Męski strój ludowy — górale szczawniccy

Męski strój ludowy — górale szczawniccy
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Czas powstania XIX w. Miejsce powstania Szczawnica, Polska Wymiary wysokość: 165 x 50 x 15 cm Numer inwentarzowy MS/69­E kapelusz z rakami, MS/73­E spodnie, MS/72­E cucha, MS/70­E kamizelka, MS/74­E kierpce, MS/75­E zapiąstki, MS/954­E koszula Muzeum Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu Oddział Muzeum Pienińskie im. J. Szalaya w Szlachtowej Tematy stroje, góry Technika szycie, haft krzyżykowy, haft łańcuszkowy Materiał skóra, filc, sukno, len Prawa do obiektu Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu Prawa do wizerunków cyfrowych domena publiczna Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski Tagi strój, górale, góry, 2D, audiodeskrypcja, strój ludowy, tkanina, nakrycia głowy Obecny strój męski górali szczawnickich składa się z czarnego filcowego kapelusza ozdobionego nad krezą, płóciennej koszuli z niewielką stójką, bez kołnierzyka, sukiennej kamizelki w kolorze niebieskim ozdobnie haftowanej na plecach i połach przednich, krótkiej cuchy z brązowego sukna zarzucanej na ramię, kożucha bez rękawów, sukiennych białych spodni, haftowanych wzdłuż rozcięć u dołu nogawek i przy górnym rozcięciu, wzdłuż szwów, kierpców.
Dawniej górale szczawniccy nosili filcowe kapelusze z krezami podwiniętymi do góry, z ozdobą z kilku rządów mosiężnych guzów, tzw. raków, białe, do kolan sięgające sukmany z szerokimi fałdami po bokach, koszule białe, lniane. Na przeguby dłoni zakładano „zapiąstki” — haftowane mankiety. Błękitne kamizelki ozdobione były tylko metalowymi guzikami i aplikacjami skupionymi w trzech grupach, a wykonanymi z żółtej lub czerwonej taśmy. Kamizelka jest tym elementem ubioru, który w największym stopniu wyróżnia górala szczawnickiego od innych grup góralskich. Spodnie, zwane portkami, szyto z samodziałowego sukna, z przodu z jednym rozcięciem (nad prawą pachwiną), tzw. przyporem, zasłoniętym trapezowatym „zalatacem”. Nogawki spodni szczawnickich są znacznie luźniejsze niż na Podhalu. U dołu nogawek rozcięcia tzw. przyporki. Dawniej ozdoby spodni ograniczały się tylko do wąziutkiej czerwonej oblamki wokół „przyporu”, później wzdłuż szwu nogawki. Z czasem rozwinął się bogaty haft krzyżykowy oraz naturalistycznie traktowane motywy roślinne. Spodnie podtrzymywał pas długi na 2 metry oraz szeroki „opasek” z podwójnej tłoczonej skóry zapinany na cztery klamry. Na stopy zakładano kierpce.
Dziś elementy starego męskiego stroju szczawnickiego można zobaczyć już tylko w zbiorach Muzeum Pienińskiego.
Opracowanie: Barbara Węglarz (Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu), © wszystkie prawa zastrzeżone