topiarius 1 - Uniwersytet Rzeszowski
Transkrypt
topiarius 1 - Uniwersytet Rzeszowski
TOPIARIUS 1 Studia Krajobrazowe WYDAWCA: Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy Zakład Architektury Krajobrazu ul. Ćwiklińskiej 1A, 35-601 Rzeszów serwis internetowy czasopisma: www.topiarius.ur.edu.pl REDAKTORZY TOMU: dr hab. inż. arch. Piotr Patoczka, dr Piotr Kołodziejczyk WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA: dr inż. arch. kraj. Agata Gajdek dr inż. arch. Anna Sołtysik RADA NAUKOWA: prof. dr hab. inż. arch. Aleksander Böhm prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Kadłuczka dr hab. inż. Zbigniew Czerniakowski dr hab. inż. arch. Mykoła Bewz dr hab. inż. arch. Piotr Patoczka RECENZENCI TOMU: dr hab. inż. arch. Dominika Kuśnierz-Krupa dr hab. Klaudia Stala dr inż. Michał Wasilewski dr inż. Tomasz Olbrycht KOREKTA: dr Piotr Kołodziejczyk TŁUMACZENIA STRESZCZEŃ: autorzy tekstów SKŁAD I PROJEKT OKŁADKI: Wydawnictwo Profil-Archeo Czasopismo TOPIARIUS: Studia krajobrazowe to recenzowane czasopismo naukowe, którego podstawową wersją jest wersja papierowa. Wszelkie prawa zastrzeżone. Książka, ani żaden jej fragment, nie mogą być drukowane ani reprodukowane bez pisemnej zgody wydawcy. All rights reserved. No part of this book may be printed or reproduced without permission in writing from the publisher. ISSN 2449-9595 WYDAWCA WYKONAWCZY: Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna PROFIL-ARCHEO ul. Jurajska 23, 32-087 Pękowice k/Krakowa tel. (12) 665-10-11; 600-853-614 [email protected] www.pracowniaprofil.pl Uniwersytet Rzeszowski Wydział Biologiczno-Rolniczy Zakład Architektury Krajobrazu TOPIARIUS 1 Studia Krajobrazowe Rzeszów 2015 TOPIARIUS • Studia krajobrazowe • 1/2015 SPIS TREŚCI Od redakcji 7 ARCHITEKTURA KRAJOBRAZU Agata Gajdek Rekonstrukcja ogrodu kwiatowego w Kromieryżu (Czechy) - kulturowe, edukacyjne i turystyczne znaczenie ogrodów zabytkowych 11 Agnieszka Wójcik Widoki zapożyczone w zabytkowych ogrodach rezydencjonalnych – problematyka ochrony 25 Piotr Patoczka Stara i nowa drewniana zagroda w Rzeszowie 35 Anna Sołtysik Stanisław Niemczyk – (od)twórca architektury 49 WOKÓŁ KRAJOBRAZU Jacek Karmowski Krajobraz osadniczy z okresu pre- i wczesnodynastycznego na terenie Egiptu 63 Bartłomiej Michał Żukowski Krajobraz symetryzujący w przestrzeni malarskiej – inspiracje i założenia procesu twórczego 75 Jarosław Łyczak Krajobraz kulturowy starego Podgórza (Kraków) 85 RECENZJE Katarzyna Kołodziejczyk Art & Place: Site Specific Art of the Americas 107 VARIA Piotr Kołodziejczyk Projekt LAS – Landscape Analysis and Surveys. Propozycja meta-projektu badawczo-dydaktycznego 113 OD REDAKCJI Piotr Patoczka, Piotr Kołodziejczyk Zadaniem architektury krajobrazu jest tworzenie piękna w naszym otoczeniu. Walor ten, obecnie zagrożony, wymaga ochrony i kształtowania zgodnie z powszechnie akceptowanymi zasadami. Te z kolei formułować i aktualizować należy poprzez studiowanie wszystkich typów i rodzajów krajobrazu. Cel ten można osiągnąć jedynie poprzez zaangażowanie i integrację wysiłków wszystkich fachowców i badaczy zajmujących się zarówno kształtowaniem jak i badaniem, opisem i percepcją zjawisk krajobrazowych. Prezentujemy Państwu pierwszy, inicjalny numer czasopisma TOPIARIUS. STUDIA KRAJOBRAZOWE powstającego z inicjatywy pracowników Zakładu Architektury Krajobrazu, Wydziału Biologiczno-Rolniczego, Uniwersytetu Rzeszowskiego. Periodyk, którego pierwszy numer trzymają Państwo w dłoni stawia sobie za cel publikowanie artykułów o pięknie formy, bogactwie treści i użyteczności krajobrazu. Chcielibyśmy by kierowało uwagę czytelników na trudne, ale i ważne zagadnienia związane z aktualnymi badaniami i trendami oraz zagrożeniami. Zapraszamy Państwa do współtworzenia przestrzeni czasopisma, w którym spróbujemy połączyć wysiłki fachowców różnych specjalności, badających, interpretujących oraz tworzących krajobraz. Chcemy wspólnie zastanawiać się nad definicjami i rozumieniem zagadnień krajobrazowych przez ludzi odmiennych kultur, analizować rolę badań krajobrazowych w zgłębianiu przeszłości człowieka a także próbować opisywać współczesną percepcję krajobrazu i metody jego ochrony oraz zrównoważonego przekształcania. Jesteśmy głęboko przekonani, że działalność architektów krajobrazu musi być mocno zakorzeniona w wiedzy o przeszłości krajobrazu, jego elementach składowych a także musi mieć walor poznawczy i ochronny, obejmujący zarówno przyrodnicze jak i antropogeniczne komponenty przestrzeni krajobrazowej. Istotnym celem działalności czasopisma będzie także systematyczne publikowanie przykładów skutecznego działania na rzecz ochrony krajobrazu, co może przyczynić się nieco do zmniejszenia tych, obserwowanych wokół nas, niekorzystnych zmian. Pragniemy także pokazywać najnowsze, pozytywne i warte uwagi projekty i działania podejmowane w obiektach historycznych jak i w dotychczas niezagospodarowanej przestrzeni krajobrazowej lub w istniejących zespołach architektonicznych. Szczególne miejsce w tych studiach chcielibyśmy oddać parkom i ogrodom, oraz wszelkim terenom zielonym, które mają nadal zbyt mało obrońców, a na które skierowana jest ostatnio ogromna presja publicznych i deweloperskich zamierzeń budowlanych. W tym kontekście podkreślić należy także nasze zainteresowanie próbami zdefiniowania «środowiska» rozumianego holistycznie, jako układ powiązanych ze sobą elementów ożywionych i nieożywionych, które są zarówno dziełem przyrody jak i aktywności człowieka. Naszym zdaniem istnieje silna potrzeba połączenia działań na rzecz konserwacji przyrody i ochrony dziedzictwa kulturowego – dziś często rozdzielonych a więc i nierzadko nieefektywnych. Interesującym nas problemem są także same terminy: kultura i natura oraz ich ideowe źródła a także problemy szeroko pojętej ekologii i świadomości ekologicznej jak również próby określania granic ingerencji człowieka w przyrodę, zwłaszcza na obszarach chronionych. Zachęcamy Państwa do nadsyłania artykułów zawierających studia dotyczące wszystkich powyższych tematów oraz do współpracy i dzielenia się opiniami. Wierzymy, że wspólną pracą i dzięki wymianie doświadczeń przyczynimy się do rozwoju dyskusji a może nawet wpłyniemy pozytywnie trochę na krajobraz kulturowy miejsc nam bliskich. Wszyscy, którym bliski jest krajobraz wiedzą doskonale, że w nim właśnie zapisana jest kulturowa „wielowarstwowość” naszej egzystencji, która czyni z niego rodzaj palimpsestu. Ten ponadczasowy przekaz zawarty w krajobrazie to coś znacznie więcej niż żywiołowe przekształcenia lica ziemi w nijakie i bezwartościowe strefy zurbanizowane, z którymi jakże często mamy dziś do czynienia. To żywa, wrażliwa tkanka, przesiąknięta pamięcią, energią i śladami minionych a także obecnych pokoleń. Tylko zintegrowane i przemyślane działania pozwolą nam przekazać ją naszym następcom, by mogli czerpać z jej skarbca pełnymi garściami. 8