Polimery 31, 176-180

176
POLIMERY -
TWORZYW A
WIELKOCZĄSTECZKOWE
1986
Z PRAC KOMISJI NOMENKLATURY 1µPAC
W ramach Wyd z ia łu Polimerów Międzynarodowej Unii Chemii Czyste j i Stosowanej (Macromolecular Division, International Union of Pure and Applied Chemistry)
pracuje Komisja Nomenklatury. W p racach tej komis ji bierze udział wielu znanych
naukowców, opracowując nomenklaturę ważniejszych pojęć w -chemii i fizyce polimerów. Prace te mają zresztą dawną tradycję , bo trwają od momentu powstania
IUPAC, tzn. od 1919 r. Pierwsze opracowania Wydziału Polimerów IUPAC pochodzą
z 1952 r. (zrewidowane w 1974 i 1975 r.).
.
W 1984 r. zespół złożony z pracowników CBMiM PAN i IChP *) przetłumaczył
opracowanie: „Podstawowe definicje terminów dotyczących polimerów" („Basic
definitions of terms relating to organie polymers") i wydane w 1980 r. materiały :
„Stereochemiczne definicje i notacje dotyczące polimerów" („Stereochemical definiti.ons and notations relating to polymers (recommendation) "). Teksty te, po zaopiniowaniu przez szereg samodzielnych pracowników nauki zajmujących się chemią
i fizyką polimerów i wprowadzeniu poprawek, publikujemy w dwóch kole jnych
zeszytach czasopisma „Polimery - Tworzywa Wielkocząste,czkowe " .
PODSTAWOWE DEFINICJE TERMINÓW DOTYCZĄCYCH
POLIMERÓW (197 4)
(tłumaczenie
z Pure and Appl. Chem. 1974, 40, 479)
WSTĘP
Rozwój nauki o polimerach chaa:akteryziujący się w o's tatnich dziesięcioLecliach szczególnym wz:ros tem zna,czenia zagadncień strukturalnych wymaga uści ślenlia wielu podstawowych defanicji.
·
Ni,niejsze opracowanie uaktualnia i zastępuje część mateniałów pneds tawim1ych w 1952 r. i w latach późniejszych
przez Podkomi1sję ~erminologi,i w ramach Komisj,i Polimerów IUPAC [la, b, c, d) oraz przez obecną Kolllli.sję **) [2].
Opracowanie ma służyć tym, których działalmiość jest
głównie związana z badaniami podstawowymi. Autorny zdają sobie sprawę z ~sbnienia poważmej luki mi ędzy zagadnieniami podstawowymi i stosowanymi w dziedzinie polimerów. Odpowiednie definicje dotyczące niektórych zagadnień
stosowanych odnoszących się do tworzyw sztucznych, Czyt,e lnicy znajdą w Zaleceniach ISO [3]. Sprecyzowa,nie pojęć wymaga wprawdzie użyoia wyidealizowanych definic}i, jedrmk z uw zględn ieni'erm . rzeczywistego
stanu wiedzy o pohmerach. Odchylenia rzeczywis tych polimerów od polimerów doskonałych występują z:ai!"ówno na
poziomie cząsteczkowym, jaik i mak!'oskopowym. W przedstawLonych
ponLżej
wyi deali2lowanych
definicjach
nie
· uwzględnia się takich odchyleń, tym nie mniej mogą b yć
one sfosowane do opi1su więkswśoi cech strukturalnych czą­
stecz ęk rzeczywistyc h polimerów.
') zespół _ pracował w składzie: P r of. S. Penczek (członek Komi sji
Nomenkla tury IUP AC), Doc . P. Kubisa, Doc. J. Fejgin, dr K. Matyj aszewski, dr S. Słomkows ki, mgr T. Wiśniewski (c złonek Komis ji
Nomenklatury I S O). Konsultantem. Zespołu był prof. o. Achmato-
wicz·.
Definicje podzielo1no na dwie zasadnicze grupy. Podstawę
jednej z nich sta111Joiwi str uktura cząsteczek: polime,r u, dr'Ugiiej - rodzaj pirio cesów prowadzących d o utworizenia po1iimerów. Pierwsza grupa definicji chairaktery:wje pojęc.i1a
„wy. ruikające ze struktury", a drug a pojęci.IO. „wynika jące
z pro·oestU". Pierwotne określenie „polimer" jest oparte na
strUikturze. GH"upa okreś leń opartych na procesie jes.t zwią ­
za1na z pierwotną defanicj ą „polimer" przez defilYlicję terminów „polimeryzacja" i „mono m er". Wszystkie pozos•t ale defin,i cje. są ich pochodnymi.
LITERATURA
la. ! UP.AC: ./. Polymer Sci. 1952, 8, 257 .
b. Huggins !vl. L„ Nat t a G„ Desreux V „ Mark H.: J. Pol y mer Sc i.
1962, •56, 153.
c. Huggins M, L„ Na tta G., Desreux V„ Mark H.: Mal<rom o l. ,Chem.
1965, 82, 1 lub Pure Appl. Chem. 1966, 12, 645.
d. Huggins M. L„ Corr a dini P„ Desreux V „ Kratky O„ M a rk H. :
J. Palym. Sci„ P art B. Polymer Letters 1968, 6, 257 .
2·. IUP AC In formation BuUetin, Appendices on 'I'entatiVe Nomenc!ature, Symbols, Units, and Standards, No . 13 (February 1971).
·3. ISO Recommendation R 472 (1969).
**) W czasie opraco\vywania niniejszegÓ dokun1entu członkami
Komis ji b y li : K. L. Loening (Pr zewodn icząc y), P. Corradini, L. C .
Cross, R. B. Fox, W . W. Korszak, N. A. Plate, W. Ring, ·G. J. Sme ts ,
C. Suhr i T. Tsuruta. W charakterze obserwatorów: N . Bikales,
W. E. Cohn, G. Kline, c. Liebecq i o. W ichterle.
Zaldnoaci mitdzy podatawowym.i de:tinicjaai terain6w
4ot.1częeych
W1nikaj"c• ze atr"ktur.Y
Jednoatki
W.Ynikaj"ce z proce•"
Bloki
Poli•ry
! Polimer
Jednoatka konat1tucyjna (1.3)
(1. 1)
Pol iuey
-
/
'\.
I
I
Powtarzalna jed- ..... łilOIC
regw.ar.
nostka kon8tytu- .....,. ny (J.15)
cyjna (3.J)
t:"
Podstawowa' jednostka kon:tiguracyjna (J.5)
i.-
PoiiaeryHc.i• bloko-
r- -·
---
Polimer nieregularny ( J .2)
-1-
Polimer regu.larny (J. 1)
Polimer
takty cz- /
__
~
Jednoatka atereopowtarzalna _(J.7)
\
Polimer
ataktyczny (J. 1J)
I
'
ąlok
LSt.er~oblok LI
'-
( J. 19)
~Polimer
•t.ereoregularoy (J. 12)
-
I
I
I
I
Polimer syndiotaktycsny
(J. 11)
t.
--ł JCopoli111er (.).J2) ~Kopolimeryzacja (J.41) I......
....
I
~~i\.'
Polimer izotaktyczny
(J. 10)
Polimer ate- I
reo blokowy
(J.,2J)
Polimeryzacja szczePoliaeryzacja konden• sacyjna (polikondenJ?iona ( J .25)
s~cja) (J.JQ) .
I
1
----
Blokowy poliaer takt.yczny 0.22)
tak- ,...
_ tyczny
(J. 17)
~
-
~· (J.21)
l
l
l
I
Polimeryzacja addycyjńa (J.29) .·
...;... -4
I
-~ny(J.8)
Powtarzalna jed.ńostka konf'iguBlok atakracyjna (J.6)
- tyczny
(J .1 B)
I
I
._
Monomer (2.1)1
Oligomery liac ja c2.J>I
Polimer azczepiony (J.24) ·
-
Monomer
. .
'Polimer blokowy (J.20)
„
Blok nieregularny (J. 16)
Procesy
1-- _ - -- _____ -d Polimeryzacja (2.2) l---ł
Oligoaer .( 1 • 2 )
. ·'
.., Blok {J. 14)
poliaer6w
Kopolimer
bloko~
"'--'
~wy (J.J5)
„••
Kopolimeryzacja.bloko,__
(J.44)
L
•zcze- Kopolimer
piony (J.J6)
-+
-
Kopolimer bezla...-4DY
(J.34)
-)"
"'"~ ' '.
Kopolimeryzacja azczepiona (J.45)
-
X:opoliaerysacja besla~'1na (J.4')
-
Jednostka monomeryczna
(J.26)
Stopień polimeryzacji poliaeru (J.28)
Stopień
--
"
·Kopolimer pr&eKopoliaeryzacja przeaie~ (J.n)
· -~ mienna (J.42)
Hoaopoliaer
'{J.Jl)
.-L
Homopoliaeryzacja
(J.40)
_,,,. Poliaerysacja stereospecy:ticzna (J.46)
------
Poliaeryaacja stereo-
...... selektywna (3.47)
.._.,;
-
polimeryzacji czą
steczki polimeru ( J .27)
POLIMERY -
178
TWORZYwA WIELKOCZĄSTECZKOWE
główny,
TERMINY I ICH DEFINICJE
z
wyłą~eniem
1986
miejsc
połą,c:zenia
(wyraka ze struik-
tua.-y).
3.25 Polimeryzacja szczepiona -
powstaje polimer
~czepiony
polimeryzacja, w której
(wynika z proceSIU).
3.26 Jednostka monomeryczna, mer - . najWli.ększa jednostka
~ons,tytucyjn.a
utworzona z pojedynczej cząsteczki monomeru w procesie polimerymcji (~ynika z procesu).
l ,.... Definicje pierwotne
substancja złoWn.a z cząstec7.ek charaikt.erywie.iJOlkrotinym powitórzeniiem jednego lub wię­
cej rodmjów atomów albo grup aitohlów (jednostek k!OIIlStYtucyjrtych, pOlr. iakireślenie 1.3) ZJWli.ąmnych ze sobą w liczbie
wystall'Cmjącej do utWorzenia zbioru właściwości nie zmiendiających się wyraźcie w wyrok~ dodaillia lub usunięcia
jednej lub kilku jednostek konstytucyjnych (wynika ze
struktury).
U Polimer -
zujących Slię
1.2 OligÓmer - substancja zl!ożona z cząsteczek zawierają­
cych mew.ie1ką liozbę jednego lub więcej rodzajów a,t omów
lub grup atomów (jedI1100tek kioIJ1Stytucyjnych) powtar~alnie
łą<WcJ,Cych si!:. ze sobą. Fizyc.mle właściwości oligomeru zmó.e~
niaj~ się w wyruilk:u dodand.a lub IJSllln.ięcia z jego oząs~i
jednej ,lub kiliklu jednostek konstytucyjnych (wyndika ze
struktuxy).
1.3 Jednostka konstytucyjna -
rodzaj atomów lub grup atomów obecnych w łafrouchu cząsteczkli polimeru albo oligomeru (wyinika ze stiruktuxy).
3.27 Stopień polimeryzacji cząsteczki polimeru - liczba jednostek mcmomeirycmych (me;ów) w oząstec:we polimeru (wy~a z prle<lesu).
3,28 Stopień polimeryzacji polimeru nia polimeryzacji cząsteo7'ek po~eru
uwaga.
średnia wartość stop(wyn~ka z procesu).
~alciy podać sposób Uśrednia!nia: np. IiC2lOOWO
śred1:-ii stopień
polimeryzacji.
poliimeryzacja polegająca
procesie addycji {wynika z i>rocesu);
3.29 Polimeryzacja addycyjna -
na
powta!I'zającym się
3.30 Polimeryzacja kondensacyjna - polimeryzacja polegająca na powtarzającym się procesie kondensacji (tj. z wydzieleniem prostych cząsteczek) (wynika z procesu).
·
3.31 Homopolimer -
monomeru
(wy~a
polimer utwprzony z jednego rodzaju
z procesu).
polimer utwor:rony z więcej niż jednego
rodzaju monomer! (wynika z procesu).
3.32 Kopolimer -
2-
Definicje wtórne
2.1 Monomer -
związek
każda
kopolimer, w którego czą­
steC2lkach -są I'Ozmiesz.czone pr:TJemieninie dwa rodrLaje jedI11ostek m~erycznych (merów) (wyndkia z procesu).
3.33 Kopolimer przemiennr złożony
m.oZe dać jedną lub
nyrch (wynika z procesu).
z cząsteczek, z których
. jednostek konstytucyj-
więcej
2.2 Polimeryzacja. - proces pr.zemiarny monomeru lub mi.e.szallliny m0111omerów w po]j,mer (wyinilk!a z ip;rocesu).
3.34 Kopolime~ bezładny - kopolimer, w którego cząstecz­
kach są rozmieszczone bezładnie dwa (luq więcej) rodzaje
j,ednostek mooomeryozmych (merów) (wyniikia z procesru).
3.35 Kopolimer
2.3 Oligomeryzacja -
piroces przemiany monooner'll lub mi.esmn:iny monomerów w oligomer {WYndilm z procesu).
z
blokowy polimer blokowy u1wOT:ooiny
rodzaju monomeru · (wynika z procesu).
więcej Illiż jednęgo
3.36. KOJ:»O~~~r szczepiony :-- polimer szczepiony utWOtv.ony
z
3-
Określenia
pochodne
polimer, którego cząsteczikli można
jednym ro<Wajem jediniostek konstytucyjnych
z jednailrowym układem sekwencji (wynika ze strui}du;ry).
3.1 Polimer regularny opisać
tyH~o
polimer, którego aząsteczek nie
tyliklo jednym rodzajem jedniost.ek k<IDStytujednaikowym wkładem sekwenicji {w)rnika ze
3.2 Polimer nieregularny można
opisać
cyjinyich z
struktwry).
3.3 Powtarzalna
jednostka konstytucyjna najmniejsza
jednostka konstytucyjna, której powtar1zame op~suje polimer regiulaimy {wynika ·2le striuktury).
blok, który można opisać tylko jednym rodzajem powtarzalnych jedDJOstek k01nSty,tucyjnych
z jednakowym układem sekwencji {wyinika ze str'1lktury).
3.15 Blok regularny -
3.16 Blok nieregularny - blok, którego me , mor.i:na opisać
ty:liko , jednym rodzajem powtaraalnyich jednostek lmnstytucyjn!ch z jedll1aJlrowym układem sekwencji (wynika ze
struktury).
polimer, które~o c:Ząstecmki są zło­
z bloków połąozonyich liniowo w sposób bezpośredni
lub prizez jednostkę kOI11stytucyjną nie będącą częścią bloków (wyndika ze struiktury).
W!lęceJ
ruz Jednego rodz.a.Ju monc>meru (wynika z pil"'OCesu).
3.37 Bipolimer - polimer utworzony z dwóch różnych monomerów (wynilka z procesu).
3.38 Terpolimer - polimer utworzony z trzech różiriych mo~
I11ooneró,w (wyndJka z procesu).
3.39 Kwaterpolimer ~ pol1meT utworzony z czterech róż~
nych monomerów {wynika z procesu).
3.40 Homopolimeryzacja - polimeryzacja, w której powstaje ho1mopolimer (wyn.Lka z procesu).
3.41 Kopolimeryzacja -:- polimeryzacja, w której powstaje
Im-polimer {wynilka z p11ocesu).
3.42 Kopolimeryzacja przemienna - polimeryzacja, w której powstaje kopolimer p'!'zemienny (wynika: z procesu).
3.43 Kopolimeryzacja bezładna polimeryzacja, w której
powstaje kopolimer bezładny (wynika z procesu).
3.44 Kopolimeryzacja blokowa -
polimeryzacja, w której
powstaje lropolimer blokowy (wyimka z procesu).
3.20 Polimer blokowy żone
3.21 Polimeryzacja blokowa. -
polimeryzacja, w
wstaje polimer blokowy (wynika z rirocesu).
~tórej
po-
polimer, iktóregro oząste<;lZlki mają
jeden lub więcej rodzajów bloków połąozóinych ·z :Eańcuchem
głównym jako łańcuchy boCmre, pirzy czym te łańcuchy
boC7Jrle różnią się cechami konstytucyjnymi lub kcmfiguracyjnyrtli od jednostek lmnstytucyjnych twooząicych łańcuch
3.24 Polimer szczepiony -
3.45 Kopolimeryzacja szczepiona - polimeryzacja, w której
pe>wstaje kopołiimer s=zJepiony (wy,ni.ka z procesu).
3.46 Polimeryzacja stereospecyficzna. polimery~cja, w
k!tórej powstaje polimer taktycmy (wyiraka z procesu).
3.47 PoliineryzacJa
stereoselektywna polimeryzacja, w
ktqrej cząstec:zJka Polimeru powsfaje z mdesmnial.y cząste­
czek stereoizomerów monomeru w wynilru przyłączania czą­
steczek ty1ko jednego rod.zaju stereoilZJOmeru (wY'Illika z procesu).
POLIMERY -
1986
TWORZYWA
PRZYKŁADY
WIELKOCZĄSTECZKOWE
17~
rz;awiera fragmenty opisane wzorem (V):
Jednostka konstytucyjna
IV I
Łańc1UJch
polimeru (I)
We fragmencie tym
stytucyjne:
(I)
składa się
następujących
z
-cH 2- , -CH- ,
I
jednostek konstytucyjnych *):
R
występują następują·ce
jednostki kon-
-cH- , -cH 2 cH- ,
I
Ir
Y
R
IVI)
-CHCHz-1
-CHCJ-łr
/
- CH;?(H-
I
I
R
I
R
Illo!
I
R
1111
R
itd.
- CHCH zCHCH2CHCHz-
y
R
lllbl
-CHCHiCH1
I
-CHCHz1
I
CHz- ' - CH-
-
I
R
I
y
ild .
I
y
Strutktmry fragmentu (V) me można opioo.ć za p·omocą tylko jednej spośród powyższych jednostek konstytucyjnych.
Zatem, jeżeli striutkiturę cząsteczek polimeru opisuje wzór
(V) , są to cząsteczik.i polimeru niereguloairnego.
Monomer
R
Cząsteczka
łem
może
monomeru CH,=CHCH=CH,
jednostek konstytucyjnych tyirpiu
Jed ynie dwie pierwsze z 1111ch (Ila i Ilb) stanowią najmrneJsze jedinos tlci cabkiowicie opisujące striUJkitury łańcucha (I).
być
źród­
(VII)
lub
Powtarzalna jednostka konstytucyjna
Z cząsteczki mo nomeru CH,N, pochodzii jednostka konstytucyjna -CH,-. Cząsteczka monomeru
tworzy
Q
Polimer regularny
Kaii:da z jednos tek konistytucyj111ych (Ila) lrub (Ilb) jest powtarzalną j·ed1nostką konstytucyjną, a polimer złoilony z czą­
.s· tećzek, których s· triwkturę można opisać za pomocą w~II'U
(I) , jest poHmerem regrulaJ.'111ym.
N =O
H
jednostkę konstytucyjną
Polimer nieregularny
(VIII)
Pmedstawionego wzorem (III) fragmentu
meriu
cząsteczki
poli-
Cząsteczki monomerów H,N(CH,),NH2 i ClCO(CH!),COCl
w wynd:ku procesu polikondensacji mogą utWIOl'i:yć cząstecrz:­
kę polimell'u regularnego
(Ili)
(IXI
zawierającą
nie moma opioo ć za pomocą jedn ego ty~kio 11odzaju jednostki
konstytucyjnej, n;p. (Ila) lub (Ilb), ·O jednaikiowym układ.z.ie
sekwencji. T·aiki polimer, którego aząstec:nk-i są zło ż,one
z bezładnie rozmies1z ozonych jednostek (Ha) ii (Ilb), op isany
w zorem (Ili), jest polimerem nieregula['n ym.
Polimer, którego cząsteczki są złożQne z bezładnie razmies?JC:nonych jednostek
jednootk.i konstytucyjne
-NH(CH,),NH-
(X)
Blok
Blok regularny
Polimer blokowy
W
-<liCHi-
cząsteczce
flV I
ł
R
polimel'u
(XI)
to bloki, będą.ce blokami regularnymi.
polimeru blokowego (XI) A i B mpgą to . być
Ak, B1, Am i Bn
W
cząsteczce
są
11lp.
•) W niniej szy m opra cowaniu stosuje s i ę za sad ę ovis u struktury
·polimeru (ora z odpowiednich jednostek konstytucy jnych i konfiguracyjnych) „z lewa n a prawo". Za tem uj ę te w nawia sy jednostki
konstytucyjne w ł ań cuchu
-{
THCH2ff1CH2-~H tCH2~H
R
R
R
t
się
I
COzCH3
lal
CH2-
R
za odmienne , choci aż ich w ielokrotne powtórzenie prowadzi do takiego samego polimeru . regularnego .
uważa
-CHCHr
....:cHCHz-
1
ococ~
IXll) '.
lb' I
Kopolimer blokowy
Polimer blokowy, którego cząsteczki zawierają - (Xlla)
( Xllb), jest to kopolimer blokowy, ponieważ (}Ola)
(Xllb) pochodzą z różnych rodzajów monomeru.
180
POLIMERY -
TWORZYW A WIELKOCZĄSTECZKOWE
Polimer szczepiony
są uważane za fragmenty łańcucha głównego. Jeżeli
pochodzą z takiego samego monomeru, jak np.
i
Kopolimer szczepiony
W
cząsteczce
polimeru· szczepionego
AAAAAAAAAAAA
I
Bm
1986
- CH 21HCH=CH2
!XIII)
I
Bn
!Al
regularnymi, łańcuch A
Bn są s:uczepionymi łań­
cuchami bocznymi. Jednostki -A- są miejscami połączenia
łańcuchy A, Bm i Bn są blokami
jest łańcuchem głównym, zaś Bm i
(9
A i B
!XIV)
l
P.Olimer jest po1imerem szczepionym. Polimer szczepiony,
którego cząsteczki składają się z A = (Xlla) i B = (Xllb),
je·s t kopolimerem s:nczepionym.
I
'KONGRESY
WYSTAWY
TRZECIA KONFERENCJA ELEKTROSTATYKI -
ELSTAT '85
, W dniach 19-21 wrzesma 1985 r. odbyła się w, Krakowie
ładunku z jednej strony badanej pcróbki, podczas gdy~. druga
Trzecia Konferencja Elektrostatyiki - Elstat '85. Ta mię­
strona jest ro:upuszczana w rozpuszczalniku (dr R. Kacprzyk
dzynairodowa konferencja została zorganizowana przez Ko- z Instytutu Podstą.w Elektrotechniki i Elektrotechnologii Pomitet , Elektrostatyki Stowarzyszenia Elektryków Polsklich
litechniki Wrocławskiej).
we współpracy z Oddziałem tego Stowarzyszenia w KrakoZjawisko elektry·czności statycznej występuje również w
wie. Współorgani;zatorem k.onferencji było też MinisteTstwo złożach fluidalnych cząstetk polimerów i polega na elektryPr:zemys~u Chemicmego i Lekkiego.
zacji tych cząstek w strumieniu gazu lub cieczy. Badania
Obrady odbywały się w Akademii Góniczo-Hutniczej w
wpływu różnych czynników zewnętrznych (wilgoci, zanieKrakowie. Przewodniczącą komitetu organizacyjnego była
czyszczeń oraz promieniowania jonizującego) na wielkOOć
prof. dr hab. A. Szaynok z Instytutu Fi;z yki Politechniki ładunku el~ktrycznego cząstek zŁoża dotyczyły komunikl(ty
Wrodaiws1kiej . Program naulwwy konferencji był poświęco­ doc. A. Wolnego z Instytutu Inżynierii Chemicznej Poliny zagadnieniom ZJWiązanym ze zjawiskami elektrostatycz- techniki Warrszawskiej o•raz prof. Changa z Kanady.
nymi występującymi w przemyśle. Obejmował on następu­
Ważnym probieinem jest ocena stopnia zagrożenia spawojące grupy tematyczne:
dowanego elektrycznością statyczną w polimerach 'i wyro- generowanie, rozpraszanie i pomiary ładunków elek- bach polimerowych. Kryteria oceny materiałów i wyrobów
tryczinych;
pod tym kątem w1dzenia omówił dr L. Ptasiński z Akade_..:; zagrożenie stwarzane przez eleldiryczność statyczną
mii Gómiczo-Hutmiczej w Krakowie. Stosowane w tym celu
i ochro.na przed nią;
pomiary oporności elektrycznej oraz . elektry2'owania się
- zjawiska elektrostatyczne w układach dyspersyjnych, i rozładowywania polimerów są zależne od wa!'unków dogłównie w elektrofiltrach.
świadczalnych. Powoduje to brak mo·żliwoś.ci jednoznacznej
Podczas konferern.cji wygłoszono 25 20-minutowych wykła­
oceny badanego materiału. Problem metod oceny zagrożeń
dów oraz przedstawiono 23 prace w postaci plakatów. W związanych z występowaniem · elektrycznoś·ci statycznej poobradach brali udział przedstawiciele wielu krajowych ruszył takż2 mgr J. M. Kowalski z Instytutu Chemii Orgaośrodków pxowadzących badania podstawowe i prace technicznei w Warszawie. Autor komunikatu wskazał na konologiczne związane ze zjawiskami elektryzacji. Na liście
nieczność roz)Jatrywania tego problemu w powiązania nie
uczestników konferencji znaleźli się ponadto przedstawiciele
t:irlko z rodzajem materiałów stosowanych w danym wyro- ,
7 krajów (obok krajów europejskich - USA, Kanady i Jabie lub linii technologicznej, lecz także warunkami pracy
ponii).
urządzenia i parametrami pracy poszczególnych wę.złów linii
Znaczna część prezentowanych prac w1iązała się z probletechnologicznej: Zaproponował także pełny cykl badań w
mami elektryczności statycznej występującej w polimerach.
zakresie identyfikacji , oceny i kontroli' zagrożeń związanych
które mają 2'dolność do gromadzenia ładunku elektryczne- z wys tępowaniem elektryczności statyoznej. Zagadnienia te
go. Ładunek ten charakterywje się niejednorodnym rozkła­ wywołały ożyw,ioną dyskusję, w czasie kitórej wskazywano
dem gęstości i wpływa na inne właściwości dielektryczne na kudności związane z · ustalaniem jakichkolwiek krytepolimerów. Przedstawiono wyniki badań wpływu ładunku riów oceny materiałów z punktu widzenia ich zdolności do
zgromadzoneg.o w polimerze na jego przewodnictwo, współ~ elektry:uowania się. Postulowano też rozszer•z enie informacji
czynnik strat dielektrycznych, stałą dielekhryczną i prze- · o właściwościach różnych tworzyw sztucznych w zakres.je
bieg prądu termicznie 'stymulowanego rozładowania iw poli- ich 2'dolności do gromadzenia ładunku elektrostatycznego
propylenie i poli(tereftalanie etylenu) (d!r Z. Zupel oraz
przez podanie np. wartości oporu elektryicznego.
·
dr E . Motyl z Instytutu Podstaw Elektrotechniki i ElektroJ.ednym ze sposobów zmniej:s zenia zdolności tworzyw
sztucznych do elektryzowania się jest zmniejszenie ich oportechnologii Politechniki >Vrocławskiej). Wyniki badań dotyczących wpływu ładunku elektrycznego na prąd ładowania
ności elektrycznej. · Można to osiągnąć dzięki wprowadzeniu
i rozładowania w funk,cji temperatury i czasu w PS oraz środków anfysfatycznych. Pr«)dukcję i kierunki zastosowań
kraiowych środków antystatycznych1 do polimerów i ich wyPCW przedstawił prof. K. Ohara z Japonii.
robów omówił dr A. Pasternak z Politechni>ki Wrocław­
Omawiano także problemy związane z pomiarem wielskiej. Głównym producentem tych środlków jest PPH
kości .! ładunku elektrycznego gromadwnego w polimerach.
„POCh" Gliwice. Mogą one być stosowane do różnych poliPrzedstaiwiono metodę oceny ro'.llkładu teg.o ładunku polegającą na pomiarze efektywnej gęstości powierzchniowej
merów (PCW, PE, PP, PS, PA, żywice poliestrowe). Sposoby