Językoznawstwo … porównawcze - Nicole Nau
Transkrypt
Językoznawstwo … porównawcze - Nicole Nau
Językoznawstwo … porównawcze Prof. Nicole Nau UAM, IJ 2015/2016 Językoznawstwo i nauka o informacji, III rok Piąte zajęcie 03.11. 2015 Typologia morfologiczna Stopień syntezy: typ izolujący | typ inflektywny | typ polisyntetyczny Kryterium? morfemy : wyrazy Powszechna deklaracja praw człowieka, artykuł 1: Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa. wyrazy polski 28 angielski 30 fiński 23 morfemy 80 43 52 m:w 2,86 1,43 2,26 http://wals.info/feature/22A#2/26.7/151.9 Podtypy typu inflektywnego typ fleksyjny / typ aglutynacyjny: kryterium morfemy : morfy polski: wszysc-y ludzi-e = 7:4, swych praw = 6:3 => 13: 7 fiński: kaikki ihmise-t = 3:3, oike-uks-i-lta-an = 5:5 => 8:8 polski: po-stęp-owa-ł-a-by-m = 7:7 = 1 = 1,86 = 1,0 Kategorie gramatyczne (Majewicz 1989) „Wszystkie znaczenie gramatyczne mogą być poklasyfikowane w wymiary gramatyczne […], będące skończonymi niepustymi zbiorami takich znaczeń.” (193) „Zbiór wszystkich wyrazów niosących […] znaczenia należące do tego samego wymiaru gramatycznego, stanowi kategorię gramatyczną tego wymiaru.” Przykłady Znaczenia gramatyczne: liczba mnoga, czas teraźniejszy, dopelniacz… Wymiary gramatyczne: CZAS, OSOBA, RODZAJ, LICZBA, PRZYPADEK, ASPEKT, STRONA, STOPIEŃ OKREŚLONOŚCI, STOPIEŃ INTENSYWNOŚCI, KLASA NOMINALNA, KLASYFIAKTOR itp. Kategorie gramatyczne: rodzaj, liczba, czas, aspekt, strona, tryb, przypadek, osoba, określoność, kauzatywność, itp. "Naturalnie, taka lista kategorii gramatycznych nie jest ani uniwersalna, ani skończona – każdy język należy traktować jako posiadający swój własny sobie tylko właściwy zbiór kategorii gramatycznych.” (194) „Każda kategoria gramatyczna w danym języku posiada swój formalny wykładnik kategorialny, lub zbiór takich wykładników. Niewystępowanie formalnego wykładnika jakiejś kategorii gramatycznej w danym języku definitywnie przesądza o nieistnieniu owej kategorii w tym języku” (198) http://wals.info/feature Wykładniki formalne kategorii Majewicz 1989 pozycja wyrazu w stosunku do innych wyrazów, wyrazy posiłkowe, intonacja, reduplikacja, afiksacja prefiksacja infiksacja sufiksacja konfiksacja złożenia iloczas zmiany tonu akcent modyfikacja osnowy Payne 2006: The "big 10" morphological processes prefixation suffixation infixation circumfixation stem modification autosegmental variation reduplication non-concatenative morphology compounding http://pl.languagesindanger.eu/book-of-knowledge/languagestructures/#ch3s22 Metody analizy (Payne 2006) Przykład: język Sierra Nahuatl Step 1: Isolate the roots. Step 2: Estimate the affix positions. Step 3: Begin to analyze prefixes. Step 4. Analyze the suffixes. Step 5: Label the columns.