Koncepcja pracy Gimnazjum w Mogilanach 2014

Załącznik nr 1
do uchwały nr 14/2013/2014
Rady Pedagogicznej Gimnazjum w Mogilanach
z dnia 7.05.2014 r.
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju
Gimnazjum
w Mogilanach
na lata 2014-2019
Mogilany, 2014
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
Spis treści
Wstęp ................................................................................................................ 3
Rozdział I – Informacje o szkole .......................................................................... 5
Rozdział II – Wprowadzenie. Obszary pracy szkoły poddawane analizie ............. 6
Rozdział III – Analiza SWOT aktualnej i potencjalnej sytuacji szkoły ................... 9
Rozdział IV – Misja szkoły. Model absolwenta szkoły ........................................13
Rozdział V – Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
w siedmiu obszarach .........................................................................................15
Bibliografia .......................................................................................................25
Mogilany, 2014
Strona 2
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
Wstęp
Strategia rozwoju jakiejkolwiek grupy społecznej zorganizowanej w sposób sformalizowany jest niezbędna dla jej prawidłowego funkcjonowania i przetrwania w środowisku społecznym, na które wpływają zróżnicowane determinanty powodujące dużą zmienność tegoż środowiska w perspektywie zarówno krótko, średnio i długoterminowej. Przygotowywana na okres 5
lat strategia, odnosząca się do funkcjonowania i rozwoju placówki o charakterze edukacyjnym,
ma prezentować osobom współtworzącym taką placówkę jasno wytyczone cele oraz środki prowadzące do osiągnięcia tychże celów, które mają zapewnić placówce dalszy byt i poważanie w
ciągle zmieniającym się otoczeniu społecznym zarówno w jego wymiarze państwowym, samorządowym, jak też i w aspekcie percepcji i poparcia, jakim dana placówka powinna się cieszyć w
oczach lokalnej społeczności mieszkańców/ potencjalnych lub aktualnych rodziców uczniów
uczęszczających do tej placówki. Tym samym wyraźnie zdefiniowane zostają grupy adresatów
dokumentu nazywanego „Koncepcją funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach”,
który to dokument stanowi zapis przemyśleń Rady Pedagogicznej, przedstawicieli rodziców,
przedstawicieli uczniów oraz dyrektora szkoły, na tematy związane z aktualnym stanem szkoły i
jej otoczenia oraz szans, wyzwań i zagrożeń, jakie przed placówką stawia ciągle zmieniająca się
rzeczywistość w jej ujęciu makro, mezo i mikrospołecznym. Adresatami „Koncepcji funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach” są zatem: nauczyciele i pracownicy szkoły,
uczniowie i ich rodzice, organa władzy samorządowej lub rządowej prowadzące daną placówkę,
organa sprawujące nadzór nad placówką od strony pedagogicznej oraz wszyscy uczestnicy życia
społecznego w środowisku lokalnym, pokrywającym się swym zasięgiem z obszarem funkcjonowania szkoły. „Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach” ma również
stanowić drogowskaz dla dyrektora szkoły, który będzie służył mu pomocą przy podejmowaniu
trudnych decyzji, zarówno na poziomie taktycznym, operacyjnym jak i strategicznym, które mają zbliżać placówkę do wizji sformułowanej w tej perspektywie średnioterminowej1.
1
Elsner D., Koncepcja pracy szkoły. Nowe rozwiązania dla starych problemów. Nowe perspektywy dla edukacji.
Rozmowa z wiceministrem edukacji Mirosławem Sielatyckim, „Dyrektor Szkoły”, 3/2011.
Mogilany, 2014
Strona 3
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
Rozdział I
Informacje o szkole:
Nazwa: Gimnazjum w Mogilanach
Ilość oddziałów: 6
Ilość uczniów: 142
Liczba nauczycieli: 21 (w tym dyplomowanych i mianowanych: 19 nauczycieli)
Baza lokalowa:
Budynek murowany, dwupiętrowy. Gimnazjum zajmuje II piętro budynku, w którym mieści się
również Szkoła Podstawowa. Powierzchnia użytkowana: 596 m2.
W szkole znajduje się:
− 9 sal lekcyjnych,
− 1 sala informatyczna: 22 stanowiska
− biblioteka szkolna,
- monitoring wizyjny: 13 kamer
- wejście do szkoły monitorowane (wideo domofon) i zabezpieczone elektrouchwytem otwieranym zdalnie lub za pomocą kombinacji cyfrowej.
Mogilany, 2014
Strona 4
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
Rozdział II
Wprowadzenie. Obszary pracy szkoły poddawane
analizie:
Jednym z dokumentów, których istnienie i funkcjonowanie w codziennym życiu szkoły
jest niezbędne, jest koncepcja funkcjonowania i rozwoju szkoły. W. Kopaliński uznaje, że
koncepcja to „ogólne ujęcie, obmyślony plan działania, rozwiązanie czegoś, teoria, pomysł,
projekt”2, zatem koncepcja funkcjonowania i rozwoju to pomysł na to jaka ma być szkoła. Każdy plan rozwoju winien być dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów, oczekiwań rodziców
oraz warunków materialnych. Koncepcja winna być oparta na przepisach prawa m.in. na:
1. Ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. nr 97,
poz. 674, z późn. zmianami);
2. Ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r.
Nr 256, poz. 2572 z późn. zmianami);
3. Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie
nadzoru pedagogicznego ( Dz. U. Nr 168, poz. 1324 );
4. Licznych rozporządzeniach wykonawczych do w/w ustaw;
5. Statucie szkoły.
Przed przystąpieniem do opracowania koncepcji funkcjonowania i rozwoju szkoły istotne
jest również poznanie strategii rozwoju oświaty na terenie gminy, a także dokonanie uproszczonej analizy SWOT - mocnych i słabych stron zarówno samej placówki, jak też i jej otoczenia
społecznego. Poniżej przedstawiono Obszary pracy szkoły poddane takiej właśnie analizie:
1. Wychowanie i kształtowanie właściwych postaw moralnych, społecznych, patriotycznych
oraz rozwój inteligencji emocjonalnej.
2. Dydaktyka i rozwój intelektualny uczniów.
3. Ciągłość pracy szkoły i kontynuacja działań już podjętych w odniesieniu do funkcjonowania i
rozwoju placówki.
4. Współpraca dyrektora z Radą Pedagogiczną.
2
W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, http://www.slownikonline.pl/kopalinski/C6155CB157AB2EAFC12565E900399614.php (dostęp: 2.02.2013).
Mogilany, 2014
Strona 5
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
5. Współpraca z Rodzicami uczniów.
6. Zarządzanie szkołą
7. Promocja szkoły i pozyskiwanie środków.
Celem dyrektora jest pomoc w skutecznym wprowadzaniu zmian w szkole,
ukierunkowanych na podniesienie poziomu nauczania i wychowania. Zmiany te będą możliwe,
jeżeli zastosuje się odpowiedni model zarządzania szkołą poprzez zespołowe współdziałanie
nauczycieli oraz wdrażanie innowacyjnych rozwiązań.
Mogilany, 2014
Strona 6
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
Rozdział III
Analiza SWOT
aktualnej i potencjalnej sytuacji szkoły:
MOCNE STRONY SZKOŁY
SŁABE STRONY SZKOŁY
1. Wysoko wykwalifikowana kadra pedago- 1. Brak innowacji pedagogicznych.
giczna (m.in.: duży odsetek nauczycieli po- 2. Brak opieki pielęgniarskiej w szkole.
siada ukończone studia na więcej niż jednym 3. Brak powtarzalnych sukcesów sportowych na
kierunku), z wysokimi stopniami awansu szczeblu rejonu i województwa.
zawodowego, stabilna pod względem perso- 4. Brak wielofunkcyjnego, nowoczesnego bonalnym.
iska.
2. Spójne zasady oceniania przedmiotowego 5. Brak odpowiedniego miejsca do wypoczynku
oraz oceniania zachowania.
dla uczniów.
3. Sprzęt multimedialny w dużej części klas.
7. Brak nowoczesnych pomocy dydaktycznych
4. Działający monitoring, zwiększający bez- – sprzętu multimedialnego – w niektórych prapieczeństwo uczniów.
cowniach przedmiotowych.
5. Uczniowie z dalej położonych miejscowo- 8. Brak pozyskiwania środków z EFS i innych
ści są dowożeni na koszt gminy.
funduszy europejskich na projekty szkolne.
6. Wprowadzenie opieki psychologiczno- 9. Brak uczestnictwa uczniów w europejskich
pedagogicznej w szkole oraz doradztwa za- projektach edukacyjnych.
wodowego.
10. Brak stołówki.
7. W szkole istnieje chór gimnazjalny.
11. Trend zauważalny u części mieszkańców
8. Zajęcia z języków obcych realizowane na gminy – posyłanie dzieci do szkół ponadpodwysokim poziomie – świadczy o tym wysoki stawowych do Krakowa i Świątnik Górnych
wynik egzaminu zewnętrznego zarówno na (Gimnazjum nie przyciąga odpowiednio wysopoziomie podstawowym jak i rozszerzonym
kiego odsetka uczniów ze swojego obwodu
9. Oferta językowa szersza niż w innych pla- szkolnego).
cówkach gimnazjalnych – możliwość wyboru 12. Brak patrona szkoły – nie istnieje osoba, lub
drugiego języka (niemiecki lub francuski).
grupa osób, które swym przykładem, osiągnię-
10. Zajęcia pozalekcyjne: koła zaintereso- ciami
wań, koło PCK, Caritas, LOP.
integrowałaby
społeczność
szkolną,
wskazując na pewne wartości, które mieszkańcy
11. Gimnazjum uczestniczy w wymianie Gminy uważają za najistotniejsze.
międzynarodowej Mogilany – Untersteinach 13. Brak w ofercie zajęć pozalekcyjnych kół
Mogilany, 2014
Strona 7
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
(Niemcy).
zainteresowań rozbudzających zdolności in-
12. Dziennik elektroniczny Librus.
strumentalne uczniów (orkiestra) oraz znajo-
13. Osiągnięcia uczniów – laureaci Małopol- mość języka angielskiego.
skiego Konkursu Biologicznego; Małopol- 14. Brak partnera anglojęzycznego z którym
skiego Konkursu Fizycznego i Małopolskie- można byłoby prowadzić wymianę młodzieży.
go Konkursu Języka Francuskiego.
15. Brak własnej sali gimnastycznej (współdzie-
14. Jednolity strój – w odpowiedni sposób lona ze szkołą podstawową).
zaprezentowany zarówno uczniom jak i ich 16. Brak klas profilowanych – np. sportowej, ze
rodzicom wzmacnia identyfikację ucznia ze zwiększoną ilością godzin języka angielskiego.
szkołą.
17. Budynek szkoły – współdzielony ze Szkołą
16. Udział w różnorodnych imprezach Podstawową, nie pierwszej młodości i o niekulturalnych w tym m.in. we współpracy z wielkiej powierzchni przeznaczonej do użytkoGOK: koncert Filharmonii Krakowskiej (co wania na potrzeby Gimnazjum.
dwa miesiące), udział w Muzycznych Za- 18. Niewystarczająca, w świetle nowych planów ministerialnych, ilość stanowiska kompute-
duszkach.
17. Bliskość ośrodka zdrowia, co ułatwia rowych (22) w kontekście maksymalnej liczby
opiekę medyczną w nagłych wypadkach.
uczniów w grupie (24 uczniów), co sprawia, że
18. Internet bezprzewodowy na terenie szko- koniecznym staje się podział na grupy zajęć
ły.
informatycznych tam, gdzie takiego podziału ze
19. Wejście do szkoły zabezpieczone elek- względu na liczebność klas nie trzeba byłoby
tronicznie (elektrouchwyt i wideo domofon).
dokonywać.
20. Sukcesy sportowe reprezentacji szkoły na
szczeblu powiatowym.
ZAGROŻENIA
SZANSE
1. Władze gminy rozumieją rolę edukacji i 1. Niż demograficzny i zmniejszająca się ilość
wspierają jej rozwój.
uczniów, a co za tym idzie - oddziałów w szko-
2. W kontekście bliskości destynacji szcze- le.
gólnie cennych przyrodniczo i turystycznie 2. Brak etatów dla wszystkich dotychczasowych
(m.in. Ojcowskiego Parku Narodowego i nauczycieli.
Mogilany, 2014
Strona 8
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
Kopalni Soli w Wieliczce) - wykorzystanie 3. Wzrost bezrobocia i ubożenie społeczeństwa
możliwości edukacyjno-rekreacyjnych, jakie w gminie.
daje to sąsiedztwo.
4. Wzrost cen podręczników szkolnych.
3. Złożenie projektów z EFS na indywiduali- 5. Zwiększająca się liczba rodzin niepełnych,
zację nauczania oraz na wymianę młodzieży niewydolnych wychowawczo i patologicznych
(program Erasmus Plus, program Youth in 6. Brak identyfikacji części społeczności gimAction).
nazjalnej – zarówno uczniów jak i nauczycieli –
4. Dalsze awanse zawodowe nauczycieli.
ze szkołą (m.in. z uwagi na brak patrona i nie-
5. Zdobywanie przez nauczycieli dodatko- pełny wymiar zatrudnienia).
wych kwalifikacji (m.in. w dziedzinie oligo- 7. Utrwalenie się przekonania u części mieszfrenopedagogiki).
kańców Gminy, że posyłanie dziecka do szkoły
6. Sprawniejsze wykorzystanie możliwości ponadpodstawowej w Krakowie lub Świątniwynikających z tzw. dodatkowych godzin z kach Górnych jest modne i służy lepszemu rozart. 42 Karty Nauczyciela.
wojowi dziecka.
7. Zaakcentowanie bliskości względem miej- 8. Zbyt duża uznaniowość w odniesieniu do
sca zamieszkania uczniów placówki eduka- funkcjonującego w Gimnazjum systemu ocecyjnej, która pod względem jakości dorównu- niania zachowania ucznia.
je osiągnięciom szkół krakowskich.
8. Wykorzystanie potencjału kulturowego
Gminy i jej znanych mieszkańców do promocji Gimnazjum.
9. Utworzenie ogniska muzycznego przy
Gimnazjum/ orkiestry.
10. Stworzenie oddziałów sportowych w
Gimnazjum oraz klasy ze zwiększoną ilością
godzin języka angielskiego.
11. Rozbudowa infrastruktury szkolnej, mającej służyć podnoszeniu jakości pracy dydaktycznej: zwiększenie liczby stanowisk w
pracowni komputerowej, zakup wyposażenia
pracowni językowej.
12. Rozpoczęcie procedury wyłonienia kandydatury patrona Gimnazjum (z pełnym i
realnym zaangażowaniem społeczności
Mogilany, 2014
Strona 9
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
uczniowskiej, Rodziców i nauczycieli).
13. Rozpoczęcie wymiany młodzieży z jednym z państw anglojęzycznych (Wielka Brytania lub Irlandia).
14. Wprowadzenie do szkoły struktur ruchu
harcerskiego (można pomysł ten wiązać z
wymianą młodzieży w ramach kontaktów
ruchów skautowskich).
Mogilany, 2014
Strona 10
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
Rozdział IV
Misja szkoły. Model absolwenta szkoły:
Misją naszego Gimnazjum jest ułatwienie uczniom integracji ze środowiskiem lokalnym,
z całym krajem i Europą poprzez:
 Zdobycie wykształcenia, które otwiera drzwi do każdej szkoły;
 Przygotowanie do aktywnego udziału w życiu społecznym, które jest jednym z warunków osiągania sukcesów w dorosłym życiu.
Model absolwenta stanowi, podobnie jak i koncepcja rozwoju i funkcjonowania szkoły,
swego rodzaju drogowskaz, bez którego prawidłowe realizowanie przez placówkę jej funkcji
dydaktyczno-wychowawczych jest zdecydowanie utrudnione. Nie posiadając wizji ucznia „na
wyjściu” z systemu gimnazjalnego (stosując terminologię ujęcia cybernetycznego polityki D.
Eastona3) nie jesteśmy w stanie zaplanować skutecznych rodzajów wewnątrzsystemowych oddziaływań edukacyjnych, które w procesie kształcenia w okresie gimnazjalnym doprowadzić by
miały do znaczącej przemiany jakościowej ucznia w obszarze opanowanych i zinternalizowanych przezeń: wiedzy, umiejętności i postaw.
Uczeń kończący Gimnazjum w Mogilanach będzie dobrze funkcjonować w swoim środowisku, w domu i w szkole. Będzie pogodny, z pozytywnym choć nie bezkrytycznym stosunkiem do otaczającej go rzeczywistości. Będzie traktować zdobywanie wiedzy jako podstawę
własnego rozwoju. Niezależnie od indywidualnych cech osobowości, predyspozycji i talentów
będzie wyposażony w zespół cech uniwersalnych, warunkujących właściwe funkcjonowanie we
współczesnym świecie.
Absolwent będzie:
− dobrym obywatelem, świadomym swych praw i obowiązków, posiadającym godność, poczucie własnej wartości, szanującym prawa innych;
− człowiekiem ambitnym, aktywnym, ciekawym świata i wiedzy, mającym różnorodne zainteresowania, chętnie gromadzącym różne wiadomości i umiejętności;
− człowiekiem uczciwym, tolerancyjnym i odpowiedzialnym, odróżniającym dobro od zła, kierującym się zasadami moralnymi;
3
D. Easton, The Political System. An Inquiry into the State of Political Science, New York, 1953.
Mogilany, 2014
Strona 11
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
− człowiekiem dbającym o własny rozwój duchowy, wrażliwym na piękno, szanującym dorobek
ludzkości w dziedzinie kultury i sztuki;
− człowiekiem dbającym o zdrowie i kondycję fizyczną oraz świadomym ich zależności od stanu środowiska naturalnego;
− człowiekiem odpowiedzialnym za stan środowiska naturalnego, racjonalnie korzystającym z
zasobów przyrody.
Mogilany, 2014
Strona 12
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
Rozdział V
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w
Mogilanach w siedmiu obszarach:
Uzasadnienie
Obecnie młodzież gimnazjalna uchodzi za stosunkowo „najtrudniejszą” w porównaniu z
dziećmi z I etapu edukacyjnego, czy z młodzieżą szkół średnich. W chwili obecnej uczeń gimnazjum, zwłaszcza w klasie I, głównie w pierwszych miesiącach nauki, zostaje niejako „wrzucony”
w nowe, często obce dla siebie środowisko. Z „domowego” klimatu szkoły podstawowej wkracza on w świat nowych nauczycieli, nowych, większych wymagań, nowych kolegów. Ze środowiska, w którym wzrastał i rozwijał się, był przez wszystkich znany i generalnie akceptowany,
nagle uczeń ten wkracza w środowisko, w którym jest najczęściej osobą anonimową dla swoich
nauczycieli oraz dla dużej części swoich rówieśników.
Proces „oswajania” nowego dla ucznia świata zaczyna się na nowo. Proces ten jeszcze na
dobre nie rozwinął się, a już ulega zakończeniu w trzy lata później, w momencie zakończenia
nauki w gimnazjum. Na trudności związane z nową dla ucznia sytuacją nakładają się również
problemy wynikające z naturalnych procesów rozwojowych: negacja wartości, młodzieńczy
bunt, utrata autorytetów, sympatie, pierwsze rozczarowania i – niejednokrotnie – problemy z
nauką.
Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe założenia, w niniejszej koncepcji funkcjonowania
i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach szczególną uwagę poświęcono analizie dotychczasowego
funkcjonowania tej placówki w siedmiu obszarach wpisujących się w model prawidłowego
funkcjonowania współczesnej szkoły:
1. Wychowanie i kształtowanie właściwych postaw moralnych, społecznych, patriotycznych
oraz rozwój inteligencji emocjonalnej.
2. Dydaktyka i rozwój intelektualny uczniów.
3. Ciągłość pracy szkoły i kontynuacja działań już podjętych w odniesieniu do funkcjonowania i
rozwoju placówki.
4. Współpraca dyrektora z Radą Pedagogiczną.
5. Współpraca z Rodzicami uczniów.
6. Zarządzanie szkołą
Mogilany, 2014
Strona 13
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
7. Promocja szkoły i pozyskiwanie środków.
Prezentowane poniżej wnioski z tejże analizy koncentrują się na szansach, zagrożeniach i
wyzwaniach płynących dla Gimnazjum w Mogilanach w każdym z poddanych analizie obszarów
działalności szkoły.
1. Wychowanie i kształtowanie właściwych postaw moralnych, społecznych, patriotycznych
oraz rozwój inteligencji emocjonalnej.
Bez odpowiedniego drogowskazu, kompasu wskazującego właściwy kierunek, jakiekolwiek działania edukacyjne podejmowane przez grono pedagogiczne celem przekazywania wiedzy, rozwijania umiejętności i kształtowania właściwych postaw wśród uczniów naszego Gimnazjum, są znacząco utrudnione. Jeżeli, jako społeczność szkolna, nie mamy świadomości jasno
wytyczonego celu, do którego chcielibyśmy dążyć, to jest nam niezmiernie trudno taki zbliżony
do ideału stan rzeczy osiągnąć. Wspominanym tu drogowskazem, kompasem wytyczającym
dalszą drogę Gimnazjum, jako wspólnocie uczących się wzajemnie od siebie jednostek, powinny
być wizja i misja szkoły, profil absolwenta Gimnazjum oraz koncepcja funkcjonowania i
rozwoju szkoły. Należy jak najszybciej doprowadzić do upowszechnienia w świadomości
wszystkich członków Rady Pedagogicznej, Rodziców i uczniów, tych istotnych dla prawidłowego funkcjonowania szkoły dokumentów programowych.
W dobie często obserwowanego kryzysu wychowania każda społeczność, również gimnazjalna, potrzebuje wzorców i autorytetów uznawanych przez wszystkich jej członków. Elementem brakującym w funkcjonowaniu szkoły jest brak patrona Gimnazjum, a co za tym idzie –
brak pełnej identyfikacji społeczności gimnazjalnej ze szkołą. W związku z powyższym, należy
podjąć starania celem których miałoby być wypracowanie kompromisu odnośnie do patrona szkoły i zainicjować procedurę, która doprowadzi do ustanowienia patrona Gimnazjum.
Dodatkowo należy wprowadzić w Gimnazjum uroczyście obchodzony Dzień Patrona Szkoły, podczas którego skupienie się społeczności gimnazjalnej na osobie patrona pozwoli uczniom
na skonfrontowanie własnych postaw życiowych z prezentowanym przez patrona szkoły systemem konkretnych pozytywnych wartości. Takie rozłożenie akcentów w postaci patrona szkoły
pozwoli uczniom i nauczycielom bardziej utożsamić się ze szkołą, skonsolidować i zjednoczyć.
Działanie takie jest szczególnie ważne również i dla właściwego wychowania patriotycznego.
Wyżej wymienione działania oficjalne spajające społeczność szkolną – z udziałem zarówno uczniów jak i grona pedagogicznego – należy uzupełnić poprzez zaproszenie uczniów
do większego, niż to miało miejsce do tej pory, zagospodarowywania przez nich przestrzeni
Mogilany, 2014
Strona 14
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
szkolnej. Odchodząc od Benthamowskiej panoptykalnej4 idei nadzoru wzrokowego sprawowanego przez nauczycieli wobec uczniów na każdym niemalże kroku, obdarzając tym samym
uczniów większym zaufaniem ze strony grona pedagogicznego, należy dążyć do tego, aby miejsce dla własnego wypoczynku uczniowie sami sobie mogli zorganizować i zagospodarować w
istniejącej przestrzeni szkolnej. Oczywiście, działania tego rodzaju mogłyby być podejmowane
jedynie za pośrednictwem Samorządu Uczniowskiego i w porozumieniu/ wcześniejszym uzgodnieniu wszelkich pomysłów dekoracyjno-konstrukcyjnych z Dyrekcją szkoły.
Angażując rodziców uczniów w proces wychowania oraz mobilizując ich do większego
zainteresowania rozwojem swoich dzieci zostaną wprowadzone systematyczne, planowane
zajęcia otwarte dla rodziców z różnych przedmiotów i na różnych poziomach. Rodzicom zainteresowanym taka propozycja da szansę na zaobserwowanie sposobu funkcjonowania swoich
dzieci na tle całego zespołu klasowego (przynajmniej w pewnym stopniu, gdyż oczywiście należy zwrócić uwagę rodziców na fakt zmian w sposobie zachowania się uczniów podczas tego
typu otwartych lekcji, wynikających z ograniczeń metody obserwacji uczestniczącej).
Należy również dążyć do poszerzenia oferty zajęć pozalekcyjnych utrzymując jednocześnie już istniejące koła zainteresowań odbywające się w czasie pozalekcyjnym.
2. Dydaktyka i rozwój intelektualny uczniów.
Rozwój intelektualny młodzieży i stwarzanie coraz lepszych warunków dla edukacji są
szczególnie ważne przy wymaganiach dzisiejszego świata, który oczekuje od przyszłego uczestnika rynku pracy elastyczności, szybkiego uczenia się, gotowości na zmiany i zdolności przekwalifikowania się. W związku z tym, szczególnie ważne jest, aby młodzież gimnazjalna uczyła
się postrzegać świat całościowo.
Z ogólnie pozytywnym obrazem Gimnazjum w Mogilanach nie korespondują pewne niepokojące obserwacje szczegółowe. Sposoby przeciwdziałania tymże negatywnym zjawiskom
powinny być podejmowane przez wiele podmiotów, z wykorzystaniem różnych metod postępowania.
W ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego dyrektor powinien inspirować nauczycieli do opracowywania i wdrażania innowacji pedagogicznych, programów autorskich
mających na celu ścisłe korelowanie treści programowych w poszczególnych zespołach
przedmiotowych. Co prawda w Gimnazjum istnieje już korelacja międzyprzedmiotowa, niemniej
jednak uczniowie nie potrafią nadal łączyć ze sobą pozornie różnych treści z różnych przedmio4
Por.: M. Foucault, Nadzorować i karać, Warszawa 2009.
Mogilany, 2014
Strona 15
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
tów. Realizacja tego planu będzie wymagała ścisłej współpracy całego grona pedagogicznego,
szczególnie w konkretnych zespołach przedmiotowych.
Motywując i wspierając nauczycieli Gimnazjum w twórczej dydaktyce należy dążyć do
zwiększenia udziału naszej szkoły w grantach programowych proponowanych przez podmioty zewnętrzne jak i realizację projektów, których twórcami byliby sami nauczyciele
Gimnazjum.
Temu samemu celowi służyć będzie również wprowadzenie systemu regularnych obserwacji koleżeńskich lekcji prowadzonych przez nauczycieli Gimnazjum w parach wybieranych przez samych uczestniczących w obserwacji nauczycieli. Tzw. system peer review
(dobrze funkcjonujący w realiach szkół anglosaskich, w tym również i szkół wyższych) wpływa
w sposób motywacyjny na polepszenie efektów działań edukacyjnych podejmowanych podczas
lekcji, a dodatkowo wspomaga również proces integracji środowiska nauczycielskiego, otwartości na inne metody i techniki dydaktyczno-wychowawcze oraz wzajemnego zrozumienia specyficznych problemów, z jakimi na swoich lekcjach spotykają się poszczególni członkowie grona
pedagogicznego.
W odniesieniu do problemu uczniów z różnego rodzaju zaleceniami, opiniami i orzeczeniami z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, należy tą grupę uczniów Gimnazjum otoczyć szczególną opieką ze strony szkolnego pedagoga i psychologa jak też i w sposób priorytetowy traktować ich potrzeby edukacyjno-rozwojowe w kontekście przyporządkowywania im
nauczycieli prowadzących zajęcia w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Pamiętając o konieczności wspierania uczniów mających problemy rozwojowe, należy
usprawnić funkcjonowanie na terenie Gimnazjum pracy z uczniem zdolnym (szczególnie
pod kątem identyfikowania uczniów uzdolnionych w pierwszym roku ich nauki w gimnazjum).
Właściwe i dokonane na wczesnym etapie zidentyfikowanie uzdolnionych uczniów i przyporządkowanie im stałych opiekunów-tutorów, którzy będą nadzorować ich postępy w danej dziedzinie przez okres ich nauki w Gimnazjum, powinno skutkować lepszymi osiągnięciami tych
uczniów w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, co z kolei przekładać się będzie na
wzmocnienie pozytywnego przekazu odnośnie do możliwości edukacyjnych, jakie stwarza swoim uczniom Gimnazjum w Mogilanach.
Zostaną podjęte działania mające na celu otwarcie klasy ze zwiększoną ilością godzin języka angielskiego przy Gimnazjum. Byłaby to dla uczniów okazja do rozwijania swoich zainteresowań językowych, wiedzy o krajach anglojęzycznych oraz sposób na wypełnianie
wolnego czasu. We współpracy z British Council w Krakowie należy dążyć do wprowadzenia modelu dobrowolnego, pilotowanego przez nauczyciela przedmiotu, osiągania przez
Mogilany, 2014
Strona 16
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
uczniów uczęszczających do klasy ze zwiększoną liczbą godzin nauczania języka angielskiego poziomu kompetencji językowych, który pozwalałby im na zdanie egzaminu PET (w
wybranych przypadkach FCE) na zakończenie cyklu nauki w Gimnazjum. Poziom kompetencji osiągany przez uczniów tej klasy odpowiadał będzie zatem poziomowi odpowiednio B1 i B2
wg propagowanej przez Radę Europy taksonomii CEFR (Common European Framework of Reference for Languages). Sprawiać to będzie, że absolwenci tej klasy już na początku swej nauki
w szkołach ponadgminazjalnych będą dysponować poziomem znajomości języka, który nie tylko
pozwoli im na osiągnięcie dobrych wyników na egzaminie dojrzałości, ale przygotuje ich również do dalszego studiowania wybranych przez nich zagadnień z wykorzystaniem języka angielskiego.
Niejako w uzupełnieniu do wszystkich wymienionych powyżej przedsięwzięć z zakresu
dydaktyki i rozwoju intelektualnego uczniów, należy dążyć również do wprowadzenia na terenie szkoły odpłatnych zajęcia fakultatywnych z wybranych przedmiotów dla młodzieży
chętnej, szczególnie uzdolnionej, które to zajęcia byłyby zgodne z oczekiwaniami środowiska
(zajęcia te będą wykraczać poza spektrum tematyczne zajęć oferowanych w szkole i uwzględniać np. zainteresowania ekonomiczne młodzieży, zdolności teatralne i taneczne uczniów, rozbudzać ich świadomość społeczno-polityczną poprzez zajęcia z zakresu nauk politycznych i stosunków międzynarodowych, czy też koncentrować się na wybranych technikach zastosowania
wiedzy nauczanej w szkole – np. podstawy przekładu językowego).
Nasze Gimnazjum, jako ogniwo zmian edukacji na terenie Gminy Mogilany, powinno
stopniowo, ewolucyjnie zmieniać się od wewnątrz tak, aby tworzyć klimat samodoskonalenia i
samoakceptacji uczniów i nauczycieli.
3. Ciągłość pracy szkoły i kontynuacja działań już podjętych w odniesieniu do funkcjonowania i rozwoju placówki.
Parafrazując klasyków geopolityki z XIX w. można zauważyć, że szkoła – podobnie jak
każda struktura społeczna – jest ciągle żyjącym i zmieniającym się organizmem, funkcjonującym w oparciu o pewne stałe prawa i zasady. Jedną z tych zasad jest bezsprzecznie fakt, że prawidłowe funkcjonowanie organizmu szkolnego wymaga wytrwałości w kontynuowaniu już podjętych w obrębie danej szkoły zadań, co zapewnić ma ciągłość rozwoju w różnych obszarach
działania placówki. W związku z powyższym należy w sposób szczególny podkreślić konieczność kontynuacji działań już realizowanych w Gimnazjum w Mogilanach w następujących dziedzinach:
Mogilany, 2014
Strona 17
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
Należy kontynuować dobrą tradycję organizowania programów artystycznych
związanych z rocznicami wydarzeń narodowych oraz zwyczaj opiekowania się miejscami
pamięci narodowej we współpracy z lokalnymi organizacjami.
Należy utrzymać istniejącą już ofertę zajęć pozalekcyjnych i kół zainteresowań.
Należy kontynuować wymianę młodzieży gimnazjalnej z partnerskim ośrodkiem
niemieckim i – bazując na dobrych doświadczeniach, jakie ma szkoła w tym zakresie – rozwinąć wymianę o kraje anglojęzyczne. W oparciu o wielostronne kontakty zagraniczne należy
również starać się o realizację projektów unijnych wymagających dwustronnych lub wielostronnych partnerstw (w tym również z udziałem państw Partnerstwa Wschodniego).
4. Współpraca dyrektora z Radą Pedagogiczną.
Nawet najlepszy dyrektor placówki nie jest w stanie zarządzać efektywnie i sprawnie bez
udziału swoich podwładnych. Dyrektor powinien dzielić się zadaniami z Radą Pedagogiczną
delegując niektóre uprawnienia na zespoły nauczycielskie (m.in. proces wizytowania publicznych prezentacji uczniowskich projektów gimnazjalnych, opracowywanie harmonogramu zastępstw i dyżurów nauczycielskich, przygotowywanie części dokumentacji szkolnej). Należy w
rzeczywistości szkolnej dążyć do upowszechniania standardów zarządzania demokratycznego,
gdyż poczucie wspólnej odpowiedzialności jest elementem tworzącym atmosferę pracy i łączy,
prowadzi do utożsamienia się nauczycieli ze szkołą.
Współpraca dyrektora z Radą Pedagogiczną powinna być oparta na szczerości,
otwartości działań, jasnym wyrażaniu opinii oraz na możliwie najlepszym przepływie informacji. Dyrektor powinien wspierać nauczycieli w ich działaniach dydaktycznych i pedagogicznych, wychodząc naprzeciw potrzebom szkoleniowym oraz promować i nagradzać ich pracę
w każdy możliwy i dostępny sposób.
Sukces w rozwoju szkoły, nauczycieli, uczniów w dużej mierze zależy od sposobu, w
jaki dyrektor wspiera rozwój innowacyjności. Dlatego sprawując nadzór pedagogiczny
oraz organizując doskonalenie zawodowe, dyrektor powinien uświadamiać nauczycielom
konieczność dostosowania sposobów kształcenia do potrzeb uczniów, jak również wdrażania
w praktykę nowych rozwiązań. Należy dążyć do zbudowania uczącego się zespołu poprzez
doskonalenie strategicznego planowania, wzmacnianie rozwoju potencjału nauczycieli i
pracowników, rozwijanie kompetencji osobowych, treningi kształtujące umiejętność pracy w
zespole, podnoszenie wiedzy prawnej nauczycieli oraz promocję dobrej praktyki w różnych
formach.
Mogilany, 2014
Strona 18
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
5. Współpraca z Rodzicami uczniów.
Obecnie rodzice mają coraz mniej czasu na poświęcenie się w pełni wychowaniu swoich
dzieci, dlatego przed instytucją Gimnazjum stoją zadania mające na celu pomoc w wychowaniu i
kształtowaniu młodzieży.
W związku z powyższym, należy wprowadzić krótkie prelekcje dla rodziców, przygotowane przez pedagoga i psychologa szkolnego lub pracowników Poradni PsychologicznoPedagogicznej, poruszające różnorodne problemy związane z rozwojem ich dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem stosownego wieku rozwojowego gimnazjalistów.
Należy dążyć do zorganizowania „Biblioteki Rodzica” w ramach szkolnej biblioteki, z
pozycjami książkowymi oraz ciekawymi artykułami z czasopism, które pomogą zrozumieć rodzicom problemy nastolatków oraz odnaleźć sposoby ich rozwiązywania.
Należy przeprowadzać systematyczne spotkania dyrekcji z Radą Rodziców na początku każdego półrocza oraz w miarę zaistniałych potrzeb bieżących. Spotkania te pozwolą
lepiej zapoznać się z problemami rodzicielskimi, oczekiwaniami rodziców wobec dzieci i wobec
szkoły, pozwolą na otwartą wymianę zdań oraz ustalanie wspólnych działań.
Dając szansę rodzicom na obiektywne przyjrzenie się swoim dzieciom w naturalnej dla
nich sytuacji lekcyjnej, wprowadzone zostaną wspominane już powyżej zajęcia otwarte.
6. Zarządzanie szkołą
Dyrektor szkoły to nie tylko profesjonalny pedagog, kierownik mający szereg uprawnień
ale również duży zakres odpowiedzialności. W zarządzaniu szkołą należy włączyć pracowników szkoły do współdecydowania, czyniąc ich odpowiedzialnymi za jakość pracy oraz organizację pracy pedagogicznej. Dyrektor powinien być nastawiony na odbiór informacji zwrotnych od wszystkich podmiotów wewnętrznych, w tym na opinie, uwagi, pomysły uczniów,
nauczycieli, rodziców oraz ekspertów. Dyrektor własnym przykładem powinien zachęcać do
innowacyjności, umiejętnie zarządzać procesem zmian, wskazywać pozytywne strony wprowadzania zmian, eliminować wszelkie bariery innowacyjności, stwarzać odpowiednie warunki do
pracy i umożliwiać pracownikom rozwój, zwracać uwagę na wszelkie sugestie i pomysły pracowników, organizować grupowe spotkania dyskusyjne, wspierać autonomię nauczycieli, poszukiwać i zatrudniać twórczych pracowników, rozdzielać zadania według możliwości nauczycieli, wyrażać uznanie dla pracowników, którzy odnoszą sukcesy. Należy stosować zróżnicowane formy motywowania: przydzielanie znaczących zadań, delegowanie do udziału w
konferencjach, szkoleniach, pochwały. Od dyrektora zależy również efektywne wykorzystanie
technologii wspierających pracę szkoły.
Mogilany, 2014
Strona 19
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
7. Promocja szkoły i pozyskiwanie środków.
Istotnym elementem promocji szkoły będzie wspomniane wcześniej poszerzenie oferty
edukacyjnej i wychowawczej. Ponadto, do tego typu działań można również zaliczyć następujące zamierzenia, jeszcze nie wspominane w niniejszej koncepcji rozwoju i funkcjonowania Gimnazjum:
Udział w konkursach przedmiotowych, różnego rodzaju przeglądach – zgodnie z pojawiającymi się ofertami. W szczególności należy prawdziwie aktywnie włączyć się w przegląd
„Perły Powiatu Krakowskiego” czy też „Nowohucki Przegląd Artystyczny w Językach Obcych”.
Udział w uroczystościach środowiskowych i współpraca przy realizacji lokalnych inicjatyw. Szkoła powinna zaangażować się w coroczne uroczystości patriotyczne obchodzone na
forum gminnym poprzez organizowanie konkursów wiedzy (np. nt. powstania styczniowego),
które byłyby skierowane do uczniów szkół podstawowych z terenu gminy Mogilany i gmin sąsiadujących.
Aktualizowana i aktywna strona www (pełna informacja o działaniach szkoły, ofercie
edukacyjnej, uroczystościach, imprezach, konkursach). Strona powinna również mieć swoją pełną wersję anglojęzyczną oraz rosyjskojęzyczną z uwagi na prognozowaną przyszłą współpracę z
partnerami zagranicznymi z państw UE oraz państw Partnerstwa Wschodniego.
Przystąpienie Gimnazjum do programu „Erasmus Plus” oraz pozyskiwanie środków
z funduszy pomocowych EFS oraz ze współpracy z firmami komercyjnymi z gminy i powiatu na
realizację różnych zadań i projektów. Pożądanym standardem, na etapie składania projektów
realizowanych później przez szkołę, będzie założenie, iż efektem trwałym tych projektów jest
zakupienie nowych programów multimedialnych do nauczania poszczególnych przedmiotów,
tablic multimedialnych, sprzętu multimedialnego (rzutniki) do pracowni przedmiotowych.
Pozyskiwanie środków poprzez wynajem pomieszczeń szkolnych na różnego rodzaju
szkolenia.
Organizowanie dochodowych aukcji prac uczniowskich (m.in. kiermasz bożonarodzeniowy, wielkanocny) oraz przygotowywanie przedstawień dla rodziców i sympatyków Gimnazjum.
Ewentualne dochody z wyżej wymienionych działań zasiliłyby fundusz Rady Rodziców.
Podsumowując, w przedstawionej koncepcji funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w
Mogilanach skupiono się na problemach, które w chwili obecnej są zdaniem grona pedagogicznego, Rodziców i dyrektora najistotniejsze dla prawidłowej działalności placówki. Realizacja
Mogilany, 2014
Strona 20
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
zawartych w koncepcji planów jest jak najbardziej możliwa i na pewno przyczyni się do właściwego rozwoju Gimnazjum, jego uczniów i związanych z nim nauczycieli.
Ewaluacja koncepcji funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum
Dyrektor i nauczyciele Gimnazjum, dążąc do zapewnienia możliwie jak najwyższej jakości kształcenia i wychowania, będą monitorować koncepcję funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum, ze względu na stale zmieniające się warunki działania oraz potrzeby uczniów, rodziców i
nauczycieli. Wnioski z nadzoru i obserwacji oraz ewaluacja przeprowadzona w wybranych obszarach, służyć będą jako baza do modyfikacji procesów zachodzących w Szkole oraz ich planowania w przyszłości.
Zgodnie z przyjętymi zasadami monitorowania realizacji działań ujętych w koncepcji,
dyrektor szkoły raz w ciągu roku szkolnego będzie składał sprawozdanie przed Radą Pedagogiczną ze stopnia realizacji koncepcji pracy szkoły.
Mogilany, 2014
Strona 21
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
Bibliografia:
1.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. nr 97,
poz. 674, z późn. zmianami).
2.
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr
256, poz. 2572 z późn. zmianami).
3.
Rozporządzenie MENiS z dnia 15 stycznia 2001 r. w sprawie zasad udzielania i
organizowania pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach
i placówkach.
4.
Rozporządzenie MENiS z dnia 30 lipca 2002 roku w sprawie warunków tworzenia,
organizacji oraz działania klas i szkół sportowych oraz szkół mistrzostwa sportowego ( Dz. U. z
dnia 9 sierpnia 2002 r.).
5.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie
nadzoru pedagogicznego ( Dz. U. Nr 168, poz. 1324 ).
6.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 kwietnia 2010 r. w sprawie regu-
laminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznej plackowi oraz trybu pracy komisji konkursowej ( Dz. U. Nr 60, poz. 373 z późn. zm.).
7.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 listopada 2011 r. zmieniające
rozporządzenie z 27. 10. 2009 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba
zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach
publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek (Dz.U. Nr 254, poz. 1526).
8.
Zarządzenie MENiS z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania,
kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych i niedostosowanych
społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych.
9.
Program Wychowawczy Gimnazjum nr 1z Oddziałami Integracyjnymi i Sportowymi w
Skale na rok szkolny 2012/2013.
10.
Bardach E., Praktyczny poradnik do analizy polityk publicznych. Osiem etapów skutecz-
nego rozwiązywania problemu, Kraków, 2007.
11.
Easton D., The Political System. An Inquiry into the State of Political Science, New York,
1953.
Mogilany, 2014
Strona 22
Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Gimnazjum w Mogilanach
12.
Elsner D., Koncepcja pracy szkoły. Nowe rozwiązania dla starych problemów. Nowe per-
spektywy dla edukacji. Rozmowa z wiceministrem edukacji Mirosławem Sielatyckim, „Dyrektor
Szkoły”, 3/2011.
13.
Foucault M., Nadzorować i karać, Warszawa, 2009.
14.
Gawrecki L., Menedżer w szkole, Poznań, 1996.
15.
Goleman D., Inteligencja Emocjonalna, Poznań, 1997.
16.
Greenspan S., Rozwój umysłu – emocjonalne podstawy inteligencji, Poznań, 2000.
17.
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych,
http://www.slownik-online.pl/kopalinski/ (dostęp: 2.02.2013).
Mogilany, 2014
Strona 23