Zatrudnianie niepełnosprawnych

Zatrudnianie niepełnosprawnych
1. Staż
Staż pozwala osobie niepełnosprawnej nabyć praktyczne umiejętności do wykonywania pracy
przez wykonywanie określonych zadań przewidzianych w programie stażu bez nawiązywania
stosunku pracy z pracodawcą.
Osoby niepełnosprawne mogą zostać skierowane do odbycia stażu przez okres:
1) do 6 m-cy lub
2) do 12 m-cy w przypadku osób, które do dnia skierowania na staż nie ukończyły 30 roku
życia.
W okresie odbywania stażu osobie niepełnosprawnej przysługuje stypendium.
Na wniosek osoby niepełnosprawnej odbywającej staż, pracodawca jest obowiązany do
udzielenia dni wolnych w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu.
Staż odbywa się na podstawie umowy zawartej pomiędzy starostą oraz pracodawcą oraz
skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy.
2. Prace interwencyjne
Prace interwencyjne mają na celu aktywizację osób niepełnosprawnych poprzez dotowanie
ich zatrudnienia u pracodawców. W okresie trwania umowy o prace interwencyjne
pracodawca otrzymuje refunduję części kosztów wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia
społeczne zatrudnionych osób niepełnosprawnych.
Wniosek o organizowanie prac interwencyjnych pracodawca składa do wybranego
Powiatowego Urzędu Pracy.
3. Refundacja kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej
Starosta ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych może
dokonać na wniosek pracodawcy zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby
niepełnosprawnej do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Wniosek
o przyznanie refundacji kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej
składa się do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby
niepełnosprawnej jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu.
Pracodawca może otrzymać refundację kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby
niepełnosprawnej, jeżeli:
1) nie posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych,
2) nie zalega z opłacaniem w terminie podatków i składek na ubezpieczenia społeczne
i zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych,
3) nie toczy się w stosunku do składającego postępowanie upadłościowe i nie został
zgłoszony wniosek o likwidację,
4) zatrudni przez okres co najmniej 36 miesięcy osobę niepełnosprawną zarejestrowaną
w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca
w zatrudnieniu.
Refundacja ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
obejmuje udokumentowane koszty zakupu lub wytworzenia wyposażenia stanowiska pracy,
na którym będzie wykonywać pracę osoba niepełnosprawna, wraz z kwotą niepodlegającego
odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. Zwrotowi nie podlegają
koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem zawarcia umowy. Warunkiem zwrotu
kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej jest uzyskanie, wydanej na
wniosek starosty, pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu
stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym
stanowisku.
4. Przygotowanie zawodowe dorosłych
Urząd organizuje, inicjuje oraz finansuje przygotowanie zawodowe dorosłych, w tym osób
niepełnosprawnych, w celu uzyskania przez nich kwalifikacji lub umiejętności zawodowych.
Przygotowanie zawodowe dorosłych odbywa się w formie:
a) praktycznej
nauki
zawodu
dorosłych
umożliwiającej
przystąpienie
do
egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie lub egzaminu czeladniczego lub
b) przyuczenia do pracy dorosłych mającego na celu zdobycie wybranych kwalifikacji
zawodowych lub umiejętności, niezbędnych do wykonywania określonych zadań
zawodowych, właściwych dla zawodu występującego w klasyfikacji zawodów
i specjalności dla potrzeb rynku pracy.
Przygotowanie zawodowe dorosłych realizowane jest na podstawie umowy zawieranej
między starostą (urzędem), a pracodawcą lub pomiędzy starostą (urzędem), pracodawcą, a
instytucją szkoleniową.
Czas trwania przygotowania zawodowego:
a) praktyczna nauka zawodu dorosłych trwa od 6 do 12 miesięcy,
b) przyuczenie do pracy dorosłych trwa od 3 do 6 miesięcy.
Uczestnikowi przygotowania zawodowego dorosłych przysługuje stypendium wynoszące
miesięcznie 120% kwoty zasiłku.
Pracodawcy, z którym starosta (urząd) zawarł umowę przysługuje jednorazowa premia po
zakończeniu tej formy aktywizacji (400,00 zł za każdy pełny miesiąc programu
przygotowania zawodowego, zrealizowanego dla każdego skierowanego uczestnika). Premia
stanowi pomoc de minimis.
Ponadto urząd refunduje pracodawcy wydatki poniesione na materiały i surowce, eksploatację
maszyn i urządzeń, odzież roboczą i posiłki niezbędne uczestnikowi przygotowania
zawodowego dorosłych, w kwocie nie większej niż 2% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia za każdy pełny miesiąc realizacji programu.
5. Finansowanie kosztów badań lekarskich lub psychologicznych
Urząd może skierować osobę niepełnosprawną bezrobotną lub poszukującą pracy na badania
lekarskie lub psychologiczne, mające na celu:
• stwierdzenie zdolności osoby niepełnosprawnej pozostającej w ewidencji powiatowego
urzędu pracy do wykonywania pracy, uczestnictwa w szkoleniu lub przygotowaniu
zawodowym dorosłych;
• określenie szczególnych predyspozycji psychofizycznych wymaganych do wykonywania
zawodu.
Badania lekarskie są przeprowadzane na wniosek powiatowego urzędu pracy.
6. Zwrot kosztów
A. PRZEJAZDU:
Urząd może dokonywać przez okres do 12 miesięcy zwrotu kosztów przejazdu z miejsca
zamieszkania i powrotu do miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub przez okres
odbywania u pracodawcy stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub odbywania zajęć
z zakresu poradnictwa zawodowego osobie niepełnosprawnej, która spełnia łącznie
następujące warunki:
• na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy podjęła zatrudnienie lub inną pracę
zarobkową, przygotowanie zawodowe dorosłych, staż lub została skierowana na zajęcia
z zakresu poradnictwa zawodowego i dojeżdża do tych miejsc;
• uzyskuje wynagrodzenie lub inny dochód w wysokości nieprzekraczającej 200%
minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Urząd może dokonać zwrotu kosztów przejazdu w całości lub w części osobie
niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy skierowanej na szkolenie.
B. ZAKWATEROWANIA:
Urząd może również zwrócić osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy
koszty zakwaterowania przez okres do 12 miesięcy, jeśli spełnia łącznie następujące warunki:
• na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy podjęła zatrudnienie lub inną pracę
zarobkową, staż, przygotowanie zawodowe dorosłych poza miejscem zamieszkania
w miejscowości, do której czas dojazdu i powrotu do miejsca stałego zamieszkania
środkami transportu zbiorowego wynosi łącznie ponad 3 godziny dziennie;
• mieszka w hotelu lub wynajętym mieszkaniu w miejscowości lub w pobliżu miejscowości,
w której jest zatrudniona, wykonuje inną pracę zarobkową, odbywa staż lub przygotowanie
zawodowe dorosłych;
• uzyskuje wynagrodzenie lub inny dochód w wysokości nieprzekraczającej 200%
minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w miesiącu, za który jest
dokonywany zwrot kosztów zakwaterowania.
C. PRZEJAZDU NA BADANIA LEKARSKIE LUB PSYCHOLOGICZNE:
Urząd może zwrócić osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy koszt
przejazdu na badania lekarskie lub psychologiczne i powrotu do miejsca zamieszkania, jeżeli
na badania te została skierowana przez urząd i dojeżdża do tych miejsc.
D. PRZEJAZDU DO PRACODAWCY:
Urząd może zwrócić osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy koszt
przejazdu do pracodawcy i powrotu do miejsca zamieszkania w przypadku skierowania jej do
pracodawcy, który zgłosił ofertę pracy, jeżeli siedziba tego pracodawcy znajduje się poza
miejscem zamieszkania osoby.
7. Studia podyplomowe
Urząd, na wniosek osoby niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy, może
sfinansować koszty studiów podyplomowych należne organizatorowi studiów, do wysokości
100% kosztów, jednak nie więcej niż 300% przeciętnego wynagrodzenia. Dofinansowanie
odbywa się na zasadach i w trybie przewidzianym w umowie podpisywanej pomiędzy
starostą (urzędem), a osobą niepełnosprawną.
8. Szkolenia na podstawie trójstronnych umów
Umowy są zawierane pomiędzy starostą, pracodawcą i instytucją szkoleniową. W umowie
określa się zakres umiejętności i kwalifikacji wymaganych przez pracodawcę, będący
podstawą przygotowania przez instytucję szkoleniową programu kształcenia, oraz
zobowiązanie pracodawcy do zatrudnienia osoby niepełnosprawnej po odbytym szkoleniu.
Szkolenia organizowane na podstawie trójstronnych umów szkoleniowych, są realizowane na
wniosek pracodawcy.
Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, chociażby nie posiadała osobowości prawnej,
a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one co najmniej jednego pracownika. Nie jest
pracodawcą osoba prowadząca działalność gospodarczą niezatrudniająca żadnego
pracownika.
Szkolenie na podstawie trójstronnej umowy szkoleniowej stanowi pomoc udzielaną zgodnie
z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis.
9. Bon na zasiedlenie
Na wniosek niepełnosprawnego do 30 roku życia starosta, na podstawie umowy może
przyznać bon na zasiedlenie, w związku z podjęciem poza dotychczasowym miejscem
zamieszkania przez niepełnosprawnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności
gospodarczej, jeżeli:
1) z tytułu ich wykonywania będzie osiągał wynagrodzenie lub przychód w wysokości co
najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto miesięcznie oraz będzie podlegał
ubezpieczeniom społecznym;
2) odległość od miejsca dotychczasowego zamieszkania do miejscowości, w której
niepełnosprawny zamieszka w związku z podjęciem zatrudnienia, innej pracy zarobkowej
lub działalności gospodarczej wynosi co najmniej 80 km lub czas dojazdu do tej
miejscowości i powrotu do miejsca dotychczasowego zamieszkania środkami transportu
zbiorowego przekracza łącznie co najmniej 3 godziny dziennie;
3) będzie pozostawał w zatrudnieniu, wykonywał inną pracę zarobkową lub będzie prowadził
działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy.
Środki Funduszu Pracy przyznane w ramach bonu na zasiedlenie, w wysokości określonej
w umowie, nie wyższej jednak niż 200% przeciętnego wynagrodzenia za pracę, przeznacza
się na pokrycie kosztów zamieszkania związanych z podjęciem zatrudnienia, innej pracy
zarobkowej lub działalności gospodarczej.
Niepełnosprawny, który otrzymał bon na zasiedlenie zobowiązany jest w terminie:
1) do 30 dni od daty otrzymania bonu na zasiedlenie dostarczyć do powiatowego urzędu
pracy dokument potwierdzający podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub
działalności gospodarczej i oświadczenie, że miejsce pracy znajduje się w odległości co
najmniej 80 km,
2) do 7 dni, odpowiednio od daty utraty zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub zaprzestania
wykonywania działalności gospodarczej i od dnia podjęcia nowego zatrudnienia, innej
pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej, przedstawić powiatowemu rzędowi pracy
oświadczenie o utracie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej
i podjęciu nowego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej oraz
oświadczenie, że miejsce pracy znajduje się w odległości co najmniej 80 km.
3) do 8 miesięcy od dnia otrzymania bonu na zasiedlenie, udokumentować pozostawanie
w zatrudnieniu, wykonywanie innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej przez
okres 6 miesięcy.
10. Bon szkoleniowy
Na wniosek niepełnosprawnego do 30 roku życia starosta może przyznać bon szkoleniowy,
stanowiący gwarancję skierowania osoby niepełnosprawnej na wskazane przez nią szkolenie
oraz opłacenia kosztów, które zostaną poniesione w związku z podjęciem szkolenia.
Przyznanie i realizacja bonu szkoleniowego następuje na podstawie indywidualnego planu
działania oraz uprawdopodobnienia przez niepełnosprawnego podjęcia zatrudnienia, innej
pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej.
Termin ważności bonu określi starosta.
W ramach bonu szkoleniowego starosta finansuje niepełnosprawnemu, do wysokości 100%
przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu przyznania bonu szkoleniowego, koszty:
1) jednego lub kilku szkoleń, w tym kosztów kwalifikacyjnego kursu zawodowego i kursu
nadającego uprawnienia zawodowe – w formie wpłaty na konto instytucji szkoleniowej,
2) niezbędnych badań lekarskich lub psychologicznych – w formie wpłaty na konto
wykonawcy badania,
3) przejazdu na szkolenia – w formie ryczałtu wypłacanego niepełnosprawnemu
w wysokości:
- do 150 zł - w przypadku szkolenia trwającego do 150 godzin,
- powyżej 150 zł - do 200 zł – w przypadku szkolenia trwającego powyżej 150 godzin.
4) zakwaterowania, jeśli zajęcia odbywają się poza miejscem zamieszkania – w formie
ryczałtu wypłacanego niepełnosprawnemu w wysokości:
- do 550 zł - w przypadku szkolenia trwającego poniżej 75 godzin,
- powyżej 550 zł - do 1100 zł w przypadku szkolenia trwającego od 75 do 150 godzin,
- powyżej 1100 zł - do 1500 zł – w przypadku szkolenia trwającego ponad 150 godzin.
5) starosta finansuje koszty wymienione w pkt 1-4 do wysokości określonej w bonie
szkoleniowym, a niepełnosprawny pokrywa koszty przekraczające limit.
11. Bon stażowy
Na wniosek niepełnosprawnego do 30 roku życia starosta może przyznać bon stażowy
stanowiący gwarancję skierowania do odbycia stażu u pracodawcy wskazanego przez
niepełnosprawnego na okres 6 miesięcy, o ile pracodawca zobowiąże się do zatrudnienia
niepełnosprawnego po zakończeniu stażu przez okres 6 miesięcy.
Przyznanie bonu stażowego odbywa się na podstawie indywidualnego planu działania.
Termin ważności bonu określa starosta.
Pracodawcy, który zatrudnił niepełnosprawnego przez deklarowany okres 6 miesięcy, starosta
wypłaca premię w wysokości 1 500 zł,
Premia stanowi pomoc publiczną i jest udzielana na zasadach pomocy de minimis.
W ramach bonu stażowego starosta może sfinansować:
1) koszty przejazdu do i z miejsca odbywania stażu – w formie ryczałtu w wysokości 600 zł
przeznaczonego na pokrycie kosztów transportu środkami komunikacji publicznej,
wypłaconego niepełnosprawnemu w miesięcznych transzach w wysokości do 100 zł,
wypłacanych łącznie ze stypendium,
2) koszty niezbędnych badań lekarskich lub psychologicznych – w formie wpłaty na konto
wykonawcy badania.
W przypadku osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako bezrobotne źródłem
finansowania programów i instrumentów rynku pracy jest Fundusz Pracy.
W przypadku osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako osoby poszukujące pracy
niepozostające w zatrudnieniu źródłem finansowania programów i instrumentów rynku pracy
jest Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych (j. t. Dz. U. z 2011 r. Nr 127 poz. 721 z późn. zm.);
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2011 r. w sprawie
zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz. U. z 2011 r.
Nr 62, poz. 317 z późn. zm.);
3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r.
w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności
gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz. U.
z 2007 r. Nr 194, poz. 1403 z późn. zm.);
4. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (j. t.
Dz. U. z 2013 r. poz. 674 z późn. zm.);
5. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie
stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de
minimis (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12.2013, str. 1);
6. Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie
zastosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de
minimis w sektorze rolnym (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12.2013 r., str. 9) oraz właściwe
przepisy Unii Europejskiej dotyczące pomocy de minimis w sektorze rybołówstwa
i akwakultury.