Część 8 - Główny Instytut Górnictwa

Zrównoważone planowanie inwestycji infrastrukturalnych.
Jakośd życia jako miernik efektywności polityki rozwojowej gminy.
Zintegrowane inwestycje terytorialne.
mgr inż. Paweł Zawartka
mgr Anna Skalny
Główny Instytut Górnictwa
tel.: 32 259 27 02 email: [email protected]
Patronat honorowy:
Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Główny Instytut Górnictwa
 Miasto które chce rozwijad się gospodarczo musi umied
stworzyd swoim mieszkaocom dobre warunki życia.
Jakośd
życia
 Na jakośd życia w mieście składa się wiele czynników:
jakośd usług medycznych i edukacyjnych, stan
środowiska naturalnego, poczucie bezpieczeostwa.
Inwesty Infrastruktura, którą dysponuje miasto: sprawny
cje
transport, zasoby mieszkaniowe, infrastruktura usługowa
oraz media (energia, woda, internet) stanowi niezbędny
warunek sprawnego funkcjonowania miasta.
Infrastruktura
Wysoka jakośd życia w mieście powoduje, że ludzie chętnie decydują się w nim mieszkad i
pracowad, poszukiwani specjaliści odrzucają oferty przeniesienia się do innych ośrodków krajowych lub
zagranicznych, a inwestorzy chętniej podejmują decyzję o ulokowaniu swojej działalności.
Źródło: Raport na temat wielkich miast Polski Katowice, PwC 2011
 O lokalizacji inwestycji często decydują czynniki takie jak: komunikacyjna dostępnośd
miasta, jakośd lokalnej administracji, pierwsze wrażenia z pobytu.
 Lokowanie przedsięwzięd przez inwestorów rzutuje na szanse rozwojowe miasta.
w w w.azrtz.gig.eu
Infrastruktura (obiekty) nie stanowi wartości
ekonomicznej, dopiero czyni to jej zdolnośd do zaspokajania
potrzeb użytkowników.
Źródło: Biała Księga Infrastruktury
 Infrastruktura:
 pełni funkcję usługową - sieci infrastruktury transportowej są narzędziem
do realizacji zadao transportowych w procesach transportu ludzi i
towarów,
 stanowi element zagospodarowania przestrzennego umożliwiając dostęp
do obszarów czy poszczególnych obiektów,
 pełni funkcję integrującą rozwój obszaru,
 jest ważnym instrumentem wdrażania zasady zrównoważonego rozwoju,
 umożliwia rozwój i funkcjonowanie obszaru w sensie gospodarczym i
społecznym umożliwiając tym samym wzrost cywilizacyjny.
w w w.azrtz.gig.eu
 Dostępne badania pozwalają sądzić, że rozbudowa infrastruktury wspiera wzrost
gospodarczy.
I poziom
Rozbudowa infrastruktury ma
znaczący wpływ na wzrost
gospodarczy jako podstawowy
element procesu rozwoju miasta
UMOCNIENIE FUNDAMENTÓW
ROZWOJU GOSPODARCZEGO
Duża dostępnośd dróg, sieci
telekomunikacyjnych i
energetycznych oraz infrastruktura
inżynierii miejskiej jest elementem
towarzyszącym procesowi
rozwojowemu miasta
WZROST STANDARDU ŻYCIA
II poziom
 Infrastruktura wspiera rozwój miasta, a nie jest tylko produktem ubocznym procesu
rozwojowego.
w w w.azrtz.gig.eu
 Większośd współczesnych analiz pokazuje, że rozwój infrastruktury ma pozytywny
efekt na wzrost PKB.
 Kraje rozwinięte mają dobre drogi o wysokiej przepustowości, szybkie koleje,
rozpowszechnioną dostępnośd do Internetu itd.
 W krajach uboższych jest odwrotnie.
Źródło: Biała Księga Infrastruktury
w w w.azrtz.gig.eu
Wysokie zasoby infrastruktury podnoszą produktywnośd kapitału prywatnego i
obniżają koszty transakcyjne.
Rozwój infrastruktury przyczynia się do rozwoju dróg rozprzestrzeniania się
wiedzy, co sprzyja innowacjom i powstawaniu nowych technologii.
Sied infrastrukturalna może inicjowad kontakty międzyludzkie na poziomie
społeczności lokalnych i wspierad aktywnośd społeczną i przyczyniad się do
wzmacniania kapitału społecznego.
Pozytywny wpływ infrastruktury na wzrost gospodarczy przekłada się na wyższy
poziom zatrudnienia.
Źródło: Biała Księga Infrastruktury
w w w.azrtz.gig.eu
Koszty społeczne Koszty fiskalne - Wydatki na
Wykorzystywanie przez
infrastrukturę, finansowane
Koszty polityczne władze
wydatków na i
Wysokie
zasoby
infrastruktury podnoszą
produktywnośd
kapitału
prywatnego
ze środków
publicznych,
Wspieranie
rozwoju
infrastrukturę do
prowadzą do
wzrostu
stopy
obszarów miejskich w celu
obniżają
koszty
transakcyjne.
wspierania określonych
promowania gospodarki
podatkowej, co może
grup interesu może
przyczyniad się do obniżenia
opartej na wiedzy może
przekładad się na wzrost
podaży pracy i spadku
prowadzid do wzrostu
korupcji, klientelizmu i
inwestycji w innych
nierówności społecznych.
osłabienie obywatelskiej
obszarach gospodarki.
kontroli nad władzą.
Źródło: Biała Księga Infrastruktury
w w w.azrtz.gig.eu
Wysoki poziom produktywności kapitału publicznego jest tym silniejszy, im mniejsze są
zasoby tego kapitału - w większości krajów znajdujących się na niskim lub średnim poziomie
rozwoju korzyści z inwestycji w produktywny kapitał publiczny wyraźnie przekraczają koszty
takich inwestycji.
W szacowaniu korzyści i kosztów inwestycji publicznych należy brad pod uwagę koszty
związane z nieefektywnością sektora publicznego, wynikające z kierowania części
wydatków inwestycyjnych sektora publicznego na nieproduktywne cele.
Inwestycje infrastrukturalne muszą prowadzid do wspierania rozwoju inteligentnych
miast, przyciągających ludzi przedsiębiorczych i innowacyjnych, wspierających edukację
i rozprzestrzenianie się wiedzy, a nie tylko do obniżania kosztów transportu.
Tempo inwestycje infrastrukturalne powinno byd optymalne, bez nakładania na
społeczeostwo nadmiernych kosztów, wynikających zarówno z utrzymania zasobów
infrastrukturalnych, jak i negatywnego wpływu wydatków publicznych na jakośd
instytucji publicznych.
Źródło: Biała Księga Infrastruktury
w w w.azrtz.gig.eu
Analiza potrzeby inwestycyjnych miast Polski w perspektywie 2035r.:
Potrzeby inwestycyjne (lub wyzwania inwestycyjne) to szacowana suma pieniędzy, jaka powinna
zostad zainwestowana na terenie miasta, aby w roku 2035 osiągnąd poziom „nasycenia”
infrastrukturą podobny do tego, jaki w tej chwili obserwujemy w wybranych miastach podobnej
wielkości w Zachodniej Europie.
Źródło: Wyzwania inwestycyjne głównych miast Polski – perspektywa 2035, PwC 2012
Głównym odniesieniem badania PwC jest stopieo osiągnięcia obecnego poziomu rozwoju
infrastruktury miejskiej „modelowego” miasta Europy Zachodniej, wyliczonego jako średnia
dla 19 miast europejskich zbliżonych rozmiarami (liczbą ludności) do średniego rozmiaru
analizowanych miast polskich (Antwerpia, Bradford, Dublin, Edynburg, Essen, Frankfurt,
Glasgow, Goeteborg, Helsinki, Kopenhaga, Liverpool, Lizbona, Manchester, Oslo, Rotterdam,
Stuttgart, Tuluza, Turku i Wiedeo).
Analizowane poziomy rozwoju infrastruktury:
 Infrastruktura mieszkaniowa
 Infrastruktura transportowa i drogowa
 Infrastruktura internetowa
 Infrastruktura społeczna
 Infrastruktura środowiska
Źródło: Wyzwania inwestycyjne głównych miast Polski – perspektywa 2035, PwC 2012
w w w.azrtz.gig.eu
Potrzeby inwestycyjne miast Polski w perspektywie 2035:
Przeciętna powierzchnia
mieszkania w Polskich miastach to
24,1 m2 na osobę, podczas gdy w
mieście modelowym 39,8 m2.
 Wzrost powierzchni mieszkaniowej - różnica do miasta
modelowego wynosi od 26% ogólnej powierzchni mieszkaniowej
Źródło: Wyzwania inwestycyjne głównych miast
Polski – perspektywa 2035, PwC 2012
w Katowicach do 74% w Krakowie.
 Modernizacji lub kapitalny remontu 75% wybudowanych przed
rokiem 1999 mieszkao.
 Całkowite wymagane inwestycje
w infrastrukturę mieszkaniową
Aktualna powierzchnia mieszkaniowa w miastach w porównaniu do
wynoszą 737 mld PLN, co
2
docelowej powierzchni mieszkaniowej (w mld m )
stanowi 67% ogółu potrzeb
(największe wyzwania Warszawa
- 209,9 miliarda PLN,
najmniejsze Rzeszów - 19,4
miliarda PLN).
 Wydatki miast związane z
rozbudową i modernizacją
komunalnej infrastruktury
mieszkaniowej wyniosą ok. 3%
całości oczekiwanych nakładów,
tj. 22,1 miliarda PLN.
Źródło: Wyzwania inwestycyjne głównych miast Polski – perspektywa 2035, PwC 2012
w w w.azrtz.gig.eu
Potrzeby inwestycyjne miast Polski w perspektywie 2035:
 Zwiększenie liczby pojazdów komunikacji miejskiej w porównaniu do obecnego stanu – w
Warszawie o 3,4%, Bydgoszczy - 433%, Katowicach - 308% i Rzeszowie - 240%.
 Zwiększenie pięciokrotnie długości ścieżek rowerowych w większości polskich miast.
 Budowa metra (lub alternatywnego systemu komunikacyjnego), która mogłaby byd uzasadniona w
Łodzi, Krakowie, Wrocławiu i Poznaniu (od 29 do 44 km długości).
 Remonty i modernizacja dróg publicznych, które stanowią średnio 35% całości wyzwao
inwestycyjnych w obszarze transportu.
 Rozważenie możliwości powstania wspólnych lotnisk dla Warszawy oraz Łodzi i/lub dla Krakowa i
Katowic - ruch na nich wynosiłby odpowiednio 29 milionów i 24 miliony pasażerów rocznie.
Całkowite wyzwania inwestycyjne miast w obszarze transportu i
komunikacji do roku 2035 (PLN z 2011r. na mieszkaoca)
Źródło: Wyzwania inwestycyjne głównych miast Polski – perspektywa 2035, PwC 2012
w w w.azrtz.gig.eu
Potrzeby inwestycyjne miast Polski w perspektywie 2035:
 Uzyskanie 95% pokrycia Wi-Fi oraz realizacja projektu sieci
światłowodowej, co będzie kosztowad 880 milionów PLN.
 Wyzwania związane z infrastrukturą internetową stanowią jedynie 0,02%
całości oszacowanych przez PwC potrzeb inwestycyjnych.
 W ciągu kilku – kilkunastu lat używane obecnie technologie mogą już byd
przestarzałe, w związku z tym nie jest możliwe przewidzenie wyzwao do
roku 2035.
Pokrycie 95% powierzchni
miast zasięgiem Internetu
bezprzewodowego
kosztowad będzie jednego
mieszkaoca 125 zł.
Źródło: Wyzwania inwestycyjne
głównych miast Polski – perspektywa
2035, PWC 2012
Oczekiwana liczba punktów dostępu Wi-Fi oraz oczekiwana
długośd szkieletowej sieci światłowodowej
Źródło: Wyzwania inwestycyjne głównych miast Polski – perspektywa 2035, PwC 2012
w w w.azrtz.gig.eu
Potrzeby inwestycyjne miast Polski w perspektywie 2035:
 Poprawa jakości, modernizacja i remonty istniejącej infrastruktury instytucji edukacyjnych i
ochrony zdrowia. Utrzymanie obecnej wielkości infastruktury będzie wystarczające aby w
roku 2035 mied więcej niż wystarczającą liczbę miejsc w szkołach i szpitalach.
 Modernizacja 75% istniejących żłobkow, przedszkoli, szkoł i szpitali.
 Zwiększenie zasobu miejsc dostępnych w przedszkolach we wszystkich polskich miastach
przy obecnej liczbie dzieci (w roku 2035 liczba miejsc będzie więcej niż wystarczająca).
Aktualna liczba miejsc w obiektach infrastruktury w porównaniu do
docelowej liczby miejsc.
………………………
 Zwiększenie zasobów
infrastruktury kulturalnej w
większości polskich miast. W
przypadku kin i teatrów
wyjątkiem są Katowice, w
przypadku liczby muzeów:
Kraków, Gdaosk i Poznao.
Źródło: Wyzwania inwestycyjne głównych miast Polski – perspektywa 2035, PwC 2012
w w w.azrtz.gig.eu
Potrzeby inwestycyjne miast Polski w perspektywie 2035:
 Budowa odpowiedniej liczby oczyszczalni ścieków (i modernizacja
istniejących). Koszty te stanowią 48% potrzeb inwestycyjnych w
obszarze ochrony środowiska.
 Podłączenie mieszkaoców miast do kanalizacji - największy odsetek
mieszkao niepodłączonych do kanalizacji jest w Łodzi – 14,7%, a
najmniejszy w Białymstoku – 4,6%.
Wyzwania inwestycyjne miast w obszarze infrastruktury środowiskowej do
roku 2035 w przeliczeniu na mieszkaoca
Przeciętny mieszkaniec Europy
Zachodniej produkuje w roku
średnio 106 m3 ścieków i
wytwarza około 530 kg
odpadów rocznie, a Polak 66 m3
i 380 kg odpadów.
Źródło: Wyzwania inwestycyjne głównych
miast Polski – perspektywa 2035, PWC 2012
 Zagospodarowanie lub
oczyszczanie blisko 100%
odpadów komunalnych i
ciekłych.
 Budowa spalarni śmieci
w większości miast, co
stanowi 42% całości
wyzwao w obszarze
infrastruktury
środowiskowej.
Źródło: Wyzwania inwestycyjne głównych miast Polski – perspektywa 2035, PwC 2012
w w w.azrtz.gig.eu
Potrzeby
inwestycyjne
miast Polski
Zintegrowane
inwestycje
terytorialne
Zrównoważony
rozwój obszarów
miejskich
Czym jest ZIT:
 Nowe narzędzie wspierające rozwój terytorialny, zaproponowane przez KE ma
z założenia przyczynid się do zwiększenia efektywności realizacji polityki
spójności.
 Przy pomocy tego instrumentu, partnerstwa JST miast i obszarów
powiązanych z nimi funkcjonalnie (miasto i samorządy znajdujące się w jego
oddziaływaniu) mogą realizowad wspólne przedsięwzięcia, łączące działania
finansowane z EFRR i EFS.
 ZIT to także wyjście poza sztywne granice administracyjne JST i większe
możliwości oddziaływania projektów unijnych.
w w w.azrtz.gig.eu
Sprzyjanie rozwojowi współpracy i integracji na obszarach funkcjonalnych
największych miast, przede wszystkim tam, gdzie skala problemów związanych
z brakiem współpracy i komplementarności działao różnych jednostek
administracyjnych jest największa
Promowanie partnerskiego modelu współpracy różnych jednostek
administracyjnych na miejskich obszarach funkcjonalnych
Realizacja zintegrowanych projektów odpowiadających w sposób kompleksowy
na potrzeby i problemy miast i ich obszarów funkcjonalnych
Zwiększenie wpływu miast i powiązanych z nimi obszarami funkcjonalnymi na
kształt i sposób realizacji działao wspieranych na ich obszarze w ramach
polityki spójności
Źródło: Zasady realizacji ZIT w Polsce, MIR, 2013 Warszawa
w w w.azrtz.gig.eu
ZIT realizowane są
głównie na terenie
miast
wojewódzkich i ich
obszarów
funkcjonalnych.
Zarząd
województwa
decyduje o
finansowaniu ZIT
w mniejszych
ośrodkach – tzw.
miastach
regionalnych i
subregionalnych
oraz na obszarach
powiązanych z
nimi
funkcjonalnie.
Samorządy
zawiązują
zinstytucjonalizo
waną formę
partnerstwa (np.
stowarzyszenia, z
wiązku
międzygminnego)
i przygotowują
Strategię
ZIT, zawierającą
wspólne cele i
przedsięwzięcia.
Samorządy
podpisują
porozumienie o
wdrażaniu ZIT z
Zarządem danego
województwa.
Projekty w tej
formule
finansowane będą
ze środków
dostępnych w RPO.
Wszystkie te wymogi mają na celu stymulowanie tworzenia się partnerstw
JST, które będą kontynuować współpracę również po 2020 roku.
Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju
w w w.azrtz.gig.eu
Przeznaczenie funduszy
Przykładowe działania
 rozwój zrównoważonego, sprawnego transportu
łączącego miasto i jego obszar funkcjonalny
 wprowadzenie zintegrowanych kart miejskich, budowa
systemów „parkuj i jedź”, parkingów i ścieżek rowerowych
 przywracanie funkcji społeczno-gospodarczych
zdegradowanych obszarów miejskiego obszaru
funkcjonalnego – tzw. rewitalizacja
 projekty łączące działania typowo inwestycyjne z miękkimi np.
przebudowa lub adaptacja budynków w zaniedbanej dzielnicy
oraz aktywizacja zamieszkujących ją osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym
 poprawę stanu środowiska przyrodniczego na
obszarze funkcjonalnym miasta
 usuwanie azbestu, ochrona istniejących terenów zielonych w
miastach, wymiana źródeł ciepła
 wspieranie efektywności energetycznej
 kompleksowa modernizacja energetyczna w budynkach
mieszkaniowych
 wzmacnianie rozwoju funkcji symbolicznych
budujących międzynarodowy charakter i
ponadregionalną rangę miejskiego obszaru
funkcjonalnego oraz poprawę dostępu i jakości
usług publicznych
 promocja produktu turystycznego wspólnego dla całego
obszaru funkcjonalnego, poprawa systemu informacji dla
cudzoziemców, poprawa jakości sanitariatów publicznych,
usprawnienia dla osób niepełnosprawnych, bezpłatny dostęp
do Internetu
 wzmacnianie badao, rozwoju technologicznego
oraz innowacji
 rozwój usług oferowanych przez Instytucje Otoczenia Biznesu
Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju
w w w.azrtz.gig.eu
Realizacja partykularnych interesów miast – tworzenie partnerstw „dla pieniędzy”
Zbyt szerokie upowszechnienie narzędzia w regionie – ryzyko potencjalnych wypaczeo
poprzez zastępowanie przez ZIT podejścia tematycznego do programowania i
wydatkowania środków polityki spójności
Wykluczenie JST znajdujących się na obszarze wsparcia indywidualnych projektów w
zwykłym trybie naboru projektów
Występowanie antagonizmów pomiędzy poziomem miejskich obszarów funkcjonalnych
Ośrodka Wojewódzkiego i regionalnym (marszałek województwa) na linii
odpowiedzialności za wyznaczenie gmin do obszaru realizacji ZIT
Źródło: Balioski D., Podejście do realizacji zintegrowanych inwestycji terytorialnych w
Polsce – instrument polityki miejskiej czy narzędzie zaspakajania potrzeb lokalnych?
w w w.azrtz.gig.eu
Zainicjowanie terytorialnego podejścia w praktyce - identyfikacja oddolnie
wspólnych potrzeb dla obszaru realizacji ZIT przez partnerstwa JST złożone z
gmin miejskich i powiązanych z nimi funkcjonalnie gmin sąsiadujących,
Wsparcie porozumiewania się JST ponad gminnymi podziałami, także z
udziałem partnerstw społeczno-gospodarczych,
Zwiększenie efektywności polityki rozwoju poprzez zwiększenie
odpowiedzialności miasta za zaplanowanie i wykorzystanie środków
publicznych.
Źródło: Balioski D., Podejście do realizacji zintegrowanych inwestycji terytorialnych w
Polsce – instrument polityki miejskiej czy narzędzie zaspakajania potrzeb lokalnych?
w w w.azrtz.gig.eu
Zasady procesu zarządzania rozwojem sformułowane w oparciu o
porównanie zasad modelowej struktury definiowania przedsięwzięd
infrastrukturalnych według praktyki krajów Unii Europejskiej z obecnym
stanem formalnym oraz praktyką jej stosowania w Polsce.
Proces
Planowania
Podstawą prowadzenia polityki rozwoju jest zintegrowany i
zrównoważony proces monitorowania, planowania i wdrażania
(Ustawa z dnia 06.12.2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.)
Proces planowania i realizacji inwestycji składa się typowo z
następujących faz:
 Strategicznej
 Planistycznej i prac przedprojektowych
 Analitycznej (kosztów/korzyści i wykonalności)
 Projektowej
 Przetargowej
 Realizacyjnej
 Rozliczeniowej
 Monitoringowej
 Korekt i procedur naprawczych.
Proces
wdrażania
Proces
monitorowania
Źródło: Biała Księga Infrastruktury
w w w.azrtz.gig.eu
FAZA
FORMA
NIEZBĘDNE KLUCZOWE USTALENIA I INNE WYMAGANIA
WYKONAWCA
Faza
strategic
zna
Decyzje
polityczne/strategiczne
odpowiedniego organu
władzy:
Strategie
Dokumenty
zagospodarowania
przestrzennego
Plany transportu zbiorowego
 Cele, zadania i środki ich realizacji
 Możliwe scenariusze rozwoju, analiza porównawcza z
rekomendacjami
 Model i ramy finansowania, organizacji i zarządzania
 Przegląd uwarunkowao, rezultatów i oddziaływao
 Ustalenia merytoryczne
 Wykaz zadao rządowych i wojewódzkich jako lista
projektów kluczowych z finansowaniem i
harmonogramem realizacji
Eksperci,
konsultacje
profesjonalne i
społeczne
Faza
planisty
czna
Decyzje polityczne i
formalne organu władzy:
Plany miejscowe
zagospodarowania
przestrzennego
Programy operacyjne
Inne plany i programy
wdrażania strategii
 Rozpisanie założeo strategicznych na cele szczegółowe i
zadania
 Dobór środków ich realizacji, czyli projektów,
odpowiednich do celów i zadao
 Badanie wariantów rozwiązao technicznych,
przestrzennych i instytucjonalnych, wybór
najkorzystniejszych rozwiązao w skali całego obszaru
oraz poszczególnych projektów
 Ustalenia merytoryczne – uszczegółowiona lista
projektów kluczowych, wraz z ich definicją,
oczekiwanymi rezultatami i oddziaływaniami
Eksperci,
konsultacje
profesjonalne i
społeczne
Źródło: Biała Księga Infrastruktury
w w w.azrtz.gig.eu
FAZA
FORMA
NIEZBĘDNE KLUCZOWE USTALENIA I
INNE WYMAGANIA
WYKONAWCA
Faza
analityczna
(kosztów /
korzyści i
wykonalności)
Specjalistyczne prace
przedprojektowe
Badania społeczne
Studia wykonalności
Programy funkcjonalno –
użytkowe
Badania geotechniczne
Inne prace przedprojektowe
 Opracowania specjalistyczne wg
potrzeb zgodne z wytycznymi
instytucji zatwierdzających
 Inne opracowania specjalistyczne wg
potrzeb wg metodyki stosowanej w
dostępnych wytycznych
Niezależni eksperci
Faza
projektowa
Konsulting i projektowanie
przez fachowców
 Przygotowywanie dokumentacji
projektowej i innych opracowao
służących zamawianiu robót
budowlanych, zakupów i usług
Uprawnieni eksperci
Monitoring
Śledzenie zgodności
rezultatów
i produktów z założeniami
 Zgodnie z zasadami ogólnymi i
umowami
 Wykorzystywanie wyników
monitoringu do doskonalenia
systemów zarządzania lub
korygowania nowych projektów
Niezależni eksperci
Źródło: Biała Księga Infrastruktury
w w w.azrtz.gig.eu
 MIASTO PRZYJAZNE MIESZKAOCOM I ŚRODOWISKU
 Miasto które chce odnieśd sukces gospodarczy musi zapewnid swoim mieszkaocom
dobre warunki życia.
 Inwestycje infrastrukturalne w kształtowanie przestrzeni miasta w sposób
zwiększający ich dostępnośd i atrakcyjnośd wpływają na stopieo zadowolenia
mieszkaoców.
 Potencjalni inwestorzy chętnie lokują swoją działalnośd w miastach przyjaznych
mieszkaocom i środowisku.
 Lokowanie przedsięwzięd przez inwestorów determinuje rozwój gospodarczy
miasta.
w w w.azrtz.gig.eu
Dziękuję za uwagę
Zapraszamy na stronę projektu
www.azrtz.gig.eu
Patronat honorowy:
Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Główny Instytut Górnictwa