polska norma - Kom-cast

POLSKA NORMA
[logo PKN]
ICS
Polski Komitet
Normalizacyjny
19.100
PN-EN 13068-1
sierpień 2002
Wprowadza
EN 13068-1:1999 IDT
Zastępuje
Badania nieniszczące — Badania radiologiczne — Część 1:
Ilościowy pomiar własności obrazu
Na wniosek Normalizacyjnej Komisji Problemowej nr 7
ds. BADAŃ NIENISZCZĄCYCH
Polski Komitet Normalizacyjny uchwałą nr 21/2002-o z dnia 2002-07-15 uznał normę europejską:
EN 13068-1:1999
Non-destructive testing — Radioscopic testing — Part 1: Quantitative measurement
of imaging properties
wraz z
za Polską Normę
© Copyright by PKN, Warszawa 2002
nr ref.
PN-EN 13068-1:2002 (U)
Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Żadna część niniejszej normy nie może być zwielokrotniana jakąkolwiek
techniką bez pisemnej zgody Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego
ISBN 83-236-9030-8
EUROPEAN STANDARD
EN 13068-1
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
NORMA EUROPEJSKA
Grudzień 1999
ICS 19.100
Wersja angielska
Non-destructive testing — Radioscopic testing — Part 1:
Quantitative measurement of imaging properties
Essais non destructifs — Contrôle par radioscopie — Partie 1:
Mesure quantitative des caractéristiques d’image
Zerstörungsfreie Prüfung — Radioskopische Prüfung — Teil 1:
Quantitative Messung der bildgebenden Eigenschaften
Niniejsza Norma Europejska została zatwierdzona przez CEN w dniu 29 października 1999 roku.
Członkowie CEN zobowiązani są do przestrzegania Regulaminu Wewnętrznego CEN/CENELEC, który
przewiduje nadanie niniejszej Normie Europejskiej statusu normy krajowej bez żadnych zmian. Aktualne listy
i adresy bibliograficzne dotyczące takich norm krajowych można otrzymać na podstawie wniosku złożonego
do Sekretariatu Centralnego lub któregokolwiek członka CEN.
Niniejsza Norma Europejska istnieje w trzech oficjalnych wersjach (angielskiej, francuskiej, niemieckiej).
Wersja w jakimkolwiek innym języku sporządzona poprzez przetłumaczenie w ramach obowiązków członka
CEN na jego własny język i zgłoszona do Sekretariatu Centralnego ma taki sam status jak wersje oficjalne.
Członkami CEN są instytucje normalizacyjne Austrii, Belgii, Republiki Czeskiej, Danii, Finlandii, Francji,
Niemiec, Grecji, Islandii, Irlandii, Włoch, Luksemburga, Holandii, Norwegii, Portugalii, Hiszpanii, Szwecji,
Szwajcarii i Wielkiej Brytanii.
[logo CEN]
EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
Sekretariat Centralny: rue de Stassart, 36
© 1999 CEN
B-1050 Bruksela
Wszystkie prawa do wykorzystania w jakiejkolwiek postaci i przy pomocy
jakichkolwiek środków są zastrzeżone na całym świecie dla Członków krajowych
CEN.
Nr ref. EN 13068-1:1999 E
Strona 2
EN 13068-1:1999
Spis treści
Słowo wstępne .........................................................................................................................................3
1
Zakres ............................................................................................................................................4
2
Odwołania do norm ........................................................................................................................4
3
System radiograficzny ....................................................................................................................4
4
Pomiar parametrów jakości obrazu ................................................................................................5
Aneks A (informacyjny) Przykład raportu z badania zgodnie z EN 13068-1......................................... 22
Strona 3
EN 13068-1:1999
Słowo wstępne
Niniejsza Norma Europejska została przygotowana przez Komisję Techniczną CEN/TC 138 „Badania
nieniszczące”, sekretariat której prowadzony jest przez AFNOR.
Niniejszej Normie Europejskiej zostanie nadany status normy krajowej albo przez opublikowanie
identycznego tekstu, albo przez zatwierdzenie, najpóźniej do czerwca 2000 roku, a sprzeczne z nią normy
krajowe zostaną wycofane najpóźniej do czerwca 2000 roku.
Zgodnie z Regulaminem wewnętrznym CEN/CENELEC, krajowe instytucje normalizacyjne następujących
krajów są obowiązane wdrożyć niniejszą Normę Europejską: Austria, Belgia, Republika Czeska, Dania,
Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Islandia, Irlandia, Włochy, Luksemburg, Holandia, Norwegia, Portugalia,
Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria i Wielka Brytania.
EN 13068 obejmuję serię Norm Europejskich dotyczących systemów radiograficznych, na którą składają się:
EN 13068-1:1999, Badania nieniszczące — Badania radiologiczne — Część 1: Ilościowy pomiar własności
obrazu.
EN 13068-2:1999, Badania nieniszczące — Badania radiologiczne — Część 2: Sprawdzanie długotrwałej
stabilności urządzeń obrazujących.
prEN 13068-3, Badania nieniszczące — Badania radiologiczne -- Część 3: Ogólne zasady radiologicznych
badań materiałów metalowych za pomocą promieniowania X i gamma.
Załącznik A ma charakter informacyjny.
Strona 4
EN 13068-1:1999
1
Zakres
Procedury podane w niniejszej normie można stosować do wszystkich systemów radiograficznych, które
dostarczają sygnał elektroniczny do monitora ekranowego lub do automatycznego układu interpretacji
obrazu. System radiograficzny jest analizowany pod kątem odpowiedzi na dobrze określony wzorzec
testowy. Pomiary powinny być wykonane w odpowiednio wyposażonym laboratorium.
Z otrzymanych wyników wyprowadzić można dane techniczne systemu obrazowania dotyczące własności
obrazu.
Niniejsza norma jak dotąd nie obejmuje własności obrazowania w warunkach ruchu.
2
Odwołania do norm
Niniejsza Norma Europejska zawiera w sobie, w drodze odwołania się do źródła z podaną datą lub bez daty,
postanowienia innych publikacji. Te odwołania do norm są cytowane w odpowiednich miejscach tekstu,
a publikacje te wymienione są poniżej. W przypadku odwołań opatrzonych datą, kolejne zmiany lub
uaktualnienia tych publikacji mają zastosowanie do niniejszej Normy Europejskiej tylko wtedy, gdy zostaną
do niej włączone w drodze uzupełnienia lub zmiany. W przypadku odwołań bez podanej daty zastosowanie
ma najnowsze wydanie publikacji, na którą się powołano.
EN 29241-2, Wymagania ergonomiczne dotyczące pracy biurowej z zastosowaniem terminali wyposażonych
w monitory ekranowe (VDT) — Część 2: Wskazówki dotyczące wymagań stawianych zadaniu (ISO 92412:1992)
EN 29241-3, Wymagania ergonomiczne dotyczące pracy biurowej z zastosowaniem terminali wyposażonych
w monitory ekranowe (VDT) — Część 3: Wymagania dotyczące monitorów ekranowych (ISO 9241-3:1992)
3
System radiograficzny
W kontekście niniejszej normy, system radiograficzny składa się ze źródła promieniowania, układu
manipulacyjnego, kolimatorów, filtrów i urządzenia obrazującego.
Urządzenie obrazujące składa się z urządzenia dokonującego konwersji promieni X lub gamma, które
przetwarza wiązkę promieniowania na sygnał wyjściowy S do prezentacji numerycznej lub optycznej (patrz
Rysunek 1). Układy przetwarzania obrazu mogą stanowić część urządzenia obrazującego. W przypadku
oceny wizualnej zawiera ono monitor ekranowy. W przypadku systemów całkowicie zautomatyzowanej
oceny obrazu, monitor ekranowy nie stanowi części systemu.
Legenda
1
2
3
4
5
6
Źródło promieniowania
Przedmiot
Urządzenie konwersji promieniowana
Sygnał wyjściowy
Przetwarzanie obrazu
Monitor ekranowy
Rysunek 1 — Typowa konfiguracja urządzenia obrazującego
Do określenia specyfikacji własności obrazujących urządzeń obrazujących stosuje się terminologię
i parametry teorii informacji i badań radiograficznych. Parametry w Tabeli 1 definiują jakość obrazu urządzeń
obrazujących.
Strona 5
EN 13068-1:1999
W niektórych opisach parametrów jakości obrazu używa się terminu „stosunek sygnału do szumu” (signal-tonoise-ratio, SNR). W znaczeniu teorii informacji, SNR jest stosunkiem rzeczywistego sygnału skali
częściowej ΔS do średniokwadratowej wartości SRMS nałożonego nań sygnału szumu, patrz Rysunek 2.
Sygnał
a
Rysunek 2 — Określenie ΔS i SRMS z sygnału wyjściowego S
4
Pomiar parametrów jakości obrazu
4.1
4.1.1
Zasada
Urządzenie konwertujące
Podstawą wszystkich pomiarów z urządzeniem konwertującym jest wykorzystanie określonej wiązki
promieniowania otrzymanej z użyciem sztucznych wzorców testowych jako sygnału wejściowego oraz
pomiar odpowiedzi systemu na liniowy nieprzetworzony sygnał wejściowy przy pomocy odpowiedniego
wyposażenia pomiarowego (patrz Rysunek 1). Wszystkie pomiary winny być wykonane z samym
urządzeniem obrazującym.
Na Rysunku 3 pokazano zasadę wykonywania wszystkich pomiarów. Filtr promieniowania winien być
umieszczony przed lampą rentgenowską. Kolimatorów należy użyć dla zmniejszenia promieniowania
rozproszonego. Wszystkie wzorce testowe należy umieszczać przed przesłoną wejściową urządzenia
konwertującego. Wytwarzają one określoną wiązkę promieniowania jako sygnał wejściowy. Wyposażenie
pomiarowe winno być podłączone do wyjścia sygnału końcowego dla dokonania pomiaru całkowitej
odpowiedzi systemu.
W przypadku sygnałów wideo, urządzenia pomiarowe powinny spełniać następujące wymagania minimalne:
–
Rozdzielczość w dziedzinie amplitudy ≥ 10 Bit;
–
Rozdzielczość w dziedzinie czasu ≥ 10 Bit = 1024 punktów próbkowania;
–
Szerokość pasma ≥ 50 MHz;
–
Minimalna częstotliwość próbkowania ≥100 MHz;
–
Funkcja uśredniania sygnału.
Strona 6
EN 13068-1:1999
Tabela 1 — Parametry jakości obrazu
Parametr jakości obrazu
Definicja
Ui = sc· tr
Objaśnienie
Znaczenie
(2)
Nieostrość wewnętrzna
gdzie tr = t90%-ESF – t10 %-ESF
Ui
Nieostrość wewnętrzna jest proporcjonalna do
czasu narastania t funkcji rozmycia krawędzi
ESF określonej ze skoku funkcji natężenia
Granica przenoszenia dla małych
szczegółów obrazu
przy chwilowym wzroście sygnału ≤ 10%
Wartość bezwzględna transformaty Fouriera
przestrzennej funkcji rozmycia krawędzi ESF
przed zróżniczkowaniem
Funkcja przenoszenia
modulacji przestrzennej
LSF: funkcja rozmycia linii (Line Spread
Function)
MTF
Wskaźnik kontrastu
Co = So/SPb
Co
Czułość kontrastowa
Cs
S = (Δwmin/w)100%
przy SNR(Δwmin) ≥ 2
Przenoszenie kontrastu jako funkcja
wielkości przedmiotu, opis ostrości obrazu
w formie zależności funkcyjnej
Stosunek średniej amplitudy So bez
maskowania do średniej amplitudy SPb przy
10% maskowaniu przesłony przedniej
Opis dalekozasięgowych, zmniejszających
kontrast zakłócających zjawisk
występujących w systemie radiograficznym
Stosunek minimalnej przenoszonej zmiany
grubości ściany Δwmin do grubości ściany w
przy SNR (Δwmin) ≥ 2
Granica przenoszenia dla zmian grubości
ściany jako funkcja grubości ściany
Strona 7
EN 13068-1:1999
Tabela 1 — Parametry jakości obrazu (dokończenie)
Parametr jakości obrazu
Zakres grubości ścian
Definicja
Δwo = wmax – wmin
przy wmax = w dla SNR = 2
Δwo
Zniekształcenie
różniczkowe i całkowe
wmin = w dla S = Smax .
Vd,i = (si, d/sc – 1)100%
Vd,i
Różniczkowa i całkowa
jednorodność obrazu
Hd,i
Hd = Smax/SRMS–SN
Hi(x, y) = (S(x, y)/Smax)100%
Objaśnienie
Znaczenie
(5)
Różnica grubości ściany, która daje użyteczny Minimalny zakres grubości ścian, jaki można
(6)
sygnał wideo
dostrzec ma jednym obrazie
(7)
Stosunek lokalnej (zależnej od średnicy) skali
odwzorowania si,d do centralnej skali
odwzorowania sc
Stosunek maksymalnej amplitudy sygnału
wideo Smax do wartości średniokwadratowej
SRMS-SN szumu „przestrzennego”;
Stosunek lokalnej amplitudy sygnału wideo
S(x, y) do Smax przy jednorodnym rozkładzie
natężenia na przesłonie wejściowej
Opis zniekształceń geometrycznych
Opis lokalnej i całkowitej zmienności
przestrzennej przenoszenia kontrastu
(zacienianie)
Strona 8
EN 13068-1:1999
Ponieważ parametry jakości obrazu zależą od energii i jakości promieniowania, należy wykonać pomiary dla
dolnej, środkowej i górnej części dozwolonego zakresu energii systemu radiograficznego z wyposażeniem
do generowania promieniowania rentgenowskiego przy stałym potencjale. W celu zagwarantowania
określonej jakości promieniowania, należy zastosować filtrowanie promieniowania w sposób podany
w Tabeli 2. Prąd lampy powinien być uregulowany tak, aby dawać moc dawki wynoszącą 0,01 mGy/min;
0,1 mGy/min; 1,0 mGy/min lub 10 mGy/min w płaszczyźnie wejściowej urządzenia konwertującego.
Tabela 2 — Filtrowanie promieniowania do pomiarów systemu
Napięcie lampy
Grubość i materiała) filtru promieniowania
(kV)
(mm)
50
7 ± 0,5 Al
100
22 ± 0,5 Al
150
7 ± 0,5 Cu
200
12 ± 0,5 Cu
300
15 ± 0,5 Cu
400
25 ± 0,5 Cu
> 400
35 ± 0,5 Cu
a)
Czystość materiału filtru powinna być lepsza niż 99%
Podczas pomiarów, system radiograficzny powinien pracować zgodnie z instrukcją obsługi i wskazówkami
producenta. Natężenie promieniowania należy wyregulować do takiej wartości, aby w środku przesłony
wejściowej za filtrem promieniowania (bez żadnego wzorca testowego) sygnał wyjściowy S wykazywał
maksymalną amplitudę Smax. Natężenie promieniowania należy mierzyć przy pomocy komory jonizacyjnej
w środku naprzeciw przesłony wejściowej i udokumentować wraz ze wszystkimi innymi wynikami pomiarów.
Detektory promieniowania rentgenowskiego powinny mieć wystarczający zakres zastosowania
(np. w przypadku obrazów otrzymywanych przy mocach dawki 1 Gy) przed dokonaniem pomiarów.
4.1.2
Monitor ekranowy i procesor obrazu
Do oceny monitorów ekranowych i procesorów obrazu zalecana jest następująca procedura.
Paskowy sygnał wzorcowy generowany jest przez elektroniczny generator paskowego sygnału testowego
zgodnie z wymaganiami punktu 4.1.1 dotyczącymi wyposażenia pomiarowego (zgodnie z EN 29241-2
i EN 29241-3). Generator powinien mieć możliwość wytwarzania pionowych pasków aż do granicy
szerokości pasma monitora ekranowego albo procesora obrazu.
Paskowy obraz testowy wyświetlany jest na monitorze ekranowym obrazu. Dla potrzeb oceny, mały wycinek
(maksymalnie 10% całej powierzchni wyświetlania obrazu) jest mierzony czujnikiem optycznym. Wynik jest
digitalizowany. Odpowiednimi czujnikami są kamery TV lub liniowe kamery skanujące. Skala powiększenia
powinna wynosić co najmniej 10. Tak więc, co najmniej 10 pikseli w buforze klatki dostępnych jest do
przedstawienia 1 piksela na monitorze TV. Efekty dudnienia pomiędzy częstotliwościami pikseli monitora
ekranowego i kamery można skompensować przy pomocy całkowania sygnału.
4.2
Procedury pomiarowe
4.2.1
4.2.1.1
Urządzenie konwertujące
Ostrość (rozdzielczość przestrzenna)
W celu scharakteryzowania ostrości układu, należy zmierzyć następujące trzy parametry jakości obrazu:
a) Nieostrość wewnętrzna
W celu dokonania pomiaru nieostrości wewnętrznej Ui (patrz równanie (2)), skokowy wzrost natężenia
należy wywołać przy pomocy ostrej krawędzi materiału absorbującego (Rysunek 4). Obraz krawędzi winien
znajdować się w środku przesłony wejściowej prostopadle i poziomo w stosunku do linii odczytu detektora.
Natężenie promieniowania należy wyregulować przy pomocy prądu lampy zgodnie z wybranymi wartościami
podanymi w punkcie 4.1. W celu zredukowania efektu promieniowania rozproszonego, przesłonę wejściową
należy zakryć materiałem absorbującym tak, aby oświetlone promieniowaniem było tylko około 10% ekranu
wejściowego.
Strona 9
EN 13068-1:1999
System powinien być wyregulowany w taki sposób, aby sygnał wyjściowy dawał sygnał przejścia od czerni
do bieli (funkcja rozmycia krawędzi, Edge Spread Function, ESF) o minimalnej amplitudzie sygnału
wynoszącej 90% maksymalnej amplitudy sygnału elektronicznego i chwilowym przekroczeniu wartości
mniejszym niż 10%. Nieostrość wewnętrzna jest proporcjonalna do czasu tr narastania funkcji rozmycia
krawędzi. Jeśli jest regulowana przesłona, jej nastawienie winno być określone w protokole.
Drugi pomiar da wartość czynnika skali sc w celu obliczenia nieostrości wewnętrznej w milimetrach
(Rysunek 5). Krawędź należy zastąpić wzorcem testowym o dobrze znanej długości l i zmierzyć należy
odpowiedni wymiar (przedział czasu sygnału wyjściowego) xl (patrz równanie (1)).
sc = l / xl .
(1)
Ui = sc· tr przy chwilowym wzroście wartości sygnału ≤ 10%
(2)
gdzie tr = t90%·ESF – t10%·ESF .
b) Funkcja przenoszenia modulacji przestrzennej (MTF)
Punktem wyjścia do obliczenia MTF jest funkcja rozmycia krawędzi z poprzedniego pomiaru nieostrości
(Rysunek 6). Funkcję rozmycia krawędzi należy zdigitalizować z wysoką rozdzielczością i zapamiętać
w komputerze. Należy wziąć pod uwagę twierdzenie o próbkowaniu. W następnym kroku należy
numerycznie zróżniczkować ESF w celu otrzymania funkcji rozmycia krawędzi LSF. Wartość bezwzględna
transformaty Fouriera funkcji LSF daje MTF. Dla ujednolicenia prezentacji krzywej MTF, modulację m dla
częstotliwości przestrzennej f = 0 Lp/mm należy znormalizować do m = 1. Jeśli jest to możliwe, pionową
MTF można określić przy pomocy niezmodyfikowanych wartości dawki promieniowania w grejach wziętych
z układu cyfrowego przetwarzania obrazu.
c) Wskaźnik kontrastu dla niskich częstotliwości przestrzennych
Aby zmierzyć wskaźnik kontrastu Co, najpierw przesłonę wejściową należy oświetlić jednorodną wiązką
promieniowania bez żadnej maski (Rysunek 7). Należy zmierzyć średnią amplitudę sygnału So w środku
powierzchni przesłony wejściowej. W następnym kroku 10% powierzchni przesłony wejściowej należy pokryć
maską z adsorbentu w środku i ponownie zmierzyć średnią amplitudę SPb sygnału elektronicznego za
maską. Masa absorbentu winna zmniejszać natężenie promieniowania o czynnik 1000.
Co = So/SPb .
4.2.1.2
(3)
Kontrast
Czas ekspozycji na jedną klatkę, ilość scałkowanych klatek oraz moc dawki powinna być określona
w protokole. Własności kontrastowe systemu radiograficznego opisane są przy pomocy następujących
parametrów jakości obrazu:
a) Czułość kontrastowa
Do wytworzenia wiązki promieniowania ze zmniejszającym się kontrastem promieniowania, w środku
przesłony wejściowej należy umieścić płytkę stalową o grubości d w połączeniu z klinem schodkowym
(stalowym), przy czym płytka winna znajdować się od strony źródła (Rysunek 8). Klin schodkowy należy
ustawić w kierunku linii odczytu detektora i w środku przesłony wejściowej. W sygnale wyjściowym każdego
schodka należy zmierzyć stosunek sygnału do szumu SNR. Najcieńszy schodek, dla którego SNR ≥ 2,
będzie uważany za najmniejszą wykrywalną zamianę grubości ściany Δwmin.
S = Δwmin /w .
(4)
W celu zmniejszenia wpływu szumu kwantowego, należy użyć funkcji uśredniania sygnału.
b) Zakres grubości ścian
Na początku pomiaru, parametry promieniowana takie, jak energia i prąd lampy, powinny zostać określone
i ustalone. Tylko mała część (~10%) przesłony wejściowej powinna zostać oświetlona promieniowaniem
w celu zredukowania efektów rozpraszania. Przed przesłoną wejściową należy umieścić schodkowy wzorzec
testowy z wysokością stopnia wynoszącą ~1 mm (Rysunek 9). Najcieńszy stopień wmin, który daje
maksymalną amplitudę Smax sygnału wyjściowego, będzie punktem początkowym pomiaru. Wzorzec testowy
należy przesuwać stopień po stopniu w kierunku grubszej części.
Strona 10
EN 13068-1:1999
Dla każdego schodka należy mierzyć odpowiadającą mu amplitudę sygnału dotąd, aż wartość SNR będzie
≤ 2. Aby zmniejszyć wpływ szumu kwantowego, należy użyć funkcji uśredniania sygnału.
Różnica grubości ściany pomiędzy najmniejszą a największą grubością ściany wmin, wmax, stanowi zakres
grubości ściany Δwo (równanie (5)).
Δwo = wmax – wmin,
(5)
wmax = w dla SNR = 2,
(6)
wmin = w dla S = Smax .
(7)
gdzie
4.2.1.3
Liniowość
W celu scharakteryzować liniowości systemu, należy zmierzyć następujące parametry jakości obrazu.
a) Zniekształcenie różniczkowe i całkowe
W celu zmierzenia różniczkowego i całkowego zniekształcenia Vd, Vi, przed przesłoną wejściową należy
mieścić znaczniki z materiału absorbującego w celu utworzenia długości pomiarowych. Pomiarów należy
dokonać w jednej centralnej linii odczytu detektora na całej średnicy przesłony wejściowej i we wszystkich
narożach obrazu. Najpierw należy zmierzyć środkowy czynnik skali sc w środku przesłony wejściowej Xo
(Rysunek 5).
W celu obliczenia lokalnych czynników skali sl (równanie (8)) w punkcie odległym o r od środka przesłony
wejściowej, wzorzec testowy o długości l należy umieścić w tym punkcie i zmierzyć odpowiedni wymiar
(przedział czasowy dla sygnału wyjściowego) xl′ (Rysunek 10).
sl = l / xl′.
(8)
Następnie można obliczyć zniekształcenie różniczkowe w tym punkcie wyrażone w procentach (równanie
(9)):
Vd = (sl/sc – 1)100.
(9)
Do obliczenia czynnika skali zależnego od średnicy sd (równanie (10)), wzorzec pomiarowy o długości ld
należy umieścić przed przesłoną wejściową, jak pokazano na Rysunku 11, oraz zmierzyć odpowiadający mu
wymiar (przedział czasowy dla sygnału wyjściowego) xd.
sd = ld / xd.
(10)
Następnie wyliczyć można wyrażone w procentach zniekształcenie całkowe dla tej średnicy (równanie (11)):
Vi = (sd/sc – 1)100.
(11)
b) Różniczkowa i całkowa jednorodność obrazu
W celu zmierzenia jednorodności obrazu, przesłonę wejściową systemu radiograficznego należy oświetlić
jednorodną wiązką promieniowania (Rysunek 12). W celu zmniejszenia szumu kwantowego, sygnał
wyjściowy należy uśrednić. Całkowa jednorodność obrazu Hi(x, y) jest stosunkiem amplitudy sygnału S(x, y)
i maksymalnej amplitudy Smax na obrazie wyrażonym w procentach (równanie (12)).
Hi(x, y) = (S(x, y)/Smax)100.
(12)
Strona 11
EN 13068-1:1999
Różniczkową jednorodność obrazu Hd należy wyliczyć jako maksymalną amplitudę sygnału elektronicznego
podzieloną przez średniokwadratową wartość szumu „przestrzennego” w obszarze lokalnym (~1% rozmiaru
przesłony wejściowej) wokół punktu (x, y) (równanie (13)).
Hd = Smax / SRMS .
4.2.2
(13)
Monitor ekranowy i procesor obrazu
Pomiar jakości obrazu monitora ekranowego i procesora obrazu należy wykonać zgodnie z EN 29241-2
i EN 29241-3.
4.3
Prezentacja wyników
Wyniki należy udokumentować w sugerowanej formie raportu z badań zgodnie z Aneksem A. Wzór arkusza
zawiera krótki opis badanego układu oraz wyposażenia użytego do wykonania badań. Wartości zmierzone
określone w normie są dokumentowane w zakresie ostrości, kontrastu, zniekształcenia obrazu
i jednorodności. W przypadku zniekształcenia, przewiduje się udokumentowanie trzech reprezentatywnych
wartości. Wartości wskaźnika kontrastu w funkcji grubości ściany, MTF oraz jednorodność należy
przedstawić jako wykresy.
Strona 12
EN 13068-1:1999
Wygnał wejściowy — wiązka promieniowania
Sygnał wyjściowy — elektroniczny sygnał wyjściowy
Legenda
1
2
3
4
5
6
Źródło promieniowania
Filtr promieniowania
Kolimator
Wzorzec testowy
Urządzenie konwersji promieniowania
Przesłona wejściowa z wzorcem testowym
Rysunek 3 — Wyposażenie pomiarowe
Strona 13
EN 13068-1:1999
Legenda
1
Chwilowe przekroczenie poziomu sygnału
Rysunek 4 — Pomiar nieostrości wewnętrznej
Strona 14
EN 13068-1:1999
Rysunek 5 — Pomiar czynnika skali sc
Strona 15
EN 13068-1:1999
Legenda
a modulacja m
b Ocena numeryczna
Rysunek 6 — Pomiar funkcji przenoszenia modulacji przestrzennej
Strona 16
EN 13068-1:1999
Rysunek 7 — Pomiar wskaźnika kontrastu dla niskich częstotliwości przestrzennych
Strona 17
EN 13068-1:1999
Rysunek 8 — Pomiar czułości kontrastowej
Strona 18
EN 13068-1:1999
Rysunek 9 — Pomiar zakresu grubości ściany
Strona 19
EN 13068-1:1999
Rysunek 10 — Pomiar zniekształcenia różniczkowego
Strona 20
EN 13068-1:1999
Rysunek 11 — Pomiar zniekształcenia całkowego
Strona 21
EN 13068-1:1999
Rysunek 12 — Pomiar różniczkowej i całkowej jednorodności obrazu
Strona 22
EN 13068-1:1999
Aneks A (informacyjny)
Przykład raportu z badania zgodnie z EN 13068-1
Nazwa systemu:
Elementy składowe systemu
Urządzenie konwertujące:
Procesor obrazu:
Monitor ekranowy:
Warunki eksperymentu
Źródło promieniowania, typ:
Maksymalna wartość wysokiego napięcia:
kV
Moc dawki przy urządzeniu konwertującym:
mGy/min
Maksymalna wartość prądu lampy:
mA
Średnica ogniska:
mm
Źródło — 1. kolimator
mm
Źródło - urządzenie konwertujące
mm
Źródło — 2. kolimator
mm
Źródło - przedmiot:
mm
Odległości
Materiał i grubość filtra:
mm
Materiał i grubość 1. kolimatora:
mm
Materiał i grubość 2. kolimatora:
mm
Typ wzorca testowego:
Typ wyposażenia pomiarowego:
Stała całkowania:
Rozdzielczość w dziedzinie
a) amplitudy:
b) czasu:
Czas ekspozycji na klatkę:
s
Wielkość okna wejściowego
w poziomie:
mm
w pionie:
mm
Ustawienie przesłony:
Ustawienie ostrości:
Szerokość krawędzi tr:
Skala odwzorowania:
l
xl
sc
Nieostrość wewnętrzna Ui
w pionie:
w poziomie:
Współczynnik kontrastu dla niskich częstotliwości
przestrzennych: Co =
Krzywe kontrastu w funkcji grubości ścian i MTF w załączeniu
Zniekształcenie obrazu
Nr
Odległość od środka
Zniekształcenie różniczkowe
1
2
3
Data:
,
Podpis:
Zniekształcenie całkowe