[LnM(Cl)–P(SiMe3)–PR2] + LiCl a) [LnM(Cl)–P(SiMe3)–PR2]

Nr wniosku: 193800, nr raportu: 18897. Kierownik (z rap.): prof. dr hab. inż. Jerzy Paweł Pikies
Chemia związków metaloorganicznych metali przejściowych jest w tej chwili burzliwie rozwijającą się
dziedziną chemii. Rozwój tej dziedziny chemii związany jest z poszukiwaniem nowych katalizatorów oraz
użyciem kompleksów metali przejściowych jako odczynników wprowadzających określone grupy funkcyjne
na atomy węgla związane z halogenami oraz z tlenem. Najczęściej używa się do tego celu kompleksów
wczesnych metali przejściowych z takimi ligandami jak karbeny, nitreny oraz fosfinideny.
Tematem projektu jest synteza i badanie kompleksów fosfanylofosfidowych [LnM–P(SiMe3)– PR2] lub
[LnM(Cl)–P(PR2)–PR2] oraz kompleksów fosfanylofosfinidenowych [LnM–P–PR2] wczesnych (Ti i Zr) i
średnich (Mo, W, Fe) metali przejściowych. Kompleksy te, szczególne tytanu(IV) i cyrkonu(IV) mogą stać
się cennymi odczynnikami transportującymi dwufosforowe grupy funkcyjne.
Syntezy kompleksów z ligandami fosfanylofosfidowymi są to reakcje metatezy (wymiany podwójnej) w
rozpuszczalniku niepolarnym (węglowodorowym) w stosunku molowym 1 : 1.
[LnMCl2] + Li–P(SiMe3)–PR2 → [LnM(Cl)–P(SiMe3)–PR2] + LiCl
Synteza kompleksu fosfanylofosfinidenowego wymaga kolejnego etapu reakcji:
reakcji a) jednoetapowej lub b) dwuetapowej (w rozpuszczalniku donorowym).
eliminacji Me 3SiCl w
a) [LnM(Cl)–P(SiMe3)–PR2] → [LnM=P–PR2] + Me3SiCl
b) [LnM(Cl)–P(SiMe3)–PR2] + Li–P(SiMe3)–PR2 → [LnM(Cl)–P(Li)–PR2] + (SiMe3)2P–PR2
[LnM(Cl)–P(Li)–PR2] → [LnM=P–PR2] + LiCl
Ligandy pomocnicze będące donorami azotowymi, szczególnie ligandy β-diketyminowe, dobrze stabilizują
kompleksy wczesnych metali przejściowych. Otrzymujemy trwałe, ale reaktywne krystaliczne pochodne, o
ciekawej geometrii η2 ligandów fosforowych.