Plik źródłowy - Urząd Gminy Serniki

Transkrypt

2014
EGZ. 1.
Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe
do projektu zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków
Zagospodarowania Przestrzennego oraz zmiany Miejscowego
Planu Zagospodarowania Przestrzennego gminy Serniki
Autorzy:
mgr inż. Adrian Wnuk
Zastrzega się wszystkie prawa wynikające z ustawy o prawie autorskim.
Dalsze zastosowanie za pisemną zgodą:
Enerko energy Sp. z o.o. ul. Staszica 1/115, 25-008 Kielce
mgr Kamil Mazur
mgr inż. Maciej Wachecki
mgr Judyta Turek
Enerko energy Sp. z o.o.
ul. Staszica 1/115, 25-008 Kielce
NIP: 959-185-89-42
tel. 41 3010023
Opracowanie ekofizjograficzne
9 czerwca 2014
Spis treści:
1.
WSTĘP ..................................................................................................................................................... 4
1.1. PODSTAWY FORMALNO-PRAWNE .......................................................................................................... 4
1.2. CEL, PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA ............................................................................................. 4
2.
POŁOŻENIE OPRACOWYWANEGO OBSZARU ........................................................................................... 5
2.1. POŁOŻENIE ADMINISTRACYJNE ............................................................................................................... 5
2.2. POŁOŻENIE FIZYCZNO-GEOGRAFICZNE .................................................................................................... 7
3.
ROZPOZNANIE I CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO .................................................. 7
3.1. LITOSFERA ............................................................................................................................................... 7
3.2. HYDROSFERA .......................................................................................................................................... 8
3.2.1. WODY PODZIEMNE .................................................................................................................................. 8
3.2.2. WODY POWIERZCHNIOWE ....................................................................................................................... 10
3.3. KLIMAT ................................................................................................................................................. 10
3.3.1. TOPOKLIMAT ........................................................................................................................................ 11
3.4. PRZYRODA, OBSZARY CHRONIONE I STRUKTURA EKOLOGICZNA GMINY SERNIKI ................................. 11
3.4.1. FLORA ................................................................................................................................................ 11
3.4.2. FAUNA ................................................................................................................................................ 14
3.4.3. OBIEKTY I OBSZARY CHRONIONE................................................................................................................ 15
3.5. SYSTEM PRZYRODNICZY TERENU OBJĘTEGO OPRACOWANIEM EKOFIZJOGRAFICZNYM ....................... 16
3.6. POWIĄZANIA PRZYRODNICZE OMAWIANEGO TERENU Z OTOCZENIEM ................................................ 16
4.
DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ............................................................................ 17
JAKOŚĆ POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA. .............................................................................. 17
4.1. ŹRÓDŁA I STAN ANTROPIZACJI ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ......................................................... 17
4.2. OCENA ZGODNOŚCI UŻYTKOWANIA TERENU Z UWARUNKOWANIAMI PRZYRODNICZYMI ................... 19
4.3. OCENA ODPORNOŚCI ŚRODOWISKA NA DEGRADACJĘ ORAZ ZDOLNOŚĆ DO REGENERACJI .................. 19
4.4. OCENA STANU OCHRONY I UŻYTKOWANIA ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH, W TYM RÓŻNORODNOŚCI
BIOLOGICZNEJ ................................................................................................................................................ 20
4.5. OCENA STANU ZACHOWANIA WALORÓW KRAJOBRAZOWYCH ORAZ MOŻLIWOŚCI ICH
KSZTAŁTOWANIA ........................................................................................................................................... 20
4.6. OCENA CHARAKTERU I INTENSYWNOŚCI ZMIAN ZACHODZĄCYCH W ŚRODOWISKU ............................. 21
5.
WSTĘPNA PROGNOZA DALSZYCH ZMIAN ZACHODZĄCYCH W ŚRODOWISKU ........................................ 21
6.
OKREŚLENIE PRZYRODNICZYCH PREDYSPOZYCJI DO KSZTAŁTOWANIA STRUKTURY FUNKCJONALNOPRZESTRZENNEJ, POLEGAJĄCE W SZCZEGÓLNOŚCI NA WSKAZANIU OBSZARÓW, KTÓRE POWINNY PEŁNIĆ
PRZEDE WSZYSTKIM FUNKCJE PRZYRODNICZE ............................................................................................... 21
Zastrzega się wszystkie prawa wynikające z ustawy o prawie autorskim.Dalsze zastosowanie za pisemną zgodą:
Enerko energy. ul. Staszica 1/115, 25-008 Kielce
2
9 czerwca 2014
7.
OCENA PRZYDATNOŚCI ŚRODOWISKA, POLEGAJĄCA NA OKREŚLENIU MOŻLIWOŚCI ROZWOJU I
OGRANICZEŃ DLA RÓŻNYCH RODZAJÓW UŻYTKOWANIA I FORM ZAGOSPODAROWANIA OBSZARU ............ 22
8.
UWARUNKOWANIA LOKALIZACYJNE ELEKTROWNI WIATROWYCH ....................................................... 27
8.1. UWARUNKOWANIA FIZJOGRAFICZNE ................................................................................................... 27
8.2. UWARUNKOWANIA EKOLOGICZNE ....................................................................................................... 28
8.3. UWARUNKOWANIA ZASOBOWO-UŻYTKOWE ....................................................................................... 29
8.4. UWARUNKOWANIA KRAJOBRAZOWE LOKALIZACJI ELEKTROWNI ......................................................... 30
8.5. UWARUNKOWANIA SOZOLOGICZNE ODDZIAŁYWANIA ELEKTROWNI ................................................... 31
8.6. SYNTEZA UWARUNKOWAŃ – WNIOSKI DO STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO. ................................................................................................... 31
9.
SPIS ILUSTRACJI ..................................................................................................................................... 32
9.1. SPIS RYSUNKÓW ................................................................................................................................... 32
9.2. SPIS FOTOGRAFII ................................................................................................................................... 32
10.
LITERATURA .......................................................................................................................................... 32
3
1.
9 czerwca 2014
Wstęp
Niniejsze
opracowanie
zostało
sporządzone
dla
potrzeb
Zmiany
Studium
Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego (Uchwała Nr XXXI/189/2012
Rady Gminy Serniki z dnia 28 grudnia 2012 r.) oraz
zmiany Miejscowego Planu
Zagospodarowania Przestrzennego (Uchwała Nr XXXI/190/2012 Rady Gminy Serniki z dnia
28 grudnia 2012 r.) gminy Serniki. Powstało ono na podstawie istniejącej „Ekofizjografii
podstawowej gminy Serniki”, wykonanej w 2007 r. zgodnie z Rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych (Dz.U. nr
155 poz. 1298).
Zmiana studium i planu dotyczyć będzie wprowadzenia pewnych korekt w kierunkach
polityki przestrzennej gminy, wynikających z potrzeb dostosowania tych dokumentów dla
potrzeb rozwoju energetyki wiatrowej.
Opracowanie składa się z dwóch integralnych części, tj. tekstowej i załączników
mapowych.
1.1.
Podstawy formalno-prawne
Podstawę prawną opracowań ekofizjograficznych stanowi Ustawa z dnia 27 kwietnia
2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627, ze zmianami).
Szczegółowe zasady sporządzania dokumentu reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 9 września 2002 r., w sprawie opracowań ekofizjograficznych (Dz. U. Nr 155, poz.
1298).
1.2.
Cel, przedmiot i zakres opracowania
Celem niniejszego opracowania jest rozpoznanie warunków przyrodniczych
występujących na terenie i w otoczeniu obszaru objętego opracowaniem, ich ocena oraz
wstępne wnioski, które należy uwzględnić przy opracowywaniu zmian studium i planu.
Ekofizjografia stanowi ponadto podstawę do wykonania prognozy oddziaływania na
środowisko
skutków
ustaleń
studium
uwarunkowań
oraz
miejscowego
zagospodarowania przestrzennego.
4
planu
9 czerwca 2014
Niniejsze opracowanie obejmuje swoim zakresem północno-zachodni obszar gminy
Serniki w pobliżu wsi Wola Sernicka o powierzchni ok. 600ha. Jego granice przedstawione
zostały na załącznikach graficznych. Zagadnienia przedstawione w niniejszym opracowaniu
wymagały niejednokrotnie uwzględnienie szerszego tła terytorialnego. Analiza stanu i
funkcjonowania środowiska została wykonana w powiązaniu z uwarunkowaniami dla obszaru
gminy Serniki, a uściśleń w skali wnioskowanego terenu dokonano tam, gdzie okazywało się
to konieczne.
2.
2.1.
Położenie opracowywanego obszaru
Położenie administracyjne
Obszar objęty wnioskowanym opracowaniem znajduję się w:
 Północno-zachodniej części gminy Serniki, w pobliżu wsi Wola Sernicka
 Południowo-wschodniej części powiatu lubartowskiego
 Północnej części województwa lubelskiego
Ryc. 1. Położenie obszaru objętego opracowaniem na tle Ploski
5
9 czerwca 2014
Ryc. 2. Położenie obszaru objętego opracowaniem na tle powiatu
Ryc. 3. Położenie obszaru objętego opracowaniem na tle gminy
6
9 czerwca 2014
Położenie fizyczno-geograficzne
2.2.
Obszar objęty wnioskowanym opracowaniem znajduje się na terenie:
 Makroregionu Nizina Południowopodlaska
 Mezoregionu Wysoczyzna Lubartowska
3.
Rozpoznanie i charakterystyka środowiska przyrodniczego
Aby w pełni zobrazować środowisko przyrodnicze terenu, dla którego opracowana
została niniejsza ekofizjografia, należy scharakteryzować poszczególne jego elementy.
Informacje zawarte w tym rozdziale zostały zebrane głównie wskutek analizy poszczególnych
opracowań dotyczących środowiska gminy Serniki, takich jak:
 Ekofizjografia podstawowa gminy Serniki,
 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Serniki,
 Inwentaryzacja środowiska przyrodniczego w gminie Serniki,
 Mapy glebowo-rolnicze.
3.1. Litosfera
Za litosferę uznaje się przypowierzchniową warstwę powierzchni topograficznej w
odniesieniu do budowy glebowej i geologiczno-geomorfologicznej. Jest to bardzo ważna
część środowiska przyrodniczego, gdzie zachodzi wiele ważnych procesów. Pod względem
fizjograficznym okolice Woli Sernickiej, dla których opracowano niniejszą ekofizjogfrafię
znajdują się w mezoregionie Wysoczyzny Lubartowskiej, która wchodzi w skład
makroregionu Niziny Południowopodlaskiej.
Geologicznie obszar ten znajduje się na terenie rowu mazowiecko-lubelskiego. Jest to
zagłębienie znajdujące się na terenie platformy wschodnioeuropejskiej, powstało wskutek
ruchów przesuwnych w brzeżnej części platformy prekambryjskiej. Występują tam utwory z
okresu karbonu, mające miąższość do 2000 m, na których znajdują się osady jury i kredy.
7
9 czerwca 2014
Utwory kredy górnej (mastrychtu) to margle oraz margle z wkładkami opok i gez.
Głębokość występowania tych utworów na obszarze wysoczyzn wynosi około 20 m. Utwory
czwartorzędowe pochodzenia wodno-lodowcowego zalegające na powierzchni wierzchowin
mają do 20 m miąższości. Są to głównie gliny zwałowe, piaski i żwiry lodowcowe. Na
omawianym obszarze w dolinkach i zagłębieniach terenu spotyka się także piaski rzeczne,
mady, mułki i torfy. Wysokości względne na obszarze, dla którego opracowywana jest
ekofizjografia wahają się w granicach od ok. 150 m n.p.m. do ok. 182,8 m n.p.m.
Rzeźba omawianego terenu została ostatecznie uformowana w plejstocenie, ale
największy wpływ wywarło zlodowacenie środkowopolskie, w tym akumulacja glacjalna i
fluwioglacjalna w stadiale warciańskim. Formy powstałe wskutek erozyjno-akumulacyjnej
działalności wód związane są z utworami pochodzenia lodowcowego, wodno-lodowcowego,
eolicznego i organicznego. Dominują tam płaskie obszary wierzchowinowe, które obniżają
się stopniowo w stronę doliny Wieprza.
Na obszarze wysoczyzny, obejmującym omawiany teren występują głównie gleby
bielicowe
i
pseudobielicowe,
powstałe
z
utworów
pochodzenia
lodowcowego
i
wodnolodowcowego, zdarzają się także gleby brunatne wyługowane kwaśne wytworzone na
piaskach luźnych lub glinach. Na trwałych użytkach zielonych występują także gleby
bagienne (torfowe i torfowo-murszowe). W okolicy Woli Sernickiej dominującą
powierzchnię zajmują gleby klasy IV kompleksu.
Na omawianym obszarze nie występuje wysokie zagrożenie erozją gleby. Jest to
spowodowane przede wszystkim niewielkim urozmaiceniem form terenu, a także
piaszczystymi glebami. Występuje tu zarówno erozja wietrzna jak i wodna. Wietrzna polega
na wywiewaniu cząstek gleby i przenoszeniu ich w inne miejsca, natomiast w skład wodnej
wchodzą procesy żłobienia i spłukiwania. Teren jest ubogi w surowce mineralne. Są to
głównie kruszywa naturalne, takie jak piaski lodowcowe, eoliczne i rzeczne.
3.2.
Hydrosfera
3.2.1. Wody podziemne
Z punktu widzenia celu i zakresu opracowania ekofizjograficznego, najważniejsza jest
ocena zagadnienia w dwóch aspektach:
8
9 czerwca 2014
 Występowania wód gruntowych na omawianym terenie; głębokość występowania i
wahania zwierciadła w cyklu rocznym, wieloletnim i zasoby wodne decydujące o
możliwościach zagospodarowania przestrzennego oraz uwarunkowaniach krążenia
wód dla środowiska biotycznego i krajobrazu;
 Ochrony wód podziemnych przed zagrożeniami wynikającymi z istniejącego i
planowanego zagospodarowania i użytkowania przestrzeni planistycznej, w tym
hydrosfery; pierwszy poziom wodonośny decyduje w największym stopniu o
przyrodniczych możliwościach wykorzystania zasobów – zachowanie ich stanu
jakościowego i ilościowego jest bezwzględnym nakazem działalności w przestrzeni.
Teren, dla którego jest sporządzane opracowanie ekofizjograficzne (obszar między Wolą
Sernicką a Wólką Zabłocką), znajduje się na terenie GZWP 407 „Niecka Lubelska (ChełmZamość)”. Jest to obszar JCWPd 84, region Środkowa Wisła. Ta jednolita część wód
podziemnych charakteryzuje się znaczną nadwyżką zasobów wód podziemnych w
odniesieniu do wielkości poboru wynoszącego mniej niż 6% wielkości zasobów.
Celami środowiskowymi dla GZWP, ustalone w „Planie gospodarowania wodami na obszarze
dorzecza Wisły” są:
o Zapobieganie dopływowi lub ograniczenia dopływu zanieczyszczeń do wód
podziemnych,
o Zapobieganie pogarszaniu się stanu wszystkich części wód podziemnych (z
zastrzeżeniami wymienionymi w RDW),
o Zapewnienie równowagi pomiędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych,
o Wdrożenie działań niezbędnych dla odwrócenia znaczącego i utrzymującego się
rosnącego trendu stężenia każdego zanieczyszczenia powstałego w skutek działalności
człowieka.
Zwierciadło wód podziemnych w okolicy Woli Sernickiej ulega obniżeniu od 180 m
n.p.m. we wschodniej części terenu, dla którego opracowana została niniejsza ekofizjografia,
ku zachodowi w stronę doliny Wieprza, gdzie zalega ono na poziomie 150 m n.p.m.
Położenie zwierciadła wód podziemnych jest wprost proporcjonalne do ukształtowania
terenu, na obszarach wierzchowinowych podnosi się, a w zagłębieniach opada. Obecnie po
przekształceniach terenu przez ludzi zwierciadło wód podziemnych uległo obniżeniu w
stosunku do dawnego poziomu. Okolice, dla których opracowana została ekofizjografia
9
9 czerwca 2014
znajdują się w rejonie hydrologicznym pozadolinnym, gdzie główny poziom wodonośny
występuje w utworach górnej kredy i trzeciorzędu.
Płytkie wody gruntowe narażone są na skażenia pochodzące z użytkowania terenu; te
znajdujące się w utworach o dobrej przepuszczalności mają zmieniony skład chemiczny a
niekiedy bakteriologiczny, a wody znajdujące się głębiej są izolowane od wpływu wszelkich
zanieczyszczeń z zewnątrz.
3.2.2. Wody powierzchniowe
Sieć wód powierzchniowych na obszarze objętym ekofizjografią, znajdującym się
między Wolą Sernicką a Wólką Zabłocką jest bardzo uboga. Brak jest tam jakichkolwiek
zbiorników wody stojącej, we wschodniej części terenu, w okolicy Wólki Zabłockiej znajduje
się jedynie niewielki ciek wodny, który jest prawym dopływem Wieprza. Płynie on w
kierunku północno-zachodnim. Cały omawiany obszar znajduje się w zlewisku Wieprza,
który jest prawobrzeżnym dopływem Wisły. Teren ten znajduje się na terenie scalonej części
wód powierzchniowych SW0530, w skład której wchodzi JCWP PLRW2000192479 „Wieprz
od Bystrzycy do Tyśmienicy”.
3.3.
Klimat
Okolica miejscowości Wola Sernicka, podobnie jak cały obszar gminy znajduje się w
mazowiecko-podlaskim regionie klimatycznym. Obszar gminy Serniki, tak jak cała Polska
pozostaje pod wpływem zmiennych mas powietrza, charakterystycznych dla umiarkowanej
strefy przejściowej. Jednak we wschodniej części kraju, w tym na omawianym obszarze,
silniej
zaznaczają
się
wpływy
klimatu
kontynentalnego.
Podstawowe
parametry
meteorologiczne dla opisywanego terenu to:
 śr. temp. roczna: 7,5°C
 śr. temp. lipca: 17,5-18°C
 śr. temp. stycznia: -3,5 - -3°C
 śr. opad roczny: 550 mm
 śr. opad w lipcu: 75 mm
 śr. opad w lutym: 20-25 mm
10
9 czerwca 2014
Dominują wiatry z kierunków zachodnich. Wiatr z sektora W występuje przez 1621% czasu roku. Średnia prędkość wiatru wynosi 3,5-4 m/s, przy czym najniższa jest latem
(2,5-3 m/s), a najwyższa (4-4,5 m/s) zimą. Prędkości maksymalne średnie 10-cio minutowe
mieszczą się w granicach 15-20 m/s, w tym przypadku także najniższe prędkości występują
latem (10-15 m/s), w pozostałych porach roku wynoszą one 15-20 m/s. Cisza atmosferyczna
występuje na omawianym obszarze przez 5-10% roku. Opisywany obszar znajduje się w III
strefie wietrzności, która określana jest jako korzystna. Tereny te są korzystne dla rozwoju
energetyki wiatrowej, jednej z dziedzin odnawialnych źródeł energii.
3.4.
Topoklimat
Jest to tzw. klimat lokalny, czyli zmodyfikowany przez lokalne czynniki, takie jak
rzeźba terenu, obecność zbiorników wodnych, pokrycie terenu, itp. korzystniejszym klimatem
cechują się duże obszary wierzchowinowe. Zagłębienia terenu i doliny rzeczne charakteryzują
się bardziej skrajnymi warunkami. Podczas wyżowej pogody, gdy występuje inwersja
temperatury, w zimowe noce często spływa tam ciężkie, bardzo mroźne powietrze,
powodujące lokalne spadki temperatury; natomiast podczas letnich upałów dna doliny
nagrzewają się jeszcze mocniej niż okoliczne wierzchowiny. Specyficznym klimatem
charakteryzują się obszary leśne. Amplituda temperatur jest tam mniejsza (nie występują tak
znaczące spadki ani wzrosty temperatur). Także wilgotność odznacza się odmiennymi
wartościami od terenów niezalesionych, na terenie których jest ona niższa. Obszar, który
obejmuje niniejsze opracowanie ekofizjograficzne znajduje się niemal wyłącznie na obszarze
wierzchowinowym.
3.5.
Przyroda, obszary chronione i struktura ekologiczna gminy Serniki
3.5.1. Flora
Gmina Serniki według klasyfikacji geobotanicznej Matuszkiewicza, położona jest w:
 Dziale Mazowiecko-Podlaskim,
11
9 czerwca 2014
 Podkrainie Południowopodlaskiej,
 Okręgu Równiny Lubartowskiej,
oraz na granicy dwóch podokręgów:
 Niedźwiadzkim oraz Doliny Dolnego Wieprza.
Badany obszar cechuje się dość ubogą roślinnością. Możemy spotkać gatunki roślin
występujące pospolicie na terytorium kraju.
Na analizowanym terenie nie stwierdzono gatunków roślin objętych ochroną gatunkową
zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dn. 05.01.2012 r. w sprawie ochrony
gatunkowej roślin (Dz. U. 2012, poz. 81) oraz wymienionych w Rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków
będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów
kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia, jako obszary Natura 2000 (Dz. U. 2010, nr
77 poz. 510).
Teren, dla którego opracowywana jest ekofizjografii, cechuje się występowaniem takich
gatunków roślin, które wykształciły się w następstwie zmian zachodzących w roślinności w
wyniku działalności człowieka. Gatunki te można spotkać przy drogach, nieużytkach czy na
gruntach rolnych. Określane są one mianem typowych roślin ruderalnych, żyjących na
obszarze pól uprawnych oraz jako rośliny segetalne, zwane też chwastami polnymi
właściwymi.
Oprócz gatunków synantropijnych, zaobserwowano również gatunek obcego pochodzenia,
który stanowi poważne zagrożenie dla flory danego ekosystemu, ponieważ konkurując
z gatunkami autochtonicznymi (rodzimymi) o niszę ekologiczną, doprowadza do wyginięcia
gatunków miejscowych. Takim gatunkiem jest nawłoć kanadyjska – Solidago canadensis.
Nawłoć kanadyjska – Solidago canadensis, należy do rodziny astrowatych (Asteraceae).
W Polsce rośnie na większości terytorium na siedliskach naturalnych i synantropijnych,
w polskiej florze posiada status: kenofit, agriofit. Według IOP Kraków, proponowaną formą
zwalczania jest protegowanie drzew i krzewów oraz wzrost ocienienia. Na podstawie „Bazy
danych o gatunkach inwazyjnych centralnej i północnej Europy” – NOBANIS, nawłoć
kanadyjska jest inwazyjnym gatunkiem zasiedlającym m.in.: Polskę, Szwecję, Austrię czy
Czechy (dane z dn. 29.05.2013 r.).
12
9 czerwca 2014
Jeśli chodzi o dendroflorę, badany teren zawiera w swoim składzie gatunki pospolite na
terenie kraju, tj.: brzoza brodawkowata, dąb szypułkowy, topola osika, klon zwyczajny czy
grab pospolity. Pojedyncze gatunki tych drzew znajdują się przy sąsiadujących ze sobą
gruntach ornych oraz wzdłuż drogi łączącej Wolę Sernicką z Wólką Zabłocką.
Biocenoza roślinna występująca w strefie oddziaływania przedsięwzięcia cechuje się słabym
urozmaiceniem pod względem szaty roślinnej. Przestrzennie dominują tutaj grunty orne,
pojedyncze gatunki drzew, pola uprawne. Wśród nich występują pospolite gatunki roślin,
takie jak np. koniczyna łąkowa – Trifolium pratense, chaber bławatek – Centaurea cyanus
czy fiołek polny – Viola arvensis. Dominują pola uprawne zawierające w swoim składzie
zboża jare oraz ozime np.: żyto zwyczajne – Secale cereale czy owies zwyczajny – Avena
sativa.
Fot. 1. Grunty użytkowane rolniczo, Źródło: Archiwum Enerko Energy
13
9 czerwca 2014
3.5.2. Fauna
Ze względu na rolniczą, monokulturową strukturę siedliskową obszaru objętego
opracowaniem, skład miejscowej fauny jest ubogi i typowy dla obszarów o intensywnej
gospodarce rolnej. W gminie Serniki miejscami grupującymi największa bioróżnorodność jest
dolina rzeki Wieprz wraz z zachodnią częścią gminy, gdzie można spotkać dość duży udział
środowisk podmokłych, łąk i torfianek.
Na terenach polnych spośród ptaków można spotkać takie gatunki jak np. bażant
Phasianus colchicus, kuropatwa Perdix perdix, szczygieł Carduelis carduelis, makolągwa
Carduelis cannabina, dzwoniec Carduelis chloris, pliszka siwa Motacilla alba, cierniówka
Sylvia communis, trznadel Emberiza citrinella, skowronek Alauda arvensis, potrzeszcz
Emberiza calandra, gawron Corvus frugilegus, kos Turdus merula, szpak Sturnus vulgaris,
kukułka Cuculus canorus.
Ponadto w rejonie omawianego terenu w zabudowaniach gniazdują takie gatunki jak
bocian biały Ciconia ciconia, dymówka Hirundo rustica, oknówka Delichion urbicum, które
mogą traktować okoliczne pola jako żerowisko. Jedynym gatunkiem ptaków lęgowych, który
jest wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej i występuje w pobliżu terenów
objętych opracowaniem ekofizjograficznym jest gąsiorek Lanius collurio. Na gruntach
rolnych w obrębie omawianego obszaru występują, stale bądź okresowo, takie gatunki ssaków
jak sarna Capreolus capreolus, dzik Sus scrofa, zając Lepus europaeus, kret Talpa europaea,
lis Vulpes vulpes. Ponadto mogą tu zachodzić takie gatunki podawane z gminy Serniki jak jeż
Erinaceus sp., łasica Mustela nivalis, tchórz Mustela putorius, ryjówka aksamitna Sorex
araneus.
W północnej części, na terenie Lasu Woleńskiego występuje wiewiórka Sciurus vulgaris.
Inwentaryzacja
wykazała
również,
że
teren
ten
jest
zasiedlony
przez
jeden
z gatunków nocka Myotis sp.
Z gadów potencjalnie na tym terenie może występować jaszczurka zwinka Lacerta
agilis.
Prawdopodobne jest występowanie na omawianym terenie gatunków owadów
spotykanych na terenie gminy Serniki, takich jak: motyle: rusałka pokrzywnik Aglais urticae,
bielinek rzepnik – Pieris rapae, listkowiec cytrynek – Gonepteryx rhamni, paź królowej –
14
9 czerwca 2014
Papilio machaon czy chrząszcze jak np.: plusknia jagodziak Dolycoris baccarum czy
chrabąszcz majowy Melolontha melolontha.
3.5.3. Obiekty i obszary chronione
Teren objęty zakresem niniejszego opracowania ekofizjograficznego nie znajduje się
w zasięgu obszarów chronionych w myśl ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia
2004r. (Dz. U. 2004 nr 92 poz. 880 z poźn. zm.), co przedstawiono w załączniku nr 1.
Najbliższe formy ochrony przyrody z danej kategorii (np. rezerwaty, parki krajobrazowe itd.)
znajdują się w odległości:
 Poleski Park Narodowy, znajduje się w odległości ok. 23 km na wschód od granic
omawianego obszaru,
 rezerwat przyrody „Kozie Góry”, znajduje się w odległości ok. 8,8 km na południowyzachód od granic omawianego obszaru,
 Kozłowiecki Park Krajobrazowy, znajduje się w odległości ok. 7,6 km na południowyzachód od omawianego obszaru,
 Obszar Chronionego Krajobrazu „Pradolina Wieprza”, znajduje się w odległości ok.
12,1 km na północny-zachód od omawianego obszaru,
 obszar Natura 2000 (OSOP) „Lasy Parczewskie” kod PLB060004, znajduje się w
odległości ok. 9,2 km na północny-wschód od omawianego obszaru,
 obszar Natura 2000 (SOOS), „Ostoja Parczewska” kodPLH060107, znajduje się w
odległości ok. 12,6 km na północny-wschód od omawianego obszaru,
 zespół przyrodniczo – krajobrazowy „Stawy Siemień”, znajduje się w odległości ok.
15,4 km na północny-wschód od omawianego obszaru,
Na terenie analizowanego obszaru nie znajdują się żadne formy ochrony przyrody. W
północnej części obszaru objętego ekofizjografią, na terenie obszaru leśnego planowany jest
jeden pomnik przyrody, a we wschodniej trzy kolejne. Ochroną pomnikową planuje się
również objęcie alei, której część znajdować się będzie w zachodniej części omawianego
terenu.
15
3.6.
9 czerwca 2014
System przyrodniczy terenu objętego opracowaniem ekofizjograficznym
Systemy przyrodnicze stanowią zbiór poszczególnych elementów przyrodniczych,
które są połączone w celu swobodnego przepływu energii, materii i puli genowej (zarówno
poszczególnych gatunków i osobników).
Obszar objęty opracowaniem ekofizjograficznym znajduje się poza systemem
przyrodniczym gminy Serniki, gdyż jest to teren o wyraźnie obniżonej wartości przyrodniczej
i ekologicznej. Świadczą o tym dane z opracowania ekofizjograficznego dla gminy Serniki
(2007), które określają omawiany obszar jako teren z deficytem potencjału ekologicznego
oraz z niską zdolnością środowiska do regeneracji.
Ze względu na małą powierzchnię obszaru, dla którego sporządzane jest opracowanie
ekofizjograficzne, wyznaczenie na nim węzłów i korytarzy ekologicznych o większym
znaczeniu jest niemożliwe. Jest to teren o bardzo jednorodnej strukturze, którą stanowią
przeważnie grunty rolne. Obszarami grupującymi większą różnorodność fauny i flory mogą
być np. śródpolne miedze, nieużytki, drogi polne, niewielkie skupiska zadrzewień i
zakrzewień.
Na omawianym terenie nie istnieją więc obszary, które można by nazwać węzłami i
korytarzami ekologicznymi bądź obszarami łącznikowymi w skali gminy Serniki.
3.7.
Powiązania przyrodnicze omawianego terenu z otoczeniem
Na terenie objętym ekofizjografią dominują ekosystemy pól uprawnych i gruntów
rolnych. Ze względu na ubogi skład gatunkowy, nie mogą one pełnić ważnej funkcji
migracyjnej czy też być korytarzem ekologicznym. Nie są one odizolowane od podobnego
rodzaju terenów sąsiednich, dlatego też może tu występować bezproblemowy przepływ
gatunków. Jedynie północny fragment terenu, zajęty przez kompleks leśny spełnia w nieco
większym stopniu funkcję migracyjną, jednak ze względu na jego niewielki obszar oraz
odizolowanie od innych lasów funkcja ta nie jest bardzo znacząca. Podobnie jest w przypadku
niewielkiego cieku przepływającego przez północno-wschodnią część omawianego terenu.
Tereny te pełnią rolę przystanku dla zwierząt, które mogą przedostawać się przez otwarte
przestrzenie rolnicze. Opisywane tereny nie są powiązane z obszarowymi formami ochrony
16
9 czerwca 2014
przyrody. Brak jest zewnętrznych barier izolujących opracowywany obszar przed swobodnym
przedostawaniem się organizmów z zewnątrz.
4. Diagnoza stanu środowiska przyrodniczego
Stan środowiska przyrodniczego omawianego terenu jest wypadkową powstałą
wskutek oddziaływania człowieka oraz zachodzenia naturalnych procesów. Środowisko
przyrodnicze zostało w znaczny sposób przekształcone przez człowieka. Naturalne siedliska
zastąpione zostały przez pola uprawne. Znaczącym źródłem zanieczyszczeń są tam nawozy
sztuczne i środki ochrony roślin używane przez rolników. Antropopresji w nieco większym
stopniu oparł się jedynie północny fragment obszaru, czyli tzw. Las Woleński, jednak także i
on nie zachował naturalnego charakteru lecz jego skład gatunkowy został znacznie
zmodyfikowany przez ludzi. Oddziaływanie na środowisko przyrodnicze terenu, dla którego
opracowywana jest ekofizjografia, jest dość duże. Poniżej krótko scharakteryzowano jakość
poszczególnych elementów środowiska.
4.1.
Źródła i stan antropizacji środowiska przyrodniczego
 Jakość wód powierzchniowych
Sieć wodna omawianego obszaru jest słabo rozwinięta. Znajduje się tu jedynie
niewielki, górny fragment niewielkiego prawostronnego dopływu Wieprza, nie
przepływający centralnie przez żadną miejscowość, dlatego też prawdopodobieństwo
zanieczyszczenia wód rzecznych ściekami komunalnymi jest znikome. Niestety na tak
małych ciekach nie wykonuje się żadnych pomiarów parametrów określających stan
wód. Jako że przepływa on w dużej części swego biegu przez obszary rolnicze, to jest
narażony na przedostawanie się z pól dużej ilości biogenów. Odbywa się to wskutek
spływu powierzchniowego. Odporność tak małych cieków jest bardzo mała, gdyż nawet
niewielki ładunek zanieczyszczeń jest w stanie znacznie naruszyć prawidłowe
funkcjonowanie znajdujących się tam ekosystemów. Całość wód powierzchniowych
jest wodami płynącymi, dlatego też ewentualne zanieczyszczenia mogą być dość
szybko odprowadzane poza omawiany obszar, lecz ze względu na stały kontakt z
terenami rolniczymi można założyć, że dostawa zanieczyszczeń odbywa się w sposób
17
9 czerwca 2014
dość regularny. Ciek wodny znajduje się na terenie scalonej części wód
powierzchniowych SW0530, której składową jest JCWP PLRW2000192479 „Wieprz
od Bystrzycy do Tyśmienicy”. Według danych Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej
omawiana jednolita część wód powierzchniowych jest naturalną częścią wód, stan wód
w tej JCWP oceniany jest jako zły, osiągnięcie celów środowiskowych jest zagrożone.
Występują tu derogacje związane z działalnością antropogeniczną. Według danych
WIOŚ w Lublinie z 2008 r. omawiana JCWP charakteryzuje się umiarkowanym stanem
ekologicznym.
 Jakość wód podziemnych
Wody podziemne JCWPd 84 są dobrej jakości i wymagają jedynie prostego uzdatniania.
Zarówno stan ilościowy jak i stan chemiczny wg pomiarów z 2010 r. uznano za dobry
(źródło: http://mjwp.gios.gov.pl/mapa/).
 Zanieczyszczenie gleb
Brak jest informacji dotyczących stanu zanieczyszczenia gleb na terenie objętym
ekofizjografią. Ze względu na powszechne tu rolnicze ich użytkowanie należy założyć, że
ta gałąź działalności człowieka jest głównym czynnikiem zanieczyszczającym (używanie
nawozów, środków ochrony roślin, itp.).
 Jakość powietrza
Omawiany teren znajduje się w strefie lubelskiej. Wg danych z WIOŚ Lublin
dotyczących 2011 r. stwierdzono, że strefa ta została zaliczona do:
o ze względu na ochronę zdrowia:
 klasy C ze względu na przekroczenia stężeń 24-godzinnych pyłu PM10
 klasy B ze względu na przekroczenie dopuszczalnego poziomu stężeń pyłu
PM2,5, ale nie przekroczenie poziomu dopuszczalnego powiększonego o
margines tolerancji
 klasy C2 ze względu na dodatkową klasyfikację dotyczącą poziomu
docelowego stężenia pyłu PM2,5
18
9 czerwca 2014
 klasy A ze względu na brak przekroczeń poziomu docelowego stężenia O3
 klasy D2 ze względu na stwierdzone przekroczenia poziomu celu
długoterminowego stężenia O3
o ze względu na ochronę roślin:
 klasy A ze względu na brak przekroczeń dopuszczalnego poziomu SO2,
NOx, i O3 wg poziomu docelowego,
 klasy D2 ze względu na stwierdzone przekroczenia poziomu celu
długoterminowego stężenia O3.
Należy jednak zauważyć, że pomiary stężeń substancji decydujących o jakości powietrza są
wykonywane w kilku większych miastach reprezentujących całą strefę lubelską. Dlatego też
wyniki te nie muszą świadczyć o tym, iż na omawianym obszarze także występują takie
same przekroczenia dopuszczalnych stężeń.
Ocena zgodności użytkowania terenu z uwarunkowaniami przyrodniczymi
4.2.
O sposobie użytkowania terenu decydują różne czynniki, między innymi
uwarunkowania glebowe, klimatyczne, pokrycie terenu itd. Lepsze gleby zazwyczaj
wykorzystywane są rolniczo, natomiast te gorszej jakości porośnięte są lasami. Formy
zagospodarowania terenu na omawianym obszarze to:
 użytki rolne, które zajmują przede wszystkim gleby klasy IV, a także fragmenty
lepszych gleb klas I-III,
 obszary leśne, zajmujące głównie gleby klasy VI.
Można stwierdzić, że dotychczasowe użytkowanie terenu jest zgodne z uwarunkowaniami
przyrodniczymi, które występują na danym terenie.
4.3.
Ocena odporności środowiska na degradację oraz zdolność do regeneracji
Odporność
środowiska
oraz
zdolność
do
regeneracji
jest
uwarunkowana
następującymi czynnikami:
19
9 czerwca 2014
 Użytkowanie rolnicze powoduje niską odporność na degradację gleb oraz flory. Ich
zdolność regeneracji też jest niska, możliwa byłaby jedynie w przypadku zaprzestania
użytkowania rolniczego terenu, co w przypadku korzystnych uwarunkowań
glebowych, jakie mają miejsce na omawianym terenie, nie jest możliwe.
 Używanie nawozów powoduje niską odporność na degradację cieku wodnego. Mimo
jego wysokiej zdolności regeneracji, stały kontakt ze spływającymi biogenami
powoduje jego degradację.
 Zalesienie północnej części obszaru sprawia, iż jest on odporny na degradację oraz
posiada wysoką zdolność regeneracji.
 Korzystne
warunki
wietrzne
okolicy
i
usytuowanie
terenu
na
obszarze
wysoczyznowym powodują szybkie oczyszczanie się powietrza.
 Gruba warstwa utworów oddzielająca wody podziemne od powierzchni terenu
powoduje, że odporność tych wód na degradację jest wysoka.
Na omawianym terenie najbardziej podatne na degradację elementy to gleby, wody
powierzchniowe oraz flora, niezagrożone są wody podziemne. Wysoką zdolność do
regeneracji ma powietrze atmosferyczne i wody powierzchniowe, niską gleby i flora.
4.4.
Ocena stanu ochrony i użytkowania zasobów przyrodniczych, w tym
różnorodności biologicznej
Na omawianym obszarze nie występują żadne formy ochrony przyrody. Planowane
jest jedynie utworzenie sześciu pomników przyrody (jeden w północnej części, na obszarze
leśnym oraz trzy we wschodniej części) oraz objęcie ochroną pomnikową alei znajdującej się
w zachodniej części obszaru.
4.5.
Ocena stanu zachowania walorów krajobrazowych oraz możliwości ich
kształtowania
Walory krajobrazowe terenu objętego ekofizjografią nie są zbyt dobrze zachowane.
Okoliczny teren cechuje się niewielkim zróżnicowaniem rzeźby terenu, dodatkowo jego
sposób zagospodarowania jest monotonny, obszar zajęty jest przede wszystkim przez pola
uprawne. Wyższymi walorami krajobrazowymi charakteryzuje się północny fragment
20
9 czerwca 2014
porośnięty lasem. Jest to teren półnaturalny, zdecydowanie mniej przekształcony niż sąsiednie
obszary rolnicze.
4.6.
Ocena charakteru i intensywności zmian zachodzących w środowisku
Wskutek silnego oddziaływania człowieka w przeszłości środowisko zostało znacznie
przekształcone, naturalne zbiorowiska zostały zastąpione przez pola uprawne. Zmiany w
środowisku zachodzą powoli. Wynikają one jedynie ze zmian w technice rolniczej, sposobie
zagospodarowania użytków rolnych itp., a także z zanieczyszczania środowiska, erozji gleb,
zmian klimatycznych i innych czynników zewnętrznych.
5.
Wstępna prognoza dalszych zmian zachodzących w środowisku
Analizując obecnie zachodzące zmiany w środowisku, nie przewiduje się znacznego
przyspieszenia ich tempa. Sposób zagospodarowania terenu nie ulegnie zmianie. Większą
jego część zajmować będą użytki rolne, północne krańce wciąż będą porośnięte obszarami
leśnymi. Planowane elektrownie wiatrowe nie wpłyną znacząco na zagospodarowanie terenu,
nie dojdzie do większych zmian środowiska. Tereny przyległe do nich oraz znajdujące się w
bezpośrednim sąsiedztwie siłowni pozostaną wykorzystywane rolniczo, tak jak to dzieje się
obecnie.
6.
Określenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalnoprzestrzennej, polegające w szczególności na wskazaniu obszarów, które powinny
pełnić przede wszystkim funkcje przyrodnicze
Teren, dla którego sporządzane jest opracowanie ekofizjograficzne, znajduje się w
zdecydowanej większości na obszarach rolniczych. Jedynie północny fragment jest zajęty
przez tereny leśne. Właśnie ten obszar powinien pełnić funkcje przyrodnicze. Na
analizowanym terenie aktualnie brak jest jakichkolwiek form ochrony przyrody. Nie
występują tu również żadne chronione gatunki roślin. Przeważające na tym obszarze
zagospodarowanie rolnicze, dobre warunki wietrzne oraz brak budynków mieszkalnych
sprawia, że teren ten posiada predyspozycje do rozwoju energetyki wiatrowej.
21
9 czerwca 2014
Ocena przydatności środowiska, polegająca na określeniu możliwości rozwoju i
ograniczeń dla różnych rodzajów użytkowania i form zagospodarowania obszaru
7.
Przy ocenie możliwości realizacji Zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków
Zagospodarowania
Przestrzennego
oraz
Miejscowego
Planu
Zagospodarowania
Przestrzennego, tj. przeznaczenie pod rozwój energetyki wiatrowej uwzględniono głównie
takie elementy środowiska przyrodniczego jak: rzeźba terenu, wody powierzchniowe i
podziemne, gleby, florę i faunę, dotychczasowe zagospodarowanie analizowanego terenu, a
także ograniczenia, jakie mogą zaistnieć w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Ograniczenia mogą mieć charakter formalno – prawny, a także wynikać z uwarunkowań
środowiskowych.
Ograniczenia wynikające z przepisów ustawy o ochronie przyrody
Głównym aktem prawnym regulującym kwestie ochrony przyrody w Polsce jest ustawa z
dnia16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880).
Artykuł 6 ww. ustawy określa, iż formami ochrony przyrody są:
•
Parki narodowe,
•
Rezerwaty przyrody,
•
Parki krajobrazowe,
•
Obszary chronionego krajobrazu,
•
Obszary Natura 2000,
•
Pomniki przyrody,
•
Stanowiska dokumentacyjne,
•
Użytki ekologiczne,
•
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe,
•
Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
Aktualnie na analizowanym terenie nie występują ww. formy ochrony przyrody. W
przyszłości planuje się utworzenie kilku pomników przyrody.
Na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz.U.
2004 nr 92 poz. 880) w stosunku do pomników przyrody mogą być wprowadzone następujące
zakazy:
22
9 czerwca 2014
1) niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru;
2) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac
związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym albo budową,
odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych;
3) uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
4) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody albo
racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej;
5) likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych,
starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych;
6) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia użytkowanych gruntów rolnych;
7) zmiany sposobu użytkowania ziemi;
8) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym
kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu;
9) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk zwierzęcych
oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania
czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką;
10) zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów na obszarach użytków ekologicznych,
utworzonych w celu ochrony stanowisk, siedlisk lub ostoi roślin i grzybów chronionych;
11) umieszczania tablic reklamowych.
Ograniczenia wynikające z przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych
Ze względu na to, iż na omawianym obszarze dominują grunty rolne, a północną jego
część zajmują lasy, zasadne jest przeanalizowanie ograniczeń wynikających z przepisów
wyżej wymienionej ustawy.
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jednolity z
2004 r. Dz. U. Nr 121, poz.1266 z późn. zm.) stanowi, że na cele nierolnicze i nieleśne można
23
9 czerwca 2014
przeznaczać przede wszystkim grunty oznaczone w ewidencji gruntów jako nieużytki, a w
razie ich braku inne grunty o najniższej przydatności produkcyjnej (art. 6 ust.1). Kluczowy
dla zagadnienia wprowadzania nowych funkcji jest art. 7 ww. ustawy, który stanowi, iż
przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne dokonuje się w
miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, przy czym przeznaczenie na cele
nierolnicze i nieleśne:
•
Gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I-III – wymaga uzyskania zgody
ministra właściwego do spraw rozwoju wsi;
•
Gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa – wymaga uzyskania zgody
właściwego ministra lub upoważnionej przez niego osoby,
•
Pozostałych gruntów leśnych – wymaga uzyskania zgody marszałka województwa
wyrażanej po uzyskaniu opinii izby rolniczej.
Ograniczenia wynikające z przepisów ustawy Prawo wodne
Mimo, iż sieć wód powierzchniowych terenu objętego opracowaniem ekofizjograficznym
jest uboga, należy jednak odnieść się do ograniczeń wymienionych w ustawie Prawo wodne.
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity z 2005 Dz. U. Nr 239, poz.
2019 z późn. zm.) w art. 38 stanowi, iż wody podlegają ochronie, niezależnie od tego, czyją
są własnością. Celem ochrony wód jest utrzymywanie lub poprawa, jakości wód,
biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na terenach podmokłych, tak aby dla:

Jednolitych części wód powierzchniowych niewydzielonych, jako sztuczne lub silnie
zmienione:
a) Uniknąć niekorzystnych zmian w ich stanie ekologicznym i chemicznym,
b) Osiągnąć lub zachować dobry stan ekologiczny i chemiczny;

Sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych:
a) Uniknąć niekorzystnych zmian w ich potencjale ekologicznym i stanie
chemicznym,
b) Dążyć do osiągnięcia lub zachować dobry potencjał ekologiczny i dobry stan
chemiczny;

Jednolitych części wód podziemnych:
24
9 czerwca 2014
a) Uniknąć niekorzystnych zmian ich stanu ilościowego i chemicznego,
b) Odwrócić znaczące i utrzymujące się tendencje wzrostowe zanieczyszczenia
powstałego w wyniku działalności człowieka,
c) Zapewnić równowagę pomiędzy poborem i zasilaniem wód podziemnych,
d) Zachować lub osiągnąć dobry stan ilościowy i chemiczny.
Ochrona wód polega głównie na:

Unikaniu,
eliminowaniu,
ograniczaniu
zanieczyszczenia
wód,
w
szczególności
spowodowanego przez wprowadzanie do jednolitych części wód powierzchniowych
substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, w tym substancji
priorytetowych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 38a ust. 6;

Eliminowaniu lub stopniowym ograniczaniu przedostawania się do wód zanieczyszczeń,
w szczególności substancji priorytetowych;

Zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo naturalnych
poziomów zwierciadła wody;

Zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnego ukształtowania koryt cieków.
Ograniczenia wynikające z przepisów ustawy o lasach
Jak wspomniano wyżej, część omawianego terenu porośnięta jest lasami. Zgodnie z
art. 4 Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach lasami stanowiącymi własność Skarbu
Państwa zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
Przepisu tego nie
stosuje się do lasów będących w zarządzie parków narodowych, wchodzących w skład
Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz będących w użytkowaniu wieczystym na
mocy odrębnych przepisów. Zgodnie z art.19 dla lasów stanowiących własność Skarbu
Państwa sporządza się plany urządzania lasów, dla lasów niestanowiących własności Skarbu
Państwa oraz dla lasów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
sporządza się uproszczone plany urządzania lasu, dla lasów rozdrobnionych o powierzchni do
10 ha niestanowiących własności Skarbu Państwa, zadania określa decyzja starosty, dla lasów
rozdrobnionych do 10 ha wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
zadania określa nadleśniczy. Ww. plany i decyzje są podstawą do prowadzenia racjonalnej
gospodarki leśnej.
Zgodnie z art. 30 ww. ustawy w lasach zabrania się:
25
9 czerwca 2014
•
Zanieczyszczania gleby i wód;
•
Zaśmiecania;
•
Rozkopywania gruntu;
•
Niszczenia grzybów oraz grzybni;
•
Niszczenia lub uszkadzania drzew, krzewów lub innych roślin;
•
niszczenia urządzeń i obiektów gospodarczych, turystycznych i technicznych
oraz znaków i tablic;
•
Zbierania płodów runa leśnego w oznakowanych miejscach zabronionych;
•
Rozgarniania i zbierania ściółki;
•
Wypasu zwierząt gospodarskich;
•
Biwakowania
poza
miejscami
wyznaczonymi
przez
właściciela
lasu
lub
nadleśniczego;
•
Wybierania jaj i piskląt, niszczenia lęgowisk i gniazd ptasich, a także niszczenia
legowisk, nor i mrowisk;
•
Płoszenia, ścigania, chwytania i zabijania dziko żyjących zwierząt;
•
Puszczania psów luzem;
•
Hałasowania oraz używania sygnałów dźwiękowych, z wyjątkiem przypadków
wymagających wszczęcia alarmu.
Ograniczenia wynikające z uwarunkowań środowiskowych

Prowadzenie prac poza okresem rozrodczym oraz poza okresem wędrówek

Ogrodzenie wykopów,

Sprawdzanie wykopów przed zasypaniem,

Unikanie tworzenia zagłębień terenu, w których może gromadzić się woda,

Zabezpieczenie miejsc magazynowania odpadów przed dostępem zwierząt,

Ograniczenie pustych przewozów oraz pracy maszyn na biegu jałowym.

Zastosowanie przenośnego węzła sanitarnego z wywozem nieczystości przez firmę
specjalistyczną,

Zabezpieczenie użytego sprzętu przed możliwością awaryjnego wycieku paliwa,
smarów, również w trakcie tankowania,

Wykonanie w miarę możliwości prac montażowych u dostawcy,

Zastosowanie plandek na pojazdach przewożących kruszywo,

Praca w trybie jednozmianowym,
26
9 czerwca 2014

Dostarczanie betonu w betoniarkach,

Usuwanie odpadów do odpowiednich pojemników,

Usuwanie odpadów do odpowiednich pojemników
8. Uwarunkowania lokalizacyjne elektrowni wiatrowych
8.1.
Uwarunkowania fizjograficzne
Głównym czynnikiem fizjograficznym decydującym o lokalizacji elektrowni
wiatrowych są warunki wietrzne. Wnioskowany teren został zakwalifikowany jako obszar o
korzystnych warunkach wietrznych.
Ryc. 4 Strefy energetyczne wiatru w Polsce
Do szczegółowej analizy wykorzystuje się dane pochodzące z bezpośrednich
terenowych pomiarów, np. roczne pomiary wietrzności przy użyciu masztów pomiarowych.
Uzyskane w ten sposób wyniki będą podstawą podjęcia decyzji o lokalizacji i optymalnym
rozmieszczeniu turbin.
Nowoczesne siłownie wiatrowe to konstrukcje, których wysokość może przekraczać
150 metrów. Tego typu obiekty wymagają solidnego posadowienie w gruncie (fundament
27
9 czerwca 2014
żelbetowy). Największy wpływ na technologie wykonania fundamentów ma wielkość
zastosowanej wieży oraz rodzaj gruntów, na których ma być posadowiona, dlatego też
ostateczna decyzja co do technologii fundamentów poprzedzona powinna być ekspertyzą
geologiczną terenu posadowienia. Typowe fundamenty to obiekty o kształcie czworoboku lub
okręgu wymagające wykonania wykopów o znacznych głębokościach i powierzchni.
Przy budowie farmy wiatrowej dużym problemem logistycznym jest transport
poszczególnych komponentów na plac budowy. Ten etap inwestycji wymaga wcześniejszego
przygotowania dróg dojazdowych, wyprofilowania zakrętów na istniejących drogach,
usypania dróg do miejsca posadowienia fundamentów. Sam montaż wymaga użycia
ciężkiego sprzętu w postaci dźwigów, które mogą pracować jedynie na stabilnym podłożu.
Biorąc pod uwagę powyższe wymagania w stosunku do lokalizacji obiektów
energetyki wiatrowej określono następujące ustalenia ekofizjograficzne:
 Rzeźba terenu – preferowane są tereny równinne o małych różnicach wysokości,
pozbawione przeszkód terenowych, umożliwiające sprawny transport oraz montaż,
 Budowa geologiczna- najbardziej korzystne są grunty spoiste, z niskim poziomem
wód gruntowych,
 Stosunki wodne- preferowane są tereny pozbawione oczek, cieków wodnych,
zabagnień.
Wnioskowany obszar spełnia wymogi niezbędne dla rozwoju energetyki wiatrowej na
terenach rolnych oraz użytków zielonych.
8.2. Uwarunkowania ekologiczne
Elektrownie wiatrowe oddziałują przede wszystkim na awifaunę i chiropterofaunę.
Realizacja projektów wiatrowych może powodować:
 Śmiertelność ptaków i nietoperzy w wyniku kolizji z pracującymi siłowniami;
 Zmniejszanie liczebności ptaków i nietoperzy wskutek utraty i fragmentacji siedlisk
spowodowanej odstraszaniem z okolic siłowni i/ lub w wyniku rozbudowy
infrastruktury komunikacyjnej i energetycznej związanej z obsługą elektrowni
wiatrowych,
28
9 czerwca 2014
 Zaburzenia funkcjonowania populacji, w szczególności zaburzenia krótko- i
długodystansowych przemieszczeń ptaków (efekt bariery).
Wnioskowany obszar charakteryzuję się:
 Przeciętnymi wartości ornitologicznymi,
 Brakiem rewirów lęgowych i żerowisk rzadkich gatunków ptaków,
 Przeciętnymi wartościami chiropterologicznymi,
 Brakiem stwierdzonych miejsc zimowania dużych grup nietoperzy,
 Brakiem terenów zimowania dużych stad ptaków,
 Brakiem ważnych tras przelotów ptaków.
Biorąc pod uwagę powyższe, obiekty energetyki wiatrowej powinny być
lokalizowane: poza obszarami występowania rzadkich, chronionych gatunków awifauny i
chiropterofauny oraz w bezpiecznej odległości od miejsc bytowania, żerowania i rozrodu ww.
organizmów, czyli:
 Minimum 200 m od granic lasów i niebędących lasem skupień drzew
o powierzchni 0,1 ha lub większej,
 W odległości niemniejszej niż 200m oraz brzegów zbiorników i cieków wodnych
wykorzystywanych przez nietoperze;
Podane parametry należy uznać za minimalne. Nie oznacza to, że ich zastosowanie
w każdym przypadku likwiduje zagrożenie zaistnienia znaczącego negatywnego wpływu
inwestycji na ww. grupy zwierząt. W celu weryfikacji składu gatunkowego i ilościowego
awifauny oraz chiropterofauny na etapie planowania przedsięwzięcia inwestor powinien
przeprowadzić roczny monitoring przedrealizacyjny zgodnie z obowiązującymi normami oraz
ocenić ryzyko wpływu projektowanej inwestycji na te zwierzęta.
8.3.
Uwarunkowania zasobowo-użytkowe
Obszar przewidziany pod lokalizację elektrowni wiatrowych to teren:
 Rolniczy o IV, V klasie bonitacyjnej z niewielkim udziałem gleb I-III klasy
29
9 czerwca 2014
 Pozbawiony udokumentowanych złóż kopalin
 Mało zasobny w wodę powierzchniową
Lokalizacja elektrowni wiatrowych na terenie objętym niniejszym opracowaniem nie
niesie znaczącego negatywnego wpływu na dotychczasowy sposób użytkowania terenu. Z
produkcji zostaną wyłączone powierzchnie przeznaczone pod fundament elektrowni, drogi
dojazdowe, oraz place montażowe. Wyłączone obszary będą stanowiły niewielki procent
całości terenu i nie przewiduje się, aby w wyniku podjętych zamierzeń doszło do znaczącego
spadku powierzchni użytków rolnych.
Pod lokalizację elektrowni wiatrowych zaleca się w pierwszej kolejności przeznaczać
grunty będące nieużytkami a następnie inne grupy o najniższej przydatności produkcyjnej.
8.4.
Uwarunkowania krajobrazowe lokalizacji elektrowni
Ocena estetyczna elektrowni wiatrowej zależy od osobistych odczuć i upodobań. Z
jednej strony negatywnie ocenia się ich charakter dużych technicznych konstrukcji, z drugiej
zaś pozytywnie, ze względu na nowoczesny, lecz prosty i wyrafinowany kształt.
Planowane elektrownie wiatrowe będą elementami nowymi w krajobrazie. W związku
z tym niezbędne jest należyte wkomponowanie nowych elementów w otaczający teren
poprzez zastosowanie właściwych zasad lokalizacji, np.:

Lokalizacja na możliwie najmniejszej powierzchni;

Geometryczne rozmieszczenie turbin;

Zaplanowanie siłowni jako obiektów nieprzysłaniających i niekonkurujących z
istniejącymi dominantami krajobrazowymi;

Pokrycie konstrukcji elektrowni matową farbą celem przeciwdziałania
powstawaniu refleksów świetlnych;

Położenie poza istniejącymi osiami krajobrazowo-widokowymi.
Zastosowanie ww. zasad ograniczy negatywny wpływ elektrowni wiatrowych na
krajobraz.
30
9 czerwca 2014
Jednocześnie celem zachowania większej ostrożności i dbałości o krajobraz
wnioskowanego terenu postuluje się, aby rozmieszczenia turbin w pobliżu wsi Wola Sernicka
uwzględniały kompozycję krajobrazową ww. wsi.
Uwarunkowania sozologiczne oddziaływania elektrowni
8.5.
Na etapie eksploatacji elektrownia wiatrowa jest źródłem emisji w postaci:

Hałasu

Promieniowania elektromagnetycznego

Migotania cienia
Przyjmuję się, że przy aktualnie stosowanych technologiach oddziaływanie związane z
migotaniem cienia oraz promieniowaniem elektromagnetycznym nie wykracza swoim
zasięgiem poza oddziaływanie akustyczne. W związku z powyższym, za nadrzędny rodzaj
oddziaływania przyjmuje się oddziaływanie hałasu.
Na potrzeby opracowania ekofizjograficznego za tereny nadające się do lokalizacji
elektrowni wiatrowych można uznać obszary oddalone o ok. 500m od zabudowy
jednorodzinnej i zagrodowej. Granicy tej nie należy traktować, jako twardej, lecz jako
orientacyjnej. Dokładne badania akustyczne na etapie planowania przedsięwzięcia wykażą
precyzyjnie rzeczywisty teren oddziaływania.
Synteza uwarunkowań
8.6.
Przeprowadzona
uwarunkowań
inwentaryzacja
przyrodniczych
środowiska
wnioskowanego
terenu
przyrodniczego
pozwala
na
oraz
analiza
sformułowanie
następujących wniosków, które należy uwzględnić w zmianie Studium i planu miejscowego:
 Lokalizować elektrownie wiatrowe w odległości minimum 200 m od granic lasów i
niebędących lasem skupień drzew, o powierzchni 0,1 ha lub większej;
 Lokalizować elektrownie wiatrowe w odległości niemniejszej niż 200m od brzegów
oraz zbiorników i cieków wodnych wykorzystywanych przez nietoperze;
31
9 czerwca 2014
 Lokalizować elektrownie w odległości gwarantującej brak przekroczeń emisji
akustycznej na najbliższe tereny zabudowy mieszkalnej;
 W miarę możliwości lokalizować elektrownie wiatrowe na nieużytkach rolnych lub
gruntach o niskich klasach bonitacyjnych.
9. Spis ilustracji
9.1.
Spis rysunków
Rysunek 1. Położenie obszaru objętego opracowaniem na tle Ploski ........................................ 5
Rysunek 2. Położenie obszaru objętego opracowaniem na tle powiatu ..................................... 6
Rysunek 3. Położenie obszaru objętego opracowaniem na tle gminy ....................................... 6
Rysunek 4.Strefy energetyczne wiatru w Polsce ..................................................................... 27
9.2.
Spis fotografii
Fot. 1. Grunty użytkowane rolniczo, Źródło: Archiwum Enerko Energy ................................ 13
10. Literatura
1.
Kondracki J., Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN,
2002.
2.
Krzyściak-Kosińska R., Kosiński M., Atlas roślin, Wydawnictwo Pascal, 2007.
3.
Lorenc H. Atlas klimatu Polski. IMGW. Warszawa.
4.
Matuszkiewicz J.M., 2008, Potencjalna roślinność naturalna Polski, IGiPZ PAN,
Warszawa.
5.
Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski,
Wydawnictwo PWN, 2012.
6.
Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z., Flora Polski, Rośliny chronione. Wydawnictwo
MULTICO, 2006.
7.
Szafer W., Pawłowski B., Geobotaniczny podział Polski, Szata roślinna Polski, PWN,
1972.
8.
Szafer W., Zarzycki K., Szata roślinna Polski. T. 2., Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa, 1972.
32
9.
9 czerwca 2014
Tokarska-Guzik B. (i inni), Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym
uwzględnieniem gatunków inwazyjnych, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska,
Warszawa 2012.
10. Ekofizjografia podstawowa. Gmina Serniki.
11. Aneks do „Ekofizjografii podstawowej gminy Serniki” do Zmiany Studium
Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego pod lokalizację
ropociągu przesyłowego oraz do zmian Miejscowego Planu Zagospodarowania
Przestrzennego w zakresie lokalizacji ropociągu oraz jego strefy bezpieczeństwa.
12. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Serniki.
13. Jednolite części wód powierzchniowych. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej.
14. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr
62, poz. 627, z późn. zmianami).
15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r., w sprawie opracowań
ekofizjograficznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1298).
16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk
przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a
także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia,
jako obszary Natura 2000 (Dz. U. 2010 nr 77 poz. 510).
17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin
i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska
przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym
(Dz. U. 2011 nr 210 poz. 1260).
18. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 05.01.2012 r. w sprawie ochrony
gatunkowej roślin (Dz. U z 2012, poz. 81).
19. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk
przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
20. Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem
specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000: Gatunki obce i inwazyjne w
monitoringu gatunków zwierząt w latach 2009-2011, Główny Inspektorat Ochrony
Środowiska: Program w formie PDF.
21. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły.
22. http://www.atlas-roslin.pl/
23. http://www.geoportal.gov.pl
33
9 czerwca 2014
24. http://ikar2.pgi.gov.pl/
25. http://www.imgw.pl
26. http://www.iop.krakow.pl/
27. http://mjwp.gios.gov.pl/mapa/
28. http://www.nobanis.org/
29. http://www.psh.gov.pl/plik/id,4899,v,artykul_3746.pdf
30. http://lublin.rdos.gov.pl/images/stories/rejestry/lubelskie_pomniki_przyrody_03_08_2
012.pdf
31. http://www.wios.lublin.pl
34

Plik źródłowy - Urząd Gminy Serniki

Transkrypt

Podobne dokumenty

betonowy stół do gry w szachy kod: 4111/4113

Pod znakiem Staszica. Katalog zbiorów Muzeum Stanisława

"Kaprys" Sklep Spozywczo-Przemyslowy, Kielce

Szybka Randka Kielce

podziękowanie - Weekendowe Malowanie

Imprezy urodzinowe dla dorosłych

Generuj PDF - Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego

Powierzchnia użytkowa Mieszkanie m² www.mieszkania.repinski.pl

Profesjonalne narzędzia dla wymagających