protected] na który interesariusze mogli przesyłać swoje uwagi na poszczególnych etapach prac. 2. Wizja lokalna (spacer studyjny) – badanie jakościowe, polegające na wizytacji obszaru zdegradowanego. Metoda ta miała na celu zdiagnozowanie występujących w terenie problemów przede wszystkim zaś w sferze przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej. W spacerze uczestniczył ekspert zewnętrzny ds. rewitalizacji. Poniżej załączono dokumentację fotograficzną ze spaceru studyjnego. Strona 98 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Zdjęcie 2 Zdjęcie Spacer studyjny 13.05.2016, Dąb Dragonów, obszar rewitalizacji Źródło: archiwum własne Zdjęcie 3 Spacer studyjny 13.05.2016, wnętrze budynku ul. Armii Krajowej 2 Źródło: archiwum własne Strona 99 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Zdjęcie 4 Spacer studyjny 13.05.2016, budynek poszpitalny ul. Armii Krajowej 2 Źródło: archiwum własne 3. Ogłoszenie naboru projektów rewitalizacyjnych w dniu 23 maja 2016 zamieszczono na stronie www.olesnica.pl. Mieszkańcy i inne strony mieli możliwość zgłaszania propozycji projektów za pomocą specjalnego formularza projektów umieszczonego na stronie http://deltapartner.pl/webroot/ankiety/lpr_olesnica/ a także za pośrednictwem BIP-u i serwisu społecznościowego Facebook. Dostępny był także wniosek do wydruku i wypełnienia w wersji papierowej w Punkcie Informacyjnym oleśnickiego magistratu. Zakończenie naboru wniosków projektowych ustalono na dzień 6 czerwca 2016 roku. 4. Warsztaty podsumowujące dotychczasową diagnozę obszaru zdegradowanego zorganizowane w UM Oleśnica 13 czerwca 2016 roku. W spotkaniu uczestniczyli mieszkańcy, urzędnicy UM Oleśnica oraz przedstawiciele władz samorządowych. Konsultacjom poddano analizę Strona 100 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja wskaźnikową obszaru rewitalizacji. Skoncentrowano się na występowaniu negatywnych zjawisk społecznych i graficznie przedstawiono wyliczenia poszczególnych wskaźników ( między innymi osób korzystających z pomocy społecznej, osób bezrobotnych, liczby przestępstw i wykroczeń drogowych). W ostatniej części warsztatu zebrano uwagi i sugestie związane z koniecznymi poprawkami i weryfikacją pozyskanych danych. 5. Wyłożenie Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta Oleśnica do publicznego wglądu w dniu 12 lipca 2016 roku (informacja o wyłożeniu została umieszczona na stronie internetowej www.olesnica.pl portalu społecznościowym Facebook oraz oleśnickim BIP-ie. Przedmiotowy dokument był dostępny w wersji elektronicznej na stronie UM Oleśnica oraz w wersji papierowej w Wydziale Architektury, Budownictwa i Inwestycji UM Oleśnica. Osoby zainteresowane mogły zgłaszać swoje uwagi zarówno pisemnie jak i elektronicznie na specjalnie udostępniony adres e-mail: [email protected] Zakończenie przyjmowania uwag i sugestii przewidziano na dzień 26 lipca br. Poza wskazanymi działaniami autorzy Lokalnego Programu Rewitalizacji na bieżąco kontaktowali się z ekspertem zewnętrznym oraz urzędnikami UM Oleśnica w celu weryfikacji poszczególnych zapisów dokumentu. Strona 101 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja 13. Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko Strona 102 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Spis grafik Grafika 1 Miasto Oleśnica na tle gmin sąsiednich ................................................................................................ 32 Grafika 2 Szlaki komunikacyjne na terenie Miasta Oleśnica ................................................................................. 37 Grafika 3 Mapa obszaru zdegradowanego ........................................................................................................... 50 Grafika 4 Wskaźnik zarejestrowanych osób bezrobotnych na 100 mieszkańców. ................................................ 52 Grafika 5 Liczba klientów MOPS w ogólnej liczbie mieszkańców obszaru. ........................................................... 54 Grafika 6 Liczba przestępstw w przeliczeniu na 100 mieszkańców ....................................................................... 55 Grafika 7 Wskaźnik aktywności ekonomicznej na obszarze zdegradowanym ...................................................... 56 Grafika 8 Tereny zielone na obszarze zdegradowanym ........................................................................................ 59 Grafika 9 Budynki użyteczności publicznej na obszarze zdegradowanym ............................................................ 65 Grafika 10 Komplementarność przestrzenna ........................................................................................................ 90 Grafika 11 Komplementarność problemowa ........................................................................................................ 91 Spis fotografii Zdjęcie 1 Stan skweru zielonego usytuowanego przy Powiatowym Zespole Szpitali w Oleśnicy .......................... 58 Zdjęcie 2 Zdjęcie Spacer studyjny 13.05.2016, Dąb Dragonów, obszar rewitalizacji ............................................ 99 Zdjęcie 3 Spacer studyjny 13.05.2016, wnętrze budynku ul. Armii Krajowej 2...................................................... 99 Zdjęcie 4 Spacer studyjny 13.05.2016, budynek poszpitalny ul. Armii Krajowej 2 ............................................. 100 Spis tabel Tabela 1 Spójność dokumentu w skali makro ......................................................................................................... 7 Tabela 2 Zgodność z dokumentami gminnymi ........................................................................................................ 9 Tabela 3 Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy w latach 2011-2015 ................................................. 15 Tabela 4 Cele i priorytety Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Oleśnicy na lata 2016-2022 .............................................................................................................................................................................. 17 Tabela 5 Wskaźniki czytelnictwa – porównanie 2014r. ........................................................................................ 19 Tabela 6 Organizacje III sektora działające na terenie Oleśnicy 2016r. ................................................................ 21 Tabela 7 Wskaźniki gospodarcze, 2014 r. ............................................................................................................. 24 Tabela 8 Charakterystyka obszaru Natura 2000 ................................................................................................... 27 Tabela 9 Powierzchnia elementów zielonych na terenie Miasta Oleśnica 2014r. ................................................. 28 Tabela 10 Główne źródła emisji gazów cieplarnianych ......................................................................................... 29 Tabela 11 Charakterystyka jednostek funkcjonalno- przestrzennych w Mieście Oleśnica .................................... 34 Tabela 12 Wiek budynków mieszkalnych i liczba mieszkań .................................................................................. 37 Tabela 13 Wskaźniki w zakresie zasobów mieszkaniowych, 2014 r. ..................................................................... 38 Tabela 14 Wskaźniki dotyczące infrastruktury sieciowej ...................................................................................... 40 Tabela 15 Spis ulic na obszarze zdegradowanym ................................................................................................. 50 Strona 103 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Tabela 16 Wskaźniki obligatoryjne obszaru zdegradowanego ............................................................................. 52 Tabela 17 Wskaźniki w zakresie bezrobocia za 2015 rok ...................................................................................... 53 Tabela 18 Wskaźniki w zakresie pomocy społecznej za 2015 rok ......................................................................... 54 Tabela 19 Wskaźniki w zakresie przestępczości za 2015 rok ................................................................................ 56 Tabela 20 Wskaźnik aktywności gospodarczej na obszarze zdegradowanym ...................................................... 57 Tabela 21 Obszary przekroczeń dopuszczalnych stężeń pyłu PM10, benzo(α)pirenu i ozonu ............................... 60 Tabela 22 Analiza SWOT obszaru rewitalizacji ...................................................................................................... 69 Tabela 23 Wszystkie przedsięwzięcia rewitalizacyjne ........................................................................................... 76 Tabela 24 Zintegrowanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych z celami i kierunkami działań .................................... 86 Tabela 25 Harmonogram rzeczowo – finansowy przedsięwzięć planowanych do realizacji w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Oleśnica ............................................................................................................... 93 Spis wykresów Wykres 1 Liczba mieszkańców i przyrost naturalny w Mieście Oleśnicy w latach 2005-2014 .............................. 12 Wykres 2 Migracje na pobyt stały i saldo migracji w latach 2005-2014 ............................................................... 12 Wykres 3 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w liczbie mieszkańców ogółem w Mieście Oleśnicy w latach 2005-2014 .................................................................................................................................................. 13 Wykres 4 Bezrobocie w Mieście Oleśnica oraz udział w liczbie osób bezrobotnych powiatu i województwa w latach 2006-2015 ............................................................................................................................................................. 14 Wykres 5 Udział osób bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w latach 2005-2014 - porównanie .............................................................................................................................................................................. 14 Wykres 6 Udział gospodarstw domowych korzystających z pomocy społecznej w liczbie ludności ogółem w latach 2010-2014 [%] ....................................................................................................................................................... 16 Wykres 7 Udział osób korzystających z pomocy społecznej w liczbie ludności ogółem w latach 2010-2014 [%] . 17 Wykres 8 Liczba dzieci i uczniów w placówkach oświatowych w latach 2010-2014 ............................................. 19 Wykres 9 Koła i kluby oraz liczba członków w Mieście Oleśnica w latach 2011-2014 .......................................... 20 Wykres 10 Liczba podmiotów gospodarczych w Oleśnicy w latach 2010-2014 .................................................... 24 Wykres 11 Podmioty gospodarcze w Oleśnicy wg sekcji PKD, 2014. .................................................................... 26 Wykres 12 Udziału terenów zieleni w powierzchni ogólnej, 2014r. ...................................................................... 28 Wykres 13 Zużycie gazu na jednego mieszkańca – porównanie [m3] ................................................................... 39 Wykres 14 Udział korzystających z instalacji w liczbie ludności ogółem ............................................................... 40 Wykres 15 Struktura respondentów wg. płci [%] .................................................................................................. 43 Wykres 16 Struktura respondentów wg. wieku [%] .............................................................................................. 43 Wykres 17 Struktura wykształcenia respondentów [%] ........................................................................................ 44 Wykres 18 Status respondentów na rynku pracy [%] ........................................................................................... 44 Wykres 19 Powiązanie badanych z proponowanym obszarem rewitalizacji [%] .................................................. 44 Wykres 20 Opinie mieszkańców na temat wytyczonego obszaru [%] ................................................................... 45 Wykres 21 Ocena elementów jakości życia w proponowanym obszarze [%] ........................................................ 46 Strona 104 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Oleśnica – aktualizacja Wykres 22 Skala występowania problemów społecznych na wytypowanym obszarze [%] .................................. 47 Wykres 23 Zainteresowanie władz i innych instytucji poszczególnymi sferami życia [%] .................................... 48 Wykres 24 Zidentyfikowane braki na wytypowanym obszarze [%] ...................................................................... 48 Wykres 25 Procentowy dział ludności zamieszkującej poszczególne ulice zdelimitowanego obszaru .................. 51 Strona 105