plik PDF - Miasto Marki

Transkrypt

RADA MIAST A MARKI
AI. J. PII,iud"klego 95
05-270
MARKI
tel. (0-22) 781-10-03
Fax 781-13-78
UJoj. MazoUJieckie
Uchwala Nr XXXIII /330/2009
Rady Miasta Mariti
z dnia 28 paidziernika 2009 roku
w sprawie przyj~cia "Programu ochrony srodowiska dla miasta Mariti na lata 20092012 z perspektywa na lata 2013 - 2016"
Na podstawie an. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku 0 samorZ1lcdzie gminnym
(Dz. U. 2001 roku Nr 142, poz. 1591 z p6Zniejszymi zmianami) w zwiljZku z art. 17 ust 1 i 2
oraz art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony srodowiska (Dz. U. z
2008r. Nr 25, poz. 150 z p6Zniejszymi zmianami), po uzyskaniu opinii Zarz'ldu Powiatu
Wolominskiego oraz po odst'lPieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddzialywania
na srodowisko w uzgodnieniu z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Srodowiska i
Panstwowym Wojew6dzkim Inspektorem Sanitarnym
Rada Miasta uchwaIa, co nastltpuje:
§1
Przyjmujesilt "Program ochrony srodowiska d1a miasta Marki na lata 2009 - 2012 z
perspektyw"lna lata 2013 - 2016" w brzmieniu stanowi"lcym zal"lcznik do niniejszej uchwaIy.
§2
Wykonanie uchwaIy powierza silt Burmistrzowi Miasta Marki.
§3
UchwaIa wchodzi w zycie z dniem podjltcia.
PRZ~WODNIOZAOA
RaOv~lasta Markl
Vi
'Q'
dr Mit ilt
P~Wko
Program Ochrony Srodow!ska dla m!asta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
RADA MIAST A MARKI
o
AI J
P1I3uds kie g
05":270
95
MARKI
tel (0-22) 781-10- 03
Fax
Zal'tcznik
do uchwaly Nr XXXIII/330/2009
Rady Miasta Marki
z dnia 28 paidziernika 2009 roku
781-1~-78.
moj. Mazowleckle
PROGRAM
OCHRONY SRODOWISKA
DLA MIASTA MARK!
NA LATA 2009-2012
Z PERSPEKTYW~
NA LATA 2013-2016
Wykonawca:
Instytut Zrownowazonego Rozwoju Sp. Z 0.0.
Bialystok, ul. Sw. Rocha 5 10k. 202
Telefon / fax: 085 7445498
e-mail: [email protected]
www.izr.pl
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Spis tresci
1. WSTJ;;P
4
1.1.WPROWADZENIE
.4
1.2.PoDsTAWA OPRACQWANlA•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• ,_ ••••••••••••••••••••••••••••• 4
1.3.CEL PROGRAMU
.4
1.4. ZAWARTOSC PROGRAMU
5
1.5.zAKRES PROGRAMU
5
1.6.
GL6WNE ZALOZENIA I METODYKA OPRACOWANIA•••••••.•.••••••.••..•••...••••••••...••••.•••....•.•••••...••••••••..•.••..••••••.••.••••••••••••.•. 6
2.oc6LNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA MARKI
7
2.I.DANE PODSTAWOWE
2.2.
7
STRUKTURA LUDNOSCIOWO-QSADNICZA•••••••••.••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
10
2.2.1. Sytuacja demograjiczna
2.2.2. Zagospodarowanie przestrzenne
10
11
2.3. STRUKTURA GOSPODARCZA MIASTA MARKI
13
3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
16
3.1. DROGI
16
3.2. ZAOPATRZENIE W WODi,
16
3.3.
KANALIZACJA I OCZ'YSZCZANIE SCIEK6w•••••.•.••.••••••••...••••...••••.•.••••••••..••••••••••••••..•••••••..•.•.••.•••••.••.••..••••••.•••••••.•••.• 18
3.4. GOSPODARKA ODPADAMI
20
3.5. GAZOWNICTWO
22
3.6. CIEPLOWNICTWO
23
3.7.·INFRAsTRuKTURA ENERGETYCZNA..••••....•.••.••••••..••••••....•.....•••••••••••..•••....••••••••••••••••••••••••.•••••••••••••.••.••..•.••••.•••.••.•23
3.8. ENERGIA ODNAWIALNA
23
4. OCENA STANU SRODOWISKA MIASTA MARKI
4.1. WODY
28
28
4.1.1. Zasoby wodne
4.1.2. Jakose w6d
28
30
4.2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE••••••..••••••••••••••••.••.•.•••••••••••••....••.••••••••••••••••..••••••••••••••.........•.•..•......•.......••....•....•..• 32
4.2.1. Jakosepowietrza
4.2.2. Zr6dla zanieczyszczefz
32
37
4.3. POWIERZCHNIA ZIEMI
38
4.3.1. Stan g1eb
4.3.2. Zr6dla zanieczyszczefz gleb
38
40
4.4. ZASOBY PRZYRODNICZE
.41
41
43
4.4.1. Ochrona przyrody
4.4.2. Szata roslinna
4.5. HALAS I WffiRACJE
44
44
45
4.5.1. Stan aktualny
4.5.2. Zagroienie srodowiska halasem
4.6. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE
47
4.7. POWAiNE AWARIE I ZAGROiENIA NATURALNE
49
4.7.1.
4.7.2.
4.7.3.
4.7.4.
4.7.5.
4.7.6.
4.7.7.
Zagroienie powodziowe
Zagroienie poiarami
Zagroienie ;rywolane gwaltownymi zjawiskami atmosferycznymi.
Zagroienie skaieniem promieniotw6rczym
Awarie urzqdzefz i instalacji..
Awarie chemiczno - ekologiczne w transporcie TSP (toksycznych srodk6w przemyslowych)
Awarie radiologiczne
4.8. PODSUMOWANIE METODA ANALIZY SWOT
49
49
50
50
51
51
51
53
5. ZALOZENIA WYJSCIOWE PROCRAMU OCHRONY SRODOWISKA
56
5.1. UWARUNKOWANIA REALIZACYJNE PROGRAMU.....•••••••••.•.•...••.......••••....•.••••.......••...•••••••••.......••..••.•..•••••••.•..•.••••.••• 56
5.2. LIMITY UJE:,TE W
II POLITYCE EKOLOGICZNEJ PANSTWA...••............••....••••••••••••..........•.•••••••.•..•••....•.•..••••••...•••••••.•••. 60
2
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 Z perspektywq na lata 2013-2016
5.3,PROGRAMY REGIONALNE I LOKALNE NA SA.SIEDNICH OBSZARACH••••••.....•.....•••••••••...•..•••••..••••....•••••••.••••.••..•.•••••••••.••• 62
6. USTALENIA PROGRAMU
6.1.
64
64
eELE PROGRAMU
6.2. HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU
77
6.2.1. Zadania koordynowane
6.2.2. Zadania wlasne
77
81
7. MONITORING I ZARZ~ZANIE PROGRAMEM
83
7.1. MONITORING REALIZAcn PROGRAMU
83
7.2. ZARZ"DZANIE PROGRAMEM
86
8. PISMIENNICTWO I MATERIALY WYKORZYSTANE DO OPRACOWANIA PROGRAMU
91
9. SPIS TABEL
100
10. SPIS RYSUNKOW
100
11. ZAL;\CZNIKI
101
ZAL1\CZNIK NR
1.
WYKAZ POMNIK6w PRZYRODY NA TERENIE MIASTA MARKI
3
101
Program OchroniSrodowiska dla miasta Mar/,:; na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
1. WSTFiP
1.1. Wprowadzenie
Celem programu ochrony srodowiska jest pornoc w rozwi!jZyWaniu istniej1tcych
prob1ern6w, a takZe przeciwdzialanie zagrozeniorn, kt6re rnog1t wyst1tPie w przyszlosci.
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywa na lata
2013-2016 jest zar6wno dlugoterminowym p1anern strategicznym do 2016 r., jak r6wniez
p1anem wdrozeniowym na lata 2009-2012.
W mys1 art. 17 Ustawy Prawo ochrony srodowiska z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U. z
2008 Nr 25, poz. 150) niniejszy Program zostal opracowany zgodnie z Politykq Ekologicznq
Panstwa. Wdrozenie Programu umoiliwi osia.grUt(cie ce16w zaloionych we wspomnianym
dokumencie oraz re.alizacjt( zasad, oraz stworzenie i funkcjonowanie na analizowanym
obszarze zintegrowanego zespolu instalacji i urz1tdzen slui1tcych ochronie srodowiska
naturalnego, spelniaj1tcego wymagania okreslone w nowych przepisach z zakresu ochrony
srodowiska.
1.2.Podstawa opracowania
Opracowanie Programu Ochrony Srodowiska dla miasta Mark! na lata 2009-2012 z
perspektywq na lata 2013-2016 wynika z art. 17 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo
ochrony srodowiska (Dz. U. z 2008 Nr 25 poz. 150) - nakladaj1tcego na gmint( obowi<tZek
opracowania ww. Programu.
1.3.Cel Programu
Program przedstawia wytyczne dla formulowania polityki ochrony srodowiska w
regionie. Zawarte w nim zadania pozwol1t zapewnie odpowiednie warunki iycia
rnieszkancOw przy zakladanym rozwoju gospodarczym.
G16wnym celem Programu Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012
z perspektywq na lata 2013-2016 jest okreslenie polityki zr6wnowaionego rozwoju miasta
Marki, kt6ra rna bye form1t realizacji polityki ekologicznej panstwa, wojew6dztwa, powiatu i
gminy w skali regionu. Dokument w pelni odzwierciedla tendencje europejskiej polityki
ekologicznej, kt6rej gl6wne cele to:
4
Program Ochrony Srodowiska dla mlasta Marld na lata 2009-2012 zperspekl),\~q na lata 2013-2016
•
zasada zr6wnowazonego rozwoju,
•
zasada rownego
dost~u
do srodowiska postrzegana w kategoriach:
sprawiedliwosci mi((dzypokoleniowej,
-
sprawiedliwosci mi((dzyregionalnej i mi((dzygrupowej,
rownowazenia szans mi((dzy czlowiekiem i przyrod8c
•
zasada przezornosci,
•
zasada uspolecznienia i subsydiarnosci,
•
zasada prewencji,
•
zasada "zanieczyszczaj/lcy placi",
•
zasada skutecznosci efektywnosci ekologicznej i ekonomicznej.
Program uwzgl«dnia uwarunkowania zewn((trzne i wewn((trzne, w tym ekologiczne,
przestrzenne, spoleczne i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju gminy. Ponadto okresla
priorytetowe dzialania ekologiczne oraz hannonogram zadan ekologicznych.
1.4. Zawartosc Programu
I) Identyfikacja najwazmejszych walorow srodowiska naturalnego i zagroZen wynikaj!lcych
z zanieczyszczenia srodowiska.
2) Wskazanie celow i dzialan inwestycyjnych, organizacyjnych oraz edukacyjnych
zmierzaj!lcych do poprawy stanu srodowiska i zachowania rownowagi ekologiczno spoleczno -
gospodarczej zgodnie z wymogami polityki ekologicznej panstwa i
dyrektywami DE.
3) Oszacowanie niezb((dnych nakladow na inwestycje proekologiczne oraz ustalenie
priorytetow i zrodel ich finansowania.
1.5. Zakres Programu
Program swoim zakresem obejmuje nast~uj!lce zagadnienia:
a) ochron(( srodowiska przyrodniczego,
b) gospodark(( lesn8c
c) gospodark(( wodn8c
d) ochron(( srodowiska przed zanieczyszczeniami,
,
e) bezpieczenstwo ekologiczne,
f) ksztaltowanie swiadomosci ekologicznej,
5
g) propagowanie proekologicznych fonn dzialalnosci gospodarczej.
1.6. Glowne zalozenia i metodyka opracowania
W zwil\Zku z istniej~c~ scisl~ wsp61zaleznosci~ pomilldzy stanem srodowiska, jakosci~
jego poszczeg61nych komponent6w i rozwojem gospodarczym regionu, w Programie
zaprezentowano:
a) podejscie sektorowe, w odniesieniu do analizy aktualnego stanu srodowiska oraz
monitorowaniajego przyszlych zmian,
b) podejscie integralne,
dotycz~ce
okreSlenia dzialan niezblldnych do realizacji w dziedzinie
ochrony srodowiska, zwil\Zanych z gl6wnymi kierunkami rozwoju miasta.
Metodyka opracowania Programu polegala na okresleniu diagnozy slanu srodowiska
przyrodniczego na obszarze Marek, w oparciu
0
dostllpne dane. Nastllpnie ustalono cele
kr6tkotenninowe i kierunki dzialania na lata 2009-2012 oraz cele strategiczne do roku 2016.
Realizacji powzilltych cel6w
maj~
sill przyczyni6 zadania zawarte w harmonogramie
dzialania.
Zr6dlem infonnacji, na podstawie kt6rych sporz~dzono Program s~:
,/ materialy przekazane w fonnie ankiety przez Urz~d Miasta Marki;
./ plany zagospodarowania przestrzennego miasta Marki;
,/ Strategia Rozwoju Miasta Marki;
,/ Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Marki;
,/ Studium uwarunkowan i kierunk6w zagospodarowania przestrzennego miasta Marki;
,/ Program Ochrony Srodowiska dla powiatu wolominskiego na lata 2004-2011;
,/ Program Ochrony Srodowiska Wojew6dztwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z
uwzgllldnieniem perspektywy na do 2014 r.
6
2. OGOLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA MARKI
2.l.Dane podstawowe
Miasto Marki polozona jest w Polsce centralnej, w centralnej cz,<sci wojew6dztwa
mazowieckiego. Administracyjnie Marki nalezlt do powiatu wolominskiego i zlokalizowane
slt w jego poludniowo-zachodniej cz,<sci. Gl6wna cZ,<sc miasta usytuowana jest wzdluz drogi
krajowej Nr 8 Warszawa - Bialystok, w odleglosci okolo 10 km od Warszawy i okolo 12 km
od Wolomina - stolley powiatu. Miasto Marki zajmuje powierzchni,< 2603 ha.
Rysunek 1. Polozenie miasta Marki
7
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki no lata 2009-2012 z perspektywq no lata 2013-2016
Zr6dlo: www.gminvpolskie.pl
Rysunek 2. Miasto Marki na tie powiatu wolominskiego
Od strony poludniowej Marki granicz'l z gmin'l miejsk'l Z'lbki, od wschodu z gminami
Zielonka i Kobylka, od p6lnocy z gmin'l Radzymin, a od zachodu z powiatem legionowskim i
warszawskim.
Wedlug podzialu fizyczno-geograficznego Polski J. Kondrackiego, miasto Marki
polozone jest w obrllbie mezoregionu Kotlina Warszawska, wchodz'lcego w sklad
makroregionu Nizina Srodkowomazowiecka, podprowincji Niziny Srodkowopolskie i
prowincji Niz Srodkowoeuropejski.
Obszar miasta charakteryzuje sill plasko-r6wninn'l rzezb'l terenu,
0
nachyleniu ponizej
5%. Najwyzsze wzniesienie stanowi'l pag6rki wydmowe wystllpuj'lCe w srodkowowschodniej CZllsci miasta, dochodz'lce do 108,7 m n.p.m. Najnizszy punkt polozony jest w
poludniowej cZllsci miasta i
osi~a
wysokosc 83,0 m n.p.m. R6znica wzgllldna wysokosci
wynosi srednio IS m, maksymalnie dochodz'lc do 17,8 m. Rzezba terenu wykazuje wyrazne
pochylenie ze wschodu w kierunku zachodnim.
W Kotlinie Warszawskiej wystllpuje system taras6w nadzalewowych Narwi i Bugu z
dominuj'lcym tarasem wydmowym. Na powierzchni tarasu zlokalizowane S'l ci~i wydmowe.
Rzezba terenu urozmaicona jest licznymi fonnami geomorfologicznymi, gl6wnie w postaci
8
dolin rzecznych oraz
ci~6w
teren6w podmoklych: torfowisk, bagien, oczek wodnych
staw6w.
Obszar powiatu wolominskiego, a w tym takZe miasto Marki, polozony jest w
jednostki geostrukturalnej - synklinorium brzezne, w poludniowo-wschodniej
warszawskiej, zbudowanej z osad6w paleozoicznych, mezozoicznych,
najmlodszych
pegmatytu, na
-
czwartorz~dowych.
gl~bokosci
wyst~puje
Podloze krystaliczne
cz~sci
niecki
trzeciorz~dowych
w postaci gnejsu
okolo 4 080 m. Na skalach podloza krystalicznego zalegaj't osady
kambru reprezentowane przez piaskowce, mulowce i ilowce,
gl~bokosci
obr~bie
0
mi'tzszosci 600 m, na
3480 m. Wsr6d osad6w ordowiku przewazaj't margIe, wapienie, dolomity i
ilowce, maj'tce mi<tZszosc 80 m.
swi~tokrzyskiej
orogenezy
obszaru. Kolejn't
warstw~
Sedymentacj~
osad6w ordowiku poprzedzHy ruchy fazy
kaledonskiej, co spowodowalo
stanowi't ilaste utwory syluru
0
wydzwigni~cie
znacznej mi'tzszosci,
1 140,0 m. Bezposrednio na zdenudowanym stropie syluru, na
zalegaj't osady permu, a wsr6d nich:
gl~bokosci 1
omawianego
gl~bokosci
si~gaj'tcej
okolo 2700 m,
mulowce, anhydryty i s61 kamienna. Wyzej, na
500 m zalegaj't osady triasu reprezentowane przez: piaskowce, mulowce, ilowce
i wapienie. Kolejn't
warstw~
stanowi't osady jury, takie jak: wapienie, piaskowce, ilowce i
mulowce, zalegaj'tce na gl~bokosci 920 m. Utwory kredy wyksztalcone zostaly na gl~bokosci
260 m, jako kreda pisz'tca, wapienie margliste, mulowce i piaskowce.
trzeciorz~dowe,
w~gla
brunatnego z
40-260 m. Osady
czwartorz~du
w postaci H6w, piask6w, zwir6w, mulk6w oraz
przewarstwieniami piask6w
zal~gaj't
gl~bokosci
na
Utwory
reprezentowane s't przez: ily, mulki zastoiskowe, piaski eoliczne (wydmowe), piaski i zwiry
rzeczne,
glin~
zwalowq,
utwory
jako
jedyne
zwietrzelin~
odslaniaj't
czwartorz~dowych waha si~
glin zwalowych (eluwia), namuly i torfy. Powyzsze
si~
na
powierzchni
terenu.
Mi<tZszosc
osad6w
od 40 do 150 m.
Teren miasta Marki w przewazaj'tcej
cz~sci
pokryty jest utworami lodowcowymi i
zastoiskowymi z okresu zlodowacenia srodkowopolskiego stadialu Wkry. Na
wi~kszosci
terenu od powierzchni zalegaj't przewiane piaski lodowcowe, kt6re w srodkowej
cz~sci
miasta uformowane zostaly w pag6rki wydmowe. W sp~u piask6w wyst~puj't ily warwowe.
Utwory wsp6lczesne stanowi't mady zalegaj'tce w dolinie rzeki Czarnej oraz torfy i
mursze zlokalizowane w srodkowej i zachodniej
cz~sci
miasta.
Miasto Marki polozone jest w VIII dzielnicy klimatycznej zachodniej (wg
regionalizacji rolniczo-klimatycznej R. Guminskiego). Teren miasta, w por6wnaniu do calego
obszaru wojew6dztwa mazowieckiego, charakteryzuje
temperatur't powietrza,
si~gaj'tc't
si~
stosunkowo wysok't srednioroczn't
7,5-8°C. Jednoczesnie, na omawianym obszarze, notuje
9
si~
iliskie sumy opad6w atmosferycznych, wynosz~ce 450-~25 mm rocznie. Liczba dni z
przymrozkami dochodzi do 100-110, a okres zalegania pokrywy sniemej trwa 50-80 dnL
Okres wegetacji roslinjest stosunkowo dhJgi i wynosi 210-220 dni. W okresie wegetacyjnym
srednia temperatura powietrza wynosi 14,5°C, a srednia suma opad6w 330 mm. Rozkiad
kierunk6w wiatru w cil®! roku wi<tZe sit( z warunkami og6lnocyrkulacyjnymi, a takie rzeib~
terenu. Latem i jesieni~ dominuj~ wiatry zachodnie (W), wiosn't z kierunku p6!nocnego (NE,
N), a w zimie pohJdniowo-wschodnie (SE). Zazwyczaj sIt to wiatry s!abe i umiarkowane,
wiej'tce z prt(dkosci't 2-10 mls. Widocznymi efektami scierania sit( mas powietrza jest
zachmurzenie, kt6re na terenie Marek wynosi sredniorocznie 5,3-5,7 w skali polcrycia nieba
0-8 (oktanty). Na terenie miasta Marki, w dolinie rzeki Czarnej, wystt(puj't niekorzystne
warunki bioklimatyczne, zwi<tZane z wilgotnymi obnizeniami
0
r6znym stopniu predyspozycji
do zalegania chiodnego, wilgotnego powietrza, a w przypadku zabudowy rowniez powietrza
zanieczyszczonego.
2.2. Struktura Iudnosciowo-osadnicza
2.2.1. Sytuacja demograficzna
Miasto Marki zamieszkuj't 24 433 osoby, co stanowi ponad II % ludnosci powiatu
woiomiilskiego i prawie 0,5% ludnosci wojewodztwa mazowieckiego. Liczba ludnosci w
rniescie stale wzrasta, co obrazuj't dane zawarte w Tabeli 1. Gt(stosc zaludnienia miasta
ksztaituje sit( na poziomie okoio 939 osoblkm'. Podobnie jak w powiecie wo!omiilskim,
liczba kobiet (12 749) w Markach przewyzsza liczbt( mt(zczyzn (II 684)
0
4%. Z danych
GUS wynika, ze na 100 mt(zczyzn przypada 109 kobiet. W latach poprzednich wskaZnik ten
plasowai sit( na podobnym poziornie.
Tabela 1.
Ludnosc miasta Marki w latach 2000 - 2007
20063
20628
21150 21830
22259
22782
23513
24433
10320
10638
10952 11322
11569
11877
12262
12749
9743
9990
10198 10508
10690
10905
11251
11684
20249
20798
21342 22019
22478
22995
23710
24559
Ludnosc wg miejsca
zameldowani
a
Kobiety
Mt;zczyini
Ludnoscw mie'sca
10
Program Ochrol1y Srodowiska dla mias/a Marki l1a lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Wyszczeg6lnienie
2000
zarnieszkania
Ludnosc w wieku
5176
Iprzedprodukcvinvrn
Ludnosc w wieku
12611
!produkcyjnvrn
Ludnosc w wieku
2462
poprodukcyjnvrn
Przyrost naturalny w
liczbach bezwzgh;dnych
-
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
5265
5278
5329
5366
5409
5524
5671
13094
13595 14166
14517
14954
15484
16091
2439
2469
2524
2595
2632
2702
2797
-
1,3
5,0
4,2
2,5
7,2
4,8
I·
Zrodlo: Opracowame wlasne na pods/awle www.stat.gov.pl. BankDanych ReglOnalnych
Przyrost naturalny w 2007 r. w przeliczeniu na 1000 mieszkancow wynosil 4,8 (299
urodzeIi, 184 zgony). Analiza poziomu przyrostu naturalnego w Markach wskazuje na
znaczne wahania wskaZnika od 1,3 w2002 r. do 7,2 w 2006 r.
Ludnose miasta w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym w roku 2007 stanowila
89% ogolu mieszkanc6w, natomiast w wieku poprodukcyjnym II %. Wielkosci te s<t bardzo
istotne z punktu widzenia moZliwosci tworzenia miejscowych rynkow pracy. Na przestrzeni
lat 2000-2007liczba ludnosci w wieku przedprodukcyjnym stopniowo spadala, z 26% w 2000
r. do 23% w 2007 r., na rzecz wzrostu liczby ludnosci w wieku produkcyjnym (62% w 2000
r.; 66% w 2007 r.). Liczba ludnosci w wieku poprodukcyjnym utrzymywala si" w tym okresie
na dose stalym poziomie 11-12%.
2.2.2. Zagospodarowanie przestrzenne
Historia Marek si«ga konca XVI wieku, kiedy na gruntach obecnego miasta,
nalez<tcych wowczas do starosty warszawskiego, powstala wies. PocZ'ttkowo we wsi
rozwijalo si" rzemioslo, a pod koniec XIX wieku, wkroczyl przemysl. Marki do dzis skupiaj<t
na swoim terenie szereg zaklad6w rzemieslniczych z braniy obuwniczej, metalowej,
budowlanej, stolarskiej i odzieiowej.
Struktur" przestrzerrn<t miasta w duiej mierze ksztaltuje
ci~
komunikacyjny biegn<tcy
przez Marki. Powierzchnia ewidencyjna gruntow na terenie miasta Marki, wynosi 2615 ha.
Najwi"ksz<t powierzchni" powiatu (44%) zajmuj<t grunty zabudowane i =banizowane, a
wsrod nich glownie tereny mieszkaniowe, =banizowane tereny niezabudowane i drbgi.
Znaczn<t powierzchni" stanowi<t rowniez grunty lesne oraz zadrzewienia i zakrzaczenia
(39%), a w tym przede wszystkim lasy. Uiytki rolne zajmuj<t okolo 13% powierzchni miasta,
.
.
a wsrod nich przewazaj<t grunty orne. Pozostal<t powierzchni" zajmuj<t nieuiytki (4%) oraz
grunty pod wodami i tereny okreslone jako rowe (po blisko 0,5%). (Tabela 2)
11
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Mark! no lata 2009-2012 z perspektywq no lata 2013-2016
Tabela 2. Zagospodarowanie terenu miasta 1V!;arki
Powierzchnia ewidencyJna grunt6w w ha
Uivtki rolne 0' olem
grunty orne
sady
h(ki trwale
pastwiska
trwale
grunty rolne
zabudowane
205
I
70
Grunty Jesne oraz zadrzewienia i zakrzaczenia
lasy
grunty zadrz. razem
grunty pod stawarni
grunty
pod
57
3
0
zurbanizowane
tereny
niezabudowan
e
tereny
rekreacyjnowyp.
tereny komunikacyjne
300
5
rowami
10
razem
346
i zakrz.
938
52
990
Grunty zabndowane i zurbanizowane
tereny
tereny
inne tereny
mieszkaniowe przemyslowe zabudowane
478
82
Grunty pod wodami
powierzch.
powierzch.
olvnacvrni
stoiacvrni
13
0
Uivtki ekoloe:iczne
razem
I
70
UZytki
drogi
216
tereny
kolei.
inne
0
0
0
1151
razem
13
01
Nieu.iytki
razem
106 I
Tereny rome
razem
9
I
Powierzchnia e:runtow oe:olem
razem
2615
I
Zrodlo: Dane Urzedu Mzasta Marlci
.
'j,j'j"';"., ji,.,.,i ii"
iici<'
i'e'i"";;,,,ic'j
Zgodnie ze Strategiq Rozwoju Miasta Marki struktura zagospodarowania terenu nie
stanowi Iogicznej kompozycji. Zabudowa wieIorodzinna jest wyspowo rozrzucona, podobnie
jak tereny przemyslowe. Sie6 drog w miescie okresIona jest jako dominujltcy uklad, poza
ktorym nie ma czyteInych zalozen urbanistycznych.
Niemal cary obszar miasta Marki objt(ty jest miejscowym pIanem zagospodarowania
przestrzennego,
razem
kopalne
jedynie
na
niewieIkich
fragmentach
terenu
nie
istnieje
plan
zagospodarowania. Obowi1tZUjltce pIany zawierajlt uporzltdkowany system przepisow
reguIujltcych zasady zagospodarowania terenu.
W zakresie ochrony srodowiska w miejscowych pIanach zagospodarowania
przestrzennego, obejmujltcych poszczegoIne fragmenty obszaru miasta, ustalono m.in.
0/ wydzielenie zwartych chronionych kompleksow Iesnych;
0/ utrzymanie i ochront( istniejltcej zieIeni, a w tym szczegoInlt ochront( stref'y
Warszawskiego Obszaru Chronionego;
0/ ochron« obszarow i obiektow obj«tych prawnlt ochronlt (rezerwat przyrody,
pomniki przyrody);
12
Program Ochrony Srodowiska dla m!asta Mark! no lata 2009-2012 z perspekt)'wq no lata 2013-2016
v' ochront( ukladu hydrograficznego, a w tym szczeg61nie podstawowych ciek6w
i zbiomik6w wodnych (rzeki: Czama i Dluga, jezioro Kruczek, istniej<l,.ce rowy
me1ioracyjne);
v' zakaz lokalizowania obiekt6w i urz<l,.dzen niezwi!\Zanych z funkcj<l,. terenu (z
okreslonymi wyj<l,.tkami);
zakaz lokalizowania obiekt6w uci<l,.zliwych poza stref<l,. przemyslowo-
v'
techniczn<l,. (z okreslonymi wyj<l,.tkami);
v' zakaz lokalizowania emitor6w zanieczyszczen powietrza (z okreslonymi
wyj<l,.tkami);
v' nakaz wprowadzenia zabezpieczen halasowych w budynkach przeznaczonych
na staly pobyt ludzi w strefach uci~liwosci ukladu komunikacyjnego.
2.3. Struktura gospodarcza miasta Marki
Miasto Marki stanowilo kilkadziesi<l,.t lat temu jeden z najnowoczesniejszych
osrodk6w przemyslowych w bran:i:y w16kienniczej.
Aktualnie zauwaZalne S<l,. zmiany w
strukturze gospodarki, kt6re odiwierciedlaj<l,. zmiany 0 charakterze og6lnokrajowym, wi~<l,.ce
sit( z zast'iPieniem gospodarki centralnie planowanej mechanizmami rynkowymi. Ich efektem
byla silna redukcja podmiot6w i miejsc pracy w sferze publicznej na rzecz ekspansji
przedsit(biorczosci ludzi wykorzystuj<l,.cych szanse wynikaj<l,.ce z wprowadzenia zasad
gospodarki wolnofYnkowej.
Na terenie miasta w
2007 roku bylo zarejestrowanych 3226 podmiot6w
gospodarczych, obejmuj<l,.cych 25 firm sektora publicznego i 3201 firmy sektora prywatnego
(ponad 99% podmiot6w).
,Na przestrzeni
gospodarczych
(0
lat
2000-2007
nast'iPil znaczny
658), z czego w sektorze publicznym
0
wzrost
liczby
6, a prywatnym
0
podmiot6w
652. Wsr6d
podmiot6w gospodarczych z sektora publicznego 20 podmiot6w to panstwowe i
samorz<l,.dowe jednostki prawa budzetowego, a 2 sp61ki handlowe. W 2007 r. w sektorze
prywatnym zdecydowan<l,. wit(kszosc (2670) stanowi<l,. osoby fizyczne prowadz<l,.ce diialalnosc
gospodarcz!\,. Ponadto w miescie funkcjonuj<l,. takZe sp61ki handlowe (183), sp61:ki handlowe z
.
udzialem
kapitalu
zagranicznego (34), sp6ldzielnie (6), fundacje (5) oraz stowarzyszenia i
.
,
'
organizacje spoleczne (19).
13
Program Ochrol1y Srodowlska dla ml"sta Markl l1a lata 2009-2012 z perspektywq l1a lata 2013-2016
Wsr6d podmiot6w gospodarki .narodowej, rozpatrywanych wedlug sekcji PKD,
najwi",kszy udzial (33%) maj1l jednostki prowadz1lce dzialalnosc w zakresie handlu
hurtowego i detalicznego, napraw pojazd6w samochodowych, motocykIi oraz artykul6w
uzytku osobistego
i domowego.
Podmioty zarejestrowane w
sekcji
przetw6rstwo
przemyslowe i obsluga nieruchomosci stanowi1l odpowiednio po 18% i 13%. Jednostki
prowadz1lce dzialalnosc gospodarcz1l w zakresie budownictwa oraz transportu, gospodarki
magazynowej
l1lcznosci
i
maj1l po
10%
udzialu
wsr6d
wszystkich
podmiot6w
zarejestrowanych na terenie miasta Marki. Pozostale podmioty stanowi1l od 3% do ponizej
1%. (Tabela 3)
Tabela 3. Podmioty gospodarki narodowej, na terenie miasta Marki, zarejestrowane w
rejestrze REGON wedlug sekcji PKD
.
,,'
...."",~SliKiOf6iibIicznv' 'SliI<t(lfbrvwafuy
%'::";;: :,TIose"
'''>'';''/'';:/-'',''''',;');"."
A - Rolnietwo Iowieetwo i lesnietwo
1
D - Przetworstwo przemvslowe
18
poniiej
E - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energi~
elektlyezn!l, JO:az i wode
1
F - Budownietwo
10
G - Handel hurtowy i detaIiczny; naprawa
pojazdow samoehodowyeh, motoeykli oraz
33
Iartvku16w ui:vtku osobistego i domowego
H - Hotele i restauraeie
2
I - Transport, gospodarka magazynowa i
10
.lacznosc
J - POSrednietwo fmansowe
3
K - Obsluga nieruehomosci, wynajem i uslugi
zwiltZane z prowadzeniem dzialalnosei
13
I JO:ospodarczej
L - Administraeja publiezna i obrona
poniZej
narodowa; obowiltzkowe ubezpieczenia
1
zdrowotne
M-Edukaeia
2
N - Oehrona zdrowia i pomoe spoleezna
2
0- Dzialalnosc uslugowa, komunalna,
5
spoleczna i indvwiduaIna, pozostala
Razem
100
:.Jl r.,,,,,,">""',,--,'
"~,Oil:
16
586
0
0
16
586
2
1
1
318
0
318
1070
0
1070
70
0
70
327
0
327
108
0
108
419
0
419
4
3
1
52
78
16
2
36
76
116
2
174
3226
25
3201
Zrodlo: Opracowame wlasne l1a podstawle WlIOv.stat. gov. pl. Bank Danych ReglOnalnych
Wsr6d najwi",kszych przedsi",biorstw prowadz1lcyeh dzialalnosc gospodarcz1l na
terenie miasta Marki wyr6Ziliono:
,/ Fomar Borg Automotive S.A. (uI. Ok6Ia 45) - producent material6w ciemych dla
motoryzacji,
,,/ Palarnia Kawy Tchibo (ui. Sloneczna),
14
Program Ochrony Srodow!ska dla m!asta Mark! no lata 2009-2012 z perspektywq no lata 2013-2016
~ Sun Chemical (ul. Ok6Ina.46a) - najwit(kszy na swiecie koncem produkuj<{cy far.by
drukarskie dla przemyslu poligraficznego i opakowa!\.,
~ Przedsit(biorstwo "Komandor" (ul. Pilsudskiego 121 c) - produkcja i sprzedaz hurtowa
i detaliczna drzwi system6w i akcesori6w do zabud6w wnt(k i szaf z uZyciem drzwi
przesuwanych.
Podmioty gospodarcze funkcjonuj<{ce na terenie miasta w 2007 roku zatrudnialy 4619
os6b. Najwit(cej zatrudnionych jest w przemysle, budownictwie, administracji samorz<{dowej
i sektorze uslug rynkowych. Wit(kszosc mieszka!\.c6w Marek utrzyrnuje sit( z pracy w
Warszawie. Poziom bezrobocia na przestrzeni ostatnich lata ulegl znacznemu obnizeniu. W
2007 r. zarejestrowanych bylo 624 bezrobotnych, co stanowi jedynie 42% bezrobotnych
zarejestrowanych w 2003 r.
15
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Mark; na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
3. Infrastruktura techniczna
3.1. Drog!
Miasto Marki polozone jest wzdhJz waZnego szlaku komunikacyjnego, w cil®! drogi
krajowej nr 8, Warszawa - Bialystok. DhJgosc drogikrajowej na terenie miasta stanowi 10,74
km (AI. Marsz. J6zefa Pilsudskiego).
Ponadto siec dr6g na terenie miasta tworzy litcznie 7,51 km dr6g wojew6dzkich:
•
nr 629 (AI. Marsz. J6zefa Pi1sudskiego);
•
nr 63 I (uI. Ks. Antoniego Po1awskiego);
•
nr 632 (uI. Legionowa).
Drogi powiatowe biegn'tCe przez Marki stanowiit og61em 2,03 km (utwardzone na
ca1ej dhJgosci):
•
nr 4354W (uI. Fabryczna);
•
nr 4308W (uI. Majora Billa).
Drogi gminne na terenie rniasta majit dhJgosc 154,24 km, a tym drogi utwardzone
stanowiit 68,76 km (oko10 45%). W latach 2004-2008 zmodernizowano 30,43 km dr6g
gminnych. Ponad 85 km dr6g gminnych okreslono jako wymagajitce modernizacji w latach
kolejnych. Fragmenty tych dr6g wymagajit gruntownej przebudowy, gdyz stan istniejitcy nie
tylko obniza komfort jazdy, ale przede wszystkim zdecydowanie obniza bezpieczeD.stwo
jazdy.
3.2. Zaopatrzenie w wod~
>-
PobOr wody
Na terenie miasta Marki wodt( do cel6w komunalnych i przemys10wych ujmuje sit( z
ujt(c glt(binowych w6d podziemnych z utwor6w czwartorzt(dowych, z obszaru zasobowego a
powierzchni 7,5 km2• Sit to zasoby dyspozycyjne w ilosci 320 m 3/h i depresji 3,5-5 m. Na
ca10sc systemu ujmowania i uzdatniania wody dla potrzeb rniasta sk1adajit sit( cztery ujt(cia
g1t(binowe (Tabela 4), zlokalizowane na terenach wodonosnych oraz Stacja Uzdatniania
Wody znajdujitca sit( w bezposrednim s<tsiedztwie ujt(c (studnia nr 3).
16
Tabela 4. Charakterystyka studni
Nr
studni
Lokalizacja
Wydajnosc
studni fm'/hl
Depresja
jml
1
ul. Wolodyjowskiego
70
5
2
ul. Wolodyjowskiego
65
3,5
brak danych
brak
danvch
65
5
3
4
ul. Zeromskiego ( na
terenie SUW)
ul. Kosciuszki
Funkcja
Parametry pompy
ujmowanie wody N=llkW, Q=70m'lh,
H=28m
ujmowanie wody N=7,5kW, Q=65m'lh,
H=22m
ujmowanie wody N=llkW'Q=75m'Jh
.
,
H=21m
studnia awaryjna N=15kW, Q=70m'lh,
H=37m
Zrodlo: www.wodoczagmarecla.pl
W bezposredniej bliskosci studni or 3 (ul. Zeromskiego), zlokalizowana jest Stacja
Uzdatniania Wody 0 wydajnosci 5760 m 3/dob((.
W 2007 r. zuZycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludnosci wynioslo 785
dam3 (Tabela 5). Pobrana woda stanowila ponad 6% ilosci wody pobranej htcznie w powiecie
wolominskim. Zuiycie wody w celu eksploatacji sieci wodocil\gowej bylo najwyisze (764
dam3/rok) i stanowilo ponad 97% og6lnego zuZycia Potrzeby gospodarstw domowych byl
drugim gl6wnym ir6dlem poboru wody (583,7 dam3/rok) z udzialem 74%. ZUZycie wody na
potrzeby przemyslu stanowi niespelna 3% (21 dam3/rok). Na terenie Marek nie zanotowano
zuZycia wody na ce1e rolnictwa i lesnictwa.
Tabela 5. Zu:i:ycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludnosci
E"Z001E'
530,5
146,0
0
384,5
C"Z()OZ:y, ':2003:, ::2004, C200S""
598,2 537,9 544 6 618,1
56,0
32,0 31,0
134,0
0
0
0
0
464,2 481,9 512,6 587,1
332,2 368,2 445,7
:2006: 'ZOO.'U'i
752,9 785,0
21,0
21;0
0
0
731,9 764,0
543,0 583,7
Na przestrzeni lat 2000-2007, na terenie rniasta Marki, zuZycie wody na potrzeby
gospodarki wzroslo
0
blisko 75% w stosunku do roku 2000. Wzrost poboru wody
odnotowano we wszystkich rozpatrywanych sektorach, za wyjl\ctkiem przemyslu, gdzie
nastijpil znaczl\ccy spadek.
Analiza dost((pnych danych (z lat 2003-2006) wskazuje na wzrost zuiycia wody w
gospodarstwach domowych wraz ze wzrostem dlugosci sieci wodocil\gowej. Zuiycie wody
na potrzeby gospodarstw domowych w 2006 r. wzroslo
0
63% w stosunku do roku 2003, przy
jednoczesnym wzroscie dlugosci sieci wodocil\gowej rozdzielczej
17
0
61 %, w odniesieniu do
Program Ochronj' Srodow/ska dla m/asta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
tych samych ram czasowych. W 2006 r., na terenie Marek, zUZycie wody na jednego
mieszkanca wynioslo 22,9 m 3, a w przeliczeniu na jednego odbiorcl( - 40,3 m 3• Natomiast w
powiecie wolominskim wskainiki te sit nieco wy:i:sze i wynosz'i odpowiednio 25,4 m 3 oraz
43,3 m 3•
W 2006 r. czynna siec
wodoci~owa,
na terenie miasta Marki, miala dlugosc 107,4
km, przy 2727 podlltczeniach prowadzltcych do budynk6w mieszkalnych i zbiorowego
zamieszkania. Ludnosc korzystajltca z sieci
os6b). Stopien
sieci
zwodoci~owania
wodoci~owej
wodoci~owej
stanowila blisko 57% (13486
miasta byl zbli:i:ony do powiatu wolominskiego, gdzie z
korzystalo blisko 59% 1udnosci. Dlugosc sieci
wodoci~owej
w
przeliczeniu na jednostkl( powierzchni, w Markach osi~nl(la wartosc 410,7 kmfkm',
natomiast w powiecie wolominskim jedynie 66,2 kmfkm'. Na przestrzeni 1at 2000-2006 siec
wodoci~owlt rozbudowano
0 89 km, a liczba podlltczen prowadzltcych do budynk6w wzrosla
02355 sztuk. (Tabe1a 6)
Tabela 6. Siec wodoci:mowa na terenie miasta Marki
;;t!;.,i',~~~~
.
".;C.
~~~,;,;
.
ii';,:>
i:~:4~:;;I"
I,
<",
2000' ·2001"
. •
,ci.;,
.
Lata·2004'
. ,-,
. ;' ..... ,.1
.·2005;' 2006·J
2002· . 2003.
3.3. Kanalizacja i oczyszczanie sciekow
~
Odprowadzanie sciekow
W 2006 r. czynna siec kanalizacyjna, na terenie miasta Marki, miala dlugosc jedynie
12,9 km; przy 211 podlltczeniach prowadzltcych do budynk6w' mieszkalnych i zbiorowego
zamieszkania. Ludnosc korzystajltca z sieci kanalizacyjnej stanowila 21,5% (5106 os6b).
Stopien skanalizowania miasta byl znacznie ni:i:szy ~ stosunku do powiatu wolominskiego,
gdzie z sieci kanalizacyjnej korzystalo ponad 34% 1udnosci. Dlugosc sieci kanalizacyjnej w
przeliczeniu najednostkl( powierzchni, w Markach osi~l(la wartosc 49,3
18
kmIkm',
natomiast
Program Ochrony SrodOWlska dla miasta Marla' no lata 2009-2012 z perspektywq nQ lata 2013-2016
w powiecie wplominskim jedynie 26,5 kmJ1an2. Na przestrzeni )at 2060-2006 sie6
kanalizacyjn't rozbudowano
0
9,9 km, a liczba podl'tczen prowadz'tcych do budynk6w
wzrosia 0 62 sztuki. (Tabela 7)
Tabela 7. Siee kanalizacyjna na terenie miasta Marki
WYS~CZeg6InieIiie··.···
. .... ....../
••••
Dlugos': czvnnei sieci kanalizacvinei
Pol'tczenia prowadz'tce do
budynk6w mieszkalnych
i zbiorowego zamieszkania
Ludnosc korzystaj'tca z sieci
kanalizacvinei
Korzystaj'tcy z instalacji w stosunku
do og6lu ludnosci miasta
•• ;0
.
Lata •..•.
••••••••
2003 2004' 2005
3,0
30
12,0
Jedn.
miary
km
2000
3,0
2001
3,0
2002
3,0
szt.
149
162
164
170
170
206
211
osoba
3357
4458
3820
4112
4198
4870
5106
%
-
-
17,9
18,7
18,7
21,2
21,5
.
'.'
•••••
.
2006
12,9
Zrodlo: GUS, Bank Danych ReglOnalnych
Na terenie miasta funkcjonuje system kanalizacji deszczowej,
0
l'tcznej drugosci 17
km (w ulicach: Sowinskiego, Lisa Kuli, DuZa, Rejtana, Mieszka I).
~
Oczyszczanie sciekow
Gi6wnym ir6diem zanieczyszczenia w6d powierzchniowych i podziemnych na terenie
miasta Marki s't nie oczyszczone scieki komunalne i przemysiowe. W 2006 r. do w6d lub do
ziemi odprowadzono i'tcznie 454,4 darn3 sciek6w wymagaj'tcych oczyszczenia, a w tym 437
darn3 sciek6w oczyszczanych. Scieki oczyszczanych mechanicznie stanowiiy 205 darn\ a
scieki oczyszczane z podwyzszonym usuwaniem biogen6w 232 darn3• Scieki nie oczyszczane
wprowadzone do w6d lub do ziemi pochodziiy z sieci kanalizacyjnej i stanowiiy 0,4 darn3•
Tabela 8. Hose sciek6w w latach 2000-2006
," .,..........•••;0.:;.:•••:.;:•••..••••••.••;0 :.,:c •••..
.•.. ;;0•• "'•• ,.••'., •••".......::,•..,••.•.,.:••..•••• :.
·•;0..::
i.•• i;m.·.::il:·.:R~ff~·~··;···:··)~.)·::!i·;.:.:·!.!iili
ii.!i:I.;·••· •"0,,,,::::
.Teiln:l'IL2000!·.200f•. 2002L2003 .'20041:: 2005"1'/2006'
'.,7'0""
Odorowadzone o!!6lem
Oczvszczane biolo!!icznie
.Oczyszczane z podwyiszonym
usuwaniem bio!!en6w
Odorowadzone o!!6!em
Odprowadzone do sieci
kanalizacvinei
Odprowadzone be~osrednio do wad
powierzchniowvch/w6d lub do ziemi
Scieki komuna1ne
2629 2821 1987
0
0 199,0
dam'
0
0
0
1963
196,0
203,9
204,0
2284
0
2324
0
0
0
204,0
232,0
Scieki orzemvslowe
7260 4890 3500 2590 295.0
dam'
318,0
222,0
25,0
16,0
372,0
160,0
52,0
27,0
31,0
354,0
329,0
298,0
232,0
264,0
19
293,0
206,0
Ilosc.sciek6w
Jedn.
Lata
2000
2001
2002
2003
2004
102,0
78,0
24,0
1,0
2005
1,0
Na przestrzeni lat 2000-2006 og61na ilosc sciek6w ulegla zmniejszeniu 0 ponad 50%.
IIose sciek6w komunalnych spadla jedynie 0 30,5 dam3, a sciek6w przemyslowych ai: 0 504
dam J • Spadek i10sci sciek6w przemyslowych moze wynikac z wprowadzenia obieg6w
zamknil(tych w6d w zakladach przemyslowych, zmian technologii produkcji, a takZe
wprowadzenie urz~dzeJi pomiarowych zuZycia wody.
Do 2004 r. scieki komunalne oczyszczane byly w oczyszczalni biologicznej, natomiast
w kolejnych latach w oczyszczalni z podwyzszonym usuwaniem biogen6w. W 2006 r. ponad
7% og61nej ilosci sciek6w przemyslowych odprowadzono bezposrednio do kanalizacji, co
stanowi niewielki udzial w por6wnaniu z rokiem 2000, kiedy bezposrednio do kanalizacji
odprowadzono ponad 51% og61nej ilosci sciek6w. Udzial ilosci sciek6w odprowadzonych
bezposrednio do wOd lub do ziemi w 2006 r. stanowil okolo 92% og6lnej ilosci
odprowadzonych sciek6w, natomiast udzial i10sci sciek6w odprowadzonych do w6d
powierzchniowych lub do ziemi w 2000 r. stanowil prawie 0 polowl( mniej, bo blisko 49%.
R6Znicl( mil(dzy rokiem 2000 a 2006 zanotowano takZe w przypadku i10sci w6d
chlodniczych. W 2006 r. do w6d lub do ziemi odprowadzono jedynie 1 damS, co stanowi
blisko 0,5% og61nej i10sci odprowadzonych sciek6w. D1a por6wnania, w 2000 r.,
odprowadzono 65 damJ w6d chlodniczych, kt6rych udzial w og61nej ilosci sciek6w
odprowadzonych wynosi prawie 9%.
Na terenie miasta nie funkcjonuje komunalna oczyszczalnia sciek6w. Scieki z
zabudowy wielorodzinnej odprowadzane
s~ do
oczyszczalni sciek6w "Czajka" w Warszawie,
w ramach aglomeracji warszawskiej. Odbiomikiem sciek6w komunalnychjest rzeka Wisla.
3.4. Gospodarka odpadami
Zgodnie z danymi zawartymi w Planie Gospodarki Odpadarni dla rniasta Marki na
lata 2005-2008 z uwzglf{dnieniern perspektywy na lata 2009-2015 ok. 74 %
powstaj~cych
odpad6w poddawanych jest procesom odzysku lub unieszkodliwiania, w tym 34 % to odpady
skladowane.
20
2006
1,0
· Program Ochrony Srodowiska dla miastaMarki na lata 2009-2012zperspektywq na lata 2013-2016
~a terenie Marek nie funkcjonuje czynne skladowiskS odpad6w komunalnych, w
zwi'l7ku z tym zmieszane odpady komuna1ne powstaja,.ce w miescie unieszkod1iwiane sa,. w
nast~uja,.cych
./
insta1acjach:
SITA POLSKA SP. Z 0.0.- Sortownia
ul. Mszczonowska 19, Warszawa,
./
Sortownia Odpad6w Komuna1nych w Pruszkowie
Miejski Zaklad Oczyszczania Sp. z 0.0.
ul. Stefana Bryy 6, 05 - 800 Pruszk6w,
./
Kompostownia, ul. Chrzanowska
05-825 Grodzisk Mazowiecki,
./
Kompostownia "RADIOWO" w Warszawie
ul. Kampinowska 1 (ul. Obozowa 43,01-161 Warszawa),
./
Zaklad Unieszkodliwiania Stalych Odpad6w Komuna1nych
ul. Gwark6w 9, Warszawa,
./
Skladowisko Odpad6w Komunalnych w Cieszewie
Cieszewo, 09-210 Drobin,
./
Zaklad Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Drobin Sp. z 0.0.
ul. Tupadzka 7, 09-210 Drobin,
./
ZakIad Utylizacji Odpad6w Komuna1nych w Kobiernikach k/Plocka Sp. z 0.0.
Kobierniki 42, 09-413 Sik6rz,
,/
Skladowisko Odpad6w Komuna1nych Lipiny Stare, Gmina Wolornin
Zarza,.d Miasta Wolornin, ul Ogrodowa 4,
./
Skladowisko Odpad6w Stalych w Uniszkach Cegie1ni
06-550 Mlawa, m. Uniszki Cegie1nia,
./
Zaklad Uslug Komunalnych USKOM Sp. z 0.0. w Mlawie
Mlawa, ul. Plocka 102,
,/
Skladowisko odpad6w komuna1nych w Gostyninie ECT Po1ska Sp. Z 0.0.
Topolowa, 96-515 Teresin,
./
Skladowisko odpad6w komuna1nych Wo1a Suchozebrska
Zaklad Uty1izacji Odpad6w Sp. z 0.0. w Siedlcach
ul. Brzeska 114,
./
Skladowisko odpad6w komuna1nych "LUBNA" w Baniosze
Miejskie Przedsi",biorstwo Oczyszczania w m. st. Warszawie
01-161 Warszawa ul. Obozowa 43.
21
Poza sklado~aniem odpad6w, system gospodarki odpad.ami w rhiescie Marki, opiera
si(( 0 selektywnlt zbi6rk(( odpad6w opakowaniowych.
Na terenie Marek funkcjonuje natomiast skladowisko odpad6w produkcyjnych (uI.
Ok61na 45), kt6rego wlascicielem i zarzltdclt jest firma FOMAR BORG AUTOMOTIVE
Sp6lka Akcyjna. Wedlug danych WIOS w Warszawie skladowisko uruchomione zostalo w
1999 r. Powierzchnia calkowita skladowiska to I ha, z czego wykorzystano powierzchni(( 0,8
ha. Pojemnosc calkowita skladowiska stanowi 8294 Mg, a w tym pojemnosc wykorzystana
wynosi 83%. Skladowisko posiada uszczelnienie w postaci geomembrany
0
grubosci 1 mm,
zabezpieczonej geowl6knin!\, Odcieki odprowadzane slt za pomoclt drenaZu i pompowni,
natomiast wody opadowe nie slt ujmowane. Deklarowany termin zamkni((Cia skladowiska to
rok 2009. Skladowisko zaklasyfikowano do klasy A - spelnia minimalne wymagania
formalne.
W Planie Gospodarki Odpadami dla miasta Marki na lata 2005-2008 z
uwzgl~dnieniem
perspektywy na lata 2009-2015 gospodark(( odpadami w sektorze
gospodarczym na terenie miasta okreslono jako uregulowanlt. Za gl6wny problem uznano
odpady powstajltce w sektorze malych i srednich przedsi((biorstw, kt6re nie slt obj((te
kontrolami WIOS. Przypuszczalnie w wi((kszosci firmy lltczlt odpady produkc)jne (w tym
r6wniez niebezpieczne) ze strumieniem odpad6w komunaInych lub poddaj!l odzyskowi we
wlasnym zakresie, nie zawsze zgodnie z zasadami prawidlowej gospodarki odpadami.
3.5. GazownictWo
Miasto Marki zasilane jest w gaz ziemny z gazoci'tgll wysokiego cisnienia (0 500
mm) Pulawy - Warszawa oraz stacji redukcyjno-pomiarowej zlokaIizowanej na terenie
miasta. Siec osiedlowa gazu zasilana jest z gl6wnego gazoci'tgll sredniego cisnienia (0
200/150/100 mm) biegnltcego w AI. Marsz. J6zefa Pilsudskiego. Zarzltdclt sieci gazowej jest
Odzial Mazowiecki Zaklad Gazowniczy.
Dlugosc czynnej sieci gazowej na terenie Marek, wedlug danych GUS (stan na 2006
r.), stanowi 125499 m, w tym dlugosc czynnej sieci przesylowej wynosi 2390 m, a
rozdzieIczej 123109 m. Dlugosc sieci rozdzieIczej gazowej w przeIiczeniu na jednostk((
powierzchni to 470,8 krn/100 km2 (w powiecie wolominskim 99,4 krn/100 km2).
Na terenie miasta funkcjonuje 4587 podl!lczen do budynk6w, a ludnosc korzystaj!lca z
sieci gazowej to 17797 os6b, co stanowi ponad 75% og6lu ludnosci w Markach (76%
oW
powiecie wolomiiiskim). Wsr6d gospodarstw domowych b((dltcych odbiorcami gazu, blisko
22
.
.
polowa (46%) stosuje gaz do ogrzewania mieszkari. Zu:i:ycie'gazu na terenie miasta Marki
.
wynosi 9176,10 tys. m3, z czego 86% ilosci gazu wykorzystywane jest w celu ogrzewania.
ZUZycie gazu w gospodarstwach domowych w przeliczeniu na 1 mieszkarica wynosi 387 m',
natomiast w przeliczeniu na 1 odbiorcl( 1450,3 m' (w powiecie wolominskim odpowiednio:
271,8 m'/1 mieszkarica oraz 1399,1 m'/1 odbiorcl().
3.6. Cieplownictwo
Na terenie miasta Marki nie funkcjonuje zorganizowany system zaopatrzenia w
cieplo. Zr6dla ciepla majli charakter rozproszony, stosowane Sli rozwi'tZania indywidualne.
Na terenie miasta istnieje cieplownia w firmie Fomar Borg Automotive S.A..
3.7. Infrastruktura energetyczna
Zr6dlem zasilania miasta Marki w energil( elektrycznlijest stacja elektroenergetyczna
"Pustelnik" 110/15 kV . Stlled energia elektryczna doprowadzana jest do budynk6w za pomocli
kablowo-napowietrznej sieci zasilajlico-rozdzie1czej sredniego napil(cia 15 kV, obsiugiwanej
przez Zaklad energetyczny Warszawa - Teren S.A.
Zgodnie z danymi GUS w 2006 r. na terenie Marek bylo 8578 odbiorc6w energii
elektrycznej na niskim napil(ciu. ZUZycie energii elektrycznej na niskim napil(ciu wynioslo
24624 MWh. Zu:i:ycie energii w przeliczeniu na 1 mieszkarica stanowilo 1038,5 kWh,
natomiast w przeliczeniu na 1 korzystajlicego (odbiorcl() 2870,6 kWh (w powiecie
wolominskim odpowiednio: 920,3 kWh/I mieszkarica oraz 2550,6 kWh/I korzystajlicego).
3.8. Energia odnawialna
Odnawialne ir6dla energii zyskujli populamosc ze wzgll(du na to, :i:e Sli nieszkodliwe
dla srodowiska, a ich zasoby uzupelniajli sil( w naturalnych procesach. W perspektywie
wyczerpujlicych sil( ir6del energii konwencjonalnej (wl(giel, gaz ziemny, rop naftowa),
konieczne jest podjl(cie czynnosci zmierzajlicych do wprowadzenia altematywnych ir6del .
energii: biomasy, energii wody, energii wnl(trza ziemi (energia geotermalna), energii wiatru i
energii Slonca.
~
Biomasa
23
Aktualnie najbardziej rozpowszechnionym zr6dlem energii odnawialnej jest biomasa.
Zgodnie z Rozporzqdzeniem Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie
szczeg6lowego zakresu obowiqzk6w uzyskania i przedstawienia do umorzenia swiadectw
pochodzenia, uiszczenia oplaty zastfJJczej, zakupu energii elektrycznej i ciepla wytworzonych
w odnawialnych ir6dlach energii oraz obowiqzku potwierdzenia danych dotyczqcych ilosci
energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym ir6dle energii (Dz. U. Nr 156, poz. 969)
biomasa to stale lub ciekle substancje pochodzenia roslinnego lub zwierzt<cego, kt6re ulegajlt
biodegradacji, pochodzltce z produkt6w, odpad6w i pozostalosci z produkcji rolnej oraz
lesnej, a takie przemyslu przetwarzajltcego ich produkty, a takie czt<sc pozostalych odpad6w,
kt6re ulegly biodegradacji.
Do cel6w energetycznych wykorzystuje sit< drewno i odpady z przerobu drewna,
rosliny pochodzltce z upraw energetycznych (wierzba wiciowa, rdest, trzcina pospolita),
produkty rolnicze oraz odpady organiczne z rolnictwa. Koszty ogrzewania takim paliwem,
W
specjalnie zmodernizowanych kotlowniach, slt aktualnie nizsze od koszt6w ogrzewania
olejem opalowym.
Gl6wnymi zaletami biomasy
jest brak szkodliwego wplywu na srodowisko, a
szczeg61nie na stan powietrza atmosferycznego. IIose dwutIenku
w~la
emitowana do
atrnosfery podczas spalania biomasy r6wnowazona jest iloscilt CO2 pochlanianlt przez rosliny
w procesie fotosyntezy.
Ponadto zapotrzebowanie na biomast< moze sit< przyczynic do
zagospodarowania nieuZytk6w, czy teZ unieszkodliwienia niekt6rych odpad6w.
}>
Energia wody
Kolejnym ir6dlem energii odnawialnej jest energia wody. W Polsce nie wystt<Pujlt
jednak zbyt korzystne warunki do rozowju energetyki wodnej. Wit<kszosc technicznych
zasob6w hydroenergetycznych przypada na Wislt<. Energia wody, podobnie jak pozostale
odnawialne ir6dla energii, jest w zasadzie nieszkodliwa dla srodowiska. Wsr6d najwit<kszych
zalet hydroenergetyki wymienia sit< m.in. mozliwosc wykorzystania zbiornik6w wodnych do
rybol6wstwa, rekreacji, czy tez ochrony przeciwpozarowej.
}>
Energia sloneczna
Promieniowanie slonecznewykorzystywane jest do produkcji energiieIektrycznej i
cieplnej. Do produkcji prltdu bezposrednio z promieniowania slonecznego sluzlt ogniwa
fotowoItaiczne.
Natomiast
kolektor
sloneczny
24
jest
urzltdzeniem
umozliwiajltcym
Program Dchron)' Srodowiska dla ·miasta Mark! na lata 2009-2012 z perspekt)'wq na lata 2013-2016
przetworzenie energii slonecznej w
energi~. cieplnll.
Oceniono, ie w Polsce kolektory
sloneczne Sll w stanie zapewnic ok. 60% rocznego zapotrzebowania domu jednorodzinnego
na energi~ ciepln~ pod warunkiem odpowiedniej budowy obiektu.
Wykorzystanie potencjalu energii slonecznej uzaleinione jest od warunkow
helioenergetycznych. w Polsce najrnniej korzystne warunki helioenergetyczne panujll m.in. w
okolicach Warszawy, ze wzgl((du na znaczne zanieczyszczenie. Przebieg por roku raczej
uniemoiliwia zastosowanie energii Slonca (w okresie jesienno-zimowym - sezon grzewczy przypada jedynie okolo 20% calkowitego rocznego naslonecznienia). Taki rozklad
naslonecznienia w
ci~
roku pozwala natomiast wykorzystac kolektory sloneczne w
rolnictwie (okres maksymalnego naslonecznienia pokrywa
si~
z okresem suszenia pasz
obj~tosciowych).
Stosowanie ogniw fotowoltaicznych i kolektorow slonecznych rna jedynie pozytywny
nasrodowisko.
wplyw
Wykorzystanie
energii
slonecznej
nie
powoduje
ennsJ!
zanieczyszczen. Jako wad~ stosowania tego typu energii uwaia si~ wysoki koszt urzlj!izen.
~ Energia wiatru
Jednym ze irodel energii odnawialnej jest takie energia wiatru. Jej wykorzystanie
wymaga odpowiednich warunk6w, a szczeg61nie stalego
wyst~owania
wiatru
0
okreSlonej
pr((dkosci. Pr((dkosc wiatru, przy kt6rej praca elektrowni wiatrowych uznawana jest za
optymaln~
wiatrowej
to 15-20 mls. W Polsce najkorzystniejsze warunki do rozwoju energetyki
wyst~ujll
Wsr6d
w wojew6dztwie pomorskim i zachodniopomorskim.
zalet
wykorzystywania
energll
wiatru
wymienia
si~
g16wnie
niewyczerpywalnosc oraz brak emisji zanieczyszczen do srodowiska. Istniejll glosy
twierdzllce, ie elektrownie wiatrowe nie pozostajll jednak bez wplywn na ludzi, ptaki i
krajobraz. Jako negatywne oddzialywanie wymienia si~ wytwarzany przez turbiny elektrowni
jednostajny halas, ktory rna niekorzystny wplyw na sarnopoczucie czlowieka. W takich
przypadkach proponuje
si~
ustanowienie stref ochronnych wok61 maszt6w elektrowni
(szerokosc strefY - 500 m). Wsr6d wad elektrowni wiatrowych wskazuje
niebezpieczenstwo groillce ptakom. Jedynie niektore grona naukowe
si~
r6wniei na
utrzymuj~
ie ptaki
migrujllce posiadajll zdolnos6 omijania elektrowni. Ponadto wplyw elektrowni wiatrowych
rozpatruje sit< takie w odniesieniu do krajobrazu. Farmy wiatrowe zajmujll znaczne
powierzchnie, a ich lokalizacja cz~sto dotyczy turystycznych teren6w nadmorskich.
~
Energia wnf{trza Ziemi
25
Program Ochrony Srodow!ska dla m!asia Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Ko1ejnym ir6dlem energii odna:wialnej jest energia geotermalna, pochodz'lc'l z
wn"trza Ziemi. Po1ska posiada znaczny potencjal i zasoby energii geoterma1nej, zwi'lZanej
przede wszystkim z wodami podziemnymi 0 temperaturze 20-130 c C, na gl"bokosci do 4 km.
Wi"kszose zasob6w w6d geotermalnych w Polsce wyst({puje w obszarze NiZu, Sudet6w i
Karpat. W ostatniej dekadzie XX wieku energie geoterma1na zacz"to wykorzystywae w
cieplownictwie, a nast({pnie w ro1nictwie i hodow1i ryb. Cieplownictwo geoterrna1ne przynosi
znaczne efekty ekologiczne. Rozw6j cieplownictwa opartego 0 energi", geotermaln'l
przyczyni si" do redukcji ilosci spalanych tradycyjnych paliw i emitowanych zanieczyszczen.
Ponadto istniej'l takZe mozliwosci generacji e1ektrycznosci, do kt6rej w ukladzie
binarnym stosuje si" wody 0 temperaturze okolo 100c C.
Szans'l na zagospodarowanie energii geotermalnej jest rowniez odzysk ciepla z
plytkich poziom6w gruntu (temperatury do ki1kunastu stopni Ce1sjusza). UmoZliwia to
pozyskiwanie i uZytkowanie ciepla. Do tego celu sIuZ'l pompy ciepla, kt6re pozwalaj'l
ogrzewae, jak r6wniez klimatyzowae budynki oraz przygotowywae ciep1'l wod" uZytkOW'l.
Pompy ciepla, w zimie transmituj'l cieplo z wn"trza ziemi do budynku, a 1atem z wn"trza
budynku do ziemi.
Pompy zwieraj'l nietoksyczne, niepalne i bio10gicznie degradowane czynniki robocze.
Insta1acja nie emituje halasu, a czas eksp10atacji si((ga 30-50 1at.
Zgodnie z ustaleniami Programu Moiliwosci Wykorzystania Odnawialnych tradel
Energii dla Wojewadztwa Mazowieckiego na obszarze wojew6dztwa mazowieckiego oraz
powiatu wolommskiego, a w tym miasta Marki preferowane S'l nast({puj'lce kierunki rozwoju
energetyki odnawialnej:
~
energetyka wiatrowa
Mazowsze jest jednym z teren6w uprzywi1ejowanych pod wzg1"dem wietrznosci.
Blisko polowa wojew6dztwa mazowieckiego posiada potencjal energetyczny wiatru na
poziomie powyzej 1250 kWhiroklm2• Opr6cz dUZych systemowych farm wiatrowych, na
terenie wojew6dztwa, mog'l bye instalowane e1ektrownie autonomiczne malej mocy, np. d1a
potrzeb ro1nictwa, pompownie wiatrowe.
Powiat wolominski, a wi"c takZe miasto Marki, na1eZy do obszar6w z potencjaIem
malej energetyki wiatrowej. W ce1u okreslenia potencjalu energii v,;iatru zalozono, ze w
.
powiecie 50% gospodarstw rolnych, powyzej 1 ha uZytk6w, zasilane b((dzie z wlasnej silowni
wiatrowej 0 mocy 5 kW. Przy przyj",tych zalozeniach obliczono, ze przy 9805
26
gospodarstwach, produkcja energii b~zie wynosila 14,4 GWh, a moc zainsta10wana wy~iesi\l
24,51 MW.
~
energe~kadoneczna
Na calyrn: obszarze wojew6dztwa mazowieckiego panuj1t waruriki s01ame zblizone
pod
wzg1~dem
moz1iwosci pozyskania energii. Prawie cale wojew6dztwo polozone jest w
strefie RIII, gdzie energia calkowitego promieniowania slonecznego w cia,gu roku wynosi 985
kWh/m2 • W zwi¥ku z tym k01ektory sloneczne za1ecane s1tna calym obszarze wojew6dztwa,
a w tym takZe na terenie miasta Marki.
~
energe~ka
na bazie wod geotermalnych
Obszar wojew6dztwa mazowieckiego w
wi~kszosci
polozony jest w
okr~
geotermalnym grudzil\.Clzko-warszawskim, gdzie wody geotennalne osi~aj1t ternperatur~ 25135°C. Zasoby energii ciep1nej szacuje si~ na poziomie okolo 11942 mIn t.p.u. Do obszar6w
charakteryzuj1tcych
si~
Nieck~ Warszaws~.
najbardziej zasobnymi zbiornikami w6d geoterma1nych zaliczono
Na terenie powiatu wolommskiego moc ciep1na z
gl~bokich
wynosi 6,7 MW. Jest to wartose dose niska, w por6wnaniu do wynik6w
otwor6w
osi~~tych
na
pozostalym obszarze wojew6dztwa.
~
energe~ka
•
iza bazie biomasy
zasoby biomasy z 1as6w na terenie powiatu wolominskiego: 14035 m 3/rok, co
daje potencjal energetyczny r6wny 89822 GJ/rok;
•
zasoby biomasy z sad6w na terenie powiatu wolominskiego: 34 m 3/rok, co daje
potencjal energetyczny r6wny 217 GJ/rok;
•
zasoby drewna odpadowego z dr6g gminnych i powiatowych na terenie
powiatu wolominskiego: 1353 m3/rok, co daje potencjal energetyczny r6wny
8659 GJ/rok.
Powiat wolorninski wyrozma
si~
na tie wojew6dztwa mazowieckiego duZyrni
zasobami biomasy"(l1tcznie 15422 m3/rok) oraz wysokim wskaZnikiem koncentracji biomasy
(16,1). L1tcznie potencjal energetyczny na tym obszarze wynosi 98698 GJ/rok.
27
Program Ochrony Srodowiska dla ntiasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
4. Ocena stann srodowiska miasta Marki
Poniiszy rozdzial przedstawia syntetycznit ocent( stanu poszczeg61nych element6w
srodowiska naturalnego w miescie Marki wraz ze wskazaniem najwainiejszych problem6w.
Zr6dlem danych wykorzystanych w opracowaniu sitPublikacje Wojew6dzkiego Inspektoratu
Ochrony Srodowiska w Warszawie oraz dane statystyczne G16wnego Urzl(du Statystycznego.
Jako bazt( danych potraktowano takie Program Ochrony Srodowiska Wojew6dztwa
Mazowiecldego na lata 2007-2010 z
uwzgl~dnieniem
perspektywy do 2014 r. oraz Program
Ochrony Srodowiska dla powiatu wolomilisldego na lata 2004-2011.
4.1. Wody
4.1.1. Zasoby wodne
Wody podziemne
Zgodnie z podzialem regionalnym zwyklych w6d podziernnych Polski wedlug B.
Paczy:6skiego rniasto Marki poloione jest w regionie mazowieckim, podregionie srodkowomazowieckim, w rejonie mil(dzyrzecza Wisly i Narwi. Obszar charakteryzuje sit(
wystc<Powaniem wielopit(trowego, porowego systemu kenozoicznego i niiej polozonego
mezozoicznego systemu szczelinowego.
Na terenie rniasta Marki wystc<Pujit dwa pit(tra wodonosne, stanowiitce ir6dla
zaopatrzenia w wodt( - pit(tro czwartoTZt(dowe i trzeciorzt(dowe.
Poziom czwartorzt(dowy charakteryzuje sit( najwit(kszymi zasobami i dobrit
odnawialnosci:t. W obrt(bie utwor6w czwartorzt(dowych stwierdzono wystc<Powanie trzech
poziom6w wodonosnych. Pierwszy z nich zdeponowany jest w utworach piaszczystych i
piaszczysto-pylastych i wystl(puje na g1t(bokosci 0,5-7 m. Jest to poziom
0
zwierciadle
swobodnym, zasilany bezposrednio z opad6w atmosferycznych, a sporadycznie przy
wylewach rzek, przez wody powierzchniowe. Drugi poziom wodonosny charakteryzuje sit(
zwierciadlem wody na glt(bokosci od 12 m do powyiej 20 m. Poziom ten jest najczt(sciej
wykorzystywany. Warstw:t wodonosnit sit zwykle piaski i piaski ze iwirem. Trzeci poziom
wodonosny wystl(puje na glt(bokosci 40-50 m. Przykrywajit go dobrze rozwinit(te warstwy
glin zwalowych i osad6w wodnolodowcowych.
28
Program Ochrony Srodowiska dla m!asta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Trzeciorz((dowe pi((tro wodonosne jest rzadko wykorzystywane. Wody Rodziemne
tego poziomu zdeponowane
w utworach miocenu
s~
znajduj~
w utworach: miocenskim i oligocenskim. Wody
wyst((puj~ce
sit( na gl((bokoSci 100-160 m. Aktualnie nie jest prowadzona
eksploatacja z tego poziomu. Wody poziomu miocenskiego nie maj~znaczenia uiytkowego,
poniewi;l2: s~ zlej jakosci,
posiadaj~ niekorzystne
zabarwienie (brunatne) i wymagaj~ trudnego
uzdatniania. Poziom oligocenski natomiast wyst((puje na gl((bokosci 170-216 m p.p.t.
charakteryzuje si((
zmienn~ miqZszosci~.
1
Wyksztalcony jest w postaci piask6w drobno i
srednioziamistych z glaukonitem.
Ponadto na terenie miasta
wyst((puj~
plytko
zalegaj~ee
poziomu tych w6d jest zr6znieowana i uwarunkowana
wody gruntowe. Glt(bokosc
budow~
geologiezn3c
Przewi;l2:aj~
tereny z wo~ gruntow~ na glt(bokosei 0,5-1,5 m. Obszary suche z wod~ wyst((puj~e~ glt(biej
niz 2,5 m stanowi~ niewie1kie enklawy.
Na terenie miasta Marki nie udokurnentowano wyst((powania z16z w6d leezniezyeh,
ani geotermalnyeh.
>
Wody powierzchniowe
Miasto Marki znajduje sit( w dorzeczu rzeki Wisly, w regionie wodnym Srodkowej
Wisly, w obr((bie zlewni rzeki Narew.
Przez miasto Marki przeplywa rzeka Dluga (w srodkowej czt(sci) oraz rzeka Czama
(w czt(sci p6lnoenej). Rzeka Dluga plynie w kierunku zaehodnim,
zbieraj~e
wody z lieznych
row6w. Dlugosc rzeki na terenie Marek to 2,8 km. Szerokosc dna koryta rzecznego sit(ga 7 m.
Rzeka przeplywa przez dzialld budowlane i rekreaeyjne oraz nie u:i:ytkowane
tereny lesne
stanowi~
l~
i ugory;
niewielki udzial. Rzeka Czama przeplywa z poludniowego-wsehodu w
kierunku p6lnoeno-zaehodnim. Dlugosc rzeki na terenie miasta sit(ga 2,5 km.
Uehodz~ do
niej
liczne kanaly melioracyjne. Dolina rzeki jest szeroka - 4 m, slabo wei((ta, z lieznymi
starorzeczami. Oba eieki pierwotnie uehodzily do Narwi, obeenie
s~prawostronnymi
doplywami Kanam Zerailskiego.
W poludniowo-wschodniej ezt(sci Marek zlokalizowane jest Jezioro Kruczek, a przy
wschodniej graniey staw Horowe Bagno
znajduj~
0
powierzchni 7 ha. Ponadto na terenie Marek
si(( liezne niewielkie zbiomiki wodne (glinianki),
wybranym na potrzeby eegie1ni. Zbiorniki
zajmuj~ l~cznie
wykorzystywane s~jako miejsea rekreacji.
29
bl1d~ee pozostalosci~
po ile
powierzchni(( 17,5 ha. Aktualnie
Program Ochrony SI'odowiska dla miasta Markl na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Na terenie Marek istniej~dwa zbiorniki wody czystej,
.
0 l~cznej
pojemnosci czyrinej
.
900 m • Podstawow~ funkcj~ zbiornik6w jest gromadzenie wody na potrzeby zabezpieczenia
3
miasta w sytuacji zatrzymania pracy ujt<c lub
urz~dzen uzdatniaj~cych
SUW.
4,1.2. Jakosc w6d
»
Jakosc wOdpodziemnych
W 2006 r. og6lna ocena jakosci w6d podzienmych w wojew6dztwie mazowieckim
wykazala brak w6d bardzo dobrej jakosci (klasa I). Na terenie powiatn wolominskiego
zanotowano wystt<Powanie w6d
nalez~cych
do klasy IV (wody niezadowalaj1tcej jakosci) w
przypadku w6d wglt<bnych oraz w6d nalez~cych do III klasy (wody zadowalaj1tcej jakosci) w
decyduj~cymi 0
przypadku w6d gruntowych. Parametrami
klasie IV byly przede wszystkim
ze!azo i zwil¢d azotn.
W Markach w utworach czwartorzt<dowych
wapniowe (HC03-Ca). W warunkach naturalnych
substancji
rozpuszczonej
zwykle
antropogeniczne
pogarszaj~ce
skladniki chemiczne
maj~
s~
s~
wody wodoro-wt<glanowo-
nisko zmineralizowane,
przekraczaj~cej
nie
przypowierzchniowej wody gruntowe
wystt<Puj~
500
mgldm3•
0
zawartosci
W
strefie
bezposrednio narazane na zanieczyszczenia
ich jakosc. W niekt6rych studniach kopanych poszczeg6lne
nieco zwit<kszone stt<zenia w stosunku do g16wnego poziomu
uZytkowego w utworach czwartorzt<dowych.
Poziom oligocenski charakteryzuje SIt< wystt<Powaniem w6d dobrej jakosci.
Podwyzszone
s~jedynie
zawartosci zelaza i manganu i stwierdzana jest obecnosc amoniaku.
Na terenie Marek wody s~nie eksploatowane.
»
Jakosc wOd wodociqgowych
Wody powierzchniowe dostarczane
sieci~ wodoci~ow~
poddawane
s~
uzdatnianiu z
zastosowaniem nowoczesnej technologii. Dzit<ki temu parametry organoleptyczne oraz
fizyko-chemiczne, a szczeg6lnie zawartosc zelaza i manganu w dostarczanej wodzie,
poprawie. Podczas calego procesu technologicznego prowadzone
kt6re
maj~
s~
u1egaj~
odpowiednie badania,
sluZyc kontroli jakosci wody. W kwietniu 2008 r. Wojew6dzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Warszawie przeprowadzila badania wody
wodoci~owej
w Markach.
Wyniki badaiJ. bakteriologicznych oraz fizykochemicznych wskazuj'l, ze wartosci wszystkich
. badanych wskainik6w mieszcz~ sit< w dopuszczalnych'normach.
30
Program Ochrony Srodowiska dla miaSla Marki no lola 2009-2012 z perspektywq no lata 2013-2016
>-
Jakosc wad powierzchniowych
W 2007 r. Wojew6dzki Inspektorat Ochrony Srodowiska w Warszawie wykonywal
comiesit<czne badania ponad 50 rzek i kana16w w 175 punktach pomiarowo-kontrolnych na
terenie wojew6dztwa mazowieckiego.
Klasyfikacja og6lna czystosci w6d, na terenie wojew6dztwa, wykazala brak w6d
bardzo dobrej i dobrej jakosci (I i II klasa czystosci). Wit<kszosc w6d (57%) sklasyfikowano
w IV klasie czystosci - wody niezadowalaj'tcej jakosci, blisko 35% punkt6w pomiarowych
zlokalizowano na wodach nalez'tcych do V klasy (wody zlej jakosci), a jedynie 8,1%
badanych w6d naleZy do klasy III - wody zadowalaj'tcej jakosci. Otrzymane wyniki wskazuj't
na poprawt< czystosci w6d, w por6wnaniu z badaniami z 2006 r., kiedy to wody
zadowalaj'tcej jakosci stanowily 1,4%, pozostale natomiast klasyfikowaly sit< w IV i V klasie
jakosci. W por6wnaniu z rokiem 2005, w 2007 r. stan w6d ulegl pogorszeniu, na co wskazuje
blisko 0 polowt< mniejszy udzial w6d zaliczonych do III klasy jakosci.
Na powyzszy stan najwit<kszy wplyw maj't zanieczyszczenia mikrobiologiczne (liczba
bakterii grupy coli i liczba bakterii grupy coli typu kalowego), wskainiki biogenne (azot
Kjeldahla, azotany, fosforany, fosfor og6lny) oraz selen i barwa. W badanych rzekach tylko
sporadycznie stwierdzano wystJ<powanie zanieczyszczen przemyslowych na poziornie IV-V
klasy j akosci.
Ocena przydatnosci w6d do bytowania ryb w warunkach naturalnych, na podstawie
badan przeprowadzonych w 2007 r., wykazala, ze w zadnym z punkt6w nie byly dotrzymane
normy jakosci wymagane dla prawidlowego rozwoju ryb lososiowatych i karpiowatych. 0
negatywnej ocenie zadecydowaly przede wszystkim wskaZniki tlenowe, biogenne oraz
calkowity chlor pozostaly.
Wsr6d rzek przeplywaj'tcych przez teren miasta Marki monitoringiem objt<to m.in.
rzekt< Czarn't i rzekt< Dlug't. Zaden z punkt6w nie byl zlokalizowany na obszarze Marek.
Wyniki pomiar6w wskainik6w i substancji obu rzek wskazuj't na wody niezadowalaj'tcej i
zlej jakosci (IV-V klasa jakosci).
Wody rzeki Czarnej sklasyfikowano w IV klasie jakosci. Na odcinku w pobliZti ujscia
dp Kanam Zeranskiego, V klasie odpowiadala zawartosc $e1enu i og6lna liczba bakterii grupy
coli. Ponadto rzekt< Czarn't poddano badaniom jakosci w6d plyn'tcych bt<d'tcych
srodowiskiem Zycia ryb w warunkach naturalnych. Wsr6d wskainik6w decyduj'tcych
0
nie
dotrzymaniu norm jakosci zadecydowaly: niezjonizowany amoniak, azotyny, fosfor og6lny,
chlor calkowity pozostaly.
31
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspeklyli'q ,ia lata 2013-2016
.
Wody tzeki Dlugiej we wszystkich punktach pomiarowych zaliczone zostaly do V
.
klasy jakosci (wody zlej jakosci). W punkcie Kobylak g16wnymi parametrami decyduji\cymi
o klasyfikacji byly nast@uji\ce wskainiki: BZT" azot Kjeldahla, fosforany, selen, liczba
bakterii grupy coli typu fekalnego, og6lna liczba bakterii grupy coli. W punkcie pomiarowokontrolnym w Zielonce wody rzeki Dlugiej charakteryzuji\ sif< zhtjakoscii\ ze wzglf<du na te
same wskainiki za wyji\tkiem BZT, i selenu, natomiast przy ujsciu do Kanalu Zeranskiego za
wyji\tkiem BZT,.
Zbiomiki wodne zlokalizowane na terenie miasta Marki me Si\ obj f<te systemem
monitoringu w6d.
4.2. Powietrze atmosferyczne
4.2.1. Jakosc powietrza
Wojew6dzki Inspektorat Ochrony Srodowiska w Warszawie corocznie dokonuje
oceny stanu jakosci powietrza atmosferycznego, na podstawie pomiar6w prowadzonych w
ramach Panstwowego Monitoringu Srodowiska. W 2006 r. na terenie wojew6dztwa
mazowieckiego 18 stref zakwalifikowano' do Program6w Ochrony Powietrza ze wzglf<du na
przekroczenia PMIO, w tym miasto stoleczne Warszawa takie ze wzglf<du na przekroczenia
NO z. Wsr6d teren6w objf<tych podwyzszoni\ imisji\ pylu, rozpatrywani\ ze wzglf<du na eel
ochrona zdrowia, znalazl sif< powiat wolominski, a wif<c r6wniez miasto Marki. Koncowa
klasyfikacja wskazuje na klasf< C na tym obszarze. Klasyfikacja stref ze wzglf<du na cel
ochrona roslin plasuje obszar w klasie A.
W wojew6dztwie mazowieckim w 2006 r. wysti\Pily dni z przekroczeniem wartosci
dopuszczalnych l-godzinnych dla SOz i NOz oraz 24-godzinnych dla pylu PMIO. Z uwagi na
bliskie si\siedztwo Marek z Warszawi\, warto wspomniec, iz wysti\Pily 2 dni (wartosc
usredniona) z przekroczeniem dopuszczalnych wartosci dwutlenku siarki i 1 dzien dwutlenku azotu oraz 74 dni z przekroczeniem wartosci dopuszczalnych dobowych dla pylu.
W stosunku do lat ubieglych stf<zenia zanieczyszczen wzrosly.
Wielkosc emisji zanieczyszczen powietrza z zaklad6w szczeg6lnie ucii\zliwych
zlokalizowanych na terenie miasta Marki przedstawiono w Tabeli 9.
32
Pi'ogram Ochrony Srodowiska dla miasta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
,
'
Tabeli! 9, Emisja zanieczyszczen powietrza z zaklad6w szczeg6lnie
. 2000-2005
.
llci~liwych w
latach
Jedn.
2002
2003.
2004
2005
2000
2001
miary
Emis.ia zanieczyszczeJi pylowYch
og61em
80
80 I 84
69
99
I 21
t/rok
ze spalania paliw
73
66
73
77
92
13
I
Emisia zanieczvszczeJi l!azowvch
15453
17685
ol!61em
12539
18130
17132
7885
dwutlenek siarki
63
82
75
70
41
78
tlenki azotu
24
34
33
29
t/rok
32
15
tlenek wegJa
85
81
83
73
37
59
dwut1enek wi'J(la
17476
15273
7776
12350
17871
16912
Zanieczyszczenia zatrzymane Iub zneutralizowane w urzadzeniach do redukc.ii
pvlowe
388
373 I 207
446
298
448
I t/rok
gazowe
0
0
0
0
0
I
I 0
Wyszczeg6Inienie
Zrodlo: Dane GUS. Bank Danych ReglOnalnych
~
pyl zawieszony PMIO
W 2006 r. zanotowano przekroczenie normy sredniorocznej pyill m.in. w powiecie
wolominskim. Powodem przekroczen poziom6w dopuszczalnych pyill byiy warunki
meteorologiczne (dillga i mroina zima), emisja zanieczyszczen pochodzilcych ze spalania
paliw (punktowa, powierzchniowa, liniowa) wzrosla w zwillZku z wydluionym okresem
grzewczym.
Na terenie Marek, na przestrzeni lat 2000-2005, zanotowano zmniejszenie emisji
zanieczyszczen pylowych. Szczeg61ny spadek emisji nastllPil w 2005 r., kiedy wielkosc
emisji, w por6wnaniu z rokiem poprzednim stanowila niewiele ponad 26%. Emitowane
zanieczyszczenia pylowe w wit<kszosci pochodziiy ze spalania paliw. (Tabela 9, Rysunek 3)
33
120
99
:;c 100
e
::e.
·c
80
~
N
U
N
,..
60
..
..
40
E
20
U)
N
U
~
'c
N
:~
~
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
lata
Rysunek 1.
Wielkosc emisji zanieczyszczen pylowych
tlenki azotu
Wyniki pomiar6w na terenie Marek wskazujl\, ze st((zenie N02 zawiera si(( w
przedziale 5, I- I 0 i-Lg/rok. Powodem podwyzszonych st((zen moze bye polozenie miasta
wzdluz drogi
0
bardzo dUZym nat((zeniu ruchu.
Wsr6d emitowanych na terenie Marek zanieczyszczen gazowych tlenki azotu
maj~
najrnniejszy udzial. W Iatach 2000-2005 stanowily 0,19% og6Inej ilosci wyemitowanych
zanieczyszczen gazowych. W rozpatrywanym okresie zanotowano zmniejszenie emisji
tlenk6w azotu. W por6wnaniu z rokiem 2004, w 2005 r. wielkose emisji tIenk6w azotu
stanowila blisko 52%. (Tabela 9, Rysunek 4)
--_._---_.,
40
:;c
34
35
I
33
o
~30
·c
~ 25
u
~
g
I
20
....
'c 15
N
:~ 10
E
~
5
o
2000
2001
2002
2003
2004
lata
Rysunek2.
Wielkosc emisji tIenkOw azotu
34
2005
Program Dchrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
dwutlenek siarki
);>
St«zenia dwutlenku siarki na terenie Marek, jak r6wniez w powiecie wolominskim i
wojew6dztwie mazowieckim byly niskie, w zadnym z punkt6w pomiarowych nie zanotowano
przekroczen wartosci dopuszczalnych. W sezonie grzewczym obserwowany jest wzrost
poziom6w st«zen, co wiaj:e si« ze wzmozon'l. emisj'l. SO" pochodz'l.c'l. ze spalania paliw w
kotlowniach komunalnych oraz w gospodarstwach indywiduainych.
Podobnie jak w przypadku tlenk6w azotu, emisja dwutlenku siarki na terenie Marek
ulegla zmni~szeniu na przestrzeni lat 2000-2005. Wielkosc emisji w 2005 r. stanowila okolo
58% wielkoSci emisji dwutlenku siarki w roku 2004. Udzial wielkosci emisji dwutlenku siarki
w okresie szesciu lat stanowil okolo 0,5% og6lnej emisji zanieczyszczen gazowych,
pochodz'l.cej z najbardziej uciaj:liwych zaklad6w przemyslowych.
90 ~------------------------~
82
80
:;c
e
=-
70
-; 60
tl
fit 50
5' 40
Q)
'c
:3
..
F
E
Q)
30
20
10
o
2000
2001
2002
2003
2004
2005
lata
Rysunek3.
Wielkosc ernisji dwutlenku siarki
tlenki wegla
Dopuszczalne normy poziom6w st«zen tlenk6w w«gla na terenie Marek nie zostaly
przekroczone.
Porniary emisji tlenku w«gla z zaklad6w szczeg6lnie uciaj:liwych wskazuj'l. na spadek
wielkosci emisji na przestrzeni lata 2000-2005. Najwi«ksz'l. emisj« CO w tym okresie
zanotowano w latach 2001-2003. Natorniast najmniejsza w 2005 r., kiedy wielkosc emisji CO
stanowila okolo 50% wielkosci emisji z roku poprzedniego. Emisja tlenku w«gla stailOwila
0,5% og6lnej emisji zanieczyszczen gazowych. (Tabela 9, Rysunek 6)
35
90
-y--------,
80
o
2000
2001
2002
2003
2004
2005
lata
Wieikosc emisji tlenku w~gIa
Rysunek4.
Wielkosc emisji dwutIenku wl(gla jest zdecydowanie najwyzsza sposr6d pozostaiych
zanieczyszczen gazowych badanych na terenie Marek. Podobnie jak Wprzypadku pozostaiych
substancji gazowych, wielkosc emisji dwutIenku wl(gla na przestrzeni lat 2000-2005 ulegla
obnizeniu. W 2005 r. wielkosc emisji CO 2 stanowila pO/OWl( wie1kosci emisji z roku 2004.
(Tabela 9, Rysunek 7)
20000
17871
18000
~
17476
16000
~
;:. 14000
·c
..i:'"
10000
"co
C
"
8000
co
6000
E
4000
l j 12000
N
N
:§'
"
2000
0
2000
2001
2002
2003
2004
lata
Rysunek5.
Wie~osc emisji
36
dwutlenku w~gIa
2005
Program Ochrony Srodowiska dla miasla Marki na iaia 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
»
OZOll, bellzell,
olow
Poziomy st((zen ozonu, benzenu i olowiu nie przekroczyly norm dopuszczalnych.
4.2.2. Zrodla zanieczyszczeii
Powietrze atmosferyczne jest komponentem srodowiska nalez&Cym do bardzo
wra:i:liwych na zanieczyszczenia. Jednoczesnie jakos6 powietrza atmosferycznego w duzej
mierze decyduje 0 stanie zdrowia ludnosci.
Na terenie Marek zidentyfikowano wyst((powanie zanieczyszczen ze :i:r6del
punktowych, powierzchniowych i liniowych. Zr6d!a punktowe to przede wszystkim :i:r6d!a
energetyczne i technologiczne. Do :i:r6de! powierzchniowych zaliczono osiedla dom6w
jednorodzinnych ogrzewanych indywidualnie. Najwi((ksze
uci~liwosci
powoduje jednak
emisja ze :i:r6de! liniowych - komunikacji samochodowej, zwi'lZana z przebiegiem ruchliwej
trasy (droga krajowa nr 8) przez obszar Marek i z brakiem obwodnicy. Swiadczy
0
tym
wielkos6 emisji tlenk6w azotu i tlenku w((gla, kt6rych emisja ze ir6de! liniowych stanowi po
oko!o 50%. Ponadto tlenki azotu emitowane S!t ze :i:r6del powierzchniowych (31 %) i
punktowych - suma emisji ze :i:r6de! energetycznych i technologicznych (20%). Tlenki w((gla
twe emitowane S!t ze :i:r6del punktowych (15%) i powierzchniowych (35%). Najwi((ksza
emisja dwutlenku siarki pochodzi ze :i:r6de! powierzchniowych i stanowi 70%, znacznie
mniejsza ze :i:r6de! punktowych - 25% i niewielka ze :i:r6de! liniowych (komunikacja).
Podobnie jest z emisj!t pylu zawieszonego
0
frakcji ziaren ponizej 10 /-lm. Emisja pylu ze
:i:r6del powierzchniowych stanowi 85%, ze :i:r6de! liniowych 12%, natomiast z punktowych
jedynie oko!o 3%.
Tabela lO.Emisja zanieczyszczeii ze zrodel punktowych, powierzchniowych i liniowych
C.,,[:; >1[' ".:'2/:,.
I': ,"C:
:[ :[[
m
00.: '.
v,
10
c':' : poWierzchniowych ;
Mg/rok
%
%
0
1
.:> '0;';;'
""000'
>"
::< .0
Mg/rok
Mg/rok
Mg/rok
%
%
SO,
36,47
753,89
190,88
25
52654
70
5
100
NOx
19388
20
305,99
48781
49
98768
31
100
304,94
15
718,49
1055,93
50
207936
CO
35
100
2735,48
7394
3
2316,39
345,15
12
PMIO
100
85
Zrodlo: Opracowame wlasne na podstawle Raportu 0 stame srodowzska W WOjewodzlwze mazowzeckim w 2006
roku
Jednym z wi((kszych lokalnych :i:r6del zanieczyszczen jest firma Fomar Borg
Automotive S.A.. Zak!ad jest producentem ok!adzin ciemych dla motoryzacji. Zr6dlem emisji
jest przyzak!adowa kotlownia,
wyci~
hali produkcyjnej i plac :i:uzlowy. Aktualnie obiekt
37
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspei:tywq na lata 2013-2016
wyposaiony jest w urz~dzenia do redukcji zanieczyszczen powietrza. Kontrole WIOS nie
wykazaly dotychczas przekroczenia norm emisji zanieczyszczen.
Dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki
w~la
i pyl
nalez~
do zanieczyszczen
podstawowych. Wsr6d nich S02 i NO z powstaj~ gl6wnie podczas spalania paliw w procesach
wytwarzania energii. Zr6dlem emisji zanieczyszczen podstawowych s~ przede wszystkim
emitory przemyslowe (emisja wysoka) oraz sektor komunalno-bytowy: lokalne kotlownie,
zaklady usrugowe i gospodarstwa indywidualne (emisja niska).
Zanieczyszczenia emitowane z obiekt6w wyposaionych w wysokie kominy
przenoszone
s~
na znaczne odleglosci i rozpraszane na dUZych obszarach, co powoduje
podwyzszenie tla. Zanieczyszczenia te
maj~
stosunkowo ograniczony wplyw na jakosc
powietrza w miescie, gdzie
wil(ksz~ roll( odgrywaj~
zamieszkalych
miasta,
rejonach
w
male, ale liczne obiekty zlokalizowane w
bezposrednim
s1\$iedztwie
zwartej
zabudowy
mieszkaniowej. Zr6dla te emituj~ tilie specyficzne substancje podczas niepelnego spalania
paliw w przestarzalych typach kotl6w lub paleniskach indywidualnych. W sezonie
grzewczym
wzrastaj~
wartosci stl(zen dwutlenku siarki i pyru zawieszonego PM10, co
potwierdza silny wplyw emisji niskiej na stan powietrza atmosferycznego.
4.3. Powierzchnia ziemi
4.3.1. Stan gleb
Grunty orne na terenie Marek
zajmuj~
205 ha, co stanowi blisko 8% og6lnej
powierzchni gminy. Gleby na gruntach ornych w wil(kszosci (okolo 60%)
mniejsz~
brunatnych wyrugowanych. Znacznie
powierzchnil(
zajmuj~
nalez~
do gleb
gleby murszowo-
rnineralne i pseudobielicowe, a znikom~ mady oraz czarne ziemie zdegradowane i wlasciwe.
Zgodnie z
gleboznawcz~ klasyfikacj~
grunt6w, gleby na gruntach ornych, w ponad
70%, zaliczone zostaly do klasy V - gleby slabe i VI - gleby najslabsze, a w okolo 20% do
klasy IVa i IVb - gleby sredniej jakosci.
Na terenie miasta Marki zidentyfikowano gleby orne
nalez~ce
do siedmiu
kompleks6w rolniczej przydatnosci gleb:
•
2 - pszenny dobry - gleby
nalez~ce
do tego kompleksu
zajmuj~
okolo 1%
powierzchni grunt6w ornych, zlokalizowanych w p6lnocno-zachodniej ; p6lnocnowschodniej cZl(sci miasta;
38
•
4 - Zytnibardzo dobry - gleby te zajmuj<t okolo 0,8% powierzchni grunt6w omych;
polozone SIt w s<tsiedztwie gleb nalez<tcych do kompleksu pszennego dobrego, w
p6lnocno-zachodniej cz€<sci miasta;
•
5 - Zytni dobry - gleby nalez<tce do tego kompleksu zajmuj<t dose duz<t powierzchni€<,
bo okolo 17% powierzchni grunt6w omych; polozone SIt w zachodniej i p6lnocnozachodniej cz€<sci Marek;
•
6 - Zytni slaby - gleby te stanowi<t zdecydowan<t wi€<kszose - okolo 35% powierzchni
grunt6w omych; gleby nalez<tce do tego kompleksu wyst~uj<t na calym obszarze
miasta;
•
7 - Zytnio-lubinowy - gleby te zajmuj<t dose dtiZ<t powierzchni€< gmnt6w omych, bo
okolo 22%; przewaZnie zlokaIizowane SIt w pobliZti gleb naIez<tcych do kompleksu 6;
•
8 - zbozowo-pastewny mocny - gleby te stanowi<tjedynie 3% powierzchni gmnt6w
omych;
•
9 - zbozowo-pastewny slaby - gleby naIez!lce do tego kompleksu zajmuj<t 20%
powierzchni grunt6w omych.
UZytki zielone zajmuj!l na terenie Marek jedynie 127 ha, co stanowi blisko 5%
powierzchni rniasta. L<j}d i pastwiska w wi€<kszosci (okolo 75% powierzchni tiZytk6w
zielonych) naIez!l do kompleksu 3z - tiZytki zieIone slabe i bardzo slabe. Ponad 20% uZytk6w
zielonych naleZy do kompleksu 2z - uZytki zielone srednie.
Sady zajmuj!l na terenie Marek l<tcznie 1 ha, co stanowi prawie 0,04%. Lasy
pokrywaj<t938 ha gminy - blisko 36%, a nietiZytki 106 ha- 4%.
G1eby na terenie powiatu wolomiilskiego, a wi€<c r6wniez w miescie Marki, w
wi€<kszosci naIez!l do gleb kwasnych i bardzo kwasnych. W zwi'tZku z tyro wymagaj!l
zastosowania zabieg6w wapnowania.
Ocena zawartosci przyswajalnych form makroskladnik6w, przeprowadzona przez
Wojew6dzki Inspektorat Ochrony Srodowiska w Warszawie, wskazuje ze na terenie powiatu
wolomiilskiego do 40% gleb charakteryzuje si€< bardzo nisk!l i nisk!l zawartosci<t fosforu.
Niedob6r fosforu w glebie moze stae si€< przyczyn!l op6Znienia rozwoju roslin i zmniejszenia
plonowania. W przypadku zasobnosci gleb w potas, powiat wolomiilski wyr6Znia si€< niskl\,
b!ldi bardzo nisk<t zasobnosci<t 61-80% gleb. Niedobory potasu powoduj<t spadek odpomosci
roslin na choroby pochodzenia grzybowego i bakteryjnego, co wymusza koniecznose
wzmozonego zastosowania srodk6w ochrony roslin. Wi€<kszose gleb powiatu (60%)
charakteryzuje si€< takZe nisk!li bardzo nisk<tzawartosci!lprzyswajalneg6 magnezu.
39
Program Ochron)' Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Pailstwowy Instytut Geologiczny
wWarszawie w 2006 r.
wykonal opracowanie pt.
"Monitoring jakosci gIeb i ziemi na terenie powiatu wolominskiego", z kt6rego wynika, ze
stan jakosci gIeb pod wzgI~dem zawartosci metali
jest dobry. Badane gIeby
st~zeniem
niskim
charakteryzuj~ si~
ci~zkich,
na og61
WWA i 8-804 , na tym obszarze,
naturaln~
w~lowodor6w
wielopierscieniowych
zawartosci<t metali
aromatycznych
ci~zkich
oraz
i
siarki
siarczanowej. Analiza wynik6w badail przeprowadzonych na potrzeby opracowania, jak
badail
r6wniez
wykonywanych
cyklicznie
przez
Instytut
Uprawy
Nawozenia
Gleboznawstwa w Pulawach, wskazuje, iz zadne z badanych wskaZnik6w nie przekroczyly
dopuszczalnych norm.
4.3.2. Zrodla zanieczyszczen gleb
Wedlug danych WIOS w Warszawie wsr6d presji skierowanych w stron~ srodowiska
gIebowego, na terenie Marek, wyr6znia si~ oddzialywanie przemyslu i sektora komunalnego,
a w tym przede wszystkim:
•
emisje do powietrza zanieczyszczen technologicznych z przemyslu oraz energetyczne
spalanie paliw;
zanieczyszczenia sciekami i odciekami ze skladowisk odpad6w, a w tym takZe
•
"dzikich" skladowisk;
•
magazynowanie i dystrybucja paliw;
•
awarie przemyslowe.
Jednym z najrnniej przewidywalnych czynnjk6w zanieczyszczenia gIeby s<t powaZne
awarie przemyslowe oraz wypadki zwi!j;lane z transportem substancji niebezpiecznych.
Poni±Sza tabela zawiera potencjalne miejsca
wyst~ienia
zanieczyszczen oraz obiekty
uci<t±liwe dla srodowiska na terenie miasta Marki.
,.:l
Tabela 11.
.
Potencjalne miejsca wystllPienia powaznych awarii
'.••• 0l!le,/.
,c.. . ,.•. ',' •. ,.. .
Sposob uiytkowauili
; terEmu! p~dstawowe
.···oo. informacie :.
Dzialki
przy ul. Fabrycznej
Sldadowisko
odpad6w
poprodukcyjnych
"FOe Foniar
Roulunds
Teren prywatny
•..' Rodzaj skaieuialsytuacja stWariaj:lca . c:";~_~.· :
,pot~ucj~lneiagroieiJiedl~§rodoWis~aoraz
substancie zauieczyszczaiace:. .
Na terenie bylego, zasypanego odpadami
wymieszanymi z gruntem wyrobiska
deponowane S'l odpady budowlane tworz'lce
halde 0 wysokosci okolo 5 - 6 m
I
'"
~~
.. ',".
ii~--
...:.'
Kontrola Starostwa
w 07.2006 r.
Sldadowanie odpad6w
• przed 1995 r.
Sldadowane odpady azbestowe, odpady 1akieru
Sldadowisko
"nitro", popioly, tworzywa sztllczne, czysGiwo
monitorowane
Sldadowanie odpad6w
Sldadowisko uruchomione jako lymczasowe
nrzed 1977 r. edzie sldadowano w snos6b
Zamkni«te w roku
1991
H
Zamkniete
sldadowisko
komunalnvch
40
Program Ochrony Srodowiska dla iniasta Marl.:i na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Lokalizacja
obiektn
Spos6b uiytkowania
terenul podstawowe
informac.ie
Rodzaj skaienialsytnacja stwarzaj~ca
. potencjaine zagroienie dla srodowiska Oraz
substanc.ie zanieczyszczaiace
odpad6w
komunalnvch
,,Produkcja cegly
ceramicznej
Rutkowski", J.
Rutkowskii
spOlka;
ul. Cicha 23
Fabryka Oldadzin
Odzysk odpad6w na
terenie zInia "Marki
Rutkowski"
dzialania
nieuporz'ldkowany odpady komuualne
i zrekultywowane w
2001 r.
Rekultywacja wyrobiska
z wykorzystaniem odpad6w na podstawie
wydanej decyzji
procesu rekultywacji
przez Starostwo
Zaldad posiada magazyny rozpuszczalnik6w
oraz srodk6w chemicznych; wytwarza scieki
bvtowe technologiczne i pochlodnicze
Zaldad posiada magazyny material6w
Zaldad Sprz,tu
Zaldad produkcyjnochemicznych, odpady lakiernicze i
Motoryzacyjnego
uslugowy
technologiczne; wytwarza scieki bytowe,
Marki
technologiczne
..
Zrod/o: Dane Starostwa Powlatowego w W%mlme
Ciemych "Fomar
Roulunds"
Przeprowad~one
Zaklad produkcyjny
Monitorowanie
Powiatowe
-
Gl6wn&c przyczyn&c wyst((powania powaznych awarii przemyslowych jest przede
wszystkim nieprzestrzeganie rezim6w technologicznych, ale takZe pozary, kolizje drogowe
oraz porzucenia odpad6w.
Na terenie Marek obecnie nie wyst((puje zagrozenie dla gleb zwi/tZane z eksploatacj&c
z16z kopalin. Aktualnie prowadzona jest rekultywacja na terenach poeksploatacyjnych, gdzie
pozyskiwano surowce ilaste. Poza tym nie wyst((puj&c tereny zdegradowane i poprzemyslowe.
4.4. Zasoby przyrodnicze
4.4.1. Ochrona przyrody
~
Obszar Chronionego Krajobrazu
CZt(sc obszaru miasta Marki (1826 ha) wchodzi w sklad Warszawskiego Obszaru
Chronionego Krajobrazu, obejmuj&ccego teren
utworzono w ce1u ochrony ekosystem6w
0
0
l&ccznej powierzchni 148409,1 ha. Obszar
szczeg6lnych walorach krajobrazowych oraz
powi/tZanie ich z krajowym systemem obszar6w chronionych. Tereny objt(te ochron&c uznano
za wartosciowe ze wzgll(du na mozliwosc zaspokojenia potrzeb zwi&czanych z turystyk&. i
wypoczynkiem, a z drugiej strony pelni&.ce funkcjt( korytarzy ekologicznych.
Granice obszaru zwi/tZane s&. z przebiegiem dolin rzecznych Wisly i Narwi wraz z
,
,
towarzyszljpymi im kompleksami lesnymi. W granicach obszaru wyodrt(bniono dwie strefy.
Jedna z nich stanowi tereny
0
znacznym potencjale biotycznym, objt(te szczeg6ln&c ochron&.
41
Program Dchrony Srodowislw dla nfiasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
ekologiczn<i. Druga natomiast dotyczy teren6w miast 0 znacznym stopniu zurbanizowania,
posiadaj<ice jednoczesnie wysokie walory przyrodnicze. Funkcj<i obszaru jest zapewnienie
r6wnowagi ekologicznej
pomi~zy
terenami czynnymi biologicznie i zabudowanymi. Dzit(ki
temu gwarantuj<i mieszkaitcom odpowiednie warunki kIimatyczno-zdrowotne, stanowi<ic tzw.
system oslony ekologicznej miast.
Zgodnie z Rozporzqdzeniem Nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dn. 13 lutego 2007 r. w
sprawie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu granica obszaru przebiega przez
poludniowo-wschodni<i i p6lnocno-zachodni<i czt(se miasta Marki, gdzie ustanowiono
zar6wno streft( ochrony urbanistycznej jak i ekologicznej.
~
Rezerwatprzyrody
Na terenie Marek polozony jest rezerwat przyrody ,,Horowe Bagno". Rezerwat rna
powierzchnit( 43,8 ha. Jest rezerwatem florystyczno-faunistycznym. W centralnej czt(sci
obiektu znajduje sit( obnizenie mit(dzywydmowe, wypelnione wod!l, 0 powierzchni okolo 7 ha
i Iiczne mniejsze zbiorniki wodne, bt(d<ice pozostalosci<ipo eksploatacji torfu.
Na terenie rezerwatu wystt(puje dose duZa r6:i:norodnose zbiorowisk roslinnych, a
wsr6d nich g16wnie: mszary wysokotorfowiskowe i przejsciowe, zespoly szuwarowe, jeziora
torfowiskowe oraz bagienne brzeziny. Rzadziej wystt(puj<i r6wniez bory wilgotne i swieze z
fragmentami gr<id6w.
Ponadto teren rezerwatu obfituje w rzadkie i chronione gatunki roslin. Wsr6d nich
ochron<i calkowit<i objt(te S<i listeria jajowata (Listera ovata) oraz podkolan bialy (Platenthera
bifolia). Gatunki podlegaj<ice ochronie cZt(sciowej to m.in. porzeczka czama (Ribes nigrum),
kruszyna pospoIita (Frangula alnus), bagno zwyczajne (Ledum palustre), kalina koralowa
(Viburnum opulus), konwaIia majowa (Convallaria majalis), grzybien bialy (Nymhaea alba).
W skladzie gatunkowym las6w dominuje przede wszystkim brzoza brodawkowata
(Betula pendula) z domieszk<i brzozy omszonej (Betula pubescens). Ponadto wystt(puje tille
jarz<ib pospolity (Sorbus aucuparia), d<ib szypulkowy (Quercus robur), sosna pospolita
(Pinus sylvestris) oraz topola osika (Populus tremula). Wsr6d gatunk6w buduj<icych runo
lesne dominuj<i: trzt(slica modra (Molinia caerulea), bor6wka bagienna (Vaccinium
uliginosum), bor6wka czernica (Vaccinium myrtillus) i wiechlina blotna (Poa palustris).
Teren rezerwatu jest ostoj<i rzadkich i chronionych gatunk6w zwierz<it. W srodowisku
wodnym wystt(puje strzebla przekopowa (Phoxinus percnurus) i strzebla blotna (Eupallasella
pe,'cnurus). Na terenie "Horowego Bagna" stwierdzono takze wystt<P0wanie wielu gatunk6w
ptak6w, takich jak: b<iczek (lxobrychus minutus), czajka (Vanellus vanellus), dzit(ciolek
42
(Dendrocopos minor), kos (Accipitr 'gentilis), perkoz (Tachybaptus ruficollis). Na uwag« ,
.
,
zasluguj8c takie gatunki plaz6w i gad6w wyst@uj8cce na terenie rezerwatu. Wsr6d nich warto
wymieni6 m.in.: jaszczurk« Zyworodn8c (Lacerta vivipara), jaszczurk« zwink« (Lacerta
agills), kumaka nizinnego (Bombina bombina), padalca zwyczajnego (Anguis fragilis),
ropuch« szar8c (Bufo bufo), Zmij« zygzakowat8c (Vipera berus).
Gl6wnym zagrozeniem flory fauny rezerwatu jest presja wywierana przez pobliska
aglomeracj« warszawsk8c. Przez rezerwat przebiega cia.g komunikacyjny Struga - Zielonka, co
przede wszystkim utrudnia migracje zwierz8ct. Ponadto obnizaj8ccy si« poziom w6d powoduje
przeksztalcanie naturalnych zbiofowisk roslinnych. Istotnym zagrozeniem jest r6wniez
penetracja terenu przez ludzi, co powoduje niszczenie roslinnosci i ploszenie zwierz8ct, a
niejednokrotnie takZe zasmiecanie.
~
Pomniki przyrody
Na terenie Marek powolano 15 pornnik6w przyrody. Najcenniejsze pojedyncze
zadrzewienia (topola, brzoza, klon jesionolistny, jesion wynjosly, lipa drobnolistna,
kasztanowiec, d8cb bezszypulkowy) wyst@uj8c na terenach starego ukladu urbanistycznego
Marek. Wysokie walory krajobrazowe posiadaj8c rz«dy starodrzewu topolowego wzdluz AI. J.
Pilsudskiego i ul. Kosciuszki. Szczeg6lowy wykaz pornnik6w przyrody na terenie miasta
Marki zamieszczono w Zal8cczniku nr I (str. 87-90).
4.4.2. Szata roslinna
~
Tereny zieleni
Tereny zieleni miejskiej w Markach stanowi8c zieleftce, zie1eft uIiczna, tereny zieleni
osiedlowej, lasy i cmentarze. Na terenie miasta zlokaIizowane S8c3 zielence 0 powierzchni 1,9
ha. L8cczna dlugos6 Zywoplot6w na terenie Marek wynosi 230 m. Zielen uliczna zajmuje
powierzchni« 1,8 ha, a tereny zieleni osiedlowej 3 ha. Znacznie wi«kszy 0 bszar stanowi8c 2
cmentarze,
~
0
l8ccznej powierzchni blisko 10 ha.
Lasy
Szat« roslinn8c Marek w du:i:ej mierze stanowi8c lasy polozone we wschodniej i
p6lnocno-zachodniej cz«sci miasta. Lasy zajmuj8c powierzchni« 938 ha, a lesistos6 terenu
niiasta dochodzi do 36%,
43
Program Ochrony Srodowiska dia miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Lasy polozone w p6ln.ocno-zachodniej cz((sci miasta wchodz1t w sklad wi((kszego
kompleksu lesnego polozonego w gminie Niepor((t. Przewazaj1t tu monokultury sosnowe,
zwarte i slabo zwarte, jednogatunkowe
dr~owiny
sosnowe (przewaznie w II klasie wieku) na
siedliskach bom swiezego. Na obrzezach wyst((puj1t d((by, brzozy i topole. We wschodniej
cz((sci miasta wyst((puj1t lasy sosnowo-d((bowe na siedliskach bom mieszanego. W sklad
drzewostanu wchodz1t starsze dr~owiny sosnowe (IVIII klasy wieku) z du±ym udzialem d((bu
bezszypulkowego,
osi~aj1tce
wysokosci dolO-12 m. W obnizeniach wewn1ttrz lasu spotyka
si(( plytkie torfowiska przejsciowe.
Zgodnie z informacj1t uzyskan1t z Nadlesnictwa Drewnica (dn. 01.09.2008 r.), kt6re
zarz1tdza lasami na terenie miasta Marki, wszystkie lasy S1t lasami ochronnymi z tytulu
polozenia w granicach administracyjnych miasta i w odleglosci do 10 km od granic
administracyjnych miast licz1tcych ponad 50 tys. mieszkanc6w.
>-
Lqki
Rozlegle fragmenty w poludniowej i wschodniej cz((sci Marek zajmuj'll1l.ki swieze i
pobagienne z lokalnymi k((pami zarosli wierzbowych i wierzbowo-olszowych oraz
rozproszonymi drzewami (gl6wnie olcha i wierzba, lokalnie jesion, a na obrzezach topola,
robinia akacjowa, brzoza i k1onjesionolistny).
4.5. Halas i wibracje
4.5.1. Stan aktualny
Klimat akustyczny miasta Marki ksztaltuje gl6wnie komunikacja drogowa, a
szczeg61nie mch tranzytowy pojazd6w ci((zkich.
W 2005 r. Generalna Dyrekcja Dr6g Krajowych i Autostrad przeprowadzila Generalny
Pomiar
Ruchu.
Najwi((ksze
wielkosci
SDR
zarejestrowano
na
odcinkach
dr6g
dwujezdniowych. Na odcinku drogi krajowej nr 8 Warszawa - Marki zarejestrowano SDR
przekraczaj'lcy 50 000 pojazd6w/dob((. Analiza danych wskazuje na znaczne nat((zenie mchu
pojazd6w, a w tym szczeg61nie samochod6w osobowych i pojazd6w ci((zarowych.
W 2006 r. W10S w Warszawie przeprowadzil badania szczeg610wych uci!\.Zliwosci halasu
drogowego w miescie Marki, obejmuj1tcego fragment ul. Pilsudskiego na wysokosci ul.
Rejt~a.
Badania wykazaly wyst((powanie przekroczenia dopuszczalnych poziom6w halasu,
w kazdym z punkt6w pomiarowych. (Tabela 12).
44
Program Ochrony Srodowiska dia miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Tabela 12.Porniary halasu drogowego w Markach (2006 r.)
Poranocy
Pora dnia
Data
pomiaru
.....
Lokalizacja
punkt6w
pomiarowyc
h
. ...
.
Liczba
LAeq
[dB]
Liczba
samochod6w
6
osobowych
LAeq •.
••• [poj./h]
.......
Liczba
samochod6w
LAeq
[dB]
ci~zarowych
[poj,/h]
I
6
*
<
samocho
Liczba
saIl1ochod6w
osobowych
[poj,/h] ..
304
2 m odpasa
0,92
2157
413
72,8
1,04
74,1
IUchu
(h=4 m)
50 m odpasa 61,9
1,21
304
63,1
0,94
2157
413
IUchu
(h=2 m)
304
50 m odpasa 63,4
2157
413
63,7
1,10
0,92
IUchu
(h=4m)
19-10354
273
73,2
1,1
2 m odpasa
74,3
1,0
2218
2006
IUchu
(h=4 m)
354
50 m odpasa 62,9
1,1
1,0
2218
273
61,5
IUchu
(h=4 m)
* 6 LAeq - mepewnosc r6wnowaznego poziomu diwi~ku
trodlo: Raport Wojewodzkiego Inspekioratu Ochrony Srodowiska w Warszawie. Stan Srodowiska w
Wojewodztwie Mazowieckim w 2006 roku
d6w
ci~iarow
ych [Poj.!
hI
157
11-052006
157
157
261
261
Przyczyna,. przekroczefJ. jest ruch zar6wno samochod6w osobowych, jak i pojazd6w
cit(Zkich. Udzial samochod6w osobowych w strurnieniu ruchu pojazd6w wynosil w porze
dziennej 84-89%, a w porze nocnej 58-66%. Ponadto wit(kszos6 pojazd6w cit(zkich nie
stosuje sit( do ograniczeD. prt(dkosci w tereniezabudowanym, co potwje uci<ti:liwosci halasu.
4.5.2. Zagrozenie srodowiska halasem
Halas jest jednym z g16wnych problem6w w zakresie ochrony srodowiska w miescie
Marki. Jest czynnikiem stanowia,.cym powaZna,. uci<ti:liwos6 szczeg6lnie w przypadku ludnosci
zamieszkuja,.cej tereny w poblizu ir6del halasu. Dlugotrwale naraZenie na dzialanie
nadmiernego halasu wywoluje szereg dolegliwosci la,.cznie z mozliwoscia,. czt(sciowej lub
calkowitej utraty sluchu. W zwia..z;ku z tym identyfikacja ir6del halasu, cykliczne pomiary
oraz dzialania w kierunku utrzyrnania dopuszczalnych poziom6w halasu jest koniecznoscia,..
Ze wzglt(du na ir6dlo powstawania halasu, na terenie miasta Marki wyr6zniono:
halas komunikacyjny pochodza,.cy od srodk6w transportu drogowego,
- halas komunalny wystt(puja,.cy w budynkach mieszkalnych, szczeg6lnie wielorodzinnych i
w obiektach uZytecznosci publicznej,
45
Program Ochri:my Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
- halas przemyslowy; kt6rego zr6dlem sil urzildzenia i maszyny w obiektach przemyslowych
i uslugowych.
~
Halas komunikacyjny
Na terenie Marek najbardziej uci<tZliwym zr6dlem halasu jest ci/lg komunikacyjny,
zwiilZany z przebiegiem trasy nr 8 Warszawa - Bialystok. Znaczne natl(zenie ruchu na
wspomnianej drodze w duiej mierze ksztahuje klimat akustyczny w miescie. Dodatkowo jest
ir6dlem wibracji, odczuwalnych w budynkach w bezposrednim silsiedztwie drogi. W porze
dziennej przewai:a ruch samochod6w osobowych, natomiast w porze nocnej udzial
samochod6w cil(zarowych w strumieniu pojazd6w sil(ga nawet 42%. W zwi/lZku z tym
mieszkancy miasta przez ca1il dobl( narai:eni Sil dzialanie halasu.
Dopuszczalny poziom halasu w silsiedztwie budynk6w mieszkalnych w porze
dziennej wynosi do 75 dB, natomiast w porze nocnej do 67 dB.
~
Halas osiedlowy i mieszkaniowy
Dane szacunkowe wskazuj!\, ze znaczna cZl(se spoleczenstwa narai:ona jest na
ponadnormatywny halas w mieszkaniach, zwi/lZally z zastosowania materia16w i konstrukcji
budowlanych, nie stanowiilcych bariery dla przenikania halasu. Poza ir6dlami halasu
pochodzilcymi z wnl(trza budynk6w wielorodzinnych, ir6dlem halasu osiedlowego mogil bye
pojazdy przemieszczajilce sil( pO· lokalnych drogach oraz parkujilce na parkingach
zlokalizowanych przewaznie bezposrednio przy budynkach mieszkalnych. Zr6dlem halasu
powodujilcego uci<tZliwosci moze bye r6wniez lokalizacja zaklad6w uslugowych
0
podwyzszonej emisji halasu, np. restauracje, uslugi rzemieslnicze.
Zgodnie z Rozporzqdzeniem Ministra Ochrony Srodowiska, ZasobOw Naturalnych i
Ldnictwa z 13 maja 1998 r. w sprawie dopuszczalnych poziom6w halasu w srodowisku (Dz.
U. Nr 66, paz. 436), dopuszczalny poziom haiasu w miastach i osiedlach, pochodzilCY od
instalacji i urzildzen w budynkach moze wynosie w ci/lgll dnia 30-40 dB, nocil25-30 dB.
~
Halas przemysiowy
Kolejnym ir6diem haiasu jest haias przemysiowy,. kt6ry stanowi zagrozenie
0
charakterze lokalnym, wystl(pujilce gi6wnie na terenach silsiadujilcych z dzielnicami
przemysiowymi, a tme w przypadku niewiasciwej lokalizacji zakiad6w przemysiowych i
uslugowych w sl\Siedztwie zabudowy mieszkaniowej.
46
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009·2012 z perspektywq na lata 2013-2016
4.6. Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM) w tyro promieniowanie mejonizujl\.ce
zaliczane jest obecnie do podstawowych rodzaj6w zanieczyszczenia srodowiska naturalnego.
Promieniowanie elektromagnetyczne to emisja zaburzenia energetycznego wywolanego
przeplywem prl\.du elektrycznego lub zmianl\. ladunk6w w ir6dle.
Prornieniowanie
niejonizujl\.ce obejmuje pola elektromagnetyczne w zakresie 0-300 GHz. Powyzej 300 GHz
nastt(puje jonizacja atom6w oraz cZl\.stek (promieniowanie X oraz gamma) - prornieniowanie
jonizujl\.ce.
Zr6dlem p61 elektromagnetycznych, na tetenie Marek, Sl\. przewaznie urzl\.dzenia i
linie energetyczne. Gl6wnym ir6dlem energii jest stacja elektroenergetyczna 110/15 kV
"Pustelnik", skl\.d energia doprowadzana jest do budynk6w za pomocl\. kablowo napowietrznej sieci zasilajl\.co - rozdzielczej sredniego napi«cia 15 kV. Ponadto na terenie
miasta zlokalizowane Sl\. inne ir6dla promieniowania, takie jak liczne urzl\.dzenia
radiokomunikacyjne, radiolokacyjne i radionawigacyjne, a wsr6d nich stacje bazowe telefonii
kom6rkowej i telefony kom6rkowe oraz urzl\.dzenia elektryczne w zakladach pracy i
gospodarsrwach domowych. Zr6dlem promieniowania jest kaZde urzl\.dzenie (instalacja), w
kt6rym nastt(puj e przeplyw prl\.du.
Znaczl\.ce oddzialywanie na srodowisko p61 elektromagnetycznych pojawia SI« w
paSmie:
•
50Hz od sieci i urzl\.dzen energetycznych;
•
od 300
MHz
do
40000
MHz
od urzl\.dzen radiokomunikacyjnych,
radiolokacyjnych, radionawigacyjnych (najwi«kszy udzial stanowil\. stacje
bazowe telefonii kom6rkowej z antenarni sektorowymi, sluZl\.cymi do
komunikacji z telefonarni kom6rkowymi oraz z antenarni radiolinii, sluZl\.cymi
do komunikacji mi«dzy stacjarni bazowymi.(dane WIOS w Warszawie)
Wykaz ir6del promieniowania elektromagnetycznego, zgodnie z danymi WlOS w
Warszawie Delegatura w Minsku Mazowieckim, na' terenie miasta Marki, przedstawiono w
Tabeli 13.
Tabela 13.Wykaz zr6del promieniowania elektromagnetycznego
2
47
40,2
Program Dchrony Srodowiska dla m!asta Mark! na lata 2009-2012 z pe;'spektywq na lata 2013-2016
Lp.
Lpkalizacja
Typ
MHz
2.
ul. Pilsudskiego
rozsiewcza
1800
3.
ul. Pilsudskiego
1800
rozsiewcza
rozsiewcza
4.
ul. Pilsudskiego
450
rozsiewcza
5.
ul. Pilsudskiego
1800
ul. Pilsudskiego
1800
6.
rozsiewcza
7.
ul. Pilsudskiego
1800
rozsiewcza
ul. Pilsudskiego
rozsiewcza
900
8.
ul. Pilsudskiego
rozsiewcza
9.
900
10.
ul. Pilsudskiego
900
rozsiewcza
ul. Pilsudskiego
radiolinia
11.
38000
12.
ul. Pilsudskiego
23000
radiolinia
ul. Pilsudskiego
radiolinia
38000
13.
14.
ul. Pilsudskiego
38000
radiolinia
15.
rozsiewcza
ul. Michalicka
1800
16.
ul. Michalicka
1800
rozsiewcza
17.
rozsiewcza
ul. Michalicka
1800
18.
ul. Michalicka
rozsiewcza
900
rozsiewcza
19.
ul. Michalicka
900
20.
ul. Michalicka
900
rozsiewcza
rozsiewcza
21.
ul. Michalicka
900
rozsiewcza
22.
ul. Michalicka
900
rozsiewcza
23.
ul. Michalicka
900
24.
ul. Michalicka
38000
radiolinia
25.
ul. Michalicka
38000
antena
rozsiewcza
26.
ul. Ok6lna
900
rozsiewcza
27.
ul. Ok6lna
900
rozsiewcza
28.
ul. Ok6lna
900
29.
ul. Ok6lna
antena
38000
antena
30.
ul. Ok6lna
23000
rozsiewcza
31.
ul. Maiora Billa
900
rozsiewcza
32.
ul. Majora Billa
900
ul. Majora Billa
rozsiewcza
900
33.
antena
34.
ul. Maiora Billa
38000
35.
ul. Majora Billa
23000
antena
antena
36.
ul. Majora Billa
23000
37.
ul. Sloneczna
900
K732967
38.
ul. Sloneczna
brakdanvch
..VHLP2-370
Zrodlo: Dane WIDS w Warszawle Delegatura w Mmsku Mazowleckim
Wysokosc
fml
30,0
30,0
280
40,0
400
40,0
40,0
40,0
40,0
30,0
220
220
36,0
46,0
46,0
46,0
46,0
46,0
46,0
60,0
60,0
60,0
420
600
415
41,5
41,5
42,0
42,0
38,0
380
380
36,0
360
36,0
330
30,0
Liczba
2
2
1
1
1
1
1
1
I
1
1
1
1
2
2
2
1
1
1
2
2
2
1
1
2
2
2
1
1
2
2
2
1
1
I
5
1
Zakres
40,2
32,8
5,8
32,8
328
328
32,8
328
328
17,2
227
172
29,5
23,2
328
232
356
356
35,6
brakdanvch
brak danvch
brakdanvch
146
brakdanvch
brakdanvch
brak danvch
brakdanvch
brakdanvch
brakdanvch
brakdanvch
brak danvch
brakdanvch
brakdanvch
brakdanvch
brakdanvch
220
19,0
Badania w zakresie monitoringu pol e1ektromagnetycznych, przeprowadzone przez
WIOS w Warszawie w 2007 r., wykazaly, ze wystt(pujltce w srodowisku poziomy pol
elektromagnetycznych sit mniejsze od dopuszczalnych poziomow i nie powinny zagraZa6
srodowisku i zdrowiu ludzi. Ponadto stwierdzono nieznaczne obnizenie poziomow w
porownaniu do roku 2006.
48
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspekl)n.q na lata 2013-2016
4.7. Powai:ne awarie i zagroi:enia naturalne
Szczegolnym rodzajem zagrozeft wyst'<]Juj~cych w srodowisku s~ tzw. "nadzwyczajne
zagrozenia"
charakteryzuj~ce
moma zarowno kl((ski
0
si(( naglym przebiegiem. Wsrod tego typu zagrozeft wymienie
charakterze naturalnym: powodzie, huragany, trz((sienia ziemi, jak
rowniez katastrofy i wypadki zwillZane z technologiami i wytworami ludzkimi, zwane
powa:i:nymi awariami (np. uwalnianie si(( niebezpiecznych substancji chemicznych, wybuchy,
pozary). Zdarzenia zwillZane z powaZnymi awariami cechuje niepowtarzalnosc, losowose,
wieloprzyczynowose i roznorodnose bezposrednich skutkow. Ich skutkiem jest zagrozenie
zdrowia i iycia ludzi, degradacja srodowiska i powooe straty gospodarcze. W zwia;zku z
tyro, ze katastrofom przemyslowym nie mozna calkowicie zapobiec, istotne znaczenie ma
przewidywanie ich skutkow, opracowanie wczesniej wlasciwych planow ratowniczych,
procedur post'<]Jowania, zapewnienie sil i srodkow, przygotowanie systemow powiadamiania.
4.7.1. Zagroienie powodziowe
W rniescie Marki zagrozenie powodziowe wyst'<]Juje wzdluz rzeki Dluga, w partiach
nizszego terenu i jest powodowane okresowym wzbieraniem wod. W dolinie rzeki, w okresie
roztopow i splywow wiosennych moze dochodzie do zalewania piwnic i parter6w budynkow
mieszkalnych. Na terenie Marek rzeka Dluga posiada obwalowanie 0 dlugosci 3km.
Zgodnie z zapisami Programu Ochrony Srodowiska Wojew6dztwa Mazowieckiego na
lata 2007-2010 z
uwzgl~dnieniem
perspektywy do 2014 r. warunki
dotycz~ce
zagrozeft
powodziowych, a w tyro zakres dzialaft wymaganych w celu ich zmniejszenia., zawarto w
studium ochrony przeciwpowodziowej, ktorego sporz'ldzenie naleiy do zadaft Regionalnego
Zarz'ldu Gospodarki Wodnej. Natomiast
realizacja obowillZkow w zakresie ochrony
przeciwpowodziowej naleiy do Wojewodzkiego
Zarz~du
Melioragi i
U~dzeft
Wodnych w
Warszawie (w zakresie przewidzianym przez Marszalka Wojewodztwa Mazowieckiego).
4.7.2. Zagroienie poiarami
Na terenie Marek
wyst'<]Juj~
dose zwarte kompleksy lesne,
pokrywaj~ce
okolo 36%
powierzchni miasta, co wzmaga zagrozenie pozarami. W przypadku powstania pozaru tereny
lesne
potwj~
zagrozenie rozprzestrzeniania si(( ognia. DilZe zagrozenie pozarowe obszarow
.
.
lesnych wynika z faktu, iz zdecydowana wi((kszose kompleksow lesnych zakwalifikowana
jest do I kategorii zagrozenia pozarowego.
49
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspekf)"vq na lata 2013-2016
Zagrozenie pozarami wywoluj1t takZe szlaki komunikacyjne i siedliska ludzkie.
.
Powazne zagrozenie stwarzaj1t takZe sarni mieszkaiJ.cy, np. poprzez nielegalne wypalanie
traw.
4.7.3. Zagrozenie wywolane gwaltownymi zjawiskami atmosferycznymi
Rodzaj czynnika wywoluj1tcego zagrozenie ze strony gwahownych zjawisk
atrnosferycznych, w duzej mierze zale:ty od pory roku. Gwahowne i obfite opady deszczu
oraz gradu stanowi1t zagrozenie szczegolnie w porze letniej. Opady deszczu mog1t wowczas
powodowae wezbrania ciekow wodnych, a w wyniku tego podtopienia i powodzie. Natomiast
gwahowne opady gradu niOS1t za sob1t przede wszystkim zniszczenia upraw polowych. W
okresie zimowym zagrozenie stwarzaj1t gwahowne opady sniegu, co moze spowodowae
glownie utrudnienia komunikacyjne, a takZe zniszczenia roslin uprawnych i lasow.
Poza opadarni atrnosferycznymi zagrozenie stwarzaj1t rowniez towarzysZltce im wiatry
i burze. Silne wiatry mog1t stae sit( przyczyna znacznych zniszczen drzewostanow na terenach
lesnych. Ponadto na skutek wysUijJienia gwahownych burz i wiatrow moze dojse do
uszkodzenia linii energetycznych, napowietrzanych linii telekomunikacyjnych, uszkodzen
btidynkow oraz utrudnien w ruchu komunikacyjnym wywolanych m.in. mozliwosci1t
zalegania na drogach polarnanych konarow drzew, a w skrajnych wypadkach takZe calych
drzew wywroconych przez wiatr.
4.7.4. Zagrozenie skazeniem promieniotworczym
Zagrozenia skazeniem promieniotworczym nale:ty sit( doszukiwae w obszarze
znacznie wybiegaj1tcym poza teren miasta Marki.
Skazenie promieniotworcze moze bye
wywolane w wyniku awarii reaktorow j1tdrowych silowni elektrowni atomowych,
zlokalizowanych poza granicarni kraju lub reaktorow j1tdrowych jednostek plywaj1tcych po
morzach polnocnych. W promieniu 250 km od granic Polski funkcjonuj1t elektrownie j1tdrowe
o l1tcznej mocy okolo 14,6 tys. MW, a w tym 20 blokow w 9 elektrowniach. Szczegolne
zagrozenie bt(dzie mialo miejsce w sytuacjach kiedy kierunki wiatrow w gornych warstwach
atrnosfery bt(d1t przebiegaly od rejonu awarii urz1tdzenia j1tdrowego na terenie miasta.
Zgodnie z danymi Kornendy Wojewodzkiej Panstwowej Stra:ty Pozarnej w
Warszawie zagrozenie materialarni radioaktywnymi
0
najwit(kszym zasit(gu moze nast1tPie na
skutek awarii reaktora w miejscowosci Swierk (gmina Otwock, powiat otwocki). Reaktor
.
znajduje sit( w Instytucie Energii Atomowej i jest jedynym eksploatowanym
obiektem
.
,
j1tdrowym w Polsce. Reaktor "Maria", 0 mocy projektowej 30 MW, jest aktualnie
50
eksploatowany na mocy nominalnej 21 MW. Reaktor "Ewa",
0
projektowej mocy 10 MW,
zostai wylapony i jest obecnie uzywany do przechowywania wypalonego paliwa j~drowego.
lagrozenie ska±eniem promieniotw6rczym na terenie Marek
wyworuj~
tlie legalne
i nielegalne przewozy materia16w rozszczepialnych g16wnym szlakiem komunikacyjnym
przebiegaj~cymi przez
obszar grniny.
4.7.5. Awarie urzlldzeJi i instalacji
Instalacje energetyczne, ciepiownicze,
wodoci~owe,
kanalizacyjne i gazowe
ulec uszkodzeniu w wyniku r6znych czynnik6w. Awarie tych urzaPzen
mog~
mog~
utrudnic
funkcjonowanie gospodarstw domowych, zald6cic, a nawet przerwac dziaialnosc zakiad6w
pracy oraz utrudniac komunikacjt( i prowadzenie dziaian ratowniczych.
Awarii
mog~
tlie ulec instalacje przemyslowe zlokalizowane na terenie miasta W
celu zapobiezenia tego typu zdarzeniom w zakladach produkcyjnych realizowane
s~
inwestycje ograniczaj~ce mozliwosc wyst~ienia powaznej awarii.
Zaklady przemyslowe zlokalizowane w
s~iednich
zagrozenia dla miasta Marki. Najblizszy zaldad
gminach nie
stwarzaj~cy
ryzyko
stwarzaj~
wyst~ienia
istotnego
powaznej
awarii jest Baza Paliw w Emilianowie.
4.7.6. Awarie chemiczno - ekologiczne w transporcie TSP (toksycznych srodk6w
przemyslowych)
Wsr6d toksycznych srodk6w przemyslowych najpowszechniej przewozonymi
s~
chior, amoniak i siarka. Przew6z tych materia16w na terenie Marek odbywa sit( g16wnym
szlakiem komunikacyjnym -
tras~ Warszawa -
Bialystok (droga krajowa nr 8).
Na terenie rniasta Marki nie wystl(puj~ zagrozenia w transporcie
0
charakterze
transgranicznym z powodu braku przejS6 granicznych.
4.7.7. Awarie radiologiczne
Rozmiar zagrozenia uzalezniony jest od rozmlaru awarii i aktualnych warunk6w
atmosferycznych. Staly monitoring.ska±enia radiologicznego prowadzi Panstwowa Agencja
Atomistyki
b~ca
czionkiem Mit(dzynarodowego Systemu Informacji Nukleonicznej w tym
takZe wczesnego ostrzegania. W mierniki
badaj~ce
poziom promieniowania tia zostaly takze
wyposa±one jednostki Panstwowej Stra±y Pozarnej w wojew6dztwie mazowieckim.
51
Program Ochron)' Srodowiska dla miasta Marla na lata 2009-2012 z perspekt)'wq na lata 2013-2016
Dyrektywa Rady 96/82/WE zwana potocinie ,dyrektYw'l "Seveso II" dotyczy sfery
zapobiegania
powaZnym
awariom
przemys!owym
1
ograniczenia
ich
Zaklady przemys!owe na terenie Marek nie zostaly zaliczone do zaklad6w
ryzyku (ZDR), ani do zaklad6w
0
skutk6w.
0
duZym
zwif(kszonym ryzyku (ZZR). Na terenie powiatu
wolominskiego zlokalizowany jest 1 zaklad przemyslowy nalez'lcy do ZDR i 2 zaklady
nalez'lce do ZZR.
52
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki l1a lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
4.8.
Podsumowanie metod!! analizy SWOT
Tabela 14.• Analiza SWOT
Stan infrastruktu
Moene stron
slut ce' ochronie srodowiska
Siabe stron
wzrost liczby ludnosci korzystajltcej z sieci
wodocil(gowej;
stopniowy wzrost ilosci mieszkailcow
obslugiwanych przez oczyszczalnie sciekow;
stopniowy wzrost podl:wzen do sieci
kanalizacyjnej w gospodarce komunalnej;
obnizenie ogoInej ilosci sciekow (0 ponad
50% w stosunku do roku 2000);
sprawny system gospodarki odpadarni;
stosunkowo niski stopien zwodocil(gowama
(57% ludnosci);
niski stopien skanalizowama (22% ludnosci);
niekorzystny stosunek sieci kanalizacyjnej do
wodocil(gowej;
brak urzltdzen i rozwillZail technicznych
SluZltcej ochronie przed halasern drogowym,
brak zorgamzowanego systemu
cieplowniczego (rozproszone zrodla ciepla w
gospodarstwach indywiduaInych powodujlt
,,nisklt ernisj<i');
niewielka wykorzystanie zrodel energii
odnawialn<:j;
istniejltca siee gazowa (stosowame gazu do
celow cieplowniczych);
funkcj onowame systemu oceny zagrozenia
pozarowego w lasach.
Sfera os odarcza
Moene stron
Siabe stron
brak przemyslu szczegohJie degradujltcego
srodowisko;
zrnniejszajltce si~ zuiycie wody przez zaklady przemyslowe;
gospodarka leSna sprzyjajltca zachowamu
ro:i:norodnosci biologicznej na gruntach
lesnych Lasow PaJistwowych.
uciilZliwosci zwillZane z przebiegiern drogi
krajowej nr 8 przez miasto;
zly stan infrastruktury drogowej (ponad
polowa drog grninnych wymaga
modemizacji);
wyst~owame slabych gleb, 0 znacznym
stopniu zakwaszenia;
post~ujltcy spadek
oplacaInosci produkcji
roIne·.
Sfera s oleczna
Moene stron
Siabe stron
rosnltca popularnose aktywnych form
wypoczynku, zdrowego trybu iycia i kontaktu
z przyrodlt;
udzial spolecznosci miasta, a w szczegoInosci
mlodziezy szkoInej, w pro-srodowiskowych
programach edukacyjnych;
wprowadzame do programow edukacji
szkoInej zagadnien ekologicznych,
dzialalnose orgamzacji pozarzltdowych na
rzecz poznama i ochrony srodowiska
przyrodniczego;
upowszechniame informacji na temat
srodowiska i ekologii -Internet, media.
53
niewielka liczba inicjatyw angazujltcych
mieszkailcow w sprawy ochrony srodowiska;
wyst~owame przest~stw
i wykroczeJi
przeciwko przepisom ochrony przyrody;
moda na konsumpcyjny tryb iycia;
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Mad,;! na lata 2009-2012 z perspekty,vq na lata 2013-2016
olityczna
Sfera
Siabe stron
Moene strony
opracowanie i uchwalenie Programu Ochrony
Srodowiska ;
ograniczony budzet na realizacj (( proj ektow
pro-srodowiskowych;
niech¢ do stosowania przepisow ochrony
przyrody i srodowiska przez spoleczenstwo i
podrnioty gospodarcze;
rosn!lce naklady inwestycyjne na ochron((
srodowiska - dotacje w rarnach funduszy
unijnych;
przyj((ty Regulamin utrzymania porzqdku
mala skutecznosc egzekwowania
obowi!lzuj!lcych przepisow z zakresu ochrony
srodowiska.
czystoscl w gminie.
Sfera rz odnicza
Siabe stron
Moenestron
wyst((powanie obszarow 0 wysokich walorach
przyrodniczych
znacznej
roznorodnosci
biologicznej;
wyst((powanie obszarow chronionych;
znaczny stopien lesistosci gminy (ok. 36%);
znaczny odsetek powierzchni grniny pokryty
zieleni!l miejski\;
zadowalaj!lcy stan czystosci gleb;
poziomy pol elektromagnetycznych mniejsze
od poziomow dopuszczalnych.
mozliwosc wspierania projektow prosrodowiskowych przez prograrny i fundusze
strukturalne Unii Europejskiej oraz krajowe
fundusze celowe;
regulacje krajowe i mi((dzynarodowe
zobowi1tzuj1tce do podniesieniajakosci
srodowiska;
proces decentralizacji zarz!ldzania
srodowiskiem;
post((p technologiczny - BAT (Najlepsze
Dost((pne Techniki);
doskonalenie krajowego systemu publicznej
edukacji srodowiskowej;
wprowadzenie nowych zasad finansowania
inwestycji i dzialan proekologicznych
(preferencyjne kredyty, ulgi podatkowe,
dotacje z budzetu panstwa);
prawny nakaz opracowywania program6w
ochrony srodowiska przez jednostki
adrninistracji sarnorz!ldowej oraz plan6w
ochrony rezerwatow przyrody;
54
zly stan wod powierzchniowych (IV-V klasa
czystosci);
w zwiljZku z przebiegiem drogi krajowej nr 8
ma miejsce wzrost zanieczyszczen
komunikacyjnych w powietrzu oraz halasu i
wibracji w otoczeniu drogi;
problem z dotrzymaniem norm pylu, a
sporadycznie takZe SO, i NO,;
zagrozenie pozarowe lasow;
obci!(i;enie terenow lesnych nadmiemym
ruchem turystycznym;
slabe wykorzystanie potencjalnych irodel
energii odnawialnej;
niewystarczaj1tce naklady finansowe na
aktywna ochron(( przyrody.
cz((ste zrniany przepisow prawa w zakresie
ochrony srodowiska;
transport substancji niebezpiecznych przez
teren miasta;
niech((c spoleczeilstwa do rozwoju obszarow
chronionych;
wzrost zanieczyszczen powietrza dalekiego
zasi((gu;
wysokie koszty wdrozenia prograrn6w
ochrony srodowiska;
nasilaj1tce si(( ekstremalne zjawiska
pogodowe;
zagrozenie bezpieczenstwa biologicznego,
zwi1tzane z zastosowaniem genetycznie
modyfikowanych organizm6w, szczegolnie w
przemysle rolno-spozywczym;
rozwoj komunikacji przy jednoczesnym zlym
stanie drog (zanieczyszcz~nie powietrza i
halas);
niewlasciwie przygotowana sie6 dr6g na
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
wdrozenie instrument6w prawno:
ekonornicznych mobilizuj!(cych do realizacji
inwestycji pro-srodowiskowych wynikaj!(cych
ze strategii krajowych oraz przyj"tych
zobowi!(zan rni"dzynarodowych.
55
wypadek awarii podczas przewozenia
materia16w niebezpiecznych oraz brak miejsc .
postoju dla samochod6w przewoz!(cych
materialy niebezpieczne.
Program Ochrony Srodowiska dla niiasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
5.
ZALOZENIA
WYJSCIOWE
PROGRAMU
OCHRONY
SRODOWISKA
5.1. Uwarunkowania realizacyjne Programu
Jako zalozenia wyjsciowe do Programu ochrony srodowiska dla miasta Marki na lata
2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
przyjl(to uwarunkowania zewnl(trzne i
wewnl(trzne, wynikaj<tce z obowi!\ZUj<tcych akt6w prawnych, program6w wyzszego rzl(dU
oraz dokument6w planistycznych uwzgll(dniaj<tcych problematykl( ochrony srodowiska.
Niezbl(dne bylo r6wniez uwzgll(dnienie zamierzeii rozwojowych miasta, zar6wno w zakresie
gospodarczym jak tez przestrzennym, oraz spolecznym.
Uwarunkowania te, w powi'tZaniu z aktualnym stanem srodowiska w Markach byly
podstaw<t do zdefiniowania priorytet6w i cel6w w zakresie ochrony srodowiska oraz
racjonalnego uZytkowania zasob6w naturalnych.
Gi6wne zalozenia ksztaltuj<tce cele ochrony srodowiska w Polsce wynikaj<t z polityki
ekologicznej paiistwa. Polityka ekologiczna paiistwa zmierza do harmonizowania i do
rozwoju kraju poprzez r6wnowaZenie cel6w ochrony srodowiska z celami gospodarczymi i
spolecznymi. Opiera silt na konstytucyjnej zasadzie zr6wnowazonego rozwoju, dlatego jej
zalecenia musz<t bye uwzgll(dniane we wszystkich dokumentach strategicznych oraz
programach, kt6rych realizacja moze miee wplyw na stan srodowiska. Polityka ekologiczna
paiistwa przxjmowana jest na 4 lata z perspektyw<t kolejnych 4 lat.
W grudniu 2006 r. Rada Ministr6w przyjl(ia dokument pod nazw<t "Polityka
ekologiczna paiistwa na lata 2007-2010, z uwzgll(dnieniem perspektywy na lata 2011-2014",
bl(d<tcy uszczeg610wieniem i uaktualnieniem "II Polityki ekologicznej paiistwa" z 2000 r.,
kt6ry zostal skierowany do Sejmu. Potrzeba aktualizacji polityki ekologicznej paiistwa
wynikala m.in. z uzyskania przez Polskl( czlonkostwa w Unii Europejskiej i koniecznosci
spelnienia wymagaii wynikaj<tcych z Traktatu Akcesyjnego
oraz osi<cgania cel6w
wsp61notowej polityki ekologicznej. "Polityka ekologiczna paiistwa na lata 2007-2010 z
uwzgll(dnieniem perspektywy na lata 2011-2014" zawiera powyzsze zobowi<tzania.
Nad.rzl(dnym ce1em polityki ekologicznej paiistwa jest zaJ?ewnienie bezpieczeiistwa
ekologicznego kraju (mieszkaiic6w, zasob6w przyrodniczych i infrastruktury spolecznej) i
tworzenie podstaw do zr6wnowaZonego rozwoju spoleczno-gospodarczego.
56
Program Ochrony Srodo'wiska dla mlasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 20'13-2016
Ce1ami realizacyjnymi po!ityki ekologicznej panstwa Sll:
./
Wzmocnienie systemu zarzlldzania oclrronll srodowiska,
,/
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasob6w przyrody,
./
Zr6wnowaZone wykorzystanie materia16w wody i energii,
./
Dalsza poprawa jakosci srodowiska i bezpieczenstwa ekologicznego dla ochrony
zdrowia mieszkaric6w Polski,
,/
Ochrona klimatu.
Podstawowe cele i kierunki dzialari 0 charakterze systemowym to:
,/
zapewnienie wlllczenia ce16w ochrony srodowiska do ustalen zawartych we
wszystkich dokumentach strategicznych i przeprowadzenia oceny skutk6w ekologicznych
ich realizacji przed ich zatwierdzeniem,
,/
uruchornienie
mechanizm6w
zapewniajllcych
ekonomizacjt(
ochrony
srodowiska,
,/
upowszechnienie idei System6w Zarzlldzania Srodowiskowego i wdraZanie
tych system6w w galt(ziach przemyslu 0 znaczllcym oddzialywaniu na srodowisko, wzrost
swiadomosci konsument6w - rozpoznawalnosc logo EMAS, znaku normy PN-EN ISO
14001, Czystszej Produkcji, Odpowiedzialnosc i Troska przez 50% spoleczenstwa oraz
rozw6j EMAS w sektorze malych przedsit(biorstw oraz administracji publicznej szczebla
lokalnego,
,/
stworzenie systemu zapewniajllcego, ze koszty szk6d w srodowisku oraz
koszty zapobiegania powstaniu tych szk6d ponosic bt(dll sprawcy,
,/
stale podnoszenie swiadomosci ekologicznej spoleczenstwa, zagwarantowanie
szerokiego dostt(pu do informacji
0
srodowisku i jego ochronie, zwit(kszenie liczby os6b
podejmujllcych swiadome decyzje konsumenckie, uwzglt(dniajllce koniecznosc ochrony
zasob6w przyrodniczych oraz tworzenie plaszczyzny wsp6lpracy z pozarzlldowymi
organizacjami ekologicznymi oraz wspieranie aktywnosci tych organizacji,
,/
zwit(kszenie roli wiedzy i innowacyjnosci w procesie zr6wnowazonego
rozwoJu gospodarczego i spolecznego kraju, ulatwienie procesu wdraZania nowych
technologii srodowiskowych i ekoinnowacji w gospodarce,
,/
integracja problematyki srodowiskowej i planowania przestrzennego wraz z
koniecznll odbudoWll struktur instytucjonalnych wspierajllcych tt( integracjt(, integracja
systemu monitoringu sieci Natura 2000 z systemem zarzlldzania gospodarkll przestrzenn!l,
57
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspekl)"vq na lata 2013~2016
./
stworzenie skutecznego
systemu prawnych, ekonomicznych i finansowych
.
.
instrument6w polityki ekologicznej zapewniaj1\.cych efektywne i terminowe realizowanie
jej cel6w.
Pozostale cele sredniookresowe polityki ekologicznej (do 2014 r.) dotyczlt:
ochrony przyrody i krajobrazu - zahamowanie strat r6znorodnosci biologicznej
01'
na poziomie wewn1\.trzgatunkowym (genetycznym), gatunkowym i ponadgatunkowym
(ekosystem6w i krajobrazu),
ochrony i zrownowaionego rozwoju lasow - rozwijanie trwale zr6wnowazonej,
01'
wielofunkcyjnej gospodarki lesnej,
ochrony powierzchni ziemi - ograniczenie negatywnego oddzialywania
01'
proces6w gospodarczych na srodowisko glebowe, wzrost powierzchni teren6w
przekazywanych do rekultywacji;
ochrona ,kopalin i wad podziemnych - doskonalenie prawodawstwa
01'
dotycz1\.cego ochrony zasob6w kopalin i w6d podziemnych oraz zharmonizowanie
przepis6w z tego zakresu, poszukiwanie i wykorzystanie substytut6w zasob6w
nieodnawialnych, ograniczenie presji wywieranej na srodowisko podczas prowadzenia
prac geologicznych, a tme w trakcie eksploatacji z16z kopalin, optymalizacja
wykorzystania i zr6wnowazone uZytkowanie kopaIin i w6d podziemnych, ochrona
g16wnych zbiornik6w w6d podziemnych, kt6re stanowilt g16wne, strategiczne zr6dlo
zaopatrzenia ludnosci w wodtt, usprawnienie funkcjonowania administracji geologicznej
w celu lepszej ochrony kopalin i w6d podziemnych, eliminacja nielegalnej eksploatacji
kopalin,
01'
biotechnologie i organizmy zmodyjikowane genetycznie - zapewnienie
bezpieczenstwa biologicznego kraju,
01'
zrownowaione wykorzystanie materialow, wody i energii - wdrozenie zasady
decoupIingu - rozdzielenia zale:i:nosci oddzialywania rozwoju gospodarczego na
srodowisko, wzrost efektywnosci wykorzystania surowc6w, w tym zasob6w wodnych w
gospodarce, zwittkszenie efektywnosci energetycznej gospodarki, zaoszczttdzenie 9%
energii finalnej w
ci~
9 lat, do roku 2017, zapobieganie i ograniczanie powstawania
odpad6w u .ir6dla, a tme zrnniejszenie ich negatywnego oddzialywania na srodowisko,
01'
wykorzystania energii ze irodel odnawialnych - wspieranie budowy nowych
odnawialnych ir6del energii, tak by udzial energii z OZE w zuZyciu energii pierwotnej
'oraz w krajowym zuZyciu energii eIektrycznej brutto ~sif\.g01\.l w roku 2010 conajmniej
7,5% oraz utrzymanie tego udzialu na poziomie nie nizszym w latach 2011-2014, przy
58
Program Ochrony'Srodowiska dia miasta Marki na iata 2009-2012 z perspektywq na lata' 2013-2016
przewidywanyni wzroscie' konsumpcji energii elektrycznej w Polsce oraz dalsze
.
.
zwi«kszenie udziaru biopaliw w odniesieniu do paliw uZ)'wanych w transporcie,
ksztaltowanie zasob6w wodnych oraz ochrona przed powodziq i skutkami
v'
suszy - d1jj:enie do zapewnienia dobrego stanu Gakosciowego i ilosciowego) w6d w
zarz~dzania
Polsce, wdraianie zr6wnowaionego
reorganizacj« sluZb
zajmuj~cych
zasobami wodnynii w Polsce, w tyni
si« gospodarowaniem wodami poprzez ich integracj«,
zmiana systemu finansowania gospodarki wodnej (samofinansowanie gospodarki
wodnej), efektywna ochrona przed
gospodark~ lesn~
powodzi~
i suszI\, integracja gospodarki wodnej z
poprzez planowanie przestrzenne, konsekwentna realizacja "Programu
dla Odry-2006",
relacja "srodowisko-zdrowie - zahamowanie powstawania srodowiskowych
v'
zagrozen zdrowia,
v'
jakos(: wad -
osi~«cie
dobrego stanu krajowych w6d powierzchniowych i
podziemnych,
v'
zanieczyszczenie powietrza - spemienie WyniagaiJ. prawnych w zakresie jakosci
powietrza, spelnienie standard6w emisyjnych z instalacji Wyniaganych przepisami prawa,
redukcja emisji z obiekt6w energetycznego spalania w kierunku pulap6w emisyjnych
okreslonych w Traktacie Akcesyjnyni,
v'
gospodarka odpadami - ograniczenie i10sci wytwarzanych odpad6w,
utrzynianie tendencji oddzielenia wzrostu i10sci wytwarzanych odpad6w od wzrostu
gospodarczego kraju PKB, zwi«kszenie udziaru odzysku, w tym w szczeg61nosci odzysku
energii z odpad6w, zgodnego z Wyniaganiami ochrony srodowiska, zmniejszenie ilosci
wszystkich odpad6w kierowanych na skladowiska odpad6w, w tyni w szczeg6lnosci
doprowadzenie do sytuacji, ze w 2013 r. nie b«dzie skladowanych odpad6w komunalnych
ulegaj~cych
biodegradacji wi«cej niz 50% masy tych odpad6w wytworzonych Iw 1995 r.,
zamkni«cie do konca 2009 r. wszystkich krajowych skladowisk nie
spelniaj~cych
Wyniaganych standard6w, wyeliminowanie praktyki nielegalnego skladowania odpad6w,
calkowite wyeliminowanie i unieszkodliwienie PCB do 2010 r., rozbudowa systemu
odzysku i unieszkodliwiania zuZytego sprz«tu elektrycznego i e1ektronicznego oraz
zuzytych baterii i akumulator6w, zapewnienie pemej skutecznosci dzialania systemu
zbierania i demontaZli pojazd6w wycofanych z eksploatacji, stworzenie kompleksowej
bazy danych 0 wprowadzonych na rynek produktach i gospodarce odpadami w Polsce,
v'
substancje chemiczne w srodowisku'- propagowanie stosowania bezpiecznych
dla ludzi i srodowiska zamiennik6w chemikali6w i preparat6w niebezpiecznych (w tym
59
Program OcMony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq"na lata 2013-2016
produktow biodegradowalnych), stworzenie spojnego sytemu odpowiedziafnosci za
chemikalia: wprowadzane na rynek, stosowane w produkcji oraz wystt(puj&cce w
produktach i odpadach, minimalizacja niekorzystnego wpl:ywu stosowania chemikaliow
na ludzi i srodowisko, propagowanie stosowania produktow chemicznych ulegaj&ccych
biodegradacji,
./
zapobieganie niszczeniu ozonu stratosferycznego - wycofanie z obrotu i
stosowania substancji niszcz&ccych warstwl( ozonow&c z wyj&ctkami dopuszczonymi przez
Protokol montrealski oraz regulacje Unii Europejskiej,
./
powaine awarie przemyslowe - zmniejszenie ryzyka wyst!\pienia powaZilej
awarii przemyslowej przez nadz6r nad wszystkimi instalacjami b€(d&ccymi potencjalnymi
irodlami takiej awarii, ograniczenie skutkow powainych awarii w odniesieniu do ludzi,
srodowiska oraz wartosci materialnych,
./
oddzialywanie halasu - zmniejszenie zagrozenia mieszkaflc6w Polski
ponadnormatywnym halasem zwlaszcza emitowanym przez srodki transportu,
./
oddzialywanie pol elektromagnetycznych - ochrona mieszkaflcow przed
nadmiernym oddzialywanie pol elektromagnetycznych,
./
bezpieczenstwo jqdrowe i ochrona prze promieniowaniem - podwyzszenie
poziomu bezpieczenstwa j&cdrowego i ochrony radiologicznej spoleczenstwa polskiego,
./
ochrona klimatu - konsekwentne wdraianie krajowych programow redukcji
emisji, tak aby w perspektywie dlugoterminowej
osi~&cc
redukcje emisji
W
odniesieniu
do emisji w roku bazowym, wynikaj&cc&c z porozumien mil(dzynarodowych, podjl(cie
dzialafl maj&ccych na celu dostosowanie wybranych sektorow oraz obszarow Polski do
konsekwencji zmiany klimatu.
5.2. Limity ujli!te w II Polityce ekologicznejpanstwa
W "II Polityce ekologicznej panstwa", przyjl(tej przez Radl( Ministrow w czerwcu
2000 r.,
a nastt(pnie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w sierpniu 2001 r., ustalone
zostaly nastt(puj&cce wazniejsze limity krajowe, zwi'l.Zane z racjonalnym wykorzystaniem
zasobow naturalnych i popraw&cjakosci srodowiska (wszystkie dotycz&c celow do
osi~il(cia
najpoiniej do 2010 r.):
./
zmniejszenie wodochlonnosci produkcji
0
50% w stosunku do stanu w 1990 r.
(w przeliczeniu na PKB i wartosc sprzedan&c w przemysle),
60
Progral1i Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
./
~graniczenie materialochlonnosci produkcji 0 50%
Vi st?sunkudo 1990 r. w
taki spos6b, aby uzyskac co najrnniej srednie wielkosci dla paitstw OEeD (w przeliczeniu
na jednostkt( produkcji, wartosc produkcji lub PKB),
./
ograniczenie ZliZycia energii
0
50% w stosunku do 1990 r. i 25% w stosunku
do 2000 r. (r6wniei w przeliczeniu na jednostkt( produkcji, wartosc produkgi lub PKB),
./
dwukrotne zwit(kszenie udzialu odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych
w procesach produkcyjnych odpad6w przemyslowych w por6wnaniu ze stanern z 1990 r.,
01'
odzyskanie i powt6rne wykorzystanie co najrnniej 50% papieru i szkla z
odpad6w komunainych,
./
perna (l00%) likwidacja zrzut6w sciek6w nieoczyszczonych z miast
zaklad6w przemyslowych,
./
zmniejszenie
ladunku
zanieczyszczen
odprowadzanych
powierzchniowych, w stosunku do stanu z 1990 r., z przemyslu
komunalnej (na terenie miast i osiedli wiejskich)
0
0
do
w6d
50%, z gospodarki
30% i ze splywu powierzchniowego -
r6wniei 0 30%,
./
ograniczenie ernisji py16w
0
75%, dwutlenku siarki
0
56%, tlenk6w azotu
0
31 %, niemetanowych lotnych zwi¢6w organicznych 0 4% i amoniaku 0 8% w stosunku
do stanu w 1990 r.,
./
do konca 2005 r. wycofanie etyliny i przej Scie wyhlcznie na stosowanie
benzyny bezolowiowej.
W dokumencie rz!ldowym jakimjest "Polityka ekologiczna paitstwa na lata 2007-2010
z uwzglt(dnieniem perspektywy na lata 2011-2014" wprowadzono lirnity w zakresie
zr6wnowaionego wykorzystania material6w, wody i energii oraz dalszej poprawy jakosci
srodowiska i bezpieczenstwa ekologicznego m.in.:
./
zapewnienie do konca 2015 r. (przez Polsk«) 75% redukcji calkowitego
ladunku azotu i fosforu w sciekach komunalnych pochodz!lcych z obszaru kraju i
zakonczyc program budowy, rozbudowy i modernizacji system6w kanalizacyjnych
1
oczyszczalni sciek6w w aglomeracjach 0 RLM od 2000 do 15 000,
./
zaoszczt(dzenie 9% energii finalnej w ciqgu 9 lat do roku 2017,
./
osi~t(cie
7,5% udzialu energii wytwarzanej ze ir6del odnawialnych
zar6wno w bilansie zuiycia energii pierwotnej w 20 lOr. jaki i takiego samego udzialu
tych ir6del w produkcji energii elektrycznej,
./
uzyskaniu 5,75% udzialu hiokomponent6w w zuiyciu paliw plynnych w
transporcie do 20 lOr.,
61
,/
podiliesienie poziomu odzysku odpad6w komunalnych do 10% w 2010 L,
v'
wyposazenie, do kOllca 20 lOr., aglomeracji powyzej 100 000 RLM w
oczyszczalnie
sciek6w
z
podwyzszonym
usuwamem
biogen6w
do
wartoSci
nieprzekraczalnych 10 mg N/dm3 i I mg P/dm3 oraz niezb((dna modemizacja i
rozbudowa istniej'tcej w tych aglomeracjach sieci kanalizacY.inej,
wyposazenie aglomeracji
v'
wielkosci 15 000 - 100 000 RLM w biologiczne
0
oczyszczalnie sciek6w z podwyzszonym usuwaniem biogen6w,
zmniejszenie ilosci wszystkich odpad6w kierowanych na skladowiska
v'
odpad6w, w tym w szczeg6lnosci doprowadzenie do sytuacji, ze w 2013 r. nie b((dzie
skladowanych odpad6w komunalnych ulegaj'tcych biodegradacji wi((cej niz 50% masy
tych odpad6w wytworzonych w 1995 L
Powyzsze lirnity powinny byc obligatoryjnie wl'tczane do polityk sektorowych we
wszystkich dziedzinach gospodarowania, a twe do strategii i program6w na szczeblu
regionalnym i lokalnym. Jednak dotychczas nie dokonano podzialu na limity regionalne (dane
liczbowe naleZy traktowac wi((c jako orientacyjne i sruz'tce do por6wnan rni((dzyregionalnych
i okreslenia tempa realizacji polityki ekologicznej panstwa). W zakresie gospodarowania
odpadami dla miasta Marki nalezy przyj'tc limity okreslone w planie gospodarki odpadami
dla powiatu wolominskiego.
53.
Programy regionalne i lokalne na sl!siednich obszarach
Istniej't dwa specyficzne obszary ochrony srodowiska, kt6re wymagaj't koordynacji
poziomej
mi((dzy
programami
ochrony
srodowiska
dla
s'tsiednich
jednostek
administracyjnych. S't to: zalemosc jakosci pobieranej wody powierzchniowej w danej
jednostce (gminie, miescie) od zrzutu sciek6w w jednostkach ulokowanych w g6r(( biegu
rzeki, oraz przeplywy zanieczyszczen powietrza pomi((dzy s'tsiaduj'tcymi jednostkami
administracyjnymi. Dlatego konieczna jest koordynacja program6w ochrony w6d w ukladzie
zlewniowym oraz koordynacja program6w ochrony powietrza na dUZych obszarach.
W pierwszym przypadku dobrym mechanizmem tej koordynacji byloby sporz'tdzanie
program6w ochrony w6d w trybie porozumienia· gmin lub zwi'tZku gmin
0
zasi((gU
zlewniowym. W6wczas gminne, a takZe powiatowe programy ochrony srodowiska moglyby
byc sporz'tdzane (w cz((sci dotycz'tcej ochrony w6d) bezposrednio na podstawie programu
zlewniowego.
62
. W przypadku ochrony powietrza problem jest trudniej~zy, gdyz skutecznose lokalnych
1
regionalnych strategii ograniczania emisji musialaby bye oceniania na podstawie,
testowanych
obecnie,
odpowiednich
wie1koobszarowych
modeli
matematycznych,
uwzglt(dniajllcych efekty oddzialywania zar6wno wlasnej emisji, jak i naplywu zewnt(trznego.
Przy opracowywaniu program6w ochrony srodowiska nale±y r6wniez zwr6cie uwagt(
na koniecznose integrowania pomit(dzy gminami plan6w dotyCZllcych ochrony r6Znorodnosci
biologicznej. Jest to niezbt(dne w ce1u zachowania sp6jnosci korytarzy ekologicznych oraz
plan6w ochrony park6w narodowych i krajobrazowych oraz rezerwat6w przyrody, lezllcych
na sllsiadujllcych terytoriach.
63
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marlel na lata 20rJ9-2OJ 2 z perspektywq na lata 2013-2016
6. USTALENIAPROGRAMU
Podstawow1t zasad1t przyj"t1t w Programie Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na
lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016 jest zasada zrownowazonego rozwoju
umoiJiwiaj1tca efektywniejsze zagospodarowanie istniej1tcego potencjal:u miasta (zasob6w
srodowiska, obiektow, sprz"tu, jak i ludzi oraz wiedzy).
Na podstawie kompleksowego raportu
0
stanie srodowiska oraz irodl:ach jego
przeksztal:cenia i zagrozenia ponizej przedstawiono propozycj" dzial:an programowych
umozliwiaj1tcych spel:nienie zasady zrownowazonego rozwoju poprzez koordynacj" dzial:ail
w sferze gospodarczej, spol:ecznej i srodowiskowej. Daje to mozliwosc planowania
przyszl:osci gminy w perspektywie kilkunastu Iat i umozliwia aktywizacj" spol:eczenstwa
miasta - zwi"kszenie inicjatywy i wpl:ywu spol:ecznosci na realizacj" dzial:ail rozwojowych.
Cele i dzial:ania proponowane w Programie powinny posl:u:iyc do tworzenia
warunkow dIa takich zachowail og6l:u spol:eczenstwa, kt6re polegac b"d1t w pierwszej
kolejnosci na niepogarszaniu stanu srodowiska przyrodniczego na danym terenie, a nastl(pnie
na jego poprawie. Realizacja wytyczonych celow w Programie powinna spowodowac
zrownowazony rozw6j gospodarczy, polepszenie warunk6w iycia mieszkailcow przy
zachowaniu walorow srodowiska naturainego na terenie miasta Marki.
6.1. Cele Programu
Nadrz"dnym przyj"tym celem strategicznym wspomagaj1tcym zrownowazony rozwoj
na obszarze miasta Marki jest:
Na podstawie opracowanej diagnozy
analizy dokumentow wyzszego rz"du
zaproponowano pi"c cel6w strategicznych.
Obejmuj1t one najwa:itJ.iejsze obszary problemowe (spol:eczenstwo, gospodarka
i ochrona srodowiska), ktore maj1t wpl:yw na rozwoj i przyszl:y ksztah gminy.
Realizacji celu nadrz~dnego maja- sprzyjac. zdefiniowane poni:i:ej cele strategiczne
(dlugookresowe) do roku 2016 oraz ce1e kr6tkotenninowe na lata 2009-2012.
I Cele dlugoterminowy nr 1: Rozw6j infrastruktury ochrony srodowiska
realizowany przez cele kr6tkoterminowe:
1. Ograniczenie zanieczyszczenia w6d powierzchniowych i podziemnych
• rozw6j sieci kana1izacyjnej,
•
budowa
przyzagrodowych
oczyszczalni
sciekaw
w
zabudowie
rozproszonej
(z uwzgl~nieniem warunkaw gruntowo-wodnych),
•
•
zapewnienie skutecznej ochrony zbiornikaw w6d podziemnych przed degradacj%
ograniczenie zrzutu sciekaw do wad ze :i:radel przemyslowych,
• zapewnienie rnieszkailcom wody pitnej dobrej jakosci,
• monitoringjakosci wad.
Realizacja powyzszego ce1u jest jednym z zOOail priorytetowych Programu. Biorltc
pod
uwag~
niezadowa1ajltcy stan wad powierzchniowych na terenie Marek, konieczne jest
podj~cie dzialail
Glawne
z zakresu ochrony wad.
dzialania
zmierzaja-ce
powierzchniowych i podziemnych powinny
do
si~
ograniczenia
zanieczyszczenia
wad
sprowadzac do e1iminacji 1ub przynajmniej
ograniczenia wplywu zanieczyszczen z r6:i:nych :i:rOdel.
Wi~kszosc
zanieczyszczen
trafiajltcych do w6d wiil:i:e si~ z nieuporza-dkowana- gospodarklt sciekow% a w zwiltZku z tym
konieczne jest podj~cie dzialail zrnierzajltcych w kierunku jej uporza-dkowania.
Podstawowe zadania w sektorze komunalno-bytowym, to przede wszystkim
rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej na terenie miasta, a co za tym idzie likwidacja
dotychczasowych zbiornik6w gromadzenia sciek6w. Wskazane jest tilie przeprowOOzenie
kontro1i szcze1nosci istnieja-cych szamb, zlokalizowanych na terenach nieskanalizowanych.
Na terenach z zabudowlt rozproszon% gdzie nie ma l)1oz1iwosci rozbudowy sieci
kanalizacyjnej, proponuje
istnieje mozliwosc ze
si~ budow~
wzg1~du
kanalizacyjnej proponuje
si~
przyzagrodowych oczyszczalni sciek6w (tam gdzie
na warunki gruntowo-wodne). W stosunku do istniej1tCej sieci
przeprowadzenie inwentaryzacji stanu sieci, a w przypadku
odcink6w b~d~cych w zlym stanie technicznym -
65
wymian~.
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki ;,a lata 2009-2012 z pe"spekO"vq na lata 2013-2016
Nalezy rowniez d!jZye do ograniczenia. splyw6w powierzchniowych z drog oraz
terenow przemyslowych, handlowych i uslugowych bezposrednio do wod i gruntu. Splywy
wod opadowych i roztopowych z ulic nios'l szczegolne zagrozenie glownie w okresie
jesienno-zimowym, kiedy stosuje sit( srodki chemiczne zapobiegaj/tce sliskosci jezdni.
RozwiljZaniem w tym zakresie b«dzie niew/ttpliwie rozbudowa sieci kanalizacji deszczowej.
Ponadto konieczne jest ograniczenie stosowania nawozow mineralnych i srodkow ochrony
roslin w miejscach polozonych w s/tsiedztwie ciekow i zbiornikow wodnych, jak rowniez
przeciwdzialanie przeksztalcaniu laJ<: w grunty orne.
Ograniczenie zanieczyszczenia wod powierzchniowych i podziemnych rna sluZye
zachowaniu odpowiedniej jakosci w6d takZe w kontekscie zapewnienia mieszkaticom wody
pitnej dobrej jakosci. Realizacji tego zmierzenia rna sprzyjae m.in. rozbudowa sieci
wodoci/tgowej.
Zapewnienie ochrony wod podziemnych i powierzchniowych rna bye realizowane takZe
poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisow w planach zagospodarowania przestrzennego.
2. Poprawa jakosci powietrza atmosferycznego poprzez ograniczenie emisji
zanieczyszczen
•
modemizacja lokalnych kotlowni w kierunku eliminacji w«gla jako paliwa,
•
dzialania zmierzaj/tce do wykorzystania odnawialnych i;rodel energii (biomasa),
•
tennomodernizacja budynkow,
•
zagospodarowanie
zieleni/t
terenow
zlokalizowanych
wzdluZ
drog
nadmiernie
obciltZonych ruchem drogowym,
•
monitoring jakosci powietrza atmosferycznego.
Stan powietrza atmosferycznego na terenie Marek jest jednym z najpowa:Zniejszych
problemow w zakresie ochrony srodowiska. Glownym zrodlem zanieczyszczenia powietrza
jest ruch komunikacyjny (m.in. droga krajowa nr 8), powoduj/tcy emisjt( zanieczyszczen
przede wszystkim tlenkow azotu, dwutlenku siarki, tlenku w«gla oraz metali cit(Zkich i pylu.
Na terenie miasta zanotowano sporadyczne przekroczenia dopuszczalnych nonn niektorych
zanieczyszczen gazowych oraz notoryczne przekroczenia nonn pylu. Najbardziej efektywnym
rozwiljZaniem w tyro zakresie bylaby budowa obwodnicy miasta. Obecnie jednak naleiy
rozpatrywae dzialania a1tematywne dotycz/tce optymalizacji warunkow ruchu drogowego,
zapewniaj/tce zwit(kszenie plynnosci i przepustowosci ruchu, jak rowniez poprawt( stanu
66
technicznego infrastruktury drogowej. Powyzsze rozwi'tZania wykraczaj/l jednak poza obszar
dzialalnosci wladz miasta. Rozwi'tZaniami mozliwymi do realizacji, w zakresie ograniczenia
emisji zanieczyszczen powietrza atmosferycznego, na poziomie gminy, S/l dzialania dotycz/lce
zagospodarowania zie1eni/l teren6w zlokalizowanych wzdl:u:i: dr6g
0
znacznym natl<zeniu
ruchu (ograniczenie rozprzestrzeniania sil< zanieczyszczen), czy tez utrzymanie nalezytej
czystosci nawierzchni ulic i plac6w (sluz/lCe ograniczeniu zapylenia).
Kolejnym ir6dlem zanieczyszczen powietrza atmosferycznego na terenie Marek,
emituj/lcym znaczne ladunki zanieczyszczen, S/l indywidualne paleniska domowe oraz
niewielkie lokalne kotlownie. Dzialaniem zmierzaj/lcym do poprawy sytuacji w tym zakresie
jest modernizacja lub przebudowa system6w ogrzewania z opalanych
w~lem,
w kierunku
paliw "przyjaznych srodowisku" (gazowe, olejowe). Istotna z punktu widzenia ograniczenia
ernisji niskiej moze byc r6wniez rozbudowa sieci gazowej, a co za tyro idzie wykorzystanie
gazu do ce16w grzewczych. Ponadto proponuje sil< rozpowszechnienie mozliwosci
wykorzystania odnawialnych ir6de1 energii (g16wnie energii slonecznej lub gruntowej), a
tak:i:e modemizowanie kotlowni w kierunku zastosowania paliw altematywnych (wierzby
energetycznej, slomy, itd.). Zadaniem wladz miasta byloby przede wszystkim wspieranie
wspornnianych przedsil<wzil<c, przede wszystkim poprzez dofinansowywanie, b!\.dz pomoc w
uzyskaniu srodk6w z Unii Europejskiej, ale· tak:i:e przez pozyskiwanie inwestor6w
zainteresowanych uruchomieniem wspomnianych system6w na terenie miasta.
Dzialaniem zmierzaj/lcym do poprawy jakosci powietrza atmosferycznego S/l tak:i:e
przedsil<wzil<cia dotycz/lce termomodemizacji budynk6w mieszkalnych i publicznych,
obejmuj/lce przede wszystkim termoizolacjl< obiekt6w, wymianl< stolarki okiennej, czy tez
montaz regulator6w ciepla, kt6re sprzyjaj/l minimalizacji zuZycia energii, a przez to
ograniczaj/l emisjl< zanieczyszczen pochodz/lcych ze spalania paliw w ir6dlach ciepla.
3. Rozpoznanie ucil!zliwosci zwil!zanej z halasem i wibracjami oraz
ograniczenie uci:p:liwosci akustycznych
•
rozw6j i modemizacja infrastruktury drogowej,
•
zagospodarowanie
zieleni/l
teren6w
zlokalizowanych
wzdluz
dr6g
nadmiemie
obci/lzonych ruchem drogowym,
•
budowa ekTan6w dZwil<kochlonnych w miejscach 0 nasilonym rucliu drogowym,
67
• modemizacja budynk6w w poblim
ir6d~l
ponadnormatywnego halasu poprzez poprawt(
ich izolacyjnosci,
• monitoring halasu.
Podstawowym dzialaniem w zakresie ochrony przed halasem jest rozpoznanie
uci!\±liwosci
zwi~zanej
ze
emisj~
halasu do srodowiska. Wskazane jest, aby
Urz~d
Miasta
przy wsp61pracy ze Starostwem Powiatowym, przeprowadzil inwentaryzacjt( zr6der
uci!\±liwosci akustycznej, co wraz z monitoringiem halasu prowadzonym przez WIOS,
pozwoli ustalie konkretne dzialania zmierzaj~ce zachowaniu dopuszczalnych norm halasu.
W chwili obecnej, podstawowym ir6dlem halasu jest ruch komunikacyjny, przede
wszystkim na
biegn~cej
Bior~c
przez miasto, drodze krajowej nr 8 Warszawa - Bialystok.
pod uwagt(, ze budowa obwodnicy miasta jest przedsi«wzit(ciem niemozliwym do
natychmiastowej realizacji, nale:i:y
podj~e
dzialania naprawcze, tymczasowo
ograniczaj~ce
uci!\±liwosci halasowe. Wsr6d takich dzialaiJ zaleca sit( zwit(kszenie iloSci izolacyjnych pas6w
zieleni, a takZe wykluczenie z uZytkowania pojazd6w, kt6re emituj~ ponadnonnatywny halas.
Ponadto, podobnie jak w przypadku ochrony przed zanieczyszczeniami powietrza
atmosferycznego,
pochodz~cymi
z ruchu komunikacyjnego, tak i w przypadku halasu,
zalecana jest wymiana stolarki okiennej, w budynkach
znacznym natt(zeniu ruchu, na olma
0
znajduj~cych
sit( w pobli:i:u dr6g
odpowiedniej izolacyjnosci akustycznej. Dodatkowo
s~
stosuje sit( r6wniez diwit(kochlonne elewacje budynk6w. Dzialania te realizowane
wlascicieli
budynk6w
oraz
halasowych
pochodz~cych
0
sp61dzielnie
mieszkaniowe.
Ograniczeniu
przez
uci!\±liwosci
z ruchu komunikacyjnego sprzyja takZe poprawa nawierzchni
istniejllcych dr6g oraz organizacja ruchu zwit(kszajllca plynnose poruszania sit( pojazd6w.
Uci!\±liwosci halasowe
pochodz~ce
z zaklad6w przemyslowych
mog~
ograniczeniu poprzez modernizacj« technologii produkcji w kierunku rozwi1\f':aiJ
0
ulec
niskim
poziomie halasu oraz montaz ektan6w akustycznych wok61 obiekt6w szczeg6lnie
uci!\±liwych.
Wsr6d dzialafJ zapobiegawczych konieczne jest wprowadzenie do miejscowych
plan6w zagospodarowania przestrzennego zapis6w
dotycz~cych
standard6w akustycznych, w
zaleznosci od przeznaczenia terenu. Wskazane jest, aby natt(zenie halasu bylo jednym z
kryteri6w branych pod uwagt( przy lokalizacji nowych inwestycji w miescie. Stan akustyczny
natomiast,
powinien bye
uwzgll(dniany
w prognozach
do
miejscowych
plan6w
zagospodarowania przestrzennego, a takze w opracowaniach ekofizjograB.cznych. Ponadto w
zakresie dzialaiJ prewencyjnych konieczny jest prawidlowy przebieg procedury oceny
68
Program Ochrony Srodowiskci dla miasta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
oddzialywania inwestycji na §rod?wisko; z uwzgI«dnieniem analizy oddzialywania haJas1.7 na
srodowisko.
4. Usprawnienie systemu gospodarki odpadami
•
kierunki dziahu\. w tym zakresie uwzgI«dniono w Planie Gospodarki Odpadami dla
miasta Marki na lata 2009-2012 z uwzgl~dnieniem perspektyw na lata 2013-2016.
Cele dlugoterminowy nr 2: Utrzymanie stanu obecnego, ochrona i racjonalne
wvkorzvstanie zasobOw orzyrody
realizowany przez cele krOtkoterminowe:
5. Zapobieganie powaznym awariom i zagrozeniom naturalnym oraz eliminacja
i minimalizacja ewentualnych skutk6w w razie ich wystlWienia
•
biez~ca
•
kontrola instalacji i obiekt6w zawieraj~cych materialy niebezpieczne,
•
utrzymanie sprawnego systemu alarmowego na wypadek zaistnienia powa:znej awarii,
•
gotowos6 do podj«cia eliminacji ewentualnych skutk6w wywolanych wystljpieniem
aktualizacja tras przewoz6w substancji niebezpiecznych,
powa:znej awarii.
Na terenie Marek organem odpowiedzialnym za koordynowanie dziahu\.. zwillZanych z
reagowaniem kryzysowym jest Starosta powiatu wolommskiego,
dzialaj~cy
w tym zakresie
przy pomocy Powiatowego Zespolu Reagowania Kryzysowego.
W
obr«bie dzialalnosci
zmierzaj~cej
do
zapobiegania powa:znym
awariom,
zagrozeniom naturalnym oraz eliminacji i minimaIizacji ewentualnych skutk6w w razie ich
powstania, wskazane jest podj«cie czynnosci zapobiegawczych. Wsr6d nich nale±y wymieni6
wdra:zanie zasad zawartych w zapisach Wojew6dzkiego
przede wszystkim
.
. Planu Zarz1jdzania
Ryzykiem, biez~c~ aktualizacj« Iisty obiekt6w, kt6re stwarzaj~ potencjalne zagrozenie
wystljpienia powa:znej awarii oraz egzekwowanie od
zarz~dzaj~cych
obiektami raport6w
0
bezpieczenstwie i plan6w operacyjno-ratowniczych itd.' Ponadto, w ramach dzialan
prewencyjnych, nale±y prowadzi6 monitoring instalacji i obiekt6w,
69
b«d~cych
potencjalnymi
sprawcami wywolania powaznej aWaJ;ii. W pizypadkuprzewozu substancji niebezpiecznych,.
proponuje
si~
kontrolowanie zaladunku, transportu i roziadunku material6w i substancji
niebezpiecznych. Poza tyro wskazana jest takZe kontrola stanu technicznego pojazdow
przewoz~cych
wspomniane materialy oraz wyznaczanie optymalnych tras przewozu. W
ramach eliminacji i minimalizacji ewentualnych skutkow w razie ich wyst1\Pienia nale:i:y
zachowa6 gotowos6 do podj~cia eliminacji ewentualnych skutk6w wywolanych wyst1\Pieniem
powaznej awarii lub
kl~ski
:i:ywiolowej.
Elirninacja i minimalizacja zagrozenia pozarowego, szczegolnie na terenach lesnych,
ma
si~
sprowadza6 do wykonania pas6w przeciwpozarowych oraz utrzymanie drog
pozarowych w stanie przejezdnym. Na terenach zlokalizowanych pod liniami energetycznymi
i wokol transforrnatorow konieczne jest usuniecie krzewow oraz zb~nych galt(Zi.
6. Ochrona i racjonalne wykorzystanie gleb i powierzchni ziemi oraz w6d
powierzchniowych i podziemnych
•
ograniczenie zanieczyszczen pochodz~cych ze irode! rolniczych,
•
kompleksowa gospodarka odpadami,
•
ochrona gleb przed zakwaszeniem,
•
optyroalizacja poboru wod na potrzeby mieszkanc6w i przemyslu,
•
ograniczenie strat wody w sieci wodoci~owej.
Stan gleb w Markach wskazuje na koniecznos6 ich ochrony, szczegolnie ze
na znaczne zakwaszenie. W
zwi~
wzgl~u
z powyzszym konieczne jest racjonalne gospodarowanie
glebami poprzez upowszechnienie zasad dobrej praktyki rolniczej i rolnictwa ekologicznego.
W ramach dzialan nalezaloby zwroci6
zmniejszaj~ce
szczegoln~ uwag~
na odpowiednie zabiegi
zakwaszenie, stosowanie nawozow i srodk6w ochrony roslin w optymalnych
dawkach, a takZe upraw~ odpowiedniej roslinnosci.
Gleby na terenie miasta w wit(k:szosci
zanieczyszczen. Proponuje
si~ jednak podj~cie
stanu, poprzez ograniczenie czynnikow
charakteryzuj~
dzialan
si~
zmierzaj~cych
wplywaj~cych
na
niskim poziomem
do utrzymania takiego
degradacj~
g1eby, a szczegolnie
emisji komunikacyjnych i przemyslowych, a takZe prawidlow~ gospodark~ odpadami.
Konieczne
s~
takZe dzialania
zapobiegaj~ce
niekontrolowanym przeksztalceniom
gruntow rolnych i lesnych na cele nierolnicze i nieleSne, a szczegolnie pod inwestycje. W
70
Program Ochrol1Y Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq l1a lata 2013-2016
zwi'tzku z powyzszy~ naJezaloby dokonae takich zamian juz w miejsco~yc4 planach
zagospodarowania przestrzennego, z uwzgl((dnieniern zasad racjonalnego wykorzystania gleb
i powierzchni ziemi.
W zakresie ochrony gleb wskazane jest rowniez przeprowadzenie rekultywacji gleb i
gruntow zdegradowanych, w przypadku pojawiania si(( takich.
W rarnach ochrony ilosciowej wod podziernnych i powierzchniowych, zgodnie z
ustaleniarni Programu Ochrony Srodowiska dla powiatu wolomi71skiego na lata 2004-2011,
wskazane jest wdrazanie ustalen regionalnego prograrnu ochrony przeciwpowodziowej, a
twe ujmowanie w rniejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenow
narazonych na zalanie lub podtopienie. Ponadto zalecono porz'tdkowanie i konserwacj((
urzltdzen melioracyjnych oraz dzialania zmierzaj'tce do ochrony zbiornikow retencyjnych.
Zaproponowano rowniez stosowanie wodooszcz«dnych technologii przernyslowych, co rna
sluZye ograniczeniu zui:ycia wody w przemysle. W zakresie ograniczenia zui:ycia wody w
sektorze komunalno-bytowym wskazany jest montai: licznikow zu.i:ycia wody. Poza tym
konieczne jest podj((cie dzialai\. zmierzajltcych do ograniczenia strat wody w sieci
wodoci~owej.
Sarna rozbudowa sieci
wodoci~owej
moze bye traktowana jako dzialanie
zmierzaj'tce do racjonalnego wykorzystywania zasobOw wodnych, dzi((ki uporz<tdkowaniu i
mozliwosci kontroli poboru wod.
7. Ochrona flory i fanny
•
dzialania na rzecz aktywnej ochrony przyrody i krajobrazu,
•
utrzymanie wysokiej roznorodnosci biologicznej,
•
inwentaryzacja i sporzltdzenie uproszczonych planow urz<tdzania lasow prywatnych,
•
uwzgl((dnienie w
procesie
inwestycyjnym
ochrony wartosci
przyrodniczych
i
krajobrazowych.
Miasto Marki nalei:y do obszarow
0
znacznej lesistosci idose dui:ej powierzchni
pokrytej zielenilt miejsklt. Ponadto na terenie Marek wyst((puj't obszary 0 wysokich walorach
przyrodniczych, obj((te ochronltprawnlt. W zwiltzku z tym konieczne jest prowadzenie dzialan
zmierzajltcych do ochrony zasobOw przyrodniczych, a w tym flory i fauny.
W zakresie ochrony lasow konieczne jest zachowanie pelnionych funkcji, zarowno w
kontekscie gospodarczym,
.
ale twe spolecznym i przyrodniczym. Wskazane jest
przeprowadzenie inwentaryzacji lasow prywatnych, a w dalszej kolejnosci sporzltdzenie
71
Program Ochrolly Srodowiska dia miasta Mark! Ila lata 2009-2012 z perspektywq Ila lata 2013-2016
uproszczonych
planow
\!fz'tdzania
lasu.
Ponadto
proponuje. si(( podjecie. dzialan
zmierzaj'tcych w kierunku tworzenia zwartych kompleksow lesnych, co umozliwi zachowanie
ci~losci
korytarzy ekologicznych. W ramach dzialan zmierzaj'tcych do zwi((kszania
lesistosci wskazane jest wdrazanie programow zalesiania, glownie poprzez zalesianie gruntow
wyl'tczonych z u:iytkowania rolniczego lub nieu:i:ytkow. Na obszarach chronionych konieczne
jest prowadzenie czynnosci, zarowno w ramach ochrony czynnej, jak i biernej.
Ochrona lasow sprowadza si(( takZe do dbalosci 0 poszczegolne jego elementy. W tyrn
celu nale:i:y zwrocic szczegoln't uwag(( na zagrozenie drzewostanow przez szkodniki owadzie
i grzyby pasoZytnicze. Sposobem eliminacji zagrozenia, w przypadku owadow, jest
prognozowanie pojawu owadow, a takZe wystawianie pulapek, czy usuwanie zasiedlonych
drzew, gal((zi, kory. Dzialania zmierzaj'tce do eliminacji grzybow pasoZytniczych powinny
si(( sprowadzac do stosowania rozuego rodzaju preparatow i zabezpieczania pozostalosci po
zainfekowanych drzewach. Istotne, z punktu widzenia ochrony lasu, s't rowniez czynnosci
zapobiegaj'tce szkodom wyrz'tdzanym przez ssaki kopytne. Konieczne jest wykonanie
nowych, bll.dZ naprawa ju:i: istniej'tcych ogrodzen upraw lesnych i odnowien. Ma to
zabezpieczyc drzewostan przed zgryzaniem.
Ochrona fIory i fanny dotyczy rowniez zieleni miejskiej. Dzialania ochronne powinny
bazowac na danych pochodzll.cych z inwentaryzacji i waIoryzacji zieleni miejskiej. Wskazane
jest opracowanie i wdrozenie programu ochrony zieleni w miescie. Utrzymanie dobrego stanu
zieleni miejskiej wyrnaga rowniez systematycznego prowadzenia prac pielwacyjnych i w
miar(( potrzeby zabiegow ochronnych (np. zwalczanie szkodnikow).
!stotne z punktu widzenia ochrony fIory i fanny jest rowniez wlasciwe
przeprowadzenie oceny oddzialywania na srodowisko, w przypadku inwestycji, z
uwzgl((dnieniem waIorow przyrodniczych i krajobrazowych.
8. Utrzymanie obecnego stanu braku zagro:ienia ze strony promieniowania
elektromagnetycznego
• stala aktualizacja uodel promieniowania,
•
monitoring parametrow promieniowania elektromagnetycznego.
W obr((bie miasta Marki nie zanotowano przekroczen dopuszczalnych poziomow
promieniowania elektromagnetycznego. W zwi&.zku z powyzszym celowe jest utrzymanie
72
obecnego stanu braku zagrozeniaze strony promieniowania elektromagnetycznego. W
zwi1jZku z tym konieczne jest monitorowanie i kontrola zrodel promieniowania
elektromagnetycznego oraz badanie pol elektromagnetycznych zgodnie z przepisami
dotyczftcymi dopuszczalnych poziomow. Ponadto konieczne jest uwzglttdnianie aspektow
zwi1jZanych z zagrozeniem ze strony promieniowania niejonizujftcego w miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego, a nastttPnie konsekwentne przestrzeganie
przepisow w zakresie rozwi1jZan technicznych i lokalizacyjnych obiektow emitujftcych
promieniowanie elektromagnetyczne.
Cele strategiczny nr 3: Zwil(kszenie wykorzystania odnawialnych zr6del energii i
modernizacia technolo!!ii nrodukc.ii na prZY.iazn~ srodowisku
realizowany przez cele kr6tkoterminowe:
. 9. Ograniczenie zuiycia energii
•
restrukturyzacja gospodarki w kierunku ograniczenia produkcji energochlonnej,
•
modemizacja procesow wytworczych we wszystkich sektorach,
•
racjonalizacja zuZycia i oszczttdzania energii przez mieszkancow,
•
minimalizacja strat energii w systemach przesylowych oraz obiektach mieszkalnych,
uslugowych i przemyslowych,
•
finansowe
stymulowanie
1
wspieranie
przedsittwzittc
w
zakresie
znIniejszenia
energochlonnosci.
Polityka Ekologiczna Panstwa zaklada znIniejszenie zuZycia energii w przeliczeniu na
jednostktt krajowego produktu 025% w roku 2010 w porownaniu z rokiem 2000 i
° 50% w
porownaniu z rokiem 1990. Ograniczenie zuZycia energii niesie za sobft takZe znIniejszenie
zuZycia surowcow energetycznych oraz znIniejszenie emisji zanieczyszczen do srodowiska.
Realizacji celu moze posluZyc restrukturyzacja gospodarki w kierunku ograniczenia produkcji
energochlonnej oraz wprowadzenie technologii energooszczttdnych we wszystkich sektorach.
Istotne, z punktu widzenia ograniczenia zuZycia energii, sll, rowniez dzialania zmierzajftce do
zmniejszenia strat energii w systemach przesylowych, obiektach mieszkalnych, uslugowych i
przemyslowych. Ponadto wskazane jest podjttcie czynnosci powodujftcych poprawtt
parametrow energetycznych budynkow. Ograniczenie zuZycia energii powinno byc
rozpatrywane rowniei jednostkowo, co oznacza koniecznosc oszczttdzania energii przez
73
Program Ochron)' Srodow!ska dla m!asta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
mieszkailc6w Marek. W odniesieniu do nowych inwestycji wskazane jest finansowe
wspieranie przedsit(wzil(C
w
zakresie
zmniejszenia energochlonnosci,
co
wywola
zmniejszenie zuZycia zasob6w naturalnych i paliw.
10. Systematyczny wzrost udzialu ir6del odnawialnych w produkcji energii i
zwillkszenie wykorzystania energii z regionalnych ir6del odnawialnych
•
w1'lczenie rozwoju energetyki opartej na odnawialnych ir6dlach energii w planie
zagospodarowania przestrzennego,
•
zwittkszenie zaangazowania srodk6w publicznych i prywatnych na rozw6j energetyki ze
ir6del odnawialnych z r6wnoczesn'l popraw'l efektywnosci ich wykorzystania,
•
intensyfikacja dzialail umoiJiwiaj'lcych wykorzystanie w tyrn zakresie srodk6w
finansowych ze Wsp6lpracy Europejskiej i mit(dzynarodowych instytucji finansowych.
Zaklada sit( zwit(kszenie udzialu zr6del odnawialnych w produkcji energii do 7,5% w
roku 2010, a wykorzystania energii z regionalnych ir6del odnawialnych
100% do roku
0
2010. Systematyczny wzrost udzialu ir6del odnawialnych w produkcji energii oraz
zwit(kszenie wykorzystania energii ze ir6del odnawialnych przyczyni sit( do ograniczenia
ZtiZycia nieodnawialnych zasob6w surowc6w energetycznych, a przez to spowoduje
zrnniejszenie emisji zanieczyszczen powietrza powstaj'lcych w procesie spalania paliw
tradycyjnych.
W celu realizacji zarnierzen naleZy podj'lc dzialania polegaj'lce na zwit(kszeniu
zaangazowania srodk6w publicznych i prywatnych na rozw6j energetyki ze ir6del
odnawialnych, a tme intensyfikowac dzialail umoiJiwiaj'lce wykorzystanie w tyrn zakresie
srodk6w finansowych z Vnii Europejskiej i mittdzynarodowych instytucji finansowych.
Ponadto celowe byloby przeprowadzenie inwentaryzacji potencjalnych ir6del energii
odnawialnej na terenie gminy oraz wspieranie inwestycji polegaj'lcych na budowie urz'ldzen i
instalacji na energit( odnawialn'l.
11. Ograniczenie materialochlonnosci produkcji i wycofanie z produkcji i
uiytkowania,
blidi
niebezpiecznych
ograniczenie
uiytkowania
(reglameutowanych
74
przez
substancji
DE
i
i
materia16w
przepisy
prawa
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Markl na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
rni~dzynarodowego
dotyczl!ce substancji zawieraj l!cych metale
ci~zkie,
trwale .
zanieczyszczenia organiczne oraz substancje niszczl!ce warstw~ ozonowv
•
ograniczenie mamotrawstwa zasob6w naturalnych,
•
likwidacja zanieczyszczeri., ucil\.iliwosci i zagrozen u ir6dla,
•
rozpowszechnienie recyklingu i odzysku materialowego.
Zaklada sic<, ze do 2010 roku nast!lPi ograniczenie materialochlonnosci produkcji
0
50% w stosunku do roku 1990 oraz wycofanie z produkcji i u:iytkowania lub ograniczenie
uZytkowania substancji i material6w niebezpiecznych. Realizacja celu dotyczy przede
wszystkim podmiot6w gospodarczych, przy wsparciu jednostek samorzltdu (w tyro gminy,
powiatu, czy wojew6dztwa). Zadaniem jednostek jest wplyw na politykl( srodowiskowlt
zaklad6w przemyslowych, poprzez wydawanie odpowiednich decyzji, czy tez pozwolen.
Dzil(ki temu mozliwe jest ksztaltowanie gospodarki materialami i surowcami w kierunku
ograniczenia ich zu:iycia, a takZe wplyw na zwil(kszenie recyklingu i odzysku material6w i
energii w zakladach produkcyjnych.
I Cele strategiczny nr 4: Edukac,ja ekologiczna spoleczenstwa
realizowany przez cele krotkoterminowe:
12. Podniesienie swiadomosci ekologicznej spoleczenstwa, ksztaltowanie postaw
proekologicznych rnieszkancow oraz poczllcia odpowiedzialnosci za stan
srodowiska
•
kontynuacja i rozszerzanie dzialalnosci w zakresie edukacji ekologicznej w sZkolach,
•
edukacja ekologiczna doroslych,
•
wsp6lpraca rnil(dzyregionaina w zakresie edukacji ekologicznej,
•
informowanie spoleczenstwa 0 stanie srodowiska,
•
opracowanie i sukcesywne wdrazanie Zintegrowanego Programu Edukacji Ekologicznej.
Podnoszenie
swiadomosci
ekologicznej
spoleczenstwa,
ksztaltowanie postaw
proekologicznych mieszkanc6w oraz poczucia odpowiedzialnosci za stan srodowiska jest
jednym z cel6w Programu Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z
perspektywlt na lata 2013-2016. Jednoczesnie realizacja tego celu moze sil( przyczyni6 do
75
Prograin Ochrony Srodow!ska dla miasta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
poprawy staIlU .poszczegolnych komponentow srodowiska, a co za tym idzie przysluzyc si~
osil@lil(ciu wszystkich celow omawianych powyzej.
Podniesienie poziomu swiadomosci ekologicznej spoleczenstwa maze
si~
odbywac
dragll. formalnll.. W ramach edukacji formalnej wskazane jest kontynuowanie dzialalnosci w
ramach
zajl(C
w
przedszkolach
szkolach,
zarowno
podstawowych,
jak
1
ponadpodstawowych, czy ponadgimnazjalnych. Ponadto praponuje sil( organizowanie
olimpiad, konkursow ekologicznych a zasil(gU regionalnym i krajowym. W ramach formalnej
edukacji ekologicznej wame jest stwarzanie mozliwosci uczestnictwa w ponadpragramowych
zajl(ciach szkolnych, a twe populmyzowanie uczestnictwa w akcjach sprzll.tania terenu
miasta, sadzenia drzew, pieIwacji zieleni, opieki nad
zbiorki odpadow w domu lub szkole. W gestii
Urz~du
zwierz~tami,
czy tez selektywpej
Miasta leZy udzielanie wsparcia
szkolom i organizacjom pozarzll.dowym w uzyskiwaniu dodatkowych srodkow na edukacjl(
ekologicznll..
Edukacja ekologiczna maze rowniez przyjll.c forml( pozaszkolnl\., ktora skierowana jest
przede wszystkim do doroslej cZl(sci spoleczenstwa. W tym zakresie wskazane jest cykliczne
organizowanie akcji typu "Sprzll.tanie Swiata" oraz prowadzenie dzialafl w zakresie edukacji
ekologicznej wsrod spolecznosci lokalnej, w tym szczegolnie w odniesieniu terenow
przyrodniczo cennych. Wsrod zadafl zmierzajll.cych do osil\.gnil(cia podniesienia poziomu
swiadomosci ekologicznej spoleczenstwa proponuje sil( twe sukcesywne rozszerzania
dzialalnosci inforrnacyjno-wydawniczej w tematyce ochrony srodowiska.
Powyi;sze cele
b~dl!
realizowane zgodnie z kompetencjami, przedstawionyOO w
harmonogramie obejmujl!cym zadania wlasne gOOny oraz zadania koordynowane.
Realizacja powyzszych celow poprzez poszczegoine zadania ma
si~
przyczynic do
poprawy stanu poszczegolnych komponentow srodowiska bl!di do utrzymania ich
obecnego stanu.
76
6.2. Harmonogram realizacji Programu
6.2.1. Zadania koordynowane
..
........ ,
Planowa I
ny
."
....
·i
termID
Zrnniejszenie
zanieczyszczen
srodowiska
Zr6wnowaZone
wykorzystanie materia16w,
wody i energii oraz rozw6j
proekologiczny form
dzialalnosci gospodarczej
Utworzenie sp6jnego
systemu obszar6w
chronionych
Zwi~kszenie lesistosci
do 2014r.
i
ochrona las6w
Poprawa stanu
bezpieczenstwa
ekologicznego
77
Jednostka
~ealizujllca.
Wojewoda,
samorzltdy
terytorialne i
j ednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze,
WZMiUW, ARiMR,
GDDKiA, WlOS,
organizacje
nozarzltdowe
Wojewoda,
samorzltdy
terytoria.lne i
j ednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze, Rzg6w,
WZMiUW, ARiMR,
GDDKiA, WIOS,
organizacje
nozarzadowe
Wojewoda,
samorzltdy
terytorialne i
j ednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze,
organizacje
Dozarzadowe
Wojewoda,
samorzltdy
terytorialne i
jednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze, RDLP,
organizacje
nozarzadowe
Wojewoda,
samorzltdy
terytorialne i
j ednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze, RZGW,
aSP,organizacje
Dozarzadowe
ZrOdla
finans()wanill
budZet panstwa,
srodki wlasne
samorzltd6w,
krajowe
FOSiGW,
fundusze unijne,
srodki wlasne
podmiot6w
gospodarczych,
banki - kredyty
preferencyjne
oraz komercY.ine
Program Ochrony Srodow!ska dla miasta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
zadania
Planowa
ny
termin
Podnoszenie poziomu
wiedzy ekologicznej
Ograniczenie
odprowadzania
nieczyszczonych sciek6w
dow6d
Ochrona gleb
uiytkowanych roIniczo
Rekultywacja teren6w
zdegradowanych
Zmniejszenie przekroczen
dopuszczalnych poziomow
stezen
Ograniczenie emisji niskiej
samorz~y
do 2010
Zadanie
ci~le
do 2010
ci~le
Zadanie
ci~le
Zadanie
ci~le
Efektywne zarzltdzanie
zasobarni wodnvrni
Racjonalizacja
wykorzystania zasob6w
wodnych
Zmniejszenie
narastajltcego deficytu w6d
podziemnych i
Dowierzchniowvch
Zmniejszenie
energochlonnosci
gosDodarki
Zr6dla
finansowania
Wojewoda,
Zadanie
Ograniczenie uciqi;liwosci
akustycznej w rniejscach
powamego naruszenia
standard6w
Ocena stanu akustycznegm
srodowiska i obserwacja
zrnian
Ochrona przed polarni
elektromagnetycznyrni
Jednostka
realizujllca
Zadanie
ci~le
Zadanie
ci~le
78
terytorialne i
jednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze, WIOS,
organizacj e
pozarzadowe
Wojewoda,
sarnorzltdy
terytoriaine i
jednostki im
podlegle, podmioty,
gospodarcze, WIOS
Wojewoda,
samorzltdy
terytorialne i
jednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze, ARiMR
Wojewoda,
sarnorzltdy
terytorialne i
jednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze,
GDDKiA, WIOS
Wojewoda,
sarnorzltdy
terytoriaine i
jednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze,
GDDKiA, WIOS
Wojewoda,
samorzltdy
terytoriaine i
jednostki im
podlegle, podrnioty
gosDodarcze
Wojewoda,
sarnorzltdy
terytorialne i
jednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze, RZGW,
WIOS
Wojewoda,
sarnorzltdy
tervtorialne i
budZet panstwa,
srodki wlasne
sarnorzltd6w,
krajowe
FOSiGW,
fundusze unijne,
srodki wlasne
podmiotow
gospodarczych,
banki - kredyty
preferencY,jne
oraz komercY,jne
,
Program Ochrony Srodowiska dla m/asta Mark/ na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Zadania
Wzrost wykorzystania
oduawialnych zr6del
energii
Zmniejszenie presji
rolnictwa na srodowisko
Planowa
ny
termin
Zadanie
ciagle
Zmniejszenie presji
srodk6w transportu na
srodowisko naturalne
Zadanie
ciagle
Racjoualizacja gospodarki
kopalinarni
Zadanie
ciagle
Ochroua, rozw6j i
uporzitdkowanie systemu
obszar6w chronionvch
Ksztaltowanie polityki
zagospodarowania
przestrzennego
respektujitcej wartosci
przyrodnicze i
kraiobrazowe
Ochrona gatunkowa ros1in,
zwierzat i grzvb6w
Ochrona ekosystem6w
lesnvch
Poprawa lesistosci
Wlasciwe
zagospodarowanie teren6w
zagrozonych powodziit
oraz susza hydrolomczna
Zwi~kszenie retencyjnosci
oraz poprawa stanu
urZitdzeil
przeciwoowodziowvch
Ograniczenie skutk6w
proces6w
geodynamicznych
Poprawa stanu ochrony
przeciwDozarowej
Zadanie
ciagle
Zadanie
ciagle
Zadanie
ciagle
Zadanie
ciagle
Zadanie
ci~le
79
. Jednostka
realizujllca
ZrOdla
finansowania
jednostki im
podlegle, podmioty
gOSDodarcze
Wojewoda,
samorzitdy
terytorialne i
j ednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze
Wojewoda,
samorzitdy
terytorialne i
jednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze,
GDDKiA
Wojewoda,
samorzll.dy
terytorialne i
jednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze
Wojewoda,
samorzitdy
terytorialne i
jednostki im podlegle
Wojewoda,
samorzitdy
terytorialne i
jednostki im
podlell"le, RDLP
Wojewoda,
samorzitdy
terytorialne i
jednostki im
podlegle, RZGW,
GDDKiA, podmioty
gospodarcze
Samorzitdy
terytorialne (powiaty,
gminy), podmioty
gospodarcze
Wojewoda,
samorzitdy
budZet panstwa,
srodki wlasne
samorzitd6w,
kra)owe
FOSiGW,
funduszeunijne,
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki no lata 20'09-2012 z perspektywq no lata 2013-2016
,
Zadania
Zmniejszenie zagrozenia w
przypadku wystqpienia
awarii
. Zapewnienie
bezpieczenstwa transportu
substancji niebezpiecznych
Wzrost swiadomosci
ekologicznej
spoleczeJistwa
Wzmocnienie
instvtucionalne
Upowszechoienie
ekologicznych zasad w
gos])odarce
Zwi«kszenie aktywnosci
podmiot6w gospodarczych
na rzecz ochrony
srodowiska
Zrodlo:
Planowa
ny
termin
Jednostka
realizujllca
terytorialne i
jednostki im
podlegle, WOSP
Wojewoda,
samorz~dy
Zadanie
cia-gle
terytorialne i
jednostki im
podlegle, podmioty
gosoodarcze, WIOS
Wojewoda,
Zr6dla
finansowania
srodki wlasne
podmiot6w
gospodarczych,
banki - kredyty
preferencyjne
oraz komercyjne
samorz~dy
Zadanie
cia-gle
terytorialne i
jednostki im
podlegle, podmioty
gospodarcze,
GDDKiA
Wojewoda,
samorz~dy
Zadanie
cia-gle
Zadanie
cia-gle
terytorialne i
jednostki im
podlegle, organizacje
oozarzadowe, WIOS
Wojewoda,
samorz~dy
terytorialne i
jednostki im podlegle
Wojewoda,
samorz~dy
Zadanie
cia-gle
terytorialne i
jednostki im
podlegle, organizacje
oozarzadowe
Program Ochrony SrodowlSka Wo]ewodztwa Mazowleckiego no lata 2007-2010 z
do 2014 r.
uwzgl~dnieniem perspektywy
80
Program Oebrony Srodowiska dla miasla MaI'ki na lata 2009-2012 z perspektywq na lala 2013-2016
6.2.2. Zadania wlasne
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
II.
1.
Planowany
termin
reaIizacji
zadania
Nazwa zadania
ULICE, PLACE, DROm
Rozbudowa, modemizaeja i budowa ulie w
2009
mieseie Marla - koneepeja programowa
Rozbudowa, modernizaeja i budowa ulie dla
2010-2012
poludniowo-wsehodniej ez~sei miastaro'ekt i budowa ulie
Rozbudowa, modemizaeja i budowa ulie dla
2011-2012
poludniowo-zaehodniej ez~sci miasta ro'ekt i budowa ulie
Rozbudowa, modemizaeja i budowa ulie dla
2012
p6lnoenej ez~sei miasta - projekty i budowa
ulie
Budowa ulie wraz z oswietleniem,
odwodnieniem i parkingami od ul. Sportowej
2010
do komisariatu olie'i
Budowa kanalizaeji deszczowej w ul.
2009
Zllbkowskiej na odcinku od ul. Lesnej do ul.
Fab czne
Budowa ul. Ok6lne' wraz z odwodnieniem
2010-2011
Ulozenie nawierzchni mineralno-bitumicznych
2009-2012
na terenie dr6
'nn ch
Czynnosci formalno-praWne i odszkodowania
za ustalenie lokalizaeji dr6g na obszarze miasta 2009-2012
Marki
Zakup gruntu pod budow~ dr6g i infrastruktury
2009-2012
techniczne'
BUDOWA WODOCI GOW
Projektowanie i budowa wodoci/lg6w na terenie
miasta Marki
Opracowanie i uchwalenie miejscowych
plan6w zagospodarowanie przestrzennego z
uwz I dnieniem as ekt6w ochron srodowiska
wedlug
potrzeb
Edukaeja ekologiczna
zadanie
ci/lgle
Ochrona kasztanowc6w
wedlug
potrzeb
2.
3.
Koszty
realizacji
Zr6dla
finansowania
1.000.000
srodki wlasne
12.100.000
srodki wlasne,
srodki UE
7.000.000
srodki wlasne,
srodki UE
2.000.000
srodki wlasne,
srodki UE
575.000
srodki wlasne
1.900.000
srodki wlasne
6.000.000
srodki wlasne
6.600.000
srodki wlasne
4.000.000
srodki wlasne
6.000.000
srodki wlasne
srodki wlasne
wramach
biezllcej
dzialalnosci
wramach
biezllcej
dzialalnosci
wramach
biezllcej
dzialalnosci
srodki wlasne
srodki wlasne
srodki wlasnel
GFOSiGW
trOdlo: *Zalqeznik do uehwaly nr- XIX/168/2008 Rady Miasla Marlci z dnia 18 czerwea 2008 r.
**Opraeowanie wlasne przy wsp6lpraey z Urz~dem Miasta Marlci
Ponadto
projekt
aglomeracji
miasta
.
. pn. Budowa kanalizacji sanitarnej na obszarze
.
.
Marki znajduje sit( na liscie projekt6w indywidualnych Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Srodowisko 2007-2013. Termin reaIizacji projektu przewidziano na lata 2008-
81
2013. Orientacyjny koszt ca1kowity projektu stapowi ponad 200 min. zl, z czego oko10 136
mln. zl to szacunkowa kwota dofinansowania ze srodk6w Unii Europejskiej. Instytucj'l
odpowiedzialn'l za realizacj« projektu jest Wodoci<tg Marecki Sp. z 0.0. Celem projektu jest
uporz'tdkowanie gospodarki wodno-sciekowej na terenie Marek. Realizacja projektu rna si«
przyczyni6 przede wszystkim do ograniczenia ilosci zanieczyszczen odprowadzanych do w6d
i do ziemi (g16wnie azotu).
82
Program Ochrony Srodow!ska dla miasta Mark! na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
7. MONITORING I ZARZ",DZANIE PROGRAMEM
7.1. Monitoring realizacji Programu
Monitoring dostarcza inforrnacji, w oparciu
0
ktore mo:i:na ocenic, czy stan
srodowiska ulega poprawie czy pogorszeniu, a takZe jest podstawli oceny efektywnosci
wdraiania polityki srodowiskowej. Rozr6iniamy dwa rodzaje monitoringu:
•
monitoring jakosci srodowiska,
•
monitoring polityki srodowiskowej.
Obydwa rodzaje monitoringu Sli ze sobli scisle powiilZane. Monitoring jakosci srodowiska jest
wykorzystywany w definiowaniu polityki ochrony srodowiska.
W
okresie
wdraiania
niniejszego
Programu,
monitoring
bl(dzie
takZe
wykorzystywany dla uaktualnienia polityki ochrony srodowiska. Celem monitoringu jest
zwil(kszenie efektywnosci polityki srodowiskowej poprzez zbieranie, analizowanie
1
udost'<]lnianie danych dotyczlicych jakosci srodowiska i zachodzlicych w nim zmian.
Inforrnacja
0
stanie srodowiska jest niezbl(dna do ustanawiania priorytet6w ochrony
srodowiska, do monitorowania, egzekwowania i przestrzegania przepisow ochrony
srodowiska, do integrowania polityki. Powinna sl:uiyc zarowno podejmujlicyrn decyzje, jak
i spoleczenstwu,
sektorowi prywatnemu, pozarzlidowyrn organizacjom
ekologicznym
i wszystkim zainteresowanym grupom.
Monitoring - system kontroli stanu srodowiska - jest narzl(dziem wspomagajlicym
prawne, finansowe i spoleczne instrumenty zarzlidzania srodowiskiem. Dostarcza on
inforrnacji 0 efektach wszystkich dzialaII. na rzecz ochrony srodowiska.
Monitoring polityki ochrony srodowiska oznacza, ie wdraianie Programu bl(dzie
polegalo regulamej ocenie. Monitoring ten bl(dzie obejmowal:
•
okreslenie stopnia wykonania dzialaIl.,
•
okreslenie stopnia realizacji przyjl(tych cel6w,
•
ocenl( rozbie:i:nosci pomil(dzy przyjl(tyrni celami i dzialaniami a ich wykonaniem,
•
analizl( przyczyn tych rozbie:i:nosci.
Koordynator wdraiania Programu bl(dzie ocenial, co dwa lata, stopien wdroienia
dokumentu. W latach 2009-2010 na bieilico, bl(dzie monitorowany post'<]l w zakresie
wdraiania zdefiniowanych dzialaIl., a pod koniec 20 I0 roku
nast~i
ocena rozbie:i:nosci
mll(dzy cerami zdefiniowanymi w Programie i analizli przyczyn iych rozbieinoSci. Wyniki
oceny bl(dli stanowily wklad dla nast'<]lnego Programu, w ktorym zostanli zdefiniowane
83
dzialania na lata 2013-2016, z uszczeg6lowieniem dzialait na lata, tj. 2013 i 2014. Ten cykl
b~dzie si~
powtarzal, co zapewni uaktualnienie strategii kr6tkoterrninowej, co cztery lata i
polityki dlugoterrninowej, co osiem lat.
Program Ochrony Srodowlska dla mlasta Marld na lata 2009 - 2012 jest jednoczesnie
narz~dziem
planowania i
zarz~dzania
srodowiskiem przez wladze
samorz~dowe.
Ma na celu
wspomaganie rozwoju regionu i ochron~ jego dziedzictwa naturalnego.
Najistotniejszym wskainikiem wdraiania Programu jest monitorowanie stopnia
realizacji
przyj~tych
powinien odbywae
zadait i
si~
osi~i~tych
efekt6w w srodowisku. Monitoring Programu
co roku, raz na 2 lata
b~dzie
przeprowadzana analiza por6wnawcza
stanu wyjsciowego i obecnego. Wzorcem dla takiego monitoringu mog~ bye wskainiki oceny
realizacji planowanych zadail. Wskainiki te moma podzielie na trzy podgrupy:
1. Wskainiki produktu -
opisuj~ce
rozmiar podejmowanych przedsi~wzi~e w ramach
danego projektu.
2. Wskainiki rezultatu - zwia;zane z bezposrednimi i natychmiastowymi efektami
przedsi~wzi~cia
(projektu).
tuz po wdrozeniu danego
Inforrnuj~
one
przedsi~wzi~cia.
0
zmianach, jakie nast~ily
Efekty bezposrednie
mog~
bye
mierzone wartosciowo i ilosciowo.
3. Wskainiki oddzialywania - opisuj~ce efekty odlegle w czasie lub efekty posrednie
nie ograniczaj<tee
si~
do korzysci beneficjent6w (korzysci
tego typu efekt6w posrednich jest tylko
przykladach,
daj~cych si~
cz~sciowo
zewn~trzne).
Pomiar
mozliwy na wybranych
zidentyfikowae i zmierzye. Calose efekt6w posrednich
moze nie bye jednoznacznie okreslona, moze bye jednak szacowana.
Lista oczekiwanych wskainik6w monitoringu:
~
dlugose sieci wodoci~owej [Ian],
~
dlugose sieci kanalizacyjnej [Ian],
~
stosunek dlugosci sieci wodoci~owej do dlugosci sieci kanalizacyjnej,
~
zu:i:ycie wody [dam3] ,
~
zu:i:ycie wody na 1 mieszkaitca [m3],
~
ilose sciek6w oczyszczonych [dam3],
~
liczba nowych przyzagrodowych oczyszczalni sciek6w [sztuk],
~ liczba zmodemizowanych kotlowni [sztuk],
84
}- liczba zmodernizow~ych kotlowni z wykorzystaniem odnawialnych irodel energii
[sztuk],
~
wielkosc emisji zanieczyszczen gazowych do powietrza [Mg!km2],
}- wielkosc emisji zanieczyszczen pylowych do powietrza [Mg/rok],
}- wielkosc emisji punktowej ze zrodel energetycznych [Mg/rok],
}- dlugosc sieci gazow~ [km],
}- zuiycie energii elektrycznej [GWh],
}- zuZycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych [kWh/mieszkatica],
}- lesistosc [%],
}- powierzchnia obszarow obj«tych prawnll ochronllprzyrody [hal,
}- liczba obiektow obj«tych prawnll ochronllprzyrody [sztuk],
}- naklady inwestycyjne na ochron« srodowiska i gospodark« wodnll [zl],
}- powierzchnia gruntow, wymagajllcych rekultywacji [hal.
Monitoring wprowadzanej polityki ochrony srodowiska oznacza, ze wdraianie
Programu b«dzie podlegalo regularnej ocenie w zakresie:
-
okreslenia stopnia wykonania przyj«tych zadati,
okreslenia stopnia realizacji zalozonych celow,
analizy przyczyn powstalych rozbieznosci.
Uspolecznienie procesu ochrony srodowiska realizowane jest przez umozliwienie
spoleczenstwu pemego dost«pu do danych
0
srodowisku i jego ochronie przy pomocy
nowoczesnych srodkow komunikowania si« (Internet). Rownoczesnie wlaSciwy organ
administracji jest zobowi'tZany udost«pnic w swojej siedzibie, a tak:i:e odplatnie
w formie pisemnej informacje 0 srodowisku.
Efektywne wdraianie niniejszego opracowania wymaga duiego zaangaiowania
adrninistracji samorzlldowej, a tak:i:e dobrej wspolpracy mi«dzy wszystkimi instytucjami
(organizacjami) w1llczonymi w zagadnienia ochrony srodowiska.
Za realizacj« Programu odpowiedzialne Sll wladze gminy (Burmistrz), ktore powinny
przede wszystkim wyznaczyc koordynatora ds. wdraiania dokumentu. Ustawa Prawo
ochrony srodowiska naklada na Burmistrza obowillzek sporzlldzenia co 2 lata raportu z
wykonania Programu i przedlozenia go Radzie Miasta.
Rol« Koordynatora moze pemic, np. Naczelnik Wydzialu Ochrony Srodowiska,
Gospodarki Wodnej i Rolnictwa. Zadaniem Koordynatora b«dzie scisla wspolpraca z
85
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspekl)"vq na lata 2013-2016
Bunnistrzem i
Rad~
Miasta i przedstawianie okresowych sprawozdan z realizacji Programu.
Ponadto Koordynator b«dzie nadzorowal realizacj« zalozen Programu,
okresowyrni raportami,
obrazuj~cymi
zapoznaj~c
Si« z
stopien zaawansowania zadaiJ..
7.2. Zarzl!dzanie Programem
Aktualnie, na terenie kraju, wi«kszos6 dzialaiJ. na rzecz ochrony srodowiska
realizowanych jest przy pomocy instrumentow prawnych i finansowych. Ponadto moma
wyromi6 takZe instrumenty strukturalne, planistyczne i spoleczne.
Instrumenty prawne - kompetencje i zadania wladz miasta (Burrnistrza i Rady Miasta)
okreslone przepisami prawa.
Wsrod zadaiJ. Rady Miasta w zakresie ochrony srodowiska jest m.in. uchwalenie
gminnego programu ochrony srodowiska oraz zapewnienie udzialu spoleczenstwa przy
uchwalaniu programu. Ponadto Rada Miasta:
>
>
>
wydaje decyzje dotycz~ce eksploatowania srodowiska,
pelni kontrol« nad przestrzeganiem i stosowaniem przepisow 0 ochronie srodowiska,
uchwala rniejscowe plany zagospodarowania przestrzennego z uwzgl«dnieniem
dzialaiJ. z zakresu ochrony srodowiska.
Instrumenty finansowe
Do najwamiejszych instrumentow finansowych nalez~:
>
oplaty za korzystanie ze srodowiska (za emisje zanieczyszczen do powietrza,
czerpanie zasob6w wod, odprowadzanie sciekow, skiadowanie odpadow, usuwanie
drzew i krzewow);
>
>
kary administracyjne;
srodki pochodz~ce z dotacji i pOZyczek z funduszy ochrony srodowiska i
gospodarki wodnej, a takZe fundusze strukturalne i spojnosci;
>
pomoc publiczna w fonnie pOZyczek, kredytow i dotacji.
Sytuacja finansowa miasta Marki, okreslona jako zestawienie przychodow
wydatkow w latach 2003 - 2006, przedstawiona zostaia w Tabeli ill 15.
86
Program Ochrony Srodowiska dia miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na laia 2013-2016
Tabela 15.
Sytuacja frnansowa miasta Marki (tys. zl.)
",yszcze2olnienie
DOCHODY OGOLEM
WYDATKI OGOLEM
w tym na gospodark"
komunalnli i oehron"
srodowiska:
oezyszczanie miasta
•
utrzvmanie zieleni
•
gospodarka sciekowa i
•
ochrona w6d
2003 r.
31 153,66
30424,57
2004 r.
3724952
36382,09
2005 r.
38413,60
38504,93
2006 r.
48240,87
50364,19
2007 r.
56272,79
58785,48
1 416,11
3 932,93
6 913,41
7 855,67
5 849,66
401,27
66,59
430,20
71,24
407,00
50,17
428,61
94,69
0
5341,62
2711,51
708,41
271,70
8,45
.
0
Zrodlo: Dane GUS
Na przestrzeni lat 2003-2007 moma zaobserwowac tendencjt( wzrostoWlt dochod6w i
wydatk6w miasta. Wydatki na gospodarkt( komunalnlt i ochron(( srodowiska stanowilt
niewielki procent wydatk6w grniny. W 2003 r. wydatki na przedsit(wzit(cia sl:uZltce ochronie
srodowiska oraz na zadania z zakresu gospodarki komunalnej stanowily 4,7 %. W kolejnych
latach (2004-2006) wydatki w tym zakresie stanowily okolo 11-18%. W 2007 r. wydatki na
inwestycje zwiilZane.z ochronlt srodowiska i gospodarek komunalnlt wydano 10% srodk6w, a
w tym 12% na przedsit(wzit(cia z zakresu gospodarki sciekowej i ochrony w6d.
Szczeg610we dane na temat inwestycji z zakresu ochrony srodowiska zrealizowane
przez miasto Marki w ostatnich latach przedstawia Tabela 16.
Tabela 16. Zadania z zakresu ochrony srodowiska zrealizowane przez miasto Marki w
latach 2004-2007
1. Rozbudowa sieci
2.
3.
4.
5.
6.
wodoci owe'
Budowa instalacji
gazowej centralnego
ogrzewania, cieplej
wody wraz z adaptacjli
omieszczen
Przylliczenie gazowe
do budynku przy ul.
Lisa Kuli 3
Kanalizac' a deszczowa
Kanalizac'a sanitarna
Budowa wodoci
Zrodlo: Dane
Urz~du Miasta
2004
2005
2007
2007
156152,67
156152,67
o
2007
2007
7422,00
7442,00
o
2006
2006
2006
2007
2007
2007
1650774,20 1650774,20
128054,05
12805405
1310750,32 1 310750,32
o
o
o
Marki
87
6234030,92 2047530,92
Przychody miasta Marki w niewie1kim stopniu
pochodz~
z wplyw6w na konto
Gminnego Funduszu Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej (Tabela 17).
Tabela 17.
Rok ...
Wplywy na konto GFOSiGW
Kwota [zl]
Udzial w dochodach [%]
.
Udzial w wydatkach na
ochron~ srodowiska i
. I gospodark~ komnnalnll [%]
2004
86523,99
0,2
2,2
2005
52754,42
0,1
0,8
2006
49534,59
0,1
0,6
2007
175941,09
0,3
3,0
2008
30832,85
brakdanych
brakdanych
trodlo: Opracowanie wlasne no podstawie danych Urz~du Miasta Marki
W okresie ostatnich czterech lat,
najwi~ksze
wplywy na konto Gminnego Funduszu
Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej odnotowano w 2007 r., a najrnniej w 2006 r. i
2008 r. W 2004 r. srodki te stanowily 2,2 % wydatkow na zadania z zakresu ochrony
srodowiska, a w 2005 i 2006 r. odpowiednio 0,8 % i 0,6%. W 2007 r. natomiast wp!ywy na
konto GFOSiGW osi~~ 3% wydatkow na ochron~ srodowiska i gospodark~ komunaln~.
Instrumentv spo!ecme
Wsrod instrumentow spo!ecmych moma wyromi6, przede wszystkim:
>
>
>
edukacj~
ekologicm!\;
informacj~ i komunikacj~;
wspolprac~.
Edukacja ekologiczna
Adresatem koncowym Programu Ochrony Srodowiska dla miasta Marld na lata
2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016 jest spo!eczenstwo Marek. Warunkiem
koniecznym dla realizacji celow i zadan zawartych w Programie jest
ch~6 wl~czenia si~
mieszkancow do ich realizacji. Dzia!ania zaproponowane
w Programie
,
rozbudzeniu swiadomosci ekologicznej i spowodowa6 whtczenie si~
88
maj~
pos!uZy6
Jedn~
z, fonn edukacji ekologicznej jest edukacja fonnalna (szkolna). Ten rodzaj
edukacji stanowi zorganizowany system ksztalcenia uczni6w na wszystkich szczeblach
systemu oswiaty, nastawiony na wyksztalcenie w nich umiej((tnosci obserwowania
srodowiska i zmian w nim zachodz~cych, wrazliwosci na pi((kno przyrody i szacunku dla niej.
W ramach edukacji fonnalnej proponuje si(( kontynuacj(( lub wprowadzenie
nast((puj~cych
dzialaii:
I) Realizacja zaj((c zawieraj~cych elementy edukacji ekologicznej w przedszkolach.
2) Utrzymywanie klas
profilu ksztalcenia ekologiczno-przyrodniczym w szkolach
0
podstawowych i ponadpodstawowych.
3) Uczestnictwo
uczni6w
w olimpiadach,
konkursach i r6mych
programach
ekologicznych 0 charakterze regionalnym i krajowym (wraz z podaniem otrzymanych
nagr6d i wyr6znien).
4) Ponadprogramowa edukacja z zakresu ekologii i ochrony srodowiska, prowadzenie
odr((bnych zaj((c
i wycieczek
dotycz~cych
krajoznawczych,
ochrony srodowiska, organizowanie zaj((c w terenie
prowadzenie
ekologicznych
wykonywanie wystaw i ekspozycji, album6w i kronik
k61
zainteresowaii,
prezentuj~cych
osiljglli((cia
uczni6w w poznawaniu i ochronie srodowiska.
5)
ZaangaZow~e
szk61 i uczni6w w akcjach
sprz~tania
terenu groin, sadzenia drzew
i pielwacji zieleni, opieki nad zwierz((tami, zbierania surowc6w wt6mych (wraz
z podaniem ich ilosci), a takZe innych przedsi((wzi((ciach proekologicznych
zasluguj~cych
Kolejn~ fonn~
na uwag((.
edukacji ekologicznej jest edukacja pozaszkolna. W ostatnich latach
moma zaobserwowac wzrost zainteresowania niekt6rych grup os6b dorosfych zdobywaniem
wiedzy na temat
otaczaj~cego
ich srodowiska, a takZe mozliwoSci uczestniczenia w
dzialaniach na rzecz jego ochrony. Zachowania obserwowane w spoleczenstwie
wskazuj~
jednak, ze poziom akceptacji dla dzialaii z zakresu ochrony srodowiska maleje, a zachowania
prokonsumpcyjne przewazaj ~ nad proekologicznymi. Dlatego tez rola edukacji ekologicznej i
wprowadzaniejej nowych fonn
s~nadal bardzo
istotne.
Najlepszym i najefektywniejszym sposobem podniesienia swiadomosci ekologicznej
, dorosfych jest zaangazowanie mieszkaiic6w w procesy decyzyjne. Wymaga to szerokiego
infonnowania spoleczenstwa 0 stanie srodowiska, dzialaniach na rzecz jego ochrony, a takZe
o mozliwosciach prawnych uczestniczenia mieszkaiic6w w podejmowaniu decyzji
,
wplyw na stan srodowiska.
89
maj~cych
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Morici no lata 2009-2012 z perspektywq no lata 2013-2016
Wsr6d wielu temat6w edukacji ekologicznej,
edukacji
w zakresie
gospodarki
odpadami
znacz~ce
miejsce naleZy przypisae
komunaInyrni,
ochrony
powietrza
atmosferycznego, oszcz«dnosci energii i wody.
Informacia i komunikacja
Informacja i komunikacja, to instrumenty niezb«dne do prowadzenia skutecznej
edukacji ekologicznej. Rzetelna informacja
0
stanie srodowiska i dzialaniach na rzecz jego
ochrony oraz umiej«tnose komunikowania si« ze spoleczenstwem s~ warunkiem podniesienia
poziomu swiadomosci ekologicznej. Mozliwose informowania mieszkaflc6w miasta
daj~
lokalne srodki masowego przekazu, specjaIne biuletyny lub tez srodki posrednie, takie jak
pozarz~dowe organizacje
ekologiczne.
NielIllliej istotne jest takZe przekazywanie informacji podmiotom gospodarczyrn, co
moze bye reaIizowane poprzez zorganizowane spotkania na temat technologii przyjaznych
srodowisku.
Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 21 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony srodowiska
organy administracji maja obowiltZek udost«pniania informacji,
0
srodowisku i jego ochronie,
kazdemu zainteresowanemu.
Wsp6l:oraca
Wsp6!praca przy wdrazaniu Programu wyrnaga udzialu wielu partner6w, a w tyrn
urz«d6w rMnych szczebli administracji oraz instytucji naukowych, finansowych, inspekcji
srodowiska i sanitarnych, jak r6wniez organizacji spolecznych. Przy realizacji Programu
niezb«dna jest wsp6!praca wladz miasta z:
}- wladzami adrninistracji r6znych poziom6w: Mazowieckim Urz«dem Wojew6dzkim,
Urz«dem
Marszalkowskim
Wojew6dztwa
Mazowieckiego,
Wojew6dzkim
Inspektoratem Ochrony Srodowiska w Warszawie, Starostwem Powiatowyrn w
Wolominie i wladzami
s~siednich
gmin i powiat6w;
}- j ednostkami realizuj~cymi poszczeg61ne przedsi«wzi«cia;
}- grupami reprezentuj~cymi spolecznose lokaln!(;
}- instytucjami finansowymi.
90
8. PISMIENNICTWO I MATERIALY WYKORZYSTANE DO
OPRACOWANIA PROGRAMU
I. Bilans zasobOw kopalin
w6d podziemnych w Polsce - Ministerstwo Srodowiska,
Warszawa 2001;
2. Dokumentacje hydrogeologiczne zbiomik6w w6d podziemnych - Panstwowy Instytut
Geologiczny, Warszawa 1995-2001;
3. Dostosowanie polskiego prawa i regulacji ekologicznych do
rozwi~an
unii europejskiej,
praca zbiorowa pod redakcjltB. Fiedora - Wrodaw-Bialystok, 1999-2000
4. Dylikowa A., Geografia Polski -krainy geograficzne - PZWS, Warszawa, 1973
5. Kodeks dobr<j praktyki rolnicz<j, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo
Srodowiska - Warszawa, 2002
6. Kondracki J., Geografiaregionalna Polski - PWN, Warszawa 1998
7. Lesnictwo 2006 - GUS, Warszawa, 2006
8. Osrodek wsp6lpracy z panstwami
0
transforrnujltcej
si~
gospodarce OECD:
Przeglltdy ekologiczne - Polska, Paryz,1995
9. Plan Zagospodarowania Przestrzermego Wojew6dztwa Mazowieckiego do roku 2020
10. Planowanie i wdrai:anie polityki ochrony srodowiska - poradnik, praca zbiorowa,
Warszawa, 200 I
11. Podstawowe problemy srodowiska w Polsce. Raport wskaZnikowy - Biblioteka
Monitoringu Srodowiska, Warszawa, 2001
12. Polskie studium r6i:norodnosci biologicznej - red. R. Andrzejewski
1
A. Weigle,
NFOS, Warszawa, 1993
13. Program Ochrony Srodowiska Wojew6dztwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z
uwzgl~dnieniem
14. Przegllld
perspektywy do roku 2014
realizacji
przez
Polsk~
konwencji
mi~dzynarodowych
i
porozumien
wielostronnych i dwustronnych w zakresie ochrony srodowiska - material dla komisji
sejmowej - Ministerstwo Srodowiska, Warszawa, kwiecien 2002
15. Raport 0 stanie srodowiska wojew6dztwa mazowieckiego 2006, WIOS Warszawa, 2007
16. Rejestry uwalniania i transferu zanieczyszczen (PRTR) jako instrument realizacji polityki
ekologicznej - praca zbiorowa pod redakcjltJ.
J~droski,
Wrodaw, 2001
17. Sektorowy program operacyjny ochrona srodowiska i gospodarka wodna - tekst wst@ny,
Ministerstwo Srodowiska, Warszawa, czerwiec 2002
91
Program Dchron)' Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
18. Strategia Rozwoju Miasta Marki
19. Studium uwarunkowan i kierunkaw zagospodarowania przestrzennego miasta Marki
20. Wykorzystanie odnawialnych irade! energii na szczeblu lokalnym - poradnik,
praca zbiorowa pod redakcj't G. Wisniewskiego, Suwalki, 1999
21. Wytyczne sporz'tdzania programaw ochrony srodowiska na szczeblu regionalnym
i lokalnym, Ministerstwo Srodowiska, Warszawa, grudzien 2002
22. Zalesianie terenaw porolnych - praca zbiorowa pod redakcj't A. Gorzelaka:, Warszawa,
1999
23. Zanieczyszczenie srodowiska halasem w swietle badati. WlOS w 1995 roku - praca
zbiorowa, PIOS Warszawa, 1996
24. Zbior przepisow i procedur dotycz'tcych bezpiecznego
post~owania
z wyrobami
zawieraj'tcymi azbest - Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2001
25. Zrodla i zasady finansowania inwestycji w ochronie srodowiska w Polsce - informator,
praca zbiorowa, Wydawnictwo Ekonomia i Srodowisko, Bialystok, 2001
Najwai:niejsze akty prawne w zakresie ochrony srodowiska
Prawo krajowe
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony srodowiska (I. j. Dz. U. z 2008. Nr
25 poz. ISO)
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r.
ustawy
0
odpadach oraz
0
0
wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony srodowiska,
zmianie niektorych ustaw (Dz. U. z 2001 r. Nr 100 poz.
1085, z poin. zm.)
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r.
0
ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r. Nr 92 poz.
880, z poin. zm.)
Ustawa
z
dnia
20
lipca
1991
r.
0
Inspekcji
Ochrony
Srodowiska
(I. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 44 poz. 287 z poin. zm.)
Ustawa z dnia 28 wrzesnia 1991 r.
lasach (I. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 45 poz. 435, z
0
poin. zm.)
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r.
0
ochrome gruntow rolnych i lesnych (I. j. Dz. U. z
2004 r. Nr 121 poz. 1266, z poin. zm.)
Ustawa z dnia 13 wrzesnia 1996 r.
0
utrzymaniu czystosci i porz<tdku w gminach
(I. j. Dz. U. z 2005 Nr 236 poz. 2008, z poin. zm.)
92
Program Ochrol1Y Srodowiska dla miasta Mark! 110 lata 2009-2012 z perspektywq 110 lata 2013-2016
·Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r.
0
zakazie. stosowania wyrobow zawieraj ltcych
azbest (I. j. Oz. U. z 2004 r. Nr 3 poz. 20, z poin. zm.)
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (I. j. Oz. U. z.2006 r. Nr 89
poz.625, z poin. zm.)
Ustawa z dnia 41utego1994 r. Prawo geologiczne i gomicze (Oz. U. z 2005 r. Nr 228
poz.1947,zpoin.zm.)
Ustawa z dnia 13 paidziemika 1995 r. Prawo lowieckie (I. j. Oz. U. z 2005 r. Nr 127
poz. 1066, z poin. zm.)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r.
ochronie zwierzltt (I. j. Oz. U. z 2003 r. Nr 106
0
poz. 1002, z poin. zm.)
odpadach (Oz. U. z 2007 r. Nr 39 poz. 251, z
0
poin. zm.)
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r.
opakowaniach i odpadach opakowaniowych
0
(Oz. U. z 2001 r. Nr 63 poz. 638)
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r.
0
obowia;zk:ach przedsit<biorc6w w zakresie
gospodarowania niektorymi odpadami oraz
0
oplacie produktowej i oplacie
depozytowej (I. j. Oz. U. z 2007 r. Nr 90 poz. 607, z p6Zn. zm.)
Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r.
0
mit<dzynarodowym przemieszczaniu odpadow
(Oz. U. z 2007 r. Nr 124 poz. 859)
Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r.
zbiorowym zaopatrzeniu w wodt< i zbiorowym
0
odprowadzaniu sciekow (I. j. Oz. U. z 2006 r. Nr 123 poz. 858, z poin. zm.)
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (I. j. Oz. U. z 2005 r. Nr 239 poz. 2019
zpoin. zm.)
Ustawa z dnia 28 paidziemika 2002 r.
0
przewozie drogowym towarow
niebezpiecznych (Oz. U. z 2002 r. Nr 199 poz. 1671, z poin. zm.)
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r.
0
krajowym systemie ekozarzltdzania i audytu
(EMAS) (Oz. U. z 2004 r. Nr 70 poz. 631, z poin. zm.)
0
substancjach zubozajltcych warstwt< ozonow't
(Oz. U. z 2004 r. Nr 121 poz. 1263, z poin. zm.)
Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r.
handlu uprawnieniami do emisji do powietrza
0
gazow cieplarnianych i innych substancji (Oz. U. z 2004 r. Nr 281 poz. 2784)
Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r.
0
recyklingu pojazdow wycofanych z eksploatacji
(Oz. U. z 2005 r. Nr 25 poz. 202, z p6Zn. zm.)
93
Pi'ogram Ochrony Srodowiska dla miasta Marki na lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r.
zuzytyrn sprz\(cie elektrycznym i elektronicznyrn
0
(Dz. U. z 2005r. Nr 180 poz. 1495)
0
zapobieganiu szkodom w srodowisku i ich
naprawie (Dz. U. z 2007 r. Nr 75 poz. 493)
Prawo Unii Europejskiej:
-
Dvrektywy horyzontalne
•
Ocena skutk6w niekt6rych publicznych
prywatnych przedsi\(wzi\(c dla srodowiska,
85/337IEWG, zmieniona przez 97/11/WE
•
W sprawie swobodnego dost\(pu do informacji
0
srodowisku, 90/313/EWG uchylona
przez 2003/4/WE
•
W sprawie sprawozdawczosci, 911692IEWG
-
Dvrektywy dotyczace jakosci powietiza:
•
Jakosc powietrza, dyrektywa ramowa, 96/62/WE,
maj~ byc
whlcczaj~ca
3 starsze dyrektywy, kt6re
zast::u>ione przez nowe wyrnogi na podstawie dyrektywy ramowej S02 i
cz~tki
zawieszone w powietrzu, 8017791EWG, zmieniona przez 81185/EWG, 89/427IEWG,
90/6561EWG i 91/692/EWG
•
Gl6w, 82/8841EWG zmieniona przez 90/656/EWG i 91/692/EWG
•
Tlenek azotu 85/203/EWG zmieniona przez 85/580/EWG, 90/656/EWG i 91/692/EWG
•
Zanieczyszczenie ozonem troposferycznym, 92172/EWG
•
Emisje zanieczyszczen z pojazd6w silnikowych 70/2201EWG zmieniona przez
74/270/EWG, 77/102/EWG, 78/665/EWG, 83/351/EWG, 88176/EWG, 88/436/EWG,
89/458/EWG, 89/491/EWG, 911441/EWG, 93/59/EWG, 94/12/EWG, 96/44IEWG, 96/69/
EWG, 2003176/WE
•
Emisje zanieczyszczen z silnik6w Diesla - sadza, 72/306IEWG zmieniona przez
89/4911EWG i 97/20/WE, 2005/21/WE
•
Emisje zanieczyszczen z silnik6w Diesla 88177/EWG zmieniona przez 91/542/EWG
i 96/l/EWG, 2001/27/WE
•
Emisje zanieczyszczen z pojazd6w silnikowych - testy przydatnosci pojazd6w do
.
warunk6w.
drogowych,
92/55/EWG
.
•
Emisje lotnych zwil\Zk6w organicznych z przechowywania
94/63/WE
94
1
transportu benzyny,
Program Ochrony Srodowiska dia miasta Marki n~ iota 2009-2012 z perspektywq no iata 2013-2016
.•
Zawartosc olowiu w benzynie,
85/210/EWG· zmieniona
przez
85/5811EWG
i 87/416/EWG
•
Zawartosc siarki w paliwach plynnych, 93/12/EWG zast'<Puj!lCa 751716/EWG
-
Dyrektywy dotyczace gospodarki odpadami:
•
Odpady z przemyslu dwutlenku tytanu, 781176/EWG zmieniona przez 911692IEWG
i dyrektywy pokrewne: Procedury nadzoru w odniesieniu do odpad6w pochodz!lcych
z przemyslu dwutlenku tytanu, 82/83/EWG Harmonizacja program6w zmniejszenia
zanieczyszczen, 92/12/EWG
•
Zapobieganie zanieczyszczeniu powietrza przez zaklady spalania odpad6w komunalnych,
89/429/EWG uchyla 2000176/WE i przez nowe zaklady spalania odpad6w komunalnych,
89/3691EWG uchyla 20001761WE
•
Spalanie odpad6w niebezpiecznych, 94/671EWG uchylona przez 2000176/WE
•
Usuwanie
olej6w
odpadowych,
75/439/EWG
zmieniona
przez
871101lEWG
i 91/692/EWG
•
Ramowa dyrektywa w sprawie odpad6w 75/442/EWG zmieniona przez 911156IEWG
i 911692/EWG
•
Usuwanie PCB i peT, 76/403/EWG zast!lPiona przez 96/59/WE
•
Odpady niebezpieczne,
911689/EWG zast'<Puj!lca 78/319/EWG zmieniona przez
94/31/WE
•
Osady sciekowe i gleba, 86/2781EWG zmieniona przez 911692/EWG
•
Baterie, 911157/EWG zmieniona przez 93/86/EWG
•
Odpady z opakowan, 94/621WE zmieniona przez 2005120/WE
-
Dyrektywy dotyczace jakosci wody:
•
Dyrektywa Ramowa Wodna 2000/601WE
•
Scieki komunalne, 91127 lIEWG zmieniona przez 98/151WE
•
Azotany, 91/676/EWG
•
Niebezpieczne substancje w srodowisku wodnym, 76/464/EWG zmieniona przez
2000/601WE
•
7 dyrektyw - "c6rek", wszystkie poprawione przez 90/656EWG i 911692/EWG Zrzuty
rt«ci z przemyslu elektrolizy chlork6w metali alkalicznych 821176IEWG Zrzuty kadmu,
83/513/EWG
95
Program Ochrony Srodowiska dla miasta Marki Ita lata 2009-2012 z perspektywq na lata 2013-2016
•
Zrzuty rtl(ci z sektor6w innych niz przemysl elektrolizy chlork6w metali alkalicznych,
84/156IEWG Zrzuty szesciochlorocykloheksanu, 84/4911EWG
•
Dyrektywa 86/280/EWG w sprawie wartosci dopuszczalne dla sciek6w i wskainik6w
jakosci w6d w odniesieniu do zrzut6w niekt6rych niebezpiecznych substancji objl(tych
wykazem I zal1\.cznika do dyrektywy 76/464/EWG, zmieniona przez dyrektywy
88/347/EWG i 90/415/EWG
•
Dyrektywa dotycz1\.ca jakosci wody w k1\.Pieliskach 761160lEWG zmieniona przez 90/656/
EWG
•
Jakosc wody przeznaczonej do spoiycia przez ludzi, 80/778IEWG zmieniona przez
811858/EWG, 90/656/EWG i 911692/EWG
•
Jakosc w6d powierzchniowych przeznaczonych do poboru w6d pitnej, 75/4401EWG
zmieniona przez 79/869IEWG, 90/656/EWG i 911692/EWG zwil\Zana z ni1\. decyzja
77/795/EWG w sprawie wsp61nych procedur wyrniany informacji
•
Pomiary i pobieranie pr6bek w6d powierzchniowych przeznaczonych do poboru wody
pitnej, 79/869IEWG zmieniona przez 911692IEWG
•
Wody podziemne 80/68IEWG zmieniona przez 90/656/EWG i 911692/EWG
•
Slodkie wody wyrnagaj1\.ce ochrony dla zachowania iycia ryb, 78/659IEWG zmieniona
przez 90/656IEWG i 911692/EWG
•
Jakosc wody wyrnaganej dla bytowania skorupiak6w
1
mil(czak6w, 79/923/EWG
zmieniona przez 91/692/EWG
-
Dvrektywy dotyczace ochrony przyrody:
•
Siedliska, 92/43/EWG zmieniona przez 97/62/WE
•
Dzikie ptaki, 79/409IEWG zmieniona przez 81184/EWG, 85/4111EWG, 86/122/EWG,
911244/EWG i 94/24/WE
•
Sk6ry mlodych fok, 83/129IEWG zmieniona przez 85/444IEWG, 89/3701EWG
Dvrektywy dotyczace ograniczenia zanieczvszczenia przemyslowego i zarzadzania
ryzykiem:
•
Ograniczenie zanieczyszczeJ1" powietrza spowodowanych przez zaklady przemyslowe,
84/3601EWG zmieniona przez 90/656/EWG i 91/692IEWG
•
Ograniczenie emisji niekt6rych zanieczyszczen do powietrza z duzych obiekt6w
energetycznego spalania paliw, 88/609IEWG zmieniona przez 90/656/EWG i 94/66/WE
96
•
IPPC (zintegrowane zapobieganie i .ograniczenie zanieczyszczen), 96/61/WE zmieniona
przez 2003/87/WE
•
Seveso - kontro1a zagrozenia powainymi awariami, 96/82/WE
zastl(puj~ca
82/501lEWG,
zmieniona przez 2003/1 05/WE
-
Dyrektvwy dotvczace chemikali i organizm6w zmodyfikowanych genetvcznie:
•
Eksperymenty na zwierZt<tach, 86/609/EWGzm{eniona przez 2003/65/WE
•
Dobra praktyka 1aboratoryjna, 87/18/EWG,
zawi~ana
z
ni~
dyrektywa 88/3201EWG
w sprawie kontroli, zmieniona przez 99/12/WE
•
Kontro1owane wykorzystanie genetycznie zmodyfikowanych organizm6w, 90/2191EWG
zmieniona przez 94/51/WE, 98/81/WE
•
Azbest, 87/217/EWG zmieniona przez 911692/WE
•
Klasyfikacja, pakowanie i etykietowanie substancji niebezpiecznych, 67/548/EWG
zmieniona przez 69/811EWG, 70/189/EWG/ 7111441EWG, 73/146/EWG, 75/409/EWG,
76/907IEWG, 79/370IEWG, 79/8311EWG, 80/1l89IEWG, 8119571EWG, 8212321EWG,
83/467/EWG, 84/449/EWG, 86/431IEWG, 87/432/EWG, 88/302IEWG, 88/490IEWG,
90/5 17IEWG, 911325/EWG, 911261EWG/ 911410/EWG, 911632/EWG, 92/32/EWG
92/37IEWG,
92/69IEWG,
931211EWG,
93/67IEWG,
93172/EWG,
93/90IEWG,
93/101IEWG, 93/105/EWG, 94/69/WE, 96/54/WE, 96/56/WE
•
Klasyfikacja, oznakowanie i pakowanie niebezpiecznych preparat6w 88/3791EWG
zmieniona przez 89/178IEWG, 90/492IEWG, 91/155IEWG, 93/18/EWG, 93/1l2/EWG,
911442/EWG, 95/65IEWG, 2001l58/WE
•
Ograniczenie sprzedaiy i stosowania niekt6rych niebezpiecznych substancji i preparat6w,
76/69/EWG zmieniona przez 79/663/EWG, 82/806IEWG, 82/828/EWG, 83/478IEWG,
85/46IEWG, 85/6 1OIEWG, 89/677IEWG, 89/678/EWG, 9111 73/EWG, 9113381EWG,
91/339/EWG, 911659/EWG, 94/27/WE, 94/48/WE, 94/60/WE, 96/55/WE, 97/10/WE,
97116/WE
•
Zamierzone uwa1nianie do srodowiska genetycznie zmodyfikowanych organizm6w
90/219/WE zmieniona przez 94/15/WE, 97/35/WE
•
Detergenty, 73/404/EWG zmieniona przez 82/2421EWG i 86/94/EWG i
dyrektywa w
sprawie testowania biodegradacji,
zwi~zana
z
73/405/EWG zmieniona przez
82/243/EWG
•
Transport drogowy niebezpiecznych towar6w 94/55/WE zmieniona przez 2006/891WE
97
ni~
-
Dyrektywy dotyczace halasu:
• Pojazdy silnikowe 70/157/EWG zmieniona przez 73/350/EWG,
77/212/EWG,
811334/EWG, 84/372/EWG, 84/424/EWG, 87/354/EWG, 89/491/EWG, 92/97/EWG
i 96/20/WE
•
Motocykle 78/1015/EWG zmieniona przez 87/56/EWG i 89/235/EWG
•
Sprzltt budowlany (rarnowa) 79/1 13/EWG zrnieniona przez 8111 0511EWG i 85/405/EWG
•
Sarnoloty poddiwiltkowe, 80/511EWG zmieniona przez 83/206/EWG
•
Poddiwiltkowe sarnoloty odrzutowe, 89/629/EWG
•
Ograniczenie eksploatacji sarnolotow, 92/14/EWG zmieniona przez 99/28/WE
•
W sprawie zblizenia przepisow prawa pailstw czlonkowskich
dotycz~cych
dopuszczanie
do eksploatacji Sprzlttu i maszyn budowlanych, 84/532/EWG
•
Sprltzarki, 84/533/EWG zmieniona przez 85/406/EWG
•
Zurawie wiezowe, 84/534/EWG zmieniona przez 85/405/EWG
•
Agregaty spawalnicze, 84/535/EWG zmieniona przez 85/407/EWG
•
Agregaty pr~dotworcze 84/536/EWG zmieniona przez 85/408/EWG
•
Kruszarki betonu, 84/537/EWG zmieniona przez 85/409/EWG
•
Kosiarki do trawy, 84/538/EWG zmieniona przez 87/252/EWG, 88/180/EWG
i 88/181/EWG
•
Koparki hydrauliczne, 86/662/EWG zmieniona przez 89/514/EWG i 95/2/WE
•
Sprzltt gospodarstwa domowego, 86/594/EWG
-
Dyrektywy dotyczace bezpieczenstwa nuklearnego i ochrony przed promieniowaniem
elektromagnetycznym:
•
Ochrona spoleczenstwa i pracownikow przed promieniowaniem, 80/836/EURATOM
zmieniona przez 841467/EURATOM
•
Ochrona
przed
promieniowaniem
zwi1lZanym
z
naswietleniarni
medycznymi,
97/43/EURATOM
•
Wczesna
wymiana
informacji
w
przypadku
zagrozenia
radiologicznego,
87/600/EURATOM
•
Informowanie spoleczenstwa, 89/618/EURATOM
•
Ochrona pracownikow z zewn*z przed promieniowaniem, 90/6411EURATOM
98
•
Przesyianie
odpad6w
radioaktywnych,
92/3/EURATOM
uzupemiona
przez
93/552/EURATOM
•
Podstawowe normy bezpieczenstwa, 96/29/EURATOM
•
Przesyianie substancji radioaktywnych, 93/1493/EURATOM
Dokumenty programowe:
-
Polityka ekologiczna panstwa (1991 r.) i II Polityka ekologiczna panstwa (2001 r.),
-
Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej panstwa na lata 2002 - 2010 (2002 r.),
-
Polityka ekologiczna panstwa na lata 2003 - 2006 z uwzgll(dnieniem perspektywy na lata
2007 -2010,
-
Polityka Ekologiczna Panstwa na lata 2007-2010 z uwzgll(dnieniem perspektywy na lata
2011-2014 (projekt),
-
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami,
-
Krajowy Program Oczyszczania Sciek6w Komunalnych,
-
Agenda 21 - Ramowy Program Dziaian,
-
Strategia zr6wnowaZonego rozwoju Unii Europejskiej (2001 r.)
-
Drugotrwaia strategia trwaiego i zr6wnowaZonego rozwoju - ,,Polska 2025",
-
Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej,
-
Zaiozenia polityki energetycznej Polski do 2020 r.,
-
Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej,
-
Krajowy Plan Rozdziaru Uprawnien Do Emisji CO2 - pierwszy okres rozliczeniowy 2005
- 2007,
Krajowy program zwil(kszania lesistosci,
-
Polityka lesna panstwa,
-
Strategia gospodarki wodnej wraz z harmonogramem zadan Gospodarki Wodnej do roku
2020,
-
Program usuwania azbestu i wyrob6w
zawieraj~cych
azbest stosowanych na terytorium
Polski, przyjl(tym przez Radl( Ministr6w 14 maja 2002 r. -
Strategi~
Rozwoju Polski do 2025 r.,
-
Program Operacyjnym Infrastruktura i Srodowisko na lata 2007-2013.
99
Zr6wnowaZonego

plik PDF - Miasto Marki

Transkrypt

Podobne dokumenty

Obwieszczenie Starosty Monieckiego

informujq pod nazw4 Kopalnia Kamienia PIASKOWIEC z siedzib4 w

Na podstawie art. 74 ust. 3 ustawy z dnia 3 pazdziernika 2008 r. o

0mm" i Ęāgß`mfm ,ý Śląskle. Pozytywna energia miiĺ`ŕiāš`ĺí`iăšši

Zawiadomienie RDOŚ o wyznaczeniu nowego terminu wydania

REGIONALNY DYREKTOR OCHRONY

Doradztwo srodowiskowe