UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI

Gonady
Jądro
• produkują gamety
• produkują hormony płciowe
UKŁAD ROZRODCZY
MĘSKI
Kanalik nasienny
Zrazik jądra:
• kanaliki nasienne
• tkanka łączna śródmiąŜszowa zawierająca: naczynia krwionośne,
włókna nerwowe, komórki Leydiga
„Nabłonek” plemnikotwórczy
• komórki plemnikotwórcze
• komórki Sertolego
• błona graniczna
- blaszka podstawna
- cienka warstwa włókien
kolagenowych
- komórki mioidne (miofibroblasty)
- warstwa naczyń chłonnych
• „nabłonek” plemnikotwórczy
Spermatogeneza:
• spermatocytogeneza
• mejoza
• spermiogeneza
Komórki plemnikotwórcze:
• spermatogonie
• spermatocyty I rzędu
• spermatocyty II rzędu
• spermatydy
1
Spermiogeneza
obejmuje następujące przekształcenia
spermatydy:
Dojrzały
plemnik
• główka
• wytworzenie akrosomu
• wytworzenie witki
• zagęszczenie i zmiana kształtu jądra
• wytworzenie mankietu
mitochondrialnego
• wytworzenie wyspecjalizowanych
obszarów błony komórkowej
• usunięcie zbędnej cytoplazmy
• witka
- wstawka
- część główna
- część końcowa
wstawka
część główna
aksonema
włókna
białkowe
cz. końcowa
Osłonka
włóknista
mitochondria
Komórki Sertolego
Funkcje:
• podporowe i odŜywcze
• fagocytoza odrzuconej
cytoplazmy spermatyd
• wytworzenie bariery
kanalika nasiennego
(„bariera krew-jądro”)
• regulacja poziomu hormonów
płciowych na terenie kanalika
• regulacja częstości podziałów
komórek plemnikotwórczych
Komórki Leydiga...
Strefy zamykające pomiędzy
wypustkami komórek Sertolego
tworzą „barierę krew-jądro”
2
...to typowe komórki steroidogenne, które zawierają duŜe kryształy białkowe
Układ
rozrodczy
Ŝeński
Komórki Leydiga produkują:
• testosteron
Jajnik
zawiązkowe
wzrastający
Pęcherzyki zawiązkowe
Pęcherzyki wzrastające bezjamiste
• oocyt
• płaskie komórki
pęcherzykowe
• blaszka podstawna
• powiększanie się oocytu
• wytworzenie osłonki przejrzystej
• wzrost i namnaŜanie się komórek pęcherzykowych
(warstwa ziarnista)
• wytworzenie osłonki pęcherzyka
(produkuje androgeny, przekształcane przez
komórki pęcherzykowe do estrogenów)
3
Pęcherzyki wzrastające jamiste
Wytworzenie jamy
pęcherzyka wypełnionej
płynem
Pęcherzyk dojrzały (Graafa)
Ciałko Ŝółte
• komórki ziarnisto-luteinowe
komórki steroidogenne
• komórki osłonkowo-luteinowe
produkują progesteron i estrogeny
Ciałko Ŝółte ulega degeneracji i przekształca się w ciałko białawe
NARZĄDY ZMYSŁÓW
4
Narządy zmysłów
Nabłonek węchowy
• komórki podstawowe
• komórki podporowe
• komórki węchowe
(dwubiegunowe neurony)
Błona węchowa
• wysoki nabłonek wielorzędowy
• gruczoły węchowe (Bowmana)
w blaszce właściwej
• liczne pęczki nerwowe
- na zakończeniu dendrytu
nieruchome migawki, w ich
błonie receptory
- akson przechodzi przez
błonę śluzową i kieruje się
do OUN
komórka podporowa
komórka węchowa
komórka podstawowa
gruczoł węchowy
Kubek smakowy
• komórki walcowate
(nabłonkowe)
• na powierzchni mikrokosmki z receptorami
• w dolnej części
zakończenia nerwowe
kubki smakowe
Kubki smakowe
Oko
NARZĄD WZROKU
moŜna porównać do kamery cyfrowej, wyposaŜonej w:
• system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste)
• automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja)
• automatyczną regulację przesłony (adaptacja)
• matrycę z czujnikami fotoelektrycznymi
(siatkówka z pręcikami i czopkami)
5
Warstwy ściany gałki ocznej:
• Warstwa włóknista: twardówka i rogówka
• Warstwa naczyniowa: naczyniówka właściwa, ciałko rzęskowe i tęczówka
• Warstwa nerwowa: siatkówka (część optyczna i „ślepa”)
Twardówka
Rogówka
Główne warstwy
tkanka łączna zbita;
nadaje ścianie gałki ocznej wytrzymałość mechaniczną
i elastyczność
• nabłonek
wielowarstwowy płaski
• zrąb (warstwa
fibryli kolagenowych)
• nabłonek jednowarstwowy płaski
Przejrzysta, działa
jak soczewka (42 D)
Regularny (równoległy) układ fibryli kolagenowych
w zrębie powoduje przejrzystość rogówki.
Naczyniówka właściwa
Wiotka tkanka łączna bogata w naczynia krwionośne
Twardówka
Sclera
Funkcja:
odŜywianie siatkówki
Siatkówka
Retina
6
Ciałko rzęskowe
• łącznotkankowy zrąb
• mięśnie gładkie
• wyrostki pokryte nabłonkiem
i połączone z soczewką
więzadełkami Zinna
Nabłonek
ciałka rzęskowego
Funkcje:
- akomodacja
- produkcja płynu
wodnistego
• dwuwarstwowy sześcienny, jest
przedłuŜeniem siatkówki (część „ślepa”)
• komórki jasne produkują płyn wodnisty
Tęczówka
Soczewka
zbudowana z włókien
soczewkowych (wydłuŜone,
zmodyfikowane bezjądrzaste
komórki nabłonkowe)
Ich regularny układ oraz
zawarte w nich białka
krystaliny powodują
przejrzystość soczewki
i jej zdolność załamywania
światła (15 D)
• zrąb łącznotkankowy
z licznymi melanocytami
• tylna powierzchnia pokryta
nabłonkiem dwuwarstwowym
sześciennym
• zwieracz i rozwieracz źrenicy
Funkcja: adaptacja (do zmian
intensywności oświetlenia)
Siatkówka
jest warstwowym układem komórek nerwowych
i zawiera 3 pierwsze neurony drogi wzrokowej
ułoŜone w odrębnych warstwach
nabłonek
barwnikowy
komórki
fotoreceptoryczne
komórki
fotoreceptoryczne
komórki
dwubiegunowe
komórki
dwubiegunowe
komórki
zwojowe
komórki zwojowe
7
Komórki fotoreceptoryczne (pręciki i czopki) to dwubiegunowe komórki
nerwowe, których dendryty zostały przekształcone w receptory
Pręcik
Czopek
segment zewnętrzny
(dyski błoniaste)
segment wewnętrzny
(mitochondria, szorstka
siateczka, aparat Golgiego)
perykarion
akson
synapsa
plamka Ŝółta
plamka ślepa
Narząd
słuchu i
równowagi
Ucho zewnętrzne
• małŜowina uszna
• przewód słuchowy
• gruczoły woskowinowe
• błona bębenkowa
8
Ucho środkowe
Ucho wewnętrzne - błędnik kostny i błoniasty
• jama bębenkowa
• kosteczki słuchowe
• trąbka Eustachiusza
przestrzeń
wypełniona
endolimfą
przestrzeń
wypełniona
perylimfą
kanały
półkoliste
przewody
półkoliste
kanał spiralny
przewód ślimaka
woreczek
łagiewka
przedsionek
Obszary receptoryczne ucha wewnętrznego
• komórki podporowe
• komórki rzęsate (receptoryczne)
na powierzchni posiadają stereocylia
Zasada działania
komórek rzęsatych:
• zginanie stereocyliów
• otwieranie kanałów jonowych
• pobudzenie komórki
• przekazanie sygnału na
zakończenia włókien
nerwowych
Narząd Cortiego
komórki rzęsate (słuchowe)
kontaktują się z błoną nakrywkową
- odbiór dźwięków
9
Komórki rzęsate plamek woreczka i łagiewki
kontaktują się z błoną kamyczkową
(odczuwanie przyspieszeń liniowych pozycji głowy w stosunku do kierunku siły ciąŜenia)
otolity
stereocylia komórek rzęsatych
osklepek
Komórki rzęsate
grzebieni kanałów
półkolistych
kontaktują się
z osklepkiem
(przestrzenne
odczuwanie
przyspieszeń
kątowych)
10