Sławni prawnicy warszawscy

rogozinscy.pl
Sławni prawnicy warszawscy
26.12.2006.
Zmieniony 26.10.2007.
Historja sądownictwa, a poniekąd i zarządu kraju na ziemiach polskich b. zaboru rosyjskiego, w XIX w.
łączy się ściśle z nazwiskiem Rogozińskich, znakomitych prawników, którzy piastowali w Warszawie różne
stanowiska sądowe i administracyjne, osiągnąwszy najwyższe szczeble w hierarchji urzędniczej. Do ich
liczby należeli: Wojciech i jego synowie: Jan i Michał Rogozińscy. Życiorysy tych wybitnych mężów
stanowią niewątpliwie bardzo ciekawy przyczynek do dziejów Themidy polskiej, sądzę więc, że powinny
być utrwa-lone dla potomności. Z należącego do zbioru dokumentów rodzinnych wykazu hipoteki
pruskiej wsi Ruchno lit. A., w pow. rawskim, ziemi warszawskiej, położonej, wydanego w języku
niemieckim w Warszawie w 1800 r., wynika, że ówczesnym właści-cielem titulo possesionis rzeczonej wsi
był Tadeusz Rogoziński, ojciec Woj-ciecha, odziedziczywszy ja w drodze spadku po swym ojcu Mikołaju
Rogoziń-skim. Dobra te, z mocy testamentu Tadeusza Rogozińskiego, przeszły następnie na własność
drugiego syna jego Jana-Antoniego. Z pośród wymienionych wyżej trzech prawników Wojciech
Rogoziński, ukończywszy w 1808 r. studja prawne na uniwersytecie w Królewcu, noszącym wówczas
nazwę „Academia Albertina Regiomontana”, rozpoczął służbę publiczną w Poznaniu, gdzie
przez 10 lat sprawował różne urzędy sądowe. W 1819 r. przeniósł się do Warszawy na stanowisko Radcy
Prokuratorji Generalnej w Kró-lestwie Polskiem, a w 1828 r. został Prezydującym w tejże Prokuratorji,
które to obowiązki pełnił do 1855r., t. j. przez 27 lat. Równocześnie piastował urzędy: Nadzwyczajnego
Radcy Stanu, Członka Warszawskich Departamentów Rządzącego Senatu, wreszcie Senatora tychże
Departamentów. Jan Rogoziński, starszy syn Wojciecha, po ukończeniu w 1845 r. dwu-letnich Kursów
Prawnych w Warszawie, a następnie 1849 r. fakultetu prawnego uniwersytetu petersburskiego, ze
stopniem kandydata praw, przeszedł wszystkie szczeble w Prokuratorji Generalnej w Królestwie Polskiem
i dosłużył się w 1863 r. stanowiska Prezydującego w tejże Prokuratorji, który to urząd piastował do
śmierci t. j, przez 15 lat. Obok tego był przez wiele lat Członkiem Warszawskich Depar-tamentów
Rządzącego Senatu. Pełnił funkcje członka dwóch komisji międzynarodowych, powołanych do
rozpatrzenia sporów, wynikłych między rządami austryjackim a rosyjskim, które zostały załatwione na
podstawie sprawozdań Rogozińskiego. Był profesorem prawa w różnych uczelniach warszawskich, a
między innemi w Szkole agronomicznej w Marymoncie pod Warszawą: Pozostawił synów: dr. med.
Kazimierza, Jana ziemianina i Feliksa prof. Uniw. Jagiel., oraz córki: Zofję (†) i Anielę (†).
Wojciech i Jan Rogozińscy przez 40 lat stali na czele Prokuratorji Gene-ralnej-instytucji, zajmującej
zawsze przodujące stanowisko w polskiej magistra-turze sadowej XIX stulecia, która była uważana za
najlepsza szkołę praktyki prawniczej i wykształciła całe zastępy młodych prawników, zajmujących potem
wybitne stanowiska w sądownictwie i palestrze. Rogozińscy, kierując przez blisko pół wieku tą instytucją,
przemianowaną obecnie na Prokuratorję Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, stali na straży jej polskości,
przyczyniwszy się w znacznej mierze do obronienia jej od tendencyj rusyfikacyjnych, co tem więcej
poczytać im należy za zasługę, że Prokuratorja była instytucją, która broniła interesów skarbu
rosyjskiego. Michał Rogoziński, młodszy syn Wojciecha, ukończył również w 1845 r. Kursa Prawne w
Warszawie oraz w 1849 r. fakultet prawny uniwersytetu peters-burskiego, ze stopniem kandydata praw.
Po przejściu niższych szczebli, spra-wował urzędy: Referendarza Rady Stanu Królestwa Polskiego,
Podsekretarza Stanu przy Radzie Administracyjnej, Prezesa Trybunału Cywilnego w Warszawie
zarządzającego Wydziałem Nominacyjnym Komisji Rządowej Sprawiedliwości, Członka Warszawskich
Departamentów Rządzącego Senatu. Po wprowadzeniu w 1876 r. reformy sądowej, zajął stanowisko
Prezesa Departamentu II Warszawskiej Izby Sądowej, przeznaczonego do sądzenia spraw na zasadzie
dawnej procedury, i urząd ten sprawował aż do śmierci. Należy zaznaczyć, że przewodnicząc na sesjach
w różnych instancjach sądowych, Michał Rogoziński zapoznawał się ze sprawami, będącemi na
wokan-dzie, nie z relacji referentów, jak to się zwykle praktykowało, lecz sam grun-townie studjował akta
każdej sprawy i przynosił ze sobą na posiedzenie szcze-gółowe notatki i wyczerpujące motywy prawne.
Była to zaiste praca bene-dyktyńska! O uznaniu i czci, jaką otaczała Michała Rogozińskiego cała
ówczesna adwokatura, świadczy album z fotografjami wszystkich przedstawicieli palestry, znajdujące się
w posiadaniu rodziny, ofiarowane mu z okazji ustąpienia ze sta-nowiska Prezesa Trybunału Cywilnego w
Warszawie. Łatwo zrozumieć, w jak trudnem i drażliwem położeniu znajdowali się gorący patrjoci polscy,
którzy musieli służyć społeczeństwu polskiemu na wyso-kich stanowiskach sądowych i administracyjnych
w czasie największego ucisku stosowanego przez rząd rosyjski w epoce przed i po powstaniowej, ile
potrzeba było rozumu, taktu, zaparcia się siebie, ile zmagań duchowych, aby skutecznie bronić interesów
współobywateli przed zamachami zaborców. Że zadaniu temu, które przyświecało Rogozińskim jako
główny cel życia, sprostali całkowicie, dowodem jest cześć powszechna, jaka ich otaczano. Chlubną kartą
działalności Michała Rogozińskiego, jako sędziego niezale-żnego, bezstronnego i nieskazitelnego, który
kierował się wyłącznie zasadami prawa, były wyroki sprzeczne z zamiarami politycznemi rządu
rosyjskiego, ferowane pod jego przewodnictwem. Michał Rogoziński był przystępny dla ubogich i
maluczkich, i chętnie dawał posłuch wszystkim, ktokolwiek zwracał się do niego o radę i pomoc. Zasługi
Michała Rogozińskiego, który był za życia jedną z najpopular-niejszych osobistości w Warszawie, były
http://www.rogozinscy.pl
Kreator PDF
Utworzono 7 March, 2017, 00:55
rogozinscy.pl
uwidocznione w podniosłych mowach dwóch najwybitniejszych przedstawicieli adwokatury ówczesnej:
Jana-Maurycego Kamińskiego i Henryka Krajewskiego, wygłoszonych na jego pogrzebie, który był
manifestacją hołdu całej ludności stolicy dla pamięci zmarłego. Michał ożeniony z Michaliną z Kijewskich
pozostawił: syna Tadeusza, kandydata praw, b. notarjusza w Warszawie, oraz córki: Wandę (†),
żonę prof. Adolfa Suligowskiego, znanego prawnika, pu-blicysty i działacza społecznego (†), i
Jadwigę, żonę Kazimierza Ratyńskiego, przemysłowca (†). Cała działalność publiczna
Rogozińskich świadczy o ich głębokiej wiedzy, niezwykłej sumienności w spełnianiu obowiązków i
fenomenalnej pracowitości. Wszyscy trzej Rogozińscy, odznaczający się wielką erudycją w zakresie nauk
prawnych i ekonomicznych, brali wybitny udział w pracach kodyfikacyj-nych: ich projektami, opinjami i
wnioskami prawodawczemi, gruntownie opracowanemi i uzasadnionemi, wypełnione są wszystkie archiwa
polskie XIX wieku. Prócz tego, jako członkowie najwyższych instancji sądowych, w znacznej mierze
przyczynili się do ustalenia jurisprudencji, wyjaśniającej przepisy prawa, utrwalonej następnie w druku na
użytek sądów i adwokatury. Wojciech Rogoziński uchodził między innemi za wytrawnego znawcę prawa
kanonicznego. Gorliwy katolik, całą duszą oddany kościołowi, poświęcał na jego użytek swą ogromną
wiedzę i był stałym obrońcą jego praw przeciwko przemocy zaborców. Brał wydatny udział we wszystkich
ówczesnych pracach kodyfikacyjnych, dotyczących najważniejszych spraw kościoła rzymskokatolic-kiego. W kronikach kościelnych niewątpliwie pozostały ślady tej pożytecznej dla dobra kościoła
pracy. Jan i Michał Rogozińscy na wszystkich zajmowanych stanowiskach służyli również wiernie
interesom kościoła. Na dowód tego, jak ścisłemi węzłami byli wszyscy złączeni z kościołem, trzeba
przytoczyć, że wszyscy oni brali zwykle udział w najbardziej uroczystych ceremonjach kościelnych jak w
procesjach w dniu Bożego Ciała i Rezurekcji w katedrze św. Jana, pro-wadząc celebransów pod
baldachimem. Poza służbą rządową Rogozińscy oddawali się z całem poświęceniem służbie
obywatelskiej, zajmując najwybitniejsze stanowiska w ówczesnych instytu-cjach społecznych i
dobroczynnych. Jan i Michał Rogozińscy byli przez wiele lat członkami Rad Szczegółowych Opiekuńczych:
pierwszy szpitala św. Rocha a drugi szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie oraz członkami Rady Głównej
Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych. Prócz tego Michał Rogoziński piastował przez 15 lat godność
członka Komitetu Towarzystwa Osad Rolnych i Przytuł-ków Rzemieślniczych a jednocześnie
prezydującego w Radzie Zawiadującej za-pisem hr. Kickiego na rzecz tej instytucji i przez ostatnie trzy
lata życia był pre-zesem Zarządu Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności. W kościele św. Krzyża w
Warszawie są wmurowane tablice marmurowe z popiersiami trzech Rogozińskich. Najmłodszy syn
Wojciecha, Józef Rogoziński, ukończywszy w 1854 r. fakultet prawny uniwersytetu petersburskiego, ze
stopniem kandydata praw, poświęcił się również krajerze sądowej. Był podprokuratorem Trybunału
Cywil-nego w Warszawie, sędzią tegoż Trybunału i Referentem X Departamentu Rzą-dzącego Senatu, a
po wprowadzeniu reformy sądowej najpierw sędzią Sądu Okręgowego w Moskwie, a potem sędzia Sądu
Okręgowego w Warszawie w wy-dziale karnym, które to stanowisko zajmował przez szereg lat i był
zmuszony wskutek ciężkiej choroby opuścić. Umarł, nie pozostawiwszy potomstwa. Zdolny prawnik i
sędzia nieskazitelny, odznaczał się także rzadkiemi zaletami charakteru. W przypuszczeniu, że
wiadomości powyższe, jako stanowiące kartę z dzie-jów sadownictwa porozbiorowego w Polsce i
ilustrujące wysiłki nasze w kierunku utrzymania niepodległości wewnętrznej wobec najazdu, mogą nie być
obojętne dla ogółu polskiego, ogłaszamy je drukiem. Rodzina. Herbarz szlachty polskiej –
Uzupełnienie część IV.
Rogoziński Wojciech (1786-1879), prezes Pro-kuratorii Generalnej Król. Pol.,
senator w Warsz. Departamencie I X. Pochodził z wielkopolsko--mazowieckiej rodziny ziemiańskiej. Ur.
13 IV, był synem Tadeusza (zm. 1814), właściciela niewielkiego majątku Ruchno w pow. rawskim, i
Pelagii z Jelińskich (Żelińskich?); miał trzech braci: Floriana, Ignacego i Jana Antoniego (ur. 1797), który
prawdopodobnie w l. 1827-51 po nieukończonych studiach prawnych na Uniw. Warsz. był zatrudniony w
Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu jako asesor (i adiunkt) prawny i któremu ojciec zapisał (wg
informacji rodzinnych) majątek Ruchno, odziedziczony przez jedyną córkę Władysławę, zamężną
Izdebską, autorkę książek dla młodzieży i poetkę (wg Uruskiego dziedzicem Ruchna był Florian). Po
nauce w szkołach poznańskich oraz po studiach prawniczych na uniwersytecie w Kró-lewcu Rogoziński
został 24 I 1808 aplikantem w biurze ministra sprawiedliwości Ks. Warsz., a 12 VIII t. r. uzyskał
nominację na asesora Trybunału Cywilnego w Poznaniu. Podczas wojny z Austrią polecono R-emu
wywieźć 25 IV 1809 pod eskortą milicji miejskiej depozyty i dokumenty sądowe poznańskie i kaliskie do
Bydgoszczy, skąd prze-kazano je do Torunia. Rogoziński przywiózł je z powro-tem 23 III 1810. D. 23 VII
1809 oddelegowano Rogozińskiego na zastępstwo prokuratora przy Sądzie Kryminalnym departamentów
poznańskiego i ka-liskiego, a 25 VI 1810 został podprokuratorem Trybunału Cywilnego w Poznaniu, zaś
po zło-żeniu egzaminu sędziowskiego, 10 XII t. r. sędzią tegoż Trybunału. Po upadku Ks. Warsz.
pozostał Rogoziński w sądow-nictwie W. Ks. Pozn., od 24 II 1817 jako sędzia ziemiański w Poznaniu.
Zwolniony na własną prośbę przeniósł się w r. 1819 z bratem Janem Antonim do Warszawy, gdzie objął
od 28 II t. r. urząd radcy Prokuratorii Generalnej Król. Pol., urzędu powołanego do obrony prawnej
majątkowych interesów skarbu oraz innych osób publiczno-prawnych. Od r. 1828 zastępował prezesa
Prokuratorii i 25 V 1829 otrzymał stopień nadzwycz. referendarza, który upoważniał go do udziału w
Ogólnym Zebraniu Rady Stanu. Odznaczono go wtedy Orderem Św. Sta-nisława II kl. a w r. 1830
http://www.rogozinscy.pl
Kreator PDF
Utworzono 7 March, 2017, 00:55
rogozinscy.pl
znakiem nieskazitelnej służby. W czasie powstania 1830-31 r. Rogoziński po-zostawał w tym urzędzie
zastępując nadal pre-zesa Prokuratorii Franciszka Ksawerego Potoc-kiego. Zyskało to uznanie władz
rosyjskich i od r. 1831 Rogoziński funkcjonował już jako prezes Pro-kuratorii. D. 9 X 1837 Rogoziński
wylegitymował się na pod-stawie dokumentów rodzinnych w Heroldii Król. Pol. ze szlachectwa
dziedzicznego nabytego «z tytułu przed ogłoszeniem prawa» (o szlachect-wie z r. 1836), tj. dawnego
polskiego, h. Abdank. Dodatkowo 28 IV 1838 wniósł podanie o wpis do księgi nowej szlachty dziedzicznej
gub. war-szawskiej z tytułu nabytego już po wydaniu pra-wa o szlachectwie Królestwa, tj., z posiadanego
wtedy stopnia urzędowego kl. V. Heroldia wy-dała wkrótce decyzję o wpisie Rogozińskiego i 7 człon-ków
jego rodziny do ksiąg nowego szlachectwa w księgi marszałka szlachty gub. warszawskiej; było to
potrzebne, gdyby ktoś z nich znalazł się na terytorium Cesarstwa (wszyscy 3 synowie Rogozińskiego
studiowali w Petersburgu), gdzie uznawano uprawnienia związane ze szlachectwem nowym. W r. 1841
Rogoziński otrzymał rangę radcy stanu, a 26 V 1842, sprawując nadal prezesostwo Pro-kuratorii, został
członkiem Warszawskich De-partamentów Rządzącego Senatu z zastrzeżeniem, że może być powoływany
do zasiadania w Senacie tylko w wypadkach koniecznych, np. braku kompletu sądzącego. W r. 1845
uzyskał Rogoziński rangę rzeczywistego radcy stanu, a 1 VIII 1855 tajnego radcy; otrzymał też ordery:
św. Stanisława I kl. i św. Włodzimierza III kl. Równocześnie został mianowany senatorem Warszawskich
Departa-mentów Senatu, a gdy ociągał się z przejściem do Senatu, 14 IX t. r. polecono mu kategoryczne
objąć zaraz stanowisko i złożyć urząd prezesa Prokuratorii. W r. 1859 sprawował czasowo funk-cję
przewodniczącego Komisji Instrukcyjnej przy Ogólnym Zebraniu Senatu Warszawskiego. Ze względu na
stan zdrowia Rogoziński przeszedł na eme-ryturę 6 II 1863. Po przewlekłej chorobie zmarł 11 I 1879 w
Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim. Ożeniony (10 V 1825) z Józefą Apolonią
Marian-ną Andrychowiczówną (1804-1869) z Błędowa (pow. grójecki), miał Rogoziński trzech synów:
Jana Tadeusza (zob.), Michała Hieronima (zob.), Petrycego Gabriela Józefa (1834-1891), ase-sora w
Sądzie Policji Poprawczej, w r. 1867 delegowanego do zasiadania w Trybunale Cy-wilnym Warszawskim,
w t. r. sędziego te-goż Trybunału, w r. 1873 w randze radcy dworu referendarza w X Departamencie
Sena-tu, a po reformie w r. 1876 członka Sądu Okręgowego początkowo w Moskwie następnie w
Wydziale Karnym w Warszawie, i trzy córki: Martynę Agnieszkę Pelagię (ur. 1829), Kamilę Magdalenę
Czesławę (ur. 1831), Joannę Paulinę Karolinę (ur. 1836). Polski Słownik Biograficzny - Władysław
Sobociński
Rogoziński Jan Tadeusz (1825-1883), prezes Prokuratorii Generalnej Król. Pol. Ur. 30 XII,
był najstarszym z dzieci Wojciecha (zob.) i Jó-zefy z Andrychowiczów. Wraz z młodszym bratem
Michałem (zob.) Rogoziński ukończył Gimnazjum Gub. w Warszawie z Kursami Prawnymi w r. 1845, a
studia prawne na uniwersytecie w Petersburgu w r. 1849 ze stopniem kandydata praw. Po odbyciu
aplikacji sądowej został w r. 1850 asesorem prawnym w Rządzie Gub. Warszawskim. Od r. 1854 był
asesorem, a od r. 1860 obrońcą Prokuratorii Generalnej Król. Pol. W r. 1862 Rogoziński został także
radcą prawnym Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W koń-cu 1867 r.
mianowano go prezesem Prokuratorii (objął ten urząd 4 VIII r. n.), z rangą radcy honorowego i Orderem
Ś. Stanisława 2 kl. z koroną. W r. 1870 Rogoziński został powołany do międzynarodowej Komisji, której
zadaniem był podział majątku dawnej diec. krakowskiej między diec. krakowską w Austrii i kielecką w
Król. Pol. Pracę ukończono podpisanym w Warszawie w r. 1874 protokołem opartym na sprawozdaniu
Rogozińskiego o treści ksiąg hipotecznych w Radomiu i Kielcach oraz danych z akt Sądu Szlacheckiego w
Lublinie z czasów austriackich w tej materii. Stał się on podstawą konwencji austriacko-ro-syjskiej,
ratyfikowanej przez oba państwa w r. 1874. W r. 1873 Rogoziński został członkiem Senatu w randze
rzeczywistego radcy stanu «nie przeznaczonym do stałego zasiadania», z prawem przewodniczenia. Do
końca życia pozostawał na stanowisku pre-zesa Prokuratorii. Był też członkiem Najwyższej Komisji
Egzaminacyjnej przy Komisji Rządowej Sprawiedliwości do czasu jej likwidacji. W r. 1874 otrzymał Order
Ś. Włodzimierza 3 kl. W l. 1857-9 Rogoziński uczył prawa w gimnazjum w Warszawie, a przez jakiś czas
także w Instytu-cie Agronomicznym w Marymoncie. Rogoziński ułożył drzewo genealogiczne swej rodziny,
z którego korzystał jego bratanek Tadeusz przy opracowy-waniu książki o Rogozińskich. Rogoziński zmarł
22 IX 1883 w Warszawie. Tablica pamiątkowa znajduje się w Kościele św. Krzyża w Warszawie.
Ożeniony z Ludwiką z Minterów, córką Karola (zob.), miał Rogoziński trzech synów: Kazimierza,
na-czelnego lekarza Szpitala Czerwonego Krzyża w Warszawie, Jana, ziemianina, i Feliksa (zob.), oraz
dwie córki: Zofię i Anielę. Polski Słownik Biograficzny - Władysław Sobociński
Rogoziński Michał
Hieronim (1827-1896), dyrektor Wydziału w Komisji Rządowej Spra-wiedliwości Król. Pol., prezes II
Departamentu Izby Sądowej Warszawskiej. Ur. 29 IX w Warszawie, był synem Wojciecha (zob.) i Józefy z
Andrychowiczów, młodszym bratem Jana Tadeusza (zob.). Rogoziński ukończył gimnazjum gubernialne
w Warszawie i związane z nim Kursy Prawne w r. 1845. W t. r. rozpoczął aplikację w Trybunale
Cywil-nym, którą przerwał aby studiować prawo na uniwersytecie petersburskim; ukończył je w r. 1849
ze stopniem kandydata praw. Następnie kontynuował aplikację sądową w Warszawie. W r. 1851
Rogoziński był krótko asesorem Prokuratorii Generalnej Król. Pol., potem pracował w Wy-dziale
Skarbowym Rządu Gub. Warszawskiego oraz w Komisji Rządowej Skarbu. W l. 1861-4 Rogoziński był
zatrudniony jako sekretarz, potem re-ferent w kancelarii Rady Stanu Król. Pol., a l. 1865-7 w
sekretariacie Rady Admini-stracyjnej Królestwa, m. in. jako wicedyrektor kancelarii Rady; był też
http://www.rogozinscy.pl
Kreator PDF
Utworzono 7 March, 2017, 00:55
rogozinscy.pl
członkiem Komitetu do sprawozdań o stanie i zarządzie Królestwa. D. 31 XII 1866 Rogoziński otrzymał
dokument szla-chectwa, uzyskanego w r. 1838 przez ojca dla całej rodziny. Występował w tym czasie
jako «pomocnik (tj. zastępca) zarządzającego interesa-mi Rady Administracyjnej», brał więc udział w
likwidacji najwyższego autonomicznego organu rządowego Królestwa. W r. 1865 Rogoziński został
powołany do prac redak-cyjnych w Komisji układającej Zbiór przepisów administracyjnych Król. Pol. Przy
opracowywa-niu tego ponad 60-tomowego wydawnictwa Rogoziński zajmował się głównie częścią pt.
Wydział Spra-wiedliwości (15 tomów); prócz tego brał udział w przygotowaniu części poświęconych
Wydzia-łom: Oświecenia i Spraw Wewnętrznych. Od r. 1867 Rogoziński był prezesem Trybunału
Cywilnego w Warszawie, od r. 1871 z rangą radcy stanu. W r. 1872 jako rzeczywisty radca stanu objął
urząd dyrektora Wydziału Administracji i Kon-troli w Komisji Sprawiedliwości «z pozostawie-niem go w
godności członka Senatu» (uzyskanej nieco wcześniej w t. r.). Od r. 1873 przewodniczył «w razie
potrzeby» w III Wydziale IX Departa-mentu Senatu. Był też wtedy członkiem Naj-wyższej Komisji
Egzaminacyjnej i Komisji Emerytalnej. Gdy Konstanty Małkowski ustąpił w końcu 1875 r. ze stanowiska
dyrektora główne-go Komisji Sprawiedliwości, Rogoziński zastępował go do czasu nominacji Rosjanina N.
Gerarda, który przeprowadził likwidację Komisji Sprawiedli-wości i całego sądownictwa polskiego w
Kró-lestwie. Po reformie sądowej lv r. 1876 Rogoziński został pre-zesem Departamentu II (powołanego
do sądzenia spraw zaległych sprzed r. 1876) Izby Sądowej Warszawskiej jako jeden z dwóch Polaków
zaj-mujących wysokie stanowisko w sądownictwie, już rosyjskim - Królestwa. W r. 1886 delegowano go
do specjalnej Komisji złożonej z 8 prawników polskich powołanej do zaopiniowania projektu nowej ustawy
wekslowej, opracowanego w Pe-tersburgu. Opinia Komisji wypadła negatywnie i w Królestwie pozostało w
mocy prawo wekslowe z francuskiego Kodeksu handlowego przyjętego w r. 1809. W kilka lat potem
Rogoziński uczestniczył w Komisji rozpatrującej zasady działalności w Król. Pol. Banku Włościańskiego.
Bank ten, założony w r. 1890, udzielał chłopom pożyczek na zakup gruntów przy parcelacji ziemiańskich
majątków. Przypisywano R-emu dużą wiedzę prawniczą; w wielu kwestiach prawnych przed ich
uregulowaniem zasięgano jego opinii. Od r. 1865 do 1870 Rogoziński był członkiem Głównej Rady
Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych, a od r. 1872 kuratorem szpitala Dzieciątka Jezus. Należał też do
Komitetu Tow. Osad Rolnych i przewodniczył Radzie, która zarządzała zapisem Kajetana Kickiego dla tej
instytucji. W r. 1893 został prezesem Warszawskiego Tow. Dobro-czynności, sprawując tę funkcję do
śmierci. Był właścicielem majątku Mirowice w pow. grójec-kim. Rogoziński zmarł 20 X 1896 w Warszawie,
pochowany został na cmentarzu Powązkowskim. Mowami nad grobem uczcili go znani z patriotyzmu
przedstawi-ciele palestry polskiej: Henryk Krajewski, stary zesłaniec-Sybirak i młody adwokat Jan
Maurycy Kamiński. Odznaczony był orderami Ś. Anny II kl. i Ś. Stanisława II kl. oraz odznaka
nie-skazitelnej służby. Ożeniony z Michaliną z Kijewskich (1841-- 1893), córką Jana Chryzostoma (zob.),
miał Rogoziński syna Tadeusza, który zajmował się genealogią rodziny i opracował broszurę poświęconą
historii rodziny i postaciom jej wybitnych członków (zwłaszcza działalności swego ojca) pt.
„Ro-gozińscy sądownicy XIX w." (W. 1928 s. 19), opartą na materiałach źródłowych, i córki:
Wandę, żonę Adolfa Suligowskiego, i Jadwigę, żonę Kazimierza Ratyńskiego, przemysłowca. Polski
Słownik Biograficzny - Władysław Sobociński
Rogozińskl Feliks (1879-1940), profesor fi-zjologii i
nauki żywienia zwierząt na Wydziale Rolniczym UJ. Ur. 29 VIII w Warszawie, był synem Jana Tadeusza
(zob.) i Ludwiki z Minterów. Egzamin dojrzałości Rogoziński złożył w r. 1897 w V gimnazjum klasycznym
w Warszawie, a na-stępnie wstąpił na Wydz. Przyrodniczy Uniw. Warsz., który ukończył w r. 1901 ze
stopniem kan-dydata nauk fizyko-matematycznych. Jego pra-ca dyplomowa Raspredelanie azotistych
veśćestv v prorostajuśećem goroche, została ogłoszona w „Izvestiach Varśavskogo Universiteta"
(1901). W r. 1961/2 pracował w laboratorium botanicznym Uniw. Warsz., gdzie zajmował się rozwojem
droż-dży pod wpływem chininy, w r. 1902/3 był za-trudniony w gabinecie botanicznym Warszaw-skiego
Instytutu Politechnicznego. Następnie przeniósł się do Krakowa i w l. 1903-16 był asystentem w Katedrze
Hodowli Zwierząt i Mle-czarstwa na Studium Rolniczym Wydz. Filozo-ficznego UJ. Dnia 31 V 1905 uzyskał
na tym Wy-dziale tytuł doktora filozofii na podstawie pracy O rozkładzie kazeiny przez niektóre bakterie
fer-mentacji mlekowej, wyhodowane z sera emen-talskiego („Roczniki Nauk. Roln." T. 2: 1906),
wykonanej pod kierunkiem Waleriana Kleckiego. Przez następne 2 lata przebywał na studiach naukowych
za granicą u Natana Zuntza w Insty-tucie Fizjologii w Berlinie (1905/6), jako sty-pendysta AU w
Instytucie Fizjologiczno-che-micznym u F. Hofmeistera (1906/7) i Instytucie Fizjologii J. Rogoziński
Ewalda w Strassburgu. W okresie tym zajmował się chemizmem trawienia oraz studiował metody syntezy
organicznej i chemię białek, prowadząc m. in. badania nad produk-tami rozkładu białka surowicy krwi pod
wpływem soku trzustkowego. Po powrocie do kraju uzyskał 14 IX 1910 veniam legendi na Wydz.
Filozoficz-nym UJ jako docent prywatny fizjologii i nauki żywienia zwierząt domowych, po przedstawieniu
pracy Przyczynki do znajomości wymiany fosforu w ustroju zwierzęcym („Bulletin International de
l'Academie des Sciences de Cracovie" Classe des Sciences Mathematiques et Naturelles, S. B., 1910).
Habilitacja ta miała poważne znaczenie dla Studium Rolniczego, ponieważ stwarzała możliwości
przydzielenia Rogozińskiemu wykładów fi-zjologii, biochemii i żywienia zwierząt. Przed-mioty te były
dotychczas ujmowane jedynie fragmentarycznie w ogólnych zagadnieniach pro-dukcji zwierzęcej lub w
ramach wykładów zo-ologii. Wcześniej już Rogoziński pisał na temat żywienia zwierząt i wartości pasz
http://www.rogozinscy.pl
Kreator PDF
Utworzono 7 March, 2017, 00:55
rogozinscy.pl
pochodzenia roślinnego, ich własności chemicznych i biologicznych oraz możliwości trawienia przez
zwierzęta: Nowe zasady żywienia zwierząt domowych („Tyg. Roln." 1906), 0 żywieniu królu
mlecznych (tamże 1908); przetłumaczył też z niemieckiego prace O. Kel-lnera „Zasady żywienia
zwierząt domowych" (Kr. 1909, Wyd. 2, 1914). W latach późniejszych ogłaszał prace na ten temat w
wydawnictwach PAU. W r. 1910 Rogoziński ponownie otrzymał stypendium AU i wyjechał na studia do
instytutu Pasteura w Paryżu, gdzie pod kierunkiem G. Bertranda prowadził badania enzymologiczne,
później prze-bywał u A. Kossela w Instytucie Fizjologii w Heidelbergu. Kontynuację badań w kraju
umożliwiła mu wielokrotna pomoc finansowa z fundacji AU. W r. 1916 mianowany został tytularnym
profesorem nadzwycz. i w tym samym okresie zaproponowano mu przejście do Instytutu Gospodarstwa
Wiejskiego w Puławach. Było to jedną z przyczyn przyspieszenia decyzji władz o utworzeniu nowej
katedry fizjologii i nauki żywienia na UJ oraz mianowaniu Rogozińskiego rzeczy-wistym profesorem
nadzwycz. (1 K 1917), a następnie 1 IV 1920 - profesorem zwycz. Katedrą kierował do wybuchu drugiej
wojny światowej. Był faktycznym twórcą i organiza-torem tej placówki, umożliwiającej prowadzenie
pierwszych w Polsce badań fizjologii żywienia związanych z potrzebami rolnictwa krajowego. Po śmierci
W. Kleckiego w r. 1926 objął również tymczasowe kierownictwo zakładu Hodowli zwie-rząt i mleczarstwa
UJ. Kiedy na katedrę tę został powołany w r. 1921 Leopold Adametz, Rogoziński pełnił równocześnie z
nim funkcję kierownika do r. 1924. W r. 1920/1 był dyrektorem Studium Rolniczego UJ, a po
przekształceniu Studium w Wydział Rolniczy, dziekanem (1926/7 i 1937/8) i prodziekanem (1927/81929/30). Rogoziński był wybitnym specjalistą w zakresie bio-chemii i fizjologii zwierząt domowych. Jego
dorobek Naukowy obejmuje kilkadziesiąt prac ogłoszonych głównie w wydawnictwach PAU oraz
fachowych czasopismach francuskich, ro-syjskich i niemieckich. Okres wczesnej działal-ności naukowej, w
czasie studiów w kraju i za granicą, obejmował początkowo badania z za-kresu bakteriologii mleczarskiej
i biochemii roślin, rozszerzone później na prace dotyczące organizmów zwierzęcych. W l. 1910-15
pracował nad przemianą fosforu zarówno u zwierząt (m. in. praca habilitacyjna) jak i w nasionach zbóż
(Przyczynki do chemii biologicznej fosforu, cz. 1-3, „Bulletin International de l'Academie des
Sciences de Cracovie", S. B, 1915, 1916). W późniejszych badaniach zajmował się głównie przemianą
materii u przeżuwaczy m. in. przemia-ną azotową i zdolnością asymilacji azotu niebiał-kowego zawartego
w solach azotanowych i mocz-niku, dzięki symbiozie z bakteriami przewodu pokarmowego tych zwierząt
(0 zachowaniu się uzntanów w ustroju zwierzęcym „Roczniki Nauk Roln." T. 8: 1917-23). Prace te
miały poważne znaczenie teoretyczne, mogły być również wy-korzystywane praktycznie w produkcji
namiastek paszowych. Rogoziński opracował także precyzyjne meto-dy analityczne oznaczania azotu i
jego związków wydalonych w moczu. Pracował nad rolą wita-min, szczególnie nad kompleksem witamin D
i nad przemianą karotenów w witaminę C. Przeprowadził cykl badań z zakresu patofi-zjologii
doświadczalnej zwierząt nad krzywicą wywołaną eksperymentalnie u szczurów i drobiu przez różne
rodzaje paszy oraz nad wpływem na tę chorobę promieni ultrafioletowych (0 krzywicy doświadczalnej, cz.
1-6, „Bulletin International de l'Academie Polonaise des Sciences et des Lettres" S. B. II: 19304). W ostatnim okresie przed wojną zajmował się Rogoziński zagadnieniem przemiany chlorofilu i innych
barwników rozpuszczalnych w tłuszczach w or-ganizmie zwierząt roślinożernych różnych grup
systematycznych zarówno gąsienic motyli, jak i przeżuwaczy, a wreszcie człowieka (0 rozkładzie
chlorofilu w zobojętnionej miazdze pokarmowej, „Bulletin International de l'Academie Polonaise
des Sciences et des Lettres" S. B. II: 1939). Badał także zawartość chlorofilu i karotenoidów w
komórkach glonów morskich. Do grona ucz-niów i współpracowników Rogozińskiego należeli Zbigniew
Główczyński, Maria Starzewska, Tadeusz Rysiakiewicz, Tadeusz Vetulani. Rogoziński był członkiem
korespondentem PAU (1927), a następnie członkiem czynnym (1931). Należał do Państwowej Rady
Naukowej przy Min. WRiOP, do Międzynarodowej Unii Chemicznej, z ramienia której uczestniczył w
kongresach w r. 1934 w Madrycie, r. 1937 w Zurichu, w r. 1938 w Rzymie. Po wybuchu drugiej wojny
światowej, aresztowany przez Niemców 6 XI 1939 wraz z innymi profesorami UJ w «Son-deraktion
krakau», został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oranienburgu-Sachsenhau-sen. Załamany
psychicznie, odmawiał przyjmo-wania pokarmów i zmarł 10 I 1940. Z małżeństwa z Zofią z
Kochnowskich Rogoziński nie miał potomstwa. Polski Słownik Biograficzny - Ligia Hayto
http://www.rogozinscy.pl
Kreator PDF
Utworzono 7 March, 2017, 00:55