Prezentacja Piotra Sztaby

CZY GÓRY MOGĄ BYĆ
BEZPIECZNE, CZYLI O
ZARZĄDZANIU
RYZYKIEM
PIOTR SZTABA
Zarządzanie
„Zarządzanie to sztuka bądź praktyka
rozumnego stosowania środków dla
osiągnięcia wyznaczonych celów”.
„Próbą zarządzania chaosem” .
Wikipedia
Moje początki?
Królowało zarządzanie bojem i ułańska fantazja
Byłem odurzony pięknem, otaczającej przyrody,
bliskości natury itd..
Efekt: kilka niezłych przygód życia w pierwszych
latach wspinana i kilka tragicznych chwil - nie
wszyscy mieli tyle szczęścia.
Bycie w realności
Dlaczego warto pracować nad rozwojem
świadomości zagrożeń ?
Świadomość zagrożeń na starcie o 50%
redukuje zagrożenia.
Obiektywne zagrożenia górskie
Warunki:
burza, załamania pogody, skrajne
temperatury, mgła, lawiny
Teren:
ekspozycja, kruszyzna, duża wysokość
n.p.m.
Subiektywne zagrożenia górskie
Człowiek
i jego:
kwalifikacje
forma
psychika
decyzje
rutyna
ambicja
świadomość emocjonalna
wywieranie wpływu
umiejętność pracy zespołowej
pragnienia
sprzęt
Statystyki
W Alpach Niemieckich jednego roku zdarzyło
się 3991 wypadków w tym 92 śmiertelne, w
Alpach Austrii 7238 w tym śmiertelnych 199
.
Przyczyny wypadków śmiertelnych w górach, taterników,
alpinistów, grotołazów na przestrzeni 110 lat lista obecnie
550 nazwisk: Paweł Pallus [email protected]
605659702
Lp.
bezpośrednia przyczyna
ilość wypadków śmiertelnych
1
lawiny
126
2
upadki, poślizgnięcia
108
3
odpadnięcia
106
4
wyczerpanie, wychłodzenie
40
5
urazy od kamieni- kruszyzna
36
6
zaginięcia
25
7
w zjeździe na linie
21
8
utopienia, utonięcia
15
9
choroby wysokościowe
12
10
zgony naturalne
8
11
niewyjaśnione
8
12
narciarskie
4
13
katastrofa(śigłoiec)
4
14
porażenie piorunem
4
15
brak danych
35
16
skałki
6
Jak uczą się ludzie dorośli?
David A. Kolb specjalista od nauczania
twierdzi że uczymy się najlepiej gdy:
Jak doświadczać
Stopniowanie trudności i
niebezpieczeństw w górach
turystyka letnia: Beskidy, Tatry
wspinanie na sztucznej ścianie
wspinaczka w skałach
turystyka zimowa: Beskidy, Tatry
taternictwo letnie wspinaczka lodowa, taternictwo zimowe, skituring, ski-alpinizm, trekking 4500-6000 m.n.p.m
trekkingi powyżej 6000m.n.p.m-alpinizm
alpinizm
himalaizm
exploracja wysokogórska
himalaizm zimowy
Munter
Przykład w zarządzaniu ryzykiem
Cel: wymagająca wycieczka ski-turowa z ładnymi widokami ciekawymi
zjazdami.
Filtr regionalny
Warunki:
2,5 m śniegu na Kasprowym, połowa kwietnia,
historia ostatnich 4 dni przed turą:
bez opadu- słonecznie rano popołudniami mgły
wiatr z południa do 4m/s
temperatura na 2000 m/n/p/m w dzień +5C w nocy -5C
1 stopień zagrożenia lawinowego
Śnieg na południowych stokach firnowaty, na wschodnich, północnych i
zachodnich zmienny
historia ostatniej nocy:
niebo rozgwieżdżone -7C 2000m.n.p.m
prognoza pogody
rano słonecznie, po południu zwiększające się zachmurzenie 30% szans na
opad śniegu
Trasa:
Jaworzyna-Kołowy-Jaworzyna
Tren, filtr regionalny:
Jaworowa, dol.
Zadnich Koperszadów,
przełęcz pod Kopą,
Dolina Białych Stawów,
dolina zielonego
stawu, Dolina
Jastrzębia, Czarny
Przechód, Kołowy,
Czarny Przechód,
Czarna Jaworowa,
Jaworowa, Jaworzyna
1660 m przewyższenia
około19 km odległości
Kluczowe miejsca trasy, plany
awaryjne, godziny alarmoweTeren:
filtr regionalny
KMT: lawiny, las,
progi skalne,
lodospady, strome
zjazdy II-kowe
Skład:
P.A.Miejsca skąd
można zawrócićuciec !!!
G.A.
Nieprzekraczalne
progi czasowe !!!:
Start:07:30
Schronisko nad
zielonym stawem
14:00 Kołowy 16:00
Obowiązkowy ekwipunek
Zestawy ski turowe-dobre + umiejętność użycia
Zestawy lawinowe + umiejętność użycia
Mapa + kompas+GPS
Płyny, energetyki
Apteczka
Naładowane komórki
Raki, czekan, uprząż + umiejętność użycia
Lina 30 m, czołówka, rękawiczki, czapka, polary,
kurtka, okulary, gogle, harszle, ubezpieczenie,
aparat, lornetka itd.
Pakowanie z listy
Planowanie
„Planowanie jest bezcenne, plan może być
bezużyteczny”
Jeżeli mamy plan działania to zarządzanie
zmianą jest dużo łatwiejsze i obarczone
mniejszym ryzykiem popełnienia błędu. Nie
ma zarządzania chaosem.
Uczestnicy
Filtr
regionalnyczłowiek
Uczestnicy
Uczestnicy
Uczestnicy
Organizator-kierownik tury
As w rękawie
Nieprzewidziane kluczowe miejsce
trasy
Decyzja iść,
czy szukać
innej drogi?
Filtr
strefowy:
teren
Mniejsze zimniejsze zło ☺
Konsekwencja
przemoczenia
botków i straty
czasu na
szukaniu innej
drogi ?
Obserwacja warunków terenu i
uczestników
Brak ciśnienia,
ale z tyłu głowy
Filtr lokalny:
WTC
Sytuacja awaryjna
Krzysiek skarży się na
kiepską kondycje i na
obcierającego mocno butadecyduje się na wycofanie z
tury w miejscu absolutnie
bezpiecznym gdzie może
jeszcze wrócić sam.
Kontrola telefoniczna co 30
minut- zagrożenia: spotkanie
z przebudzonym
niedźwiedziem
Filtr srefowy:człowiek
Pierwsze kluczowe miejsce trasy
Po lustracji
terenu przez
lornetkę,
decyzja korekta
trasy z
dołożeniem
podejścia
około 100 m10-20 minut
Filtr strefowy:
teren
Korekta trasy
Wybrana nowa
trasa nie jest
całkowicie
bezpieczna ale
jest dużo mniej
zagrożona
Obserwacja uczestników
Odstępy, kontakt
wzrokowy,
rozmowa co 30
minut,
utrzymywanie
tempa. Osoba o
największym
świadczeniu
śnieżnym na
przedzie tury,
wszyscy
Filtr lokalny,
strefowy :WTC
Obserwacja terenu
Podejrzane
miejsce które
ominęliśmywidoczny szlak
letni i nawiane
poduchy śnieżne
Filtr strefowy:
teren
Drugie kluczowe miejsce trasy
Przełęcz pod
Kopą 12:30
Śnieg
puszczony,
stok
zacieniony,
zjazdy
pojedyncze,
wszyscy
obserwujemy
osobę
pokonującą
niebezpieczne
miejsce
Filtr strefowy:
WTC
Obserwacja warunków
Godzina 13:00
Na razie
przeważające
słońce.
Gdzie to
zapowiadane
zachmurzenie
z opadami?
Filtr lokalny,
strefowy:
WTC
Obserwacja warunków
13:15
Pojawia się
zapowiadane
popołudniowe
zachmurzenie
Zagrożeniebłądzenie we mgle
Szansazmniejszenie
nasłonecznienia
na południowe
stoki Jastrzębiej
doliny
Decyzja iść czy
wracać?
Filtr lokalny,
strefowy :WTC
Idziemy
Schronisko
14:00
Zagrożenia:
rozluźnienie,
uciekający
czas,
wyskokowe
płyny
nawadniające
Szanse:
Informacje o
sytuacji
lawinowej u
hatara,
nawodnienie,
ciepły posiłek
Trzecie kluczowe miejsce trasy
15:30
Prożek lodowyszybka decyzja
przeformowania
szyku, i lina z
góry dla mniej
doświadczonych
Filtr strefowy:
WTC
Dla jednych spacer
Dla innych przygoda
Zróżnicowanie
różnych
kompetencji w
zespole jako atut
!!!
Czwarte kluczowe miejsce trasy?
16:00
Dolina Jastrzębia
Gęste mgły- widoczność 30 m.
Zebranie grupy w
bezpiecznym miejscu decyzja
iść czy wracać?
Filtr lokalny, strefowy:
WTC
Po analizie sytuacji w zespole,
zachowanie odstępów 15 m,
nawigacja z mapą i kompasem
wsparcie GPS- idziemy
Korekta trasy
16:45
Trafiamy dokładnie na Czarny
Przechód, jednak z uwagi na mgłę w
Czarnej Jaworowej rezygnujemy z
wejścia na szczyt Kołowego
zostawiając margines zapasu
czasowego na zjazd w ciężkich
warunkach. WTC
Piąte kluczowe miejsce trasy- IIkowy zjazd z czarnego
przechodu, pierwszy zjeżdża
najbardziej doświadczony
narciarsko Kamil i bada warunki,
po nim w pojedynczym zjeździe
pozostali, WTC
Szóste kluczowe miejsce trasy
17:30
Próg doliny Czarnej
Jaworowej, we mgle
trafiamy ponad
lodospad koło Śnieżnej
Turni i dwoma
zachodami zjeżdzamy
pod jego podstawę.
Decyzja – jechać czy
szukać innego zejściazjeżdża najbardziej
doświadczony Kamil
jako pierwszy sondując
teren- wsparcie dla
najmniej
doświadczonych,
Filtr strefowy: WTC
Zmrok
19:15
Na miękkich
nogach, ale
wszyscy cali i
zdrowi
dojeżdżamy
przed zmrokiem
do samochodu.
Jeszcze tylko
nocne podejście
na Gąsienicową
☺
Refleksja
Cel główny nie został
zrealizowany-wyjście
na szczyt Kołowego,
jednak w dobrych
humorach i z
wystarczającą ilością
przygód wróciliśmy
do domu by
kolejnego dnia
znowu pojechać na
udaną wycieczkę.
Tak długa trasa
wymaga doskonałej
pogody i pewnych
wiosennych
śniegów, jest po co
wracać.
Podsumowanie
1 przekraczanie potoku
2 wycofanie się Krzyśka z wycieczki
3 blokada zakupu alkoholu
4 pokonanie prożku lodowego
5 mgły w dolinie Jastrzębiej
6 rezygnacja z wejścia na szczyt
7 zjazd do Czarnej Jaworowej
8 zjazd przez próg w dolinie Czarnej Jaworowej
9 zjazd przez gęsty las z Czarnej Jaworowej do
Jaworowej
„Wycof”
Najbardziej cenie sobie udany wycof, który
jest tylko odroczeniem zrealizowania celu
jeżeli do niego dojrzałem. Znowu mogę
przeżywać przygodę na nowo, planować,
trenować, układać tak rzeczywistość by
marzenie mogło się zrealizować. Zasada 4/3
Słuchanie instynktu!!!
Z kim warto jeździć w góry
Z osobami, których towarzystwo sprawia nam
przyjemność, ale też kompetentnymi, należy
unikać osób z którymi każdy wyjazd kończy
się przygodą życia.
Bezcenne:
Stały sprawdzony partner zmniejsza ryzyko
!!!
Marzenia
Dla marzeń warto żyć, lecz nie mogą one być
naszym panem- możemy stracić trzeźwy
osąd sytuacji.
Takie osoby często mają emocje
nieprzystające do otaczających warunków
czy sytuacji- skrajny optymista, czy postawa
”za wszelka cenę do celu- ludzie to tylko
zasoby”.
Czy góry mogą być bezpieczne?
”Niebezpieczeństwa jakie czekają na człowieka w
górach i na odludnych terenach nie da się
wyeliminować. Możemy tylko próbować je
zminimalizować. Byłoby jednak błędem przypisywać
wszystkie niebezpieczeństwa, których z
jakichkolwiek powodów nie chcę się uniknąć,
pewnej dozie ryzyka. Pozostaje tylko radzić aby
eliminować jak najwięcej niebezpieczeństw. Liczba
pozostałych, których mimo najszczerszych chęci nie
da się wyeliminować, bo nie da się ich rozpoznać
lub są tak nierealne że nie bierze się ich pod uwagę
i tak jest jeszcze spora” Pitt Schubert
„Życie jest zbyt piękne by świadomie w
górach czy gdziekolwiek indziej narażać się
na niebezpieczeństwa”
Dziękuje za uwagę
Piotr Sztaba
Instruktor PZA