CZYSTE POWIETRZE W WARSZAWIE ZDROWE ŚRODOWISKO
Transkrypt
CZYSTE POWIETRZE W WARSZAWIE ZDROWE ŚRODOWISKO
CZYSTE POWIETRZE W WARSZAWIE ZDROWE ŚRODOWISKO DLA CIEBIE Raport z konsultacji społecznych projektu „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla m.st. Warszawy” Warszawa, dnia 3 grudnia 2015 r. SPIS TREŚCI I. KALENDARIUM 3 II. PRZEDMIOT KONSULTACJI 4 III. METODY KONSULTACJI 5 IV. AKCJA INFORMACYJNA 6 V. PODSUMOWANIE UWAG 8 VI. ZESTAWIENIE UWAG 9 2 KALENDARIUM Punkty konsultacyjne / 7 i 9 września Konsultacje internetowe www.konsultacje.um.warszawa.pl / od 24 sierpnia do 15 września Dyżury konsultacyjne / stale pn.-pt. 8.00-15.00 od 24 sierpnia do 15 września 3 PRZEDMIOT KONSULTACJI Przedmiotem konsultacji był projekt „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla m.st. Warszawy” [PGN] wraz z projektem Programu Inwestycyjnego do „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla m.st. Warszawy” [PI]. Główne kierunki planowanych działań, których realizacja powinna przybliżyć miasto do osiągnięcia celów „Planu działań na rzecz zrównoważonego zużycia energii dla Warszawy w perspektywie do 2020 roku” [SEAP] i pozytywnie wpłynąć na stan środowiska w mieście, przyczyniając się do rozwoju niskoemisyjnej gospodarki, w PGN i PI uszeregowano według: · priorytetów inwestycyjnych, · obszarów działań, · oraz sektorów. Docelowo PGN będzie kluczowym dokumentem miejskim, który uprawniał będzie do aplikowania przez m.st. Warszawę oraz podmioty funkcjonujące na jej terenie o możliwe do pozyskania wsparcie finansowe dla przedsięwzięć z zakresu szeroko pojętej gospodarki niskoemisyjnej w ramach unijnej perspektywy finansowej na lata 2014-2020. Program Inwestycyjny zawiera konkretne zadania inwestycyjne z obszaru oddziaływania samorządu, za których realizację odpowiedzialne będą biura Urzędu m.st. Warszawy, jednostki i dzielnice m.st. Warszawy, a także przedsięwzięcia interesariuszy zewnętrznych. Celem przeprowadzonych konsultacji było zebranie uwag i wniosków do Projektu „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla m.st. Warszawy”, zaproponowanie uzupełnień i ewentualnych korekt listy zadań zgłoszonych przez jednostki miejskie i interesariuszy zewnętrznych w ramach Programu Inwestycyjnego do PGN oraz wyrażenie opinii na temat proponowanych zapisów określających ramy ochrony powietrza i środowiska w Warszawie. 4 METODY KONSULTACJI Punkty konsultacyjne Odbyły się w dniach 7 i 9 września 2015 r. w godz. 16.00-19.00 w „Warsztacie” na pl. Konstytucji 4. W punktach zainteresowani mieli możliwość zapoznania się z projektami PGN i PI oraz przedyskutowania swoich wątpliwości i uwag z przedstawicielami Biura Infrastruktury oraz wykonawcy projektu PGN – Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A. Do punktów konsultacyjnych zgłosiło się 6 osób. Zgłaszanie uwag Za pomocą platformy: www.konsultacje.um.warszawa.pl lub na adres e-mail: [email protected]. oraz pocztą tradycyjną. Z tej możliwości skorzystało 13 podmiotów. Dyżury konsultacyjne: Odbywały się codziennie, od poniedziałku do piątku, w godzinach 8:00-15:00, w Biurze Infrastruktury, ul. Marszałkowska 77/79, pok. 112. Z tej możliwości skorzystała jedna osoba. 5 AKCJA INFORMACYJNA Informacje o konsultacjach pojawiły się na: Stronie konsultacji: http://konsultacje.um.warszawa.pl/konsultacja/skonsultuj-projekt-planugospodarki-niskoemisyjnej-dla-mst-warszawy Stronie Biura Infrastruktury: http://infrastruktura.um.warszawa.pl/aktualnosci/efektywne-wykorzystanieenergii/skonsultuj-projekt-planu-gospodarki-niskoemisyjnej-dla-m Facebooku platformy „Partnerstwo dla klimatu” Przeprowadzono akcję mailingową do: Organizacji pozarządowych zajmujących się tematyką ochrony środowiska i klimatu. Partnerów platformy „Partnerstwo dla klimatu”. Komisji dialogu społecznego: ds. transportu oraz ds. środowiska przyrodniczego. Przekazano plakaty informujące o konsultacjach do: Urzędów Dzielnic m.st. Warszawy Biur Urzędu m.st. Warszawy, które zaangażowane są w PGN Interesariuszy zewnętrznych, którzy zgłosili chęć uczestniczenia w konsultacjach PGN 6 7 PODSUMOWANIE UWAG Uwagi do projektu „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla m.st. Warszawy” zgłosiło 13 podmiotów. Zgłoszonych zostało 76 uwag. Zgłaszane uwagi dotyczyły kwestii związanych z tematem jakości powietrza, który po konsultacjach społecznych ujęty został w dokumencie PGN w sposób pełny i kompleksowy. W uwagach proponowano dodatkowe działania, które według zgłaszających powinny zostać ujęte w PGN oraz zwrócono uwagę na potrzebę przedefiniowania celów strategicznych i szczegółowych zapisanych w pierwotnej wersji projektu dokumentu. Spośród zgłoszonych uwag: - 35 uwzględniono, - 23 uwzględniono częściowo, - 18 nie uwzględniono. Uwzględnione uwagi wniosły do projektu PGN rozszerzenie dokumentu o zestaw działań związanych z poprawą jakości powietrza na terenie m.st. Warszawy oraz pozwoliły na weryfikację celów strategicznych i szczegółowych dokumentu. Rozszerzono także i doprecyzowano zakres działań informacyjno-edukacyjnych, które prowadzone będą w ramach realizacji PGN. Analiza i uwzględnienie uwag pozwoliło także na przeorganizowanie struktury dokumentu w taki sposób, żeby z jednej strony odpowiadał strukturze wymaganej przez NFOŚiGW, dysponenta środków unijnego wsparcia, z drugiej zaś był bardziej uporządkowany i czytelny dla potencjalnych zainteresowanych efektami planowanych działań. Uwagi, których nie uwzględniono w dużej mierze nie dotyczyły zakresu merytorycznego PGN, jednakże zostały przekazane właściwym komórkom do analizy i ewentualnego uwzględnienia w innych dokumentach miejskich lub do realizacji w innej formie. Ten sposób ich rozpatrzenia został zaakceptowany przez Zespół Koordynujący, opiniujący projekt PGN i rekomendujący Plan do dalszego procedowania w Radzie Miasta. 8 Zestawienie uwag l.p . Autor Treść/ strona, której dotyczyła uwaga Treść uwagi 1. Według projektu PGN należałoby w mieście podjąć Monika M.–B. działania polegające m.in. na: Stowarzyszenie Miłośników 1.‘całościowym, Ochoty Ochocianie zintegrowanym planowaniu Radna Dzielnicy Ochota z rozwoju systemu ramienia KWW Ochocianie transportowego uwzględniającym budowę obwodnic i kierowanie ruchu tranzytowego poza Miasto.' W sytuacji odciążenia ulic tranzytowych przebiegających przez Miasto poprzez budowę obwodnic, należy brać pod uwagę degradację klasy tych ulic, które przestały spełniać rolę tras tranzytowych, tak by stworzyć warunki do uspokojenia ruchu samochodowego w rejonach najbardziej narażonych na zwiększoną emisję pyłów zawieszonych i innych substancji szkodliwych. 2. 2.‘ograniczeniu wjazdu pojazdów do Miasta (szczególnie samochodów ciężkich) poprzez tworzenie stref z zakazem ruchu Monika M.-B. Stowarzyszenie Miłośników samochodowego i stref z zakazem ruchu pojazdów Ochoty Ochocianie ciężkich, za wyjątkiem środków Radna Dzielnicy Ochota z komunikacji zbiorowego ramienia KWW Ochocianie transportu publicznego oraz pojazdów uprzywilejowanych i obsługi technicznej, które nie będą objęte tym ograniczeniem Należy rozważyć interwencyjne wprowadzenie zakazu wjazdu samochodów osobowych do Centrum w dni największego stężenia pyłów zawieszonych, z wyjątkiem środków komunikacji zbiorowej. Takie akcje ( na przykładzie Paryża) powinny być poprzedzone szeroką akcją informacyjną dla mieszkańców. W radio, lokalnej telewizji powinny być podawane komunikaty o wysokim stężeniu substancji szkodliwych w powietrzu w danym dniu i konieczności ograniczenia ruchu samochodowego w Centrum miasta. Rozstrzygnięcie Zespołu Inicjatyw Społecznych Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu m.st. Warszawy Uwaga Uwaga nieuwzględuwzględniona niona Uzasadnienie Uwaga częściowo uwzględniona. PGN zakłada realizację działań długofalowych określonych w programach jakości powietrza dla aglomeracji warszawskiej. Dodatkowo przewidywana jest realizacja działań określonych w Warszawskiej Polityce Mobilności. Wymienione dokumenty kształtujące politykę transportową miasta zakładają realizację działań wymienionych w tej uwadze. x x Zapisy pochodzą z Uchwały nr 186/13 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy aglomeracja warszawska, w której zostały przekroczone poziomy dopuszczalne pyłu lub zakazem. w tym wypadku." 3. Monika M.–B. Stowarzyszenie Miłośników 3. 'wprowadzaniu ograniczeń Ochoty Ochocianie prędkości na drogach o Radna Dzielnicy Ochota z powierzchni pylącej' ramienia KWW Ochocianie Czy w tym wypadku ograniczenia będą dotyczyły także ulic o klasie GP (głównej przyspieszonej)? Jest to o tyle istotne, że do przekroczeń dopuszczalnych norm pyłów zawieszonych dochodzi właśnie w okolicach dużych arterii komunikacyjnych (np. ul. Wawelska - 6 pasów ruchu- klasa ulicy GP) x 4. Monika M.–B. Stowarzyszenie Miłośników 4. 'stosowaniu pasów zieleni Ochoty Ochocianie izolacyjnej' Radna Dzielnicy Ochota z ramienia KWW Ochocianie Takie rozwiązanie powinno być priorytetowe dla samorządów (póki co nie jest), na terenach, na których przebiegają arterie komunikacyjne. Zastosowanie wysokich żywopłotów, wałów ziemnych obsadzonych zielenią izolacyjną może poprawić nie tyko jakość powietrza ale także częściowo chronić przed hałasem. x Uwaga częściowo uwzględniona. PGN zakłada realizację działań długofalowych określonych w programach jakości powietrza dla aglomeracji warszawskiej. Dodatkowo przewidywana jest realizacja działań określonych w Warszawskiej Polityce Mobilności. Wymienione dokumenty kształtujące politykę transportową miasta zakładają realizację działań wymienionych w tej uwadze. Określenie działań dla poszczególnych rejonów miasta będą poprzedzone wdrożeniem Warszawskiego Indeksu Powietrza, który pozwoli na lepsze profilowanie działań organizacyjnych i interwencyjnych Uwaga częściowo uwzględniona. Dokonano zmiany zapisów w tym zakresie. Stosowanie rozwiązań w zakresie izolacji zieleni wymaga uwzględnienia uwarunkowań technicznych i przestrzennych. Stosowne wytyczne w tym zakresie zostaną wydane dla inwestorów na podstawie PGN. 10 5. 6. 7. Monika M.-B. Stowarzyszenie Miłośników Ochoty Ochocianie Radna Dzielnicy Ochota z ramienia KWW Ochocianie 5. 'promowaniu proekologicznych zachowań właścicieli samochodów (tj. Dzień bez Samochodu, korzystanie ze środków transportu publicznego, korzystanie kilku osób z jednego pojazdu)'. Istotne dla kreowania proekologicznych zachowań kierowców może być rozmieszczenie w miejscach natężonego ruchu samochodowego dodatkowych stacji pomiarowych z ogólnodostępnym wyświetlaczem stanu jakości powietrza (dodatkowa stacja mogłaby zostać np. zainstalowana na ul. Wawelskiej, na odc. od Pomnika Lotnika do ul. Grójeckiej). Obecnie na trenie Warszawy mamy 5 stacji pomiarowych, których wyniki są dostępne na stronie internetowej WIOŚ, natomiast nie są dostępne dla mieszkańców, kierowców, którzy w okolicach tych stacji codziennie przejeżdżają. Wielu z nich nawet nie wie, że taka stacja jest w danym miejscu zlokalizowana. x ‘Bardzo istotnym etapem wdrażania PGN będzie monitoring osiąganych efektów. Zaleca się Monika M. – B. Stowarzyszenie Miłośników wykonywanie okresowych (np. w cyklach 2 – letnich, Ochoty Ochocianie spójnych z monitorowaniem Radna Dzielnicy Ochota z SEAP) raportów z ramienia KWW Ochocianie implementacji Planu, gdzie dokonywana będzie aktualizacja inwentaryzacji emisji.’ Jeśli monitoring wdrażanych efektów PGN nie będzie obligatoryjny a jedynie zalecany dla podmiotów uczestniczących w projekcie to efekt będzie taki, że nie będzie obowiązku skutecznego monitorowania jakości wdrażania PGN w gminach. Dlatego wykonywanie okresowych raportów w ustalonym terminie z implementacji PGN powinno być obowiązkowe dla wszystkich uczestniczących podmiotów. W związku tym wskazane, żeby w każdej gminie był koordynator PGN, który będzie odpowiadał za monitoring lokalnych projektów PGN, ale także informował o Planie Gospodarki Niskoemisyjnej, założeniach i możliwościach, źródłach finansowania wszystkich zainteresowanych udziałem w PGN. x Monika M.- B. Stowarzyszenie Miłośników dot. działań ujętych w Wieloletniej Prognozie Ochoty Ochocianie Finansowej m.st. Warszawy Radna Dzielnicy Ochota z ramienia KWW Ochocianie Proszę sprawdzić aktualność inwestycji zgłoszonej przez BIURO SPORTU I REKREACJI – Stołeczne Centrum Sportu – AKTYWNA WARSZAWA, Załącznik 1 do w/w Planu, str.26. „ Rozbudowa infrastruktury sportowej poprzez: a) budowę stoku narciarskiego do nauki jazdy, b) budowę stoku do snowboardu, c) budowę stoku saneczkowego, d) trasy dla nart biegowych w ośrodku Szczęśliwice. x Uwaga częściowo uwzględniona. Pomiary jakości powietrza są zadaniem Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, co znajduje swoją podstawę w przepisach. Opracowanie systemu informowania o stężeniach pyłów i związków chemicznych zostało doprecyzowane w dokumencie, w ramach Warszawskiego Indeksu Powietrza. Uwaga częściowo uwzględniona. Doprecyzowano rolę systemu monitorowania. Monitorowanie PGN jest przewidziane w treści PGN poprzez powołanie do tego dedykowanego zespołu. Zakres monitoringu rozszerzony został o zaproponowane w PGN wskaźniki. PGN jest dokumentem przyjmowanym dla m.st. Warszawy w związku z powyższym nie może on zawierać zapisów wiążących inne gminy niż m.st. Warszawę. Brak zadania w WPF. 11 8. 9. Izabela Z. Marek K. Współprzewodniczący Koło Warszawskie; Partia Zieloni Izabela Z. Marek K. Współprzewodniczący Koło Warszawskie; Partia Zieloni Izabela Z. Marek K. Współprzewodniczący 10. Koło Warszawskie; Partia Zieloni Wątpliwości budzi jednak brak zaplanowanych działań (w celu 2.) mających skutkować obniżeniem emisji zanieczyszczeń pochodzących z ruchu samochodowego. Proponujemy więc aby w Celu strategicznym nr 2 dodać punkt o treści: „zmiana struktury i organizacji transportu w celu redukcji emisji zanieczyszczeń do atmosfery”. Uzasadnienie wprowadzenia takiego punktu można znaleźć w samej treści projektu planu, w rozdziale 2.3.2. Transport – ruch samochodowy jest tam wskazany jako przyczyna zanieczyszczenia powietrza pyłami zawieszonymi PM 10 oraz PM 2,5. Uważamy, że sama modernizacja taboru komunikacji miejskiej oraz budowa II linii metra nie wystarczą aby w krótkim czasie osiągnąć akceptowalne poziomy stężenia zanieczyszczeń. Należy podjąć czynne działania zmierzające do ograniczenia ilości samochodów osobowych wjeżdżających do centrum miasta, aby odbywający się ruch mógł być bardziej płynny. Większa ilość parkingów typu P+R, konsekwentne karanie kierowców parkujących nielegalnie, ograniczenia w stosunku do pojazdów wjeżdżających do centrum, to tylko niektóre możliwe rozwiązania. Niewystarczające jest także zdefiniowanie roli zieleni w mieście. Co prawda, w projekcie planu znajduje się analiza dotycząca redukcji CO2 poprzez zalesianie czy upowszechnianie zielonych dachów, jednak należy pamiętać, że obecność drzew i innych roślin wpływa także na czystość powietrza oraz komfort życia mieszkańców. Należy także wskazać, że nie tylko ilość, ale i umiejscowienie terenów zielonych ma wpływ na jakość powietrza w centrum Warszawy. Dlatego też należałoby włączyć do treści planu przynajmniej odwołania dotyczące znaczenia planowania przestrzennego uwzględniającego zachowanie niezabudowanych obszarów stanowiących kliny napowietrzające. Kolejna kwestią są inwestycje polegające na termomodernizacji. Uważamy, że celowe byłoby stworzenie zbioru dobrych praktyk i rozwiązań dotyczących ocieplania zabytków i innych budynków wartościowych architektonicznie. Zdajemy sobie sprawę, że ograniczenie zużycia energii przez budynki użyteczności publicznej oraz budynki mieszkalne jest w najwyższym stopniu pożądane, jednak przedsięwzięcia polegające na docieplaniu ścian budzą niechęć mieszkańców i specjalistów zajmujących się dziedzictwem kulturowym. Należy więc stworzyć możliwość wypracowania rozwiązań kompromisowych, uwzględniających potrzeby związane z ochroną obiektów wartościowych i poprawą standardu energetycznego budynków. Uwaga częściowo uwzględniona. PGN zakłada realizację działań długofalowych określonych w programach jakości powietrza dla aglomeracji warszawskiej. Dodatkowo przewidywana jest realizacja działań określonych w Warszawskiej Polityce Mobilności. Wymienione dokumenty kształtujące politykę transportową miasta zakładają realizację działań wymienionych w tej uwadze. W samym dokumencie PGN wyróżniono i doprecyzowano działania w tym obszarze. Uwaga częściowo uwzględniona. x x x Doprecyzowano i uzupełniono działania w zakresie roli zieleni w osiąganiu celów PGN. Działania wymagają korelacji z pracami nad programem ochrony środowiska dla m.st. Warszawy. Zgłoszona uwaga nie leży w zakresie podlegającym PGN. Sposób podejścia do termomodernizacji obiektów zabytkowych uzgadniany jest z konserwatorem zabytków. Jego rolą może być przygotowanie zbioru dobrych praktyk. Zgłoszony postulat zostanie przekazany do Stołecznego Konserwatora 12 Zabytków. Izabela Z. Marek K. Współprzewodniczący 11. Koło Warszawskie; Partia Zieloni Izabela Z. Marek K. Współprzewodniczący 12. Koło Warszawskie; Partia Zieloni Stowarzyszenie 13. Mieszkańców Nowy Żoliborz W przypadku budowy nowych obiektów z wykorzystaniem środków publicznych postulujemy, aby kryteria środowiskowe, które plan przewiduje wprowadzić do wymagań określonych w SIWZ, były bardziej ambitne, niż to określa rozporządzenie z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz. U. Nr 75 poz. 690 z późn. zm.) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Rozporządzenie to przewiduje, że od 1 stycznia 2019 r. budynki zajmowane przez władze publiczną lub będące jej własnością powinny mieć zapotrzebowanie na energię pierwotną na cele ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej nie większe niż 45 kWh/m2/rok. Jednak już przy dzisiejszym stanie techniki, przy odpowiednio zaprojektowanych budynkach, możliwe jest osiąganie standardu budynku pasywnego (max. 15 kWh/m2/rok) bez nadmiernego zwiększania kosztów inwestycji. Władze miejskie, jako inwestor, powinny świecić przykładem i promować nowoczesne, energooszczędne rozwiązania w budynkach publicznych, tym bardziej, że koszty eksploatacji takich budynków są mniejsze, niż przy zastosowaniu technologii tradycyjnych. Niezależnie od powyższych uwag, pragniemy także odnieść się do sposobu prowadzenia samych konsultacji społecznych projektu „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla m. st. Warszawy”. Materia tego opracowania odnosi się do skomplikowanych zagadnień z zakresu zrównoważonego rozwoju, zarządzania transportem w mieście, efektywności energetycznej, korzystania z różnych źródeł energii czy zanieczyszczenia powietrza substancjami chemicznymi różnego pochodzenia – tak więc merytoryczne odniesienie się do treści dokumentu wymaga specjalistycznej wiedzy, która umożliwiałaby krytyczną ocenę zaprezentowanych zapisów i propozycji inwestycji zawartych w załączonym „Programie inwestycyjnym”. W związku z tym, konsultacje przeprowadzone w trybie zaproponowanym przez CKS, skierowane do ogółu mieszkańców Warszawy, bez przygotowania informacji o treści dokumentu w przystępny sposób, z wyznaczonym 26-dniowym terminem, wyglądają jedynie na próbę wypełnienia urzędniczych obowiązków w obrębie procedur związanych z przyjmowaniem dokumentów strategicznych, a nie realne włączanie mieszkańców i mieszkanek w proces podejmowania decyzji i tworzenia przyszłości naszego miasta. W Planie brakuje przedstawienia spójnej i pełnej logiki interwencji – powiązań przyczynowo skutkowych. M.st. Warszawa podejmie działania zmierzające do opracowania w 2016 r. wytycznych, które pozwolą uzasadnić racjonalność proponowanych działań zmierzających do obniżenia wskaźnika zapotrzebowania na energię pierwotną w projektowanych obiektach miejskich. x x X . Poza tradycyjnym sposobem informowania o konsultacjach, zważając na skomplikowany charakter dokumentu zaproponowano dodatkowe działania w formie dyżurów i spotkań. W toku samego procesu była również możliwość zadawania pytań bezpośrednio pracownikom Urzędu celem wyjaśnienia wątpliwości i uzyskania wszelkich niezbędnych informacji odnośnie zakresu i tematyki planu. Doprecyzowano zapisy i dokonano zmian w układzie treści dokumentu. 13 Stowarzyszenie Mieszkańców 14. Nowy Żoliborz Stowarzyszenie Mieszkańców 15. Nowy Żoliborz Stowarzyszenie Mieszkańców 16. Nowy Żoliborz Najsłabszą stroną dokumentu jest brak właściwego sformułowania celu strategicznego (w jakim celu podejmowane będą wszystkie działania i dokonywane zmiany?) i nieprzedstawienia powiązań celów szczegółowych z celem strategicznym (poprzez jakie zmiany miasto chce osiągnąć czyste powietrze?). Brak przejrzystości dokumentu powoduje, że nie wiadomo które działania będą realizować które cele szczegółowe. Ponadto, zaprezentowane cele (strategiczne i szczegółowe) mylone są z działaniami. Cel strategiczny powinien mieć wyznaczony wskaźnik/i rezultatu strategicznego. Wszystkie cele szczegółowe powinny być wyznaczone wraz ze wskaźnikiem produktu i ewentualnie rezultatu. . Uwaga częściowo uwzględniona. x Dokument ubogi jest w zakresie monitorowania wdrażania postanowień PGN. Brak określenia wartości docelowych wskaźników dla celów uniemożliwia jego monitorowanie, np. na ile PGN przyczyni się do zredukowania obecnych wartości wskaźników (które autorzy wymienili na str. 11 opracowania). W ramach monitorowania należy jednocześnie określić jak szczegółowe informacje będą monitorowane, przez kogo, jak często i w jakim celu (informacja powinna dostarczać wniosków, które zasilają system zarządzania realizacją PGN). Należy przewidzieć ewaluację efektów PGN w połowie okresu realizacji oraz ex-post po zakończeniu wdrażania, aby umożliwiała kontrolę efektów realizacji PGN i jednocześnie dostarczała niezależnej oceny (również dostępnej publicznie). x 1. CEL STRATEGICZNY a) Niewłaściwie określone zostały cele strategiczne – celem strategicznym tego planu, jest de facto „zmniejszenie ilości szkodliwych substancji w powietrzu”. Przy okazji realizacji tego Planu zrealizowane zostaną postanowienia Porozumienia Burmistrzów. Efektem realizacji celu strategicznego będą zdrowsi mieszkańcy, a nakłady na służbę zdrowia dzięki temu zostaną zaoszczędzone. Przedstawiony w dokumencie cel strategiczny 3 „zmiana świadomości społeczeństwa” nie jest celem strategicznym, lecz x Doprecyzowano zapisy i dokonano zmian w układzie treści dokumentu. Sformułowano główne oraz pomocnicze cele strategiczne. Doprecyzowano zapisy w tym zakresie. Sposób i zakres monitorowania PGN zostanie określony w zarządzeniu Prezydenta m.st. Warszawy, o którym mowa w treści dokumentu. Dotychczasowy zakres monitorowania SEAP na potrzeby PGN zostanie rozszerzony o wskaźniki związane z jakością powietrza. W PGN, zgodnie ze zgłoszoną propozycją, uwzględniona zostanie potrzeba określenia celów dla wskaźników opisujących jakość powietrza (odniesienie się do wartości normatywnych) Uwaga częściowo uwzględniona. Dokonano zmian w strukturze dokumentu i doprecyzowano zapisy w zakresie celu. Niemniej dokument jest opracowywany wg wytycznych NFOŚiGW. Zgodnie z nimi 14 celem szczegółowym – to dzięki świadomemu społeczeństwu (który powinien być celem szczegółowym) osiągnie się cel strategiczny. Obrany cel strategiczny 2 również wydaje się być celem szczegółowym – zmianą dzięki której osiągniemy czystsze powietrze jest (pewna) „modyfikacja gospodarki”. Natomiast cel strategiczny 1 – wsparcie administracyjne proponujemy wpisać jako cel szczegółowy „poprawa zdolności administracyjnej miasta w zakresie…”. Stowarzyszenie Mieszkańców 17. Nowy Żoliborz Po obraniu celu strategicznego „zmniejszenie ilości szkodliwych substancji w powietrzu” należy ustanowić dla niego wskaźniki rezultatu i obrać ich docelowe wartości (stężenie CO2, PM10, PM2,5, B(a)P, NO2 itd.). Rezultat może być liczony jako liczba dni w roku z przekroczonymi normami wymienionych substancji. a) x głównymi celami PGNów jest przyczynienie do osiągnięcia celów zapisanych w pakiecie energetyczno-klimatycznym 3x20, a także zmniejszenie emisji szkodliwych substancji do powietrza. PGN jest rozwinięciem warszawskiego SEAP. W SEAP wyznaczono cel strategiczny dla działań w mieście w postaci 20% redukcji emisji CO2. PGN przygotowany został zgodnie z wytycznymi NFOŚiGW i przewidziany jest również jako wsparcie w ubieganiu się o dofinansowanie inwestycji proekologicznych. Program Inwestycyjny [PI] skupia się na działaniach, które mają przysłużyć się do realizacji wskazanego celu strategicznego. W związku z tym cele PGN i cele działań zapisanych w PI dotyczą dwóch różnych kwestii. W PGN, zgodnie ze zgłoszoną wcześniej (nr 15) propozycją, uwzględniona zostanie potrzeba określenia celów dla wskaźników opisujących jakość powietrza (odniesienie się do wartości normatywnych) 2. CELE SZCZEGÓŁOWE Niewłaściwie określone zostały następujące cele szczegółowe (zmiany, dzięki którym osiągnięty zostanie cel strategiczny). 15 Zaproponowany cel „modyfikacja gospodarki…” jest po pierwsze niedookreślony – w jakim kierunku zmieniamy, co dokładnie modyfikujemy, o jaki zakres gospodarki/zmian chodzi? Stowarzyszenie Mieszkańców 18. Nowy Żoliborz Kolejny wpisany cel „wsparcie administracji” proponujemy zamienić na „zwiększenie zdolności instytucjonalnej miasta w zakresie realizacji celów PGN”, samo „wsparcie” jest działaniem. Stowarzyszenie Mieszkańców 19. Nowy Żoliborz Stowarzyszenie Mieszkańców 20. Nowy Żoliborz Celem szczegółowym nie może być również „aplikowanie o środki”. Aplikowanie o środki jest czynnością, dzięki której pozyska się nakłady do realizacji celów szczegółowych. Stowarzyszenie Mieszkańców 21. Nowy Żoliborz – celem planu nie powinno być określanie planu (czyli szeregu/sekwencji działań i czynności). Działania te powinny być określone właśnie w tym planie, na etapie jego przygotowania i przed jego zatwierdzeniem. Stowarzyszenie Mieszkańców 22. Nowy Żoliborz Stowarzyszenie Mieszkańców 23. Nowy Żoliborz „Określenie szczegółowych działań…” x x x x – w jakim zakresie, jakiego typu działalności – czy z celami strategicznymi jest na pewno powiązana działalność innowacyjna. Ponadto, wspieranie to działanie a nie cel sam w sobie. Jaką zmianę (produkty, rezultaty) chcemy osiągnąć – jaki jest cel? „Wspieranie działalności innowacyjnej” x – należy określić w jakim zakresie, celem jest pogłębienie, nie pogłębianie. „Pogłębienie współpracy z producentami..” x Argumentacja opisująca przyjęcie tego celu szczegółowego podana jest w podrozdz. 2.1. w rozwinięciu celu strategicznego nr 2 W oparciu o zgłoszoną uwagę zaproponowano korektę treści celu 1 do postaci: „zwiększenie zdolności instytucjonalnej miasta w budowaniu gospodarki niskoemisyjnej” W oparciu o zgłoszoną uwagę zaproponowano korektę treści celu do postaci: „Wsparcie aplikowania…” W związku z przedefiniowaniem celu strategicznego zweryfikowano zakres celów szczegółowych – usunięto cel szczegółowy nr 3. Uwaga wymaga wyjaśnienia. Przykładami działań innowacyjnych, które przyczynią się do realizacji założeń PGN i SEAP są np. zastosowanie technologii związanych z produkcją energii z OZE oraz rozwiązania smart grid w odniesieniu do zarządzania energią. Uwaga wymaga wyjaśnienia. W zakresie zwiększenia zdolności instytucjonalnej interesariuszy PGN do realizacji zgłoszonych przez nich działań do PI. 16 Stowarzyszenie Mieszkańców 24. Nowy Żoliborz Stowarzyszenie Mieszkańców 25. Nowy Żoliborz Stowarzyszenie Mieszkańców 26. Nowy Żoliborz – jakiego typu, wymaga dookreślenia. „Rozwój infrastruktury sektora energetycznego” x Uwaga uwzględniona częściowo. b) Propozycje niektórych celów szczegółowych „Zwiększona świadomość społeczeństwa w zakresie…. lub „Świadome społeczeństwo”. Użycie słowa „zmiana”, w propozycji dokumentu, jest niejasne (w jakim kierunku, w jakim zakresie). Budowa i rozwój systemów monitorowania stanu zanieczyszczenia powietrza w mieście! Zwiększenie zdolności instytucjonalnej urzędu miasta w zakresie realizacji celów PGN. x Naszym zdaniem Plan w zbyt małym stopniu kładzie nacisk na zmniejszenie liczby indywidualnych przejazdów samochodami. Powszechnie wiadomym jest, że zanieczyszczenie powietrza w Warszawie jest powodowane głównie przez ruch kołowy. Stąd zaproponowane przez nas cele idą w tym kierunku. Zwiększenie liczby osób korzystających z komunikacji publicznej i zmniejszenie wykorzystania indywidualnego transportu samochodowego. Tu proponujemy wyznaczyć poszczególne priorytety m.in.: rozwój Inteligentnych Systemów Transportowych, rozwój spójnej, funkcjonalnej i efektywnej sieci niskoemisyjnego transportu zbiorowego w skali miasta i obszaru funkcjonalnego, zakup niskoemisyjnych pojazdów komunikacji miejskiej, przyspieszenie ruchu pojazdów komunikacji miejskiej. Zwiększenie liczby osób korzystających z transportu rowerowego. Proponowane priorytety to m.in.: budowa infrastruktury rowerowej, poprawa bezpieczeństwa rowerzystów, wprowadzenie priorytetu dla transportu rowerowego względem transportu indywidualnego wśród mieszkańców Warszawy. Poprawa jakości przestrzeni publicznej w miastach i bezpieczeństwa pieszych dla umożliwienia szerszego Wyjaśnione w opisie celu strategicznego nr 2 x Cel nr 3 zweryfikowano do postaci „Świadome społeczeństwo”, zgodnie z propozycją Doprecyzowano działania w tym zakresie. System monitorowania jakości powietrza będzie bazował na danych z WIOŚ. W oparciu o zgłoszoną uwagę zaproponowano korektę treści celu 1 do postaci: „zwiększenie zdolności instytucjonalnej miasta w budowaniu gospodarki niskoemisyjnej” Uwaga częściowo uwzględniona. PGN zakłada realizację działań długofalowych określonych w programach jakości powietrza dla aglomeracji warszawskiej. Dodatkowo przewidywana jest realizacja działań określonych w Warszawskiej Polityce Mobilności. Wymienione dokumenty kształtujące politykę transportową miasta zakładają realizację większości celów wymienionych w tej uwadze. Dokonano korelacji działań w dokumentach, 17 Stowarzyszenie Mieszkańców 27. Nowy Żoliborz Stowarzyszenie Mieszkańców 28. Nowy Żoliborz Stowarzyszenie Mieszkańców 29. Nowy Żoliborz wykorzystania ruchu pieszego i transportu rowerowego, a także transportu publicznego. Inwestycje drogowe ograniczające indywidualny ruch samochodowy i zwiększające ilość osób przemieszczających się komunikacją miejską, rowerami i pieszo. Porządkowanie polityki parkingowej, ograniczenie transportu samochodowego indywidualnego w centrum miasta. Promocja eco-drovingu (zmniejszającego spalanie o ok. 8%!!). Zwiększenie udziału pojazdów elektrycznych i hybrydowych w taborze komunikacji publicznej. Zmniejszenie udziału pojazdów z silnikiem diesla (jako najbardziej szkodliwych) w taborze komunikacji publicznej. Zwiększenie wykorzystania zieleni w mieście do redukcji substancji szkodliwych w mieście i ochrony ludzi przed ich wdychaniem. Autorzy PGN wymieniają wśród działań (dodatkowo bez powiązania z celami szczegółowymi), „które należałoby zrealizować: wprowadzanie zieleni ochronnej i urządzonej oraz zachowanie istniejących terenów zieleni i wolnych od zabudowy celem lepszego przewietrzenia miasta, stosowanie pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż ciągów komunikacyjnych, stosowanie ekranów akustycznych pochłaniających („zielona ściana”) zamiast stosowanych często ekranów odbijających”. Nie wiadomo jednak jak te działania będą realizowane, przez kogo i w ramach którego celu szczegółowego. W strukturze organizacyjnej realizacji PGN brakuje, jak się w związku z powyższym wydaje, Zakładu Oczyszczania Miasta (odpowiedzialnego za utrzymanie i rozwijanie zieleni w mieście) oraz Urzędów Dzielnic Warszawy, które również są odpowiedzialne w części za te działania. Brakuje również tych działań w rozdziale 6, który wskazuje kompleksowe działania realizujące PGN. Wydaje się, że rola zieleni miejskiej (drzewa, krzewy, żywopłoty), która istotnie przyczynia się pochłaniania zanieczyszczeń pyłowych emitowanych przez transport zasługuje na lepsze wyeksponowanie w planie. Ponadto, z uwagi na intensywną działalność inwestycyjną w zakresie rozbudowy infrastruktury drogowej w Warszawie (w tym przede wszystkim poszerzanie ulic jak np. Wołoskiej), PGN – kierujący się celami w pewnym stopniu sprzecznymi z rozbudową dróg – powinien zawierać komponent opisujący sposób zarządzania i gospodarowania zasobami naturalnymi miasta, w tym jak środowisko przyrodnicze będzie zabezpieczane i chronione przed presją inwestycyjną. Na str. 16 znajduje się ogólna intencja w tym kierunku: „Rezultatami tych działań będą mniejszy koszt niemniej sam PGN powinien koncentrować się na osiąganiu celów klimatycznych i środowiskowych. x x Uzupełniono zapisy w tym zakresie. Uzupełniono zapisy w tym zakresie. Uwaga częściowo uwzględniona. x Dokonano zmiany w zakresie działań planowanych do pojęcia w zakresie ograniczenia emisji z pojazdów. Pozostałe 18 poruszone aspekty dotyczące gospodarowania zasobami odnoszą się do programu ochrony środowiska. Aktualnie trwa przygotowanie projektu Programu dla Warszawy na lata 2017-2020 z perspektywą do 2023 r.. funkcjonowania gospodarki w przyszłości i równolegle zmniejszająca się presja na komponenty środowiska przyrodniczego. Rozsądne gospodarowanie zasobami naturalnymi i zrównoważone zarządzanie nimi jest nieodłącznym elementem sprawnego funkcjonowania gospodarki w długofalowym horyzoncie czasowym”. Projekt PGN nie podaje jednak żadnej propozycji działań w tym aspekcie. Propozycje WSKAŹNIKÓW dla zaproponowanych wyżej celów: Stowarzyszenie Mieszkańców 30. Nowy Żoliborz Stowarzyszenie Mieszkańców 31. Nowy Żoliborz Zakup…szt. pojazdów niskoemisyjnych… Przeszkolenie kierowców komunikacji miejskiej w zakresie ecodrivingu Przeszkolenie pracowników administracji miasta w zakresie…zarządzania transportem niskoemisyjnym Modernizacja …m2 dróg i chodników (ukierunkowana na poprawę jakości ruchu pieszego i bezpieczeństwa, a także obniżenie oddziaływania transportu drogowego). Budowa….km dróg dla rowerów. Instalacja stojaków na …. Rowerów oraz ….szt. parkometrów. Zwiększenie liczby pasażerów komunikacji miejskiej o …%. Propozycje niektórych DZIAŁAŃ realizujących cele szczegółowe: Budowa infrastruktury rowerowej: ścieżek, w tym kontrapasów oraz pasów w obrębie jezdni i dopuszczenie ruchu rowerowego pod prąd na drogach jednokierunkowych i infrastruktury postojowej. Rozwój systemów roweru miejskiego. Zakup systemów sterowania ruchem drogowym zapewniających priorytet dla pojazdów komunikacji miejskiej wraz z niezbędnymi pracami budowlanymi. Budowa przystanków w formie antyzatok Tworzenie deptaków. Tworzenie stref ruchu uspokojonego. Tworzenie stref niskoemisyjnych Budowa skrzyżowań i przejść dla pieszych z tarczą wyniesioną, rond. Budowa stref płatnego parkowania. Tworzenie przydrożnej zieleni ochronnej (w tym wyższych żywopłotów i drzew). Remonty ulic w standardzie woonerfów (tj. ulic ogólnodostępnych, jednakże podporządkowanych funkcji pieszej, m.in. poprzez zastosowanie strefy zamieszkania D-40, wykonania jezdni w jednym poziomie z chodnikami oraz zastosowanie elementów x x Realizacja celów PGN będzie opisywana przez wskaźniki efektu ekologicznego, energetycznego oraz wskaźniki jakości powietrza. Zaproponowane w uwadze wskaźniki będą pozyskiwane w ramach innych miejskich dokumentów, w tym Warszawskiej Polityki Mobilności. W Programie Inwestycyjnym uwzględniono niektóre z wymienionych zadań, których realizacja wynika z programów ochrony powietrza i dokumentów kształtujących politykę transportową miasta. . 19 spowalniających ruch). Proponując wykorzystanie do redukcji zanieczyszczeń powietrza zazielenienia dachów, autorzy PGN nie proponują żadnych działań, które mogłyby do tego doprowadzić (zmniejszenie podatków, opłat, dotacje, konkursy?). Przy takim działaniu należy zapobiec wliczaniu przez deweloperów powierzchni zielonego dachu do powierzchni biologicznie czynnej, którą zobowiązany jest (zgodnie z warunkami zabudowy lub miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego) zachować przy budowie nowych budynków, gdyż może to doprowadzić do całkowitej likwidacji terenów zielonych na gruncie. Stowarzyszenie Mieszkańców 32. Nowy Żoliborz 33. 34. 35. Stowarzyszenie Mazowsze Rozdział Nr 2. Ogólna strategia Zielone Podrozdział nr 2.1 Cele Planu gospodarki niskoemisyjnej Strona nr 14 Stowarzyszenie Mazowsze Rozdział nr 2. Ogólna strategia Zielone Podrozdział nr 2.1 Cele Planu gospodarki niskoemisyjnej Strona nr 17 Stowarzyszenie Mazowsze Rozdział nr 2. Ogólna strategia Zielone Podrozdział nr 2.3 Identyfikacja obszarów problemowych Strona nr 27 Wnosimy o dodanie do Celów strategicznych nr 1 - wsparcie administracyjne m.st. Warszawy, punktu 5. Zawiązanie współpracy ze światem nauki, organizacjami pozarządowymi i ekspertami. Zawiązanie tego typu współpracy jest wskazane dla skutecznej realizacji Celu strategicznego nr 3 - zmiana świadomości społeczeństwa. Z badań Stowarzyszenia Klon Jawor wynika, że instytucje takie jak: uczelnie wyższe i organizacje pozarządowe cieszą się największym zaufaniem społecznym. Wnosimy o zmianę: w miejsce "…uświadomienie społeczeństwu problematyki ochrony środowiska i zachodzących zmian klimatu…" na "… zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie niskoemisyjnego wytwarzania energii, zrównoważonego gospodarowania surowcami i odpadami, zjawiska niskiej emisji, oraz promocja wzorców zrównoważonej konsumpcji" . Problematyka ochrony środowiska i zachodzących zmian klimatu to problemy zbyt ogólne i bardzo złożone. Uświadomienie społeczeństwa w tak rozległym zakresie wiązałoby się z koniecznością przeprowadzenia wieloletniej, złożonej kampanii informacyjnej, w wyniku i tak trudno byłoby osiągnąć cele zakładane w PGN. Kampania informacyjnopromocyjna, kierowana do mieszkańców m.st Warszawy, zmierzająca do osiągnięcia celów PGN powinna skupiać się raczej na realnych problemach, dotykających każdego mieszkańca Warszawy, tj. zły stan powietrza w Warszawie (przyczyny, skutki, możliwości przeciwdziałania, zapobiegania itp.) Wnosimy o dodanie: "Poza mobilizacją mieszkańców powinno kreować się politykę miejską w kierunku ograniczania ruchu samochodowego w centrum miasta na rzecz rozwoju transportu zbiorowego i rowerowego i ruchu pieszego. Jednocześnie w przypadku występowania przekroczeń norm jakości powietrza władza powinna podejmować kroki, mające na celu ochronę Uwaga częściowo uwzględniono. x Wprowadzono zadanie związane z określeniem standardów i wytycznych w zakresie opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego. ). X Dodany zostanie cel szczegółowy „Pogłębienie współpracy ze światem nauki, organizacjami pozarządowymi i ekspertami” x Doprecyzowano założenia działań informacyjnoedukacyjnych. x Uwaga częściowo uwzględniona. Doprecyzowano działania w tym zakresie. PGN zakłada 20 realizację działań długofalowych określonych w programach jakości powietrza dla aglomeracji warszawskiej. Dodatkowo przewidywana jest realizacja działań określonych w Warszawskiej PolityceMobilności. Zaproponowano ponadto dodatkowe działania o charakterze interwencyjnym zapobiegające przekroczeniom norm stężeń. mieszkańców przed negatywnymi skutkami ponadnormatywnych zanieczyszczeń powietrza, takie jak: zakaz wjazdu samochodów do centrum miasta, udostępnienie darmowej komunikacji publicznej." Nadmierny ruch samochodowy odpowiada za ponad 65% zanieczyszczeń pyłowych emitowanych w Warszawie. Priorytetem powinno być zatem ograniczanie ruchu samochodowego w centrum miasta, przy jednoczesnym rozwoju środków transportu przyjaznych ludziom i środowisku. 36. Stowarzyszenie Mazowsze 37. Stowarzyszenie Mazowsze Rozdział nr 2. Ogólna strategia 2.3 Zielone Podrozdział nr Identyfikacja obszarów problemowych Strona nr 31 Rozdział nr 2. Ogólna strategia Podrozdział nr 2.3 Zielone Identyfikacja obszarów problemowych Strona nr Wnosimy o dodanie w głównych kierunkach działań: "Podejmowanie działań interwencyjnych, takich jak: zakaz wjazdu samochodów do centrum miasta, udostępnienie darmowej komunikacji publicznej w przypadku występowania przekroczeń norm jakości powietrza." Wnosimy o dodanie w głównych kierunkach działań: "Należy zapewnić oszczędność zużycia paliwa / energii zasilających pojazdy komunikacji miejskiej. W szczególności konieczne jest bardziej precyzyjne dostosowanie działania klimatyzacji/ogrzewania w pojazdach do potrzeb w celu zapobiegania nadmiernemu działaniu ogrzewania zimą i klimatyzacji latem. Zasadnym jest wprowadzenie lokalnych standardów odnośnie zakresów dopuszczalnych temperatur wewnątrz pojazdów komunikacji miejskiej - osobne dla pory letniej i zimowej." Wraz z coraz szerszym wyposażaniem pojazdów komunikacji publicznej w klimatyzację coraz częstsze stają się przypadki działania klimatyzacji / ogrzewania zbyt mocno. Zwłaszcza uderzające to jest w lecie, w dniach nieupalnych, kiedy klimatyzacja właściwie 31 w ogóle powinna być wyłączona, a tymczasem tramwaj czy autobus przypomina lodówkę. Odrębne regulacje dla pojazdów komunikacji miejskiej oraz kolejowych (w tym przypadku karta UIC) podają ten sam przedział dopuszczalnej temperatury: 18 25°C. Naszym zdaniem jest nieporozumieniem aby dokładnie taki sam przedział temperatur obowiązywał latem, jak i zimą. Latem ludzie są ubrani w cienkie koszulki, a zimą w ciepłe kurtki, których w tramwaju czy autobusie nie zdejmują. Zupełnie inna temperatura jest optymalna dla człowieka w samym podkoszulka, a inna dla człowieka w zimowej kurtce. Dlatego uważamy, że zamiast jednego Uwaga częściowo uwzględniona. Doprecyzowano działania interwencyjne w tym zakresie. x x Uwaga nie została uwzględniona w ramach PGN, ale została przekazana do potencjalnego wdrożenia po analizie przez właściwe służby miejskie. 21 38. 39. 40. 41. 42. Stowarzyszenie Mazowsze Stowarzyszenie Mazowsze Stowarzyszenie Mazowsze Stowarzyszenie Mazowsze Stowarzyszenie Mazowsze Rozdział nr 2. Ogólna strategia Zielone Podrozdział nr 2.3 Identyfikacja obszarów problemowych Strona nr 31 Rozdział nr 2. Ogólna strategia Zielone Podrozdział nr 2.3 Identyfikacja obszarów problemowych Strona nr 31 Rozdział nr Podrozdział nr 2.3 Zielone Identyfikacja obszarów problemowych Strona nr Rozdział nr 2. Ogólna strategia Podrozdział nr 2.3 Zielone Identyfikacja obszarów problemowych Strona nr 31 Rozdział nr 2. Zielone Ogólna strategia Podrozdział nr 2.3 Identyfikacja obszarów problemowych szerokiego przedziału 18 - 25 powinny być dwa węższe, np. 18-21 dla pory zimowej i 22-25 dla pory letniej, ewentualnie także trzeci 20-23 dla pory przejściowej (marzec, kwiecień, wrzesień, październik) . Powyższy problem ma wymiar nie tylko dla zużycia energii, ale także dla zdrowia publicznego. Częste są przypadki przeziębień w wyniku zbyt mocno działając ej klimatyzacji. Może to też sprzyjać szerzeniu się epidemii. Wnosimy o dodanie w głównych kierunkach działań: "Podejmowanie działań planistycznych, preferujących nową zabudowę mieszkaniową, w miejscach, które mogą być efektywnie obsłużone, w zakresie ciepła, przez ciepło sieciowe, oraz w zakresie transportu przez komunikację zbiorową." Wnosimy o dodanie w głównych kierunkach działań, do punktu: "stosowaniu pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż ciągów komunikacyjnych" kontynuacji "oraz skuteczną ochronę istniejących pasów zieleni". x Doprecyzowano zapisy dotyczące zmiany sposobu kształtowania planów zagospodarowania przestrzennego. x Dokonano korekty zapisów w tym zakresie. Działania dotyczące zieleni będą przedmiotem dalszych prac w ramach opracowywanego programu ochrony środowiska. Wnosimy o dodanie w głównych kierunkach działań: "Zwiększanie ochrony istniejących zadrzewień, szczególnie starodrzewi, m.in. przez ograniczanie wydawania pozwoleń na wycinkę drzew, czy 2. Ogólna strategia zwiększenie kontroli stanu ochrony drzew podczas prowadzenia inwestycji". Obecnie, częstym zjawiskiem jest uszkadzanie korzeni drzew (w mniejszym stopniu pni) podczas inwestycji. Z tego względu inwestycje drogowe i budowlane wymagają kontroli w 31 zakresie ochrony drzew. Dojrzałe drzewa kumulują nieporównywalnie większą ilość CO2 i oraz o wiele efektywniej filtrują pyły niż młode nasadzenia. Z tego względu należy stare drzewa objąć szczególną ochroną. Wnosimy o dodanie w głównych kierunkach działań: "Dążenie do dodatniego jakościowego bilansu nasadzeń". Obecnie, w ramach kompensacji przyrodniczej wyciętych drzew stosuje się zasadę kompensacji ilościowej. Tymczasem dojrzałe drzewa kumulują nieporównywalnie większą ilość CO2 i oraz o wiele efektywniej filtrują pyły, niż młode nasadzenia. Z tego względu należałoby przyjąć zasadę kompensacji jakościowej. Wnosimy o dodanie w głównych kierunkach działań: "Tworzenie parków kieszonkowych (pocket parks)". W miejscach gęstej zabudowy, gdzie niemożliwe jest tworzenie rozległych terenów zielonych, wskazane jest zagospodarowywanie niewielkich paców i skwerów zielenią. Obiekty te zwiększą powierzchnię terenów x x x Działania w zakresie zachowania i utrzymania zasobów wykraczają poza zakres PGN. Prace w tym zakresie są prowadzone w oparciu o program ochrony środowiska. Działania w zakresie zachowania i utrzymania zasobów wykraczają poza zakres PGN. Prace w tym zakresie są prowadzone w oparciu o program ochrony środowiska. Uwaga częściowo uwzględniona. Dokonano zmiany zapisów w zakresie zasad kształtowania 22 Strona nr 31 43. Stowarzyszenie Mazowsze Rozdział nr 3. Aspekty organizacyjne Zielone Podrozdział nr 3.2 Zasoby ludzkie Strona nr 40 zielonych w mieście, a z drugiej będą miejscami spotkań i wypoczynku mieszkańców. Wnosimy o zmianę: "… realizacja i monitoring realizacji Planu powinien zostać przypisany biurom Urzędu m.st. Warszawy" na "Monitoring realizacji planu powinien zostać powierzony organowi zewnętrznemu, w skład którego wchodziliby przedstawiciele niezależnych instytucji, organizacji, świata nauki." Obecny zapis sugeruje utworzenie komórki, która będzie odpowiedzialna jednocześnie za realizację, jak i monitoring wdrażania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Tymczasem monitoring podejmowanych działań wymaga obiektywizmu, który może być zapewniony wyłącznie poprzez zaangażowanie podmiotu zewnętrznego, niezaangażowanego bezpośrednio we wdrażanie PNG. x Natomiast przewidywane jest wykonanie ewaluacji PGN, która zgodnie z zasadami będzie wykonywana przez podmiot zewnętrzny. . Uwaga częściowo uwzględniona. Wnosimy o dodanie: "Ograniczanie i uspokajanie ruchu samochodowego w centrum miasta". Głównym celem PGN jest poprawa jakości powietrza. Nadmierny ruch samochodowy odpowiada za ponad 65% zanieczyszczeń pyłowych emitowanych w Warszawie. Priorytetem powinno być zatem ograniczanie ruchu samochodowego w centrum miasta. Stowarzyszenie 44. Mazowsze 45. Stowarzyszenie Mazowsze Rozdział nr Zielone Podrozdział nr Strona nr 6. Działania zaplanowane na cały okres objęty PGN 6.1 Charakterystyka działań 83 Rozdział nr 6. Działania zaplanowane na cały okres Zielone objęty PGN Podrozdział nr 6.1 Charakterystyka działań Strona nr 83 Wnosimy o dodanie: "Kompleksowe działania o charakterze planistycznym, celem wzmocnienia wiedzy i ułatwienia procesów decyzyjnych na rzecz poprawy jakości powietrza i wzrostu wykorzystania OZE". W PGN nie zostały ujęte działania inwentaryzacyjne i planistyczne, które ułatwiałyby planowanie inwestycji pod kątem OZE. Działania te mogłyby polegać np. na stworzeniu w każdej gminie systemu GIS, zawierającego dane zieleni w planach zagospodarowania przestrzennego. . Monitoring będzie prowadzony obiektywnie na podstawie danych źródłowych. Nie służy on dokonywaniu oceny jakościowej planu, a wyłącznie kontroli osiągania efektów i wskaźników oddziaływania. x x PGN zakłada realizację działań długofalowych określonych w programach jakości powietrza dla aglomeracji warszawskiej. Dodatkowo przewidywana jest realizacja działań określonych w Warszawskiej Polityce Mobilności. Wymienione dokumenty kształtujące politykę transportową miasta zakładają realizację działań wymienionych w tej uwadze. Uwaga wymaga wyjaśnienia. Na potrzeby rozwoju technologii OZE w mieście w 2014 r. opracowano już system oparty o dane GIS zawierającą mapy geotermii 23 niskotemperaturowej i nasłonecznienia. Zaoferowany został również specjalny kalkulator pozwalający na dokonanie oceny zasadności inwestowania w OZE w danym rejonie miasta. Narzędzia te służą wsparciu w podejmowaniu decyzji w inwestowaniu w OZE przez mieszkańców. PGN zakłada promocję tych narzędzi. przestrzenne (topograficzne) i inne dane umożliwiające wskazanie najkorzystniejszych lokalizacji pod inwestycje poszczególnych typów energii odnawialnych. W przypadku istnienia systemu GIS, działania te mogłyby polegać na uzupełnianiu danych. Dr. hab. n. med. Michał K. Emeryt, były kierownik European Center for Environment and Health, 46. World Health Organization, Bonn, obecnie professor wizytujący Environmental Research Group, King’s College, London Dr. hab. n. med. Michał K. Emeryt, były kierownik European Center for Environment and Health, 47. World Health Organization, Bonn, obecnie professor wizytujący Environmental Research Group, King’s College, London Uwaga ogólna: Poza ograniczeniem emisji CO2, plan powinien zawierać działania mające na celu ograniczenie emisji czarnych pyłów powstających przy spalaniu węgla i ropy naftowej (np. w silnikach diesla). Czarne pyły należą do tzw. Short Term Climate Pollutants (STCP). Poza niekorzystnym oddziaływaniem na klimat mają one szkodliwy wpływ na zdrowie powodując choroby krążeniowe i oddechowe oraz nowotwory płuc. Są one częścią drobnych pyłów PM2,5, których stężenie przekracza poziom dopuszczalny w znacznej części Warszawy i wywołuje znaczne straty w zdrowiu mieszkańców. Przez priorytetowe potraktowanie czarnych pyłów w PGN przyczyni się on do osiągnięcia celów klimatycznych, jakości powietrza i zdrowotnych jednocześnie. Uwagi szczegółowe: PO I. 4III; OA LEMUR: Konieczne jest wzmożenie zainteresowania właścicieli budynków (wspólnot mieszkańców, spółdzielni, właścicieli indywidualnych) efektywnością energetyczną budynków oraz wprowadzeniem OZE poprzez doradztwo wspierane przez miasto. Doradztwo to powinno obejmować ocenę efektywności energetycznej budynków (audyt energetyczny) oraz informować o istniejących możliwościach (do)finansowania modernizacji budynków, źródeł ciepła itp. Szczególnie ważne jest wyeliminowanie spalania węgla w paleniskach domowych. PO VI. 4.V.: Poza intensywnym rozwojem niskoemisyjnego transportu publicznego, niezbędne jest spowodowanie, że jego wykorzystanie zastąpi dużą część ruchu samochodowego, zwłaszcza w centrum Warszawy. Może temu służyć system parkingów P+R na obrzeżach centrum (bezpłatnych dla osób korzystających z transportu publicznego), podwyższenie opłat PGN uwzględnia w swoich przedsięwzięciach inwestycje o różnym charakterze w obszarze transportu niskoemisyjnego. Doprecyzowano i uzupełniono działania w tym zakresie. x x Kryteria programów wsparcia ustalane są przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zgłoszona uwaga zostanie przekazana do NFOŚiGW w celu wyrażenia opinii co do jej zasadności bądź dalszego sposobu rozwiązania zgłoszonego problemu 24 Dr. hab. n. med. Michał K. Emeryt, były kierownik European Center for Environment and Health, 48. World Health Organization, Bonn, obecnie professor wizytujący Environmental Research Group, King’s College, London Wspólnota mieszkaniowa Przy Ratuszu w Warszawie, 49. al. Gen A. Chruściela „Montera” 37/39, 04-454 Warszawa parkingowych w centrum, ograniczenie (eliminacja?) ruchu tranzytowego przez centrum, rozpowszechnienie bus-pasów i kierowania ruchem preferującego transport publiczny. Połączone to być powinno z dalszym promowaniem mobilności aktywnej (rowery, spacer), ułatwiającej gęstą siecią wypożyczalni rowerów i tras rowerowych oraz wygodnymi chodnikami ( z których powinny zniknąć zaparkowane samochody). Wprowadzenie stref z prędkością samochodów ograniczoną do 30 km/godz. zmniejszy emisje zanieczyszczeń i hałas, oraz przyczyni się do zapobiegania wypadkom drogowym. OA 3. PROSUMENT: Dopuszczenie OZE opartych na spalaniu biomasy może doprowadzić, przy stosowaniu niektórych paliw i technologii, do zwiększenia zanieczyszczenia powietrza drobnymi pyłami, w tym także pyłami czarnymi. PGN powinien promować inne OZE lub przewidzieć możliwość niedopuszczenia spalania biomasy na terenie Warszawy (patrz OA-7) x Kryteria programów wsparcia ustalane są przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Prośba o dopisanie zadania Uniwersytet Warszawski sugeruje, aby w celu strategicznym nr 2 (punkt — wspieranie działalności innowacyjnych) podkreślić możliwość podejmowania w tym zakresie współpracy z warszawskimi uczelniami. Podobna uwaga odnosi się do celu Mgr inż. Jerzy P. strategicznego nr 3 — niewątpliwie współpraca z warszawskimi Kanclerz, Uniwersytet 50. Rozdz. 1, str. 5-6 uczelniami w zakresie zmiany świadomości społeczeństwa będzie Warszawski jednym ze sposobów na zmianę świadomości społeczeństwa. Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem i Zrównoważonym Rozwojem stanowi uniwersytecki przykład jednostki mocno zaangażowanej w edukację społeczeństwa. Uniwersytet Warszawski, jako jeden z interesariuszy zewnętrznych Planu, stoi na stanowisku, że w tej części Planu (bardziej opisowej) należy zaznaczyć istotną rolę uczelni warszawskich w realizacji Mgr inż. Jerzy P. Rozdz. 2, Podrozdz. 2.1, str. celów założonych w dokumencie. Warto wskazać, że uczelnie są Uniwersytet 51. Kanclerz, 13, 16 podmiotami pełniącymi m.in. funkcję naukowo-badawczą. Warszawski Połączenie działań miasta z aktywnością (statutową) uczelni będzie doskonałym narzędziem będącym podstawą do wypełnienia celów PGN. x Dopisano zadanie do Programu Inwestycyjnego x x 25 Mgr Inż. Jerzy P. Uniwersytet Rozdz. 2, Podrozdz. 2.2, str. Określono tendencje/kierunki zmian: emisja dwutlenku węgla – 52. Kanclerz, 18. malejący (negatywny). Powinno być „pozytywny” Warszawski Uniwersytet Warszawski (m.in. Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem i Zrównoważonym Rozwojem) realizuje szereg Mgr Inż. Jerzy P. Rozdział nr 2 projektów/działań edukacyjnych mających na celu zmianę Kanclerz, Uniwersytet 53. Podrozdział nr 2.2. świadomości społeczeństwa, a tym samym zmianę nawyków Strona nr 20. Warszawski konsumpcyjnych. UW proponuje więc podkreślenie roli interesariuszy zewnętrznych w tym obszarze PGN. Uwaga/sugestia jak powyżej — włączenie i podkreślenie roli uczelni Mgr Inż. Jerzy P. Rozdział nr 6 wyższych. Tym bardziej jest to istotne, że punkt 6 działań Kanclerz, Uniwersytet 54. Podrozdział nr 6.4. planowanych do realizacji w 2016 r. przewiduje współpracę z Strona nr 85, 89. Warszawski uczelniami warszawskimi w zakresie popularyzacji OZE. Uniwersytet Warszawski prowadzi obecnie rozmowy w sprawie możliwości zrealizowania projektu pt. Modernizacja energetyczna Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie wraz z uruchomieniem Centrum Kompetencji Odnawialnych źródeł Energii, którego celem byłoby stworzenie stałego systemu wsparcia łączącego kompetencje nauki, prac badawczych, gospodarki oraz sektora publicznego w zakresie OZE i efektywności energetycznej. Zakres projektu w pełni wpisuje się w tematykę PGN - występują tu bowiem działania o charakterze energetycznym: modernizacja energetyczna Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, jak I edukacyjnopromocyjnym: uruchomienie Centrum Kompetencji Odnawialnych Uzupełnienie do Programu Źródeł Energii (OZE). Potencjalnymi odbiorcami projektu byłyby Inwestycyjnego do Planu jednostki samorządu terytorialnego (pracownicy samorządowi), Gospodarki Niskoemisyjnej przedsiębiorcy oferujący rozwiązania technologiczne OZE oraz Mgr Inż. Jerzy P. dla m. st. Warszawy (w przede wszystkim mieszkańcy m. st. Warszawy (uczniowie, Uniwersytet zakresie 55. Kanclerz, innych studenci, turyści). Jednym z głównych zadań realizowanych w przedsięwzięć związanych z ramach projektu byłoby umożliwienie uczniom szkół średnich, Warszawski efektywności energetycznej zawodowych, studentom, ale również rodzinom - jako uzupełnienie lub/I wykorzystanie oferty Centrum Nauki Kopernik czy turystom odwiedzającym odnawialnych źródeł energii) Warszawę, poznania w praktyce funkcjonowania OZE. Projekt Modernizacja energetyczna Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie wraz z uruchomieniem Centrum Kompetencji Odnawialnych źródeł Energii stanowiłby również ofertę skierowaną do pracowników odpowiedzialnych za zarządzanie nieruchomościami (komunalnym) - pracownicy samorządowi, inwestycje kubaturowe - pracownicy wydziałów inwestycji w urzędach miast i gmin) oraz do przedsiębiorców, jako stały punkt wymiany doświadczeń (płaszczyzna wymiany doświadczeń, informacji, kontaktów biznesowych, technologii), wystaw stałych I czasowych (np. dot. oferty producentów z różnych krajów w zakresie OZE i efektywności energetycznej). Stanowiłoby to podstawę do stałej współpracy i x x Uwaga uwzględniona. Treść dopisana zostanie na str. 85. x x 26 Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 56. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 57. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 58. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Część I - Uwagi ogólne w zakresie procesu przygotowania dokumentu. Działania, które pozwoliłyby na przygotowanie dokumentu odpowiedniego dla potrzeb m.st Warszawy to: transferu wiedzy między sektorem biznesu, nauki i samorządami (w formie wymiany dobrych praktyk), co dla każdego z tych środowisk byłoby doskonałym elementem aktywizacji działań w zakresie energetyki odnawialnej i efektywności energetycznej. Dzięki realizacji przedmiotowego projektu Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego mogłaby się stać stałym punktem konsultacji dla inicjatyw projektowych dot. OZE i efektywności energetycznej. Podniesienie roli dzielnic w procesie wypracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej [dalej „PGN”]. Dzielnice powinny opracowywać swoje własne projekty PGN, które stałyby się załącznikiem do PGN m.st Warszawy [analogicznie jak ma miejsce w przypadku budżetów dzielnic „zakotwiczonych” w budżecie miasta]. Pozwoliłoby to na podnoszenie świadomości w tym zakresie zarówno wśród Mieszkańców, jak i urzędników. Oddolne podejście byłoby zgodne z ideą subsydiarności oraz mogłoby zmotywować władze dzielnic do wzajemnej konkurencji w walce o tytuł najbardziej ekologicznej dzielnicy. W sytuacji, gdy nie zdecydowano się na takie rozwiązanie Projekt PGN powinien przynajmniej zostać obligatoryjnie skierowany w celu zaopiniowania przez rady dzielnic. Zastosowane podejście sprawia, że wiedza nt. prac nad Projektem PGN oraz zrozumienie znaczenia tego dokumentu są w zasadzie znikome. Identyfikacja „odźwiernych”, którzy przyspieszą realizację celów PGN . Wśród nich powinni znaleźć się m.in. przedstawiciele władz (burmistrzowie, radni, naczelnicy wydziałów, dyrektorzy biur), dziennikarze, nauczyciele, przedstawiciele NGOsów, aktywiści, duchowni, liderzy grup nieformalnych, inni liderzy opinii oraz wszyscy zainteresowani mieszkańcy. Powinni oni zostać zaproszeni do współtworzenia i wdrażania PGN-u. Dla nich również powinny odbywać się warsztaty, które pozwoliłyby im poznać bliżej znaczenie celów przyjętych w Porozumieniu między burmistrzami, Planie działań na rzecz zrównoważonego zużycia energii dla Warszawy w perspektywie do 2020 roku oraz przedmiotowym Planie Gospodarki Niskoemisyjnej m.st. Warszawy. Przeprowadzenie debaty z udziałem ekspertów oraz w/w. „odźwiernych” - w szczególności mieszkańców zainteresowanych tematem gospodarki niskoemisyjnej- w ramach konsultacji przedmiotowego dokumentu. x Projekt PGN i PI konsultowany będzie z dzielnicami m.st. Wwy i biurami UM w ramach obowiązującej w mieście procedury. x Przewidziano działania zarządcze w tym zakresie. Jest to m.in. zarządzenie nr 3760/2013 r., które aktywizuje burmistrzów i dyrektorów biur do podjęcia działań na rzecz realizacji SEAP. Analogiczna sytuacja będzie miała miejsce po przyjęciu PGN przez Radę Miasta. x W dniu 20 marca 2015 r. odbyła się konferencja „Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla m.st. Warszawy jako wsparcie w finansowaniu przedsięwzięć z zakresu gospodarki niskoemisyjnej w perspektywie unijnej 2014-2020”, której celem było właśnie 27 Wskazane w dokumencie zwiększenie uzysku energii z OZE w perspektywie do 2020 r. ze wszystkich źródeł – publicznych i prywatnych - to zaledwie 9,042,43 MWh/rocznie [zgodnie z efektami przedstawionymi na s. 10 PGN]. To nieambitny poziom. Natomiast wskazana w opracowaniu produkcja energii, która ma pokrycie finansowania w WPF to zaledwie 176,15 MWh/rok. Odpowiada to wielkości produkcji z wyposażonego w panele fotowoltaiczne dachu o powierzchni ok 35 x 35 m². Jak na tak duże miasto, ilość przestrzeni którą dysponuje [w tym na dachach obiektów Aneta S. Część II - Uwagi szczegółowe użyteczności publicznej – hale sportowe, szkoły, biura, budynki Radna Dzielnicy Wola do dokumentu. komunalne i in.], a także na potrzeby miasta w zakresie konsumpcji m.st Warszawy energii oraz redukcji negatywnych skutków jej produkcji - to poziom 59. Prezes Stowarzyszenia A. Treści przedstawione w kompromitująco niski. Projekcie Planu Gospodarki Wola Zmian Niskoemisyjnej 1m2 dachu z panelem fotowoltaicznym to produkcja rzędu 140 x kWh/rok, przy czym technologia ta w bardzo szybkim tempie rozwija się. Jeśli obliczenie ile m2 dachów znajduje się pod zarządem Miasta to zbyt duże wyzwanie, warto byłoby to zadanie powierzyć dzielnicom. To kolejny argument przemawiający za przyjmowaniem PGN-ów dzielnicowych jako załączników do PGN-u. Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 60. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Wskazane w Projekcie PGN wypełnienie założeń celów przedstawionych w SEAP w perspektywie do 2020 r. [grafika na s. 10 Projektu PGN] na poziomie: ograniczenie zużycia energii 4,74%, zmniejszenie emisji - 5,20%, zwiększenie uzysku z energii OZE - 0,49% to poziomy żenująco niskie. Jeśli to „chochlik”, chodziło o punkty procentowe i należy rozumieć, iż wypełnienie celów to nie będzie np. 0,49 % z 20%, lecz pozostały do wypełnienia poziom to 20% minus 0,49%, to i tak wskazane w przedmiotowym opracowaniu poziomy pozostają dalece niesatysfakcjonujące. x zaangażowanie strony społecznej, a także interesariuszy zewnętrznych, w realizację PGN. W ramach realizacji PGN przewiduje się dalsze działania informacyjne w tym zakresie. Uwaga wymaga komentarza. PGN i PI uwzględniają aktualnie zidentyfikowane m.in. przez dzielnice m.st. Warszawy i biura UM potrzeby inwestycyjne, z których część posiada zabezpieczenie finansowania w WPF, a część jest planami do realizowania bez zabezpieczonych obecnie środków. Widać zatem, że dzielnice brały udział w tworzeniu PGN. PGN jest dokumentem, który podlegał będzie aktualizacji wynikającej ze wzrastających potrzeb inwestycyjnych. W związku z tym wartości efektów ekologicznego i energetycznego mogą ulec zmianie. Do PGN istotny wkład wniosą interesariusze zewnętrzni, chociażby PGNiG Termika S.A., której inwestycje wzmocnią końcowy wynik uzyskanych efektów. Jak zaznaczono w PGN na obecnym etapie nie było możliwości zidentyfikowania wszystkich inwestycji oraz obliczenia efektów niektórych inwestycji już zawartych w PI 28 Wypracowanie procedur umożliwiających rzetelny monitoring realizacji celów Projektu PGN w cyklu półrocznym- w tym wyposażenie zespołu monitorującego w odpowiednie narzędzia – oraz dokonywanie niezbędnych korekt w ścieżce wyznaczonej poprzez dokument. Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 61. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian B. Treści ważne, które nie pojawiły się w Projekcie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, Aneta S. Porozumieniu między Radna Dzielnicy Wola burmistrzami, Planie działań m.st Warszawy na rzecz zrównoważonego Prezes Stowarzyszenia zużycia energii dla Warszawy w perspektywie do 2020 roku Wola Zmian lub w przedmiotowych dokumentach nie zostały potraktowane z nienależną atencją: x w związku z czym docelowa wartość uzyskanych efektów będzie większa. Podczas kolejnych aktualizacji PGN podmioty, które zainteresowane będą włączeniem się w budowę gospodarki niskoemisyjnej w mieście będą mogły swoje przedsięwzięcia wprowadzać do PI. Procesy inwestycyjne związane z realizacją zgłoszonych do PGN przedsięwzięć są na tyle długie, że monitorowanie w skróconych czasokresach nie będzie przedstawiało wartościowych wyników. Na planowane procesy inwestycyjne, zgłoszone przez interesariuszy zewnętrznych Miasto nie ma wpływu. Opracowana na potrzeby SEAP metodyka, pozwalająca na monitorowanie w cyklach dwuletnich okazała się skuteczna. PGN miał stać się uzupełnieniem do dokumentów wskazanych powyżej. Mimo to, wciąż wiele istotnych elementów nie zostało uwzględnionych w wyłaniającej się z przedmiotowych dokumentów strategii Urzędu m.st. Warszawy, która powinna pozwolić na przybliżenie naszej gospodarki do modelu gospodarki niskoemisyjnej. Do ważnych kwestii, o które należy uzupełnić Projekt PGN znajdują się (Postulaty uzupełnień do PGN-u przedstawione zostały w formie haseł, wraz ze zwięzłym wyjaśnieniem. W celu szczegółowego omówienia intencji i proponowanych rozwiązań rekomendowany jest kontakt indywidualny): 29 Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 62. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian 1. 2. Zatrudnienie doradców energetycznych – we wszystkich urzędach dzielnic, a także w biurach m.st. Warszawy. Pracownicy ci powinni udzielać porad i prowadzić szkolenia zarówno dla mieszkańców, jak i dla urzędników, by ci mogli odnaleźć się w gąszczu przepisów i możliwości uzyskania wsparcia finansowego (grantów) oraz zachęcać do wdrażania nowych, ekologicznych technologii. Uzupełnienie w zakresie stworzenia realnej szansy korzystania z pojazdów elektrycznych. Wśród elementów niezbędnych do wzrostu wykorzystania samochodów, skuterów czy też rowerów elektrycznych należy wskazać na dostępność punktów ładowania. Należy rozpocząć od punktów ładowania przy urzędach dzielnic oraz biurach m.st. Warszawy, a także od zachęcania wspólnot/spółdzielni/deweloperów do wyposażania garaży w gniazdka elektryczne. Formą zachęty powinno stać się obniżenie podatku od nieruchomości oraz przyznanie specjalnego wyróżnienia. Ponadto dobrą praktyką byłoby uprzywilejowanie samochodów elektrycznych na drogach. Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 63. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Rozwój sieci autobusów elektrycznych należy uznać za krok w kierunku pożądanym, w świetle dokumentów stanowiących podstawę do niniejszych Uwag. Jednakże by zadbać o jakość powietrza w Warszawie potrzeba zrobić o wiele więcej- w tym w zakresie reformy komunikacyjnej. O uciążliwości spalin pochodzących z tradycyjnych środków transportu (w tym zwłaszcza autobusów i ciężarówek) z pewnością wypowiedzieć mogliby się rowerzyści, którzy korzystają z ulic. Zwłaszcza w sytuacji, gdy sieć ścieżek rowerowych jest bardzo niepełna. Fot. autorstwo własne, ul. Bielańska. x Uzupełniono zapisy w zakresie działań informacyjnoedukacyjnych. x Uwaga częściowo uwzględniona. PGN przewiduje działania w zakresie promocji korzystania z pojazdów elektrycznych. Należy jednak mieć na uwadze, że przyjęte przez m.st. Warszawa dokumenty strategiczne ustalają hierarchię ważności środków transportowych, gdzie transport indywidualny jest traktowany jako ostatni z pożądanych w systemie transportowym. 30 Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 64. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 65. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 66. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 67. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 68. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian 3. Maksymalizacja wykorzystania technologii kogeneracji w zakresie grzania (powyżej 200-300 kW) (silniki gazowe). Przy zastosowaniu tej technologii emisja zanieczyszczeń na jednostkę wytwarzanej lokalnie energii wyraźnie maleje. 4. Tablice informujące o poziomie zanieczyszczeń powietrza na każdy dzień posadowione w każdej dzielnicy Warszawy - w tym zwłaszcza przy najbardziej ruchliwych arteriach. Dzięki nim mieszkańcy wiedzieliby kiedy zagrożenie dla zdrowia jest największe, stałyby się również motywacją do zmiany przyzwyczajeń komunikacyjnych na bardziej przyjazne środowisku. 5. Wprowadzenie dobrych praktyk z zakresu czyszczenia ulic i torowisk tramwajowych oraz redukcji pyłów zawieszonych, znanych w innych państwach i miastach. Należą do nich m.in. technologia dust bindlng3, czy wykorzystanie polewaczek ze specjalnymi odkurzaczami (mogą one pozwolić na redukcję tzw. unosu wtórnego nawet o ok. 40964). 6. Zielone ściany wzdłuż najbardziej ruchliwych arterii - odizolują i pochłoną zanieczyszczenia w powietrzu. 7. Żarówki typu led jako wsparcie materialne dla najuboższych - w walce z ubóstwem energetycznym. Uwaga częściowo uwzględniona. Około 80% mieszkańców Warszawy zaopatrywanych jest z ciepła sieciowego produkowanego w elektrociepłowniach warszawskich w procesie kogeneracji. PGN przewiduje rozwój tego źródła zasilania w ciepło w Warszawie. x Uwaga częściowo uwzględniona. Przewidziano działania organizacyjne i informacyjne w tym zakresie. x Dodano zapisy w tym zakresie. Działania będą podejmowane w ramach Warszawskiego Indeksu Powietrza. x Uwaga częściowo uwzględniona. Przewidziano działania o charakterze organizacyjnym w tym zakresie. x x Zgłoszona uwaga zostanie poddana analizie pod kątem możliwości wdrożenia w ramach systemu pomocy społecznej. 31 Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 69. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 70. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian Aneta S. Radna Dzielnicy Wola m.st Warszawy 71. Prezes Stowarzyszenia Wola Zmian 72. Mazowiecka Energetyczna 8. Promocja idei gospodarki cyrkularnej, czyli dbałości o Jak najmniejsze zużycie zasobów naturalnych, używania odpadów Jako surowców I przerabiania ich bez negatywnych efektów zewnętrznych. 9. Oddanie inicjatywy w ręce mieszkańców. Już dziś na terenie m.st. Warszawy odnaleźć można wspólnoty i grupy mieszkańców, którzy chcą przyczyniać się do poprawy efektywności energetycznej i jakości powietrza w Warszawie. Pojawiają się m.in. grupy chętne do założenia pierwszej kooperatywy energetycznej. Zainteresowani powinni otrzymywać wsparcie -zarówno w pozyskaniu wiedzy, jak i środków finansowych, które w przeważającej mierze pochodzą ze środków z UE, EOG 1 in. Projekt Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wymaga wielu zmian zarówno w zakresie procedury przygotowania, jak i zawartości merytorycznej. Jest to dokument niezwykle Istotny dla dalszego rozwoju m.st. Warszawy, dlatego też warto podjąć wysiłki na rzecz uzupełnienia go w taki sposób, by byt on jak najbardziej kompleksowym dopełnieniem dokumentów przyjętych wcześniej, tj. Porozumienia między burmistrzami oraz Planu działań no rzecz zrównoważonego zużycia energii dla Warszawy w perspektywie do 2020 roku. Prośba o wpisanie zadania Agencja dot. zgłoszenia AWFu do PGNu, dot. Załącznika nr 3 73. Wydz. Ochrony Środowiska dla Dzielnicy Włochy 74. mieszkańcy Warszawy, 2 osoby 75. Veolia Energia Warszawa S.A. 76. Maciej W. – Dzielnicy Wola Radny Dodano odpowiednie działania informacyjno-edukacyjne w tym zakresie. x x Uwaga częściowo uwzględniona. Działania w tym zakresie są już możliwe przy obecnych mechanizmach wsparcia inicjatywy mieszkańców – m.in. inicjatywa lokalna. x Naniesiono zmiany na dokument oraz poprawiono jego czytelność. PGN został uzupełniony o sugestie wynikające z konsultacji społecznych. x Uzupełniono Brak wsparcia finansowego dot. wymiany źródeł ciepła oraz/lub podłączenia budynku do m.s.c. lub sieci gazowej. x Pytanie dot. dofinansowania do termomodernizacji budynków jednorodzinnych ze strony miasta x Przekazano informację, że na tym etapie nie ma tego typu dofinansowania. Uwaga przekazana zostanie do biura OŚ. Przekazano informację, że na tym etapie nie planuje się tego typu dofinansowania Prośba o wpisanie zadań Uważam, że w obliczeniach zawartości CO2 w atmosferze należy uwzględnić nie tylko ilość tego gazu, która jest emitowana do atmosfery przez ciepłownie, elektrociepłownie i inne źródła, ale x Uzupełniono x Uwaga częściowo uwzględniona. Zagadnienie opisano w rozdz. 3.5 32 również należy uwzględnić proces pochłaniania CO2 przez istniejącą i nowoposadzoną roślinność. Pochłanianie CO2 z terenów zieleni. 33