plik pdf

Transkrypt

plik pdf

dr Henryk Czubek
Katedra Handlu Zagranicznego
Wydział Ekonomii
Akademia Ekonomiczna w Krakowie
Kraków, styczeń/lipiec 2003
PORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI
CZESKIEGO, POLSKIEGO I WĘGIERSKIEGO
SYSTEMU UBEZPIECZEŃ KREDYTÓW EKSPORTOWYCH
Nowe instytucje na nowe czasy
Jednym z podstawowych instrumentów wspierania eksportu są instytucje ubezpieczeń
kredytów eksportowych. Wystarczy wspomnieć, że w niektórych krajach funkcjonują one
nieprzerwanie już prawie od 100 lat. W tym czasie stały się one wzorcem do naśladowania
dla państw podejmujących próby usprawnienia funkcjonowania sfery handlu zagranicznego1.
Tak więc np. założony w 1917 r. niemiecki HERMES lub funkcjonujący od 1946 r. francuski
COFACE określiły zarys pożądanej ścieżki rozwoju dla podobnych instytucji w trzech
krajach Europy Środkowo-Wschodniej tzn. w Czechach, Polsce i na Węgrzech.
W każdym z tych krajów powołano do życia na fali przemian społeczno-gospodarczych na
przełomie lat 80-tych i 90-tych nowe wyspecjalizowane instytucje odpowiedzialne za
prowadzenie działalności w zakresie ubezpieczania kredytów eksportowych. Ich znamienną
cechą jest to, że oprócz prowadzenia działalności ubezpieczeniowej na własny rachunek
posiadają one upoważnienie i właściwie monopol do wystawiania na rachunek swojego
Skarbu Państwa polis ubezpieczeniowych dla kredytów eksportowych chroniących przed
ryzykiem niehandlowym.
Główna charakterystyka ubezpieczycieli
W Republice Czeskiej działa od 1992 r. spółka akcyjna o nazwie EGAP i jej kapitał własny
na koniec 2001 r. wynosił 7,5 mld koron (ok. 197,7 mln USD). Większościowym
akcjonariuszem posiadającym 40% głosów jest Ministerstwo Finansów, a pozostali trzej
akcjonariusze są również centralnymi organami administracji państwowej (Ministerswo
Przemysłu i Handlu – 36%, Ministerstwo Rolnictwa – 12% i Ministerstwo Spraw
Zagranicznych –12%)2.
W Polsce powołano w 1991 r. do życia Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych
S.A. i jej kapitał własny na koniec 2001 r. wyniósł 113,1 mln zł (ok. 27,5 mln USD). Także w
KUKE S.A. większościowym akcjonariuszem jest Ministerstwo Finansów będące w
posiadaniu 87,85% kapitału akcyjnego. Drugim znaczącym akcjonariuszem jest NBP
(9,23%), a pozostali reprezentują prywatne instytucje finansowe związane z obsługą
transakcji handlu zagranicznego3.
1
Por. T.H. Bednarczyk, „Instrumenty wspierania eksportu. Kredyty i ubezpieczenia”, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa, 2000
2
Por. www.egap.cz z dnia 27.01.2003
3
Por. KUKE S.A. Raport Roczny 2001
Henryk Czubek
Porównanie skuteczności czeskiego, polskiego i węgierskiego
systemu ubezpieczeń kredytów eksportowych
Na Węgrzech wydzielono w 1994 r. z działającej od 1991 r. firmy Gwarancji Eksportowych
S.A., która zajmowała się głównie udzielaniem poręczeń od ryzyka politycznego na rachunek
skarbu państwa, dwie firmy: Węgierską Ubezpieczalnia Kredytów Eksportowych S.A.
(Magyar Exporthitel Biztosító Rt. - MEHIB) oraz Export-Import Bank S.A. (EXIMBANK).
MEHIB, odpowiedzialny za sferę ubezpieczania kredytów eksportowych, rozpoczął pełną
działalność z początkiem 1995 r. Na koniec 2001 r. kapitał własny tej instytucji wynosił 6,1
mld HUF (ok. 21,4 mln USD). Organem założycielskim w stosunku do MEHIB,
sprawującym nadzór i wykonującym prawa z akcji, jest Ministerstwo Finansów.
Równocześnie do rady nadzorczej (obecnie 4 osoby) i zarządu (obecnie 11 osób) MEHIB są
wyznaczane osoby reprezentujące zarówno Urząd Premiera, jak i Ministerstwo Gospodarki,
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Regionalnego oraz Węgierski Bank Narodowy4 5.
Uwagi metodologiczne
Dane dotyczące węgierskiego MEHIB pochodzą z raportów rocznych, a informacje na temat
wysokości eksportu (zarówno w USD, jak w HUF) w poszczególnych latach uzyskać można
ze stron internetowych węgierskiego ministerstwa gospodarki (www.gm.hu). Co ciekawe
MEHIB w swoich raportach za lata 2000 i 2001 nie podaje bezpośrednio wielkości wskaźnika
pokrycia węgierskiego eksportu ubezpieczeniami swojej instytucji. Wartość eksportu
podawana w raporcie określona jest w USD, a wielkości dotyczące efektów działalności
firmy podawane są w tys lub mln HUF. Czytelnik raportu musi więc sam dokonać
odpowiednich obliczeń. Pewnie przyczyną jest relatywnie słaby rezultat kształtujący się na
poziomie 1 % wartości eksportu, a nawet poniżej i w związku z tym autorzy raportów
rocznych uznali, że nie ma się czym chwalić.
Najbardziej całościową informację można uzyskać na stronach internetowych czeskiego
EGAP (www.egap.cz). Są tam pełne wersje rocznych raportów finansowych za lata 19972001 (również w formacie PDF, czyli gotowe do druku). EGAP już bezpośrednio podaje ile
procent czeskiego eksportu pokryte jest jego ubezpieczeniem. Dodatkowo dane dotyczące
wartości eksportu zarówno w koronach jak i w USD można sprawdzić w trzech źródłach: na
stronach Centralnego Urzędu Statystycznego (www.czso.cz), Ministerstwa Przemysłu i
Handlu (www.mpo.cz) oraz Czeskiego Banku Centralnego (www.cnb.cz) i są one wzajemnie
ze sobą zgodne.
Najmniej oficjalnych danych publikowane jest na temat wyników KUKE. Podstawowym
źródłem informacji są tu raporty roczne, które jednak nie zachowują formatu
umożliwiającego dokonywanie wiarygodnych porównań międzyokresowych. Brakuje w
raportach całościowej informacji na temat struktury pobranych składek, wypłaconych
odszkodowań i odzyskanych należności.
Porównanie trzech ubezpieczycieli
Dobrym wskaźnikiem ukazującym zdolność tych instytucji do pokrycia potencjalnego
zapotrzebowanie na udzielanie gwarancji kredytów eksportowych jest relacja kapitału
własnego do poziomu eksportu. Każda transakcja eksportowa stanowi część potencjalnego
4
Por. MEHIB Rt., 2001 Annual Report
Por. H.Czubek, „System gwarancji kredytów eksportowych na Węgrzech”, Handel Zagraniczny. Metody,
problemy, tendencje, Materiały VII Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pod redakcją K. Budzowskiego i S.
Wydymusa, cz. II, AE Kraków, Katedra Handlu Zagranicznego, 1999.
5
-2-
Henryk Czubek
popytu jednostek gospodarczych na usługi, jakimi jest ubezpieczanie transakcji
eksportowych. Aby móc zaspokoić ten popyt konieczne jest posiadanie kapitału własnego,
jako bazy prowadzonej działalności. Oczywiście im wyższy kapitał tym większa jest
możliwość spełniania oczekiwań eksporterów. Porównanie kapitału własnego posiadanego
przez EGAP, KUKE i MEHIB z wielkością eksportu odpowiednio czeskiego, polskiego i
węgierskiego umożliwia wyznaczenie realnych możliwości tych trzech instytucji w procesie
kształtowania obrotów handlu zagranicznego odnośnych krajów. Porównanie takie na koniec
2001 r. przedstawione jest na rysunku nr 1. Można łatwo stwierdzić, że potencjał czeskiego
ubezpieczyciela jest znacznie wyższy niż dwóch pozostałych instytucji i przewaga EGAP w
tym zakresie jest prawie 10-krotna. Należy o tym pamiętać rozpatrując w dalszej części
artykułu osiągnięte przez te trzy instytucje wyniki w zakresie ubezpieczania kredytów
eksportowych.
Rysunek nr 1
STOSUNEK KAPITAŁU WŁASNEGO EGAP, KUKE I MEHIB
DO EKSPORTU W CZECHACH, POLSCE I NA WĘGRZECH
W 2001 R.
0,60%
0,592%
0,50%
0,40%
0,30%
0,20%
0,076%
0,10%
0,070%
0,00%
EGAP - Czechy
KUKE - Polska
MEHIB - Węgry
Źródło: Raporty roczne EGAP, KUKE i MEHIB z lat 1998-2001
Miarą pokazującą rzeczywisty udział danej instytucji ubezpieczeniowej w ułatwianiu
warunków eksportu swojego kraju jest stosunek eksportu objętego gwarancjami do całości
eksportu. Jest to podstawowy wskaźnik pokazujący skuteczność działania danej instytucji.
Sytuację w tej dziedzinie w Czechach, Polsce i na Węgrzech na przestrzeni lat 1998-2001
przedstawia rysunek nr 2.
-3-
Henryk Czubek
Rysunek nr 2
STOSUNEK EKSPORTU OBJĘTEGO GWARANCJAMI
EGAP, KUKE i MEHIB DO CAŁEGO EKSPORTU
W CZECHACH, POLSCE I NA WĘGRZECH
6,8%
6,3%
5,3%
4,2%
7,00%
6,00%
5,00%
4,00%
1,9%
2,6%
2,7%
3,00%
2,00%
1,00%
1,0%
1,0%
1,2%
1999
2000
EGAP - Czechy
...
KUKE - Polska
0,7%
0,00%
1998
2,0%
...
MEHIB - Węgry
2001
Należy tu podkreślić wyraźną tendencję wzrostową odnotowaną w tym zakresie w przypadku
działalności EGAP, podczas gdy KUKE po okresie dobrych lat 1998-2000 odnotowało mało
satysfakcjonujący wynik w 2001 r. Nawet jednak wcześniejsze wyniki KUKE w latach 19982000 odznaczały się mniejszą dynamiką niż to miało miejsce w odniesieniu do EGAP.
Rezultaty węgierskiej instytucji MEHIB oscylują wokół poziomu 1%, a w ostatnim z
rozpatrywanych lat nawet obniżyły się o prawie 50% w stosunku do 2000 r.
Niezadowalające efekty w tej dziedzinie, jakie można zaobserwować zarówno w przypadku
KUKE, jak i MEHIB, na tle pozytywnego trendu odnotowywanego w rozwoju działalności
EGAP, są przypuszczalnie głównie spowodowane niewystarczającą bazą kapitałową, oraz
małym uświadomieniem węgierskiego i polskiego grona przedsiębiorców w grupie małych i
średnich podmiotów gospodarczych6.
Wszystkie trzy instytucje: EGAP, KUKE i MEHIB mają wśród swoich statutowych celów
prowadzenie ubezpieczeń kredytów eksportowych na rachunek skarbu państwa. W każdym z
trzech rozpatrywanych krajów na podstawie ustawy budżetowej corocznie określany jest
poziom środków finansowych, jakie skarb państwa jest w stanie przeznaczyć na gwarancje z
tytułu ubezpieczenia kredytów eksportowych od ryzyka politycznego. Zawsze istnieje sfera
takich kontraktów eksportowych, gdzie ryzyko jest na tyle duże, że żadna komercyjna firma
ubezpieczeniowa nie jest w stanie go reasekurować i wtedy niezbędna jest interwencja w
postaci zaangażowania środków budżetowych. Równocześnie też prowizje pobierane od
6
Por. H.Czubek, „Porównanie skuteczności polskiego i węgierskiego systemu ubezpieczeń kredytów
eksportowych” w „Problemy Handlu Międzynarodowego. Materiały VIII Konferencji Naukowej” pod redakcją
Klemensa Budzowskiego i Stanisława Wydymusa, AE Kraków, Katedra Handlu Zagranicznego, 2000
-4-
Henryk Czubek
udzielania gwarancji z tytułu ryzyka politycznego są wyższe niż prowizje od gwarancji z
tytułu ryzyka handlowego, więc stanowią też większe obciążenie dla eksporterów. Ten fakt
oraz skomplikowane warunki, jakie trzeba spełnić, aby zakwalifikować się do objęcia takimi
gwarancjami, stanowią dosyć duże utrudnienie w dostępie do tego rodzaju usługi oferowanej
przez EGAP, MEHIB i KUKE. Jest to więc być może jedna z głównych przyczyn, że w
przypadku wszystkich trzech instytucji corocznie limity ustalane na gwarancje z tytułu ryzyka
politycznego nie są wykorzystywane, a czasami nawet ich utylizacja nie przekracza 50%. Jak
kształtował się podział ubezpieczeń EGAP, KUKE i MEHIB na ryzyko handlowe i polityczne
w latach 1998-2001 przedstawione jest na rysunku nr 3.
Rysunek nr 3
30,6%
69,4%
22,3%
77,7%
2000
2001
18,9%
81,1%
1999
46,0%
54,0%
23,6%
76,4%
2001
1998
31,1%
68,9%
2000
27,3%
72,7%
40,7%
59,3%
2001
0%
1999
47,8%
52,2%
2000
20%
84,0%
54,2%
45,8%
1999
40%
1998
59,0%
60%
41,0%
80%
1998
100%
16,0%
PODZIAŁ EKSPORTU OBJĘTEGO GWARANCJAMI
EGAP, KUKE i MEHIB
NA RYZYKO HANDLOWE I POLITYCZNE
EGAP - Czechy
KUKE - Polska
MEHIB - Węgry
gwarancje z tyt. ryzyka handlowego gwarancje z tyt. ryzyka politycznego
Również w przypadku podziału na ubezpieczenia z tytułu ryzyka handlowego i ryzyka
politycznego łatwo można stwierdzić, że EGAP jest tą instytucją, która od początku starała
się być najbardziej zaangażowana w stymulowanie czeskiego eksportu do krajów
uznawanych za niepewne politycznie. Widoczny jest jednak też trend skierowany na
obniżenie udziału ubezpieczeń od ryzyka politycznego, gdyż od 1998 r. do 2001 r. udział ten
zmalał o 1/3. W przypadku KUKE i MEHIB trudno jest wyodrębnić wyraźne tendencje w
tym zakresie. Widać, że najpierw obie instytucje odznaczały się dwoma przeciwstawnymi
tendencjami. W strukturze ubezpieczeń oferowanych przez KUKE dominowały na początku
ubezpieczenia z tytułu ryzyka handlowego i dopiero w 1999 r. udział gwarancji z tytułu
ryzyka politycznego przekroczył 25%, ale w 2001 r. z powrotem obniżył się poniżej tego
poziomu. W MEHIB natomiast główny punkt ciężkości położony był na początku na
gwarancje z tytułu ryzyka politycznego i dopiero po niekorzystnym rozwoju wydarzeń na
rynkach eksportowych objętych tymi gwarancjami zaangażowanie MEHIB zmniejszyło się z
prawie 60% w 1997 r. do niecałych 20% w 1999 r., ale w 2001 r. osiągnęło znowu poziom
30%.
-5-
Henryk Czubek
Wygląda, że po wstępnym okresie wahań wskaźniki te będą w przypadku wszystkich trzech
ubezpieczycieli oscylowały na poziomie od 20% do 30%. Jest to związane ze zgromadzonym
do tej pory doświadczeniem, mówiącym, że faktycznie eksport na kredyt wspierany
ubezpieczeniem od ryzyka politycznego może wykazać znaczącą dynamikę wzrostu, ale też w
przypadku materializacji ryzyka wielkość ponoszonych strat jest olbrzymia i może znacząco
zaważyć na wynikach firmy, tak jak to miało miejsce w przypadku EGAP-u i MEHIB-u w
1999 r. i KUKE w 2001 r.
Dyskusja o realizacji priorytetów
Nowe agencje ubezpieczania kredytów eksportowych, jakie powstały w trzech analizowanych
krajach, stały się przedmiotem ożywionej dyskusji na temat roli, jaką mają do spełnienia w
gospodarkach okresu transformacji i priorytetów, którymi powinny się kierować w trakcie
swojego działania.
Trzeba sobie równocześnie zdawać sprawę, że te wszystkie trzy instytucje są praktycznie
rówieśnikami krajowych systemów ubezpieczeniowo-bankowych i wraz ze wzrostem rynków
pieniężnych w tych krajach stawały się coraz bardziej dopasowanym elementem struktury
tych rynków.
Główna oś dyskusji odnosi się do kwestii, czy odpowiednie instytucje są we właściwy sposób
ukierunkowane w ramach wykonywania swoich podstawowych funkcji i czy zasadnicze cele,
jakie zostały przed nimi postawione są realizowane poprzez prowadzenie normalnej
działalności operacyjnej. Jednym z podstawowych argumentów, które podnoszone są w
trakcie dyskusji, jest struktura przychodów z działalności operacyjnej. Pojawia się bowiem
pytanie, jaki jest udział w przychodach wpływów otrzymywanych z tytułu udzielonych
gwarancji i ubezpieczeń, a jaki jest udział przychodów z lokat wolnych środków
finansowych. Standardowym zarzutem pojawiającym się w trakcie dyskusji jest
zakwestionowanie poprawności tej struktury. Powszechnie wygłasza się opinię, że jeżeli dana
instytucja więcej zarabia na działalności lokacyjnej niż na działalności ubezpieczeniowej, to
fakt ten oznacza niepoprawne rozłożenie akcentów działalności i niewłaściwe wykorzystanie
powierzonych środków publicznych. Należy jednak pamiętać, że właśnie takie określenie
priorytetów działalności, było, jest i być może nadal będzie spowodowane określonym
rodzajem struktury właścicielskiej akcjonariatu poszczególnych ubezpieczycieli. We
wszystkich trzech przypadkach podmiotem dominującym jest centralny urząd administracji
państwowej w postaci odpowiedniego ministerstwa finansów. Naczelna rola tego organu
administracji rządowej zapewnia odpowiednią finansową dyscyplinę danych jednostek.
Determinuje to też po części nastawienie na maksymalizację zysku, jaka może się dokonywać
właśnie poprzez lokowanie środków w instrumenty rynku pieniężnego. Natomiast z dużą
dozą ostrożności nakazuje podchodzić do angażowania się w ryzyko ubezpieczania
niepewnych transakcji handlu zagranicznego.
Warto więc przeanalizować strukturę przychodów poszczególnych instytucji i wyciągnąć
wnioski, czy zarzut, odnośnie niewłaściwego rozłożenia akcentów w działalności operacyjnej
na rzecz zwiększania przychodów z lokat finansowych kosztem zmniejszania przychodów z
udzielanych gwarancji oraz ubezpieczeń, odnosi się tylko do sytuacji KUKE S.A. w Polsce,
czy też ma to miejsce w dwóch pozostałych krajach. Jeśliby sytuacja była podobna w
pozostałych krajach, niewątpliwie istotnym jest określenie potencjalnych przyczyn danego
stanu rzeczy. Liczby mogąca służyć za podstawę takiej analizy zawarte są w tabeli nr 1.
Pogrupowano w niej strukturę przychodów odpowiednich firm wg trzech zasadniczych
-6-
Henryk Czubek
podziałów. Do grupy pierwszej zaliczono wszystkie przychody brutto z tytułu prowadzonej
działalności ubezpieczeniowej, czyli są to wszystkie przypisy składek z tytułu udzielonych
gwarancji i wystawionych polis ubezpieczeniowych i nie są one pomniejszone o odpisy z
tytułu reasekuracji ryzyka u innych ubezpieczycieli. Do drugiej grupy zaliczono przychody z
tytułu lokat bankowych i na rynku pieniężnym oraz kapitałowym. Dotyczy to głównie
inwestycji odpowiednich instytucji w bony i obligacje skarbowe. Do trzeciej grupy zaliczono
łącznie wszystkie przychody, które nie mogą zostać zakwalifikowane do dwóch pierwszych.
Obliczenia zawarte w tabeli nr 1 zostały przeprowadzone w oparciu o oficjalne dane
finansowe trzech instytucji ubezpieczeń kredytów eksportowych zaprezentowane w postaci
ogólnie dostępnych rachunków wyników. Ponieważ najbardziej istotny jest podział ogólnej
sumy przychodów na poszczególne kategorie, to dane zawarte w tabeli nr 1 przedstawione są
w postaci udziałów procentowych, gdyż umożliwia to porównanie sytuacji w zakresie źródeł
generowania przychodów, jaka miała miejsce pomiędzy poszczególnymi instytucjami.
Tabela nr 1
Struktura przychodów w firmach ubezpieczeń kredytów eksportowych
w Czechach, Polsce i na Węgrzech w latach 1998-2001
udział w łącznej sumie przychodów
składki brutto z tyt. działal. ubezp.
przychody z lokat i inwest. finans.
pozostałe przychody operacyjne
1998
EGAP
30,4%
31,4%
38,2%
KUKE
41,2%
56,1%
2,7%
MEHIB
31,4%
63,0%
5,6%
1999
2000
2001
50,4%
40,3%
9,2%
64,8%
26,8%
8,4%
68,9%
28,1%
3,0%
49,8%
43,1%
7,1%
58,8%
38,7%
2,5%
66,5%
29,6%
3,9%
13,3%
22,0%
64,7%
43,1%
19,4%
37,5%
41,2%
22,9%
35,9%
Źródło: Rachunki wyników odpowiednich firm
Wniosek nasuwający się z porównania danych liczbowych zawartych w tabeli nr 1 jest taki,
że wszystkie trzy instytucje: EGAP, KUKE i MEHIB dokonują powolnej ale skutecznej
transformacji struktury swoich przychodów. Odchodzą one od udziału wpływów z tytułu
działalności w zakresie lokat i inwestycji finansowych na poziomie nawet przekraczającym
50% w łącznej sumie przychodów na rzecz bardziej zrównoważonego podziału pomiędzy trzy
wyodrębnione kategorie. Liderem tych przekształceń stało się polskie KUKE, które z
poziomu 41,2% udziału składki z tytułu działalności ubezpieczeniowej w całości przychodów
w 1998 r. zwiększyło znaczenie tego segmentu działalności do wysokości 66,5% w 2001 r.
Nastąpił więc wzrost o ponad 25 punktów procentowych. Błędnym byłoby więc wyciąganie
wniosków na temat rozłożenia akcentów w działalności firm takich jak KUKE, EGAP, czy
MEHIB na podstawie rezultatów jednego roku i należy to analizować w dłuższej
perspektywie czasowej, wraz z odniesieniem tego procesu do sytuacji w innych krajach.
Nie mniej jednak należy pamiętać, że odnotowana w przypadku wszystkich ubezpieczycieli
stopniowa zmiana struktury przychodów ma związek z odnotowanym na przestrzeni
analizowanego okresu obniżeniem średniego poziomu stóp procentowych. Spowodowało to,
-7-
Henryk Czubek
że lokowanie wolnych środków pieniężnych w instrumenty finansowe stało się mniej
atrakcyjne, niż to było jeszcze w środku dekady lat 90-tych XX w.
Podsumowanie
Jako bezsprzeczny lider wśród analizowanej trójki instytucji ubezpieczeń kredytów
eksportowych w Czechach, Polsce i na Węgrzech jawi się czeski EGAP. Jego mocna i
stosunkowo duża baza kapitałowa pozwoliła mu już na objęcie ubezpieczeniami prawie 7%
czeskiego eksportu. Jest to wynik o 7 razy lepszy niż to ma miejsce na Węgrzech i prawie 3,5
razy lepszy niż w Polsce. Z posiadanych danych oraz informacji wynika, że czeski system
ubezpieczeń kredytów eksportowych rozwija się poprawnie i stanowi istotny instrument
wspomagania eksportu. Nie brakło w nim też jednak momentów krytycznych np. straty w
1999 r.
Na podstawie dostępnych informacji można powiedzieć, że do końca 2000 r. KUKE radziła
sobie najlepiej z całej rozpatrywanej trójki pod względem rentowności kapitału własnego
(wskaźnik ROE). Zmieniło się to oczywiście po zarejestrowaniu straty w 2001 r., która była
związana z koniecznością utworzenia rezerw na zagrożone należności. W pokryciu eksportu
ubezpieczeniami KUKE plasuje się dokładnie w środku stawki, ale na pewno nie jest to
wynik na miarę potrzeb polskiej gospodarki w tym zakresie.
W odniesieniu do wyników węgierskiego MEHIB-u należy podkreślić, że jak do tej pory nie
udało się tej instytucji osiągnąć jakiegokolwiek wymiernego wpływu na wielkość i strukturę
węgierskiego eksportu. Jest to spowodowane głównie realizowaniem ponad połowy
węgierskiego eksportu przez duże korporacje międzynarodowe, które posiadając własne
kanały dystrybucji nie muszą zwracać się o gwarancje takiej instytucji jak MEHIB. Również
baza kapitałowa jest zupełnie niewystarczająca do rozwinięcia szerszej działalności. MEHIB
posiada tylko jeden oddział (centralę) w Budapeszcie i mimo, że Węgry nie są dużym krajem
nie jest w stanie zaprezentować swojej oferty wszystkim potencjalnym klientom. W
przypadku dalszej kontynuacji tej stagnacji w rezultatach MEHIB-u można oczekiwać
znaczących zmian kapitałowo-organizacyjnych, które doprowadziłyby do zdynamizowania
działalności tej instytucji.
Wszystkie trzy instytucje charakteryzują się podobnym procesem przekształcania struktury
swoich przychodów i powoli dokonują przeorientowania ich na wpływy pochodzące z
działalności ubezpieczeniowej, a zmniejszają udział innych pozycji. Jest to jednak po części
uwarunkowane zarówno sytuacją na rynku pieniężnym i wahaniami stopy procentowej, jak
również określoną strukturą właścicielską tych instytucji, gdzie odpowiednie ministerstwa
finansów odgrywają kluczową rolę.
Okresowe porównanie wyników systemów ubezpieczeń kredytów eksportowych w krajach o
podobnym stopniu rozwoju gospodarczego oraz będących na progu członkostwa w Unii
Europejskiej, jak to ma miejsce w przypadku Czech, Polski i Węgier może przyczynić się do
określenia mocnych i słabych stron takiej działalności. W dalszej perspektywie będzie
pomocne w opracowaniu nowych, skuteczniejszych modeli działania.
-8-
Henryk Czubek
Wyniki czeskiego, polskiego i węgierskiego
w wartościach bezwzględnych
CZECHY
1998
Eksport
mln USD
mln koron
Wyniki EGAP
Wartość ubezpieczonych kredytów
w tym na rach. Skar. Państw.
Prowizje otrzymane
Wypłacone odszkodowania
Odzyskane wierzytelności
Kapitał własny
zysk/strata netto
25 853,1
834 226,0
34 920,0
20 618,0
456,0
86,0
8,0
1999
2000
2001
26 242,0
28 996,0
908 756,0 1 121 099,0
mln koron
48 196,0
70 669,0
26 141,0
33 775,0
793,0
1 074,0
533,0
633,0
11,0
99,0
33 397,0
1 269 634,0
86 180,0
35 095,0
1 282,0
478,0
233,0
6 871,8
97,0
6 961,1
-364,0
7 243,8
273,0
7 516,0
377,0
1998
1999
2000
2001
28 091,9
7 942,8
30 497,8
8 748,2
93 141,0
20 802,0
1 009,0
1 622,0
330,0
62 691,3
19 193,9
948,3
1 150,1
1 026,6
WĘGRY
Eksport
mln USD
mld HUF
Wyniki MEHIB
Prowizje otrzymane
Kapitał własny
zysk/strata netto
23 005,3
4 934,5
50 175,0
23 088,0
771,0
188,0
427,0
25 012,5
5 938,5
mln HUF
60 660,0
11 468,0
621,0
2 808,0
428,0
5 422,1
1 056,0
5 067,0
-355,0
5 943,3
126,3
6 133,5
190,1
1998
1999
2000
2001
31 651,3
137 908,7
36 092,2
148 114,5
3 723,5
1 156,3
?
?
?
2 900,0
685,8
?
?
?
120,0
127,1
111,0
9,1
10,7
9,2
113,1
-10,2
POLSKA
Eksport
mln USD
mln zł
Wyniki KUKE
Prowizje otrzymane
Kapitał własny
zysk/strata netto
28 229,0
98 623,7
1 862,7
297,6
?
?
?
-9-
27 407,0
108 737,3
mln zł
2 825,9
788,8
?
?
?
Henryk Czubek
Wskaźniki wyników czeskiego, polskiego i węgierskiego
CZECHY
1998
1999
2000
2001
1,5%
8,9%
10,5%
23,4%
15,2%
13,2%
4,2%
5,3%
6,3%
6,8%
59,0%
54,2%
47,8%
40,7%
1,4%
-5,2%
3,8%
5,0%
1998
1999
2000
2001
8,7%
20,3%
12,3%
33,8%
8,6%
10,1%
1,0%
1,0%
1,2%
0,7%
udział ubezpieczeń na rach. Skarb.Państ.
46,0%
18,9%
22,3%
30,6%
ROE
19,5%
-7,0%
2,1%
3,1%
1998
1999
2000
2001
-2,9%
10,3%
15,5%
26,8%
14,0%
7,4%
1,9%
2,6%
2,7%
2,0%
16,0%
27,9%
31,1%
23,6%
8,2%
8,9%
7,2%
-9,0%
dynamika eksportu
mln USD
mln koron
Wyniki EGAP
wartość ubezpieczonych
kredytów/eksport
ROE
WĘGRY
dynamika eksportu
mln USD
mld HUF
Wyniki MEHIB
kredytów/eksport
POLSKA
dynamika eksportu
mln USD
mln zł
Wyniki KUKE
kredytów/eksport
ROE
- 10 -

plik pdf

Transkrypt

Podobne dokumenty

Laureaci XXII edycji Konkursu „Teraz Polska”. Kategoria Usługi

prezentacja-2

Ubezpieczenia Kredytów Eksportowych

program szkolenia

Rola ubezpieczeń finansowych w zarządzaniu należnościami

Pomoc, ale dla wszystkich, "Rzeczpospolita" 2003

Przewodnik

PFR zaoferuje nowoczesne instrumenty wsparcia eksportu warte 60