Fiodor Michajłowicz Dostojewski biografia po rosyjsku

Język rosyjski
Fiodor Michajłowicz Dostojewski biografia po rosyjsku
Фëдор Михайлович Достоевский великий русский писатель
Fiodor Michajłowicz Dostojewski
Родился 30 октября 1821 года в Москве
urodził się 30 października 1821 roku w Moskwie.
Отец -ojciec
Его отец Михаил Андреевич- хирург .
Jego ojciec Michaił Andrjejewicz był chirurgiem.
Он был человеком независимым, образованным, заботливым семьянином, но обладал характером
вспыльчивым и подозрительным.
Był to człowiek niezależny, wykształcony, dbający o rodzinę, lecz posiadał ciężkie cechy charakteru jak
kłótliwość i podejrzliwość.
Очень жестокий, особенно в старости, он дошел до того, что возмущенные крепостные крестьяне
зверски убили его.
Był osobą bardzo surową, szczególnie uwidoczniło sie to w okresie starczym, doprowadził tym samym do tego,
że został w sposób zwierzęcy zabity przez chłopów pańszczyźnianych.
По документам, он умер от апоплексического удара, но по воспоминаниям родственников и устным
преданиям, он был убит своими крестьянами.
Według dokumentów, umarł on z powodu apopleksji, jednak wspomnienia bliskich i ustne podania głoszą,że
został zamordowany przez swoich chłopów. Мать -mama
Мария Федоровна Нечаева происходила из купеческой семьи, была религиозной
Maria Fiedorowna Nieczajewa pochodziła z rodziny kupieckiej, była bardzo religijna.
В семье Достоевских было еще шестеро детей, Федор был вторым ребенком.
Rodzina Dostojewskich posiadała sześcioro dzieci, Fiodor był drugim dzieckiem.
Он рос в суровой обстановке, над которой витал угрюмый дух отца.
Wychowywał się w surowej atmosferze domowej, nad którą panował ponury (posępny) duch ojca
Дети воспитывались в страхе и повиновении.
Dzieci wychowywały się w atmosferze strachu i karności.
Редко выходя за стены больничного здания, они общались с внешним миром только через больных,
strona 1 / 7
Język rosyjski
Fiodor Michajłowicz Dostojewski biografia po rosyjsku
с которыми тайком от отца иногда разговаривали.
Dzieci rzadko miały kontakt ze światem zewnętrznym, większość czasu spędzały za murami szpitala (ich ojciec
był chirurgiem), dlatego ich kontakt ze światem polegał na potajemnych rozmowach dzieci z chorymi.
Самые светлые воспоминания детства связаны у Достоевского с деревней в Тульской губернии.
Najczystsze wspomnienia Dostojewskiego z dzieciństwem zwiazane są z wsią w Tulskiej gubernii.
С 1832 года семья ежегодно проводила там летние месяцы, обыкновенно без отца, и дети имели там
почти полную свободу.
Od 1832 roku rodzina Dostojewskich co roku spędzała tam letnie wakacje, zazwyczaj bez ojca, dzieci tam miały
praktycznie pełną swobodę. Ранее образование -wczesne wykształcenie
В 1832 году Федор Достоевский и его старший брат Михаил начали заниматься с приходившими в
дом учителями.
W 1832 roku Fiodor Dostojewski i jego starszy brat Michaił początkowo pobierali naukę w domu .
Потом Достоевский посещал частный пансион Л.И. Чермака.
Następnie Dostojewski uczęszczał do prywatnego pensjonatu imieni L.I. Czermaka.
смерть матери - śmierć matki
27 февраля 1837 г. умерла мать писателя.
27 lutego 1837 roku zmarła mama pisarza.
Федор тяжело пережил ее смерть, совпавшую с известием о смерти Пушкина (которую он воспринял
как личную потерю)
Fiodor ciężko przeżył jej śmierć, tym bardziej, że nastąpiła wraz z wiadomością o śmierci Puszkina ( wiadomość
którą przyjął jako osobistą stratę.)
Среднее образование- wykształcenie średnie
В мае 1837 г. отец отвез 16-летнего Федора с братом Михаилом в Петербург для продолжения
образования в Инженерном училище.
W maju 1837 roku, ojciec odwiózł szesnastoletniego Fiodora wraz z bratem Michaiłem do Petersburga w celu
kontynuowania nauki w szkole inżynieryjnej.
Больше писатель отца не увидит.
Od tej pory pisarz ojca nie widział.
strona 2 / 7
Język rosyjski
Fiodor Michajłowicz Dostojewski biografia po rosyjsku
Потом Достоевский был зачислен в Главное военно-инженерное училище (потом он всегда считал
этот выбор ошибочным).
Następnie Dostojewski został przyjęty do Szkoły głównej o wojskowo-inżynieryjnym profi
( pisarz uważał ten wybór za pomyłkę)
Он страдал от военной атмосферы и муштры, от чуждых дисциплин и от одиночества.
Cierpiał on z powodu wojskowej atmosfery i musztry, z powodu obcych dyscyplin i samotności.
Достоевский держался замкнуто, имел репутацию "нелюдимого чудака", однако поражал
товарищей начитанностью
By ł on zamknięty, miał reputację „stroniącego od ludzi cudaka", jednak intrygował koleków swoim oczytaniem.
8 июля 1838 года при неясных обстоятельствах умер отец Достоевского, Михаил Андреевич.
8 lipca 1838 roku w niejasnych okolicznościch zmarł ojciec Dostojewskiego, Michaił Andrjejewicz.
В августе 1842 года Достоевский окончил училище и был зачислен инженером-подпоручиком в
Петербургскую инженерную команду, но уже в начале лета 1844, решив посвятить себя литературе,
подал в отставку и был уволен 19 октября в чине поручика.
W kwietniu 1842 roku Dostojewski zakończył szkołę i otrzymał tytuł inżyniera-podporucznika i został
skierowany do komandy inżynieryjnej do Petersburga , jednak na początku lata 1844 roku, pisarz postanowił
poświęcić się literaturze, podał sie do dymisji i został zwolniony ( z obowiazków komandy) 19 października
otrzymując stopień porucznika.
Он все больше занимается литературной деятельностью .
Pisarz całkowicie oddał się literackiej działalności.
literackie doświadczenia
Первые литературные опыты- pierwsze
В январе 1844 года заканчивает перевод повести "Евгения Гранде" Бальзака, которым тогда
увлекался.
W styczniu 1844 roku pisarz zakończył przekład powieści Eugeniusz Grande Balzaka, którym wtedy się
pasjonował.
Перевод стал первой опубликованной работой писателя.
Przekład ten był pierwszą opublikowaną pracą pisarza
В 1845 заканчивает роман "Бедные люди", напечатанный в 1846 в "Петербургском сборнике" и
имевший исключительный успех.
W 1844 roku pisarz kończy powieść Biedni ludzie, wydrukowaną w 1846 roku w Petersburskim sbornikie i
osiąga niebywały sukces.
strona 3 / 7
Język rosyjski
Fiodor Michajłowicz Dostojewski biografia po rosyjsku
Встреча Достоевского с критиком Белинским - spotkanie Dostojewskiego z krytykiem
Bielińskim
Белинский прямо предрекал Достоевскому великое будущее.
Bieliński przewidywał dla Dostojewskiego ogromny sukces ( piękną przyszłość)
Они познакомились летом 1845 года, а осенью Достоевский был принят в кружок Белинского,
познакомился с :
Poznali się latem 1845 roku, a jesienią pisarz został przyjęty do kręgu Bielińskiego, tam poznał:
И.С. Тургеневым,
В.Ф. Одоевским,
И.И. Панаевым.
Iwana Siergiejewicza Turgieniewa
Włodzimierza Odojewskiego
Iwana Iwanowicza Panajewa
Тогда окончательно укрепились в нем гуманистические идеалы, которые так страстно
проповедовал Белинский.
Wtedy to u pisarza całkowicie ukształtowały się ideały humanistyczne, ideału które z wielką pasją przepowiadał
sam Bieliński.
В конце 1845 на вечере у Белинского он читал главы своей повести "Двойник" (1846).
Pod koniec 1845 roku na spotkaniu u Bielińskiego pisarz czytał rozdziały swojej powieści Sobowtór (1846)
Повесть, сначала заинтересовавшая Белинского, в итоге его разочаровала, и в конце 1846 года
наступило охлаждение в отношениях Достоевского с критиком, как и со всем его окружением, включая
Некрасова и Тургенева, высмеивавших болезненную мнительность Достоевского.
Powieść początkowo zainteresowała Bielińskiego, w ogóle jednak rozczarowała, pod koniec 1846 roku stosunki
miedzy (Dostojewskim i bielińskim) oraz z całym kręgiem (związanym z Bielińskim) ochłodziły się włączając
Niekrasowa i Turgieniewa, którzy wyszydzali chorą podejrzliwość Dostojewskiego.
Достоевский мучительно переживал это, у него появились симптомы эпилепсии, мучившей его всю
жизнь с семилетнего возраста, он стал "страдать раздражением всей нервной системы".
Pisarz bardzo to przeżył, pojawiły sie u niego symptomy epilepsji, która męczyła go od siódmego roku życia,
cierpiał z powodu rozstroju nerwowego.
Успех "Бедных людей" возбуждающе повлиял на Достоевского.
strona 4 / 7
Język rosyjski
Fiodor Michajłowicz Dostojewski biografia po rosyjsku
Sukces powieści Biedni ludzie euforycznie wpłynął na pisarza.
арестирование Достоевского - aresztowanie Dostojewskiego
Арестовали Достоевского 23 апреля 1849 г.
Pisarza aresztowano 23 kwietnia 1849 roku
восемь месяцев он провел в Петропавловской крепости под следствием, во время которого проявил
мужество, скрывая факты и стремясь смягчить вину товарищей.
spędził on osiem miesiecy w Pietropawłowskim więzieniu , toczyło sie przeciwko niemu śledztwo, w czasie
którego dał świadectwo swojej odwagi, starajac sie ukryć fakty i winę swoich towarzyszy.
Он был признан "одним из важнейших" среди петрашевцев, виновным
Uznano go za za winnego oraz jednego z ważniejszych działaczy ugrupowania Pietraszewcy.
Суд и приговор скорее были похожи на трагифарс.
Sąd i wyrok bardziej przypominały tragifarsę.
Первоначальный приговор 16 ноября гласил: смертная казнь расстрелянием" через три дня
Wyrok pierwotny brzmiał: kara śmierci poprzez rozstrzelanie w ciagu trzech dni.
19 ноября осужденному объявляют о помиловании то есть ... лишить всех прав и сослать в
каторжную работу на 8 лет"
19 pażdziernika osadzony otrzymał łaskę, to znaczy pozbawiono go wszelkich praw i skazano na 8 lat
katorżniczej pracy.
Весной 1857 года писателю было возвращено потомственное дворянство и право печататься, но
полицейский надзор над ним сохранялся до 1875 г
Wiosną 1857 roku zwrócono pisarzowo prawo do dworku i prawo publikowania, jednak nadzór policyjny trwał
do końca 1857 roku.
Втарая жена достоевского - druga żona Dostojewskiego
Изменилась и семейная жизнь писателя.
Zmienła się sytuacja rodzinna pisarza
6 февраля 1857 года состоялось венчание Достоевского с М.Д. Исаевой
6 lutego 1857 roku nastąpił ślub pisarza z Marią Isajewoj.
Но брак этот оказался несчастливым.
Małżeństwo to okazało sie nieszczęśliwe.
strona 5 / 7
Język rosyjski
Fiodor Michajłowicz Dostojewski biografia po rosyjsku
В декабре 1859 г. Достоевский с семьей приехал в Петербург и совместно с братом Михаилом стал
издавать журналы "Время"
W grudniu 1859 roku Dostojewski z rodziną przyjechał do Petersbirga i wraz z bratem Michaiłem wydawał
czasopismo Czas
В сентябре 1860 года началось печатание "Записок из Мертвого дома", в начале 1861 г. печатается
роман "Униженные и оскорбленные".
We wrześniu 1860 roku wydawano Zapiski z Martwego domu, a na początku 1861 roku wydano powieść
Skrzywdzeni i poniżeni.
Летом 1862 года Достоевский впервые выехал за границу; посетил Германию, Францию,
Швейцарию, Италию, Англию,
Latem 1862 roku po raz pierwszy wyjechał za granicę, zwiedził Niemcy, Francję, Szwejcarię, Włochy, Anglię.
В январе 1864 г. Михаил Достоевский получил разрешение на издание журнала "Эпоха", первый
номер вышел в марте.
W styczniu 1864 roku pisarz otrzymał pozwolenie na wydanie czasopisma Epoka, pierwszy numer wydano w
marcu.
Смерть второй жены - śmierć drugiej żony
Но этот год принес Достоевскому тяжелые утраты
Ten rok przyniósł Dostojewskiemu same straty
15 апреля умерла от чахотки его жена Мария Дмитриевна Исаева, и, хотя они не были счастливы в
браке, он тяжело пережил потерю.
15 kwietnia na suchoty zmarła jego żona Maria Dmitrijewna Isajewa, i nawet jeżeli nie byli szczęśliwi w
małżeństwie, pisarz ciężko przeżył tą stratę.
Личность М. Исаевой, обстоятельства их "несчастной" любви, отразились во многих произведениях
Достоевского (в частности, в образах Катерины Ивановны в "Преступлении и наказании" и Настасьи
Филипповны в "Идиоте").
Osoba Marii Isajewnej jak i dokładny (szczegółowy) opis ich nieszczęśliwej miłości, znalazły swoje
odzwierciedlenie w wielu opowiadanich Dostojewskiego ( w szczególności, w obrazach Katarzyny Iwanownej w
powieści Zbrodnia i Kara i Nastazji Filipownej w powieści Idiota).
10 июня внезапно скончался брат писателя Михаил Достоевский.
В 1866 году Достоевский одновременно работал над двумя романами - "Игрок" и "Преступление и
наказание".
W 1866 roku pisarz jednocześnie pracował nad dwiema powieściami Gracz i Zbrodnia i kara.
15 февраля 1867 года состоялось венчание Достоевского и А.Г. Сниткиной и, по словам друга
strona 6 / 7
Język rosyjski
Fiodor Michajłowicz Dostojewski biografia po rosyjsku
Достоевского , "новая женитьба доставила ему в полной мере то семейное счастье, которого он так
желал".
15 lutego 1867 roku nastąpił trzeci ślub Dostojewskiego z A.G. Sintkinową, według przyjaciela pisarza nowe
małżeństwo spełniło jego oczekiwania odnośnie szczęśliwej rodziny.
Смерть писателя -śmierć pisarza
Федор Михайлович стал благодарил за счастливую жизнь, которую он прожил с ней.
Fiodor Michajłowicz podziękował żonie za szczęśliwe życie, które wspólnie spędzili.
Затем сказал слова, которые редкий из мужей мог бы сказать своей жене после четырнадцати лет
брачной жизни: "Помни, Аня, я тебя всегда горячо любил и не изменял тебе никогда, даже мысленно!"
Wypowiedział słowa, które rzadko który mąż powiedziałby żonie po 14 latach wspólnego życia „ pamietaj Aniu,
cale życie kochałem cię bardzo, nie zdradziłem cię ani raz, nawet w myślach"
В 1881 года при огромном стечении народа писателя хоронили на Тихвинском кладбище в
Александро-Невской лавре Петербурга.
W 1881 roku pochowano tłumnie pisarza na Tichonowskim cmętarzu w Ławrze Aleksandrowsko-Newskiej w
Petersburgu.
Романы - powieści
Бедные люди – Biedni ludzie
Униженные и оскорблённые- Skrzywdzeni i poniżeni
Преступление и наказание – Zbrodnia i kara
Игрок - Gracz
Идиот - Idiota
Бесы - Biesy
Подросток- Młodzik
Братья Карамазовы- Bracia Karamazow Повести и рассказыДвойник - Sobowtór
Хозяйка - Gospodyni
Белые ночи – Białe noce
Чужая жена и муж под кроватью –Cudza żona i mąż pod łóżkiem
Записки из Мёртвого дома – Wspomnienia z domu umarłych
Записки из подполья – Zapiski z podziemia
Крокодил - krokodyl
Вечный муж – wieczny mąż
powieści i opowiadania
strona 7 / 7