Emerytury przed ukończeniem 60

Sygn. akt III AUa 407/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 listopada 2013 r.
Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Michał Bober
Sędziowie:
SSA Grażyna Czyżak (spr.)
SSA Daria Stanek
Protokolant:
st.sekr.sądowy Alicja Urbańska
po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2013 r. w Gdańsku
sprawy H. J.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
o prawo do emerytury
na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 6 grudnia 2012 r., sygn. akt VI U 1605/12
zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 21 lutego 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ustalił H. J. prawo do emerytury. W
zaskarżonej decyzji obliczono wysokość emerytury w oparciu o zasady określone w art. 26, 53 oraz art. 183 ustawy z
dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz.
1227 ze zm.) i ustalono, że wysokość emerytury po waloryzacji od dnia 01 marca 2012 r. wynosi 2.776,25 zł.
Odwołanie od powyższej decyzji wniosła H. J. zarzucając naruszenie przepisów postępowania administracyjnego,
a w szczególności w postaci art. 57 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez jego niezastosowanie do
obliczenia terminu złożenia wniosku o ustalenie i przyznanie emerytury. Nadto wskazała na naruszenie przepisów
prawa materialnego, a w szczególności art. 46 i art. 29 ustawy emerytalnej poprzez ich przyjęcie jako podstawy
prawnej wcześniejszej emerytury, a także art. 183 ustawy emerytalnej poprzez jego zastosowanie jako podstawy do
obliczenia podstawy wysokości świadczenia. Odwołująca się wskazała również, że błędnie organ rentowy uznał, że
nie może zaliczyć roku 2011 r. jako jednego z 10 najkorzystniejszych lat przypadających w 20 latach poprzedzających
bezpośrednio rok, w którym złożyła wniosek o emeryturę przy ubieganiu się o emeryturę na zasadach określonych
w art. 46 ustawy emerytalnej i jej obliczeniu według zasad określonych w art. 53 ustawy emerytalnej. W oparciu o
powyższe wnioskodawczyni domagała się zmiany zaskarżonej decyzji poprzez zastosowanie jako podstawy obliczenia
wysokości emerytury art. 53 ustawy emerytalnej oraz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko
wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wyrokiem z dnia 06 grudnia 2012 r. w sprawie VI U 1605/12 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych:
1. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 21 lutego 2012 r. nr (...) w ten
sposób, że ustalił H. J. prawo do emerytury na podstawie art. 29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , pozostawiając organowi rentowemu ustalenie wysokości świadczenia,
2. stwierdził, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do
wydania decyzji,
3. zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kwotę 120,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego.
Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:
H. J. (ur. (...)) złożyła w siedzibie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. w dniu 02 stycznia 2012 r. wniosek o
emeryturę. Na wypełnionym przez nią osobiście formularzu wnioskowym wskazała, że domaga się ustalenia podstawy
wymiaru emerytury według najkorzystniejszego wariantu w oparciu o przedłożone dokumenty. Zaznaczyła przy tym,
że nie wnosi o obliczenie wysokości emerytury w myśl nowych zasad. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy
uwzględnił i nie było to kwestionowane przez odwołującą się - 33 lata, 11 miesięcy i 12 dni okresów składkowych oraz
6 lat i 26 dni okresów nieskładkowych. Powyższe okoliczności faktyczne są bezsporne i wynikają bezpośrednio z treści
zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów, w szczególności w postaci formularza wnioskowego.
Sąd Okręgowy zważył, że istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy wnioskodawczyni
może domagać się przyznania prawa do wcześniejszej emerytury według tzw. „starych zasad”, jeśli wniosek o to
świadczenie złożyła w dniu (...)r., kiedy to ukończyła już 60 rok życia i z tego względu nabyła prawo do emerytury w
wieku ustawowym. Zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej: „ustawa emerytalna”) prawo do emerytury
na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia
1948 r. a przed dniem 01 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;
2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.
Na podstawie tego przepisu osoby spełniające powyższe warunki zachowały prawo do nabycia emerytury w wieku
obniżonym, w przypadku kobiet – 55 lat, na podstawie art. 29 ustawy emerytalnej i co się z tym wiąże, obliczenia jej
według korzystniejszych niż obecne zasad wynikających z art. 53 tej ustawy.
Zgodnie z art. 29 ustawy emerytalnej ubezpieczeni urodzeni przed dniem 01 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli
ustawowego wieku emerytalnego mogą przejść na emeryturę, w przypadku kobiety - po osiągnięciu wieku 55 lat,
jeżeli ma, co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 20-letni okres składkowy i
nieskładkowy oraz została uznana za całkowicie niezdolną do pracy. Jak wynika explicite z cytowanej treści przepisu
emerytura przysługuje wyłącznie osobie, która nie osiągnęła wieku emerytalnego, która nadto, według ust. 2 tego
artykułu, ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, była pracownikiem oraz w okresie ostatnich 24 miesięcy
podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawała w stosunku pracy
co najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę była uprawniona do renty z tytułu
niezdolności do pracy. Spełnienia tych ostatnich warunków nie wymaga się od ubezpieczonych, którzy przez cały
wymagany okres ubezpieczenia podlegali ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
z tytułu pozostawania w stosunku pracy.
W okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy nie jest kwestionowane spełnienie przez odwołującą się
powyższych warunków prawa do wcześniejszej emerytury z wyjątkiem zasadniczego – złożenia przez nią wniosku
przed ukończeniem ustawowego wieku emerytalnego, to jest 60 roku życia (...)Sąd I instancji wskazał, że
wnioskodawczyni ubiegając się o obliczenie wysokości świadczenia według zasad określonych w art. 53 ustawy
emerytalnej, nie mogła przedłożyć zaświadczenia na druku Rp-7 za rok 2011 r., gdyż od pracodawcy uzyskała je dopiero
pierwszego dnia roboczego w 2012 roku, który przypadał zarazem w dniu jej 60 urodzin ((...)Dopiero zatem w dniu
złożenia wniosku o emeryturę mogła wykazać dokumentem podstawy do obliczenia jej wysokości z uwzględnieniem
kolejnych 10 najlepszych lat pod względem osiąganych dochodów, które w jej przypadku przypadły na lata 2002-2011.
Sąd ten podkreślił, że określona w przepisie art. 29 ustawy emerytalnej instytucja prawna przysługuje co do zasady
kobietom, które nie osiągnęły wieku emerytalnego, lecz wiek niższy od tego wieku, wynoszący co najmniej 55 lat. Nie
ulega również wątpliwości, że powyższy przepis stanowi materialnoprawną podstawę roszczenia kobiety, która spełnia
wymienione w nim przesłanki dotyczące wieku oraz okresów składkowych i nieskładkowych, o ustalenie prawa do
emerytury przez organ rentowy, a tym samym kształtuje przedmiot postępowania przed tym organem, które zostało
wszczęte wnioskiem osoby uprawnionej (ubezpieczonej).
Prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego nie jest przedmiotowo tożsame z prawem do emerytury
z tytułu osiągnięcia wieku wynoszącego 55 lat, bowiem po pierwsze - podstawy prawne tych roszczeń są różne,
po drugie - przesłanki nabycia prawa do tych roszczeń są odmienne, jeśli chodzi o wymagany wiek. Są to zatem
dwa odrębne świadczenia emerytalne. Wniosek z dnia 02 stycznia 2012 r. zainicjował postępowanie o przyznanie
świadczenia według zasad określonych w art. 29 ustawy emerytalnej i dzień ten należy uznać za datę wszczęcia
postępowania administracyjnego, które zakończone zostało wydaniem zaskarżonej obecnie decyzji. Wnioskodawczyni
mogła ubiegać się o prawo do wcześniejszej emerytury w okresie (...) (dzień ukończenia 55 roku życia) do dnia 02
stycznia 2012 r. Powyższe terminy mają charakter materialnoprawny. Zgodnie z art. 112 k.c. termin oznaczony w
tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi
terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu
wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia. Sąd Najwyższy w wielu orzeczeniach dopuścił
odpowiednią modyfikację powyższych zasad obliczania biegu terminu w stosunkach pracy, między innymi w wyroku
z dnia 19 grudnia 1996 r. w sprawie I PKN 47/96 stwierdzając, że sposób liczenia terminów określonych w art. 112 k.c.
nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych (por. również uchwałę z dnia
21 maja 1991 r. w sprawie I PZP 16/91, publik. OSNCP 1992 z. 1 poz. 10, gdzie Sąd ten odrzucił stosowanie reguły z
art. 112 k.c. do stosunków pracy i stwierdził, że w prawie pracy ustanowione są odrębne od cywilnych zasady liczenia
terminów).
W ocenie Sądu Okręgowego uzasadnione jest przyjęcie, że ubezpieczona mogła złożyć wniosek o przyznanie emerytury
w wieku obniżonym również w dniu (...)r. Nie wynika to jednak z błędnie wskazywanego przez ubezpieczoną art. 57 §
4 k.p.a., który stanowi, że jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu
uważa się najbliższy następny dzień powszedni. Zasada ta ma bowiem zastosowanie do terminów procesowych, a
jak wyjaśniono termin z art. 29 ust. 1 w zw. z art. 27 pkt 1 ustawy emerytalnej jest terminem prawa materialnego.
Ponadto ostatnim dniem terminu nie był dzień ustawowo wolny od pracy, ale początek dnia 02 stycznia 2012 r., tj.
dnia powszedniego. Niemniej jednak ratio legis wprowadzenia przez ustawodawcę zasady, że czynności procesowej
można dokonać w najbliższym następnym dniu powszednim po dniu ustawowo uznanym za wolny od pracy (art. 57
§ 4 k.p.a.) ma ogólniejszy wymiar i źródło swe wywodzi z reguły, że termin na dochodzenie roszczenia nie rozpoczyna
się albo ulega zawieszeniu, jeśli uprawniony nie ma fizycznej możliwości dochodzenia swoich roszczeń przed sądem
lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju - przez czas trwania tej przeszkody.
Zdaniem Sądu I instancji do takiej sytuacji doszło w niniejszej sprawie, w której wnioskodawczyni w pierwszym i
jedynym zarazem dniu roku, w którym mogłaby hipotetycznie złożyć poprawny i kompletny wniosek o świadczenie
z art. 29 ustawy emerytalnej, nie mogła skorzystać z przysługującego jej uprawnienia, gdyż był to dzień ustawowo
uznany za wolny od pracy. Dlatego podjęcie przez nią tej czynności niezwłocznie w dniu następnym powinno być
uznane za zachowanie terminu. Inaczej, bowiem należałoby dojść do wniosku, że w 2012 r. wnioskodawczyni w ogóle
nie mogłaby już domagać się prawa do wcześniejszej emerytury. Sąd ten podkreślił zaś, że dopiero w dniu 02 stycznia
2012 roku ubezpieczona dysponowała niezbędnymi dokumentami w postaci zaświadczenia Rp-7 za 2011 r., którego
uwzględnienie do obliczenia wysokości podstawy świadczenia miało zasadnicze dla niej znaczenie. Przyjęcie, że
wnioskodawczyni nie może skorzystać ze swego prawa podmiotowego do uwzględnienia wypracowanego w tym roku
dochodu w obliczeniu podstawy świadczenia z tej przyczyny, że zanim stało się to możliwe, utraciła to prawo wskutek
zmiany zasady obliczenia świadczenia, nie jest słuszne. Prowadziłoby to do kuriozalnego wniosku, że osoba znajdująca
się w identycznej, co wnioskodawczyni sytuacji, ale kończąca 60 rok życia w dniu (...) mogłaby złożyć wniosek w
tym samym dniu, co wnioskodawczyni i nabyć prawo do świadczenia wedle zasad z art. 29 ustawy emerytalnej, a
wnioskodawczyni takiego prawa by nie miała. Taka sytuacja byłaby krzywdząca dla wnioskodawczyni i czyniłaby
uprawnionym zarzut nierównego traktowania obywateli. Do takiego skutku wykładnia i stosowanie prawa nie może w
żadnym przypadku prowadzić, ponieważ byłaby sprzeczna z zasadami ustanowionymi w Konstytucji. Z tych przyczyn
należało przyznać rację wnioskodawczyni, że spełniając warunki do uzyskania prawa do emerytury na podstawie art.
29 ustawy emerytalnej, mogła złożyć wniosek o to świadczenie również w dniu (...)r.
Kierując się powyższym rozumowaniem, Sąd Okręgowy na podstawie art. 29 ustawy emerytalnej orzekł, jak w pkt 1
sentencji wyroku.
Uznając, że do ustalenia ubezpieczonej prawa do żądanego świadczenia konieczne było przeprowadzenie
postępowania sądowego, Sąd ten zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1 lit. a ustawy emerytalnej z urzędu orzekł, jak w
pkt 2 sentencji wyroku.
O kosztach zastępstwa procesowego wnioskodawczyni orzekł na mocy art. 98 § 1 k.p.c., § 2 ust. 1 i 2 oraz § 11 ust. 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych
oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z
urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), jak w pkt 3 sentencji wyroku.
Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. zaskarżając ten wyrok w
całości i zarzucając temu orzeczeniu naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 29 w zw. z art. 46 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153,
poz. 1227 ze zm.) oraz art. 112 Kodeksu cywilnego poprzez błędne przyjęcie, że ubezpieczona mogła złożyć wniosek o
przyznanie emerytury w dniu (...)tj. po ukończeniu 60-tego roku życia.
W uzasadnieniu apelacji organ rentowy dokonał streszczenia postępowań: administracyjnego i sądowegopierwszoinstancyjnego w niniejszej sprawie, powołał treść przepisów art. 29 i 46 ustawy emerytalnej oraz wskazał, że
Sąd I instancji naruszył powołane przepisy prawa materialnego. Organ ten podkreślił, że przepisy art. 29 w związku z
art. 46 ustawy emerytalnej mają zastosowanie wyłącznie do osób, które złożą wniosek o emeryturę przed osiągnięciem
powszechnego wieku emerytalnego (w przypadku kobiety przed ukończeniem 60-roku życia).
Zgodnie z art. 112 zd. 2 Kodeksu cywilnego przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem
ostatniego dnia. H. J., urodzona dnia (...), osiągnęła 60 rok życia z początkiem dnia (...). Wniosek o emeryturę złożyła
w tym samym dniu, tj. w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, wobec czego brak było podstaw do
przyznania jej prawa do świadczenia na zasadach określonych w art. 29 ustawy emerytalnej.
Apelujący podkreślił, że fakt uzyskania przez ubezpieczoną zaświadczenia Rp-7 za 2011 r. w dniu (...) nie miał wpływu
na możliwość złożenia przez ubezpieczoną wniosku o emeryturę wcześniejszą przed dniem osiągnięcia powszechnego
wieku emerytalnego, tj. przed dniem (...) Wywód Sądu Okręgowego co do możliwości złożenia przez ubezpieczoną
wniosku o emeryturę wcześniejszą również w dniu (...) nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa.
W konkluzji apelacji organ rentowy wniósł o:
1) zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie
2) uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania.
Pismem procesowym z dnia 25 lutego 2013 r., w odpowiedzi na apelację organu rentowego, H. J. wniosła o jej
oddalenie jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od tego organu na rzecz odwołującej zwrotu kosztów postępowania w
obu instancjach.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja organu rentowego zasługuje na uwzględnienie w sposób skutkujący zmianą zaskarżonego wyroku i
oddaleniem odwołania.
Spór w przedmiotowej sprawie koncentruje się na kwestii spełniania przez H. J. przesłanek ustalenia jej prawa do
wcześniejszej emerytury na podstawie art. 29 w zw. z art. 46 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., nazywanej dalej ustawą
emerytalną), a w szczególności przesłanki z art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym do dnia
31 grudnia 2012 r., w postaci nie osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 27 pkt 1 ustawy emerytalnej, co
warunkuje udzielenie prawidłowej odpowiedzi na pytanie, czy cała jej emerytura podlega obliczeniu na podstawie art.
53 ustawy emerytalnej. W przypadku ustalenia skarżącej prawa do emerytury wcześniejszej nie znajdowałby bowiem
zastosowania przepis art. 183 ust. 4 ustawy emerytalnej, nakazujący obliczanie emerytury osobom, które osiągnęły
powszechny wiek emerytalny w roku kalendarzowym 2012 w 35 % na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej, a w 65
% na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej.
Zgodnie z art. 27 pkt 1 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r. ubezpieczonym
urodzonym przed dniem 01 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co
najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn.
Sąd II instancji zauważa, że możliwość nabycia prawa do emerytury w niższym, niż powszechny wieku emerytalnym,
stanowi wyjątek od zasady wyrażonej w treści art. 27 ustawy emerytalnej, przez co przepisy regulujące nabywanie tego
świadczenia muszą być wykładane w sposób ścisły, a nie rozszerzający.
Z powyższych względów Sąd ten nie podziela stanowiska Sądu Okręgowego, zgodnie z którym ubezpieczona, urodzona
dnia (...), a nie dnia (...)r., jak błędnie ustalił ten Sąd, mogła złożyć wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury na
podstawie art. 29 w zw. z art. 46 ustawy emerytalnej również w dniu (...)., tj. w dniu osiągnięcia wieku 60 lat.
Prawidłowo organ rentowy wskazuje, że do obliczania wieku emerytalnego H. J. zastosowanie w niniejszej sprawie
znajduje przepis art. 112 zd. 2 Kodeksu cywilnego, w myśl którego przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin
oznaczony w latach upływa z początkiem ostatniego dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi
terminu.
Tym samym powszechny wiek emerytalny dla kobiet wynoszący 60 lat (art. 27 pkt 1 ustawy emerytalnej w brzmieniu
obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r.) wnioskodawczyni osiągnęła w dniu (...)., tj. z początkiem dnia, który datą
odpowiada początkowemu dniowi terminu ((...).).
Stosownie do treści art. 116 ust. 1 ustawy emerytalnej co do zasady postępowanie w sprawach świadczeń
z ubezpieczenia społecznego wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego. Powyższy przepis wyraża
obowiązującą w prawie ubezpieczeń społecznych zasadę wnioskowości postępowania w sprawach o świadczenia z
ubezpieczenia społecznego. Następstwem powyższego jest rozdzielenie przez ustawę emerytalną momentu powstania
prawa do świadczenia, uzależnionego od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek jego nabycia (art. 100 ust. 1
ustawy emerytalnej), od dnia wypłaty tego świadczenia, warunkowanego m.in. złożeniem stosownego wniosku (art.
129 ust. 1 ustawy emerytalnej).
W przedmiotowej sprawie nie jest przedmiotem sporu i nie budzi wątpliwości okoliczność, że przed dniem (...)r.
skarżąca spełniała łącznie wszystkie przesłanki nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 29 w zw. z art. 46 ustawy
emerytalnej (decyzją z dnia 14 stycznia 2009 r. ZUS/Oddział w B. ustalił jej prawo do emerytury wcześniejszej od
dnia 01 grudnia 2008 r. i zawiesił jej wypłatę z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia – decyzją z dnia 06 lutego
2009 r. organ rentowy umorzył postępowanie w sprawie przyznania emerytury na skutek wycofania wniosku przez
ubezpieczoną), lecz wniosek o to świadczenie złożyła ponownie osobiście dopiero w dniu (...)r. (k. 2-5 akt em. ZUS).
Tym samym wniosek o ustalenie jej prawa do wcześniejszej emerytury z art. 29 w zw. z art. 46 ustawy emerytalnej
H. J. złożyła dopiero po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 27 pkt 1 ustawy emerytalnej w brzmieniu
obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r.
W konsekwencji wnioskodawczyni nie spełnia, wynikającej z treści art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej w brzmieniu
obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r., przesłanki w postaci nie osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w
art. 27 pkt 1 ustawy emerytalnej.
Niezasadnie zatem Sąd I instancji uznał, że ubezpieczona spełnia na dzień złożenia wniosku wszystkie przesłanki
ustalenia jej prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 29 w zw. z art. 46 ustawy emerytalnej (a tym samym
do obliczenia jej emerytury nie znajduje zastosowania przepis art. 183 ust. 4 ustawy emerytalnej).
W związku z powyższym zasadnie organ rentowy zarzuca naruszenie przez ten Sąd przepisów art. 29 w zw. z art. 46
ustawy emerytalnej oraz art. 112 zd. 2 k.c.
Trafnie apelujący podnosi, że okoliczność w postaci uzyskania przez H. J. od pracodawcy zaświadczeń ZUS Rp-7
w dniu (...) (k. 11-12 akt em. ZUS) nie ma wpływu na możliwość złożenia przez nią wniosku o ustalenie prawa do
wcześniejszej emerytury, ponieważ mogła ona złożyć ten wniosek przed uzyskaniem tych zaświadczeń i przedłożyć je
później już w toku postępowania administracyjnego.
Konsekwencją zgłoszenia wniosku o wcześniejszą emeryturę po raz pierwszy dopiero po ukończeniu powszechnego
wieku emerytalnego jest konieczność obliczenia świadczenia z zastosowaniem tzw. reguł mieszanych z art. 183 ustawy
emerytalnej lub według nowych zasad na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej. Emerytura mieszana z art. 183 ustawy
emerytalnej dotyczy osób, które osiągną wiek emerytalny w latach 2009-2013, a jej obliczenie następuje w części na
podstawie art. 53 ustawy emerytalnej, a w części na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej, o ile osoby te nie przystąpią
do OFE (por. wyrok S.A. we Wrocławiu z dnia 09 sierpnia 2012 r. w sprawie III AUa 699/12, publik. LEX nr 1220398).
Ponieważ H. J. zgłosiła wniosek o ustalenie jej prawa do wcześniejszej emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku
emerytalnego dla kobiet z art. 27 pkt 1 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012
r., tj. 60 lat w dniu (...)., a zatem skonsumowała prawo do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 46 ustawy
emerytalnej. W rezultacie prawidłowo ZUS/Oddział w B. uznał, że emerytura wnioskodawczyni podlega obliczeniu z
zastosowaniem reguł mieszanych z art. 183 ust. 4 ustawy emerytalnej.
Niezasadnie ubezpieczona utrzymuje, że przy obliczaniu jej emerytury na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej
(podstawy wymiaru emerytury) organ rentowy nie uwzględnił podstawy wymiaru składek za rok 2011 (k. 63-65 akt
sprawy), ponieważ organ ten do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury przyjął podstawę
wymiaru składek z 10 kolejnych lat kalendarzowych 2002-2011 (obliczenie k. 43 akt ZUS).
Stosownie do treści art. 386 § 1 k.p.c. w razie uwzględnienia apelacji sąd drugiej instancji zmienia zaskarżony wyrok
i orzeka, co do istoty sprawy.
Mając na względzie powyższe, działając na mocy art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.
SSA Michał Bober SSA Grażyna Czyżak (spr.) SSA Daria Stanek