Raport półroczny skonsolidowany 2006
Transkrypt
Raport półroczny skonsolidowany 2006
Sp, z Al. 14 +48 (O) 22 523 +48 (O) 22 523 www.pwc.com/pl Raport niezależnego biegłego rewidenta z przeglądu półrocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za okres od 1 stycznia 2006 r. do 30 czerwca 2006 r. Dla Akcjonariuszy i Rady Nadzorczej Banku Ochrony Środowiska S.A. Przeprowadziliśmy przegląd załączonego półrocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Banku Ochrony Środowiska (zwanej dalej „Grupą"), w której jednostką dominującą jest Bank Ochrony Środowiska SA („Jednostka dominująca") z siedzibą w Warszawie przy Al. Jana Pawła I112 , obejmującego: (a) skonsolidowany bilans sporządzony na dzień 30 czerwca 2006 r., który po stronie aktywów i pasywów wykazuje sumę 8.263.951 tyś. zł; (b) skonsolidowany rachunek zysków i strat za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2006 r. wykazujący zysk netto w kwocie 24.249 tyś. zł; (c) skonsolidowane zestawienie zmian w kapitale własnym za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2006 r. wykazujące zwiększenie kapitału własnego o kwotę 21.486 tyś. zł; (d) skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2006 r. wykazujący wpływy pieniężne netto w kwocie 556.278 tyś. zł; (e) informację dodatkową o przyjętych zasadach rachunkowości oraz inne informacje objaśniające. Za sporządzenie zgodnego z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską dotyczącymi sprawozdawczości śródrocznej (MSR 34) półrocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego odpowiedzialny jest Zarząd Jednostki dominującej. Naszym zadaniem było przedstawienie raportu o tym półrocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym na podstawie dokonanego przeglądu. Przegląd przeprowadziliśmy stosownie do obowiązujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej norm wykonywania zawodu biegłego rewidenta wydanych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów. Normy te nakładają na nas obowiązek zaplanowania i przeprowadzenia przeglądu w taki sposób, aby uzyskać odpowiednią pewność, że półroczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe nie zawiera istotnych nieprawidłowości. Przeglądu dokonaliśmy drogą analizy wyżej wymienionego półrocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego, wglądu w księgi rachunkowe oraz z wykorzystaniem informacji uzyskanych od Zarządu Jednostki dominującej i pracowników Grupy. PricewaterhouseCoopers Sp- z 0,0. wpisana jest do Krajowego Rejestry Sądowego prowadzonego przez Sad Rejonowy dla m. st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000044655, Siedzibą Spółki jest Warszawa, AL Armii Ludowej 14, Kapitał zakładowy wynosi 5.358.850 PLN. Członkami Zarządu są: George johnstone, Antoni F. Raczek, Adam Celiński, Andrzej J. Konopacki, Grzegorz Skrzeszewski, Antoni Tymiński, Piotr Waliński, Artur Ziobro, Halina Koniecka Ewa Sowińska, Wojciech Maj, Mirosław Szmigielski, Waldemar Lachowski, Sebastian Dziadek, Tomasz Relnfuss, Reginaid Webb, Michał Mastalerz. Zuzanna Raport niezależnego biegłego rewidenta z przeglądu półrocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za okres od 1 stycznia 2006 r. do 30 czerwca 2006 r. Dla Akcjonariuszy i Rady Nadzorczej Banku Ochrony Środowiska S.A. (c.d.) Zakres wykonanych prac były znacząco mniejszy od zakresu badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego, ponieważ celem przeglądu nie było wyrażenie opinii o prawidłowości i rzetelności półrocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Niniejszy raport nie stanowi opinii z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego w rozumieniu Ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku (Dz.U, z 2002 r. Nr 76, póz. 694 z późniejszymi zmianami). Dokonany przez nas przegląd nie wykazał potrzeby dokonania istotnych zmian w załączonym półrocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym tak, aby przedstawiało ono prawidłowo, rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową Grupy na dzień 30 czerwca 2006 r. oraz jej wynik finansowy za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2006 r. zgodnie z Międzynarodowym Standardem Rachunkowości 34 „Śródroczna sprawozdawczość finansowa". Działający w imieniu PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. i przeprowadzający przegląd: r s •""Antoni F. Reczek Prezes Zarządu Biegły Rewident Numer ewidencyjny 90011/503 Warszawa, 28 września 2006 r. „ ,. - — - 1 1 ! Spółka wpisana na listę podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych pod numerem 144 % * BOŚ SA PS skorygowany KOMISJA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH I GIEŁD Skonsolidowany raport półroczny PS 2006 (rok) (zgodnie z § 86 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. - Dz. U. Nr 209, poz. 1744) dla banków za półroc ze roku obrotowego 2006 obejmując e okres od 2006-01-01 do 2006-06-30 zawierając y skonsolidowane sprawozdanie finansowe według MSSF w waluc ie zł data przekazania: 2006-09-29 BANK OCHRONY ŚRODOWISKA SA (pełna nazwa emitenta) BOŚ SA Banki (ban) (skróc ona nazwa emitenta) 00-950 (sektor wg klasyfikac ji GPW w Warszawie) Warszawa (kod poc ztowy) (miejsc owość ) Al Jana Pawła II 12 (ulic a) 850 87 20 (numer) 850 88 91 (telefon) (fax) [email protected] www.bosbank.pl (e-mail) (www) 527-020-33-13 006239498 (NIP) (REGON) Pric ewaterhouseCoopers Spółka z o.o. (podmiot uprawniony do badania) w tys. zł WYBRANE DANE FINANSOWE półroc ze / 2006 I. Przyc hody z tytułu odsetek i przyc hody o podobnym c harakterze w tys. EUR półroc ze / 2005 półroc ze / 2006 półroc ze / 2005 181673 207750 46580 50913 57448 44459 14730 10895 3702 2767 949 678 207 3696 53 906 V. Zysk brutto 31867 20691 8171 5071 VI. Zysk netto przypadając y na akc jonariuszy Banku 24249 14091 6217 3453 VII. Przepływy pieniężne netto z działalnośc i operac yjnej 577739 72792 142884 18017 VIII. Przepływy pieniężne netto z działalnośc i inwestyc yjnej -21411 -14632 -5295 -3622 -50 -150 -12 -37 II. Przyc hody z tytułu opłat i prowizji III. Wynik na handlowyc h papierac h wartośc iowyc h IV. Wynik na inwestyc yjnyc h (lokac yjnyc h) papierac h wartośc iowyc h IX. Przepływy pieniężne netto z działalnośc i finansowej X. Przepływy pieniężne netto, razem XI. Aktywa razem XII. Zobowiązania wobec Banku Centralnego XIII. Zobowiązania wobec innyc h banków 556278 58010 137577 14359 8263951 6613695 2043812 1637013 220 57 54 14 972851 487989 240602 120786 6539860 5408657 1617416 1338743 XV. Kapitał własny przypadając y na akc jonariuszy Banku 645371 601613 159611 148910 XVI. Kapitał zakładowy 210972 210972 52177 52219 13200000 13200000 13200000 13200000 XIV. Zobowiązania wobec klientów XVII. Lic zba akc ji XVIII. Współc zynnik wypłac alnośc i 11,50 13,12 11,50 13,12 XIX. Zysk na jedną akc ję zwykłą (w zł/EUR) 1,84 1,07 0,47 0,26 XX. Rozwodniony zysk na jedną akc ję zwykłą (w zł/EUR) 1,84 1,07 0,47 0,26 Raport powinien zostać przekazany do Komisji Papierów Wartośc iowyc h i Giełd, Giełdy Papierów Wartośc iowyc h w Warszawie S.A. oraz agenc ji informac yjnej zgodnie z przepisami prawa Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 1 BOŚ SA PS ZAWARTOŚĆ RAPORTU Plik Opis Raport z przegladu BOS - I polroc ze 2006 MSSF.pdf Oświadc zenia Zarządu BOS - I półr 2006 MSSF.pdf Sprawozdanie Grupy BOS wg MSSF - I półroc ze 2006.pdf Sprawozdanie Zarządu BOS - I półr 2006 MSSF.pdf PODPISY WSZYSTKICH CZŁONKÓW ZARZĄDU Data Imię i Nazwisko Stanowisko/Funkc ja 2006-09-28 Jerzy Pietrewic z Prezes Zarządu 2006-09-28 Piotr Wiesiołek Wic eprezes Pierwszy Zastępc a Prezesa Zarządu 2006-09-28 Stanisław Kostrzewski Wic eprezes Zarządu Podpis PODPIS OSOBY, KTÓREJ POWIERZONO PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH Data Imię i Nazwisko Stanowisko/Funkc ja 2006-09-28 Jerzy Busz Główny Księgowy BOŚ S.A. Podpis Komisja Papierów Wartościowych i Giełd 2 OŚWIADCZENIA ZARZĄDU BANKU OCHRONY ŚRODOWISKA S.A. W SPRAWIE PODMIOTU UPRAWNIONEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO DO BADANIA SKONSOLIDOWANEGO Zarząd Banku Ochrony Środowiska S.A. oświadcza, że podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych, dokonujący przeglądu skonsolidowanego sprawozdania finansowego za I półrocze 2006 r. został wybrany zgodnie z przepisami prawa oraz że podmiot ten oraz biegli rewidenci dokonujący tego przeglądu spełniali warunki do wydania bezstronnego i niezależnego raportu z przeglądu, zgodnie z właściwymi przepisami prawa krajowego. W SPRAWIE RZETELNOŚCI FINANSOWEGO SPORZĄDZENIA SKONSOLIDOWANEGO SPRAWOZDANIA Zarząd Banku Ochrony Środowiska S.A. oświadcza, że wedle ich najlepszej wiedzy, skonsolidowane sprawozdanie finansowe za I półrocze 2006 r. i dane porównywalne sporządzone zostały zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości oraz że odzwierciedlają w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. oraz jej wynik finansowy oraz że sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. zawiera prawdziwy obraz rozwoju, osiągnięć i sytuacji Grupy, w tym opis podstawowych ryzyk i zagrożeń. Podpisy wszystkich Członków Zarządu: Data 28.09.2006 Jerzy Pietrewicz Prezes Zarządu ....................... Data 28.09.2006 Piotr Wiesiołek Wiceprezes – Pierwszy Zastępca Prezesa Zarządu ....................... Wiceprezes Zarządu ....................... Data 28.09.2006 Stanisław Kostrzewski RAPORT PÓŁROCZNY GRUPY KAPITAŁOWEJ BANKU OCHRONY ŚRODOWISKA S.A. NA DZIEŃ 30 CZERWCA 2006 ROKU Warszawa, wrzesień 2006 r. PÓŁROCZNE SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE GRUPY KAPITAŁOWEJ BANKU OCHRONY ŚRODOWISKA S.A. NA DZIEŃ 30 CZERWCA 2006 ROKU Warszawa, wrzesień 2006 r. -1- Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Spis treści do półrocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE Nota Strona Skonsolidowany rachunek zysków i strat ............................................................................................................... 4 Skonsolidowany bilans ........................................................................................................................................... 5 Zestawienie zmian w skonsolidowanym kapitale własnym ..................................................................................... 6 Skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych .............................................................................................. 8 1. Podstawowe informacje o emitencie i Grupie Kapitałowej Banku Ochrony Środowiska S.A........................... 9 2. Informacje o przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości przy sporządzaniu sprawozdania finansowego 12 3. Korekty błędów dotyczących poprzednich okresów .......................................................................................24 4. Zarządzanie ryzykiem finansowym.................................................................................................................25 5. Ważniejsze oszacowania i oceny dokonywane w związku z zastosowaniem zasad rachunkowości .............33 6. Wynik z tytułu odsetek....................................................................................................................................34 7. Wynik z tytułu opłat i prowizji..........................................................................................................................35 8. Przychody z tytułu dywidend ..........................................................................................................................35 9. Wynik na handlowych papierach wartościowych............................................................................................35 10. Pozostałe koszty operacyjne ..........................................................................................................................36 11. Wynik odpisów (netto) z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek oraz zobowiązań pozabilansowych.......36 12. Ogólne koszty administracyjne.......................................................................................................................36 13. Świadczenia pracownicze ..............................................................................................................................37 14. Obciążenia podatkowe ...................................................................................................................................37 15. Zysk przypadający na jedną akcję..................................................................................................................37 16. Kasa, środki w Banku Centralnym..................................................................................................................37 17. Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom ..................................................37 18. Inne lokaty na rynku pieniężnym ....................................................................................................................38 19. Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu oraz aktywa zastawione ........................................................38 20. Kredyty i pożyczki udzielone klientom ............................................................................................................38 21. Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe ...............................................................................................39 22. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży....................................................................................................40 23. Wartości niematerialne ...................................................................................................................................41 24. Rzeczowe aktywa trwałe ................................................................................................................................42 25. Nieruchomości inwestycyjne ..........................................................................................................................43 26. Inne aktywa ....................................................................................................................................................43 27. Zobowiązania wobec innych banków .............................................................................................................43 28. Zobowiązania wobec klientów ........................................................................................................................44 29. Rezerwy .........................................................................................................................................................44 30. Odroczony podatek dochodowy .....................................................................................................................46 31. Pozostałe zobowiązania .................................................................................................................................47 32. Pozycje pozabilansowe ..................................................................................................................................47 33. Kapitał podstawowy........................................................................................................................................48 34. Kapitał z aktualizacji wyceny ..........................................................................................................................49 -2- Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 35. Zyski zatrzymane ...........................................................................................................................................50 36. Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych.....................................................................................50 37. Charakterystyka instrumentów pochodnych ...................................................................................................51 38. Wartość godziwa aktywów i zobowiązań finansowych ...................................................................................52 39. Sprawozdawczość dotycząca segmentów .....................................................................................................53 40. Transakcje z podmiotami powiązanymi ..........................................................................................................57 41. Przejęcie i zbycie............................................................................................................................................58 42. Dywidenda przypadająca na jedną akcję .......................................................................................................58 43. Zdarzenia po dniu bilansowym .......................................................................................................................58 -3- Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Skonsolidowany rachunek zysków i strat 6 miesięcy zakończonych 30-06-2006 30-06-2005 Przychody z tytułu odsetek i przychody o podobnym charakterze Nota 6 181 673 207 750 Koszty z tytułu odsetek i podobne koszty 6 -97 475 -115 278 84 198 92 472 44 459 Wynik z tytułu odsetek Przychody z tytułu opłat i prowizji 7 57 448 Koszty z tytułu opłat i prowizji 7 -12 431 -9 239 45 017 35 220 Wynik z tytułu opłat i prowizji Przychody z tytułu dywidend 8 62 4 Wynik na handlowych papierach wartościowych 9 3 702 2 767 207 3 696 20 912 12 701 Wynik na inwestycyjnych (lokacyjnych) papierach wartościowych Wynik z pozycji wymiany Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Wynik odpisów (netto) z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek oraz zobowiązań pozabilansowych Ogólne koszty administracyjne 10 11 12,13 Wynik z aktywów trwałych zakwalifikowanych jako przeznaczone do sprzedaży Wynik na działalności operacyjnej Zysk brutto Obciążenia podatkowe 14 - część bieżąca - część odroczona Zysk netto 1 720 2 812 -3 673 -3 458 -2 202 -13 000 -117 844 -112 523 -232 - 31 867 20 691 31 867 20 691 -7 618 -6 597 -4 537 -6 698 -3 081 101 24 249 14 094 24 249 14 091 - 3 1,84 1,07 1,84 1,07 Z tego przypadający na: - akcjonariuszy Banku - udziały mniejszości Zysk na akcję przypadający na akcjonariuszy Banku w trakcie okresu (w zł) – podstawowy – rozwodniony 15 Noty przedstawione na stronach od 9 do 58 stanowią integralną część niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego -4- Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Skonsolidowany bilans AKTYWA 30-06-2006 31-12-2005 Kasa, środki w Banku Centralnym Nota 16 495 434 114 325 Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom 17 138 425 198 184 Inne lokaty na rynku pieniężnym 18 91 587 94 995 Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu 19 571 378 Pochodne instrumenty finansowe 37 3 042 13 464 Kredyty i pożyczki udzielone klientom 20 5 626 885 5 739 480 Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe: 21 1 569 178 1 144 337 984 733 530 029 – dostępne do sprzedaży – utrzymywane do terminu zapadalności 584 445 614 308 Aktywa zastawione 19 132 771 - Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży 22 3 622 - Wartości niematerialne 23 61 448 50 834 Rzeczowe aktywa trwałe 24 113 708 118 278 Nieruchomości inwestycyjne 25 3 539 3 159 Aktywa z tytułu podatku dochodowego 30 10 488 12 983 -odroczone Inne aktywa 26 Aktywa razem 10 488 12 983 13 253 11 433 8 263 951 7 501 850 220 170 972 851 955 123 PASYWA Zobowiązania wobec Banku Centralnego Zobowiązania wobec innych banków 27 Pochodne instrumenty finansowe oraz pozostałe zobowiązania przeznaczone do obrotu 37 3 159 137 Zobowiązania wobec klientów 28 6 539 860 5 771 200 416 439 54 206 55 581 Zobowiązania z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych Rezerwy 29 Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego 1 331 12 782 -bieżące 1 331 12 782 46 537 82 533 7 618 580 6 877 965 Pozostałe zobowiązania 31 Zobowiązania razem KAPITAŁ WŁASNY Kapitał własny przypadający na akcjonariuszy Banku: Kapitał podstawowy 33 Zarejestrowany kapitał zakładowy Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej 355 781 355 781 210 972 210 972 144 809 144 809 Kapitał z aktualizacji wyceny 34 -7 770 -5 030 Zyski zatrzymane 35 297 360 273 111 Niepodzielony wynik finansowy -62 465 -54 595 Pozostałe kapitały 359 825 327 706 Udziały mniejszości Kapitał własny razem Pasywa razem - 23 645 371 623 885 8 263 951 7 501 850 Noty przedstawione na stronach od 9 do 58 stanowią integralną część niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego -5- Zestawienie zmian w skonsolidowanym kapitale własnym Kapitał przypadający na akcjonariuszy Banku Kapitał z Kapitał podstawowy Zyski zatrzymane aktualizacji Kapitał wyceny zapasowy ze Pozostały Pozostałe Fundusz Niepodzielony sprzedaży Kapitał kapitał kapitały ogólnego wynik zakładowy akcji zapasowy rezerwowe ryzyka finansowy powyżej ich wartości nominalnej Kapitał mniejszości Razem kapitał własny Stan na 01-01-2005 210 972 144 809 985 243 476 2 083 48 302 -62 080 32 588 579 Korekta błędu dotyczącego poprzednich okresów Skorygowany stan na 01-01-2005 210 972 144 809 985 243 476 2 083 48 302 1 782 -60 298 32 1 782 590 361 Wycena aktywów dostępnych do sprzedaży Podatek odroczony z tytułu wyceny aktywów dostępnych do sprzedaży Zyski i straty odnoszone na kapitał własny Skorygowany wynik netto Wynik netto Korekta błędu dotyczącego poprzednich okresów Suma zysków i strat ujętych w okresie sprawozdawczym Nabycie od akcjonariuszy mniejszościowych akcji spółki zależnej Podział wyniku, w tym: - przeniesienie na pozostałe kapitały - dywidendy Stan na 30-06-2005 -1 021 194 0 0 -827 0 0 0 0 0 0 0 -827 0 0 0 32 764 32 764 1 081 1 081 276 240 3 164 210 972 144 809 Wycena aktywów dostępnych do sprzedaży Podatek odroczony z tytułu wyceny aktywów dostępnych do sprzedaży Zyski i straty odnoszone na kapitał własny Skorygowany wynik netto Wynik netto Korekta błędu dotyczącego poprzednich okresów Suma zysków i strat ujętych w okresie sprawozdawczym -1 021 194 158 14 091 13 908 183 14 091 -35 825 -33 845 -1 980 48 302 -82 032 -3 -827 14 094 13 911 183 13 267 -11 -1 983 0 -1 983 21 601 634 3 3 3 -11 -3 -6 554 1 366 -6 554 1 366 0 0 0 0 -5 188 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -5 188 0 0 Stan na 31-12-2005 Korekta błędu dotyczącego poprzednich okresów 210 972 144 809 -5 030 276 240 3 164 Skorygowany stan na 31-12-2005 210 972 144 809 -5 030 276 240 3 164 0 2 2 0 0 27 437 26 639 798 27 437 2 -5 188 27 439 26 641 798 22 251 48 302 -57 358 23 621 122 48 302 2 763 -54 595 23 2 763 623 885 -6- Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Kapitał przypadający na akcjonariuszy Banku Kapitał z Zyski zatrzymane aktualizacji wyceny Kapitał podstawowy Kapitał zapasowy ze sprzedaży Kapitał akcji zakładowy powyżej ich wartości nominalnej Skorygowany stan na 31-12-2005 210 972 144 809 Wycena aktywów dostępnych do sprzedaży Podatek odroczony z tytułu wyceny aktywów dostępnych do sprzedaży Zyski i straty odnoszone na kapitał własny Wynik netto bieżącego okresu Suma zysków i strat ujętych w okresie sprawozdawczym Nabycie od akcjonariuszy mniejszościowych akcji spółki zależnej Przeniesienie wyniku na pozostałe kapitały Stan na 30-06-2006 Pozostały kapitał zapasowy -5 030 Pozostałe kapitały rezerwowe 276 240 Fundusz Niepodzielony ogólnego wynik ryzyka finansowy 3 164 48 302 -54 595 Kapitał mniejszości 23 -3 326 586 Razem kapitał własny 623 885 -3 326 586 0 0 -2 740 0 0 0 0 0 -2 740 0 0 0 0 24 249 24 249 0 210 972 0 144 809 0 -7 770 32 119 308 359 0 3 164 0 48 302 -32 119 -62 465 0 0 -23 -2 740 24 249 21 509 -23 0 - 0 645 371 Noty przedstawione na stronach od 9 do 58 stanowią integralną część niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego -7- Skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych metoda pośrednia 30-06-2006 30-06-2005 PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ - metoda pośrednia Zysk brutto Korekty razem: Amortyzacja 31 867 20 691 545 872 52 101 11 993 10 436 Odsetki i udziały w zyskach, dywidendy -62 -4 Zysk z tytułu działalności inwestycyjnej -208 -285 -15 977 -1 345 -193 3 885 Zapłacony podatek dochodowy (znak ujemny) Zmiana stanu papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu Zmiana stanu innych lokat na rynku pieniężnym Zmiana stanu aktywów i zobowiązań z tytułu wyceny instrumentów pochodnych 3 408 2 596 13 444 4 229 Zmiana stanu kredytów i pożyczek udzielonych bankom 102 157 19 Zmiana stanu kredytów i pożyczek udzielonych klientom 112 595 -24 071 -428 721 151 511 Zmiana stanu inwestycyjnych (lokacyjnych) papierów wartościowych Zmiana stanu innych aktywów -2 287 -5 464 Zmiana stanu depozytów od banków 17 778 -241 226 768 660 128 433 -1 375 1 764 Zmiana stanu zobowiązań wobec klientów Zmiany stanu rezerw Zmiana stanu zobowiązań z tytułu bankowych papierów wartościowych -23 -87 Zmiana stanu innych zobowiązań -35 317 21 710 Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I+/-II) 577 739 72 792 Wpływy Zbycie udziałów lub akcji w innych jednostkach, pozostałych papierów wartościowych i innych aktywów finansowych 883 890 490 579 Zbycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych 331 307 PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ Inne wpływy inwestycyjne 62 4 Wydatki -22 294 -15 522 Nabycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych -22 294 -15 522 Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II) -21 411 -14 632 PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ Wpływy - - Wydatki -50 -150 Dywidendy wypłacone -3 -3 Inne wydatki finansowe -47 -147 Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II) -50 -150 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO, RAZEM (A.III+/-B.III+/-C.III) 556 278 58 010 BILANSOWA ZMIANA STANU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH 556 278 58 010 ŚRODKI PIENIĘŻNE NA POCZĄTEK OKRESU (nota 35) 194 026 434 773 ŚRODKI PIENIĘŻNE NA KONIEC OKRESU (F+/- D) (nota 35) 750 304 492 783 Noty przedstawione na stronach od 9 do 58 stanowią integralną część niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego -8- Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 1. Podstawowe informacje o emitencie i Grupie Kapitałowej Banku Ochrony Środowiska S.A. 1.1. Bank Ochrony Środowiska BOŚ S.A. Jednostką dominującą Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. (Grupa Kapitałowa, Grupa) jest Bank Ochrony Środowiska S.A. (zwany dalej Bankiem lub BOŚ S.A.) z siedzibą w Warszawie przy Al. Jana Pawła II nr 12. Bank został utworzony na podstawie decyzji Prezesa Narodowego Banku Polskiego (NBP) Nr 42 z dnia 15 września 1990 roku i aktu notarialnego z dnia 28 września 1990 roku o utworzeniu Banku. Bank został wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy XII Wydział Gospodarczy w dniu 4 czerwca 2001 roku pod numerem KRS 0000015525. Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) działalność Banku została zaklasyfikowana jako PKD 6512 A. Naczelną misją Banku jest wspieranie – poprzez świadczenie wyspecjalizowanych usług bankowych – działań służących rozwojowi przemysłu i usług w zakresie ochrony środowiska, a także rozwojowi rynku produktów i usług związanych z ekologią. Misją Banku jest wspieranie przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska naturalnego, a zwłaszcza: - ochrona powietrza, wody, powierzchni ziemi, lasów i zasobów naturalnych, - przedsięwzięć związanych ze składowaniem i gospodarczym wykorzystaniem produktów odpadowych, - rozwoju produkcji i usług służących ochronie środowiska oraz inicjatyw podejmowanych na rzecz ekologii. Misją Banku jest również oferowanie produktów oraz rozwój przedsiębiorstwa Banku w sferze powszechnej działalności bankowej, a w szczególności: - świadczenie usług na rzecz międzynarodowych przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów z krajów skandynawskich, - świadczenie usług na rzecz gmin, małych i średnich przedsiębiorstw, - świadczenie usług na rzecz osób fizycznych. Według statutu przedmiotem działalności Banku jest gromadzenie środków pieniężnych, udzielanie kredytów, dokonywanie rozliczeń pieniężnych, wykonywanie innych usług bankowych oraz świadczenie finansowych usług konsultacyjno-doradczych. Do zakresu działania Banku należy: - przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów, - prowadzenie innych rachunków bankowych, - udzielanie kredytów, - udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw, - emitowanie bankowych papierów wartościowych, - przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych, - wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego, - udzielanie pożyczek pieniężnych, - wykonywanie operacji czekowych i wekslowych, - wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu, - nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych, - przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych, - prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych, - udzielanie i potwierdzanie poręczeń, - wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych, - pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym, - pełnienie funkcji banku depozytariusza. -9- Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Do zakresu działania Banku należy ponadto: - obejmowanie lub nabywanie akcji i praw z akcji, udziałów innej osoby prawnej i jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, - zaciąganie zobowiązań związanych z emisją papierów wartościowych, - dokonywanie obrotu papierami wartościowymi, - dokonywanie, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem, zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika, - nabywanie i zbywanie nieruchomości, - świadczenie usług konsultacyjno-doradczych w sprawach finansowych, w szczególności w zakresie związanym z ekologią, - świadczenie usług faktoringowych, - prowadzenie działalności akwizycyjnej na rzecz otwartych funduszy emerytalnych, - pośredniczenie w prowadzeniu przez fundusze inwestycyjne zapisów na jednostki uczestnictwa, a także pośredniczenie w zbywaniu i odkupywaniu przez fundusze inwestycyjne jednostek uczestnictwa, - świadczenie usług pośrednictwa na rzecz domów maklerskich, - świadczenie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. Od dnia 24 stycznia 1997 roku decyzją Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) akcje Banku zostały dopuszczone do obrotu na GPW w Warszawie i zakwalifikowane do działu finanse - sektor bankowy. 1.2. Wykaz jednostek wchodzących w konsolidacją. Lp. 1. Spółki podporządkowane Dom Maklerski BOŚ S.A. Siedziba Warszawa skład Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. objętych Rodzaj działalności Usługi maklerskie Udział % w kapitale Spółki na dzień 30-06-2006 Udział % w głosach na dzień 30-06-2006 100% 100% Metoda konsolidacji/ wyceny KRS Konsolidacja Sąd metodą pełną Rejonowy dla m.st. Warszawy XII Wydz. Gosp. KRS 0000048901 Grupa posiada 51% głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy spółki Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe Ekoleasing S.A. w upadłości. Z uwagi na toczące się postępowanie upadłościowe, przed dniem 1 stycznia 2004 roku. Grupa utraciła kontrolę jak również jakiekolwiek znaczące wpływy na Spółkę. W niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Spółka wykazywana jest jako aktywa dostępne do sprzedaży i objęta jest 100% odpisem aktualizującym. 1.3. Opis jednostki zależnej objętej półrocznym skonsolidowanym sprawozdaniem Grupy Półroczne skonsolidowane sprawozdanie obejmuje dane Domu Maklerskiego BOŚ S.A., które konsolidowane są metodą pełną. • Dom Maklerski Banku Ochrony Środowiska S.A. - podmiot zależny Dom Maklerski Banku Ochrony Środowiska S.A. (zwany dalej w skrócie DM BOŚ S.A. lub Dom Maklerski) z siedzibą w Warszawie przy ulicy Marszałkowskiej nr 78/80 został utworzony w dniu 6 kwietnia 1994 roku aktem notarialnym o utworzeniu Domu Maklerskiego BOŚ S.A. sporządzonym przez Kancelarię Notarialną w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmieście 4/6 (rep A nr 1392/94). Spółka została wpisana do Rejestru Handlowego w dniu 15 kwietnia 1994 roku Dział B nr 40120. - 10 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Dom Maklerski Banku Ochrony Środowiska S.A. jest zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców pod numerem KRS 0000048901 prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego. Dom Maklerski BOŚ S.A. uzyskał zezwolenie na prowadzenie przedsiębiorstwa maklerskiego na podstawie decyzji KPWiG z dnia 18 sierpnia 1994 roku. Od 1 marca 1996 roku DM BOŚ S.A. jest członkiem Giełdy Papierów Wartościowych i z tym dniem prowadzi bezpośrednie działanie na giełdzie. W związku ze zmianą Ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi z dnia 8 grudnia 2000 roku. (Dz.U. Nr 122, poz. 1315), Dom Maklerski BOŚ S.A. ponownie na podstawie złożonego do KPWiG wniosku uzyskał zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej. W dniu 24 października 2005 roku weszła w życie nowa Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. Nr 183, poz.1538), ustawa ta zmieniła zakres prowadzonej działalności maklerskiej wprowadzając nowe definicje. W związku ze zmianą ustawy działalność maklerska obejmuje wykonywanie czynności polegających na: − przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia maklerskich instrumentów finansowych, − wykonywaniu zleceń, o których mowa powyżej, na rachunek dającego zlecenie, − nabywaniu lub zbywaniu na własny rachunek maklerskich instrumentów finansowych, − zarządzaniu portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba maklerskich instrumentów finansowych, − oferowaniu maklerskich instrumentów finansowych, − świadczeniu usług w wykonywaniu zawartych umów o subemisje inwestycyjne i usługowe lub zawieraniu i wykonywaniu innych umów o podobnym charakterze, jeżeli ich przedmiotem są maklerskie instrumenty finansowe, − prowadzeniu rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych służących do ich obsługi, z wyłączeniem rachunków prowadzonych przez bank powierniczy, − doradztwie inwestycyjnym w zakresie maklerskich instrumentów finansowych, dopuszczonych do obrotu zorganizowanego, − organizowaniu alternatywnego systemu obrotu, z zastrzeżeniem art.21 ust. 3 i art. 33 ust. 3 w.w. ustawy. 1.4. Skład osobowy Zarządu oraz Rady Nadzorczej BOŚ S.A. a) W skład Zarządu Banku wchodzą: Jerzy Witold Pietrewicz Piotr Adam Wiesiołek Stanisław Kostrzewski Eric Axel Rydmark Weine Günther Svensson - Prezes (od dnia 8.03.2006 roku) - Wiceprezes - I Zastępca Prezesa Zarządu - Wiceprezes - Wiceprezes (do dnia 27.07.2006 roku) - Wiceprezes (do dnia 27.07.2006 roku) W dniu 12 stycznia 2006 roku Rada Nadzorcza Banku powołała Pana Jerzego Witolda Pietrewicza na stanowisko Wiceprezesa Zarządu na czas określony, tj. do czasu wyrażenia przez Komisję Nadzoru Bankowego zgody na powołanie Pana Pietrewicza na stanowisko Prezesa Zarządu. Uchwały Rady Nadzorczej Banku weszły w życie odpowiednio z dniem 20 stycznia 2006 roku oraz po uzyskaniu wymaganej zgody Komisji Nadzoru Bankowego. Z dniem 8 marca 2006 roku Komisja Nadzoru Bankowego wyraziła zgodę na powołanie Pana Jerzego Pietrewicza na stanowisko Prezesa Zarządu. Z dniem wyrażenia zgody przez KNB Pan Jerzy Pietrewicz objął funkcję Prezesa Zarządu Banku. W dniu 27 lipca 2006 roku do Banku wpłynęły oświadczenia Pana Erica Axela Rydmarka – Wiceprezesa Zarządu oraz Pana Weine Günthera Svenssona – Wiceprezesa Zarządu o rezygnacji z funkcji Członka Zarządu BOŚ S.A. ze skutkiem natychmiastowym. - 11 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł b) Rada Nadzorcza Banku: Piotr Wacław Czyżewski Andrzej Maria Herman Lars Gregor Gustafsson Wiesław Siwczak Jan Hawrylewicz Jerzy Czesław Kędzierski Mats Kjaer Gunnar Lars Lindberg Claes Johan Thureson Daniel Wójtowicz Ryszard Stanisław Bartkowiak Kazimierz Stanisław Kujda Agnieszka Halina Zawartko - Przewodniczący (do dnia 14.02.2006 roku) - Przewodniczący (od dnia 14.02.2006 roku) - Wiceprzewodniczący (do dnia 28.07.2006 roku) - Sekretarz - Członek (do dnia 14.02.2006 roku) - Członek (do dnia 14.02.2006 roku) - Członek (do dnia 28.07.2006 roku) - Członek (do dnia 28.07.2006 roku) - Członek (do dnia 28.07.2006 roku) - Członek (do dnia 14.02.2006 roku) - Członek (od dnia 14.02.2006 roku) - Członek (od dnia 14.02.2006 roku) - Członek (od dnia 14.02.2006 roku) Rada Nadzorcza VI kadencji została powołana przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy BOŚ S.A. w dniu 15 czerwca 2004 roku. W dniu 14 lutego 2006 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie BOŚ S.A. powołało nowy skład Rady Nadzorczej Banku. W dniu 28 lipca 2006 roku do Banku wpłynęły oświadczenia Pana Larsa Gregora Gustafssona – Wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej, Pana Matsa Kjaera – Członka Rady Nadzorczej, Pana Gunnara Larsa Lindberga – Członka Rady Nadzorczej, Pana Claes Johana Thuresona – Członka Rady Nadzorczej o rezygnacji z funkcji Członka Rady Nadzorczej BOŚ S.A. ze skutkiem natychmiastowym. 2. Informacje o przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości przy sporządzaniu sprawozdania finansowego 2.1. Podstawa sporządzenia Półroczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. (Grupa Kapitałowa, Grupa) zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską (MSSF zatwierdzonymi przez UE). Na dzień 30 czerwca 2006 roku różnice między powyższymi zasadami a Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej ogłoszonymi przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) nie mają wpływu na Grupę Kapitałową i na Bank. Półroczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej sporządzone zostało według zasady kosztu historycznego z uwzględnieniem zasad wyceny aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży i aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej odnoszonej do rachunku zysków i strat oraz wszystkich kontraktów pochodnych, jak również nieruchomości inwestycyjnych wykazywanych w wartości godziwej. Stosowane przez Grupę zasady rachunkowości zostały szczegółowo opisane w pkt. 2.2.–2.24 niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Niniejsze półroczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe sporządzone na dzień i za okres obrotowy zakończony 30 czerwca 2006 roku stanowi śródroczne sprawozdanie finansowe w myśl MSR 34 – „Śródroczna sprawozdawczość finansowa” oraz zostało przygotowane z uwzględnieniem przepisów MSR 1 - „Prezentacja sprawozdań finansowych”. Zasady rachunkowości przedstawione poniżej stosowano przy zachowaniu zasady ciągłości we wszystkich prezentowanych latach obrotowych. Do dnia sporządzenia półrocznego skonsolidowanego sprawozdania opublikowane następujące standardy oraz interpretacje do standardów: − finansowego zostały MSSF 7 „Instrumenty finansowe: ujawnienie informacji” – (obowiązujący od 1 stycznia 2007 roku). MSSF 7 wprowadza nowe wymogi prezentacyjne w celu poprawy zakresu informacji o instrumentach finansowych. Wymogi dotyczą jakościowych i ilościowych informacji o ekspozycji - 12 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł na ryzyko związanego z instrumentami finansowymi i określają minimalny zakres informacji o ryzyku kredytowym, płynności i ryzyku rynkowym łącznie z analizą wrażliwości na ryzyko rynkowe. MSSF 7 zastępuje MSR 30 „Ujawnienie informacji w sprawozdaniach finansowych banków i innych instytucji finansowych” oraz wymogi prezentacyjne określone w MSR 32 „Instrumenty finansowe: Ujawnianie i prezentacja. Będzie on miał zastosowanie we wszystkich podmiotach u których sprawozdawczość finansowa oparta jest na MSSF. Grupa zastosuje te poprawki począwszy od roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2007. − MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych – Prezentacja kapitału” – (obowiązujący od 1 stycznia 2007 roku). Poprawka do MSR 1 wprowadza wymogi prezentacyjne dotyczące poziomu kapitału oraz sposobów nim zarządzania. Grupa zastosuje te poprawki począwszy od roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2007. − KIMSF 7 „Zastosowanie podejścia przewidującego przekształcenie zgodnie z MSR 29 Sprawozdawczość w warunkach hiperinflacji” – (obowiązujący dla okresów rozpoczynających się 1 stycznia 2006 roku, tj. od 1 stycznia 2007 roku). KIMSF 7 nie ma wpływu na półroczne sprawozdanie finansowe Grupy. − KIMSF 8 „Zakres stosowania MSSF 2 – Płatności w formie akcji własnych” – (obowiązujący dla okresów rozpoczynających się 1 stycznia 2006 roku, tj. od 1 stycznia 2007 roku). KIMSF 8 nie ma wpływu na półroczne sprawozdanie finansowe Grupy. − KIMSF 9 „Ponowna ocena wbudowanych instrumentów pochodnych” (obowiązuje od dnia 1 czerwca 2006 roku). KIMSF 9 znacząco ogranicza możliwość powtórnej oceny czy wbudowany instrument pochodny powinien być oddzielony od umowy zasadniczej. KIMSF 9 nie wpłynie na półroczne sprawozdanie finansowe Grupy. Zostanie on zastosowany przez Grupę do sprawozdania finansowego za 2007 rok. − KIMSF 10 „ Okresowa sprawozdawczość finansowa oraz utrata wartości” odnosi się do interakcji pomiędzy wymaganiami określonymi w MSR 34 a rozpoznawaniem utraty wartości firmy (zgodnie z MSR 36) i wybranych aktywów finansowych (zgodnie z MSR 39) oraz jej wpływu na następne śródroczne i roczne sprawozdanie finansowe. Grupa jest w trakcie oceny jak wprowadzenie KIMSF 10 wpłynie na jej sprawozdanie finansowe. Grupa nie skorzystała z możliwości wcześniejszego zastosowania powyższych standardów i interpretacji. Niniejsze półroczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone przez Zarząd Jednostki dominującej w dniu 28 września 2006 roku. 2.2. Konsolidacja Jednostki zależne Jednostki zależne to wszelkie jednostki, w odniesieniu do których Grupa ma zdolność kontrolowania ich polityki finansowej i operacyjnej, co zwykle towarzyszy posiadaniu większości ogólnej liczby głosów w organach stanowiących. Przy dokonywaniu oceny, czy Grupa kontroluje daną jednostkę uwzględnia się istnienie i wpływ potencjalnych praw głosu, które w danej chwili można zrealizować lub zamienić. Jednostki zależne podlegają pełnej konsolidacji od dnia przejęcia nad nimi kontroli przez Grupę. Przestaje się je konsolidować z dniem ustania kontroli. Przejęcie jednostek zależnych przez Grupę rozlicza się metodą nabycia. Koszt przejęcia ustala się jako wartość godziwą przekazanych aktywów, wyemitowanych instrumentów kapitałowych oraz zobowiązań zaciągniętych lub przejętych na dzień wymiany, powiększoną o koszty bezpośrednio związane z przejęciem. Możliwe do zidentyfikowania aktywa nabyte oraz zobowiązania i zobowiązania warunkowe przejęte w ramach połączenia jednostek gospodarczych wycenia się początkowo według ich wartości godziwej na dzień przejęcia, niezależnie od wielkości ewentualnych udziałów mniejszości. Nadwyżkę kosztu przejęcia nad wartością godziwą udziału Grupy w możliwych do zidentyfikowania przejętych aktywach netto ujmuje się jako wartość firmy. Jeżeli koszt przejęcia jest niższy od wartości godziwej aktywów netto przejętej jednostki zależnej, różnicę ujmuje się bezpośrednio w rachunku zysków i strat. Transakcje, rozrachunki i nie zrealizowane zyski na transakcjach pomiędzy spółkami Grupy są eliminowane. Nie zrealizowane straty również podlegają eliminacji, chyba, że transakcja dostarcza - 13 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł dowodów na utratę wartości przekazanego składnika aktywów. Zasady rachunkowości stosowane przez jednostki zależne zostały zmienione, tam gdzie było to konieczne, dla zapewnienia zgodności z zasadami rachunkowości stosowanymi przez Grupę. 2.3. Sprawozdawczość według segmentów Grupa charakteryzuje segment jako grupę aktywów i działalności zaangażowanych w dostarczanie produktów i usług, które podlegają ryzykom i zwrotom z poniesionych nakładów inwestycyjnych innym niż te, którym podlegają pozostałe segmenty. Grupa wyodrębnia następujące segmenty: a) segment klientów korporacyjnych, b) segment klientów detalicznych, c) segment funduszy ekologicznych, d) segment jednostek samorządowych, e) segment działalności na rynku międzybankowym i dłużnych papierów wartościowych, f) segment działalności maklerskiej. Grupa kapitałowa BOŚ S.A. swoją działalność prowadzi wyłącznie na terenie Polski i biorąc pod uwagę położenie geograficzne placówek żadne znaczące różnice w ryzyku nie zostały zidentyfikowane. Z tego powodu Grupa nie dokonuje wydzielenia segmentów według podziału geograficznego. 2.4. Wycena pozycji wyrażonych w walutach obcych (a) Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji Pozycje zawarte w sprawozdaniach finansowych jednostek Grupy wycenia się w walucie podstawowego środowiska gospodarczego, w którym dana jednostka prowadzi działalność („waluta funkcjonalna”). Półroczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe prezentowane jest w złotych polskich, które są walutą funkcjonalną i walutą prezentacji. (b) Transakcje i salda Transakcje wyrażone w walutach obcych przeliczane są na walutę funkcjonalną według kursu obowiązującego w dniu transakcji. Zyski i straty z tytułu rozliczenia tych transakcji oraz wyceny bilansowej aktywów i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych ujmuje się w rachunku zysków i strat. Aktywa i pasywa bilansowe wyrażone w walutach obcych przeliczane są na złote według kursu średniego ustalanego przez Prezesa NBP, obowiązującego na dzień sprawozdawczy. 2.5. Przychody i koszty z tytułu odsetek W rachunku zysków i strat ujmowane są wszystkie przychody odsetkowe dotyczące instrumentów finansowych wycenianych według kosztu zamortyzowanego przy wykorzystaniu metody efektywnej stopy procentowej. Metoda efektywnej stopy procentowej jest metodą obliczania zamortyzowanej wartości początkowej aktywów lub zobowiązań finansowych oraz alokacji przychodów lub kosztów z tytułu odsetek do właściwego okresu. Efektywna stopa procentowa to stopa, dla której zdyskontowane przyszłe płatności lub wpływy pieniężne są równe bieżącej wartości bilansowej netto danego aktywa lub zobowiązania finansowego. Obliczając efektywną stopę procentową, Grupa szacuje przepływy pieniężne uwzględniając wszystkie warunki umowne danego instrumentu finansowego (np. opcje wcześniejszej spłaty), nie biorąc jednak pod uwagę możliwych przyszłych strat z tytułu niespłaconych kredytów. Kalkulacja ta uwzględnia wszystkie opłaty zapłacone lub otrzymane między stronami umowy, które są integralną częścią efektywnej stopy procentowej, oraz koszty transakcji i wszystkie inne premie lub dyskonta. W momencie dokonania odpisu z tytułu utraty wartości aktywa finansowego lub grupy podobnych aktywów finansowych, przychody z tytułu odsetek wykazywane są według stopy procentowej, według której zdyskontowane zostały przyszłe przepływy pieniężne dla celów wyceny utraty wartości. - 14 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 2.6. Przychody z tytułu prowizji i opłat Przychody z tytułu opłat i prowizji ujmuje się zasadniczo według zasady memoriału, z chwilą wykonania usługi. Opłaty za uruchomienie kredytu dotyczące kredytów, które prawdopodobnie zostaną udzielone są odraczane (wraz z odnośnymi kosztami bezpośrednimi) i ujmowane w chwili ujęcia należności jako korekta efektywnej stopy procentowej kredytu. Opłaty z tytułu udostępnienia kredytów konsorcjalnych wykazuje się jako przychód po zakończeniu organizacji konsorcjum, jeżeli Grupa nie zachowała dla siebie żadnej części ryzyka kredytowego lub zachowała część o tej samej efektywnej stopie procentowej, co inni uczestnicy. Prowizje i opłaty z tytułu negocjowania lub uczestnictwa w negocjowaniu transakcji na rzecz osoby trzeciej, takiej jak nabycie akcji/udziałów lub innych papierów wartościowych bądź nabycie lub zbycie przedsiębiorstwa, ujmuje się z chwilą zrealizowania odnośnej transakcji. Opłaty z tytułu zarządzania portfelem i inne opłaty za usługi zarządzania, doradztwa i inne są wykazywane na podstawie odpowiednich umów o świadczenie usług, zazwyczaj proporcjonalnie do upływu czasu. 2.7. Aktywa finansowe Grupa klasyfikuje swoje aktywa finansowe do następujących kategorii: aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat; pożyczki i należności; inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności; oraz aktywa finansowe dostępne do sprzedaży. O klasyfikacji inwestycji decyduje Zarząd w momencie wykazania ich po raz pierwszy. (a) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Kategoria ta obejmuje dwie podkategorie: aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz aktywa finansowe przeznaczone w momencie ich początkowego ujęcia do wyceny w wartości godziwej, z zyskami lub stratami ujmowanymi w rachunku zysków i strat. Składnik aktywów finansowych zalicza się do tej kategorii, jeżeli nabyty został przede wszystkim w celu sprzedaży w krótkim terminie lub, jeżeli został zaliczony do tej kategorii przez Zarząd. Instrumenty pochodne również zalicza się do „przeznaczonych do obrotu”, o ile nie zostały przeznaczone na zabezpieczenia. Na żadną z dat bilansowych Grupa nie posiadała instrumentów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat w momencie ich początkowego ujęcia. (b) Pożyczki i należności Pożyczki i należności to niezaliczane do instrumentów pochodnych aktywa finansowe o ustalonych lub możliwych do ustalenia płatnościach, nienotowane na aktywnym rynku. Powstają wówczas, gdy Grupa wydaje środki pieniężne, towary lub usługi bezpośrednio dłużnikowi, nie mając zamiaru wprowadzać powstałej należności do obrotu. (c) Utrzymywane do terminu zapadalności Inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności to niezaliczane do instrumentów pochodnych aktywa finansowe o ustalonych lub możliwych do ustalenia płatnościach i ustalonym terminie zapadalności, które Zarząd zamierza i jest w stanie utrzymać do terminu zapadalności. W przypadku sprzedaży przez Grupę istotnej części aktywów utrzymywanych do terminu zapadalności klasyfikacja całej kategorii zostaje zmieniona na aktywa dostępne do sprzedaży. (d) Dostępne do sprzedaży Inwestycje dostępne do sprzedaży to inwestycje, które Grupa zamierza utrzymywać przez czas nieokreślony. Mogą one zostać sprzedane, aby poprawić płynność lub w reakcji na zmiany stóp procentowych, kursów wymiany walut lub cen instrumentów kapitałowych. Transakcje zakupu i sprzedaży aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, utrzymywanych do terminu zapadalności i dostępnych do sprzedaży ujmuje się na dzień przeprowadzenia transakcji – dzień, w którym Grupa podejmie zobowiązanie do zakupu lub sprzedaży danego składnika aktywów. Kredyty wykazywane są w momencie wypłaty gotówki na rzecz kredytobiorcy. Aktywa finansowe ujmuje się początkowo według wartości godziwej powiększonej o koszty transakcyjne, z wyjątkiem aktywów finansowych wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. Aktywa finansowe wyłącza się z bilansu, gdy prawa do uzyskania przepływów pieniężnych z ich tytułu wygasły lub zostały przeniesione i Grupa dokonała przeniesienia zasadniczo całego ryzyka i wszystkich pożytków z tytułu ich własności. - 15 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży i aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat są następnie wykazywane według wartości godziwej. Pożyczki i należności oraz inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności wykazywane są według skorygowanej ceny nabycia (zamortyzowanego kosztu), metodą efektywnej stopy procentowej. Zyski i straty wynikające ze zmian wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat są wykazywane w rachunku zysków i strat w okresie, w którym powstały. Zyski i straty z tytułu zmiany wartości godziwej aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży są odnoszone bezpośrednio na kapitał własny do czasu usunięcia danego składnika aktywów finansowych z bilansu lub utraty jego wartości – wówczas łączna kwota zysków i strat ujmowanych dotychczas w kapitale własnym wykazywana jest w rachunku zysków i strat. Jednakże, odsetki naliczane według efektywnej stopy procentowej ujmowane są w rachunku zysków i strat. Dywidendy z tytułu instrumentów kapitałowych dostępnych do sprzedaży są wykazywane w rachunku zysków i strat w momencie ustanowienia prawa jednostki do otrzymania płatności. Wartość godziwa inwestycji notowanych wynika z ich bieżącej ceny zakupu. Jeżeli rynek na dany składnik aktywów finansowych nie jest aktywny (a także w odniesieniu do nienotowanych papierów wartościowych), Grupa ustala wartość godziwą, stosując techniki wyceny. Obejmują one wykorzystanie cen uzyskanych w ramach transakcji, które zostały dokonane w terminie bliskim dacie bilansowej na normalnych zasadach rynkowych jak również odwołanie się do innych, podobnych instrumentów, analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz modele wyceny opcji i inne metody wyceny powszechnie stosowane przez uczestników rynku. 2.8. Utrata wartości aktywów finansowych (a) Aktywa wykazywane według zamortyzowanego kosztu Na każdy dzień bilansowy Grupa ocenia, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości danego składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. O utracie wartości składnika lub grupy aktywów finansowych i stratach poniesionych z tego tytułu mowa jest wyłącznie wtedy, gdy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości na skutek wydarzenia lub wydarzeń, które nastąpiły po pierwotnym ujęciu danego składnika aktywów („przesłanki do rozpoznania utraty wartości”), oraz gdy to zdarzenie (lub zdarzenia) ma wpływ na możliwe do wiarygodnego oszacowania przyszłe przepływy pieniężne dotyczące tego aktywa lub grupy aktywów finansowych. Obiektywną przesłanką utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych mogą być uzyskane informacje o: (i) znaczących trudnościach finansowych emitenta lub dłużnika (ii) naruszeniach umowy, np. niespłacenie lub opóźniona spłata odsetek lub części kapitałowej zobowiązania (iii) zmianie przez Grupę warunków umowy kredytowej spowodowanej ekonomicznymi lub prawnymi aspektami trudności finansowych dłużnika, która w innych okolicznościach nie byłaby brana pod uwagę (iv) prawdopodobieństwie bankructwa lub innej reorganizacji finansowej dłużnika (v) zaniku aktywnego rynku na dany składnik aktywów finansowych spowodowany trudnościami finansowymi lub (vi) dających się zaobserwować danych wskazujących na wymierne zmniejszenie szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych dotyczących grupy aktywów finansowych od czasu pierwotnego ich ujęcia, nawet jeżeli zmniejszenia tego nie można jeszcze przypisać do poszczególnych składników grupy aktywów finansowych, w tym: – niekorzystnych zmianach sytuacji płatniczej dłużników; lub – warunkach makroekonomicznych wpływających na utratę wartości aktywów należących do danej grupy. Grupa ocenia, czy występują obiektywne przesłanki utraty wartości poszczególnych istotnych składników aktywów finansowych, oraz czy dowody takie występują indywidualnie lub łącznie dla aktywów, które indywidualnie nie są istotne. Jeżeli Grupa ustali, że dla danego składnika aktywów - 16 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł finansowych ocenianego indywidualnie nie istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości (niezależnie od tego, czy składnik ten jest istotny, czy nie), składnik ten włączany jest do grupy aktywów finansowych o podobnych cechach ryzyka kredytowego, która jest następnie zbiorczo oceniana pod kątem utraty wartości. Składniki aktywów finansowych, dla których wykazana została strata z tytułu utraty wartości (po raz pierwszy lub kolejny), nie są uwzględniane w zbiorczej ocenie utraty wartości. Jeżeli istnieją obiektywne przesłanki na utratę wartości pożyczek i należności lub inwestycji utrzymywanych do terminu zapadalności wykazywanych według zamortyzowanego kosztuj, kwotę straty oblicza się jako różnicę między wartością bilansową danego składnika aktywów a bieżącą wartością szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych (z wyłączeniem przyszłych strat z tytułu niespłaconych kredytów, które nie zostały jeszcze poniesione) zdyskontowaną według pierwotnej efektywnej stopy procentowej danego składnika aktywów finansowych. Wartość bilansowa składnika aktywów zostaje zmniejszona poprzez konto odpisów aktualizujących, a kwota straty obciąża rachunek zysków i strat. Jeżeli kredyt lub inwestycja utrzymywana do terminu zapadalności ma zmienną stopę procentową, wówczas stopą dyskontową stosowaną do ustalenia utraty wartości jest bieżąca efektywna stopa procentowa ustalona zgodnie z umową. W praktyce Grupa może wyceniać utratę wartości na podstawie wartości godziwej instrumentu finansowego, w oparciu o istniejącą cenę rynkową. Kalkulacja bieżącej wartości szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych dotyczących zabezpieczonego składnika aktywów finansowych uwzględnia przepływy pieniężne wynikające z zajęcia zabezpieczenia pomniejszone o koszty jego nabycia i sprzedaży, niezależnie od tego, czy zajęcie jest prawdopodobne, czy nie. Dla celów zbiorczej oceny utraty wartości, aktywa finansowe są łączone w grupy o podobnych cechach ryzyka kredytowego (według stosowanego przez Grupę systemu uwzględniającego rodzaj składnika aktywów, sektor gospodarki, obszar geograficzny, rodzaj zabezpieczenia, stan przeterminowania i inne istotne czynniki). Cechy te mają wpływ na oszacowanie przyszłych przepływów pieniężnych dla określonych grup aktywów, ponieważ wskazują na możliwości spłaty przez dłużników całości ich zobowiązań zgodnie z warunkami umów dotyczących ocenianych aktywów. Przyszłe przepływy pieniężne dotyczące grupy aktywów finansowych ocenianych zbiorczo pod kątem utraty wartości są szacowane na podstawie przepływów pieniężnych wynikających z umów oraz historycznych doświadczeń dotyczących strat ponoszonych z tytułu aktywów o podobnych cechach ryzyka. Historyczne doświadczenia dotyczące strat są korygowane na podstawie danych pochodzących z bieżących obserwacji w celu uwzględnienia skutków aktualnych okoliczności, które nie miały miejsca w okresie, którego dotyczą historyczne doświadczenia, oraz wyłączenia skutków okoliczności, które miały miejsce w okresie historycznym, a które nie zachodzą obecnie. Szacunki dotyczące zmian przyszłych przepływów pieniężnych związanych z grupami aktywów powinny być zgodne pod względem kierunku ze zmianami odnośnych obserwowanych danych zachodzącymi z okresu na okres (np. zmiany stopy bezrobocia, cen nieruchomości, stanu spłat lub innych czynników wskazujących na zmiany prawdopodobieństwa wystąpienia strat w danej grupie i ich wielkości). Metodologia oraz założenia stosowane przy szacowaniu przyszłych przepływów pieniężnych są regularnie rewidowane przez Grupę w celu zmniejszenia różnic między szacowaną a rzeczywistą wysokością strat. Nieściągalne kredyty są spisywane w ciężar rezerw na utratę wartości kredytów. Przed spisaniem kredytu należy przeprowadzić wszystkie wymagane procedury i ustalić kwotę straty. W przypadku odzyskania uprzednio spisanej kwoty, odpowiednio zmniejszana jest wysokość odpisów z tytułu utraty wartości kredytów w rachunku zysków i strat. Jeżeli w następnym okresie wysokość straty z tytułu utraty wartości zmniejszy się na skutek zdarzenia, które nastąpiło po wykazaniu utraty wartości (np. poprawy oceny zdolności kredytowej dłużnika), wówczas uprzednio dokonany odpis z tytułu utraty wartości jest odwracany poprzez dokonanie odpowiedniej korekty konta odpisów aktualizujących. Kwota dokonanego odwrócenia wykazywana jest w rachunku zysków i strat. - 17 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł (b) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej Na każdy dzień bilansowy Grupa ocenia, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości danego składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. W przypadku instrumentów kapitałowych klasyfikowanych jako inwestycje dostępne do sprzedaży, przy ocenie, czy nastąpiła utrata wartości, brany jest pod uwagę znaczny lub długotrwały spadek wartości papieru wartościowego poniżej jego wartości początkowej. Jeżeli istnieją tego rodzaju przesłanki dotyczące aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, łączna strata – ustalona jako różnica pomiędzy kosztem nabycia a bieżącą wartością godziwą, pomniejszona o utratę wartości danego składnika aktywów uprzednio wykazaną w rachunku zysków i strat - zostaje wyksięgowana z kapitału własnego i wykazana w rachunku zysków i strat. Odpisy z tytułu utraty wartości instrumentów kapitałowych wykazane w rachunku zysków i strat nie są odwracane w rachunku zysków i strat. Jeżeli w późniejszym okresie wartość godziwa instrumentu dłużnego klasyfikowanego jako dostępny do sprzedaży wzrośnie, a wzrost ten będzie można obiektywnie powiązać ze zdarzeniem, które nastąpiło po wykazaniu utraty wartości w rachunku zysków i strat, wówczas odpis z tytułu utraty wartości jest odwracany w rachunku zysków i strat. 2.9. Kompensowanie instrumentów finansowych Składniki aktywów finansowych i zobowiązań finansowych kompensuje się i wykazuje w bilansie w kwocie netto wyłącznie wtedy, gdy Grupa posiada ważny tytuł prawny do dokonania kompensaty ujętych kwot oraz zamierza rozliczyć się w kwocie netto lub jednocześnie zrealizować dany składnik aktywów i uregulować zobowiązanie. 2.10. Umowy sprzedaży i odkupu Papiery wartościowe sprzedawane przy jednoczesnym zawarciu powiązanej umowy odkupu (transakcje repo, sell-buy-back) są reklasyfikowane w sprawozdaniu finansowym jako aktywa będące przedmiotem zastawu, jeżeli jednostka przejmująca ma wynikające z umowy lub zwyczaju prawo do sprzedaży lub ponownego zastawienia zabezpieczenia. Zobowiązanie wobec kontrahenta ujmuje się w zobowiązaniach wobec innych banków, depozytach innych banków, innych depozytach lub zobowiązaniach wobec klientów z tytułu depozytów, w zależności od jego charakteru. Zakupione papiery wartościowe z przyrzeczeniem odsprzedaży (transakcje reverse repo, buy-sell-back) ujmuje się jako kredyty i pożyczki udzielone innym bankom lub klientom, w zależności od ich charakteru. Różnicę pomiędzy ceną sprzedaży a odkupu traktuje się jako odsetki i ujmuje metodą efektywnej stopy procentowej przez okres obowiązywania umowy. Papiery wartościowe pożyczane kontrahentom również pozostają w sprawozdaniu finansowym. Pożyczonych przez Grupę papierów wartościowych nie ujmuje się w sprawozdaniu finansowym chyba, że zostały sprzedane osobom trzecim. W takim wypadku transakcje kupna i sprzedaży ujmuje się w sprawozdaniu finansowym, zaś odnośne zyski i straty uwzględnia się w wyniku na operacjach finansowych. Obowiązek zwrotu pożyczonych papierów ujmuje się według wartości godziwej jako zobowiązanie handlowe. 2.11. Kredyty i pożyczki Kredyty i pożyczki ujmuje się początkowo według wartości godziwej, pomniejszonej o poniesione koszty transakcyjne. Po początkowym ujęciu, kredyty i pożyczki wykazuje się według skorygowanej ceny nabycia (zamortyzowanego kosztu). Wszelkie różnice pomiędzy otrzymaną kwotą (pomniejszoną o koszty transakcyjne) a wartością wykupu ujmuje się w rachunku zysków i strat przez okres obowiązywania odnośnych umów metodą efektywnej stopy procentowej. 2.12. Gwarancje finansowe Gwarancje finansowe (tj. takie instrumenty pozabilansowe, w których zobowiązanie Grupy do wypłaty gwarancji wynika z niedokonania płatności przez klienta) zgodnie z MSR 39 są wyceniane na dzień początkowego ujęcia w wartości godziwej (kwota pobranej prowizji), natomiast na każdy kolejny dzień - 18 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł bilansowy według wyższej z dwóch kwot: rozliczanej prowizji według MSR 18 (liniowe rozliczenie przychodu) lub rezerwy według MSR 37. 2.13. Pochodne instrumenty finansowe Pochodne instrumenty finansowe wykazywane są w wartości godziwej, począwszy od dnia zawarcia transakcji. Wartość godziwą ustala się w oparciu o notowania instrumentów na aktywnych rynkach, lub w oparciu o techniki wyceny, w tym modele bazujące na zdyskontowanych przepływach pieniężnych i modele wyceny opcji. Wszystkie instrumenty pochodne o dodatniej wartości godziwej prezentowane są w bilansie jako aktywa, a o wartości ujemnej jako zobowiązania. Grupa nie stosuje rachunkowości zabezpieczeń, zatem wszystkie zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych wykazywane są w rachunku zysków i strat bieżącego okresu. Grupa dokonuje operacji walutowymi instrumentami pochodnymi typu FX Spot, FX Forward, FX Swap, FRA oraz kontraktami terminowymi na akcje i indeksy giełdowe. 2.14. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży Aktywa trwałe zalicza się do „przeznaczonych do sprzedaży” i wykazuje według niższej z dwóch kwot: wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży, jeżeli ich wartość bilansową realizuje się przede wszystkim w drodze transakcji sprzedaży, a nie bieżącego używania. 2.15. Wartości niematerialne (a) Wartość firmy Wartość firmy stanowi nadwyżkę kosztu przejęcia nad wartością godziwą udziału Grupy w możliwych do zidentyfikowania aktywach netto przejętej jednostki zależnej/stowarzyszonej na dzień przejęcia. Wartość firmy z przejęcia jednostek zależnych ujmuje się w ramach wartości niematerialnych. Wartość firmy z przejęcia jednostek stowarzyszonych ujmuje się w ramach inwestycji w jednostkach stowarzyszonych. Wartość firmy jest testowana corocznie pod kątem utraty wartości i wykazywana w bilansie według kosztu pomniejszonego o skumulowane odpisy z tytułu utraty wartości. Zyski i straty ze zbycia jednostki uwzględniają wartość bilansową wartości firmy dotyczącą sprzedanej jednostki. W celu przeprowadzenia testu pod kątem możliwej utraty wartości, wartość firmy alokowana jest do ośrodków wypracowujących środki pieniężne. (b) Oprogramowanie komputerowe Zakupione licencje na oprogramowanie komputerowe aktywuje się w wysokości kosztów poniesionych na zakup i przygotowanie do używania konkretnego oprogramowania komputerowego. Aktywowane koszty odpisuje się przez szacowany okres użytkowania oprogramowania (2-4 lata). Wydatki związane z utrzymaniem programów komputerowych ujmowane są jako koszty z chwilą poniesienia. (c) Prace rozwojowe Grupa aktywuje koszty poniesione na etapie prac rozwojowych przedsięwzięcia prowadzonego we własnym zakresie jedynie w przypadku gdy Grupa ma możliwość i zamiar ukończenia oraz użytkowania wytwarzanego składnika wartości niematerialnych, posiada stosowne środki techniczne i finansowe służące ukończeniu prac rozwojowych i użytkowaniu składnika oraz ma możliwość wiarygodnego ustalenia nakładów poniesionych, które można bezpośrednio przyporządkować czynnościom tworzenia, produkcji i przystosowania składnika aktywów do użytkowania w sposób zamierzony przez kierownictwo. - 19 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 2.16. Rzeczowy majątek trwały Rzeczowe aktywa trwałe wykazuje się według kosztu historycznego pomniejszonego o umorzenie. Koszt historyczny uwzględnia wydatki bezpośrednio związane z nabyciem danych aktywów. Późniejsze nakłady uwzględnia się w wartości bilansowej danego środka trwałego lub ujmuje jako odrębny środek trwały (tam, gdzie jest to właściwe) tylko wówczas, gdy jest prawdopodobne, że z tytułu tej pozycji nastąpi wpływ korzyści ekonomicznych do Grupy, zaś koszt danej pozycji można wiarygodnie zmierzyć. Wszelkie pozostałe wydatki na naprawę i konserwację odnoszone są do rachunku zysków i strat w okresie obrotowym, w którym je poniesiono. Grunty nie podlegają amortyzacji. Amortyzację środków trwałych nalicza się metodą liniową przez okresy ich użytkowania, które dla poszczególnych grup środków trwałych wynoszą: – budynki 40 lat, – ulepszenie w obcym środku trwałym 10 lat, lub krócej jeżeli tak wynika z umowy, – urządzenia i środki transportu 3-10 lat. Weryfikacji wartości końcowej i okresów użytkowania środków trwałych dokonuje się również na każdy dzień bilansowy. Amortyzowane środki trwałe są badane pod kątem utraty wartości zawsze, gdy występują zdarzenia lub okoliczności wskazujące, że wartość bilansowa może być niemożliwa do odzyskania. Wartość bilansowa środka trwałego jest niezwłocznie obniżana do poziomu wartości odzyskiwalnej, jeżeli wartość bilansowa przewyższa szacunkową wartość odzyskiwalną. Wartość odzyskiwalna jest wyższą z dwóch wartości: wartości godziwej środka trwałego pomniejszonej o koszty jego sprzedaży i wartości użytkowej. Zyski i straty z tytułu zbycia środków trwałych ustala się drogą porównania wpływów ze sprzedaży z ich wartością bilansową i ujmuje w rachunku zysków i strat. 2.17. Nieruchomości inwestycyjne Nieruchomości inwestycyjne obejmują budynki i grunty przeznaczone na wynajem lub/i utrzymywane w celach spekulacyjnych i nie użytkowane na potrzeby własne. Nieruchomości inwestycyjne początkowo ujmuje się według ceny nabycia. Po początkowym ujęciu wycenia się je w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. 2.18. Leasing Dotychczas zawarte umowy leasingu to umowy leasingu operacyjnego. Całość opłat leasingowych dokonanych w ramach leasingu operacyjnego jest rozliczana w ciężar kosztów metodą liniową w okresie trwania umowy leasingowej. W przypadku rozwiązania umowy leasingu przed upływem okresu jej obowiązywania ewentualna płatność wymagana na rzecz leasingodawcy tytułem kary umownej, powiększa koszty w okresie, w którym nastąpiło rozwiązanie umowy. 2.19. Odroczony podatek dochodowy Grupa tworzy rezerwę i aktywa na przejściowe różnice z tytułu odroczonego podatku dochodowego wywołane odmiennością momentu uznawania przychodów za osiągnięte oraz kosztów za poniesione zgodnie z przepisami o rachunkowości i przepisami o podatku dochodowym od osób prawnych. Główne różnice przejściowe powstają z tytułu aktualizacji wyceny pewnych aktywów i zobowiązań finansowych, w tym kontraktów pochodnych, rezerw na świadczenia emerytalne i inne świadczenia po okresie zatrudnienia, a także strat podatkowych do odliczenia. Ponadto, w odniesieniu do przejęć, różnice przejściowe powstają z tytułu różnicy pomiędzy wartością godziwą przejętych aktywów netto, - 20 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł a ich wartością podatkową. Jeżeli jednak podatek odroczony powstał w wyniku wykazania aktywa lub zobowiązania wynikającego z transakcji nie będącej połączeniem podmiotów gospodarczych, która w momencie zawarcia nie miała wpływu na wynik podatkowy ani księgowy, wówczas podatek odroczony nie jest wykazywany. Zobowiązanie z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmowane jest w pełnej wysokości Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmuje się, jeżeli jest prawdopodobne, że w przyszłości osiągnięty zostanie dochód do opodatkowania, który umożliwi wykorzystanie różnic przejściowych. Odroczony podatek dochodowy z tytułu aktualizacji wartości inwestycji dostępnych do sprzedaży ujmuje się, tak jak aktualizację wyceny, bezpośrednio w kapitale własnym, a następnie przenosi do rachunku zysków i strat wraz z realizacją odroczonych zysków lub strat. Odroczony podatek dochodowy ustala się przy zastosowaniu stawek (i przepisów) podatkowych, które zgodnie z oczekiwaniami będą obowiązywać w momencie realizacji odnośnych aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego lub uregulowania zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazywane są w bilansie po skompensowaniu w związku z tym, że odroczony podatek dochodowy odnosi się do tych samych władz skarbowych. 2.20. Przedpłaty, rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów Przedpłaty dotyczą kosztów poniesionych w bieżącym roku obrotowym, a dotyczących okresów przyszłych. Są one ujmowane w bilansie w pozycji inne aktywa Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów stanowią koszty dotyczące bieżącego okresu, które będą poniesione przez Grupę w okresach przyszłych. Bierne międzyokresowe rozliczenia kosztów oraz przychody przyszłych okresów są prezentowane w bilansie w pozycji „Pozostałe zobowiązania”. 2.21. Rezerwy Grupa tworzy rezerwy na przyszłe zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych ustalone w oparciu o oszacowania tego rodzaju zobowiązań na podstawie modelu aktuarialnego. Zyski i straty aktuarialne ujmowane są od razu w rachunku zysków i strat. Rezerwy na przyszłe wydatki i roszczenia są tworzone na spodziewane zobowiązania, w stosunku do których istnieje duży stopień prawdopodobieństwa, iż spowodują zmniejszenie aktywów w celu ich pokrycia, a których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować. Rezerwy tworzone są w kwocie przewidywanych wypływów środków pieniężnych w przyszłości, z uwzględnieniem dyskonta z tytułu ceny pieniądza w czasie, jeśli jest ono istotne. 2.22. Kapitał własny Kapitały własne stanowią kapitały i fundusze tworzone zgodnie z określonymi przepisami prawa, tj. właściwymi ustawami, statutem lub umową Spółki. (a) Kapitał podstawowy Na kapitał podstawowy składa się zarejestrowany kapitał zakładowy i kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej Kapitał zakładowy wykazywany jest według wartości nominalnej, zgodnie ze statutem oraz wpisem do rejestru handlowego, z uwzględnieniem korekty z tytułu hiperinflacji opisanej w nocie 33. Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej tworzony jest z nadwyżki osiągniętej przy emisji akcji powyżej wartości nominalnej pozostałej po pokryciu kosztów emisji. - 21 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł (b) Kapitał z aktualizacji wyceny Kapitał z aktualizacji wyceny obejmuje zmianę wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży wynikającą z ich wyceny. (c) Zyski zatrzymane Zyski zatrzymane obejmują niepodzielony wynik finansowy oraz pozostałe kapitały tj. pozostały kapitał zapasowy, pozostałe kapitały rezerwowe oraz fundusz ogólnego ryzyka. Pozostałe kapitały tworzone są z odpisów z zysku i są przeznaczone na cele określone w statucie lub innych przepisach prawa. 2.23 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty Dla potrzeb rachunku przepływów pieniężnych, środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych obejmują pozycje wymagalne w ciągu trzech miesięcy od dnia nabycia, w tym: kasę, środki w bankach centralnych o nieograniczonych możliwościach dysponowania, bony skarbowe oraz inne kwalifikujące się bony, kredyty i pożyczki udzielone innym bankom, należności od innych banków oraz krótkoterminowe papiery wartościowe Skarbu Państwa. 2.24 Działalność powiernicza Dom Maklerski BOŚ S.A. prowadzi działalność powierniczą w zakresie obsługi rachunków papierów wartościowych klientów. Aktywa te nie zostały wykazane w sprawozdaniu finansowym, ponieważ nie należą do Grupy. 2.25. Dane porównawcze W niniejszym sprawozdaniu finansowym Grupa dokonała przekształcenia danych porównawczych aby uwzględnić zmiany prezentacyjne wprowadzone w bieżącym roku obrotowym. Dokonano następujących korekt prezentacyjnych i korekt błędów dotyczących poprzednich okresów AKTYWA Pozycja w bilansie Kredyty i pożyczki udzielone klientom Aktywa z tytułu podatku dochodowego - bieżące Tytuł Korekta odpisu z tytułu utraty wartości Skompensowanie aktywów i zobowiązań z tyt. podatku dochodowego bieżącego -odroczone Skompensowanie aktywów i zobowiązań z tyt. podatku odroczonego Zmiana podatku odroczonego z tyt. korekty odpisu na utratę wartości Kwota Kwota korekty 31.12.2005 błędów dot. 31.12.2005 korekty opublikowany prezentacyjnej poprzednich okresów 5 736 069 41 230 -27 599 48 -48 41 182 -27 551 3 411 5 739 480 -648 12 983 0 -648 12 983 -27 551 -648 - 22 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł PASYWA Pozycja w bilansie Tytuł Wydzielenie prowizji rozliczanej wg ESP Zobowiązania wobec dotyczącej zobowiązań innych banków wobec innych banków Zobowiązania wobec klientów Opis j. w. Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego Skompensowanie aktywów i zobowiązań z tytułu - bieżące podatku dochodowego bieżącego Wydzielenie zobowiązań z tytułu podatku dochodowego bieżącego z pozostałych zobowiązań Skompensowanie aktywów i zobowiązań z tytułu -odroczone podatku odroczonego Pozostałe zobowiązania Niepodzielony wynik finansowy Wydzielenie zobowiązań z tytułu podatku dochodowego bieżącego z pozostałych zobowiązań Z tytułu korekty błędów poprzednich okresów Pozostałe kapitały Kwota korekty Kwota 31.12.2005 korekty błędów dot. 31.12.2005 opublikowany prezentacyjnej poprzednich okresów 957 357 -2 234 955 123 5 768 966 2 234 5 771 200 27 551 -14 769 12 782 -48 -48 12 830 12 830 27 551 -27 551 - 95 363 -12 830 82 533 -57 358 467 485 Przemieszczenie kapitału zapasowego ze sprzedaży powyżej wartości nominalnej do kapitału podstawowego Wydzielenie kapitału z aktualizacji wyceny 2 763 -139 779 -54 595 327 706 -144 809 5 030 - 23 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Pozycja w rachunku Pozostałe koszty operacyjne Wynik odpisów (netto) z tyt. utraty wartości kredytów i pożyczek Tytuł Przesunięcie odpisów aktualizujących inne aktywa z pozycji poniżej Kwota korekty Kwota 30.06.2005 błędów dot. 30.06.2005 korekty opublikowany prezentacyjnej poprzednich okresów -3 403 -55 -13 281 55 Przesunięcie odpisów aktualizujących inne aktywa do pozostałych kosztów operacyjnych Korekta odpisu z tytułu utraty wartości na należności kredytowe Zysk brutto Przyrost zysku na skutek korekty j.w. Obciążenia podatkowe -część odroczona Zysk netto Korekta podatku odroczonego w wyniku zmniejszenia odpisu na utratę wartości należności kredytowych -3 458 226 -13 000 55 226 20 465 226 20 691 -6 554 -43 -6 597 144 -43 101 13 911 183 14 094 3. Korekty błędów dotyczących poprzednich okresów Na dzień 30 czerwca 2006 roku Grupa dokonała korekty błędów poprzednich okresów. Dokonana korekta dotyczyła kalkulacji rezerw z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek udzielonych klientom. W związku z wprowadzoną korektą prezentowane porównywalne dane na 31 grudnia 2005 roku oraz 30 czerwca 2005 roku, uprzednio opublikowane w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych, uległy przekształceniu i zostały zaprezentowane w nocie 2.24. W związku z powyższym zysk na jedną akcję zarówno podstawowy jak i rozwodniony przypadający na akcjonariuszy Banku na 30 czerwca 2005 roku wyniósł 1,07 zł, natomiast przed korektą wynosił 1,05 zł. - 24 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Kwota korekty na początek najwcześniejszego prezentowanego okresu tj. na dzień 1 stycznia 2005 roku została zaprezentowana poniżej: Pozycja Skonsolidowanego Bilansu Kredyty i pożyczki udzielone klientom Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Niepodzielony wynik finansowy Różnica do uprzednio prezentowanego stanu na 01.01.2005 roku 2 200 -418 1 782 4. Zarządzanie ryzykiem finansowym 4.1. Ryzyko kredytowe Celem BOŚ S.A. w pierwszym półroczu 2006 roku w zakresie działalności kredytowej było kształtowanie takiego wolumenu i struktury portfela kredytowego, które zapewniłyby realizację planowanych zadań biznesowych Banku, w warunkach akceptowalnego poziomu ryzyka. Służyło temu kształtowanie zdywersyfikowanego portfela kredytowego, ze znaczącym udziałem małych i średnich firm, mikroprzedsiębiorstw. Dążono do zintensyfikowania kredytowania celów i zadań proekologicznych. Zdefiniowano rynki docelowe, rozwijano finansowanie potrzeb inwestycyjnych i bieżącej działalności podmiotów gospodarczych oraz kredytowanie hipoteczne i detaliczne nie związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych. Oferta produktowa dostosowana była do poszczególnych segmentów rynku, zasady indywidualnej obsługi stosowane były wobec klientów o szczególnym znaczeniu dla Banku. Podjęto działania dla zwiększenia efektywności działalności windykacyjnej. W obszarze zarządzania ryzykiem kredytowym rozpoznawano ryzyko towarzyszące działalności kredytowej i podejmowano działania dla jego kwantyfikowania i optymalizacji. Podstawową zasadą ograniczania ryzyka działalności kredytowej było przestrzeganie obowiązujących procedur. Bank uzależniał przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy, czyli zdolności do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Podstawą oceny ryzyka kredytowego była ocena ratingowa klienta i transakcji. Bank przyjmował zabezpieczenia, które powinny zapewniać odzyskanie kwoty wierzytelności wraz z prowizją, odsetkami i ewentualnymi kosztami dochodzenia należności w przypadku, gdyby kredytobiorca nie regulował dobrowolnie tych płatności. Ocena ryzyka kredytowego pojedynczego podmiotu dokonywana była na tle sytuacji ekonomicznej branży, lokalnego rynku i kraju. Aby wiązać ryzyko klienta z ryzykiem całej gospodarki monitorowane były wybrane jej makroparametry. Bank zmniejszał ryzyko poprzez kredytowanie klientów, z którymi współpracował od dłuższego czasu oraz wnikliwą ocenę i ostrożność w kredytowaniu nowych klientów. Szczególnie istotne znaczenie dla obniżania ryzyka działalności kredytowej miało obowiązkowe monitorowanie sytuacji finansowej klienta i ryzyka transakcji kredytowej. W celu usprawnienia procesu zarządzania ryzykiem kredytowym Bank zakupił informatyczny system zarządzania ryzykiem kredytowym. Bank prowadzi prace w celu wdrożenia postanowień Nowej Umowy Kapitałowej. Poniżej zaprezentowano obciążenie ryzykiem kredytowym poszczególnych kategorii aktywów finansowych. - 25 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Wartość bilansowa na 30-06-2006 Obciążenie ryzykiem kredytowym 30-06-2006 571 3 042 132 771 571 3 042 - 378 13 464 - 378 13 464 - Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Kredyty i pożyczki udzielone klientom Inne aktywa finansowe 138 425 5 626 885 8 086 138 425 5 626 885 8 086 198 184 5 739 480 7 365 198 184 5 739 480 7 365 Inwestycje utrzymywane do terminu zapadalności Dłużne papiery wartościowe, w tym: - Obligacje Skarbu Państwa - Obligacje NBP 584 445 91 587 - 614 308 94 995 - Aktywa dostępne do sprzedaży Dłużne papiery wartościowe, w tym: - Bony NBP - Obligacje SP - Bony SP - Obligacje komunalne - Obligacje komercyjne Akcje i udziały 442 805 201 009 25 897 289 412 21 852 3 758 289 412 21 852 3 758 210 951 11 004 282 537 21 812 3 725 282 537 21 812 3 725 Przeznaczone do obrotu Dłużne papiery wartościowe, w tym: - Akcje Instrumenty pochodne Aktywa zastawione Wartość Obciążenie bilansowa ryzykiem na kredytowym 31-12-2005 31-12-2005 Pożyczki i należności Zdaniem Zarządu Banku papiery wartościowe wyemitowane przez Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski nie są obarczone ryzykiem kredytowym. Natomiast obciążenie ryzykiem kredytowym poszczególnych pozycji zobowiązań pozabilansowych jest następujące: Pozycje pozabilansowe Warunkowe zobowiązania finansowe Warunkowe zobowiązania gwarancyjne Gwarantowanie emisji Terminowe transakcje walutowe Wartość bilansowa na 30-06-2006 Obciążenie ryzykiem kredytowym 30-06-2006 1 185 328 244 330 16 800 1 578 817 1 185 328 244 330 16 800 1 766 Wartość Obciążenie bilansowa ryzykiem na kredytowym 31-12-2005 31-12-2005 1 257 552 231 857 8 750 1 778 864 1 257 552 231 857 8 750 6 817 4.2. Ryzyko stopy procentowej Ryzyko stopy procentowej jest to niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmian stóp rynkowych na prognozowany wynik finansowy i sytuację finansową Grupy. Celem ograniczania ryzyka stopy procentowej jest utrzymanie potencjalnej zmiany wyniku z tytułu odsetek (wynikającej z oczekiwanych i nieoczekiwanych zmian rynkowych stóp procentowych), w granicach nie powodujących obniżenia się rentowności i wypłacalności Grupy. W celu monitorowania ryzyka stopy procentowej, wykorzystuje się następujące metody: badanie elastyczności oprocentowania aktywów, pasywów oraz pozycji pozabilansowych wrażliwych na - 26 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł zmiany rynkowych stóp procentowych, lukę duracji, model wartości zagrożonej dla portfela dłużnych papierów wartościowych (DEaR i VaR), model BPV oraz lukę stopy procentowej. Dla potrzeb kontroli ryzyka stopy procentowej ustalane są limity: wrażliwości wyniku odsetkowego, stopnia zaangażowania Grupy w dłużne papiery wartościowe oraz wyniku realizowanego z tytułu posiadania dłużnych papierów wartościowych. Poziom ryzyka stopy procentowej generowanego przez Grupę w I połowie 2006 roku należy ocenić jako kształtujący się w ramach limitów ustalanych przez Zarządzających Grupą. Dla potrzeb oceny ekspozycji na ryzyko stopy procentowej w Grupie wyznacza się: 1) elastyczność oprocentowania aktywów i pasywów oraz pozycji pozabilansowych dla pozycji w PLN, USD, EUR i CHF, pozwalającą na określenie wrażliwości stóp procentowych w BOŚ S.A. na zmiany rynkowych stóp procentowych i wyznaczenie wpływu tych zmian na wynik odsetkowy Banku; 2) lukę duracji dla pozycji w PLN oraz w USD, EUR i CHF, pozwalającą na oszacowanie wpływu zmian rynkowych stóp procentowych na wartość bieżącą tej części kapitału własnego Banku, która jest wrażliwa na zmiany rynkowych stóp procentowych; 3) lukę stopy procentowej (w złotych i walutach obcych razem oraz oddzielnie dla USD, EUR i CHF – po przeliczeniu na złote) z uwzględnieniem salda pozycji pozabilansowych, pozwalającą na oszacowanie niedopasowania terminów przeszacowania bądź zmiany stóp procentowych w Banku; 4) DEaR (obejmujący okres 24 godz.) i VaR (obejmujący okres 10 dni roboczych) dla portfela dłużnych papierów wartościowych znajdujących się w portfelach: przeznaczonym do obrotu i dostępnym do sprzedaży, określające z 99% prawdopodobieństwem maksymalną stratę wartości bieżącej tych papierów wartościowych pod wpływem zmian rynkowych stóp procentowych; 5) BPV (ang. Basis Point Value), które określa zmiany wartości portfela dłużnych papierów wartościowych znajdujących się w portfelach przeznaczonym do obrotu i dostępnym do sprzedaży (łącznie), przy zmianie stóp procentowych o 0,01%. Zestawienie umownych dat zmiany oprocentowania (tzn. terminów płatności lub przeszacowywania) dla pozycji bilansowych w Grupie na dzień 30 czerwca 2006 roku oraz 31 grudnia 2005 roku prezentują poniższe tabele: Ryzyko stopy procentowej (wartości bilansowe brutto) na 30 czerwca 2006 Aktywa Kasa, środki w Banku Centralnym Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Inne lokaty na rynku pieniężnym Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu Pochodne instrumenty finansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe, w tym: - dostępne do sprzedaży - utrzymywane do terminu zapadalności Aktywa zastawione Inne aktywa Aktywa razem Nieoprocento1 - 5 Y wane - 1M 495 434 1-3M - 3 - 6 M 6 - 12 M - 90 246 90 340 32 271 - 15 908 - 2 966 3 505 546 9 944 753 67 809 231 15 159 123 547 487 655 21 483 46 357 107 550 7 232 - 138 148 205 948 25 522 67 294 177 328 - 340 520 60 059 - - - 4 740 027 1 091 815 - - - - - 1 194 824 142 512 641 395 1 247 Razem 495 434 138 425 91 587 571 571 3 042 583 841 5 982 077 6 758 9 262 833 984 733 584 445 132 771 206 058 206 058 808 570 8 619 143 - 27 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. Pasywa Zobowiązania wobec banków i międzynarodowych instytucji finansowych Zobowiązania wobec klientów (bez międzynarodowych instytucji finansowych) Pochodne instrumenty finansowe oraz pozostałe zobowiązania przeznaczone do obrotu Zobowiązania z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych Pozostałe zobowiązania Pasywa razem 3 - 6 M 6 – 12 M w tys. zł 1-5Y Nieoprocentowane Razem 220 981 158 1M 1-3M 115 210 609 294 256 434 - - 4 872 386 1 074 117 138 970 54 951 - 391 349 6 531 773 1 893 1 266 - - - 3 159 4 989 489 1 684 677 395 404 54 951 Luka - 249 462 -592 862 799 420 87 561 Suma bilansowa została powiększona o odpisy aktualizujące w kwocie 355 192 tys. zł 416 416 - 1 102 637 1 102 637 - 1 494 622 8 619 143 641 395 -686 052 - 1-5Y - Nieoprocentowane - Razem 114 325 9 817 4 655 198 189 94 995 Ryzyko stopy procentowej (wartości bilansowe brutto) na 31 grudnia 2005 Aktywa Kasa, środki w Banku Centralnym Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Inne lokaty na rynku pieniężnym Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu Pochodne instrumenty finansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe, w tym: - dostępne do sprzedaży - utrzymywane do terminu zapadalności Inne aktywa Aktywa razem Pasywa Zobowiązania wobec banków i międzynarodowych instytucji finansowych Zobowiązania wobec klientów (bez międzynarodowych instytucji finansowych) Pochodne instrumenty finansowe oraz pozostałe zobowiązania przeznaczone do obrotu Zobowiązania z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych Pozostałe zobowiązania Pasywa razem 1M 114 325 1-3M - 3 - 6 M 6 - 12 M - 71 035 - 88 003 90 340 29 334 - - - 378 13 464 4 340 705 437 679 644 762 - - 215 112 45 660 57 150 195 816 - - - 160 655 167 195 - - 4 755 019 661 682 378 13 464 676 558 6 099 704 16 291 530 029 261 702 24 756 614 308 - - 196 687 196 687 891 901 363 011 261 702 - 3 - 6 M 6 - 12 M Nieoprocentowane 1M 1-3M 342 228 793 031 52 969 - - 6 202 1 194 430 4 112 471 619 633 191 860 48 840 2 408 556 851 5 532 063 137 - - - - - - - - 439 439 - 1 135 010 1 135 010 4 454 836 1 412 664 244 829 48 840 2 408 1 698 502 7 862 079 Luka 300 183 -750 982 647 072 314 171 Suma bilansowa została powiększona o odpisy aktualizujące w kwocie 360 229 tys. zł 1-5Y 928 764 7 862 079 259 294 - -769 738 Razem 137 - - 28 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Poniżej przedstawiono efektywne stopy procentowe dla instrumentów finansowych : % % 30-06-2006 31-12-2005 Aktywa Kasa, środki w Banku Centralnym Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Kredyty i pożyczki udzielone klientom Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe 1,53 3,04 5,03 5,57 2,02 3,13 6,10 6,24 Pasywa Zobowiązania wobec innych banków z tytułu kredytów Zobowiązania wobec innych banków z tytułu depozytów Zobowiązania wobec klientów 3,16 4,05 3,06 2,43 4,80 3,87 Informacja o narażeniu jednostki na skutki przyszłych zmian obowiązujących stóp procentowych: w ciągu I półrocza 2006 r. wpływ na wynik odsetkowy: zmiana stóp procentowych (wzrost/spadek) we wszystkich walutach o 100 p.b. wzrost stóp procentowych w USD, EUR, CHF o 25 p.b., brak zmian stóp procentowych w PLN wpływ na wartość bieżącą kapitału Banku: zmiana stóp procentowych (wzrost/spadek) we wszystkich walutach o 100 p.b. wzrost stóp procentowych w USD, EUR, CHF o 25 p.b., brak zmian stóp procentowych w PLN +/- 9 643 + 44 +/- 19 536 - 186 w ciągu roku 2005 wpływ na wynik odsetkowy: zmiana stóp procentowych (wzrost/spadek) we wszystkich walutach o 100 p.b. spadek stóp procentowych w PLN o 25 p.b., wzrost w USD, EUR, CHF o 25 p.b. +/- 13 368 + 2 068 wpływ na wartość bieżącą kapitału Banku: zmiana stóp procentowych (wzrost/spadek) we wszystkich walutach o 100 p.b. spadek stóp procentowych w PLN o 25 p.b., wzrost w USD, EUR, CHF o 25 p.b. +/- 18 204 + 3 996 4.3. Ryzyko walutowe Celem Grupy w zakresie zarządzania ryzykiem walutowym jest aktywne kształtowanie struktury aktywów i pasywów walutowych Grupy, pozwalające na realizację wyniku z pozycji wymiany, określonego w Planie Finansowym Grupy, przy akceptowanej ekspozycji Grupy na ryzyko. Dla potrzeb kontroli ryzyka walutowego ustalane są limity dla pozycji walutowych, limity straty dzienny i miesięczny oraz limit na wielkość VaR dla okresu jednodniowego. Biorąc pod uwagę prowadzona politykę w zakresie kształtowania pozycji walutowych, ekspozycja Grupy na ryzyko walutowe w I półroczu 2006 roku kształtowała się w ramach limitów ustalanych przez Zarządzających Grupą. Wielkość VaR dla otwartych pozycji walutowych dla okresu 10 dni roboczych według danych na 30 czerwca 2006 roku kształtowała się na poziomie 240 tys. zł, natomiast na 31 grudnia 2005 roku na poziomie 160 tys. zł. Zestawienie otwartych pozycji walutowych na dzień 30 czerwca 2006 roku oraz 31 grudnia 2005 roku zaprezentowano w poniższych tabelach: - 29 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Ryzyko walutowe (wartości bilansowe brutto) na 30 czerwca 2006 Aktywa Kasa, środki w Banku Centralnym Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Inne lokaty na rynku pieniężnym Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu Pochodne instrumenty finansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe, w tym: - dostępne do sprzedaży - utrzymywane do terminu zapadalności Aktywa zastawione Inne aktywa Aktywa razem PLN 486 251 EUR 4 764 USD 3 029 CHF 177 Inne 1 213 Razem 495 434 21 663 91 587 62 304 - 50 630 - 470 - 3 358 - 138 425 91 587 571 42 4 543 060 182 271 880 47 212 2 818 1 118 171 1 754 571 3 042 5 982 077 984 733 584 445 132 771 206 058 7 051 181 339 130 100 871 1 121 636 6 325 984 733 584 445 132 771 206 058 8 619 143 - 558 884 82 722 58 886 27 405 727 897 PLN EUR USD CHF Inne Razem 137 001 567 024 - 531 284 583 1 235 892 5 882 516 229 429 129 565 3 942 31 587 6 277 039 6 221 1 673 1 259 - 3 159 416 1 102 637 7 122 576 796 674 131 238 536 485 32 170 416 1 102 637 8 619 143 67 457 52 051 638 634 - 758 142 Pozycje pozabilansowe tworzące pozycję walutową aktywne Pasywa Zobowiązania wobec banków i międzynarodowych instytucji finansowych Zobowiązania wobec klientów (bez międzynarodowych instytucji finansowych) Pochodne instrumenty finansowe oraz pozostałe zobowiązania przeznaczone do obrotu Zobowiązania z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych Pozostałe zobowiązania Pasywa razem Pozycje pozabilansowe tworzące pozycję walutową pasywne - Suma bilansowa została powiększona o odpisy aktualizujące w kwocie 355 192 tys. zł Ryzyko walutowe (wartości bilansowe brutto) na 31 grudnia 2005 Aktywa Kasa, środki w Banku Centralnym Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Inne lokaty na rynku pieniężnym Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu Pochodne instrumenty finansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe, w tym: - dostępne do sprzedaży - utrzymywane do terminu zapadalności Inne aktywa Aktywa razem PLN 104 769 EUR 5 349 USD 2 201 CHF 264 Inne 1 742 Razem 114 325 20 094 94 995 151 015 - 6 852 - 13 801 - 6 427 - 198 189 94 995 378 1 820 4 685 721 5 623 315 701 18 6 003 95 665 1 000 978 1 639 378 13 464 6 099 704 530 029 614 308 196 687 6 248 801 477 688 104 736 1 021 046 9 808 530 029 614 308 196 687 7 862 079 23 626 705 314 Pozycje pozabilansowe tworzące pozycję walutową aktywne - 629 507 52 181 - - 30 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. Pasywa Zobowiązania wobec banków i międzynarodowych instytucji finansowych Zobowiązania wobec klientów (bez międzynarodowych instytucji finansowych) Pochodne instrumenty finansowe oraz pozostałe zobowiązania przeznaczone do obrotu Zobowiązania z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych Pozostałe zobowiązania Pasywa razem w tys. zł PLN EUR USD CHF Inne Razem 199 299 684 939 - 310 192 - 1 194 430 5 145 860 212 031 138 230 4 255 31 687 5 532 063 17 29 14 77 - 137 439 1 135 010 6 480 625 896 999 138 244 314 524 31 687 439 1 135 010 7 862 079 159 098 17 611 695 230 386 872 325 Pozycje pozabilansowe tworzące pozycję walutową pasywne - Suma bilansowa została powiększona o odpisy aktualizujące w kwocie 360 229 tys. zł 4.4. Ryzyko rynkowe Grupa jest narażona na ryzyko rynkowe, które wynika z otwartych pozycji w instrumentach odsetkowych, walutowych i kapitałowych, wrażliwych na zmiany poszczególnych parametrów rynkowych. W celu kontroli tego ryzyka, Grupa stosuje takie miary jak: VaR oraz BPV. Zarząd Banku oraz Komitet ZAP ustalają maksymalny poziom tych miar wrażliwości. Biorąc pod uwagę poziom VaR, na ekspozycję Grupy z tytułu ryzyka rynkowego największy wpływ ma ryzyko stopy procentowej. Wielkość VaR dla dłużnych papierów wartościowych utrzymywanych w portfelach rynkowych dla okresu 10 dni roboczych, przy 99% poziomie ufności, według danych na 30 czerwca 2006 roku wynosi 3 745 tys. zł, natomiast na 31 grudnia 2005 roku wyniosła 5 210 tys. zł. 4.5. Ryzyko kapitałowych instrumentów pochodnych Grupa operuje kontraktami terminowymi na akcje i indeksy giełdowe, które podlegają codziennej wycenie a w przypadku spadku ich wartości poniżej kwoty określonej przez Zarząd inwestycja ulega zamknięciu. 4.6. Ryzyko utraty płynności Grupa musi codziennie posiadać dostępne środki w związku z lokatami overnight, rachunkami bieżącymi, depozytami o bliskim terminie zapadalności, wypłatami kredytów, gwarancjami oraz rozliczeniami instrumentów pochodnych. Grupa nie utrzymuje środków pieniężnych w wysokości pozwalającej na zaspokojenie wszystkich tych potrzeb, ponieważ z przeprowadzonych w oparciu o wcześniejsze doświadczenia analiz wiadomo, że z dużym prawdopodobieństwem można przewidzieć jaki procent środków o bliskim terminie wymagalności zostanie ponownie ulokowanych. Zarząd ustala minimalne limity środków, jakie muszą być dostępne w celu zaspokojenia tych potrzeb. Dopasowanie lub kontrolowane niedopasowanie terminów zapadalności i stóp procentowych aktywów i zobowiązań ma podstawowe znaczenie dla zarządzania Grupą. Kompletne dopasowanie wszystkich pozycji zdarza się w bankach bardzo rzadko, ponieważ transakcje zawierane są często na nieokreślone terminy i są zróżnicowane pod względem rodzaju. Grupa stosuje zweryfikowane modele pozwalające ocenić maksymalny bezpieczny poziom zróżnicowania struktury terminowej. Wymogi w zakresie płynności dotyczące obsługi gwarancji, otwartych linii kredytowych i akredytyw są znacznie niższe niż nominalna wartość zobowiązania, z uwagi na fakt, że część zobowiązań dotyczących udzielenia kredytu nie zostanie nigdy wykorzystana a prawdopodobieństwo realizacji gwarancji, jak wynika z prowadzonych analiz, jest bardzo niskie (nie przekracza 5%). Zestawienie zapadalności aktywów i wymagalności pasywów według terminów umownych na dzień 30 czerwca 2006 roku oraz 31 grudnia 2005 roku zaprezentowano w poniższych tabelach: - 31 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Ryzyko płynności (wartości bilansowe brutto) na 30 czerwca 2006 Aktywa Kasa, środki w Banku Centralnym 1M 495 434 1-3M - 3 - 12 M - 1-5Y - pow. 5 Y - Razem 495 434 Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Inne lokaty na rynku pieniężnym 138 425 - - - - 91 587 138 425 91 587 Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu Pochodne instrumenty finansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom 571 604 391 503 571 2 371 67 3 042 222 638 1 136 425 2 400 112 1 831 399 5 982 077 446 567 23 889 1 496 993 7 049 77 293 246 893 206 931 984 733 175 398 363 008 46 039 584 445 107 250 25 521 132 771 3 159 179 010 206 058 235 217 1 389 183 3 296 273 2 201 477 8 619 143 Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe, w tym: - dostępne do sprzedaży - utrzymywane do terminu zapadalności Aktywa zastawione Inne aktywa Aktywa razem Pasywa Zobowiązania wobec banków i międzynarodowych instytucji finansowych Zobowiązania wobec klientów (bez międzynarodowych instytucji finansowych) Pochodne instrumenty finansowe oraz pozostałe zobowiązania przeznaczone do obrotu Zobowiązania z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych Pozostałe zobowiązania Pasywa razem Wskaźnik luki płynności netto 1M 1-3M 3 - 12 M 1-5Y 128 922 174 893 52 155 348 841 531 081 1 235 892 4 372 593 936 827 488 696 399 004 79 919 6 277 039 1 893 1 266 - - - 3 159 416 - - - - 416 100 739 4 604 563 1 331 1 114 317 0,32 0,22 351 735 648 832 892 586 1 396 677 1,56 2,36 pow. 5 Y Razem - 1 102 637 611 000 8 619 143 3,60 1,00 Aktywa razem 1 489 882 242 328 1 389 183 3 296 273 2 201 477 8 619 143 Pasywa razem 4 604 563 1 114 317 892 586 1 396 677 611 000 8 619 143 Luka -3 114 681 -871 989 496 597 1 899 596 1 590 477 Suma bilansowa została powiększona o odpisy aktualizujące w kwocie 355 192 tys. zł Ryzyko płynności (wartości bilansowe brutto) na 31 grudnia 2005 Aktywa Kasa, środki w Banku Centralnym Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Inne lokaty na rynku pieniężnym Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu Pochodne instrumenty finansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe, w tym: - dostępne do sprzedaży - utrzymywane do terminu zapadalności Inne aktywa Aktywa razem 1M 114 325 1-3M - 3 - 12 M - 1-5Y - pow. 5 Y - Razem 114 325 70 849 - 98 010 - 29 330 - - 94 995 198 189 94 995 378 3 104 255 274 36 156 24 416 504 502 378 7 562 2 798 13 464 370 510 1 215 740 2 458 780 1 799 400 6 099 704 46 269 3 159 266 710 347 668 - 80 562 266 640 169 112 100 332 - 530 029 614 308 196 687 525 510 1 862 246 2 975 094 1 994 727 7 862 079 - 32 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. Pasywa Zobowiązania wobec banków i międzynarodowych instytucji finansowych Zobowiązania wobec klientów (bez międzynarodowych instytucji finansowych) Pochodne instrumenty finansowe oraz pozostałe zobowiązania przeznaczone do obrotu Zobowiązania z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych Pozostałe zobowiązania Pasywa razem Wskaźnik luki płynności netto w tys. zł 1M 1-3M 3 - 12 M 1-5Y 173 497 120 539 236 094 133 620 530 680 1 194 430 3 532 022 969 456 582 830 334 695 113 060 5 532 063 121 14 2 - 439 147 278 3 853 357 0,13 8 330 359 288 585 200 1 098 339 1 178 214 1 053 515 0,48 1,58 2,82 pow. 5 Y - Razem 137 439 34 914 1 135 010 678 654 7 862 079 2,94 1,00 Aktywa razem 504 502 525 510 1 862 246 2 975 094 1 994 727 7 862 079 Pasywa razem 3 853 357 1 098 339 1 178 214 1 053 515 678 654 7 862 079 Luka - 3 348 855 - 572 829 684 032 1 921 579 1 316 073 Suma bilansowa została powiększona o odpisy aktualizujące w kwocie 360 229 tys. zł W celu urealnienia luk płynności do 1 i do 3 miesięcy Grupa dodatkowo, w swoich wewnętrznych analizach uwzględnia osad depozytowy, który na 30 czerwca 2006 roku wyniósł 81% depozytów klientowskich ogółem (na 31 grudnia 2005 roku 85%) oraz możliwość sprzedaży płynnych papierów wartościowych w kwocie około 710 mln zł (na 31 grudnia 2005 roku 800 mln zł). Po uwzględnieniu ww. czynników wskaźniki płynności ukształtowałoby się na poziomie c.a. 1,2 dla 1 miesiąca i 0,64 dla 3 miesięcy (na 31 grudnia 2005 roku c.a. 0,9). 4.7. System limitów dla klientów bankowych Bank posiada system limitów kredytowych dla instytucji finansowych, obejmujących zarówno transakcje typu Money market, transakcje spot, jak i instrumenty pochodne. 5. Ważniejsze oszacowania i oceny dokonywane w związku z zastosowaniem zasad rachunkowości Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE wymaga zastosowania pewnych istotnych z punktu widzenia rachunkowego oszacowań. Wymaga również od Zarządu stosowania własnego osądu przy stosowaniu przyjętych zasad rachunkowości. Zagadnienia, w odniesieniu do których wymagana jest większa doza osądu, zagadnienia bardziej złożone, założenia i szacunki znaczące z punktu widzenia skonsolidowanego sprawozdania zostały przedstawione poniżej: (a) Utrata wartości kredytów i pożyczek Grupa przeprowadza przegląd swojego portfela kredytowego pod kątem utraty wartości przynajmniej raz na kwartał. Aby ustalić, czy należy wykazać utratę wartości w rachunku zysków i strat, Grupa ocenia, czy istnieją jakiekolwiek dane wskazujące na możliwe do zmierzenia zmniejszenie szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych dotyczących portfela kredytowego, zanim zmniejszenie to będzie można przyporządkować do konkretnego kredytu. Szacunki mogą uwzględniać możliwe do zaobserwowania dane wskazujące na wystąpienie niekorzystnej zmiany sytuacji płatniczej kredytobiorców należących do określonej grupy lub sytuacji gospodarczej w danym kraju lub jego części, co ma związek z problemami występującymi w tej grupie aktywów. Kierownictwo planuje przyszłe przepływy pieniężne na podstawie szacunków opartych o historyczne doświadczenia strat poniesionych na aktywach o cechach ryzyka kredytowego i obiektywnych dowodach utraty wartości podobnych do tych, które charakteryzują portfel. Metodologia i założenia, na podstawie których określa się szacunkowe kwoty przepływów pieniężnych i okresy, w których one nastąpią, są poddawane regularnym przeglądom w celu zmniejszenia różnic pomiędzy szacunkową a rzeczywistą wielkością strat. - 33 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł (b) Utrata wartości instrumentów kapitałowych dostępnych do sprzedaży Grupa rozpoznaje utratę wartości instrumentów kapitałowych dostępnych do sprzedaży, gdy wystąpiło znaczne lub długotrwałe obniżenie ich wartości godziwej poniżej wartości początkowej. Ustalenie, czy obniżenie jest znaczne lub długotrwałe, wymaga zastosowania własnej oceny. Przeprowadzając taką ocenę, Grupa, obok innych czynników, ocenia normalną zmienność cen akcji. Wykazanie utraty wartości może również być wskazane, gdy istnieją dowody na pogorszenie się sytuacji finansowej emitenta, branży lub sektora gospodarki, technologii lub przepływów z działalności operacyjnej i finansowej. (c) Dłużne papiery utrzymywane do terminu zapadalności Grupa stosuje zalecenia MSR 39 dotyczące klasyfikowania aktywów finansowych innych niż instrumenty pochodne o stałych lub możliwych do ustalenia płatnościach i określonym terminie zapadalności jako aktywa utrzymywane do terminu zapadalności. Klasyfikacja ta w znacznym stopniu oparta jest na własnej ocenie. Dokonując tej oceny, Grupa ocenia swój zamiar i możliwości utrzymywania tych papierów do terminu zapadalności. Jeżeli Grupa nie utrzyma papierów do terminu zapadalności, będzie musiała zmienić klasyfikację całej kategorii na aktywa dostępne do sprzedaży (z wyjątkiem pewnych okoliczności, jak np. sprzedaż o niewielkiej wartości krótko przed datą zapadalności). Dłużne papiery wyceniane są wtedy według wartości godziwej, a nie zamortyzowanego kosztu. (d) Wartość godziwa instrumentów finansowych Wartość instrumentów finansowych nie notowanych na aktywnych rynkach ustala się stosując modele wyceny przyjęte na rynku. Uwzględniają one zdyskontowaną do wartości obecnej ocenę przyszłych przepływów pieniężnych, porównywalne ceny transakcyjne (jeśli istnieją), jak również odniesienie do podobnych instrumentów kwotowanych na aktywnych rynkach. W rzadkich przypadkach, gdy zastosowanie takich modeli nie jest możliwe i nie ma możliwości ustalenia wartości godziwej w sposób rzetelny, instrumenty finansowe wykazywane są według kosztu nabycia. (e) Nieruchomości inwestycyjne Wartość godziwa nieruchomości inwestycyjnych jest ustalana na podstawie wyceny sporządzanej przez niezależnego biegłego rzeczoznawcę. W szczególnych przypadkach wycena korygowana jest w oparciu o analizy własne Grupy. (f) Rezerwa na sprawy sporne i roszczenia Rezerwy te ustalane są w oparciu o analizy prawne przygotowywane na potrzeby Zarządzających Grupą. 6. Wynik z tytułu odsetek Przychody z tytułu odsetek i przychody o podobnym charakterze z tytułu: Środków pieniężnych i depozytów krótkoterminowych Handlowych papierów wartościowych Innych lokat na rynku pieniężnym Inwestycyjnych (lokacyjnych) papierów wartościowych Kredytów i pożyczek Pozostałych Razem Koszty odsetek i podobne koszty z tytułu: Handlowych papierów wartościowych Inwestycyjnych (lokacyjnych) papierów wartościowych Lokat przyjętych, depozytów i rachunków bankowych Razem 30-06-2006 30-06-2005 4 302 1 065 2 270 36 980 136 574 482 181 673 8 495 687 2 862 37 717 157 732 257 207 750 30-06-2006 209 4 941 92 325 97 475 30-06-2005 37 2 537 112 704 115 278 Przychody odsetkowe wyliczone metodą efektywnej stopy procentowej w odniesieniu do aktywów finansowych, które nie są wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat w I półroczu 2006 r. wyniosły 175 824 tys. zł., natomiast w I półroczu 2005 r. wynosiły 198 311 tys.zł. - 34 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Koszty odsetkowe wyliczone metodą efektywnej stopy procentowej w odniesieniu do zobowiązań finansowych, które nie są wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat w I półroczu 2006 r. wyniosły 97 337 tys. zł., a w analogicznym okresie ubiegłego roku wynosiły 115 241 tys.zł. W pierwszym półroczu 2006 r. w przychodach z tytułu odsetek i innych przychodach o podobnym charakterze jest 2 770 tys. zł odsetek naliczonych dotyczących aktywów finansowych objętych rezerwą z tytułu utraty wartości, natomiast w I półroczu 2005 r. kwota ta wynosiła 12 tys.zł. Przeciętna podstawowa stopa oprocentowania kredytów udzielonych ze środków własnych Banku w I półroczu 2006 roku wyniosła 5,03% (6,81% w I półroczu 2005 roku), a po wyłączeniu kredytów zagrożonych 5,63% (7,85% w I półroczu 2005 roku). Natomiast przeciętna podstawowa stopa oprocentowania depozytów wyniosła 3,06% (4,38% w I półroczu 2005 roku), przy czym dla depozytów złotowych wyniosła 3,19% (4,65% w I półroczu 2005 roku), a depozytów walutowych 1,56% (1,28% w I półroczu 2005 roku). Średni stan oprocentowanych aktywów w I półroczu 2006 roku wyniósł 6 855 769 tys. zł, a średni stan pasywów kosztowych 6 247 923 tys. zł. Natomiast w I półroczu 2005 roku średni stan oprocentowanych aktywów wyniósł 6 129 641 tys. zł ,a pasywów kosztowych 5 517 226 tys. zł. 7. Wynik z tytułu opłat i prowizji Przychody z tytułu opłat i prowizji Opłaty i prowizje z tytułu działalności bankowej Opłaty za doradztwo finansowe Opłaty związane z zarządzaniem portfelem oraz pozostałe opłaty związane z zarządzaniem Opłaty za zarządzanie aktywami i podobne opłaty Opłaty za obsługę rachunków klientów, inne operacje rozliczeniowe w obrocie krajowym i zagranicznym Opłaty od operacji kartami płatniczymi Pozostałe opłaty Razem Koszty z tytułu opłat i prowizji Uiszczone opłaty maklerskie Uiszczone pozostałe opłaty Razem 30-06-2006 30-06-2005 12 597 - 14 234 10 108 135 23 627 11 609 16 353 15 343 2 365 2 398 57 448 1 685 1 443 44 459 7 403 5 028 12 431 4 544 4 695 9 239 30-06-2006 62 62 30-06-2005 4 4 30-06-2006 -307 1 172 2 755 82 3 702 30-06-2005 -3 397 2 048 4 043 73 2 767 8. Przychody z tytułu dywidend Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu Razem 9. Wynik na handlowych papierach wartościowych Instrumenty odsetkowe Instrumenty kapitałowe Pochodne instrumenty finansowe Pozostałe Razem - 35 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Łączna kwota zysków i strat ujętych w pozycji „Wynik na handlowych papierach wartościowych” z tytułu korekt do wartości godziwej aktywów i zobowiązań finansowych wyniosła odpowiednio: - zyski - straty 30-06-2006 66 298 74 430 30-06-2005 22 322 22 809 10. Pozostałe koszty operacyjne Sprzedaż lub likwidacja środków trwałych, wartości niematerialnych Koszty z tytułu odpisanych aktywów z utratą wartości Przekazane darowizny Odpisy aktualizujące wartość innych aktywów Koszty windykacji należności Koszty z tytułu odszkodowań, kar i grzywien Koszty błędnych transakcji maklerskich Koszty ugody Pozostałe Razem 30-06-2006 262 132 141 1 396 823 163 100 220 436 3 673 30-06-2005 398 357 161 744 1 049 180 170 399 3 458 11. Wynik odpisów (netto) z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek oraz zobowiązań pozabilansowych Kredyty i pożyczki udzielone innym bankom , w tym: - na należności bilansowe Kredyty i pożyczki udzielone klientom oraz zobowiązania pozabilansowe , w tym: - na należności bilansowe - na zobowiązania pozabilansowe Razem 30-06-2006 - 30-06-2005 8 8 2 202 12 992 -969 3 171 2 202 16 237 -3 245 13 000 Na dzień 30 czerwca 2006 r. kwota odpisów na kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane indywidualnie wynosiła 18 317 tys. zł, grupowo -20 348 tys. zł. Natomiast w analogicznym okresie 2005 r. kwota odpisów na kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane indywidualnie wynosiła 4 504 tys. zł, grupowo 1 929 tys. zł. 12. Ogólne koszty administracyjne Świadczenia pracownicze (Nota 13) Koszty administracyjne, w tym: - koszty rzeczowe - podatki i opłaty - składka i wpłaty na BFG - pozostałe Amortyzacja, w tym: - od środków trwałych - od wartości niematerialnych Razem 30-06-2006 63 043 42 808 39 941 1 635 593 639 11 993 8 701 3 292 117 844 30-06-2005 60 557 41 530 39 075 967 478 1 010 10 436 8 146 2 290 112 523 - 36 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 13. Świadczenia pracownicze Wynagrodzenia Składki na ubezpieczenia społeczne Razem 30-06-2006 52 987 10 056 63 043 30-06-2005 50 715 9 842 60 557 Grupa nie finansuje świadczeń emerytalnych opartych na programach określonych świadczeń. 14. Obciążenia podatkowe Podatek bieżący Podatek odroczony *\ Razem Zysk brutto Podatek dochodowy według stawki 19 % Dochody niepodlegające opodatkowaniu Koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów Obciążenia podatkowe 30-06-2006 30-06-2005 4 537 6 698 3 081 -101 7 618 6 597 31 867 6 055 -36 451 38 014 7 618 20 691 3 931 -31 672 34 338 6 597 *\ więcej informacji na temat odroczonego podatku dochodowego przedstawiono w Nocie 30 Główną pozycją wpływającą na różnice między podatkiem dochodowym ustalonym od zysku brutto, a podatkiem rzeczywiście zapłaconym na 30 czerwca 2006 roku oraz 30 czerwca 2005 roku są utworzone rezerwy celowe nie zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. 15. Zysk przypadający na jedną akcję Podstawowy zysk przypadający na jedną akcję wylicza się jako iloraz zysku przypadającego na akcjonariuszy Banku oraz średniej ważonej liczby akcji zwykłych w trakcie roku. Zysk netto Średnia ważona liczba akcji zwykłych (w tysiącach) Podstawowy zysk na akcję (wyrażony w zł, gr) 30-06-2006 24 249 13 200 1,84 30-06-2005 14 091 13 200 1,07 Zysk rozwodniony na akcję jest równy zyskowi podstawowemu na akcję w obu okresach. 16. Kasa, środki w Banku Centralnym Środki pieniężne w kasie Środki w Banku Centralnym Razem 30-06-2006 33 749 461 685 495 434 31-12-2005 40 119 74 206 114 325 17. Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Lokaty w innych bankach, ujęte w ekwiwalentach środków pieniężnych (nota 35) Lokaty w innych bankach powyżej 3-mcy Kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Minus: odpisy aktualizujące lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Razem 30-06-2006 31-12-2005 122 099 79 701 16 040 286 118 142 346 - -5 138 425 198 184 - 37 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Należności brutto wg terminów zapadalności 30-06-2006 89 619 31-12-2005 79 623 - powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy 32 284 88 003 - powyżej 3 miesięcy do 1 roku 15 965 29 334 - do 1 miesiąca 113 225 444 138 425 1 004 198 189 30-06-2006 31-12-2005 91 587 94 995 30-06-2006 132 771 31-12-2005 - 132 771 - 571 571 133 342 378 378 378 - powyżej 1 roku do 5 lat - odsetki Razem 18. Inne lokaty na rynku pieniężnym Obligacje NBP – utrzymywane do terminu zapadalności 19. Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu oraz aktywa zastawione Dłużne papiery wartościowe: - obligacje Skarbu Państwa ujęte w ekwiwalentach środków pieniężnych oraz będące przedmiotem zastawu (Nota 35) Kapitałowe papiery wartościowe: – notowane Razem papiery wartościowe przeznaczone do obrotu Na obligacjach Skarbu Państwa ustanawia się zabezpieczenie w związku z umowami odkupu zawartymi z innym bankiem. Obligacje te są prezentowane w bilansie w pozycji „Aktywa zastawione”. 20. Kredyty i pożyczki udzielone klientom 30-06-2006 31-12-2005 Kredyty udzielone klientom detalicznym Kredyty udzielone klientom korporacyjnym Kredyty udzielone budżetowi Kredyty udzielone funduszom ekologicznym Kredyty udzielone pozostałym klientom Kredyty i pożyczki brutto Pozostałe należności Minus: odpisy aktualizujące kredyty i pożyczki udzielone klientom Razem 1 892 804 2 673 513 1 333 772 17 447 5 900 553 81 524 1 808 699 2 791 541 1 413 935 14 842 6 015 031 84 673 -355 192 -360 224 5 626 885 5 739 480 Należności brutto wg terminów zapadalności - do 1 miesiąca - powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy - powyżej 3 miesięcy do 1 roku 30-06-2006 1 047 380 31-12-2005 1 002 937 234 095 234 927 862 102 1 045 766 - powyżej 1 roku do 5 lat 2 222 650 2 290 580 - powyżej 5 lat 1 597 898 1 507 854 - odsetki Razem 17 952 5 982 077 17 640 6 099 704 - 38 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Zmiany rezerw na utratę wartości kredytów i pożyczek Stan na początek okresu Korekty związane z zastosowaniem MSR 39 Stan na początek okresu po korektach Zwiększenie rezerw na utratę wartości kredytów i pożyczek Kredyty odpisane w ciągu roku jako nieściągalne Inne zmniejszenia Saldo na koniec okresu 30-06-2006 31-12-2005 360 224 360 224 369 437 527 369 964 -1 907 10 709 -3 041 -84 355 192 -16 715 -3 734 360 224 Wartość zabezpieczeń prawnych wykorzystanych do zabezpieczenia należności na 30 czerwca 2006 roku wynosi 283 697 tys. zł., a na dzień 31 grudnia 2005 wynosiła 339 535 tys. zł. 21. Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe dostępne do sprzedaży Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej: – notowane – nienotowane Kapitałowe papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej: – notowane – nienotowane Razem inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe dostępne do sprzedaży 30-06-2006 31-12-2005 980 975 201 009 779 966 3 758 44 3 714 526 304 210 951 315 353 3 725 291 3 434 984 733 530 029 Łączne kwoty zysków i strat z tytułu korekt aktywów dostępnych do sprzedaży do wartości godziwej odniesionych na kapitał z aktualizacji wyceny wyniosły odpowiednio w : - zyski - straty Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe utrzymywane do terminu zapadalności Dłużne papiery wartościowe – według zamortyzowanego kosztu: – notowane Razem inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe utrzymywane do terminu zapadalności Razem inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe 30-06-2006 447 9 980 31-12-2005 190 9 398 30-06-2006 31-12-2005 584 445 584 445 614 308 614 308 584 445 614 308 1 569 178 1 144 337 - 39 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Zmiana stanu inwestycyjnych (lokacyjnych) papierów wartościowych przedstawia się następująco: Dostępne do sprzedaży Stan na początek okresu Zwiększenia - zakup - naliczone odsetki, dyskonto, premia - zmiana wartości godziwej Zmniejszenia - sprzedaż i wykup - zmiana wartości godziwej Stan na koniec okresu Utrzymane do terminu zapadalności Stan na początek okresu Zwiększenia - zakup - naliczone odsetki, dyskonto, premia Zmniejszenia - wykup Stan na koniec okresu Łącznie 30-06-2006 31-12-2005 530 029 4 520 924 4 501 670 18 625 629 4 066 220 4 062 273 3 947 984 733 823 313 8 252 087 8 120 860 131 227 8 545 371 8 545 086 285 530 029 30-06-2006 31-12-2005 614 308 171 660 146 567 25 093 201 523 201 523 584 445 1 569 178 383 871 294 861 250 000 44 861 64 424 64 424 614 308 1 144 337 Bony skarbowe, które stanowiły zabezpieczenie funduszu ochrony środków gwarantowanych w ramach BFG w czerwcu 2006 roku ujęto w bilansie w wartości 11 528 tys. zł, natomiast w grudniu 2005 roku w wartości 7 162 tys. zł. Kwota wyłączona z kapitału własnego przy sprzedaży papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży: Wynik na sprzedaży aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży kwota wyłączona z kapitału własnego, ujęta w wyniku finansowym, w tym: - zyski - straty 30-06-2006 31-12-2005 207 234 -27 4 760 4 819 -59 22. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży Wartość bilansowa Utrata wartości Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży, razem 30-06-2006 3 854 -232 3 622 31-12-2005 - Aktywa dotyczące nieruchomości lokalowej przedstawione zostały jako „przeznaczone do sprzedaży” od czasu zatwierdzenia przez Zarząd decyzji o sprzedaży lokalu. Przewiduje się, że transakcja zostanie sfinalizowana w ciągu 12 miesięcy. Zgodnie z operatem szacunkowym sporządzonym w I półroczu 2006 roku wartość rynkowa nieruchomości lokalowej ustalona została na poziomie 3 642 tys. zł. Szacuje się, że koszty związane ze sprzedażą nieruchomości wyniosą 20 tys. zł. Grupa dokonała odpisów aktualizujących wartość w kwocie 232 tys. zł. - 40 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 23. Wartości niematerialne 30-06-2006 550 14 679 46 219 61 448 Wartość firmy Licencje i oprogramowanie Prace rozwojowe Razem 31-12-2005 550 16 395 33 889 50 834 Wartość firmy dotyczy nabytej przed dniem przejścia na MSSF zatwierdzonymi przez UE, zorganizowanej części przedsiębiorstwa maklerskiego Elimar. Wartość firmy nie jest amortyzowana i jest sprawdzana na utratę wartości na każdy dzień bilansowy. Test ten przeprowadzany jest w oparciu o przepływy pieniężne związane z nabytymi aktywami. Wartość Licencje i Prace firmy oprogramowanie rozwojowe Razem Stan na 01-01-2005 Wartość bilansowa brutto Umorzenie Wartość bilansowa netto 735 185 550 35 530 23 345 12 185 23 051 23 051 59 316 23 530 35 786 Okres kończący się 30-06-2005 Wartość bilansowa netto na początek roku Zwiększenia Zmniejszenia Naliczenie amortyzacji Wyksięgowanie umorzenia Wartość bilansowa netto na 30-06-2005 550 550 12 185 3 619 -110 -2 253 87 13 528 23 051 7 291 -3 660 26 682 35 786 10 910 -3 770 -2 253 87 40 760 Stan na 01-07-2005 Wartość bilansowa brutto Umorzenie Wartość bilansowa netto 735 185 550 39 039 25 511 13 528 26 682 26 682 66 456 25 696 40 760 Okres kończący się 31-12-2005 Wartość bilansowa netto na początek roku Zwiększenia Zmniejszenia Naliczenie amortyzacji Wyksięgowanie umorzenia Wartość bilansowa netto na 31-12-2005 550 550 13 528 5 628 -779 -2 738 756 16 395 26 682 11 121 -3 914 33 889 40 760 16 749 -4 693 -2 738 756 50 834 Stan na 01-01-2006 Wartość bilansowa brutto Umorzenie Wartość bilansowa netto 735 185 550 43 888 27 493 16 395 33 889 33 889 78 512 27 678 50 834 Okres kończący się 30-06-2006 Wartość bilansowa netto na początek roku Zwiększenia Zmniejszenia Naliczenie amortyzacji Wyksięgowanie umorzenia Wartość bilansowa netto na 30-06-2006 550 550 16 395 1 600 -1 -3 292 -23 14 679 33 889 13 158 -828 46 219 50 834 14 758 -829 -3 292 -23 61 448 Stan na 30-06-2006 Wartość bilansowa brutto 735 45 487 46 219 92 441 Umorzenie 185 30 808 30 993 Wartość bilansowa netto 550 14 679 46 219 61 448 Na 30 czerwca 2006 roku kwota zobowiązań umownych do nabycia w przyszłości wartości niematerialnych wynosi 57 258 tys. zł, na 31 grudnia 2005 roku 44 003 tys. zł. - 41 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 24. Rzeczowe aktywa trwałe 30-06-2006 107 795 203 70 755 31 901 683 4 253 5 913 113 708 a) środki trwałe, w tym: - grunty - budynki i lokale - sprzęt komputerowy i urządzenia techniczne - środki transportu - inne środki trwałe b) środki trwałe w budowie Rzeczowe aktywa trwałe, razem Urządzenia techniczne, Grunty i środki budynki transportu i inne 31-12-2005 110 970 204 72 950 31 259 784 5 773 7 308 118 278 Środki trwałe w budowie RAZEM Stan na 01-01-2005 Wartość bilansowa brutto Umorzenie Wartość bilansowa netto 94 474 24 120 70 354 96 465 60 575 35 890 5 362 5 362 196 301 84 695 111 606 Okres kończący się 30-06-2005 Wartość bilansowa netto na początek roku Zwiększenia Zmniejszenia Naliczenie amortyzacji Wyksięgowanie umorzenia Wartość bilansowa netto na 30-06-2005 70 354 3 715 -2 007 -2 184 1 769 71 647 35 890 4 386 -2 929 -5 992 2 575 33 930 5 362 4 143 -3 828 5 677 111 606 12 244 -8 764 -8 176 4 344 111 254 Stan na 01-07-2005 Wartość bilansowa brutto Umorzenie Wartość bilansowa netto 96 182 24 535 71 647 97 922 63 992 33 930 5 677 5 677 199 781 88 527 111 254 Okres kończący się 31-12-2005 Wartość bilansowa netto na początek roku Zwiększenia Zmniejszenia Naliczenie amortyzacji Wyksięgowanie umorzenia Wartość bilansowa netto na 31-12-2005 71 647 3 887 -1 534 -2 199 1 353 73 154 33 930 11 108 -6 589 -6 008 5 375 37 816 5 677 6 055 -4 424 7 308 111 254 21 050 -12 547 -8 207 6 728 118 278 Stan na 01-01-2006 Wartość bilansowa brutto Umorzenie Wartość bilansowa netto 98 535 25 381 73 154 102 441 64 625 37 816 7 308 7 308 208 284 90 006 118 278 Okres kończący się 30-06-2006 Wartość bilansowa netto na początek roku Zwiększenia Zmniejszenia Naliczenie amortyzacji Wyksięgowanie umorzenia Wartość bilansowa netto na 30-06-2006 73 154 4 142 -4 207 -2 480 349 70 958 37 816 5 955 -3 632 -6 221 2 919 36 837 7 308 4 414 -5 809 5 913 118 278 14 511 -13 648 -8 701 3 268 113 708 Stan na 30-06-2006 Wartość bilansowa brutto Umorzenie Wartość bilansowa netto 98 470 27 512 70 958 104 764 67 927 36 837 5 913 5 913 209 147 95 439 113 708 - 42 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 25. Nieruchomości inwestycyjne Wartość bilansowa brutto Utrata wartości Nieruchomości inwestycyjne, razem 30-06-2006 4 891 -1 352 3 539 31-12-2005 4 028 -869 3 159 Nieruchomości inwestycyjne obejmowały nieruchomości przejęte za długi i przeznaczone do zbycia. Ich wartość rynkowa ustalona została na podstawie wyceny niezależnego rzeczoznawcy majątkowego. Grupa nie ponosi znaczących kosztów związanych z przejęciem nieruchomości. Nie występują również żadne nakłady inwestycyjne. W okresie obrotowym Grupa nie uzyskała przychodów z czynszów dotyczących nieruchomości inwestycyjnych. Natomiast poniesione koszty utrzymania nieruchomości wyniosły 27,5 tys. zł z tytułu podatku od nieruchomości. Nie istnieją ograniczenia prawa do zbycia nieruchomości. 26. Inne aktywa Należności i przedpłaty Przychody przyszłych okresów Aktywa przejęte za długi (za wyjątkiem nieruchomości) Prawo wieczystego użytkowania gruntu Pozostałe Razem 30-06-2006 3 147 7 127 203 2 040 736 31-12-2005 2 346 7 029 2 057 1 13 253 11 433 30-06-2006 7 682 132 591 832 578 972 851 31-12-2005 294 837 660 286 955 123 27. Zobowiązania wobec innych banków Depozyty innych banków Zobowiązania z tytułu transakcji sell buy back Kredyty i pożyczki otrzymane Razem Wartość kontraktowa do zapłaty w dniu zapadalności zobowiązania z tytułu transakcji sell buy back wynosi 132 908 tys.zł. Zobowiązania wg terminów wymagalności - do 1 miesiąca - powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy 30-06-2006 243 627 31-12-2005 392 035 145 562 - 28 507 224 063 - powyżej 1 roku do 5 lat 552 755 337 069 - odsetki Razem 2 400 972 851 1 956 955 123 - powyżej 3 miesięcy do 1 roku - 43 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 28. Zobowiązania wobec klientów Klienci korporacyjni – rachunki bieżące/rozliczeniowe – lokaty terminowe 30-06-2006 2 203 539 590 028 1 613 511 31-12-2005 1 896 435 682 726 1 213 709 Klienci detaliczni – rachunki bieżące/rozliczeniowe – lokaty terminowe 2 441 150 582 472 1 858 678 2 395 292 541 543 1 853 749 Budżet – rachunki bieżące/rozliczeniowe – lokaty terminowe 366 348 135 865 230 483 248 884 123 883 125 001 Fundusze ekologiczne – rachunki bieżące/rozliczeniowe – lokaty terminowe 994 768 275 061 719 707 452 714 157 791 294 923 6 218 531 663 525 329 245 672 2 508 6 539 860 540 5 771 200 Pozostali klienci Kredyty i pożyczki otrzymane Pozostałe zobowiązania Razem Zobowiązania wg terminów wymagalności - do 1 miesiąca - powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy 30-06-2006 4 452 847 31-12-2005 3 491 060 876 810 960 906 - powyżej 3 miesięcy do 1 roku 475 151 612 528 - powyżej 1 roku do 5 lat 541 977 498 498 - powyżej 5 lat 177 761 188 407 15 314 6 539 860 19 801 5 771 200 - odsetki Razem W okresie sprawozdawczym Grupa nie odnotowała żadnych opóźnień w płatnościach rat kapitałowych lub odsetkowych, ani nie naruszyła żadnych innych postanowień umownych wynikających ze swoich zobowiązań. 29. Rezerwy na pozabilansowe zobowiązania warunkowe rezerwa na świadczenia pracownicze i inne rezerwy rezerwa na roszczenia Rezerwy razem 30-06-2006 7 319 24 383 22 504 54 206 31-12-2005 4 148 29 634 21 799 55 581 - 44 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Zmiany stanu rezerw Rezerwa na zobowiązania pozabilansowe Stan na początek okresu - utworzenie rezerw na utratę wartości zobowiązań pozabilansowych - rozwiązanie rezerw na utratę wartości zobowiązań pozabilansowych - inne zmniejszenia Stan na koniec okresu Rezerwa na świadczenia pracownicze i inne rezerwy Stan na początek okresu - utworzenie rezerw na utratę wartości - rozwiązanie rezerw na utratę wartości Stan na koniec okresu Rezerwa na roszczenia Stan na początek okresu - utworzenie rezerw na utratę wartości przyszłych zobowiązań 30-06-2006 31-12-2005 4 148 9 876 5 099 1 220 1 928 6 946 7 319 2 4 148 29 634 9 853 15 104 24 383 22 023 20 504 12 893 29 634 21 799 14 400 1 439 7 399 - rozwiązanie rezerw na utratę wartości przyszłych zobowiązań Stan na koniec okresu 734 - 22 504 21 799 Stan rezerw na koniec okresu, razem 54 206 55 581 Wykazana rezerwa na pozabilansowe zobowiązania warunkowe to rezerwa z tytułu utraty wartości udzielonych linii kredytowych i gwarancji. Rezerwy na zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych dotyczą zobowiązań Grupy wynikających z obowiązujących zasad wynagradzania i obejmują nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne. Grupa szacuje, że wypływ korzyści ekonomicznych wynikający z realizacji tych rezerw w wysokości 7 988 tys. zł nastąpi w prezentowanych okresach: do 1 roku 1 062 powyżej 1 roku do 5 lat 2 480 powyżej 5 lat do 10 lat 2 619 powyżej 10 lat do 20 lat 1 502 powyżej 20 lat 325 Do oszacowania zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych przyjęto stopę dyskontową w wysokości 5,5%. Przy zastosowaniu stopy dyskontowej 5,0% zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych wynosiłyby 8 300 tys. zł., natomiast przy stopie dyskontowej 6,0% - 7 733 tys. zł. Główne pozycje jakie wykazano w kwocie rezerwy na roszczenia to rezerwa na przyszłe zobowiązania związane z odsetkami zapłaconymi w latach poprzednich w wysokości 14 300 tys. zł, rezerwa na przyszłe zobowiązania związane z rozliczeniem kredytu w wysokości 6 810 tys. zł oraz rezerwa w wysokości 508 tys. zł na przyszłe zobowiązania dotyczące wpłat do obowiązkowego sytemu rekompensat. Przewidywany wypływ korzyści ekonomicznych z realizacji rezerw nastąpi odpowiednio dla pierwszych dwóch pozycji w okresie powyżej 1 roku, natomiast dla trzeciej w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. Na pozostałą kwotę w wysokości 886 tys. zł składają się rezerwy na zasądzone odszkodowanie i kary oraz na koszty sądowe wobec byłych pracowników. Przewidywany wypływ korzyści ekonomicznych z ich realizacji nastąpi w okresie powyżej 1 roku. - 45 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 30. Odroczony podatek dochodowy Odroczony podatek dochodowy obliczany jest w stosunku do wszystkich różnic przejściowych przy zastosowaniu stawki podatku dochodowego w wysokości 19%. Na koncie odroczonego podatku dochodowego zanotowano następujące zmiany: Stan na początek okresu Zmiana stanu: W tym z tytułu: przychodów do otrzymania kosztów do zapłacenia rezerw celowych nie stanowiących k.u.p. rezerw na koszty rzeczowe i osobowe niezamortyzowanych środków trwałych objętych ulgą inwestycyjną różnic kursowych wyceny aktywów straty podatkowej pozostałych różnic prowizji rozliczanych wg ESP Stan na koniec okresu 30-06-2006 -12 983 2 495 31-12-2005 -8 590 -4 393 -2 574 451 2 612 857 -498 -422 1 991 -1 411 -20 -54 3 190 -3 012 477 514 -10 488 -1 790 160 315 -339 -2 345 -12 983 30-06-2006 -1 178 37 -623 -1 764 31-12-2005 382 -335 -1 225 -1 178 w tym podatek odroczony odniesiony na kapitał z aktualizacji wyceny: Stan na początek okresu zmiana stanu na aktywach zmiana stanu na pasywach Stan na koniec okresu Zobowiązania i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego są przypisywane następującym pozycjom: Zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego z tytułu: 30-06-2006 31-12-2005 przychodów do otrzymania 9 166 11 740 niezamortyzowanych środków trwałych objętych ulgą inwestycyjną 5 550 5 570 2 862 3 013 989 1 132 3 939 26 651 190 4 688 530 894 3 939 27 551 10 576 10 337 różnic kursowych z wyceny walut zwyżek z tytułu wyceny aktywów pozostałych różnic przejściowych zapłaconych prowizji do rozliczenia wg ESP rozwiązania rezerwy na ryzyko ogólne Razem W tym odroczona część podatku dochodowego, której realizacji oczekuje się po upływie 12 miesięcy: - 46 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego z tytułu: kosztów do zapłacenia różnic kursowych z wyceny walut rezerw na koszty rzeczowe i osobowe rezerw celowych nie stanowiących k.u.p. zniżek z tytułu wyceny aktywów pozostałych różnic przejściowych otrzymanych prowizji do rozliczenia wg ESP Razem W tym odroczona część podatku dochodowego, której uregulowania oczekuje się po upływie 12 miesięcy: w tys. zł 30-06-2006 31-12-2005 4 844 2 729 4 672 15 957 2 579 383 5 975 37 139 5 295 3 247 5 529 18 569 1 242 401 6 251 40 534 25 114 27 984 30-06-2006 31-12-2005 32 429 6 905 338 6 865 46 537 64 661 10 561 324 6 987 82 533 31. Pozostałe zobowiązania Zobowiązania z tytułu dostaw i usług Rozliczenia międzybankowe Rozliczenia międzyokresowe bierne Pozostałe Razem 32. Pozycje pozabilansowe I. Aktywa i zobowiązania warunkowe 1. Zobowiązania warunkowe: a) finansowe w tym: otwarte linie kredytowe otwarte akredytywy importowe promesy udzielenia kredytu limity na transakcje FX b) gwarancyjne w tym: poręczenia i gwarancje spłaty kredytów gwarancje właściwego wykonania kontraktu 2. Aktywa warunkowe: a) finansowania w tym: otwarte linie kredytowe *\ b) gwarancyjne 30-06-2006 2 219 536 1 429 658 1 185 328 954 943 7 078 82 412 11 182 244 330 74 539 169 790 789 878 507 817 161 736 282 061 31-12-2005 2 409 076 1 489 409 1 257 552 967 033 146 857 119 327 9 761 231 857 79 166 152 691 919 667 610 625 160 568 309 042 II. Zobowiązania związane z realizacją operacji kupna/sprzedaży walut III. Pozostałe (z tytułu) papiery wartościowe otrzymane i do otrzymania papiery wartościowe do wydania gwarantowanie emisji zobowiązania z tytułu zawartej umowy leasingu operacyjnego **\ 1 578 817 1 778 864 1 664 583 8 473 1 636 039 16 800 3 271 1 645 817 123 559 1 510 240 8 750 3 268 Pozycje pozabilansowe razem 5 462 936 5 833 757 *\ Na dzień 30 czerwca 2006 roku Bank posiadał do wykorzystania 40 000 tys. EUR linii kredytowych otrzymanych od niżej wymienionych banków i międzynarodowych organizacji finansowych. - 47 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Kwota Kwota do Termin kredytu w wykorzystania wykorzystania tys. EUR w tys. EUR 10 000 5 000 31-12-2006 50 000 35 000 03-07-2006 Nordic Investment Bank Bank Rozwoju Rady Europy **\ Przedmiotem umowy leasingu operacyjnego są pojazdy. Łączna kwota przyszłych minimalnych opłat leasingowych w odniesieniu do poniższych okresów wynosi: - poniżej 1 roku 1 119 tys. zł - od 1 do 5 lat 3 271 tys. zł Opłaty leasingowe ujęte w rachunku zysków i strat za I półrocze 2006 roku wyniosły 544 tys. zł, w tym: - minimalne opłaty leasingowe 543 tys. zł - warunkowe opłaty leasingowe 1 tys. zł Wysokość miesięcznej raty wynagrodzenia w kwocie netto stanowi iloczyn ceny netto pojazdu oraz faktora procentowego określonego w Umowie Leasingu, wraz z należnym podatkiem VAT. W razie przekroczenia limitu przebiegu Bank zobowiązany jest zapłacić, oddzielnie dla każdego z pojazdów, opłatę dodatkową w wysokości stanowiącej iloczyn liczby kilometrów ponad ustalony limit i kwoty określonej w Umowie Leasingu. Jeżeli, począwszy od daty zawarcia Umowy Leasingu, nastąpi zmiana ustawowych stawek podatków i opłat, które wywierają wpływ na kalkulację miesięcznej raty wynagrodzenia netto, a w szczególności wpływają na cenę zakupu pojazdu od sprzedawcy, wówczas finansujący przedstawi Bankowi do akceptacji nową kalkulację kwoty wynagrodzenia z tytułu leasingu pojazdu. Nie dotyczy to samochodów już odebranych przez Bank. 33. Kapitał podstawowy a) Zarejestrowany kapitał zakładowy Seria / emisja Rodzaj Rodzaj akcji uprzywilejowania akcji Liczba akcji Wartość serii / emisji wg wartości nominalnej 236 700 2 367 1 263 300 12 633 477 600 4 776 Sposób pokrycia kapitału Data Prawo do rejestracji dywidendy (od daty) A B C O O O zwykłe zwykłe zwykłe C O zwykłe 22 400 D E O O zwykłe zwykłe 1 300 000 647 300 E O zwykłe 15 500 E O zwykłe 37 200 372 F G H I J K L O O O O O O O zwykłe zwykłe zwykłe zwykłe zwykłe zwykłe zwykłe 1 500 000 1 260 000 670 000 70 000 1 055 000 945 000 1 200 000 15 000 12 600 6 700 700 10 550 9 450 12 000 opłacone opłacone opłacone opłacone opłacone opłacone opłacone 30-12-94 30-06-95 30-06-95 30-06-95 21-06-96 21-06-96 29-11-96 01-01-95 01-01-96 01-01-96 01-01-96 01-01-96 01-01-96 01-01-96 M O zwykłe 2 500 000 25 000 opłacone 07-05-98 01-01-97 Liczba akcji, razem 09-01-91 11-03-92 30-12-92 01-01-92 01-01-93 01-01-93 30-12-92 01-01-93 opłacone 30-12-93 opłacone 30-06-94 wkład 155 30-06-94 niepieniężny 01-01-94 01-01-95 13 000 6 473 wkład 30-06-94 niepieniężny 01-01-95 01-01-95 13 200 000 Kapitał zakładowy wg wartości nominalnej razem Przeszacowanie kapitału zakładowego w warunkach hiperinflacji Kapitał zakładowy razem Wartość nominalna 10,00 zł za akcję. opłacone opłacone opłacone wkład 224 niepieniężny 132 000 78 972 210 972 - 48 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Przeszacowanie kapitału zakładowego w warunkach hiperinflacji Zgodnie z punktem 24 MSR 29 „Sprawozdawczość finansowa w warunkach hiperinflacji” składniki kapitału własnego (za wyjątkiem niepodzielonego zysku lat ubiegłych oraz wszelkich nadwyżek z aktualizacji wyceny aktywów) powinny zostać przekształcone przy zastosowaniu ogólnego indeksu cen, począwszy od daty, w której kapitały te zostały wniesione lub powstały w inny sposób za okres, w którym gospodarka, w której dany podmiot prowadzi działalność, była gospodarką hiperinflacyjną. Efekt przeliczenia odpowiednich składników kapitału zakładowego wskaźnikami inflacji ujmuje się drugostronnie w niepodzielonym wyniku finansowym lat ubiegłych. Zastosowanie przepisów punktu 24 MSR 29 na dzień przejścia na MSSF zatwierdzonymi przez UE, tj. 1 stycznia 2004 roku spowodowało wzrost kapitału podstawowego Grupy o 78 972 tys. zł i jednoczesne obciążenie w takiej samej wysokości niepodzielonego wyniku finansowego lat ubiegłych. W związku z tym przeszacowanie takie nie miało wpływu na wysokość kapitałów własnych oraz na wysokość bieżących wyników finansowych. Akcjonariusze posiadający bezpośrednio lub pośrednio przez podmioty zależne co najmniej 5% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu Banku stan na 30-06-2006 roku Akcjonariusz Liczba akcji na dzień 30-06-2006 *\ % udział w kapitale zakładowym na 30-06-2006 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 6 215 148 47,08 Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ) wraz z podmiotami zależnymi **\ 6 270 247 47,50 *\ Zgodnie z blokadą akcji na WZA z dnia 19-06-2006 roku Jedna akcja daje prawo do jednego głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. **\ Grupa Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.) : − Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.) w Sztokholmie - dysponujący 2.948.801 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 22,34% ogólnej liczby głosów; − Forsakringsaktienbolaget Skandinaviska Enskilda Captive w Sztokholmie /podmiot zależny Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.)/ - dysponujący 1.017.820 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 7,71% ogólnej liczby głosów; − Repono Holding AB w Sztokholmie /podmiot zależny Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.)/ - dysponujący 1.363.626 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 10,33% ogólnej liczby głosów; − Repono Service AB w Sztokholmie /podmiot zależny Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.)/ - dysponujący 940.000 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 7,12% ogólnej liczby głosów. b) Kapitał zapasowy ze sprzedaży powyżej wartości nominalnej Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej tworzony jest z nadwyżki osiągniętej przy emisji akcji powyżej wartości nominalnej pozostałej po pokryciu kosztów emisji. 34. Kapitał z aktualizacji wyceny Kapitał z aktualizacji wyceny obejmuje zmianę wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży wynikającą z ich wyceny. Kapitał z aktualizacji wyceny a) wycena aktywów dostępnych do sprzedaży b) z tytułu odroczonego podatku dochodowego Kapitał z aktualizacji wyceny, razem 30-06-2006 -9 534 1 764 -7 770 31-12-2005 -6 208 1 178 -5 030 - 49 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 35. Zyski zatrzymane Na zyski zatrzymane składają się niepodzielony wynik finansowy i pozostałe kapitały. Niepodzielony wynik finansowy niepodzielony wynik z lat ubiegłych wynik netto bieżącego okresu Niepodzielony wynik finansowy, razem 30-06-2006 -86 714 24 249 -62 465 31-12-2005 -95 142 40 547 -54 595 30-06-2006 308 359 44 000 31-12-2005 276 240 44 000 260 093 227 972 4 266 3 164 1 807 1 357 48 302 359 825 4 268 3 164 1 807 1 357 48 302 327 706 Pozostałe kapitały Pozostały kapitał zapasowy: utworzony ustawowo utworzony zgodnie ze statutem ponad wymaganą ustawowo (minimalną) wartość inny Pozostałe kapitały rezerwowe: fundusz na działalność maklerską inne Fundusz ogólnego ryzyka Pozostałe kapitały, razem Kapitał zapasowy tworzony jest z odpisów z rocznego zysku netto w wysokości co najmniej 8% zysku netto, dopóki kapitał ten nie osiągnie przynajmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego. Część kapitału zapasowego w wysokości jednej trzeciej kapitału zakładowego może być przeznaczona jedynie na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Kapitał rezerwowy tworzony jest z odpisów z rocznego zysku netto niezależnie od kapitału zapasowego z przeznaczeniem na pokrycie szczególnych strat i wydatków. O użyciu kapitału zapasowego i rezerwowego rozstrzyga Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy. Fundusz ogólnego ryzyka przeznaczony na niezidentyfikowane ryzyka w działalności Banku tworzony jest z odpisów z rocznego zysku netto, zgodnie z zasadami określonymi w przepisach prawa bankowego. 36. Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych Dla potrzeb rachunku przepływów pieniężnych saldo środków pieniężnych i ekwiwalentów środków pieniężnych zawiera następujące salda o wysokiej płynności i terminie zapadalności krótszym niż trzy miesiące. Kasa, środki w Banku Centralnym (Nota 16) Należności od innych banków (Nota 17) Aktywa zastawione Razem 30-06-2006 31-12-2005 495 434 114 325 122 099 79 701 132 771 750 304 194 026 Wartość odsetek otrzymanych i zapłaconych w okresie sprawozdawczym wynosiła: 30-06-2006 31-12-2005 Odsetki otrzymane Odsetki zapłacone 167 958 79 742 354 320 198 246 - 50 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 37. Charakterystyka instrumentów pochodnych 30-06-2006 INSTRUMENT Opis instrumentu Cel nabycia lub wystawienia Ilość transakcji Wartość nominalna instrumentów (w tys. zł) Wartość godziwa (w tys. zł) -zwyżki -zniżki Przyszłe przychody/ płatności Zapadalność Możliwość wcześniejszego rozliczenia Cena/ Przedział cen realizacji Możliwość wymiany lub zamiany na inny składnik aktywów/ pasywów Dodatkowe zabezpieczenia 31-12-2005 30-06-2006 31-12-2005 30-06-2006 31-12-2005 30-06-2006 31-12-2005 Kontrakty terminowe na FX Spot FX Forward FX Swap akcje i indeksy giełdowe Kontrakt terminowy na Transakcja polegająca na Transakcja polegająca na Terminowa transakcja akcje/indeks giełdowy wymianie określonej kwoty wymiany określonej kwoty wymianie określonej kwoty jest standaryzowaną (waluta bazowa) na inną waluty na inną walutę, waluty na inną walutę w walutę (waluta kwotowana) z transakcją wymagającą której rozliczenie następuje określonym terminie, wg gotówkowego rozliczenia jednoczesnym najczęściej w drugim dniu ustalonego kursu w przyszłości lub roboczym po dacie terminowego. Standardowo zobowiązaniem się do dostarczenia instrumentu późniejszej wymiany waluty zawarcia transakcji. transakcja może być bazowego w zależności kwotowanej na walutę Wszystkie warunki zawarta na okres od 1 bazową w dniu określonym w od cen akcji/wartości transakcji są ustalane w tygodnia do 6 miesięcy. umowie. Wszystkie warunki dacie zawarcia transakcji. Wszystkie warunki indeksu i zajętej pozycji. transakcji ustalane są w dniu transakcji ustalane są w jej zawarcia. dniu jej zawarcia. do obrotu do obrotu do obrotu do obrotu 9 5 36 27 16 21 21 18 18 423 18 853 72 647 137 135 640 104 730 993 436 259 36 42 -6 -14 3 -17 -1 711 104 -1 815 Zmienne 5 597 5 640 -43 1 558 2 896 -1 338 Zmienne 7 744 7 821 -77 18*/ 436 -418 Zmienne -1*/ Zmienne 2006.07.032006.07.05 Brak 2006.01.032006.01.04 2006.07.05- 2006.01.022007.03.30 2006.04.27 Na wniosek klienta 2006.07.032006.10.03 Brak 2006.01.052006.03.31 PLN/EUR: 4,0440-4,090 PLN/CHF: 2,5848 PLN/USD: 3,185 PLN/CHF: 2,474-2,4825 DKK/EUR: 7,459 PLN/EUR: 3,8545-3,86 PLN/EUR: 3,95104,1152 PLN/USD: 3,02423,0810 EUR/CHF: 1,5467-1,5736 GBP/CHF: 2,2671 USD/CHF: 1,1962-1,2429 PLN/EUR: 4,2147 PLN/USD: 3,2078 CHF/GBP: 2,2735 CHF/USD: 1,282651,2923 CHF/EUR: 1,5341-1,549 Brak Brak PLN/EUR: 3,89504,0640 PLN/USD: 3,24743,2832 Brak Możliwość wyznaczenia dla klienta depozytu gwarancyjnego Inne warunki Brak Brak Rodzaj ryzyka Ryzyko walutowe, ryzyko Ryzyko walutowe, ryzyko operacyjne operacyjne, ryzyko stopy procentowej Wartość instrumentów według wartości nominalnej (w tys. zł) -1 15.09.2006 Tak 16.06.2006 Brak Brak Brak Brak Brak Brak Brak Ryzyko operacyjne, ryzyko stopy procentowej Brak Ryzyko operacyjne, ryzyko cen akcji 731 610 887 240 */Wycena kontraktów terminowych wykonanych przez DM BOŚ nie została ujęta w bilansie Grupy. - 51 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 38. Wartość godziwa aktywów i zobowiązań finansowych Poniżej przedstawiono wartość bilansową i godziwą aktywów i zobowiązań finansowych. Wartość bilansowa na 30-062006 Wartość godziwa na 30-06-2006 Wartość bilansowa na 31-122005 Wartość godziwa na 31-12-2005 Aktywa finansowe Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Inne lokaty na rynku pieniężnym Kredyty i pożyczki udzielone klientom Lokacyjne papiery wartościowe utrzymywane do terminu zapadalności 138 425 138 425 198 184 198 184 91 587 91 587 94 995 94 995 5 626 885 5 626 885 5 736 069 5 736 069 584 445 583 374 614 308 608 800 972 851 972 851 957 357 957 357 6 539 860 6 539 860 5 768 966 5 768 966 416 416 439 439 Zobowiązania finansowe Zobowiązania wobec innych banków Zobowiązania wobec klientów Zobowiązania z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych Należności od innych banków Należności od innych banków obejmują lokaty międzybankowe i rachunki nostro. Ich wartość godziwa z uwagi na krótki termin realizacji jest równa wartości bilansowej. Inne lokaty na rynku pieniężnym Dla lokat na rynku pieniężnym nie istnieje aktywny rynek. W bilansie wycenia się je według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Ta wartość przyjmowana jest jako wartość godziwa ze względu na fakt, iż stosowane stopy procentowe oparte są na stawkach rynkowych . Kredyty i pożyczki udzielone klientom Dla kredytów i pożyczek nie istnieje aktywny rynek. Kredyty i pożyczki udzielone klientom przedstawiono po pomniejszeniu o odpisy z tytułu utraty wartości. W bilansie wycenia się je według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Ta wartość przyjmowana jest jako wartość godziwa ze względu na fakt, iż stosowane stopy procentowe oparte są na stawkach rynkowych (głównie zmienne stopy procentowe lub w przypadku należności krótkoterminowych stałe stopy procentowe).. Lokacyjne papiery wartościowe Lokacyjne papiery wartościowe wyceniane są wg kwotowań rynkowych z godziny 13 dnia bilansowego. Zobowiązania Zobowiązania w bilansie wycenia się według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Ta wartość przyjmowana jest jako wartość godziwa ze względu na fakt, iż stosowane stopy procentowe oparte są na stawkach rynkowych. - 52 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 39. Sprawozdawczość dotycząca segmentów Za wzór sprawozdawczy stosowany do segmentów przyjęto podział na segmenty klientów, do których kierowane są usługi Grupy Kapitałowej, ponieważ ryzyko i stopy zwrotu wynikają z różnic pomiędzy produktami. Poniżej przedstawiono skonsolidowane wyniki finansowe Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. za I półrocze 2006 roku oraz I półrocze 2005 roku przypadające na przyjęte segmenty: a) klientów korporacyjnych, b) klientów detalicznych, c) funduszy ekologicznych, d) jednostek samorządowych, e) działalności na rynku międzybankowym i dłużnych papierów wartościowych, f) działalności maklerskiej. Produkty segmentów wymienionych w podpunktach a-d powyżej zostały opisane w Sprawozdaniu Zarządu z działalności BOŚ S.A. za I półrocze 2006 roku w pkt. I ppkt. 3. Produktami segmentu działalności na rynku międzybankowym i dłużnych papierów wartościowych są bieżące i terminowe lokaty i depozyty międzybankowe, kredyty od innych banków oraz dłużne papiery wartościowe. Natomiast segment działalności maklerskiej obejmuje głównie nabywanie i zbywanie papierów wartościowych na cudzy lub własny rachunek, prowadzenie rachunków papierów wartościowych, zarządzanie cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie oraz oferowanie papierów wartościowych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej. Aktywa i pasywa segmentów określonych w ppkt. a-f powyżej zostały wyodrębnione w oparciu o bazę kredytową i depozytową Grupy. Na podstawie podziału aktywów i pasywów dokonuje się podziału: − przychodów odsetkowych oraz kosztów odsetkowych, − przychodów prowizyjnych, − odpisów z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek oraz zobowiązań pozabilansowych. Dodatkowo do segmentów przypisuje się wynik z pozycji wymiany w części dotyczącej dochodów z lokat negocjowanych oraz wylicza się wartość kosztów finansowania działalności kredytowej oraz wartość przychodów z inwestycji zgromadzonych środków depozytowych. Koszty finansowania działalności kredytowej dla danego segmentu ustala się na podstawie średniego poziomu zadłużenia kredytowego ze środków własnych danego segmentu pomniejszonego o odpisy z tytułu utraty wartości oraz średniej wewnętrznej ceny pieniądza odrębnie dla każdej waluty. Przychody z inwestycji środków depozytowych dla danego segmentu ustala się jako iloczyn średniej wewnętrznej ceny pieniądza i średniej bazy depozytowej, wyliczony oddzielnie dla każdej waluty. W ramach wyliczenia przychodów z inwestycji środków depozytowych wartość zgromadzonych depozytów pomniejsza się o kwotę rezerwy obowiązkowej wyliczoną w oparciu o stopę rezerwy obowiązkowej ustaloną przez NBP. Wewnętrzna cena pieniądza jest to stawka oprocentowania rachunków bieżących placówek Banku prowadzonych w Centrali. Wysokość wewnętrznej ceny pieniądza ustalana jest w Banku co miesiąc w oparciu o średnie stawki referencyjne 1M dla poszczególnych walut z uwzględnieniem marży korygującej. Średnie stawki referencyjne są wyliczane na podstawie danych z systemu informacyjnego REUTERS. Wyniki segmentów, wymienionych w ppkt. a-f powyżej, stanowi suma następujących elementów: wyniku z działalności depozytowej stanowiącego sumę wyniku odsetkowego z działalności depozytowej oraz wyniku z pozycji wymiany z lokat negocjowanych. Wynik odsetkowy z działalności depozytowej wyliczany jest jako różnica pomiędzy przychodami z inwestycji środków depozytowych wyliczonych na bazie wewnętrznej ceny pieniądza, a efektywnym kosztem pozyskania środków depozytowych (uwzględniającym rezerwę obowiązkową); • wyniku z działalności kredytowej wyliczanego jako suma przychodów odsetkowych od kredytów ze środków własnych, prowizji odsetkowych od kredytów ze środków obcych oraz wyniku odpisów z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek oraz zobowiązań pozabilansowych, • - 53 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. • • w tys. zł pomniejszonego o koszty finansowania działalności kredytowej (dotyczy kredytów ze środków własnych wyliczone na bazie wewnętrznej ceny pieniądza); wyniku z tytułu prowizji wyliczanego jako suma przychodów prowizyjnych od kredytów, przychodów prowizyjnych związanych z rachunkami depozytowymi oraz przychodów od kart płatniczych nieprzydzielone do rachunku depozytowego i przychodów prowizyjnych od klientów anonimowych; przypisanych do segmentu kosztów działania. Wynik segmentu działalności na rynku międzybankowym i dłużnych papierów wartościowych stanowi suma następujących elementów: • wyniku odsetkowego z aktywów rynku międzybankowego i portfela dłużnych papierów wartościowych - wyliczanego jako różnica pomiędzy przychodami odsetkowymi od lokat międzybankowych i dłużnych papierów wartościowych, a kosztem finansowania tych aktywów wyliczanego w oparciu o stawki wewnętrznej ceny pieniądza; • wyniku odsetkowego z pasywów rynku międzybankowego (depozyty międzybankowe, kredyty od banków zagranicznych) - wyliczanego jako różnica pomiędzy kosztami odsetkowymi od środków pozyskanych w formie depozytów międzybankowych oraz kredytów zaciągniętych w innych Bankach, a przychodami z inwestycji tych środków, wyliczanych w oparciu o stawki wewnętrznej ceny pieniądza; • wyniku z pozycji wymiany (z wyłączeniem dochodów z lokat negocjowanych); • wyniku na operacjach finansowych – w części dotyczącej dłużnych papierów wartościowych oraz wyceny instrumentów finansowych (bez uwzględnienia transakcji SWAP). Działalność maklerska realizowana jest w ramach podmiotu zależnego DM BOŚ S.A.. Przychody i koszty tej jednostki dotyczą ściśle tego segmentu działalności. - 54 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 2 Wynik z tytułu prowizji: Przychody segmentu (sprzedaż klientom zewnętrznym) Przychody segmentu (sprzedaż innym segmentom) Koszty segmentu (sprzedaż klientom zewnętrznym) Koszty segmentu (sprzedaż innym segmentom) 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Przychody z udziałów lub akcji Wynik operacji finansowych Wynik z pozycji wymiany Różnica wartości rezerw i aktualizacji WYNIK Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ SEGMENTU (1-6) Pozostałe Przychody/koszty nieprzypisane segmentom*\ Koszty działania Amortyzacja WYNIK FINANSOWY BRUTTO (7+8+9+10) 37 499 15 792 -17 247 -30 142 12 924 28 0 12 924 28 5 32 567 28 634 7 172 -6 034 -23 426 67 680 36 477 -25 431 -47 016 39 875 43 536 -30 643 -20 201 3 078 17 449 3 078 17 368 81 6 506 9 Grupa 12 105 -11 599 4 31 710 Klienci niesklasyfikowani 8 2 329 3 6 346 Fundusze ekologiczne Działalność maklerska Przychody odsetkowe segmentu (sprzedaż klientom zewnętrznym) Przychody odsetkowe segmentu (sprzedaż innym segmentom) Koszty odsetkowe segmentu (sprzedaż klientom zewnętrznym) Koszty odsetkowe segmentu (sprzedaż innym segmentom) 7 5 902 Klienci detaliczni 2 Wynik z tytułu odsetek: Klienci korporacyjni 1 1 Wyszczególnienie Jednostki samorządowe Lp. Rynek międzybankowy i dłużne papiery wartościowe 30 czerwca 2006 -379 10 78 981 551 2 322 -496 -48 121 132 -613 -19 174 360 117 536 -92 063 -120 852 16 340 315 50 134 23 735 8 -7 403 315 57 448 89 -7 403 0 62 4 598 144 -362 62 -2 777 4 1 967 309 1 20 912 494 -3 470 1 069 67 -2 202 9 922 47 656 46 869 534 17 014 23 111 4 145 110 -523 4 752 -11 032 -39 522 -43 439 -506 -11 496 -105 995 -1 296 -4 642 -5 102 -59 -901 -12 000 -2 406 3 492 -1 672 -31 17 014 10 191 4 31 867 -2 190 Podatek dochodowy -7 618 WYNIK FINANSOWY NETTO (11+12) 8 001 24 249 AKTYWA SEGMENTU 1 328 051 2 408 318 1 812 559 17 1 892 885 237 867 409 7 680 106 Pozostałe aktywa (nieprzypisane) 583 845 PASYWA SEGMENTU 365 556 2 088 780 2 236 450 994 357 1 226 140 237 867 6 847 7 155 997 Pozostałe pasywa (nieprzypisane) 1 107 954 1 646 5 897 6 482 76 3 823 17 924 NAKŁADY INWESTYCYJNE *\ przychody i koszty wymienione w wierszach 1-6 nie zostały w pełni przypisane wydzielonym segmentom rynku, w/w przychody i koszty w części nieprzypisanej do segmentów oraz pozostałe pozycje rachunku zysków i strat zostały zaprezentowane łącznie w wierszu 8. Kwota w wierszu 2 tabeli – wynik z tytułu prowizji jest wyższa niż wynik z prowizji w skonsolidowanym rachunku zysków i strat, ze względu na nie przypisanie wydzielonym segmentom rynku kosztów prowizji. -7 375 18 487 - 55 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Działalność maklerska Klienci niesklasyfikowani Grupa 44 950 461 566 203 142 54 747 16 328 11 648 3 370 1 090 147 217 -15 633 -11 986 -711 -551 -112 704 -41 367 -78 -24 -156 516 7 228 1 873 40 008 11 754 1 873 44 458 4 35 919 5 30 764 Przychody odsetkowe segmentu (sprzedaż klientom zewnętrznym) 35 030 84 552 37 583 Przychody odsetkowe segmentu (sprzedaż innym segmentom) 10 300 49 734 2 Koszty odsetkowe segmentu (sprzedaż innym segmentom) Wynik z tytułu prowizji: Przychody segmentu (sprzedaż klientom zewnętrznym) Przychody segmentu (sprzedaż innym segmentom) Koszty segmentu (sprzedaż klientom zewnętrznym) Fundusze ekologiczne 10 81 139 Klienci detaliczni 9 1 081 Klienci korporacyjni 8 3 042 Jednostki samorządowe 7 3 245 3 6 393 Wyszczególnienie Koszty odsetkowe segmentu (sprzedaż klientom zewnętrznym) 2 695 Wynik z tytułu odsetek: Lp. 1 1 Rynek międzybankowy i dłużne papiery wartościowe 30 czerwca 2005 6 -8 614 -34 039 -41 170 -30 323 -64 328 -20 396 3 709 15 541 11 612 45 3 709 15 465 11 612 45 76 0 18 94 -4 544 -4 544 Koszty segmentu (sprzedaż innym segmentom) 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Przychody z udziałów lub akcji Wynik operacji finansowych Wynik z pozycji wymiany Różnica wartości rezerw i aktualizacji WYNIK Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ SEGMENTU (1-6) Pozostałe Przychody/koszty nieprzypisane segmentom*\ Koszty działania Amortyzacja WYNIK FINANSOWY BRUTTO (7+8+9+10) 0 4 3 528 47 -376 4 -577 2 951 1 977 265 1 10 411 12 701 -9 662 -2 699 -1 331 1 068 -13 000 440 50 738 41 310 741 13 079 13 473 4 022 123 803 -204 9 541 -12 001 -38 967 -42 784 -695 -7 708 -102 155 -1 202 -3 903 -4 286 -70 -1 037 -10 498 -12 763 7 868 -5 760 -24 13 079 4 524 4 022 20 691 -929 Podatek dochodowy -6 597 WYNIK FINANSOWY NETTO (11+12) 3 595 14 094 AKTYWA SEGMENTU 1 203 431 2 348 237 1 189 202 24 1 373 536 143 904 2 275 6 260 609 Pozostałe aktywa (nieprzypisane) 353 086 PASYWA SEGMENTU 357 335 1 592 466 2 101 039 499 835 746 584 143 904 52 547 5 493 710 Pozostałe pasywa (nieprzypisane) 1 119 985 1 149 3 730 4 094 67 793 9 833 NAKŁADY INWESTYCYJNE *\ przychody i koszty wymienione w wierszach 1-6 nie zostały w pełni przypisane wydzielonym segmentom rynku, w/w przychody i koszty w części nieprzypisanej do segmentów oraz pozostałe pozycje rachunku zysków i strat zostały zaprezentowane łącznie w wierszu8. Kwota w wierszu 2 tabeli – wynik z tytułu prowizji jest wyższa niż wynik z prowizji w skonsolidowanym rachunku zysków i strat, ze względu na nie przypisanie wydzielonym segmentom rynku kosztów prowizji. - 56 - Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł 40. Transakcje z podmiotami powiązanymi Na dzień 30 czerwca 2006 roku oraz 31 grudnia 2005 roku jednostkami powiązanymi z Grupą były: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz Skandinaviska Enskilda Banken AB i podmioty wchodzące w skład ich grup kapitałowych. Grupa nie posiada podmiotu dominującego najwyższego szczebla. (a) Opis transakcji z udziałowcami Banku, tj.: NFOŚiGW oraz Skandinaviska Enskilda Banken AB: Na dzień 30 czerwca 2006 roku NFOŚiGW posiadał w Banku środki na rachunkach bieżących i terminowych w kwocie 680 321 tys. zł (łącznie z naliczonymi odsetkami). Koszty odsetkowe jakie Bank poniósł w I półroczu 2006 roku od depozytów Funduszu wyniosły 4 332 tys. zł. Na dzień 30 czerwca 2006 roku NFOŚiGW posiadał również limit z tytułu kart płatniczych w wysokości 20 tys. zł, w tym stan należności z tytułu kart płatniczych wyniósł 6 tys. zł, natomiast zobowiązania pozabilansowe 14 tys. zł. W 2005 roku Bank udzielił NFOŚiGW zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wysokości 629 tys. zł. Natomiast na dzień 31 grudnia 2005 roku NFOŚiGW posiadał w Banku środki na rachunkach bieżących i terminowych w kwocie 72 395 tys. zł (łącznie z naliczonymi odsetkami). Koszty odsetkowe jakie Bank poniósł w 2005 roku od depozytów Funduszu wyniosły 5 385 tys. zł. Ponadto na dzień 31 grudnia 2005 roku NFOŚiGW posiadał limit z tytułu kart płatniczych w wysokości 25 tys. zł, w tym stan należności z tytułu kart płatniczych wyniósł 3 tys. zł, natomiast zobowiązania pozabilansowe 22 tys. zł. Na dzień 30 czerwca 2006 roku Bank posiadał złożoną w Skandinaviska Enskilda Banken AB lokatę walutową na kwotę 3 300 tys. SEK z datą zapadalności 03.07.2006 roku. Posiadał również dwie transakcje czynne FX Swap o kwocie nominalnej 16 000 tys. EUR oraz 10 000 tys. USD z terminem realizacji odpowiednio 11.07.2006 roku oraz 03.08.2006 roku. Natomiast na dzień 31 grudnia 2005 roku Bank nie posiadał złożonych w Skandinaviska Enskilda Banken AB lokat. Posiadał natomiast cztery transakcje czynne FX Swap o łącznej kwocie nominalnej 50 000 tys. EUR z terminem realizacji między 11.01.2006 roku a 27.03.2006 roku oraz jedną transakcję FX Spot o kwocie nominalnej 100 tys. EUR z terminem realizacji 3.01.2006 roku. (b) Informacje dotyczące kredytów i depozytów Członków Zarządu i Rady Nadzorczej Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. oraz członków ich rodzin W ramach działalności operacyjnej przeprowadzone transakcje z członkami organu zarządzającego i kluczowym personelem kierowniczym obejmują przede wszystkim kredyty i depozyty. Salda poszczególnych pozycji bilansu na 30 czerwca 2006 roku i koniec 2005 roku oraz związane z nimi koszty i przychody na 30 czerwca 2006 roku zaprezentowano poniżej: Kluczowy personel kierowniczy Kredyty Stan na 30 czerwca 2006 Stan na 31 grudnia 2005 Przychody z tytułu odsetek Depozyty Stan na 30 czerwca 2006 Stan na 31 grudnia 2005 Koszty odsetek od depozytów 193 375 6 2 044 1 707 27 Kluczowy personel kierowniczy korzysta z kredytów i depozytów na warunkach ogólnych oferty publicznej Banku. Ponadto wartość instrumentów finansowych na rachunkach inwestycyjnych kluczowego personelu kierowniczego na 30 czerwca 2006 roku wyniosła 22 tys. zł, natomiast na koniec 2005 roku 88 tys. zł. 57 Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł (c) Wynagrodzenie kluczowego personelu kierowniczego Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. Wynagrodzenie kluczowego personelu kierowniczego: 30-06-2006 31-12-2005 Rada Banku Zarząd Banku 476 4 525 919 6 151 Razem w tym: - krótkoterminowe świadczenia pracownicze - świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy - świadczenia po okresie zatrudnienia 5 001 7 070 3 817 726 458 6 587 269 214 Łączna kwota wynagrodzeń Członków Zarządu Banku zawiera: wynagrodzenia zasadnicze za I półrocze 2006 rok, koszt polis ubezpieczeniowych, koszty opieki medycznej, koszty korzystania z samochodów służbowych dla celów prywatnych. Nie ma żadnych transakcji z członkami rodzin Członków Zarządu i Rady Nadzorczej Grupy. 41. Przejęcie i zbycie W okresie sprawozdawczym i w okresach porównywalnych nie miały miejsca żadne połączenia ani zbycia z udziałem Spółek wchodzących w skład Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. 42. Dywidenda przypadająca na jedną akcję Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy BOŚ S.A. w dniu 19 czerwca 2006 roku nie podjęło uchwały o wypłacie dywidendy. Na dzień 30 czerwca 2006 roku Grupa nie posiadała zobowiązań z tytułu zatwierdzonej do wypłaty dywidendy. 43. Zdarzenia po dniu bilansowym W wyniku ogłoszonego w dniu 5 lipca 2006 roku wezwania do zapisywania się na sprzedaż akcji BOŚ S.A., w dniu 25 lipca 2006 roku Bank uzyskał od Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w imieniu podmiotów nabywających akcje BOŚ S.A., zawiadomienie ujawniające stan posiadania akcji BOŚ S.A. przez poszczególne podmioty nabywające akcje Banku. W ramach powyższego wezwania ogłoszonego na rzecz Narodowego Funduszu oraz pozostałych podmiotów nabywających, w dniu 21 lipca 2006 roku na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie została zawarta pierwsza transakcja, w której przedmiotem nabycia były 6 285 683 akcje BOŚ S.A. Rozliczenie transakcji nastąpiło w dniu 24 lipca 2006 roku. Informację o liczbie aktualnie posiadanych akcji i ich procentowym udziale w kapitale zakładowym spółki oraz o liczbie głosów z tych akcji i ich procentowym udziale w ogólnej liczbie głosów przedstawiono poniżej: • Akcjonariusze posiadający powyżej 5% udziału w kapitale zakładowym Banku: liczba akcji posiadanych udziale w kapitale liczba głosów udział w głosach Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie 11 108 004 84,15% 11 108 004 84,15% Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach 736 655 5,58% 736 655 5,58% Podmiot • Na pozostałych akcjonariuszy przypada łącznie 10,27% udziałów w kapitale zakładowym Banku. Bank Ochrony Środowiska S.A. w dniu 17 sierpnia 2006 roku zawarł umowę z Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym o zbyciu wierzytelności kredytowych Wartość wierzytelności będących przedmiotem umowy wynosi 134 832 866,46 złotych należność główna 72 155 958,47 złotych. w tym 58 Grupa Kapitałowa BOŚ S.A. Półroczne Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe zgodnie z MSSF zatwierdzonymi przez UE na dzień 30 czerwca 2006 r. w tys. zł Podpisy wszystkich Członków Zarządu Data 28.09.2006 Jerzy Pietrewicz Prezes Zarządu ....................... Data 28.09.2006 Piotr Wiesiołek Wiceprezes - Pierwszy Zastępca Prezesa Zarządu ....................... Wiceprezes Zarządu ....................... Data 28.09.2006 Stanisław Kostrzewski 59 SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ BANKU OCHRONY ŚRODOWISKA S.A. W I PÓŁROCZU 2006 ROKU Warszawa, wrzesień 2006 r. Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 SPIS TREŚCI: I. INFORMACJE O DZIAŁALNOŚCI GRUPY ......................................................................4 1. CZYNNIKI I ZDARZENIA WPŁYWAJĄCE NA SYTUACJĘ FINANSOWĄ GRUPY....................... 4 1.1. Sytuacja makroekonomiczna............................................................................................................... 4 1.2. Zdarzenia wewnętrzne mające wpływ na działalność i wyniki finansowe Grupy ................................. 4 1.3. Opis istotnych czynników ryzyka i zagrożeń........................................................................................ 6 1.3.1. Czynniki gospodarcze ....................................................................................................................... 6 1.3.2. Ryzyko konkurencji na rynku bankowym........................................................................................... 6 1.3.3. Ryzyko koniunktury na GPW ............................................................................................................. 6 1.3.4. Ryzyka finansowe ............................................................................................................................. 6 1.3.5. Sezonowość lub cykliczność działalności.......................................................................................... 6 2. ORGANIZACJA GRUPY KAPITAŁOWEJ ................................................................................................ 6 2.1. Struktura Grupy Kapitałowej................................................................................................................. 6 2.2. Grupa jednostek objętych konsolidacją ................................................................................................ 6 2.3. Powiązania organizacyjne i kapitałowe Grupy...................................................................................... 7 2.4. Główne inwestycje krajowe i zagraniczne ............................................................................................ 7 2.4.1. Papiery wartościowe i instrumenty finansowe ................................................................................................... 7 2.4.2. Realizacja planu inwestycyjnego ...................................................................................................................... 7 2.5. Opis transakcji z podmiotami powiązanymi .......................................................................................... 7 3. PODSTAWOWY ZAKRES DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ.......................................... 8 3.1. Działalność bankowa........................................................................................................................... 8 3.2. Działalność maklerska......................................................................................................................... 8 4. PODSTAWOWE PRODUKTY, USŁUGI I SFERY DZIAŁALNOŚCI GRUPY ................................ 8 4.1. Produkty bankowe................................................................................................................................ 8 4.2. Usługi maklerskie ................................................................................................................................. 9 4.3. Współpraca z zagranicznymi instytucjami finansowymi........................................................................ 9 4.4. Portfel inwestycyjnych kapitałowych papierów wartościowych ............................................................. 9 4.5. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych lub instrumentów finansowych ......... 9 5. GŁÓWNE RYNKI ZBYTU I UZALEŻNIENIE OD PARTNERÓW ................................................... 9 5.1. Kanały dystrybucji ................................................................................................................................ 9 5.2. Liczba obsługiwanych klientów, rachunków i kart płatniczych ............................................................ 10 5.3. Uzależnienie od partnerów ................................................................................................................. 10 5.4. Koncentracja geograficzna ................................................................................................................. 11 6. INFORMACJE O UMOWACH BANKU ........................................................................................ 11 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. Umowy ubezpieczeniowe .................................................................................................................. 11 Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem................................................................................... 11 Umowy z Bankiem Centralnym i organami nadzoru........................................................................... 14 Pozostałe umowy .............................................................................................................................. 14 Umowy z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych ....................................... 15 6.5.1. Umowy o dokonanie badań sprawozdań finansowych .................................................................................... 15 6.5.2. Pozostałe umowy z podmiotem uprawnionym do badań sprawozdań finansowych......................................... 15 II. WYNIKI FINANSOWE GRUPY ......................................................................................15 1. BILANS......................................................................................................................................... 15 1.1. Aktywa i pasywa z punktu widzenia płynności.................................................................................... 15 1.2. Pasywa Grupy .................................................................................................................................... 16 1.2.1. Zmiany w strukturze pasywów ........................................................................................................................ 16 1.2.2. Źródła finansowania działalności Grupy.......................................................................................................... 16 1.2.3. Baza depozytowa Banku ................................................................................................................................ 16 1.2.4. Informacje o zaciągniętych kredytach, o umowach pożyczek, z uwzględnieniem terminów ich wymagalności oraz o udzielonych poręczeniach lub gwarancjach....................................................................... 17 1.2.5. Informacje o zaciągniętych kredytach, umowach pożyczek, poręczeń i gwarancji, nie dotyczących działalności operacyjnej Grupy ................................................................................................................................ 18 1.2.6. Opis wykorzystania wpływów z emisji papierów wartościowych ...................................................................... 18 1.3. Aktywa Grupy ..................................................................................................................................... 18 1.3.1. Zmiany w strukturze aktywów ......................................................................................................................... 18 1.3.2. Charakterystyka polityki kredytowej Banku ..................................................................................................... 18 1.3.3. Struktura udzielonych kredytów w okresie sprawozdawczym.......................................................................... 19 1.3.4. Kredyty i pożyczki........................................................................................................................................... 20 1.3.5. Informacje o udzielonych pożyczkach, a także udzielonych poręczeniach i gwarancjach z uwzględnieniem jednostek powiązanych ............................................................................................................................................ 20 2. ZOBOWIĄZANIA POZABILANSOWE GRUPY ............................................................................ 21 2.1. Opis udzielonych przez Bank poręczeń i gwarancji w okresie sprawozdawczym .............................. 21 2.2. Wartość zobowiązań pozabilansowych udzielonych i otrzymanych Grupy......................................... 21 3. WYNIKI FINANSOWE GRUPY.................................................................................................... 21 3.1. Rachunek wyników Grupy .................................................................................................................. 21 3.2. Rachunek wyników w podziale na podmioty Grupy............................................................................ 22 3.3. Różnica pomiędzy prognozami a zrealizowanymi wynikami finansowymi w 2006 r. .......................... 23 4. CZYNNIKI I NIETYPOWE ZDARZENIA ...................................................................................... 23 2 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 III. OCENY I PROGNOZY DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI GRUPY...................................23 1. ZARZĄDZANIE GRUPĄ .............................................................................................................. 23 2. ZARZĄDZANIE BANKIEM ........................................................................................................... 23 3. ZARZĄDZANIE RYZYKAMI FINANSOWYMI.............................................................................. 23 3.1. Cel i organizacja zarządzania ryzykami finansowymi......................................................................... 23 3.2. Ryzyko rynkowe ................................................................................................................................ 24 3.2.1. Ryzyko stopy procentowej .............................................................................................................................. 24 3.2.2. Ryzyko walutowe ............................................................................................................................................ 24 3.2.3. Ryzyko cenowe .............................................................................................................................................. 24 3.2.4. Ryzyko płynności............................................................................................................................................ 24 3.2.5. Ryzyko kredytowe .......................................................................................................................................... 25 3.2.6. Tytuły egzekucyjne i wartości zabezpieczeń ................................................................................................... 26 3.2.7. Ryzyko operacyjne ......................................................................................................................................... 26 3.2.8. Ocena zdolności do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań ............................................................... 26 4. OCENA ZARZĄDZANIA ZASOBAMI FINANSOWYMI................................................................. 26 4.1. Cel i organizacja zarządzania zasobami finansowymi........................................................................ 26 4.2. Efektywność i bezpieczeństwo działania Grupy ................................................................................. 26 5. PERSPEKTYWY ROZWOJU DZIAŁALNOŚCI GRUPY.............................................................. 27 5.1. Kierunki rozwoju Banku..................................................................................................................... 27 5.2. Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne istotne dla rozwoju Banku .......................................................... 28 5.3. Ocena możliwości zamierzeń inwestycyjnych Banku w 2006 r. ........................................................ 28 IV. DOM MAKLERSKI BOŚ S.A. .....................................................................................28 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O DM BOŚ S.A. ....................................................................... 28 2. OPIS CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA WYNIKI DM BOŚ S.A. W I PÓŁROCZU 2006 R..... 28 3. INFORMACJA O OSOBACH ZARZĄDZAJĄCYCH I NADZORUJĄCYCH DM BOŚ S.A............ 29 3.1. Rada Nadzorcza DM BOŚ S.A........................................................................................................... 29 3.2. Zarząd DM BOŚ S.A. ......................................................................................................................... 30 V. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE O BANKU ...............................................................30 1. AKCJONARIAT............................................................................................................................ 30 1.1. Informacje o umowach dotyczących przyszłych zmian w strukturze akcjonariatu .............................. 30 1.2. Posiadacze specjalnych uprawnień kontrolnych z tytułu papierów wartościowych ............................ 30 1.3. Ograniczenia w przenoszeniu prawa własności papierów wartościowych i w wykonywaniu prawa głosu .............................................................................................................................................. 30 2. WŁADZE BANKU......................................................................................................................... 31 2.1. Tryb powoływania i odwoływania oraz uprawnienia .......................................................................... 31 2.2. Rada Nadzorcza Banku..................................................................................................................... 31 2.3. Zarząd Banku .................................................................................................................................... 32 2.4. Informacje na temat wartości wynagrodzeń, nagród lub innych korzyści .......................................... 32 2.5. Akcje BOŚ S.A. w posiadaniu osób zarządzających i nadzorujących ............................................... 32 2.6. Umowy dotyczące rekompensat dla osób zarządzających................................................................. 32 3. PRACOWNICY BANKU............................................................................................................... 33 3.1. Zatrudnienie ....................................................................................................................................... 33 3.2. Informacje o systemie kontroli programów akcji pracowniczych......................................................... 33 4. DZIAŁALNOŚĆ PROMOCYJNA ................................................................................................. 33 5. DZIAŁALNOŚĆ SPONSORSKA I CHARYTATYWNA ................................................................ 34 6. INFORMACJE PO DNIU BILANSOWYM .................................................................................... 34 3 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 I. INFORMACJE O DZIAŁALNOŚCI GRUPY 1. CZYNNIKI I ZDARZENIA WPŁYWAJĄCE NA SYTUACJĘ FINANSOWĄ GRUPY 1.1. Sytuacja makroekonomiczna • lepsza od oczekiwanej dynamika wzrostu gospodarczego – według danych GUS dynamika PKB w I kwartale br. wyniosła 5,2%. Według wstępnych szacunków wyniki II kwartału br. okazały się podobne – mimo iż oczekiwana była poważna korekta dynamiki wzrostu; • poprawa klimatu inwestycyjnego – seria obniżek stóp podstawowych z 2005 r. i początku 2006 r. oraz utrzymująca się wysoka dynamika sprzedaży w handlu detalicznym - spowodowały wznowienie odraczanych wcześniej projektów inwestycyjnych. Wysoki popyt z zagranicy spowodował utrzymanie wysokiego tempa inwestycji również u eksporterów; • niższy od oczekiwanego poziom inflacji – wbrew wcześniejszym obawom I kwartał br. nie przyniósł (ze względu na efekty bazowe) znaczącego zwiększenia rocznego wskaźnika wzrostu cen. Wskaźnik zanotowany w czerwcu br. na poziomie 0,8% okazał się tylko nieznacznie wyższy od wskaźnika (0,7%)na koniec 2005 r. Obserwowana w I półroczu br. stabilizacja wskaźnika inflacji netto (oczyszczonego z wpływu zmian cen żywności i paliw) na poziomie około 1% świadczy, iż dezinflacja obserwowana w ostatnim czasie nie była jedynie efektem szoków podażowych; • poprawa sytuacji na rynku pracy – po typowym dla pierwszych miesięcy roku wzroście bezrobocia rejestrowanego miesiące wiosenne i letnie przyniosły wyraźną poprawę. Była ona głębsza od typowej wywołanej jedynie zwiększeniem popytu na pracowników sezonowych w budownictwie rolnictwie i usługach turystycznych. W końcu czerwca 2006 r. stopa bezrobocia rejestrowanego wynosząc 16,0% okazała się o 2,0 pkt. proc. niższą od zanotowanej w czerwcu 2005 r. Należy podkreślić, iż wzmiankowany spadek bezrobocia wynikał głównie ze wzrostu popytu na pracę nie zaś jak w latach ubiegły z przechodzenia części bezrobotnych do grupy biernych zawodowo; • dobra sytuacja bilansu płatniczego – deficyt bilansu obrotów bieżących w ujęciu rocznym kroczącym na zakończenie pierwszego półrocza wyniósł według wstępnych szacunków NBP 3 516 mln EUR wobec 3 463 mln EUR zanotowanych w końcu grudnia 2005 (odniesiony do PKB w obu tych okresach wynosił 1,4%). Było to możliwe głównie dzięki utrzymaniu niewysokiego deficytu handlowego oraz wypracowania pokaźnej nadwyżki w wymianie usług. Utrzymało się bardzo wysokiego tempo wzrostu eksportu (w całym półroczu wyniosło ono 20,9%) mimo iż oczekiwanym był jego wyraźny spadek (wynikający tak z efektów bazowych jak i silnej wyceny złotego). W I połowie 2006 r. utrzymywał się też znaczący napływ inwestycji bezpośrednich – sięgnęły one łącznie 4 725 mln EUR. Napływ kapitału portfelowego okazał się mniejszym i wyniósł w tym czasie w ujęciu netto 1 514 mln EUR; • złagodzenie polityki monetarnej – niski poziom inflacji oraz dobre perspektywy przyszłego jej kształtowania się pozwoliły władzom monetarnym na kontynuowanie w pierwszych miesiącach roku fazy łagodzenia polityki. Miały miejsce dwie obniżki stóp – w styczniu i lutym. Wyniosły one po 0,25 pkt. proc.; • silne zmiany wyceny złotego - w pierwszych miesiącach roku nastroje na rynku pozostawały bardzo dobre i złoty utrzymywał silną tendencję wzrostową - aż do początku marca. Poprawa sentymentu do dolara spowodowała odwrót inwestorów z rynków regionu (w tym naszego) i korektę wyceny złotego. Kolejne jednak miesiące - wbrew tendencjom sezonowym - przyniosły odrobienie części wcześniejszych spadków. W końcu czerwca 2006 r. wycena złotego okazała się o 4,8% słabsza wobec euro niż w końcu roku 2005, lecz o 2,4% mocniejsza wobec dolara. 1.2. Zdarzenia wewnętrzne mające wpływ na działalność i wyniki finansowe Grupy • zawarcie znaczących umów, a w tym m.in.: podpisanie w dniu 13 lutego 2006 r. dodatkowej umowy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, która umożliwia udział BOŚ S.A. w programie Municipal Finance Facility (Program Finansowania Komunalnego), w ramach dostępnej linii Kredytu Globalnego z 2003 r. dzięki wsparciu Unii Europejskiej samorządy oraz przedsiębiorstwa komunalne za pośrednictwem BOŚ S.A. w ramach MFF mogą zaciągnąć korzystne kredyty przeznaczone na budowę, modernizację lub renowację małej infrastruktury na zapewnienie użyteczności publicznej dla miejscowej społeczności. Inwestycje mogą dotyczyć wszystkich sektorów obejmujących infrastrukturę komunalną oraz muszą być zgodne z właściwymi przepisami krajowymi oraz z przepisami UE dotyczącymi ochrony środowiska, energooszczędności, BHP; 4 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 podpisanie w dniu 12 maja 2006 r. Umowy pożyczki syndykowanej w wysokości 80 mln CHF na okres 5 lat, której organizatorami są Bank Austria Creditanstalt A.G. (pełniący równocześnie rolę Agenta) oraz HSH Nordbank A.G.; podpisanie w dniu 7 czerwca 2006 r. umowy ze Skarbem Państwa reprezentowanym z upoważnienia Rady Ministrów przez Ministra Finansów o udzielenie przez SP gwarancji spłaty II i III transzy kredytu w kwocie 35 mln EUR udzielonego BOŚ S.A. przez Bank Rozwoju Rady Europy. Gwarancja wygasa z dniem 30 czerwca 2019 r.; podpisanie z jednym ze swoich strategicznych klientów umowy kredytu obrotowego w kwocie 90 mln zł. Umowa jest datowana na dzień 20 czerwca 2006 r. Warunki cenowe transakcji nie odbiegają od warunków rynkowych. Łączne zaangażowanie Banku, przy uwzględnieniu obecnej umowy, w stosunku do Kredytobiorcy oraz podmiotów powiązanych kapitałowo i organizacyjnie, wynosi 116,8 mln zł; zawarcie w dniu 29 czerwca 2006 r. z kluczowym klientem Banku umowy kredytu w rachunku bieżącym w kwocie 16 mln zł oraz umowy o ustanowienie limitu zaangażowania na udzielanie gwarancji bankowych w kwocie 90 mln zł. Zaangażowanie Banku w stosunku do Spółki oraz podmiotów powiązanych kapitałowo i organizacyjnie, przekroczyło 10% funduszy własnych i wynosi 108,6 mln zł. Warunki cenowe finansowania oparte są na warunkach rynkowych; • wprowadzenie nowych produktów bankowych: dla klientów segmentu korporacyjnego – z dniem 17 lutego 2006 r. wprowadzono BOŚBank24 - kanał internetowy dla firm, a od 1 marca 2006 r. wprowadzono Pakiet iBOSS – internetowy pakiet usług i produktów dla firm, których roczny przychód netto kształtuje się na poziomie od 3 do 15 mln zł; dla klientów segmentu detalicznego - z dniem 1 marca 2006 r. wprowadzono Lokatę jubileuszową „Złota 15”, w związku z obchodami 15-lecia Banku. Termin lokaty wynosi 15 miesięcy, oprocentowanie zmienne, minimalna kwota 15 tys. zł (sprzedaż od 1 marca do 30 września 2006 r.); Lokaty inwestycyjnej – 12-miesięcznego produktu depozytowego łączącego elementy lokaty terminowej i funduszu inwestycyjnego, przygotowanego we współpracy z SEB TFI S.A.; dla wszystkich klientów – rozszerzenie oferty Banku o nowy fundusz inwestycyjny rynku pierwotnego we współpracy z DWS Polska Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.; • podział zysku za 2005 r. - ZWZ BOŚ S.A. w dniu 19 czerwca 2006 r. uchwaliło podział zysku netto Banku za 2005 r. w łącznej wysokości 45,6 mln zł, na: kapitał zapasowy 32,1 mln zł, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych 0,7 mln zł, pokrycie straty z lat ubiegłych 12,8 mln zł; • podtrzymanie przyznanego BOŚ S.A. ratingu przez agencję ratingową Fitch z Londynu. Perspektywa ratingu długoterminowego pozostaje stabilna (ocena długoterminowa BBB-, ocena krótkoterminowa F3, ocena indywidualna D, ocena wsparcia 2); • utrzymanie współpracy z ponad 30% jednostek samorządu terytorialnego; • współfinansowanie projektów objętych dotacjami z funduszy UE. Udzielonych zostało w tym okresie ok. 50 promes i kredytów pomostowych na łączną kwotę ok. 30 mln zł; • utrzymanie pozycji w czołówce organizatorów emisji obligacji komunalnych - na dzień 30 czerwca 2006 r. wartość bilansowa obligacji komunalnych znajdujących się w portfelu Banku wynosiła 289,4 mln zł. • obniżenie nominalnej wartości należności zagrożonych świadczące o dalszej poprawie jakości portfela kredytowego Banku; • zakończenie pierwszego etapu budowy Ośrodka Zapasowego pod potrzeby Banku w zakresie uruchomienia łączy telekomunikacyjnych oraz uruchomienie zdalnego backupu danych na macierzach w Ośrodku Zapasowym; • wdrożenie mechanizmu kwalifikowanego podpisu cyfrowego w kanałach elektronicznej bankowości; • wdrażanie projektu Centralnego Systemu Informatycznego; • zmiany oprocentowania – Bank dokonał 2-krotnej zmiany oprocentowania. Zmiany te dotyczyły głównie obniżenia oprocentowania środków w PLN na skutek 2-krotnej zmiany podstawowych stóp NBP oraz konkurencji na rynku; • dobra koniunktura na GPW – I połowa 2006 r. charakteryzowała się dużą zmiennością indeksów, której towarzyszyły wysokie obroty zarówno na rynku akcji, jak i kontraktów terminowych. 5 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 1.3. Opis istotnych czynników ryzyka i zagrożeń 1.3.1. Czynniki gospodarcze Grupa prowadzi działalność na terytorium Polski. W związku z tym polityka gospodarcza Rządu Rzeczpospolitej Polskiej oraz wydarzenia gospodarcze mają wpływ na sytuację finansową Grupy. Do najistotniejszych czynników wpływających na działalność Grupy należy zaliczyć kondycję finansową przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych. 1.3.2. Ryzyko konkurencji na rynku bankowym Grupa działa na krajowym rynku usług bankowych w warunkach rosnącej konkurencji, która jest wynikiem jego rozwoju, a także otwarcia rynków usług finansowych w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Obecna sytuacja rynkowa będzie miała istotny wpływ na dalsze obniżanie poziomu realizowanych marż odsetkowych na działalności bankowej. 1.3.3. Ryzyko koniunktury na GPW Koniunktura na GPW jest istotnym czynnikiem wpływającym na wyniki Domu Maklerskiego BOŚ S.A. 1.3.4. Ryzyka finansowe Grupa w swej działalności, podobnie jak każda instytucja finansowa narażona jest na ryzyka finansowe do których zalicza się ryzyko rynkowe (w tym: ryzyko walutowe, stopy procentowej i cenowe), ryzyko płynności, ryzyko operacyjne oraz ryzyko kredytowe. Zarządzanie ryzykami finansowymi przedstawiono w rozdziale III. p. 3. Zarządzanie ryzykami finansowymi. 1.3.5. Sezonowość lub cykliczność działalności Ze względu na specyfikę Banku, nie występują zjawiska sezonowości lub cykliczności. Bank świadczy usługi finansowe, na które popyt ma charakter stabilny, a wpływ sezonowości jest nieistotny. Wyniki Domu Maklerskiego BOŚ S.A. są zależne od koniunktury na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. 2. Organizacja Grupy Kapitałowej 2.1. Struktura Grupy Kapitałowej Grupę Kapitałową Banku Ochrony Środowiska S.A. na 30 czerwca 2006 r. tworzy Bank Ochrony Środowiska S.A., pełniący rolę dominującą, wraz z jednostkami zależnymi: Domem Maklerskim BOŚ S.A. oraz nie prowadzącym działalności gospodarczej Towarzystwem Inwestycyjno-Leasingowym EKOLEASING S.A. w upadłości. Dom Maklerski BOŚ S.A. jest większościowym akcjonariuszem TIL EKOLEASING S.A. w upadłości (51% głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy). 2.2. Grupa jednostek objętych konsolidacją Grupę jednostek objętych sprawozdaniem skonsolidowanym, spełniających warunki konsolidacji sprawozdań finansowych stanowią Bank Ochrony Środowiska S.A. i Dom Maklerski BOŚ S.A. (konsolidacja metodą pełną). Grupa posiada 51% głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy spółki Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe Ekoleasing S.A. w upadłości. Z uwagi na toczące się postępowanie upadłościowe, przed dniem 1 stycznia 2004 roku Grupa utraciła kontrolę jak również jakiekolwiek znaczące wpływy na Spółkę. W niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Spółka wykazywana jest jako aktywa dostępne do sprzedaży i objęta jest 100% odpisem aktualizującym. Podmioty objęte sprawozdaniem skonsolidowanym działają w obszarze usług finansowych. Obszar działania Banku obejmuje rynek usług bankowych ze szczególnym uwzględnieniem finansowania przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska, natomiast Dom Maklerski BOŚ S.A. działa na rynku usług maklerskich we wszystkich podstawowych jego obszarach. Szczegółowe informacje o przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości przy sporządzaniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego zaprezentowano w notach objaśniających do skonsolidowanego sprawozdania finansowego – nota 2. 6 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 2.3. Powiązania organizacyjne i kapitałowe Grupy W I półroczu 2006 r. nie nastąpiły zmiany w powiązaniach kapitałowych BOŚ S.A., za wyjątkiem niżej opisanych transakcji. W dniu 28 lutego 2006 r. Bank zawarł z dwoma osobami fizycznymi umowy zakupu łącznie 100 akcji Domu Maklerskiego BOŚ S.A. W wyniku zakupu udział Banku w kapitale zakładowym Spółki zwiększył się z poziomu 99,93% do 100,00%. 2.4. Główne inwestycje krajowe i zagraniczne Grupa BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. dokonywała jedynie inwestycji krajowych. 2.4.1. Papiery wartościowe i instrumenty finansowe W I półroczu 2006 r. Bank nie dokonywał inwestycji kapitałowych (papiery wartościowe) za wyjątkiem zakupu 100 akcji Domu Maklerskiego BOŚ S.A. (szersze informacje w rozdziale I. p. 2.3. Powiązania organizacyjne i kapitałowe Grupy). Bank nie inwestował w instrumenty finansowe poza standardową działalnością Banku. 2.4.2. Realizacja planu inwestycyjnego Plan finansowy Banku zakładał przeznaczenie 49,8 mln zł w I półroczu 2006 roku na realizację zadań inwestycyjnych. Jednakże na ten cel wydatkowano łącznie tylko 18,5 mln zł, co stanowi 37,1% przyjętego planu na ten okres, obejmując: • Centralny System Informatyczny, w tym zakup sprzętu, oprogramowania i usługi, nakłady na bieżące funkcjonowanie Zespołu ds. wdrożenia CSI – 11,1 mln zł, • Informatykę (licencje i sprzęt informatyczny) – 3,6 mln zł, • modernizację budynków i budowli, w tym między innymi: utworzenie dwóch nowych oddziałów operacyjnych, dokonanie zmiany siedzib oddziałów – 2,0 mln zł • urządzenia techniczne, narzędzia, przyrządy wyposażenie pozostałe) –1,7 mln zł. Pierwsze półrocze bieżącego roku było zarówno okresem przygotowania do wdrożenia wielu zadań inwestycyjnych, jak również okresem realizacji zaplanowanych i przygotowanych wcześniej inwestycji. Poniesione w tym okresie wydatki w dużej części dotyczyły inwestycji rozpoczętych w roku ubiegłym. Realizowane w półroczu 2006 r. inwestycje finansowane były z amortyzacji, zysku oraz źródeł obcych. 2.5. Opis transakcji z podmiotami powiązanymi Grupę podmiotów powiązanych z BOŚ S.A. tworzą: • Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej • Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ) • Dom Maklerski BOŚ S.A. • Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe EKOLEASING S.A. (w upadłości). Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Na dzień 30 czerwca 2006 r. NFOŚiGW posiadał w Banku środki na rachunkach bieżących i terminowych w kwocie 680,3 mln zł (łącznie z naliczonymi odsetkami). Koszty odsetkowe jakie Bank poniósł w I półroczu 2006 r. od depozytów Funduszu wyniosły 4,3 mln zł. Na dzień 30 czerwca 2006 r. NFOŚiGW posiadał również limit z tytułu kart płatniczych w wysokości 20 tys. zł, w tym stan należności z tytułu kart płatniczych wyniósł 6 tys. zł, natomiast zobowiązania pozabilansowe 14 tys. zł. W 2005 roku Bank udzielił NFOŚiGW zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wysokości 0,6 mln zł. Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ) Na dzień 30 czerwca 2006 r. Bank posiadał złożoną w Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ) lokatę walutową w kwocie 3,3 mln SEK z datą zapadalności 3 lipca 2006 r. Posiadał także dwie transakcje czynne FX Swap o kwocie nominalnej 16 mln EUR oraz 10 mln USD z terminem realizacji odpowiednio 11 lipca 2006 r. oraz 3 sierpnia 2006 r. Dom Maklerski BOŚ S.A. Oddziały Banku prowadzą rachunki bieżące i lokat terminowych DM BOŚ S.A. Transakcje wykonywane 7 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 na rachunkach bieżących to przede wszystkim wpłaty i wypłaty gotówkowe klientów Spółki. W ramach wolnych środków na koniec każdego dnia zakładane są standardowo depozyty terminowe typu O/N oprocentowane w oparciu o stawkę WIBOR. Stan lokat na 30 czerwca 2006 r. wynosił 145,2 mln zł. Ponadto DM BOŚ S.A. posiada w BOŚ S.A. zadłużenie kredytowe, które na dzień 30 czerwca 2006 r. wynosiło 1,4 mln zł. 3. PODSTAWOWY ZAKRES DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ 3.1. Działalność bankowa Podstawowym celem Banku jest efektywne gospodarowanie kapitałami akcjonariuszy i środkami pieniężnymi powierzonymi przez klientów, zapewniające dochodowość działalności i bezpieczeństwo powierzonych środków. Naczelną misją Banku jest wspieranie – poprzez świadczenie wyspecjalizowanych usług bankowych – działań służących rozwojowi przemysłu i usług w zakresie ochrony środowiska, a także rozwojowi rynku produktów i usług związanych z ekologią. Misją Banku jest: • wspieranie przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska naturalnego, a zwłaszcza w zakresie: ochrony powietrza, wody, powierzchni ziemi, lasów i zasobów naturalnych, przedsięwzięć związanych ze składowaniem i gospodarczym wykorzystaniem produktów odpadowych, rozwoju produkcji i usług służących ochronie środowiska oraz inicjatyw podejmowanych na rzecz ekologii; • oferowanie produktów oraz rozwój przedsiębiorstwa Banku w sferze powszechnej działalności bankowej, obejmującej w szczególności: świadczenie usług na rzecz międzynarodowych przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów z krajów skandynawskich, świadczenie usług na rzecz gmin, małych i średnich przedsiębiorstw, świadczenie usług na rzecz osób fizycznych. Przedmiotem działalności Banku jest wykonywanie czynności bankowych, w tym: gromadzenie środków pieniężnych, udzielanie kredytów, dokonywanie rozliczeń pieniężnych, wykonywanie innych usług bankowych, a także świadczenie finansowych usług konsultacyjno-doradczych. 3.2. Działalność maklerska Dom Maklerski BOŚ S.A. uzyskał zezwolenie na prowadzenie przedsiębiorstwa maklerskiego na podstawie decyzji KPWiG z dnia 18 sierpnia 1994 roku. Od 1 marca 1996 roku DM BOŚ S.A. jest członkiem Giełdy Papierów Wartościowych i z tym dniem prowadzi bezpośrednie działanie na giełdzie. Dom Maklerski BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. działał na rynku usług maklerskich we wszystkich podstawowych jego obszarach. 4. PODSTAWOWE PRODUKTY, USŁUGI I SFERY DZIAŁALNOŚCI GRUPY 4.1. Produkty bankowe Bank posiadał w swojej ofercie produkty (depozytowe, kredytowe, rozliczeniowe) oferowane wszystkim grupom klientów, jak również produkty skierowane bezpośrednio do wybranych grup klientów Banku. Warunki i zasady współpracy z poszczególnymi grupami klientów są przez Bank “na bieżąco” dostosowywane do zmieniających się warunków rynkowych oraz potrzeb klientowskich, a ich celem jest szybka i efektywna obsługa. Oferta produktowa BOŚ S.A. wyróżnia się na rynku produktami związanymi ze wspieraniem przedsięwzięć proekologicznych. Oferta produktowa Banku obejmuje produkty w zakresie: • działalności ekologicznej – głównie finansowanie projektów w zakresie ochrony środowiska • obsługi klientów detalicznych, • obsługi klientów korporacyjnych, • obsługi jednostek samorządowych, • obsługi funduszy ekologicznych, • działalności inwestycyjnej – głównie organizacji niepublicznych obligacji komunalnych dla samorządów terytorialnych oraz obligacji korporacyjnych. 8 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 Podstawowe produkty, usługi sfery działalności BOŚ S.A. zostały szczegółowo omówione w Sprawozdaniu z działalności BOŚ S.A. za I półrocze 2006 r. (SAB-P/2006). 4.2. Usługi maklerskie Dom Maklerski BOŚ S.A. jest przedsiębiorstwem maklerskim prowadzącym działalność na rynku kapitałowym, w zakresie: • nabywania i zbywania papierów wartościowych na cudzy rachunek, • nabywania lub zbywania papierów wartościowych na własny rachunek celem realizacji zadań związanych z organizacją rynku regulowanego, • nabywania i zbywania papierów wartościowych na własny rachunek oraz zarządzanie własnym pakietem papierów wartościowych, • oferowania papierów wartościowych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, • zarządzania cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie. Ponadto, posiadane przez DM BOŚ S.A. zezwolenia Komisji Papierów Wartościowych i Giełd pozwalały na wykonywanie następujących czynności: • doradztwo w zakresie obrotu papierami wartościowymi, • prowadzenie rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych służących do ich obsługi, • pośrednictwo w nabywaniu lub zbywaniu papierów wartościowych będących w obrocie na zagranicznych rynkach regulowanych, • podejmowanie czynności faktycznych i prawnych związanych z obsługą towarzystw funduszy inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw emerytalnych i funduszy emerytalnych, • dokonywanie czynności związanych z obrotem prawami majątkowymi, • dokonywanie czynności związanych z obrotem towarami giełdowymi w rozumieniu odrębnej ustawy. 4.3. Współpraca z zagranicznymi instytucjami finansowymi W I półroczu 2006 r. Bank kontynuował współpracę z międzynarodowymi instytucjami finansowymi zwłaszcza z Kreditanstalt für Wiederaubau, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, Bankiem Rozwoju Rady Europy, które należą do jednych z największych kredytodawców Banku. Dodatkowo, Bank utrzymywał kontakty z około 150 ponadnarodowymi instytucjami finansowymi i bankami zagranicznymi. 4.4. Portfel inwestycyjnych kapitałowych papierów wartościowych Według stanu na 30 czerwca 2006 r. wartość bilansowa portfela inwestycyjnych kapitałowych papierów wartościowych Banku wynosiła 35,6 mln zł z czego 33,8 mln zł stanowiły udziały w DM BOŚ S.A. – spółce zależnej Banku. W okresie I półrocza 2006 r. nie odnotowano istotnych zmian w wielkości portfela inwestycyjnych kapitałowych papierów wartościowych Banku (zwiększenie stanu akcji w porównaniu do stanu na koniec 2005 r. było głównie związane w dokonaną wyceną akcji DM BOŚ S.A., natomiast zmniejszenia wynikały przede wszystkim z tytułu wypłaty dywidendy z DM BOŚ S.A. oraz zbycia akcji Invar & Biuro System S.A. i Fitch Polska S.A.). 4.5. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych lub instrumentów finansowych Łączne zadłużenie z tytułu emisji Bankowych Papierów Wartościowych “EKOBONUS” (bez odsetek) na koniec I półrocza 2006 r. wynosiło 0,4 mln zł, wobec 0,5 mln zł na koniec I półrocza 2005 r. Bank nie emitował innych instrumentów finansowych. 5. GŁÓWNE RYNKI ZBYTU I UZALEŻNIENIE OD PARTNERÓW 5.1. Kanały dystrybucji W wyniku podjętych działań związanych z realizacją programu rozwoju sieci, w I półroczu 2006 r. uruchomiono 2 nowe oddziały operacyjne: w Gorzowie Wlkp. i w Swarzędzu. Na koniec I półrocza 2006 r. liczba placówek Banku i punktów obsługi klienta kształtowała się 9 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 następująco: 22 oddziały, 79 oddziałów operacyjnych (razem 101 placówek Banku) oraz 7 punktów obsługi klienta. W porównaniu do stanu na koniec 2005 r. liczba placówek zwiększyła się o 2 oddziały operacyjne, natomiast w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego o 9 oddziałów operacyjnych. Obsługa klientów świadczona jest również poprzez alternatywne kanały dystrybucji, w tym elektroniczne (Home-Banking “BOSCOM”, Bankomaty, BOŚBank24 - bankowość internetowa), telefoniczne kanały dystrybucji (TeleBOŚ, odpłatne usługi telefoniczne na hasło, telefoniczna obsługa klientów-Call Center) oraz poprzez pośredników finansowych. Dom Maklerski BOŚ S.A. świadczy usługi poprzez sieć 14 oddziałów. 5.2. Liczba obsługiwanych klientów, rachunków i kart płatniczych Lp. Wyszczególnienie 1. Liczba "aktywnych" klientów 30.06.2006 BANK OCHRONY ŚRODOWISKA S.A. 149,0 148,6 2. Liczba rachunków bieżących * Liczba klientów korzystających z usług 3. bankowości elektronicznej 4. Karty płatnicze klientów indywidualnych 5. Karty płatnicze klientów instytucjonalnych 6. Liczba placówek (w szt.) 7. Liczba bankomatów (w szt.) 1. Liczba rachunków inwestycyjnych 1.1 31.12.2005 w tys. szt. w tym liczba rachunków internetowych 30.06.2005 Zmiana (+/-) do: 31.12.05 30.06.05 142,1 0,4 6,9 95,7 91,8 80,8 3,9 14,9 54,4 46,4 35,0 8,0 19,4 72,0 69,7 58,3 2,3 13,7 5,5 5,3 4,9 0,2 0,6 101,0 99,0 92,0 2,0 9,0 98,0 96,0 89,0 2,0 9,0 DOM MAKLERSKI BOŚ S.A. 25,2 22,5 22,1 2,7 3,1 8,5 6,8 6,5 1,7 2,0 14 14 12 0 2 2. Liczba placówek (w szt.) * łącznie z pakietami 5.3. Uzależnienie od partnerów W analizowanym okresie Bank nie posiadał klientów, których udział osiągałby co najmniej 10% przychodów ze sprzedaży Banku ogółem. W I półroczu 2006 r. nadal najważniejszymi partnerami Banku w zakresie prowadzonej działalności bankowej, były: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW). NFOŚiGW oraz niektóre WFOŚiGW są również akcjonariuszami Banku. W ramach współpracy z NFOŚiGW i WFOŚiGW, Bank: 1) udziela kredytów – łączne zadłużenie brutto wg stanu na koniec I półrocza 2006 r. wyniosło 651,0 mln zł (z wyłączeniem kredytów konsorcjalnych), stanowiąc 11,0% zadłużenia kredytowego ogółem, a w tym: udziela kredytów ze środków funduszy na ryzyko Banku, udziela kredytów ze środków własnych Banku z dopłatami funduszy do oprocentowania, udziela kredytów konsorcjalnych wspólnie z funduszami, przy czym część przypadająca na zaangażowanie Banku jest udzielana na zasadach komercyjnych, natomiast część pochodząca ze środków Funduszy - na zasadach preferencyjnych; gromadzi środki – łączny stan depozytów tych klientów oraz środków powierzonych na kredyty wyniósł 1 489,9 mln zł, stanowiąc 20,0% bazy depozytowej Banku ogółem, a w tym: • • • 2) • wartość środków powierzonych na kredyty NFOŚiGW wynosiła 481,3 mln zł (6,5% bazy depozytowej ogółem), a WFOŚiGW 14,3 mln zł (0,2% bazy depozytowej ogółem); 3) • środki NFOŚiGW i WFOŚiGW na rachunkach bieżących i terminowych, nie związane bezpośrednio z finansowaniem kredytów przeznaczonych na ochronę środowiska kształtowały się na koniec I półrocza 2006 r. na poziomie 994,3 mln zł i stanowiły 13,4% depozytów ogółem (NFOŚiGW 680,3 mln zł, WFOŚiGW 314,0 mln zł); współpracuje w innym zakresie - nominalna wartość portfela bonów skarbowych będących na dzień 30 czerwca 2006 r. w posiadaniu WFOŚiGW wynosiła 169,5 mln zł. 10 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 5.4. Koncentracja geograficzna Koncentracja działalności Grupy jest ściśle powiązana z koncentracją działalności Banku. Bank działa na rynku polskim, a jego aktywność skorelowana jest z potencjałem ekonomicznym regionów oraz ich zaangażowaniem w realizację przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska. Koncentrację geograficzną w zakresie depozytów pozyskanych przez sieć placówek Banku oraz zadłużenia kredytowego na koniec I półrocza 2006 r. przedstawia poniższe zestawienie. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Województwo DEPOZYTY pozyskane przez sieć placówek Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie OGÓŁEM KREDYTY 3,0% 6,8% 6,0% 6,7% 7,1% 4,5% 0,0% 0,0% 2,2% 3,2% 7,5% 5,9% 31,3% 30,8% 1,2% 1,7% 5,0% 3,6% 2,2% 2,7% 3,3% 5,2% 15,3% 10,7% 0,0% 0,0% 4,0% 4,7% 6,9% 6,2% 5,0% 7,3% 100,0% 100,0% 6. INFORMACJE O UMOWACH BANKU 6.1. Umowy ubezpieczeniowe 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) Umowa z dnia 8 lipca 2004 r. zawarta z TU i Reasekuracji CIGNA STU S.A., dotycząca ubezpieczenia niskiego udziału Kredytobiorcy - kredyty hipoteczne (z późniejszymi zmianami); Umowa generalna z dnia 8 lipca 2004 r. zawarta z TU i Reasekuracji CIGNA STU S.A., obejmująca ubezpieczenie mienia od ognia i innych zdarzeń losowych; Generalna umowa ubezpieczenia z dnia 1 lipca 2004 r. zawarta z TU EUROPA S.A., obejmująca ubezpieczenie spłaty kredytu hipotecznego/pożyczki hipotecznej i ubezpieczenie nieruchomości (z późniejszymi zmianami); Generalna umowa z dnia 1 lipca 2004 r. zawarta z TU EUROPA S.A., ubezpieczenia niskiego wkładu kredytów hipotecznych (z późniejszymi zmianami); Umowa z dnia 1 lipca 2004 r. zawarta z TU na Życie EUROPA S.A., dotycząca grupowego ubezpieczenia na życie kredytobiorców (z późniejszymi zmianami); Umowa z dnia 4 lipca 2003 r. zawarta z TUiR CIGNA STU S.A., dotyczy ubezpieczenia spłaty kredytów hipotecznych udzielonych osobom fizycznym; Umowa z dnia 4 lipca 2003 r. zawarta z TUiR CIGNA STU S.A., dotyczy ubezpieczenia spłaty pożyczek hipotecznych; Umowa z dnia 1 września 2003 r. zawarta z TUiR WARTA S.A., dotyczy ubezpieczenia posiadaczy kart płatniczych BOŚ S.A. – Polisa nr 78/02/2003. 6.2. Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem 1) 2) 3) 4) BOŚ S.A. w dniu 29 czerwca 2006 r. zawarł Umowę kredytu w rachunku bieżącym z kluczowym Klientem Banku w kwocie 16 000 000 zł oraz Umowę o ustanowieniu limitu zaangażowania na udzielanie gwarancji bankowych w kwocie 90 000 000 zł (łącznie z zaangażowaniem z tytułu aktualnie funkcjonujących gwarancji). W wyniku zawarcia tych ww. dwóch umów zaangażowanie Banku w stosunku do Spółki oraz podmiotów powiązanych kapitałowo i organizacyjnie, przekroczyło 10% funduszy własnych i wynosi 108 600 00 zł. Warunki cenowe finansowania oparte na warunkach rynkowych – umowa znacząca; Umowa o współpracy nr 4/KFPK/2006 zawarta w dniu 26 czerwca 2006 r. przez BOŚ S.A. z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Umowa wchodzi w życie z dniem 1 sierpnia 2006 r.; Umowa poręczenia portfela kredytów/pożyczek nr 3/KFPK/2006 zawarta w dniu 23 czerwca 2006 r. przez BOŚ S.A. z Bankiem Gospodarstwa Krajowego; Umowa kredytu obrotowego zawarta w dniu 20 czerwca 2006 r. przez BOŚ S.A. z jednym ze 11 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) strategicznych Klientów Banku w kwocie 90 000 000 zł. Warunki cenowe nie odbiegają od warunków rynkowych. Łączne zaangażowanie Banku, przy uwzględnieniu obecnej umowy, w stosunku do Kredytobiorcy oraz podmiotów powiązanych kapitałowo i organizacyjnie, wynosi 116.772.600 zł – umowa znacząca; Umowa kredytu konsorcjalnego inwestycyjnego złotowego na finansowanie zadań związanych z ochroną środowiska zawarta przez Bank z Klientem, będącym spółką prawa handlowego, w dniu 30 maja 2006 r. na kwotę 136 000 000 zł, w tym ze środków BOŚ S.A. w kwocie 26 000 000 zł, w celu dofinansowania budowy elektrowni wiatrowej. Kredyt został udzielony na okres do 21 grudnia 2020 r. Umowa została podpisana na podstawie Umowy w sprawie konsorcjum zawartej w dniu 27 października 2005 r. z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (z późn. zmianami); Umowa pożyczki syndykowanej zawarta przez BOŚ S.A. w dniu 12 maja 2006 r. z siedmioma bankami, które postawiły do dyspozycji BOŚ S.A. środki w wysokości CHF 80 mln na okres 5 lat na finansowanie potrzeb Banku. Agentami pożyczki są Bank Austria Creditanstalt AG i HSH Nordbank AG. Wartość umowy wynosi: 195 584 000 zł (wg kursu średniego NBP z dnia 12 maja 2006 r.). Warunki cenowe finansowania oparte są na warunkach rynkowych – umowa znacząca; Umowa o współpracy w zakresie pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez SEB TFI S.A. (w ramach lokaty inwestycyjnej) zawarta w dniu 20 kwietnia 2006 r.; Umowa kredytu złotowego obrotowego udzielonego przez BOŚ S.A. w dniu 21 października 2005 r. jednemu ze swoich strategicznych klientów na kwotę 50 000 000 zł - z okresem ważności 1 rok. Na dzień 30 czerwca 2006 r. łączne zaangażowanie Banku w stosunku do Spółki oraz podmiotów powiązanych z nią kapitałowo i organizacyjnie wynosi 50 631 184 zł. (nie przekracza 10% funduszy własnych Banku), w związku z tym przedmiotowa umowa przestała mieć charakter umowy znaczącej; Umowa kredytu pomostowego pod akredytywę zawarta w dniu 9 września 2005 r. na kwotę 6 533 879 zł. Kredyt został udzielony przez BOŚ S.A. na okres do 30 czerwca 2006 r. i przeznaczony jest na dofinansowanie projektu inwestycyjnego pn. ”Budowa Parku Elektrowni Wiatrowych w Tymieniu o mocy 50 MW”, realizowanego przez firmę EEZ Sp. Z o.o. Oprocentowanie powyższego kredytu oparte jest o stopę WIBOR powiększoną o marżę banku. Obsługę kredytu będzie prowadził Oddział BOŚ S.A. w Koszalinie, który wcześniej zawarł z EEZ Sp. z o.o., umowy kredytu wskazane w pkt. 48). Łączne zaangażowanie Banku z tytułu powyższych kredytów wynosi 96 499 879 zł. Jednocześnie informujemy, że Kredytobiorca nie wyraził zgody na podanie do publicznej wiadomości jego nazwy – umowa znacząca; Umowa pożyczki syndykowanej zawarta w dniu 19 sierpnia 2005 r. przez pożyczkodawców z dziesięcioma bankami, które postawiły do dyspozycji BOŚ S.A. środki w wysokości CHF 125 mln (324,5 mln zł. – wg. kursu średniego NBP: 2,5960 zł.) na okres 5 lat na finansowanie potrzeb Banku. Agentami pożyczki są Bayerische Landesbank, Monachium i Erste Bank der Oesterreichischen Sparkassen AG, Wiedeń. Pożyczka ta jest oprocentowana według stopy bazowej LIBOR + marża – umowa znacząca; Umowa konsorcjum z dnia 14 czerwca 2005 r. zawarta z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Umowa została zawarta w celu wspólnego dofinansowania budowy parku elektrowni wiatrowych. Na podstawie przedmiotowej umowy Oddział BOŚ S.A. w Koszalinie w dniu 15 czerwca 2005 r. podpisał umowę kredytu konsorcjalnego, inwestycyjnego w kwocie 181 966 000 zł, w tym ze środków BOŚ S.A. – 56 966 000 zł. Kredyt został udzielony na okres do 30 września 2018 r. Nakłady inwestycyjne zadania inwestycyjnego będą współfinansowane z dotacji UE udzielonej w ramach SPO WKP w wysokości 33 000 000 zł. Pod powyższą dotację Oddział Banku w Koszalinie w dniu 27 czerwca 2005 r. udzielił kredytu pomostowego w wysokości 33 000 000 zł z terminem spłaty do 30 lipca 2006 r. Kredytobiorca nie wyraził zgody na podanie do publicznej wiadomości jego nazwy. Łączne zaangażowanie Banku z tytułu powyższych kredytów wynosi 89 966 000 zł. – umowa znacząca; Umowa konsorcjum z dnia 18 maja 2005 r. zawarta z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Umowa została zawarta w celu wspólnego finansowania zadania inwestycyjnego związanego ze zmianą technologii produkcji. Na podstawie ww. umowy Oddział Banku we Włocławku w dniu 21 czerwca 2005 r. podpisał umowę kredytu preferencyjnego związanego z ochroną Środowiska w kwocie 63 000 000 zł, w tym ze środków BOŚ S.A. – 16 000 000 zł. Kredyt został udzielony na okres do 30 marca 2011 r.; Umowa zawarta w dniu 22 października 2004 r. z IBM Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Przedmiotem umowy jest dostarczanie, wykonanie i wdrożenie przez IBM Centralnego Systemu Informatycznego. Umowa: odpowiada wymogom wynikającym z Prawa bankowego w zakresie tzw. outsourcingu, określa termin wdrożenia CSI na 20 miesięcy od daty podpisania umowy, 12 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 21) 22) 23) poddana jest prawu polskiemu (z późniejszymi zmianami); - umowa znacząca; Umowa zawarta w dniu 9 sierpnia 2004 r. z NFOŚiGW w Warszawie na udzielanie przez BOŚ S.A. ze środków NFOŚiGW kredytów preferencyjnych na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych (z późniejszymi zmianami). Umowa została zawarta w wyniku przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego. Na mocy tej umowy NFOŚiGW postawił do dyspozycji BOŚ S.A. kwotę 240 000 000 zł. Kredyty będą wypłacane przez 2 lata licząc od dnia podpisania umowy z NFOŚiGW. Umowa została zawarta na okres do 9 sierpnia 2011 r. - umowa znacząca; Umowa zawarta w dniu 3 sierpnia 2004 r. pomiędzy ELEWARR Sp. z o.o. w Warszawie, a II Oddziałem BOŚ S.A. w Warszawie. Przedmiotem umowy jest udzielenie przez Bank kredytu preferencyjnego na skup i przechowanie zbóż ze zbiorów 2004 r. od producentów krajowych. Kredyt został udzielony na okres od dnia 3 sierpnia 2004 r. do dnia 31 maja 2005 r. w kwocie 60 mln zł. Warunki finansowe umowy o kredyt preferencyjny są zgodne z umową z dnia 30 lipca 2004 r. zawartą przez BOŚ S.A. z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - umowa znacząca; Umowa konsorcjum zawarta w dniu 10 maja 2004 r. pomiędzy BOŚ S.A., Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie. Umowa została zawarta w celu wspólnego finansowania zadania inwestycyjnego pn. “Poprawa jakości wody w Szczecinie” realizowanego przez ZWIK Szczecin. Na podstawie umowy został udzielony kredyt w wysokości 411 mln zł, w tym udział BOŚ S.A. w konsorcjum wyniesie 110 mln zł. Nakłady na inwestycję są współfinansowane z dotacji UE, udzielonej w ramach programu ISPA. Okres spłaty kredytu ustalono na 2023 rok - umowa znacząca; Umowa zawarta w dniu 18 grudnia 2003 r. pomiędzy BOŚ S.A. a Erste Bank Wiedeń. Umowa dotyczy udzielenia pożyczki w wysokości 5 mln EUR na okres trzech lat z przeznaczeniem na finansowanie potrzeb Banku; Umowa zawarta w dniu 21 października 2003 r., z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie na udzielanie przez BOŚ S.A. ze środków NFOŚiGW kredytów preferencyjnych na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych (z późniejszymi zmianami). Na mocy tej umowy NFOŚiGW postawił do dyspozycji BOŚ S.A. kwotę 220 000 000 zł, przeznaczoną na udzielanie kredytów na ww. zadania. Kredyty będą wypłacane przez 3 lata licząc od dnia podpisania umowy. Umowa została zawarta na okres do 22 października 2006 r.; Umowa zawarta w dniu 11 września 2003 r., z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej – Counterpart Fund (z późniejszymi zmianami). Umowa o współpracy w zakresie kredytowania inwestycji budowy, modernizacji i remontu dróg publicznych na terenach zamiejskich. Na podstawie tej umowy Bank udziela kredytów ze środków Funduszu. Umowa została zawarta na czas nieokreślony; Umowa linii kredytowej zawarta w dniu 18 lipca 2003 r., z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. EBI postawił do dyspozycji BOŚ S.A. środki w wysokości 50 mln EUR na okres 12 lat przeznaczone dla małych i średnich firm oraz jednostek samorządu terytorialnego. Kredyt będzie wykorzystany w transzach i będzie poręczony przez Skarb Państwa (w dniu 26 stycznia 2004 r. Skarb Państwa udzielił EBI gwarancji spłaty kredytów w wysokości 50 mln EUR – termin ważności gwarancji upływa 31 grudnia 2017 r.). Podpisana umowa jest pierwszą transzą linii i opiewa na 20 mln EUR; Umowa linii kredytowej zawarta w dniu 2 lipca 2003 r., z Bankiem Rozwoju Rady Europy, który postawił do dyspozycji BOŚ S.A. środki w wysokości 50 mln EUR na okres 15 lat przeznaczone dla jednostek samorządu terytorialnego. Kredyt będzie wykorzystany w transzach i jest poręczony przez Skarb Państwa; W dniu 18 grudnia 2003 r. Skarb Państwa, reprezentowany z upoważnienia Rady Ministrów przez Ministra Finansów, udzielił Bankowi Rozwoju Rady Europy gwarancji spłaty kredytu w wysokości 15 000 000 EUR (pierwsza transza kredytu), zaciągniętego przez BOŚ S.A. na utworzenie linii kredytowych w celu współfinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych jednostek samorządu terytorialnego oraz małych i średnich przedsiębiorców. Termin ważności gwarancji upływa 30 czerwca 2019 r. W dniu 22 czerwca 2006 r. została zawarta Umowa Uzupełniająca nr 2 dotycząca wykorzystywania przez BOŚ S.A. drugiej transzy kredytu w wysokości 35 mln EUR; Umowa pożyczki klubowej zawarta w dniu 26 czerwca 2003 r. pomiędzy BOŚ S.A. a czterema bankami zagranicznymi, które postawiły do dyspozycji BOŚ S.A. środki w wysokości 15 mln EUR na okres 3 lat na finansowanie potrzeb Banku. Agentem pożyczki jest Bank Austria Creditanstalt AG, Wiedeń; Umowa zawarta w dniu 31 grudnia 2002 r., w sprawie udzielania przez Bank Ochrony Środowiska 13 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 24) 25) 26) 27) 28) 29) 6.3. 1) 2) 3) 4) 5) 6) S.A., ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej kredytów preferencyjnych na finansowanie inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii (z późniejszymi zmianami) - kredyty spłacane; Umowa kredytowa zawarta w dniu 4 grudnia 2002 r. zawarta w pomiędzy BOŚ S.A. a Nordic Investment Bank, który udzielił BOŚ S.A. kredytu w wysokości 10 mln EUR na okres 7 lat; Umowa kredytowa z dnia 28 listopada 2001 r., zawarta pomiędzy BOŚ S.A. a Kreditanstalt für Wiederaufbau, Frankfurt na kwotę 10 000 000 EUR; Umowa kredytowa z dnia 22 sierpnia 2001 r., pomiędzy BOŚ S.A. a HSH Nordbank (dawniej Landesbank Schleswig – Holstein Girozentrale - Kiel), na kwotę 36 000 000 EUR, na okres 5 lat; Umowa z dnia 26 czerwca 2001 r., w sprawie udzielania przez Bank Ochrony Środowiska S.A. ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej kredytów preferencyjnych na zadania związane z ochroną środowiska w ramach linii kredytowych (z późniejszymi zmianami); Umowa kredytowa z dnia 25 kwietnia 2001 r. pomiędzy BOŚ S.A. a Kreditanstalt für Wiederaufbau, Frankfurt na kwotę 9 500 000 EUR; Umowa kredytowa z dnia 18 kwietnia 2000 r., pomiędzy BOŚ S.A. a Kreditanstalt für Wiederaufbau, Frankfurt na kwotę 9 130 000 EUR. Umowy z Bankiem Centralnym i organami nadzoru Umowa z NBP zawarta w dniu 3 marca 2005 r. w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunku RTGS w systemie Sorbnet-Euro (z późniejszymi zmianami). Umowa z NBP zawarta w dniu 15 grudnia 2003 r. o udzielanie kredytu lombardowego i o zastaw zabezpieczający ten kredyt; Umowa z NBP o udzielanie kredytu technicznego i przenoszenie praw ze skarbowych papierów wartościowych zawarta w dniu 25 listopada 2003 r.; Umowa z NBP zawarta w dniu 9 października 2003 r. o prowadzenie rachunku i konta depozytowego papierów wartościowych w Rejestrze Papierów Wartościowych; Umowa rachunku lokaty terminowej banku w złotych w NBP zawarta w dniu 13 grudnia 2001 r.; Umowa rachunku bankowego zawarta w dniu 30 czerwca 2000 r. między NBP a BOŚ S.A. (z późniejszymi zmianami). 6.4. Pozostałe umowy Umowa zawarta w dniu 31 stycznia 2005 r. dotycząca uczestnictwa w systemie rozliczania zleceń płatniczych w euro EuroElixir prowadzonym przez Krajową Izbę Rozliczeniową; 2) Umowa zawarta w dniu 5 października 2004 r. dotycząca uczestnictwa w systemie rozliczania zleceń płatniczych w złotych ELIXIR prowadzonym przez Krajową Izbę Rozliczeniową; 3) Umowa zawarta w dniu 10 lutego 2004 r. z Międzybankowym Centrum Gotówki Sp. z o.o. w sprawie obsługi gotówki - świadczenie usług w zakresie odprowadzenia wartości pieniężnych, ich liczenia, sortowania oraz zasilania w wartości pieniężne (z późniejszymi zmianami); 4) Umowa zawarta w dniu 8 grudnia 2003 r. w sprawie wykonywania usług związanych z ochroną osób i mienia dla BOŚ S.A. z “Impel Security Polska” Sp. z o.o. (z późniejszymi zmianami); 5) Umowa zawarta w dniu 15 maja 2002 r., pomiędzy Prebon Yamane (Polska) Sp. z o.o. a BOŚ S.A., dotycząca pośrednictwa w transakcjach zawieranych przez Bank na zagranicznych i krajowym rynku pieniężnym; 6) Umowa zawarta w dniu 16 kwietnia 2002 r., pomiędzy Garban (Poland) Sp. z o.o. a BOŚ S.A. o świadczenie usług pośrednictwa finansowego na rynku pieniężnym; 7) Umowa z dnia 6 lutego 2002 r., pomiędzy BOŚ S.A. a PolCard S.A., dotycząca współpracy w zakresie personalizacji dla Banku kart IAPA i kart Priority Pass (z późniejszymi zmianami); 8) Umowa zawarta w dniu 20 września 2000 r. z PolCard S.A. w sprawie współpracy w zakresie wydawania i obsługi kart Maestro wydawanych w ramach systemu Europay International oraz rozliczania transakcji dokonywanych przy ich użyciu (z późniejszymi zmianami); 9) Umowa zawarta w dniu 12 czerwca 1998 r. z PolCard S.A. w sprawie wykorzystywania Krajowego Systemu Rozliczeń do przetwarzania i rozliczania transakcji dokonanych na terenie Polski przy użyciu kart bankowych wydanych w Polsce w trybie rozliczeń kwotami netto; 10) Umowa zawarta w dniu 12 czerwca 1998 r. z PolCard S.A. w sprawie współpracy w zakresie wydawania kart Eurocard/MasterCard oraz obsługi i rozliczania transakcji dokonanych przy ich użyciu (z późniejszymi zmianami); 1) 14 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 11) Umowa zawarta w dniu 30 marca 1998 r. z VISA INTERNATIONAL SERVICE ASSOCIATION w sprawie członkostwa i licencji na używanie znaku handlowego (Zmiana Umowy Członkostwa z dnia 22 czerwca 2004 r.). 6.5. Umowy z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych 6.5.1. Umowy o dokonanie badań sprawozdań finansowych 1) Umowa zawarta w dniu 1 czerwca 2006 r. z PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. Przedmiotem umowy jest badanie sprawozdania finansowego oraz dokonanie śródrocznego badania sprawozdania finansowego. Badanie sprawozdania finansowego przeprowadzone zostanie w terminie: od 1 listopada 2006 r. do 31 grudnia 2006 r. (badanie wstępne) oraz od 3 stycznia 2007 r. do 31 marca 2007 r. (badanie końcowe). Przegląd sprawozdań finansowych przeprowadzony zostanie w terminie od 5 czerwca 2006 r. do 30 września 2006 r.; 2) Umowa zawarta w dniu 18 lipca 2005 r. z PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. (z późniejszymi zmianami), Przedmiotem umowy jest badanie sprawozdania finansowego jednostkowego i skonsolidowanego. Badanie półroczne przeprowadzone zostanie w terminie od 13 czerwca 2005 r. do 30 września 2005 r. Badanie roczne przeprowadzone zostanie w terminie od 1 listopada 2005 r. do 31 marca 2006 r. 6.5.2. Pozostałe umowy z podmiotem uprawnionym do badań sprawozdań finansowych 1) 2) 3) Umowa oświadczenie usług doradztwa w zakresie organizacji i informatyzacji rachunkowości zawarta w dniu 23 czerwca 2006 r. z PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. Umowa o świadczenie usług w zakresie doradztwa podatkowego zawarta w dniu 7 listopada 2005 r. z PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o.; Umowa zawarta w dniu 12 stycznia 2005 r. z PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. w zakresie doradztwa podatkowego. Umowa będzie obowiązywać w terminie od 13 stycznia 2005 r. do 12 stycznia 2006 r. II. WYNIKI FINANSOWE GRUPY 1. BILANS Suma bilansowa Grupy była wyższa o 762,1 mln zł w porównaniu do stanu na koniec 2005 r. Po stronie pasywnej odnotowano głównie wzrost zobowiązań klientów, natomiast po stronie aktywnej nastąpił głównie wzrost w pozycji inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe oraz pozycji kasa, środki w banku centralnym. 1.1. Aktywa i pasywa z punktu widzenia płynności Z uwagi na fakt, że w skład Grupy Kapitałowej wchodzi tylko DM BOŚ S.A., którego skala działalności jest niewielka w porównaniu z aktywami grupy, decydujący wpływ na płynność grupy ma płynność Banku. Należy jednak podkreślić, że DM BOŚ S.A. posiada odpowiednie zapasy aktywów płynnych (w dużej mierze lokowanych w BOŚ S.A.) dla realizacji wszystkich swoich zobowiązań. Dopasowanie lub kontrolowane niedopasowanie terminów zapadalności i stóp procentowych aktywów i zobowiązań ma podstawowe znaczenie dla Zarządzania Bankiem. Kompletne dopasowanie wszystkich pozycji zdarza się w bankach bardzo rzadko, ponieważ transakcje zawierane są często na nieokreślone terminy i są zróżnicowane pod względem rodzaju. Bank stosuje zweryfikowane modele pozwalające ocenić maksymalny bezpieczny poziom zróżnicowania struktury terminowej. Wymogi w zakresie płynności dotyczące obsługi gwarancji, otwartych linii kredytowych i akredytyw są znacznie niższe niż nominalna wartość zobowiązania, z uwagi na fakt, że część zobowiązań dotycząca udzielenia kredytu nie zostanie nigdy wykorzystana a prawdopodobieństwo realizacji gwarancji, jak wynika z prowadzonych analiz, jest bardzo niskie (nie przekracza 5%). W związku z powyższym na bazie przeprowadzonych analiz (uwzględniających prawdopodobieństwo ponownego ulokowania środków o bliskim terminie zapadalności) Zarząd Banku ustala minimalne limity środków jakie muszą być dostępne w celu zabezpieczenia sytuacji płynnościowej Banku, a tym samym zaspokojenia potrzeb klientowskich. 15 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 1.2. Pasywa Grupy 1.2.1. Zmiany w strukturze pasywów Lp. Wyszczególnienie 1. Zobowiązania wobec BC 2. 6. 7. Zobowiązania wobec innych banków Pochodne instrumenty finansowe oraz pozostałe zobowiązania przeznaczone do obrotu Zobowiązania wobec klientów Zobowiązania z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych Rezerwy Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego 8. Pozostałe zobowiązania 9. Kapitał własny * 10. Wynik finansowy netto roku bieżącego 3. 4. 5. PASYWA RAZEM 31.12.2005 30.06.2006 tys. zł % tys. zł Dynamika % 31.12.05=100 220 0,0 170 0,0 129,4 972 851 11,8 955 123 12,7 101,9 3 159 0,0 137 0,0 2 305,8 6 539 860 79,1 5 771 200 76,9 113,3 416 0,0 439 0,0 94,8 54 206 1 331 0,7 0,0 55 581 12 782 0,7 0,2 97,5 10,4 46 537 0,6 82 533 1,1 56,4 621 122 7,5 582 352 7,8 106,7 24 249 0,3 41 533 0,6 x 8 263 951 100,0 7 501 850 100,0 110,2 * łącznie z niepodzielonym wynikiem finansowym z lat ubiegłych, z wyłączeniem wyniku finansowego roku bieżacego Głównym źródłem finansowania działalności Grupy w I półroczu 2006 r. były zobowiązania wobec klientów oraz zobowiązania wobec innych banków, które stanowiły 90,9% pasywów Banku. Wzrost zobowiązań wobec klientów w stosunku do końca 2005 r. wynikał głównie ze wzrostu depozytów BOŚ S.A. i to zarówno depozytów sektora budżetowego, podmiotów gospodarczych, jak i osób prywatnych. Wzrost kapitałów własnych Grupy wynika przede wszystkim z dokonanego podziału zysku Banku za 2005 r. 1.2.2. Źródła finansowania działalności Grupy Główne źródło finansowania działalności Grupy stanowi baza depozytowa BOŚ S.A., w tym: • środki depozytowe pozyskiwane przez sieć placówek Banku, • środki pozyskane z rynku międzybankowego (depozyty bankowe oraz kredyty długoterminowe), • środki pozyskane od obcych donatorów na działalność kredytową (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej). Lp. Wyszczególnienie 30.06.2006 tys. zł 31.12.2005 % tys. zł Dynamika % 31.12.2005=100 I. BOŚ S.A. 7 461 475 99,3 6 672 222 99,2 111,8 1. Baza depozytowa 7 446 220 99,1 6 653 678 98,9 111,9 a. Zobowiązania wobec innych Banków (kapitał) 973 367 13,0 955 388 14,2 101,9 b. 5 945 137 79,1 5 118 371 76,1 116,2 365 0,0 386 0,0 94,7 d. Zobowiązania wobec klientów (kapitał) * Zobowiązania z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych (kapitał) Środki od obcych donatorów 527 351 7,0 579 533 8,6 91,0 2. 3. 4. Pozostałe zobowiązania ** Korekta z tytułu prowizji do rozliczenia w czasie *** Odsetki 2 508 -4 937 17 683 0,0 -0,1 0,3 540 -3 826 21 830 0,0 0,0 0,3 464,3 x 81,0 II. DM BOŚ S.A. **** III. Korekty konsolidacyjne c. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA OGÓŁEM***** 198 161 2,7 164 678 2,4 120,3 -146 629 -2,0 -110 118 -1,6 133,2 7 513 007 100,0 6 726 782 100,0 111,7 * z wyłączeniem środków od obcych donatorów (poz.1d.) oraz pozostałych zobowiązań (poz. 2) ** środki w drodze i inne zobowiązania *** wartość prowizji do rozliczenia w czasie od zaciągniętych kredytów, pożyczek i gwarancji **** bez korekt konsolidacyjnych ***** źródła finansowania razem stanowią sumę 3 pozycji skonsolidowanego bilansu Grupy Kapitałowej, tj: zobowiązań wobec innych banków, zobowiązań wobec klientów oraz zobowiązań z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych 1.2.3. Baza depozytowa Banku Baza depozytowa jest podstawowym i głównym źródłem finansowania działalności Banku, a jej wielkość determinuje skalę działalności dochodowej Banku. 16 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 Baza depozytowa ogółem Banku (kapitał bez odsetek) w I półroczu 2006 r. wzrosła o 792,5 mln zł, natomiast w porównaniu do stanu na koniec I półrocza ubiegłego roku była wyższa o 1 595,0 mln zł. Lp. Wyszczególnienie 30.06.2006 31.12.2005 tys. zł 30.06.2005 % tys. zł Dynamika tys. zł % % 31.12.05 30.06.05 1 006 570 13,5 764 492 11,5 929 892 15,8 131,7 562 280 7,6 728 033 10,9 594 144 10,2 77,2 94,6 5 877 370 78,9 5 161 153 77,6 4 327 207 74,0 113,9 135,8 1. STRUKTURA TERMINOWA a środki bieżące b overnight c środki terminowe 108,2 2. STRUKTURA WALUTOWA a w PLN b w walutach obcych DEPOZYTY OGÓŁEM * 5 952 806 79,9 5 274 382 79,3 4 815 602 82,3 112,9 123,6 1 493 414 20,1 1 379 296 20,7 1 035 641 17,7 108,3 144,2 7 446 220 100,0 6 653 678 100,0 5 851 243 100,0 111,9 127,3 * wraz ze środkami powierzonymi na kredyty, lokatami międzybankowymi, kredytami od banków zagranicznych, Bankowymi Papierami Wartościowymi "Ekobonus". Depozyty ogółem nie uwzględniają pozostającej do rozliczenia według efektywnej stopy procentowej prowizji. W strukturze walutowej szybciej wzrastały depozyty złotowe niż walutowe. Natomiast w strukturze terminowej depozytów dominujący udział nadal miały depozyty terminowe, jednak dynamika ich wzrostu była niższa niż dynamika depozytów bieżących. Wysoka atrakcyjność oferty Banku spowodowała, iż środki depozytowe pozyskane przez sieć placówek Banku na rynkach lokalnych dynamicznie wzrastały, a ich udział w strukturze bazy depozytowej ogółem na koniec I półrocza 2006 r. wyniósł 76,4%, wobec 73,3% na koniec 2005 r. i 78,7% na koniec I półrocza 2005 r. Wzrost depozytów pozyskiwanych od sektora budżetowego, podmiotów gospodarczych, jak również od osób fizycznych świadczy o wysokiej atrakcyjności oferty Banku oraz skutecznej działalności marketingowej. W bazie depozytowej ogółem, w porównaniu do stanu na koniec I półrocza 2005 r. najwyższy nominalny wzrost odnotowano w grupie depozytów podmiotów gospodarczych oraz sektora budżetowego, w strukturze walutowej wzrost zarówno depozytów złotowych, jak i depozytów walutowych, natomiast w strukturze terminowej wzrost depozytów terminowych i środków bieżących przy spadku środków overnight. Największa koncentracja w zakresie pozyskiwanych środków przez placówki Banku na koniec I półrocza 2006 r. wystąpiła w województwach: mazowieckim, śląskim oraz małopolskim (szersza informacja w rozdziale I. p. 5.4. Koncentracja geograficzna). Przeciętna podstawowa stopa oprocentowania tych środków w I półroczu 2006 r. ukształtowała się na poziomie 3,06% (4,38% w I półroczu 2005 r.), przy czym dla depozytów złotowych wyniosła 3,19% (4,65% w I półroczu 2005 r.), a depozytów walutowych 1,56% (1,28 w I półroczu 2005 r.). 1.2.4. Informacje o zaciągniętych kredytach, o umowach pożyczek, z uwzględnieniem terminów ich wymagalności oraz o udzielonych poręczeniach lub gwarancjach Umowy dotyczące zaciągniętych kredytów i pożyczek: 1) W dniu 12 maja 2006 r. Bank podpisał Umowę pożyczki syndykowanej z siedmioma bankami, które postawiły do dyspozycji BOŚ S.A. środki w wysokości 80 mln CHF na okres 5 lat na finansowanie potrzeb Banku. Agentami pożyczki są Bank Austria Creditanstalt AG i HSH Nordbank AG. 2) W dniu 19 sierpnia 2005 r. Bank podpisał umowę pożyczki syndykowanej z dziesięcioma zagranicznymi instytucjami finansowymi na kwotę 125 mln CHF na okres 5 lat. Agentami tej pożyczki są Bayerische Landesbank, Monachium i Ersted Bank der Oesterreichischen Sparkassen AG, Wiedeń (szerzej w rozdziale I. p. 6.2. Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem). 3) Umowa linii kredytowej zawarta w dniu 18 lipca 2003 r., z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. EBI postawił do dyspozycji BOŚ S.A. środki w wysokości 50 mln EUR. Skarb Państwa udzielił EBI gwarancji spłaty kredytów w wysokości 50 mln EUR – termin ważności gwarancji upływa 31 grudnia 2017 r.). Podpisana umowa jest pierwszą transzą linii i opiewa na 20 mln EUR (szerzej w rozdziale I. p. 6.2. Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem). 4) Umowa linii kredytowej zawarta w dniu 2 lipca 2003 r., z Bankiem Rozwoju Rady Europy, który postawił do dyspozycji BOŚ S.A. środki w wysokości 50 mln EUR na okres 15 lat przeznaczone dla jednostek samorządu terytorialnego. Kredyt będzie wykorzystany w transzach i jest poręczony 17 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 przez Skarb Państwa (szerzej w rozdziale I. p. 6.2. Umowy współpracy lub kooperacji z Bankiem). 1.2.5. Informacje o zaciągniętych kredytach, umowach pożyczek, poręczeń i gwarancji, nie dotyczących działalności operacyjnej Grupy W I półroczu 2006 r. BOŚ S.A. jako podmiot dominujący nie zaciągał kredytów, pożyczek, nie otrzymał poręczeń i gwarancji nie dotyczących działalności operacyjnej Banku. 1.2.6. Opis wykorzystania wpływów z emisji papierów wartościowych W I połowie 2006 r. Bank nie korzystał ze środków pozyskanych w drodze emisji akcji lub innych papierów wartościowych. 1.3. Aktywa Grupy 1.3.1. Zmiany w strukturze aktywów Największy udział w aktywach Grupy stanowiły kredyty i pożyczki udzielone klientom oraz inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe, których łączny udział wynosił 87,1%, wobec 91,7% na koniec 2005 r. Lp. Wyszczególnienie tys. zł 1. 31.12.2005 30.06.2006 % tys. zł Dynamika % 31.12.05=100 3. Kasa, środki w BC Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Inne lokaty na rynku pieniężnym 4. Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu 5. Pochodne instrumenty finansowe 3 042 0,0 13 464 0,2 6. Kredyty i pożyczki udzielone klientom 5 626 885 68,1 5 739 480 76,4 98,0 7. Inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe 1 569 178 19,0 1 144 337 15,3 137,1 8. Aktywa zastawione 9. 11. Aktywa przeznaczone do sprzedaży Rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne oraz nieruchomości inwestycyjne Aktywa z tytułu podatku dochodowego 12. Inne aktywa 2. 10. AKTYWA RAZEM 495 434 6,0 114 325 1,5 433,4 138 425 1,7 198 184 2,6 69,8 91 587 1,1 94 995 1,3 96,4 571 0,0 378 0,0 151,1 22,6 132 771 1,6 0 0,0 x 3 622 0,0 0 0,0 x 178 695 2,2 172 271 2,3 103,7 10 488 0,1 12 983 0,2 80,8 13 253 0,2 11 433 0,2 115,9 8 263 951 100,0 7 501 850 100,0 110,2 W porównaniu do stanu na koniec 2005 r. aktywa zwiększyły się o 10,2%. W ich strukturze wzrost odnotowano w pozycji inwestycyjne (lokacyjne) papiery wartościowe (efekt ulokowania środków depozytowych pozyskanych od klientów przez Bank w ostatnim kwartale w dłużne papiery wartościowe) oraz pozycji kasa operacje z Bankiem Centralnym (stan przejściowy wynikający z dużej redukcji operacji otwartego rynku). Zwiększeniu stanu aktywów nie towarzyszył wzrost kredytów i pożyczek (spadek o 2%). W rezultacie, ich udział w aktywach zmniejszył się o 8,3 p.p. 1.3.2. Charakterystyka polityki kredytowej Banku Celem BOŚ S.A. w pierwszym półroczu roku 2006 w zakresie działalności kredytowej było kształtowanie takiego wolumenu i struktury portfela kredytowego, które zapewniłyby realizację planowanych zadań biznesowych Banku, w warunkach akceptowalnego poziomu ryzyka. Służyło temu kształtowanie zdywersyfikowanego portfela kredytowego, ze znaczącym udziałem małych i średnich firm, mikroprzedsiębiorstw. Dążono do zintensyfikowania kredytowania celów i zadań proekologicznych. Zdefiniowano rynki docelowe, rozwijano finansowanie potrzeb inwestycyjnych i bieżącej działalności podmiotów gospodarczych oraz kredytowanie hipoteczne i detaliczne nie związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych. Oferta produktowa dostosowana była do poszczególnych segmentów rynku, zasady indywidualnej obsługi stosowane były wobec klientów o szczególnym znaczeniu dla Banku. Podjęto działania dla zwiększenia efektywności działalności windykacyjnej. Bank - jako sygnatariusz Deklaracji ONZ „Bankowość a Środowisko” - nie udzielał kredytów na przedsięwzięcia, które stanowić by mogły potencjalne źródło degradacji środowiska naturalnego. 18 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 W obszarze zarządzania ryzykiem kredytowym rozpoznawano ryzyko towarzyszące działalności kredytowej i podejmowano działania dla jego kwantyfikowania i optymalizacji. Podstawową zasadą ograniczania ryzyka działalności kredytowej było przestrzeganie obowiązujących procedur. Bank uzależniał przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy, czyli zdolności do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Podstawą oceny ryzyka kredytowego była ocena ratingowa klienta i transakcji. Bank przyjmował zabezpieczenia, które powinny zapewniać odzyskanie kwoty wierzytelności wraz z prowizją, odsetkami i ewentualnymi kosztami dochodzenia należności w przypadku, gdyby kredytobiorca nie regulował dobrowolnie tych płatności. Ocena ryzyka kredytowego pojedynczego podmiotu dokonywana była na tle sytuacji ekonomicznej branży, lokalnego rynku i kraju. Aby wiązać ryzyko klienta z ryzykiem całej gospodarki monitorowane były wybrane jej makroparametry. Bank zmniejszał ryzyko poprzez kredytowanie klientów, z którymi współpracował od dłuższego czasu oraz wnikliwą ocenę i ostrożność w kredytowaniu nowych klientów. Szczególnie istotne znaczenie dla obniżania ryzyka działalności kredytowej miało obowiązkowe monitorowanie sytuacji finansowej klienta i ryzyka transakcji kredytowej. W celu usprawnienia procesu zarządzania ryzykiem kredytowym Bank zakupił informatyczny system zarządzania ryzykiem kredytowym. Bank wdrażał postanowienia Nowej Umowy Kapitałowej (określające podstawowe wymogi zabezpieczenia kapitałowego przed ryzykiem kredytowym, rynkowym i operacyjnym) oraz Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Bank w swoich działaniach kredytowych ściśle przestrzegał postanowień „Prawa bankowego” i uchwał Komisji Nadzoru Bankowego, wewnętrznych procedur i reguł sztuki bankowej. Bank rozwijał współpracę z bankami europejskimi w zakresie obsługi ich linii kredytowych, przygotowany jest do udzielania kredytów na finansowanie projektów objętych programami unijnymi i do obsługi klientów z obszaru Unii Europejskiej, zainteresowanych jego misją ekologiczną. 1.3.3. Struktura udzielonych kredytów w okresie sprawozdawczym W I połowie 2006 roku Bank udzielił 6 087 kredytów i pożyczek na kwotę 850,1 mln zł. W analogicznym okresie roku ubiegłego BOŚ S.A. udzielił 10 246 kredytów i pożyczek na kwotę 1 806,6 mln zł. Należy jednak zaznaczyć, iż akcja kredytowa w I półroczu 2005 r. obejmowała również kredyty udzielone na zakup akcji Grupy LOTOS S.A. w wysokości 642 mln zł. Struktura kredytów udzielonych (w ujęciu wartościowym) w I półroczu br. przedstawia się następująco: • 57,7 % stanowiły kredyty inwestycyjne (w tym 13,6% kredyty na cele mieszkaniowe udzielone klientom indywidualnym), • 40,6 % kredyty obrotowe na działalność gospodarczą, • 1,5% kredyty konsumpcyjne i pożyczki, • 0,2% wykup wierzytelności. W I półroczu 2006 r. na cele proekologiczne udzielono (łącznie ze środkami powierzonymi w kredytach konsorcjalnych) 840 kredytów w łącznej wysokości 294,3 mln zł, wobec 1 503 kredytów w wysokości 518,2 mln zł udzielonych w analogicznym okresie roku ubiegłego. W I połowie br. BOŚ S.A. udzielił 345 kredytów preferencyjnych na kwotę 83,8 mln zł. W ramach kredytów komercyjnych proekologicznych (495 kredytów; 96,9 mln zł), współfinansowano głównie przedsięwzięcia termomodernizacyjne (356 kredytów; 81,6 mln zł). Obniżenie wysokości udzielonych w I półroczu br. kredytów proekologicznych w stosunku do I półrocza 2005 r. wynikało m.in. rozdysponowania już w roku ubiegłym postawionych przez NFOŚiGW środków w ramach linii kredytowych na lata 2004-2006. 19 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 1.3.4. Kredyty i pożyczki Lp. Wyszczególnienie 30.06.2006 31.12.2005 tys. zł 1. Zadłużenie kredytowe BOŚ S.A. - kapitał 2. Odsetki, dyskonto, prowizje ESP 3. Eliminacje 4. Kredyty i pożyczki brutto 5. Pozostałe należności 6. Odpisy aktualizujące kredyty i pożyczki udzielone klientom Kredyty i pożyczki udzielone klientom Zmiana (+/-) tys. zł 5 914 560 6 031 520 -116 960 -12 327 -14 494 2 167 -1 680 -1 995 315 5 900 553 6 015 031 -114 478 81 524 84 673 -3 149 -355 192 -360 224 5 032 5 626 885 5 739 480 -112 595 Na poziom działalności kredytowej Grupy miało wpływ przede wszystkim zadłużenie kredytowe Banku. Wartość bilansowa kredytów i pożyczek udzielonych klientom Grupy na koniec I półrocza 2006 r. w porównaniu do stanu na koniec 2005 r. była niższa o 112,6 mln zł, głównie na skutek spadku o 130,5 mln zł kredytów obrotowych na działalność gospodarczą, przy wzroście o 54,0 mln zł kredytów inwestycyjnych pozaekologicznych, przede wszystkim kredytów mieszkaniowych. W porównaniu do stanu na koniec analogicznego okresu roku ubiegłego wzrósł stan kredytów inwestycyjnych udzielanych zarówno na cele proekologiczne i jak i pozostałe. W strukturze podmiotowej spadek miał miejsce w grupie kredytów dla podmiotów gospodarczych oraz sektora budżetowego. Największy nominalny przyrost zadłużenia kredytowego odnotowano w grupie kredytów dla osób fizycznych (głównie kredytów mieszkaniowych) zarówno w stosunku do stanu na koniec 2005 r. jak i koniec I półrocza 2005 r. Na skutek tego znaczny wzrost portfela kredytowego zanotowano w segmencie detalicznym. W strukturze walutowej nastąpił wzrost udziału kredytów walutowych (głównie kredyty w CHF) zarówno w porównaniu do stanu na koniec 2005 r. jak i stanu na koniec analogicznego okresu roku ubiegłego. Jednak w I półroczu 2006 r. doszło do wyhamowania tempa wzrostu kredytów walutowych w związku z działaniami mającymi na celu zmniejszenie ryzyka walutowego Banku. Na koniec I półrocza 2006 r. największa koncentracja w zakresie zadłużenia kredytowego występowała w województwach: mazowieckim, śląskim oraz małopolskim. Przeciętna podstawowa stopa oprocentowania kredytów udzielonych ze środków własnych Banku wyniosła w I półroczu 2006 r. 5,03% (6,81% w I półroczu 2005 r.), a po wyłączeniu kredytów zagrożonych 5,63% (7,85% w I półroczu 2005 r.). Zadłużenie kredytowe ogółem według terminów zapadalności przedstawia poniższe zestawienie. Lp. Wyszczególnienie 30.06.2006 tys. zł % 1. Do 1 roku 1 637 767 27,7 2. Od 1 roku do 5 lat 1 910 370 32,3 3. Powyżej 5 lat 1 790 104 30,3 4. Dla których termin zapadalności upłynął 576 319 9,7 5 914 560 100,0 ZADŁUŻENIE KREDYTOWE RAZEM *wartość brutto kredytów dla potrzeb sprawozdania Zarządu nie uwzględnia pozostających do rozliczenia według efektywnej stopy procentowej prowizji oraz dyskonta. Szczegółowe omówienie działalności kredytowej Banku opracowano w Sprawozdaniu za I półrocze 2006 r. (SAB-P/2006). 1.3.5. Informacje o udzielonych pożyczkach, a także udzielonych poręczeniach i gwarancjach z uwzględnieniem jednostek powiązanych Na koniec I półrocza 2006 r. należności brutto (bez odsetek i rezerw) Banku od jednostek powiązanych wyniosły: Dom Maklerski BOŚ S.A. 1,4 mln zł, TIL EKOLEASING S.A. (w upadłości) 19,7 mln zł. 20 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 Zadłużenie kredytowe udzielone przedstawia poniższe zestawienie: Lp. jednostkom powiązanym według terminów Wyszczególnienie zapadalności, 30.06.2006 tys. zł % 1. Do 1 roku 492,0 2,3 2. Od 1 roku do 5 lat 902,0 4,3 3. Powyżej 5 lat 4. Dla których termin zapadalności upłynął ZADŁUŻENIE KREDYTOWE RAZEM* 0,0 0,0 19 669,6 93,4 21 063,6 100,0 * bez odsetek i rezerw. 2. ZOBOWIĄZANIA POZABILANSOWE GRUPY 2.1. Opis udzielonych przez Bank poręczeń i gwarancji w okresie sprawozdawczym W I półroczu 2006 r. Bank udzielił 119 gwarancji i poręczeń na kwotę 95,8 mln zł. Większość (ilościowo) udzielonych w bieżącym roku gwarancji dotyczy zobowiązań przetargowych i należytego wykonania robót lub kontraktu. Zleceniodawcami gwarancji były, wg stanu ich zobowiązań na koniec I półrocza 2006 r.: - w 98,4% jednostki niefinansowe, - w 1,6% sektor instytucji rządowych i samorządowych. 2.2. Wartość zobowiązań pozabilansowych udzielonych i otrzymanych Grupy Poniżej przedstawiono zestawienie zobowiązań pozabilansowych Grupy na dzień 30 czerwca 2006 r. Lp. Wyszczególnienie I. 1. 1.1 Aktywa i zobowiązania warunkowe: Zobowiązania warunkowe: finansowe 31.12.2005 30.06.2006 tys. zł % tys. zł Dynamika % 31.12.05=100 2 219 536 40,6 2 409 076 41,3 1 429 658 26,1 1 489 409 25,5 92,1 96,0 1 185 328 21,6 1 257 552 21,5 94,3 1.2 gwarancyjne 244 330 4,5 231 857 4,0 105,4 2. Aktywa warunkowe: 789 878 14,5 919 667 15,8 85,9 507 817 9,3 610 625 10,5 83,2 282 061 5,2 309 042 5,3 91,3 1 578 817 28,9 1 778 864 30,5 88,8 1 664 583 30,5 1 645 817 28,2 101,1 8 473 0,2 123 559 2,1 6,9 1 636 039 29,9 1 510 240 25,9 108,3 16 800 0,3 8 750 0,1 192,0 3 271 0,1 3 268 0,1 100,1 5 462 936 100,0 5 833 757 100,0 93,6 2.1 2.2 II. III. 1. 2. 3. 4. finansowe gwarancyjne Zobowiązania związane z realizacją operacji kupna/sprzedaży walut Pozostałe: Papiery wartościowe otrzymane i do otrzymania Papiery wartościowe do wydania Gwarantowanie emisji Zobowiązania z tytułu zawartej umowy leasingu operacyjnego Pozycje pozabilansowe OGÓŁEM Według stanu na 30 czerwca 2006 r. jednostki zależne BOŚ S.A. nie posiadają zobowiązań pozabilansowych z tytułu gwarancji czy poręczenia udzielonego przez Bank. 3. WYNIKI FINANSOWE GRUPY 3.1. Rachunek wyników Grupy Zysk netto Grupy w I półroczu 2006 r. wyniósł 24,2 mln zł i był wyższy w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego o 10,2 mln zł. Odnotowany wzrost zysku netto wynikał z: • istotnego zwiększenia wyniku z tytułu opłat i prowizji (9,8 mln zł), głównie dzięki zwiększeniu dochodów prowizyjnych przez DM BOŚ S.A., • wzrostu wyniku z pozycji wymiany (o 8,2 mln zł), głównie na skutek transakcji z klientami, w tym przede wszystkim z tytułu udzielonych kredytów na cele mieszkaniowe denominowanych w CHF, • korzystniejszego ukształtowania się wyniku odpisów (netto) z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek (- 2,2 mln zł w I półroczu 2006 r. wobec -13,0 mln zł w analogicznym okresie 2005 r.). 21 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 Lp. Wyszczególnienie I półrocze 2006 I półrocze 2005 Zmiana Dynamika w tys. zł 30.06.2005=100 1. Wynik z tytułu odsetek 84 198 92 472 -8 274 91,1 2. Wynik z tytułu opłat i prowizji 45 017 35 220 9 797 127,8 3. Przychody z tytułu dywidend 62 4 58 1 550,0 3 702 2 767 935 133,8 207 3 696 -3 489 5,6 20 912 12 701 8 211 164,6 -1 953 -646 -1 307 302,3 -2 202 -13 000 10 798 16,9 -117 844 -112 523 -5 321 104,7 -232 0 -232 x 31 867 20 691 11 176 154,0 31 867 20 691 11 176 154,0 4. Wynik na handlowych papierach wartościowych * Wynik inwestycyjnych (lokacyjnych) papierach 5. wartościowych 6. Wynik z pozycji wymiany 7. Wynik pozostałych przychodów/kosztów operacyjnych Wynik odpisów (netto) z tytułu utraty wartości kredytów i 8. pożyczek 9. Ogólne koszty administracyjne Wynik z aktywów trwałych zakwalifikowanych jako 10. przeznaczone do sprzedaży 11. WYNIK DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ 12. ZYSK (STRATA) BRUTTO 13. Obciążenia podatkowe -7 618 -6 597 -1 021 115,5 14. ZYSK (STRATA) NETTO 24 249 14 094 10 155 172,1 * w tym wynik ze SWAP, który według stanu na 30.06.2006 r. wyniósł 7,3 mln zł, na 30.06.2005 r. wyniósł 3,5 mln zł. Grupa odnotowała wyższe ogólne koszty administracyjne o 5,3 mln zł. Koszty działania Banku nie uległy istotnej zmianie, pomimo zwiększenia liczby placówek Banku (o 9 w stosunku do stanu na koniec czerwca ub.r.) oraz wydatków na modernizację infrastruktury informatyczno-technicznej Banku. Wzrost kosztów Grupy był związany głównie z działalnością DM BOŚ S.A., w tym zwiększeniem powiązanych z wynikami kosztów wynagrodzeń. GRUPA KAPITAŁOWA BOŚ S.A. po konsolidacji Korekty i wyłączenia konsolidacyjne Przekształcenie do MSR Wyszczególnienie BOŚ S.A. * Lp. Dom Maklerski BOŚ S.A. * 3.2. Rachunek wyników w podziale na podmioty Grupy w tys. zł 1. Wynik z tytułu odsetek 80 603 2 329 1 266 0 84 198 2. Wynik z tytułu opłat i prowizji 28 766 16 340 0 -89 45 017 3. Przychody z tytułu dywidend 6 999 62 0 -6 999 62 4. Wynik na handlowych papierach wartościowych Wynik na inwestycyjnych (lokacyjnych) papierach wartościowych Wynik z pozycji wymiany -893 4 595 0 0 3 702 204 3 0 0 207 21 053 144 -285 0 20 912 -2 079 -523 711 -62 -1 953 -14 927 -524 13 249 0 -2 202 -105 598 -12 696 299 151 -117 844 0 0 -232 0 -232 14 128 9 730 15 008 -6 999 31 867 14 128 9 730 15 008 -6 999 31 867 -2 955 -2 114 -2 549 0 -7 618 582 0 35 -617 0 11 755 7 616 12 494 -7 616 24 249 5. 6. 7. Wynik pozostałych przychodów/kosztów operacyjnych Wynik odpisów (netto) z tytułu utraty wartości kredytów i 8. pożyczek 9. Ogólne koszty administracyjne Wynik z aktywów trwałych zakwalifikowanych jako 10. przeznaczone do sprzedaży 11. WYNIK DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ 12. ZYSK (STRATA) BRUTTO 13. Obciążenia podatkowe Udział w zyskach (stratach) jednostek wycenianych 14. metodą praw własności 15. ZYSK (STRATA) NETTO * stan księgowy (przed zastosowaniem MSR) 22 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 3.3. Różnica pomiędzy prognozami a zrealizowanymi wynikami finansowymi w 2006 r. Grupa nie publikowała żadnych prognoz wyników finansowych na 2006 r. 4. CZYNNIKI I NIETYPOWE ZDARZENIA W I półroczu 2006 r. nie wystąpiły nietypowe zdarzenia mające wpływ na wyniki Grupy. III. OCENY I PROGNOZY DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI GRUPY 1. ZARZĄDZANIE GRUPĄ Grupa nie prowadzi wspólnej polityki gospodarowania. W I półroczu 2006 r. nie zaszły zmiany w zakresie zarządzania Grupą Kapitałową Banku. 2. ZARZĄDZANIE BANKIEM Działalność Banku w I półroczu 2006 r. podlegała stałej wielostronnej ocenie ze strony organów Banku, tj. Zarządu, jak i Rady Nadzorczej Banku, z punktu widzenia podejmowania adekwatnego ryzyka, oceny rentowności produktów oraz zgodności podejmowanych działań z zadaniami wyznaczonymi w: „Planie finansowym Banku Ochrony Środowiska S.A. na 2006 rok” i w planach operacyjnych poszczególnych jednostek organizacyjnych Banku oraz w „Planie inwestycyjnym Banku Ochrony Środowiska S.A. na 2006 rok”. W I półroczu 2006 r. Bank realizował Projekt Centralnego Systemu Informatycznego w ramach, którego planowane jest w 2007 r. wdrożenie centralnego systemu transakcyjnego z księgą główną oraz hurtowni danych. Zrealizowanie projektu będzie istotnym krokiem w zakresie modernizacji systemów informatycznych Banku. Działalność Banku podlegała także systemowi kontroli wewnętrznej, którego istotnym elementem były kontrole realizowane przez Departament Audytu i Kontroli Wewnętrznej. Ocenie Departamentu podlegała działalność jednostek i komórek organizacyjnych Banku. 3. ZARZĄDZANIE RYZYKAMI FINANSOWYMI 3.1. Cel i organizacja zarządzania ryzykami finansowymi Celem zarządzania ryzykiem jest maksymalizacja wyniku finansowego Banku przy jednoczesnym ograniczeniu zagrożeń pojawiających się w jego działalności. Zgodnie z rekomendacjami Komisji Nadzoru Bankowego, najważniejszą rolę w procesie zarządzania ryzykiem pełnią naczelne organy Banku: Rada Nadzorcza i Zarząd Banku oraz wyspecjalizowane komitety, na które Zarząd Banku deleguje część uprawnień. Za zarządzanie ryzykami (z wyłączeniem ryzyka kredytowego) w BOŚ S.A. odpowiedzialny jest Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami. Kształtuje on politykę zarządzania aktywami i pasywami, pozwalającą na realizację Planu finansowego Banku, przy zachowaniu ograniczeń wynikających z ustalonego, dopuszczalnego poziomu ekspozycji Banku na ryzyka finansowe. Analiza ryzyka kredytowego należy do kompetencji Komitetu Kredytowego Centrali. Wdrożenie w Banku wymagań wynikających z Nowej Umowy Kapitałowej Komitetu Bazylejskiego koordynuje powołany w II połowie 2005 r. Komitet Sterujący. W I połowie 2006 r. Bank podjął intensywne działania wdrożeniowe. Rozszerzono strukturę Projektu; podjęto prace wg. szczegółowych harmonogramów działań w zakresie poszczególnych filarów NUK. W BOŚ S.A. monitorowanie ryzyk finansowych stanowi jeden z podstawowych elementów procesu zarządzania aktywami i pasywami. W ramach tego procesu Bank kompleksowo analizuje ekspozycję na: ryzyko rynkowe (w tym: ryzyko walutowe, stopy procentowej i cenowe), ryzyko płynności i ryzyko operacyjne oraz ryzyko kredytowe. Metody monitorowania poszczególnych rodzajów ryzyka oraz podział kompetencji w tym zakresie zdefiniowane są w wewnętrznych procedurach BOŚ S.A. W czerwcu 2006 r. zostały zaktualizowane zatwierdzane przez Radą Nadzorczą Banku Polityki w zakresie zarządzania płynnością, ryzykiem stopy procentowej i ryzykiem walutowym. Potrzeba aktualizacji Polityk przede wszystkim wynikała ze zmiany podejścia nadzoru bankowego do problematyki ryzyk finansowych (w tym: wydania przez KNB Rekomendacji S dotyczącej dobrych praktyk w zakresie ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie) oraz systematycznego doskonalenia mechanizmów oraz narzędzi zarządzania ryzykami finansowymi w BOŚ S.A. 23 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 3.2. Ryzyko rynkowe 3.2.1. Ryzyko stopy procentowej W BOŚ S.A. pod pojęciem ryzyka stopy procentowej rozumie się możliwość negatywnego wpływu nieoczekiwanych zmian rynkowych stóp procentowych na wynik z tytułu odsetek oraz wartość bieżącą kapitału własnego Banku. W BOŚ S.A., w celu monitorowania tego ryzyka, wykorzystuje się następujące metody: badanie elastyczności oprocentowania aktywów, pasywów i pozycji pozabilansowych wrażliwych na zmiany rynkowych stóp procentowych, lukę duracji, model wartości zagrożonej dla portfela dłużnych papierów wartościowych (DEaR i VaR, wyznaczony za pomocą metody analitycznej, historycznej oraz Monte Carlo), lukę stopy procentowej, model BPV oraz stress-testing. W celu weryfikacji wyników wykorzystywanych modeli i metod w Banku jest stosowana analiza back-testing. Poziom ryzyka stopy procentowej jest kontrolowany za pomocą następujących limitów: potencjalnej zmiany wyniku z tytułu odsetek pod wpływem zmian rynkowych stóp procentowych o 100 p.b., limity w zakresie zmiany wartości i maksymalnych strat dla papierów wartościowych znajdujących się w poszczególnych portfelach Banku, limity dotyczące wartości zagrożonych – DEaR i VaR). Limity te są kontrolowane przez Zarząd Banku oraz Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami. W analizowanym okresie przyjęte limity były przestrzegane. Przeprowadzone analizy wskazują, że w I połowie 2006 r. Bank był w umiarkowanym stopniu narażony na ryzyko stopy procentowej. Bieżące jego kontrolowanie oraz opracowywane prognozy zmiany rynkowych stóp procentowych, pozwalały Bankowi na podejmowanie decyzji odnośnie kształtowania struktury aktywów i/lub pasywów. 3.2.2. Ryzyko walutowe Ryzyko walutowe Bank definiuje jako niebezpieczeństwo pogorszenia się jego sytuacji finansowej na skutek niekorzystnych zmian kursów walutowych. Dla potrzeb kontroli ryzyka walutowego w BOŚ S.A., wyznacza się limity dla pozycji indywidualnych w poszczególnych walutach i dla pozycji całkowitej oraz limit straty. Kontrola wykorzystania tych limitów przeprowadzana jest codziennie. W I półroczu 2006 r., Bank utrzymywał otwartą całkowitą pozycję walutową na poziomie do 13 mln zł, przy czym w tym okresie średnio kształtowała się ona na poziomie około 4,9 mln zł. Indywidualne pozycje walutowe w tym okresie kształtowały się następująco: w przypadku USD na poziomie do 7,9 mln zł (średnio 1,1 mln zł), EUR - do 9,4 mln zł (średnio 1,7 mln zł), CHF – do 5,6 mln zł (średnio 1,7 mln zł.). Do pomiaru i limitowania ryzyka kursowego Bank wykorzystuje również model wartości zagrożonej (VaR). Model ten mierzy w sposób syntetyczny ekspozycję Banku na ryzyko kursowe, wynikające z posiadanych otwartych pozycji walutowych, przy określonej zmienności kursów walut i ich wzajemnej korelacji. Zgodnie z Uchwałą Komisji Nadzoru Bankowego, regulującą wyznaczanie wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka, Bank codziennie wylicza wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego. W Banku w I półroczu 2006 r., nadwyżka funduszy własnych na pokrycie ryzyka walutowego kształtowała się na bezpiecznym poziomie, wskazującym na umiarkowaną ekspozycję Banku na ryzyko walutowe. Z przeprowadzonych analiz przy wykorzystaniu modelu wartości zagrożonej oraz analizy stress - testingu wynika, że dzienna potencjalna ekspozycja Banku na ryzyko walutowe w I półroczu 2006 r. była umiarkowana. 3.2.3. Ryzyko cenowe W Banku ryzyko cenowe jest monitorowane w ramach procesu zarządzania ryzykiem walutowym oraz ryzykiem stopy procentowej (omówione w p. 3.2.1 i 3.2.2). Sposób zarządzania tymi ryzykami wskazuje, iż ryzyko cenowe jest w Banku monitorowane w stopniu zapewniającym jego właściwą kontrolę. 3.2.4. Ryzyko płynności Zarządzanie ryzykiem płynności w BOŚ S.A. obejmuje: • zarządzanie płynnością bieżącą, • zarządzanie płynnością średnio- i długoterminową, 24 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 • metody działania w zakresie utrzymania płynności w sytuacjach awaryjnych. W celu oceny ekspozycji Banku na ryzyko płynności finansowej oraz wyznaczania pożądanej struktury aktywów i pasywów, Bank ustala i monitoruje przestrzeganie limitów dotyczących: • minimalnego poziomu aktywów płynnych, • relacji kredytów i pożyczek do stabilnych źródeł finansowania oraz aktywów płynnych do niestabilnych źródeł finansowania. Ponadto, Bank analizuje wielkość wskaźników płynności do 1 i do 3 miesięcy, a także relacje w strukturze bilansu. BOŚ S.A. na bieżąco kontroluje poziom płynności bieżącej oraz średnio- i długoterminowej i z odpowiednim wyprzedzeniem podejmuje działania na rzecz zapewnienia źródeł finansowania o odpowiedniej strukturze walutowej i terminowej. Dla lepszej oceny poziomu ryzyka płynności Bank analizuje poziom koncentracji bazy depozytowej zarówno na poziomie Banku, jak i poszczególnych oddziałów. Dla potrzeb zarządzania płynnością długoterminową Bank wylicza przepływową lukę duracji, której wartość stanowi wskazówkę dla prowadzenia polityki depozytowo-kredytowej. W I połowie 2006 r. posiadany przez Bank poziom płynności na bieżąco pozwał realizować wszystkie jego zobowiązania. W porównaniu do 2005 r., w analizowanym okresie obniżyła się dynamika przyrostu akcji kredytowej Banku. Jednocześnie dla poprawy płynności Bank kontynuował pozyskiwanie długoterminowych środków z rynku międzybankowego oraz podejmował działania na rzecz zwiększenia atrakcyjności i stabilności bazy depozytowej, m.in. poprzez zróżnicowanie oferty depozytów terminowych. 3.2.5. Ryzyko kredytowe W I półroczu 2006 r. Bank kontynuował działania zmierzające do zachowania bezpiecznego portfela kredytowego, przy jednoczesnym zapewnieniu takiej dynamiki jego wzrostu, która umożliwi Bankowi zwiększenie udziału w rynku kredytowym. W obszarze zarządzania ryzykiem kredytowym rozpoznawano ryzyko towarzyszące działalności kredytowej i podejmowano działania dla jego kwantyfikowania i optymalizacji. Podstawową zasadą ograniczania ryzyka działalności kredytowej było przestrzeganie obowiązujących procedur. Bank uzależniał przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy, czyli zdolności do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Podstawą oceny ryzyka kredytowego była ocena ratingowa klienta i transakcji. Bank przyjmował zabezpieczenia, które powinny zapewniać odzyskanie kwoty wierzytelności wraz z prowizją, odsetkami i ewentualnymi kosztami dochodzenia należności w przypadku, gdyby kredytobiorca nie regulował dobrowolnie tych płatności. Ocena ryzyka kredytowego pojedynczego podmiotu dokonywana była na tle sytuacji ekonomicznej branży, lokalnego rynku i kraju. Aby wiązać ryzyko klienta z ryzykiem całej gospodarki monitorowane były wybrane jej makroparametry. Bank zmniejszał ryzyko poprzez kredytowanie klientów, z którymi współpracował od dłuższego czasu oraz wnikliwą ocenę i ostrożność w kredytowaniu nowych klientów. Szczególnie istotne znaczenie dla obniżania ryzyka działalności kredytowej miało obowiązkowe monitorowanie sytuacji finansowej klienta i ryzyka transakcji kredytowej. W celu usprawnienia procesu zarządzania ryzykiem kredytowym Bank zakupił informatyczny system zarządzania ryzykiem kredytowym. Bank wdrażał postanowienia Nowej Umowy Kapitałowej (określające podstawowe wymogi zabezpieczenia kapitałowego przed ryzykiem kredytowym, rynkowym i operacyjnym) oraz Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Bank w swoich działaniach kredytowych ściśle przestrzegał postanowień „Prawa bankowego” i uchwał Komisji Nadzoru Bankowego, wewnętrznych procedur i reguł sztuki bankowej. Bank, działając w sposób ciągły na rzecz usprawniania procesu postępowania przy zawieraniu transakcji kredytowych oraz doskonalenia metod badania i kształtowania jakości portfela kredytowego, znowelizował zasady nadawania ratingu kredytobiorcom. Dla wszystkich rodzajów klientów instytucjonalnych kredytowanych przez Bank opracowana została jedna skala ratingowa. Wobec kredytobiorców prowadzących działalność gospodarczą, zasady nadawania ratingu stały się bardziej precyzyjne poprzez, między innymi, uszczegółowienie podziału branżowego. 25 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 3.2.6. Tytuły egzekucyjne i wartości zabezpieczeń W I półroczu 2006 r. Bank wystawił 24 tytuły egzekucyjne na łączną kwotę 13,6 mln zł. Wartość zabezpieczeń ustanowionych na rachunkach lub aktywach dłużników, wobec których zostały wystawione bankowe tytuły egzekucyjne, uwzględniona do pomniejszenia podstawy tworzenia rezerw celowych na koniec I półrocza 2006 r. wynosiła 16,0 mln zł. 3.2.7. Ryzyko operacyjne Bieżące zarządzania ryzykiem operacyjnym było realizowane z wykorzystaniem modelu jakościowego, przede wszystkim nastawionego na działania prewencyjne, ograniczające ekspozycję Banku na przedmiotowe ryzyko. W szczególności odbywało się to poprzez: • organizację procesów w sposób ograniczający powstanie zagrożeń z tytułu ryzyka operacyjnego, • okresowe przeglądy ryzyka operacyjnego, oparte na modelach samooceny (self-assessment), • bieżące, sprawne rozwiązywanie problemów wynikających z zaistniałych zdarzeń ryzyka operacyjnego tak, aby nie miały one istotnego wpływu na działalność Banku. W I połowie w 2006 r. podjęto intensywne działania nad przygotowaniem Banku w zakresie ryzyka operacyjnego do spełnienia wymogów wynikających z NUK Komitetu Bazylejskiego oraz usprawnienie funkcjonowania systemu. Przeprowadzone prace pozwoliły przygotować Bank do wdrożenia metody podstawowego wskaźnika od 1 stycznia 2007r. W I połowie 2006 r. nie odnotowano wydarzeń zewnętrznych w zakresie ryzyka operacyjnego, które istotnie wpływałyby na bezpieczeństwo funkcjonowania Banku. Sytuacja wewnętrzna również była stabilna. 3.2.8. Ocena zdolności do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań Podstawowymi miernikami zdolności Banku do regulowania zobowiązań jest poziom płynności i adekwatności kapitałowej. W I połowie 2006 r. ryzyko płynności w Banku Ochrony Środowiska S.A. kształtowało się na bezpiecznym poziomie. Bank, z odpowiednim wyprzedzeniem, podejmował decyzje dotyczące pozyskania długoterminowych środków oraz zwiększenia stabilności bazy depozytowej, zapewniające odpowiednią strukturę bilansu i umożliwiające bezpieczną realizację Planu finansowego. Bank posiada częściowe niedopasowanie struktury terminowej aktywów i pasywów, w szczególności w dłuższych przedziałach czasowych. Czynniki te nie stanowią jednak zagrożenia dla płynności Banku i jego zdolności w zakresie regulowania zobowiązań. W analizowanym okresie nastąpiła stabilizacja poziomu współczynnika wypłacalności. Poziom współczynnika wypłacalności pozwala rozwijać działalność Banku, zgodnie z Planem finansowym na 2006 r. Na jakość zarządzania bilansem Banku, a tym samym również na realizację zobowiązań Banku wpływ ma również sposób zarządzania ryzykiem walutowym oraz ryzykiem stopy procentowej, które omówiono w p. 3.2. Ryzyko rynkowe. Sposób zarządzania tymi ryzykami, ich monitorowanie wskazują, iż Bank posiada zdolność do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań na odpowiednim poziomie. 4. OCENA ZARZĄDZANIA ZASOBAMI FINANSOWYMI 4.1. Cel i organizacja zarządzania zasobami finansowymi Zarządzanie zasobami finansowymi jest podstawowym elementem działalności operacyjnej Banku. Polega ono na takim kształtowaniu wielkości oraz struktury bilansu, tj. aktywów, pasywów oraz pozycji pozabilansowych, które pozwalają na osiągnięcie równomiernego strumienia dochodów, przy równoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa prowadzonej działalności. Polityka zarządzania aktywami i pasywami Banku Ochrony Środowiska S.A. kształtowana jest przez Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami (Komitet ZAP) oraz przez Zarząd Banku. 4.2. Efektywność i bezpieczeństwo działania Grupy Poniżej przedstawiono najważniejsze wskaźniki rentowności i efektywności działania Grupy oraz metodologię ich obliczenia. 26 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 Lp. Wyszczególnienie 30.06.2006 30.06.2005 Zmiana % w p.p. 1. Stopa zwrotu z KAPITAŁU (ROE) 8,1 4,9 2. Stopa zwrotu z AKTYWÓW (ROA) 0,6 0,4 3,2 0,2 3. Marża odsetkowa na aktywach ogółem 2,2 2,8 -0,6 4. Marża odsetkowa na aktywach ogółem 2,3 2,9 -0,6 5. Koszty/dochodów C/I 78,0 77,5 0,5 1) relacja anualizowanego zysku netto do średniego stanu funduszy własnych z początku i końca półrocza (bez zysku rb., z zyskiem z lat ubiegłych) 2) relacja anualizowanego zysku netto do średniego stanu aktywów 3) relacja anualizowanego wyniku z tytułu odsetek do średniego stanu aktywów z początku i końca półrocza 4) relacja anualizowanego wyniku z tytułu odsetek do średniego stanu aktywów z początku i końca półrocza z uwzgl. SWAP 5) relacja anualizowanych kosztów działania, amortyzacji i pozostałych kosztów operacyjnych do wyniku działalności bankowej i pozostałych przychodów operacyjnych W działalności Banku obserwuje się spadek marży odsetkowej w związku ze spadkiem stóp procentowych w Polsce oraz rosnącą konkurencją na rynku usług finansowych. W działalności Grupy obserwuje się spadek marży odsetkowej w związku z dużą konkurencją na rynku. Pomimo spadku marży Grupa wypracowała wyższy zysk netto, co jednak w związku z dynamicznym wzrostem aktywów nieznacznie tylko wpłynęło na poprawę wskaźnika ROA. Odnotowano natomiast wzrost wskaźnika ROE. Bezpieczeństwo Banku jest jednym z najważniejszych kryteriów jego oceny przez klientów i akcjonariuszy. Podstawowymi miernikami każdej instytucji bankowej są między innymi współczynnik wypłacalności oraz wskaźnik udziału funduszy własnych w aktywach ogółem. Wybrane wskaźniki bezpieczeństwa działania BOŚ S.A. przedstawia poniższe zestawienie. Lp. Wyszczególnienie 30.06.2006 30.06.2005 Zmiana % 1. Współczynnik wypłacalności 2. Udział funduszy własnych w aktywach ogółem w p.p. 11,50 13,12 -1,6 7,5 8,9 -1,4 1) stosunek funduszy własnych netto do ekspozycji Banku na ryzyko 2) wskaźnik obliczony według stanów na koniec danego okresu, fundusze własne łącznie z zyskiem/stratą z lat ubiegłych, z wyłączeniem wyniku bieżącego roku Wartość współczynnika wypłacalności Grupy na koniec I półrocza 2006 r. mimo jego obniżenia w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego kształtuje się na bezpiecznym poziomie. 5. PERSPEKTYWY ROZWOJU DZIAŁALNOŚCI GRUPY Polityka BOŚ S.A. w zakresie inwestycji w akcje i udziały przewiduje możliwość zaangażowania Banku w podmioty o profilu uzupełniającym zakres jego usług i produktów w celu zapewnienia możliwości oferowania kompleksowej oferty produktowej dla klientów Banku. 5.1. Kierunki rozwoju Banku Piorytetowymi celami Banku na najbliższe lata będzie sukcesywny wzrost udziału w rynku mierzony udziałem BOŚ S.A. w sumie bilansowej, należnościach i zobowiązaniach sektora bankowego, a także stały wzrost wartości Banku dla akcjonariuszy. Bank Ochrony Środowiska S.A. w najbliższych latach nadal zgodnie ze swoją misją będzie się wyróżniał na rynku finansowym kredytowaniem projektów ekologicznych. Będzie to oznaczało dalszy rozwój współpracy z funduszami ekologicznymi w zakresie wspólnego finansowania przedsięwzięć ekologicznych. Tym samym Bank będzie zmierzał do utrwalenia pozycji BOŚ S.A. jako lidera w zakresie bankowej obsługi przedsięwzięć w ochronie środowiska. Wśród priorytetowych zadań Banku będzie rozwój współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego. Jednocześnie Bank będzie dostosowywał swoją ofertę produktów do potrzeb klientów korporacyjnych, jak i klientów detalicznych. Bank przewiduje również pogłębianie współpracy z dotychczasowymi klientami z wykorzystaniem cross sellingu. Bank będzie kontynuował technologicznej. budowę nowoczesnej infrastruktury zarządczej, funkcjonalnej i 27 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 Szczegółowe zadania dla Banku na 2006 r. określa “Plan finansowy Banku Ochrony Środowiska S.A. na 2006 r.”, który został opracowany w oparciu o prognozy zjawisk makroekonomicznych uwzględniające założenia przyjęte w projekcie Ustawy budżetowej na 2006 r. 5.2. Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne istotne dla rozwoju Banku Czynniki zewnętrzne istotne dla rozwoju Banku: dalsza poprawa sytuacji gospodarczej kraju, jak również utrzymanie stabilności systemu finansowego w Polsce, a w tym przede wszystkim: • • • • • wzrost aktywności inwestycyjnej w ochronie środowiska związany m.in. z absorbcją środków akcesyjnych, realizacja planowanych nakładów na ochronę środowiska w skali gospodarki, poprawa stopnia wykorzystania funduszy unijnych, ustabilizowanie na niskim poziomie inflacji, wzrost sektora bankowego w zakresie depozytów i kredytów, Wśród czynników wewnętrznych, wpływających na rozwój Banku w 2006 r., należy wymienić: • zmiany w akcjonariacie Banku na skutek zbycia akcji przez jednego z głównych akcjonariuszy Banku, a w ślad za tym przewidywane zmiany w strategii funkcjonowania Banku, • ewentualne podwyższenie poziomu funduszy własnych Banku, • wzrost inwestycji z zakresu ochrony środowiska współfinansowanych przez Bank oraz środkami pomocowymi pozyskanymi z Unii Europejskiej, • rozwój działalności marketingowej pozwalającej na efektywne pozyskiwanie nowych klientów z rachunkiem bieżącym obsługiwanych kompleksowo, • rozwój technologii informatycznych, w tym kontynuowanie projektu wdrożenia Centralnego Systemu Informatycznego, • ustanowienie i wdrożenie nowego modelu Banku – skutkujące zmianami organizacyjnymi oraz sposobem funkcjonowania Banku, • rozwój oferty produktowej Banku, w tym szczególnie w zakresie produktów proekologicznych. 5.3. Ocena możliwości zamierzeń inwestycyjnych Banku w 2006 r. “Plan inwestycyjny Banku Ochrony Środowiska S.A. na 2006 rok”, przewidywał nakłady inwestycyjne w wysokości 100,0 mln zł, z przeznaczeniem na: • wdrożenie Centralnego Systemu Informatycznego (CSI)- jako priorytetowej inwestycji roku, • rozwój elektronicznych kanałów dystrybucji usług bankowych, • wdrożenie narzędzi usprawniających proces zarządzania Bankiem, • wzrost liczby oddziałów operacyjnych oraz modernizację istniejących placówek bankowych. Szczegółowa informacja o realizacji planu inwestycyjnego w I półroczu 2006 r. i przyczynach niższych wydatków na ten cel została zawarta w rozdziale I p. 2.4.2. Realizacja planu inwestycyjnego. Obserwowana niska skala wydatków zrealizowanych w I półroczu br. wskazuje, że część zamierzeń inwestycyjnych zostanie przesunięta na rok następny. Nakłady inwestycyjne planowane na 2006 r. finansowane będą z amortyzacji, zysku oraz źródeł obcych. IV. DOM MAKLERSKI BOŚ S.A. 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O DM BOŚ S.A. Zaangażowanie kapitałowe Banku w Spółce na dzień 30 czerwca 2006 r. wyniosło w cenie nabycia 21,9 mln zł. Wykazana w sprawozdaniu finansowym wartość należących do Banku akcji Domu Maklerskiego BOŚ S.A. wyniosła na koniec I półrocza 2006 r. 33,8 mln zł. Wg stanu na dzień 30 czerwca 2006 r. udział BOŚ S.A. w kapitale zakładowym Spółki wynosił 100,00%. Spółka świadczy usługi poprzez sieć 14 oddziałów. 2. OPIS CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA WYNIKI DM BOŚ S.A. W I PÓŁROCZU 2006 R. DM BOŚ S.A. wypracował w I półroczu 2006 r. zysk netto w wysokości 7,6 mln zł, przy przychodach w wysokości 31,5 mln zł. W strukturze przychodów Spółki dominującą pozycję stanowiły przychody ze świadczenia usług maklerskich i doradczych (75,3% ogółu przychodów), natomiast z operacji na papierach wartościowych stanowiły 14,8%, a przychody finansowe 9,6% ogółu przychodów. 28 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 Lp. Wyszczególnienie 30.06.2006 30.06.2005 Dynamika w tys. zł 30.06.2005=100 1. Przychody ogółem, w tym: 31 542 20 902 150,9 a przychody ze świadczenia usług maklerskich 23 743 11 772 201,7 b wynik z operacji na papierach wartościowych 4 660 3 532 131,9 c przychody finansowe 3 018 5 501 54,9 d pozostałe przychody 121 97 124,7 21 812 16 393 133,1 3. Zysk brutto 9 730 4 509 215,8 4. Zysk netto 7 616 3 580 212,7 2. Koszty ogółem Na wzrost wyników finansowych Domu Maklerskiego BOS S.A. wpłynęło z jednej strony zwiększenie efektywności działalności Spółki a z drugiej strony sytuacja na GPW. Obroty na rynku akcji zanotowane w I półroczu 2006 r. były najwyższe w historii Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Również na rynku kontraktów obroty utrzymywały się na wysokim poziomie. W ciągu sześciu miesięcy wartości indeksów WIG i WIG20 zwiększyły się odpowiednio o 14,2% i 8,8%. Dobra koniunktura rynkowa znalazła odzwierciedlenie w przychodach z tytułu prowizji maklerskich, które wyniosły 23,7 mln zł i były wyższe od przychodów osiągniętych w analogicznym okresie roku ubiegłego o 101%. Wzrost indeksów sprzyjał rozwojowi inwestycji własnych - wynik na tej działalności wyniósł w I półroczu 2006 r. 3,9 mln zł. W dniu 22 marca 2006 r. WZA DM BOŚ S.A. podjęło uchwałę o wypłacie dywidendy w kwocie 7,0 mln zł. Wypłata dywidendy nastąpiła przy uwzględnieniu dokonanej przez Zarząd Spółki w dniu 23 stycznia 2006 r. wypłaty zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy w kwocie 3,6 mln zł. Pozostałe 3,4 mln zł zostało wypłacone w dniu 31 marca 2006 r. DM BOŚ S.A. utrzymał swoją pozycję na rynku usług maklerskich. W pierwszym kwartale 2006 r. osiągnął 19,3%, a w drugim 18,7% udział na rynku kontraktów terminowych, co pozwoliło mu zachować pozycję lidera. Na rynku akcji udział Spółki wyniósł średnio ponad 3,4% w drugim kwartale wobec 3,3% w pierwszym kwartale. Elementami, które wyróżniały ofertę Spółki, były: • nowoczesny sposób współpracy z klientami w zakresie prezentacji notowań, dostęp do serwisów informacyjnych, • indywidualna obsługa klienta, • możliwość korzystania z atrakcyjnej dźwigni finansowej (pożyczki na zakup papierów wartościowych oferowane przy współpracy z BOŚ S.A.), • możliwość zawierania transakcji za pośrednictwem sieci Internet, • udostępnianie własnych raportów i analiz rynkowych. 3. INFORMACJA O OSOBACH ZARZĄDZAJĄCYCH I NADZORUJĄCYCH DM BOŚ S.A. 3.1. Rada Nadzorcza DM BOŚ S.A. Na dzień 31 grudnia 2005 r. skład Rady Nadzorczej DM BOŚ S.A. był następujący: Przewodniczący Sekretarz Członek Rady - Renata Pawlicka - Agnieszka Nowak - Tomasz Burczyński W dniu 22 marca 2006 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy DM BOŚ S.A. w związku z upływem kadencji Rady Nadzorczej DM BOŚ S.A.. dokonało wyboru nowego składu Rady Nadzorczej Spółki. W związku z powyższym na dzień 30 czerwca 2006 r. skład Rady Nadzorczej DM BOŚ S.A. był następujący: Przewodniczący Sekretarz Członek Rady - Józef Kozioł - Agnieszka Nowak - Renata Pawlicka 29 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 3.2. Zarząd DM BOŚ S.A. W okresie sprawozdawczym nie zaszły zmiany w składzie Zarządu DM BOŚ S.A. . Na dzień 30 czerwca 2006 r. skład Zarządu DM BOŚ S.A. był następujący: Prezes Zarządu Członkowie Zarządu: - Radosław Olszewski - Przemysław Sobotowski - Elżbieta Urbańska V. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE O BANKU 1. AKCJONARIAT Zgodnie z posiadanymi przez Bank informacjami na koniec I półrocza 2006 r., lista Akcjonariuszy posiadających co najmniej 5% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu przedstawia się następująco: Lp. Wyszczególnienie 30.06.2006 31.12.2005 Procentowy udział w Procentowy udział w Liczba akcji * kapitale zakładowym Liczba akcji ** kapitale zakładowym Zmiany w I pół. 2006 w p.p. 1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 6 215 148 47,08 6 215 148 47,08 0 2. Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ) wraz z podmiotami zależnymi 6 270 247 47,5 6 270 247 47,5 0 *) zgodnie z blokadą akcji na WZ BOŚ S.A. z dnia 19 czerwca 2006 r. **) zgodnie blokadą akcji NWZ BOŚ S.A. z dnia 22 grudnia 2005 r. Grupa Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.) : • Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.) w Sztokholmie - dysponujący 2.948.801 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 22,34% ogólnej liczby głosów; • Forsakringsaktienbolaget Skandinaviska Enskilda Captive w Sztokholmie /podmiot zależny Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.)/ - dysponujący 1.017.820 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 7,71% ogólnej liczby głosów; • Repono Holding AB w Sztokholmie /podmiot zależny Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.)/ - dysponujący 1.363.626 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 10,33% ogólnej liczby głosów; • Repono Service AB w Sztokholmie /podmiot zależny Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.)/ dysponujący 940.000 głosami z posiadanych akcji, co stanowi 7,12% ogólnej liczby głosów. Po okresie sprawozdawczym miały miejsce istotne zmiany w strukturze akcjonariatu. Szczegółowy opis zmian zawarto w pkt 6. Informacje po dniu bilansowym. 1.1. Informacje o umowach dotyczących przyszłych zmian w strukturze akcjonariatu W dniu 5 lipca 2006 r. zostało ogłoszone przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wezwanie na zapisywanie się na sprzedaż akcji BOŚ S.A. zgodnie z art. 74 ust. 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Przyjmowanie zapisów na sprzedaż akcji BOŚ S.A. było prowadzone od 14 lipca do 16 sierpnia br. W wyniku przeprowadzonego wezwania doszło do istotnych zmian w strukturze akcjonariatu. Szczegółowy opis zmian zawarto w pkt 6. Informacje po dniu bilansowym. 1.2. Posiadacze specjalnych uprawnień kontrolnych z tytułu papierów wartościowych Wszystkie akcje Banku są równe i każda akcja daje prawo 1 głosu na Walnym Zgromadzeniu i jednakowe prawo do dywidendy. 1.3. Ograniczenia w przenoszeniu prawa własności papierów wartościowych i w wykonywaniu prawa głosu Zgodnie ze Statutem Banku w przypadku ustanowienia zastawu lub użytkowania na akcji imiennej, zastawnik i użytkownik nie mogą wykonywać prawa głosu z tych akcji. Aktualnie w kapitale zakładowym Banku nie ma akcji imiennych. 30 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 2. WŁADZE BANKU 2.1. Tryb powoływania i odwoływania oraz uprawnienia Zgodnie ze Statutem Banku, Rada Nadzorcza jest powoływana lub odwoływana przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy. Wspólna kadencja Rady Nadzorczej trwa trzy lata i liczba kadencji nie jest ograniczona. Członkowie Rady Nadzorczej mogą być odwołani przed upływem kadencji. Natomiast w przypadku Zarządu Banku, zgodnie ze Statutem Banku, Rada Nadzorcza powołuje i odwołuje prezesa oraz wiceprezesów i członków Zarządu. Prezes Zarządu ma prawo wnioskować o powołanie i odwołanie członków Zarządu. Zarząd Banku jest powoływany przez Radę Nadzorczą na wspólną kadencję trwającą trzy lata, a liczba kadencji nie jest ograniczona. Mandaty członków Zarządu wygasają z dniem odbycia Walnego Zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie z działalności i sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka Zarządu. Do kompetencji Zarządu Banku należą wszelkie sprawy nie zastrzeżone innym organom Banku. Zarząd Banku, w szczególności reprezentuje Bank wobec instytucji zewnętrznych, podejmuje uchwały w sprawie struktury organizacyjnej Banku, tworzenia i likwidacji placówek Banku oraz nabycia i zbycia nieruchomości, opracowuje projekty wieloletnich programów rozwoju i rocznych planów finansowych Banku, odpowiada za działanie systemu kontroli wewnętrznej. Od 14 lutego 2006 r., zgodnie ze zmianą w Statucie Banku (uchwaloną przez NWZA) Zarząd Banku podejmuje decyzje w sprawach dotyczących zaciągnięcia zobowiązań lub rozporządzenia aktywami, których łączna wartość w stosunku do jednego podmiotu przekracza 5% funduszy własnych Banku. Zgodnie ze Statutem Banku decyzję o emisji akcji BOŚ S.A. podejmuje Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Banku. Zagadnienia związane z wykupem akcji są regulowane przez Kodeks spółek handlowych. Statut Banku nie zawiera odrębnych zapisów określających uprawnienia członków Zarządu do podejmowania decyzji o wykupie akcji. 2.2. Rada Nadzorcza Banku W okresie sprawozdawczym miały miejsce zmiany w składzie Rady Nadzorczej Banku. Na dzień 31 grudnia 2005 r. skład Rady Nadzorczej Banku był następujący: 1) 2) 3) Piotr Czyżewski - Przewodniczący Lars Gustafsson - Wiceprzewodniczący Wiesław Siwczak - Sekretarz; członkowie Rady Nadzorczej: 4) Jan Hawrylewicz 5) Jerzy Kędzierski 6) Mats Kjaer 7) Gunnar Lindberg 8) Claes Johan Thureson 9) Daniel Wójtowicz. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy w dniu 14 lutego 2006 r. dokonało zmian w składzie Rady Nadzorczej. W związku z powyższym na dzień 30 czerwca 2006 r. skład Rady Nadzorczej Banku był następujący: Andrzej Maria Herman - Przewodniczący Lars Gustafsson - Wiceprzewodniczący Wiesław Siwczak - Sekretarz; członkowie Rady Nadzorczej: 4) Ryszard Stanisław Bartkowiak 5) Mats Kjaer 6) Kazimierz Kujda 7) Gunnar Lindberg 8) Claes Johan Thureson 9) Agnieszka Zawartko. 1) 2) 3) Po okresie sprawozdawczym miały miejsce zmiany w składzie Rady Nadzorczej Banku. Szczegółowa informacja została zawarta w p. 6. Informacje po dniu bilansowym. 31 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 2.3. Zarząd Banku Zmiany w składzie Zarządu Banku w roku I półroczu 2006 r.: W dniu 12 stycznia 2006 r. Rada Nadzorcza Banku powołała w skład Zarządu Banku Pana Jerzego Witolda Pietrewicza powierzając mu funkcję Wiceprezesa Zarządu Banku Ochrony Środowiska S.A., na czas określony tj. do dnia wyrażenia przez Komisję Nadzoru Bankowego zgody na jego powołanie na stanowisko Prezesa Zarządu BOŚ S.A. Jednocześnie Rada Nadzorcza powołała Jerzego Witolda Pietrewicza na stanowisko Prezesa Zarządu BOŚ S.A., na czas trwania kadencji, przy czym uchwała RN Banku weszła w życie z dniem uzyskania wymaganej przepisami Prawo bankowe zgody KNB. W dniu 8 marca 2006 r. KNB wyraziło zgodę na powołanie Jerzego Witolda Pietrewicza na stanowisko Prezesa Zarządu BOŚ S.A. (raport bieżący nr 14/2006 z dnia 8 marca 2006 r.). Skład Zarządu Banku na dzień 30 czerwca 2006 r.: Jerzy Witold Pietrewicz - Prezes Zarządu Piotr Wiesiołek - Wiceprezes - Pierwszy Zastępca Prezesa Stanisław Kostrzewski - Wiceprezes Eric Rydmark – Wiceprezes Weine Svensson – Wiceprezes. 1) 2) 3) 4) 5) Po okresie sprawozdawczym miały miejsce zmiany w składzie Zarządu Banku. Szczegółowa informacja została zawarta w p. 6. Informacje po dniu bilansowym. 2.4. Informacje na temat wartości wynagrodzeń, nagród lub innych korzyści Informacje na temat wartości wynagrodzeń, nagród lub korzyści, odrębnie dla osób zarządzających i nadzorujących w przedsiębiorstwie emitenta zostały przedstawione w notach objaśniających do sprawozdania finansowego - nota 39. 2.5. Akcje BOŚ S.A. w posiadaniu osób zarządzających i nadzorujących Na podstawie oświadczeń przekazanych przez członków Zarządu Banku oraz Rady Nadzorczej Banku, liczba akcji BOŚ S.A. będących w posiadaniu osób zarządzających według stanu na koniec I kwartału 2006 r. nie zmieniła się. Zestawienie liczby akcji będących w posiadaniu poszczególnych członków Zarządu i Rady Nadzorczej Banku w okresie sprawozdawczym: Lp. 1. Imię i nazwisko Jerzy Witold Pietrewicz Stanowisko, funkcja Prezes Zarządu Liczba posiadanych akcji 30.06.2006 31.12.2005* 180 x * od powołania na stanowisko Wiceprezesa, tj. od 12 stycznia 2006 r. P. J.Pietrewicz posiada 180 akcji BOŚ S.A. Pozostali członkowie Zarządu Banku i Rady Nadzorczej Banku nie posiadali i nie posiadają akcji Banku. 2.6. Umowy dotyczące rekompensat dla osób zarządzających Wszystkie umowy o pracę zawierane z osobami zarządzającymi zawierały zasady rekompensat. W I półroczu 2006 r. w tym zakresie obowiązywały następujące zapisy: a) w przypadku odwołania z pełnionej funkcji przed upływem kadencji: - w 1 przypadku przewidywano wypłacenie 4,5 krotnego stałego miesięcznego wynagrodzenia, - w 3 przypadkach przewidywano wypłacenie 2,5 krotnego stałego miesięcznego wynagrodzenia, b) w przypadku wygaśnięcia umowy w związku z upływem kadencji: - w 1 przypadku przewidywano wypłacenie 4 krotnego stałego miesięcznego wynagrodzenia, - w 3 przypadkach przewidywano wypłacenie 3 krotnego stałego miesięcznego wynagrodzenia. - w 2 przypadkach przewidywano wypłacenie 1 krotnego stałego miesięcznego wynagrodzenia. Ponadto, wszystkie osoby zarządzające zawarły umowy o zakazie konkurencji określające zasady wypłaty odszkodowań w zamian za nie podejmowanie pracy w innych bankach i na ich rzecz bez zgody Rady Nadzorczej. Zapisy w tym zakresie przewidują następujące odszkodowania wypłacane co miesiąc: - w 1 przypadku – w okresie 9 miesięcy od ustania stosunku pracy 50% stałego wynagrodzenia, należnego za ostatni miesiąc istnienia stosunku pracy, 32 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 - w 3 przypadkach – w okresie 6 miesięcy od ustania stosunku pracy 50% stałego wynagrodzenia, należnego za ostatni miesiąc istnienia stosunku pracy, w 2 przypadkach – w okresie 1 miesiąca od ustania stosunku pracy 50% stałego wynagrodzenia, należnego za ostatni miesiąc istnienia stosunku pracy. 3. PRACOWNICY BANKU 3.1. Zatrudnienie Według stanu na dzień 30 czerwca 2006 r. Bank zatrudniał 1735 osób, wobec 1699 osób na koniec 2005 r. (1718 osób na koniec I półrocza 2005 r.). Należy podkreślić, że wzrost zatrudnienia miał miejsce przy zwiększeniu o 2 liczby placówek Banku w stosunku do stanu na koniec 2005 r. (o 9 w stosunku do stanu na koniec II półrocza 2005 r.). W strukturze zatrudnienia 72,8% osób posiadało wyższe wykształcenie, a 62,2% stanowiły osoby do 40 lat. Jednym z ważniejszych zadań w obszarze polityki kadrowej Banku było stwarzanie warunków systematycznego podnoszenia kwalifikacji i w efekcie wzrostu profesjonalizmu zatrudnionych w Banku. We wszystkich formach szkoleń wzięło udział 1268 uczestników, w tym w szkoleniach wewnątrzbankowych organizowanych centralnie 995 osób, a w zewnętrznych 134 osoby. W strukturze szkoleń zasadnicza część ukierunkowana była na zagadnienia dotyczące segmentów rynku: sektora finansów publicznych i ekologii, bankowości korporacyjnej i bankowości detalicznej. Szkoleniami w tym zakresie objęto ok. 54% uczestników szkoleń. Tematykę, formy i skalę prowadzonych szkoleń koncentrowano na zagadnieniach istotnych dla efektywnej realizacji zadań wynikających z misji Banku w zakresie wspierania przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska oraz zadań Planu finansowego Banku, a w szczególności w zakresie: • źródeł finansowania, uregulowań prawnych i nowoczesnych technologii służących ochronie środowiska (rynek biopaliw, handel emisjami, system recyklingu pojazdów , współpraca w partnerstwie publiczno prawnym, zamówienia publiczne), • nowej i zmodyfikowanej oferty produktowej, nowoczesnych kanałów dystrybucji, technik sprzedaży, uwzględniających potrzeby i oczekiwania klientów, sprawność obsługi oraz satysfakcji ze współpracy z Bankiem (Lokata Inwestycyjna, Pakiet Ekokonto, Bankowość internetowa dla korporacji), • nowych systemów wspomagających procesy analityczne i decyzyjne służące poprawie efektywności procesu kredytowego m.in.: metod szacowania ryzyka kredytowego (ratingu), • implementacji w Banku zasad i standardów zgodnych z Nową Umowa Kapitałową • prawa dewizowego, rozliczeń pieniężnych w obrocie krajowym i zagranicznym, • zmian uregulowań prawnych w podejmowaniu decyzji kredytowych oraz zmian regulujących zasady postępowania egzekucyjnego, • zarządzania (controllingu, kompetencji menadżerskich w zarządzaniu zespołem). 3.2. Informacje o systemie kontroli programów akcji pracowniczych Bank nie prowadzi żadnych programów akcji pracowniczych. 4. DZIAŁALNOŚĆ PROMOCYJNA Promocja produktów BOŚ S.A. • Przeprowadzono kampanię promocyjną projektu bankowości internetowej dla segmentu klienta korporacyjnego (pakiet iBOSS), której głównym narzędziem były media elektroniczne, wydawnictwa własne oraz mailing; • Zrealizowano kampanię promocyjną produktu depozytowego „Złota 15”, która obejmowała m.in. reklamę w rozgłośniach radiowych (PR1, PR3, lokalne stacje), reklamę na stronie internetowej Banku; • Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego promowana była poprzez prezentacje na seminariach i konferencjach, w branżowych i specjalistycznych czasopismach oraz witrynę www.samorzad.pap.pl, a także poprzez reklamę wydawniczą oraz w ramach współpracy z partnerami biznesowymi Banku działającymi na rzecz samorządów; • Poprzez marketing bezpośredni promowano ofertę dla sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw (m.in. udział w konferencjach i spotkaniach organizowanych dla klientów korporacyjnych); • Kontynuowano spotkania z zaproszonymi gośćmi, organizowane przez Centralę i placówki Banku we współpracy z firmami specjalizującymi się w tematyce europejskiej, promując „Europejską Ofertę” Banku; 33 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 • Bank został uhonorowany Medalem Europejskim za kredyt hipoteczny. Jest on rekomendacją wystawioną przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej oraz Business Centre Club, produktom i usługom, które swoim standardem utrzymują wysoki poziom europejski; Promocja Banku • Promowano uniwersalny charakteru Banku z podkreśleniem jego proekologicznej misji, w celu dalszego wzrostu udziału BOŚ S.A. w rynku usług finansowych dla klienta detalicznego, zwiększenia udziału w rynku klientów korporacyjnych objętych kompleksową obsługą bankową oraz rozszerzenia współpracy z dotychczasowymi klientami z segmentu jednostek samorządu terytorialnego; • Bank promował swoją działalność poprzez udział w: obchodach Dnia Ziemi w Warszawie, targach mieszkaniowych, które odbywały się głównie w największych aglomeracjach kraju, organizowanych m.in. przez EXPO XXI, Tabelę Ofert, Muratora, gdzie promowano produkty hipoteczne, ogólnopolskich obchodach Międzynarodowego Dnia Ochrony Środowiska zorganizowanych przez władze miejskie Gdańska; • Publikowano artykuły promujące Bank i jego produkty kierowane do różnych segmentów rynkowych. Były to wywiady z przedstawicielami kadry kierowniczej BOŚ S.A.; • Bank oraz jego produkty reklamowano na własnych stronach www. oraz w portalach finansowych i poprzez olinkowanie stron partnerów biznesowych Banku; • Poprzez lokalne media, wydawnictwa własne, imprezy lokalne oraz mailing środowiskowy promowano uruchomienie działalności przez 4 nowe oddziały operacyjne (Swarzędz, Bełchatów, Gorzów Wlkp., Częstochowa); • Wydano Raport Roczny BOŚ S.A. za 2005 r.; • Promowano obchody 15-lecia Banku poprzez m.in. organizację okolicznościowych imprez regionalnych, z udziałem oddziałów Banku, podczas których m.in. wręczano klientom Banku wyróżnienia KLON oraz wybranym uczelniom - stypendia dla najzdolniejszych studentów; • Trzy oddziały Banku zostały wyróżnione w konkursie „Bank Przyjazny dla Przedsiębiorców” organizowanym przez Krajową Izbę Gospodarczą, Polsko-Amerykańską Fundację Doradztwa dla Małych Przedsiębiorstw oraz Warszawski Instytut Bankowości. Wyróżnienia za aktywną działalność na rzecz małych i średnich firm – szeroką dostępność i wysoką jakość usług dla klientów z sektora MŚP otrzymały oddziały: w Krakowie, Szczecinie i III Oddział w Warszawie. • Bank odebrał tytuł Firmy Roku 2005 przyznany w XVI edycji Nagród Polskiego Klubu Biznesu – za nowoczesną, kompleksową ofertę bankową dostosowaną do potrzeb i oczekiwań samorządów terytorialnych; • Bank otrzymał tytuł Solidnego Pracodawcy 2005, prestiżową ogólnopolską nagrodą przyznawaną przez Przegląd Gospodarczy za nowoczesne, zgodne z zasadami etyki zarządzanie zasobami ludzkimi. 5. DZIAŁALNOŚĆ SPONSORSKA I CHARYTATYWNA Działalność sponsorska i charytatywna Banku była skoncentrowana głównie na wspieraniu inicjatyw na rzecz ochrony środowiska i pomocy osobom najuboższym. Bank dofinansowywał imprezy promujące wiedzę ekologiczną (np. Konkurs Recyklingu, Festiwal „Uroczysko”, Olimpiadę Ekologiczną i Festiwal Ekologiczny - organizowane przez organizacje pozarządowe oraz szkoły i organizacje młodzieżowe. Nawiązano współpracę z 11 uczelniami państwowymi w największych ośrodkach akademickich w Polsce w celu ufundowania przez Bank stypendiów dla najzdolniejszych studentów uniwersytetów i uczelni ekonomicznych, którzy wykażą się najwyższą średnią ocen ze studiów i napiszą pracę magisterską z dziedziny ekonomii z elementami ochrony środowiska. Jednocześnie Bank jako instytucja bliska ludziom i środowisku, angażował się w działalność charytatywną na rzecz osób chorych i ubogich, w tym szczególnie dzieci, dofinansowując działalność świetlic dla dzieci z rodzin niewydolnych społecznie, turnusy rehabilitacyjne dla niepełnosprawnych, itp. 6. INFORMACJE PO DNIU BILANSOWYM 1. W dniu 5 lipca 2006 r. zostało ogłoszone przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wezwanie na zapisywanie się na sprzedaż akcji BOŚ S.A. zgodnie z art. 74 ust. 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. 34 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 Podmioty, które zamierzały nabyć 6 486 036 akcji BOŚ S.A. (stanowiących 49,14% kapitału zakładowego Banku): • Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – 5 048 813 akcje (stanowiące 38,26% kapitału zakładowego Banku); • Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach – 380 434 akcje (stanowiące 2,88% kapitału zakładowego Banku); • Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie – 32 600 akcji (stanowiących 0,24% kapitału zakładowego Banku); • Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu – 110 000 akcji (stanowiących 0,83% kapitału zakładowego Banku); • Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie – 217 390 akcji (stanowiących 1,65% kapitału zakładowego Banku); • Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze – 4 800 akcji (stanowiących 0,04% kapitału zakładowego Banku); • Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu – 32 000 akcji (stanowiących 0,24% kapitału zakładowego Banku); • Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. w Warszawie – 659 999 akcji (stanowiących 4,9999% kapitału zakładowego Banku). Cena nabycia akcji wynosi 92 zł za sztukę. Termin rozpoczęcia przyjmowania zapisów – 14 lipca br. Termin zakończenia przyjmowania zapisów – 16 sierpnia br. 2. Zarząd BOŚ S.A. działając na podstawie art. 80 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych przedstawił pozytywne stanowisko w sprawie wezwania do sprzedaży akcji Banku (raport bieżący nr 26/2006 z dnia 11 lipca 2006 r.). 3. W dniu 25 lipca 2006 r. Bank uzyskał od Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, działającego w imieniu własnym i pozostałych nabywców akcji BOŚ S.A. w ramach Wezwania, zawiadomienie ujawniające stan posiadania poszczególnych podmiotów nabywających akcje Banku w wyniku ogłoszonego Wezwania. Zgodnie z zawiadomieniem: - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przekroczył 75% ogólnej liczby głosów w BOŚ S.A. - dotychczas posiadany przez NFOŚiGW udział w ogólnej liczbie głosów uległ zmianie o co najmniej 1% (tj. o 37,07 %), - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przekroczył 5% ogólnej liczby głosów w spółce BOŚ S.A., - posiadany przez Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski S.A. udział w ogólnej liczbie głosów wynosi 4,85%, Wszystkie podmioty nabywające akcje BOŚ S.A. w pierwszej transakcji w ramach ogłoszonego Wezwania nabyły w dniu 21 lipca 2006 r. na GPW w Warszawie łącznie 6.285.683 akcji. Rozliczenie transakcji nastąpiło w dniu 24 lipca 2006 r. Zgodnie z otrzymanym Zawiadomieniem lista Akcjonariuszy przedstawia się następująco: 35 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Wyszczególnienie Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna w Warszawie Aktualnie Procentowy udział w kapitale zakładowym Liczba akcji Przed transakcją Procentowy udział w kapitale Liczba akcji zakładowym Zmiana w p.p. 11 108 004 84,15 6 215 148 47,08 37,1 736 655 5,58 367 972 2,79 2,8 60 167 0,46 28 575 0,22 0,2 106 603 0,81 0 0,00 0,8 295 444 2,24 84 769 0,64 1,6 22 151 0,17 17 500 0,13 0,0 31 011 0,23 0 0,00 0,2 639 612 4,85 0 0,00 4,9 Zgodnie z otrzymanym przez BOŚ S.A. Zawiadomieniem, Narodowy Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej po przeprowadzeniu Wezwania, zamierza osiągnąć 11.263.961 akcji Spółki, uprawniających do 11.263.961 głosów na walnym zgromadzeniu Spółki, stanowiących 85,34% kapitału zakładowego Spółki i reprezentujących 85,34% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu Spółki (raport bieżący nr 27/2006 z dnia 25 lipca 2006 r.). 4. BOŚ S.A. w dniu 27 lipca 2006 r. otrzymał od dotychczasowych akcjonariuszy Banku Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ) w Sztokholmie, - Forsakringsaktienbolaget Skandinaviska Enskilda Captive w Sztokholmie, - Repono Holding AB w Sztokholmie, Repono Service AB w Sztokholmie stanowiących Grupę Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ.), zawiadomienie ujawniające stan posiadania poszczególnych podmiotów zbywających akcje Wezwania. W wyniku sprzedaży wszystkich dotychczas posiadanych akcji BOŚ S.A. z dniem 24 lipca 2006 r.: Skandinaviska Enskilda Banken AB (publ) i jej podmioty zależne posiadające dotychczas łącznie 6.270.247 akcji, stanowiących 47,50% w kapitale zakładowym, uprawniających łącznie do 6.270.247 głosów na Walnym Zgromadzeniu i stanowiących 47,50% w ogólnej liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu BOŚ S.A. nie posiadają akcji Banku Ochrony Środowiska S.A. (raport bieżący nr 28/2006 z dnia 27 lipca 2006 r.). 5. W dniu 27 lipca 2006 r. do BOŚ S.A. (raport bieżący nr 29/2006 z dnia 28 lipca 2006 r.) wpłynęły oświadczenia: Pana Eric Axel Rydmark – Wiceprezesa Zarządu, Pana Weine Gunther Svensson – Wiceprezesa Zarządu o rezygnacji z funkcji Członka Zarządu BOŚ S.A. ze skutkiem natychmiastowym. Aktualny skład Zarządu Banku przedstawia się następująco: 1) Jerzy Witold Pietrewicz – Prezes Zarządu, 2) Piotr Adam Wiesiołek – Wiceprezes Pierwszy Zastępca Prezesa Zarządu, 3) Stanisław Kostrzewski – Wiceprezes Zarządu. 6. W dniu 28 lipca 2006 r. do Banku (raport bieżący nr 29/2006 z dnia 28 lipca 2006 r.) wpłynęły oświadczenia: Lars Gregor Gustafsson - Wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej, Mats Kjaer – Członka Rady Nadzorczej, Gunnar Lars Lindberg - Członka Rady Nadzorczej, Claes Johan Thureson - Członka Rady Nadzorczej o rezygnacji z funkcji Członka Rady Nadzorczej BOŚ S.A. ze skutkiem natychmiastowym. Aktualny skład Rady Nadzorczej Banku przedstawia się następująco: 1) Andrzej Maria Herman - Przewodniczący Rady Nadzorczej, 2) Wiesław Siwczak - Sekretarz Rady Nadzorczej. Członkowie Rady: 3) Ryszard Stanisław Bartkowiak, 4) Kazimierz Stanisław Kujda, 5) Agnieszka Halina Zawartko. 36 Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej BOŚ S.A. w I półroczu 2006 r. PS/2006 7. BOŚ S.A. poinformował (raport bieżący nr 31/2006 z dnia 31 sierpnia 2006 r.), że dokonane zostało zbycie wierzytelności kredytowych na podstawie umowy z dnia 17 sierpnia 2006r. zawartej z Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym, pod warunkami zawieszającymi. Pierwszym warunkiem była zapłata przez nabywcę ceny wierzytelności, drugim warunkiem ujawnienie przez właściwy sąd wieczysto księgowy nabywcy wierzytelności jako wierzyciela hipotecznego w miejsce Banku. Do chwili obecnej został spełniony pierwszy z dwóch warunków umownych w postaci zapłaty ceny. Po uzyskaniu informacji o spełnieniu drugiego warunku umownego Bank przekaże informację odrębnym raportem bieżącym. Wartość wierzytelności będących przedmiotem umowy wynosi 134.832.866,46 złotych, w tym należność główna 72.155.958,47 złotych. Nie istnieją powiązania pomiędzy stronami umowy. Kryterium będące podstawą uznania aktywów za aktywa o znacznej wartości jest wielkość funduszy własnych Banku. 8. Zarząd BOŚ S.A. zwołał na dzień 16 października 2006 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie (raport bieżący nr 32/2006 z dnia 8 września 2006 r.) z porządkiem obrad obejmującym m.in. zmiany w Statucie Banku, podjęcie uchwały w sprawie sporządzania sprawozdań finansowych BOŚ S.A. zgodnie Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości oraz zmiany w składzie Rady Nadzorczej. Podpisy członków Zarządu BOŚ S.A. Jerzy Pietrewicz imię i nazwisko Prezes Zarządu stanowisko/funkcja ......................... podpis Piotr Wiesiołek imię i nazwisko Wiceprezes Pierwszy Zastępca Prezesa Zarządu stanowisko/funkcja ......................... Wiceprezes Zarządu stanowisko/funkcja ......................... podpis Stanisław Kostrzewski imię i nazwisko podpis 37