Slaglille Churchyard

str.1
www.niebieskaeskadra.pl
Slaglille Churchyard
Coor.:55.44303,11.62228
Dania
List of Polish airmen (5):
Official Number
First name
Surname
Date of death
782464
Władysław
Barzdo
1943-09-17
783202
Eugeniusz Piotr
Kasprzak
1943-09-17
793235
Julian
Michalski
1943-09-17
780909
Władysław Stanisław
Patlewicz
1943-09-17
P-0839
Wincenty
Wasilewski
1943-09-17
Grave
Source
Informacje i zdjęcia: Finn Larsen, Anders Straarup
www.airmen.dk/c089.htm , historię załogi Halifaxa BB309 z polską załogą,
wykonującą zadanie dla SOE można przeczytać tutaj www.airmen.dk/p223.htm a także na stronie Piotra Wiśniewskiego
pilot138raf.republika.pl/
Operacja Neon 3
Samolot Handley Page HP59 "Halifax" B Mk.II nr BB309 (kod NF-T) z
siedmioosobową załogą wystartował 16 września 1943 roku o godz. 18:29 z
lotniska Tempsford w Anglii. Trasa wiodła Morzem Północnym do Jutlandii,
gdzie z wysokości 2000 stóp, obniżono do lotu koszącego i leciano środkiem
fiordu Ringkobing. Tam samolot został ostrzelany niecelnym ogniem
karabinów maszynowych. Po przeleceniu Zelandii leciano nad Morzem
Bałtyckim i przekroczono brzeg niemiecki na północny wschód od Koszalina,
kierując się przez Bory Tucholskie na Toruń, gdzie ostrzelała ich artyleria
przeciwlotnicza.
Wykonując operację lotniczą Neon 3 ok. 00:40 samolot zrzucił dwóch
spadochroniarzy - cichociemnych: por. Mirosława Kryszczukajtisa ps. "Szary"
i ppor. Bernarda Wiechułę ps. "Maruda" nad placówką odbiorczą "Obraz" 108,
położoną około 12 km na południowy wschód od stacji kolejowej Tłuszcz, koło
wsi Kąty-Borucza (obecnie woj. mazowieckie). Skoczkowie mieli ze sobą w
pasach US$ 247 500 i RM 120 000, 6 zasobników i 1 paczkę. W locie
powrotnym do Wielkiej Brytanii po godz. 04.00 nad ranem Halifax został
przechwycony nad Danią przez radar stacji "Seehund" w Tybjerg i
zaatakowany przez niemiecki nocny myśliwiec Junkers Ju 88C-6 W.Nr.
Niebieska Eskadra (c)
str.2
www.niebieskaeskadra.pl
360167, D5 CW z IV/NJG3. Zbiorniki paliwa w prawym skrzydle Halifaxa
stanęły w płomieniach. Drugi pilot, będący wówczas za sterami, plut.
Eugeniusz Kasprzak podjął decyzję o przymusowym lądowaniu w rejonie
miejscowości Slaglille. W ostatniej chwili strzelec ogonowy kpr. Roman
Puchała wyskoczył w czasie poślizgu na ziemi. O godz. 4:45 samolot rozbił się
uderzając w dom przy ulicy Stokholtsvej 3, 4173 Fjenneslev. Zginął właściciel
Lauritz Christensen, jego żona, matka i dwoje dzieci. W płonącym wraku
zginęło na miejscu czterech lotników, zaś piąty plut. Eugeniusz Kasprzak
śmiertelnie poparzony zmarł w ciągu następnego dnia w szpitalu w Ringsted.
Pilot sierż. Tadeusz Miecznik wyrzucony przy lądowaniu z samolotu ocalał i
po pobycie w szpitalu w Ringsted, przy pomocy duńskiego ruchu oporu zbiegł
do Szwecji, skąd udało mu się 24.I.1944r. wrócić do Anglii. Uratowany
skokiem kpr. Roman Puchała po krótkim ukrywaniu się wpadł w ręce
Niemców i trafił do niewoli.
Polegli członkowie załogi pochowani zostali na cmentarzu Slaglille (w jego
północno-wschodniej części), wyspa Zelandia, Dania.
Los tragicznie obszedł się także z załogą niemieckiego nocnego myśliwca,
który po zwycięskiej walce obserwując płonącego na ziemi Halifaxa wpadł na
przewody linii wysokiego napięcia i o godz. 4:47 roztrzaskał się 7 km na
wschód od Soro, w lesie Bjernede. Załoga: pilot Lt. Richard Burdyna - zginął
na miejscu, operator radaru Obgfr. Fritz Merten, strzelec pokładowy Obgfr.
Leo Klotz - zmarli po kilku godzinach w szpitalu w Ringsted. Wszyscy trzej
pochowani są na cmentarzu Vestre w Kopenhadze.
Grób w Slaglille
Niemcy, wściekli po stracie własnego samolotu, w nocy 18.IX.1943r. nakazali
grabarzowi pogrzebać Polaków na głębokości 50 cm, przysypawszy uprzednio
ciała wapnem. Powiadomiony przez mieszkańców pastor, Svend Jacobsen
dnia 30.IX.1943r. w tajemnicy przed okupantami ekshumował zwłoki i
ponownie pochował w pięciu oddzielnych trumnach na cmentarzu. Wkrótce
podjęto inicjatywę zbiórki pieniędzy na okazały pamiątkowy kamień. Wykonał
go majster robót kamieniarskich Swedstrup. Kamień był gotowy półtora roku
przed ucieczką Niemców z Danii, ale dopiero 13.V.1945r. odbyła się
uroczystość jego odsłonięcia. Wyryto na nim funkcje, imiona i nazwiska pięciu
polskich lotników. Pod nimi widnieje napis w języku duńskim: "Ingen er
storre end den, der satter sit liv til for andre" ("Nikt nie jest większy od tego,
kto daje swoje życie za drugiego"), cyt. z Ewangelii wg Św. Jana 15/13.
W 1970 roku Duńczycy wystawili pomnik. Autorem jest polski rzeźbiarz
Kazimierz Danilewicz. Na cokole umieszczono dwa samoloty, a na ścianach
napis w języku duńskim: "Til minde om polske flyvere i 25-aret for
afslutningen af 2 verdenskrig rejst af Danskere pa initiativ af overlevende fra
koncentrations - lejren Stutthof" ("Pomnik wzniesiono ku pamięci polskich
lotników w 25-lecie zakończenia II wojny światowej - ufundowany przez
Duńczyków z inicjatywy tych, którzy przeżyli obóz koncentracyjny Stutthof").
Na dwóch bocznych ścianach cokołu, poniżej szachownicy widnieje napis w
języku duńskim i polskim: "For jeres frihed og vores" ("Za wolność waszą i
naszą").
W rogu mogiły znajduje się marmurowa tablica z orłem w koronie,
ufundowana przez polskich rolników zrzeszonych w nieistniejącym już
Związku Polaków, z napisem: "Od Poliakuw z Ringsted w Hołdze Poległym
Lotmnikom".
Niebieska Eskadra (c)
str.3
www.niebieskaeskadra.pl
Tekst podano dzięki uprzejmości
pilot138raf.republika.pl/
Piotra
Niebieska Eskadra (c)
Wiśniewskiego,