Wybrane aspekty ekologii Osmoderma Barnabita Motsch. w lesie

Wybrane aspekty ekologii Osmoderma Barnabita Motsch. w lesie

Wybrane aspekty ekologii
Osmoderma barnabita Motsch.
w lesie naturalnym
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Jerzy M. Gutowski, Krzysztof Sućko
Europejskie Centrum Lasów Naturalnych IBL w Białowieży
przy współpracy z A. Bohdanem i S. Zielińskim
Konferencja pt. „Pachnica dębowa (Osmoderma eremita), jako przykład gatunku
parasolowego. Martwe drewno, a różnorodność biologiczna ekosystemów leśnych”,
Puszczykowo, 27-28 kwietnia 2011 r.
Puszcza Białowieska – najlepiej zachowany masyw leśny na Niżu
Europy
Uznawana za las modelowy, wzorzec, do którego mogą być
odnoszone wszelkie obserwacje i badania przyrodnicze w lasach
liściastych i mieszanych tej strefy klimatycznej
Stanowi
refugium
dla wielu
reliktowych,
puszczańskich
gatunków w skali
całego
kontynentu
Fot. J.M. Gutowski
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Pachnica dębowa Osmoderma barnabita
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
otw
earjndąck
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
Fot. J.M. Gutowski
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
zrochdikplebętśw
ąs
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
pachnica dębowa
- larwa
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
otw
earjndąck
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
Fot. M. W. Kozłowski
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
zrochdikplebętśw
ąs
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Metodyka
Badania prowadzono w 2010 r. w najlepiej zachowanych lasach
Puszczy Białowieskiej, poza granicami BPN
Poszukiwano drzew dziuplastych i sprawdzano próchnowiska pod
kątem obecności pachnicy dębowej. Penetrowano zarówno drzewa
stojące, jak i niedawno ścięte, bądź wywrócone przez wiatr.
W przypadku drzew stojących o dziuplach niedostępnych do badań
(otwór zbyt mały, położenie zbyt wysokie) poszukiwano odchodów
i/lub szczątków imagines u podnóża pnia
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Po stwierdzeniu obecności pachnicy, odnotowywano gatunek i średnicę
zasiedlonego drzewa, stopień żywotności lub rozkładu substratu oraz
inne parametry charakteryzujące środowisko
(warunki świetlne, siedlisko)
Odnotowywane też inne gatunki chrząszczy zasiedlające próchnowiska
Odczytywano współrzędne geograficzne,
korzystając z odbiornika GPS.
Sporządzano dokumentację fotograficzną
Jako materiał do oznaczeń i dowodowy
pobierano martwe okazy oraz ich
pozostałości i pochodne – wylinki larw,
szczątki imagines, puste kokolity,
odchody
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Z uwagi na ograniczenia czasowe,
eksploracji poddano tylko część
potencjalnych miejsc występowania
Aby scharakteryzować wybiórczość środowiskową pachnicy (poza
informacjami zebranymi bezpośrednio w terenie) skorzystano z
danych zawartych w Planie urządzenia lasu
Obliczono współczynnik wybiórczości środowiskowej, biorąc pod
uwagę typy siedliskowe lasu (D):
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
D = r/p
r – procent stwierdzeń analizowanego gatunku w obrębie danego
siedliska,
p – procent powierzchni danego siedliska w stosunku do całej
analizowanej powierzchni.
Przeanalizowano udział
stwierdzeń pachnicy w
zależności od klasy wieku
i miąższości drzewostanu,
uwilgotnienia siedliska,
a także od gatunku drzewa
żywicielskiego
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Aby scharakteryzować warunki
mikrośrodowiskowe
wykorzystano dane dotyczące
zacienienia stanowisk zebrane
przez autorów
Stwierdzone stanowiska
pokazano na mapach,
korzystając z programu
Quantum GIS
Wyniki
Znaleziono 114 stanowisk Osmoderma barnabita w miejscach:
- mocno zacienionych - 60,52%
- umiarkowanie ocienionych - 27,19%
- nasłonecznionych - 1,75%
- nieokreślonych względem ocienienia - 10,52%
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Fot. J.M. Gutowski
Rozmieszczenie stanowisk
Osmoderma barnabita
w gospodarczej części
Puszczy Białowieskiej,
na podstawie badań z 2010 r.
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Ślady bytowania Osmoderma barnabita znajdowano najczęściej na
drzewach stojących – prawie 80%, w tym w większości na żywych
(53,63%)
Na drzewach leżących – 20,01%
Wiek zasiedlanych drzew:
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
otw
earjndąck
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
Fot. J.M. Gutowski
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
zrochdikplebętśw
ąs
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Klasa wieku
drzewostanu
Udział
procentowy
III
IV
V
VI
VII
VIII
4,31
0,86
0,86
3,45
2,59
18,97
VIII
i wyższe
67,24
Drzewa żywicielskie Osmoderma barnabita w Puszczy Białowieskiej
Procent
stwierdzeń
Gatunek drzewa
Acer platanoides L.
Liczba
drzew
1
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
Grubość w miejscu
stwierdzenia
MIN
MAX
Średnia
0,89
80
80
80
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Carpinus betulus L.
2
1,79
35
45
40
Fraxinus excelsior L.
16
14,29
32
105
53
Quercus robur L.
91
81,25
35
200
108
Tilia cordata Mill.
2
1,79
90
130
110
112
100
32
200
99
Razem
25
15
10
,
5
law
r
rA
m
ęszżópo
otw
earjndąck
yzindw
ecoakrphtC
81-90
71-80
61-70
51-60
lis
eain
arok
zw
41-50
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
zrochdikplebętśw
ąs
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
grubość w miejscu stwierdzenia
Rozrzut grubości (cm) zasiedlanych pni przez pachnicę dębową
w Puszczy Białowieskiej
>151
zyrełw
ndpcshu
141-150
chatyrlei
131-140
suem
rdgli
121-130
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
cazew
okrpind
zyrew
nd,lisktog
111-120
em
A
p
101-110
law
A
rzido
zredp
zreC
pto
łypw
il
91-100
0
<41
liczba drzew
20
Wybiórczość Osmoderma barnabita względem
siedliskowych typów lasu
Siedliskowy
typ lasu
LMśw
LMw
Lśw
Lw
OlJ
Procent
stwierdzeń
pachnicy
dębowej
w obrębie
danego
siedliska
9,65
5,26
36,84
36,84
11,40
Procent
Współczynnik
powierzchni
wybiórczości
danego siedliska środowiskowe
j
w stosunku do
całej analizowanej
powierzchni
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
15,6
6,4
22,2
15,3
9,0
0,62
0,82
1,66
2,41
1,27
W próchnowiskach stwierdzano też okazy lub szczątki innych owadów
z rzędu Hymenoptera, m.in. Vespidae
i Coleoptera, m.in.: Boridae, Buprestidae, Carabidae, Cerambycidae,
Chrysomelidae, Cucujidae, Curculionidae, Elateridae, Geotrupidae,
Lucanidae, Staphylinidae, Tenebrionidae
Niektóre chrząszcze oznaczono do gatunku: Agrilus biguttatus,
Anoplotrupes stercorosus, Boros schneideri, Calosoma inquisitor,
Cucujus haematodes, Cychrus caraboides, Stenomax aeneus,
Prionus coriarius, Protaetia lugubris, Selatosomus cruciatus,
Sinodendron cylindricum
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Jedynie P. lugubris jest stałym mieszkańcem dziupli, który zasiedla
próchnowiska często wspólnie z pachnicą dębową
Odnotowano szereg niespotykanych, lub rzadko spotykanych
zjawisk dotyczących preferencji siedliskowych i troficznych
pachnicy dębowej:
● Zasiedlanie przez pachnicę warstwy podkorowej, zamiast dziupli.
Larwy zasiedlające drzewa w taki (podkorowy) sposób mają jednak
mniejsze szanse na przeżycie i osiągnięcie postaci imaginalnej ze
względu na presję ze strony ptaków oraz mniej stabilne warunki
termiczno-wilgotnościowe
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
● Obecność pachnicy w licznych drzewach wywróconych przez wiatr,
w tym pozostających od dłuższego czasu w pozycji poziomej (ponad
20%). Świadczy to o tym, że gatunek ten może kończyć z
powodzeniem swój rozwój w dziuplach zasiedlonych gdy drzewo
stało, a obecnie pozostających w pozycji poziomej, o ile wyloty tych
dziupli zabezpieczone są przed deszczem i działalnością drapieżników.
Nie można wykluczyć nowego zasiedlania takich dziupli
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Żerowiska pachnicy pod korą dębu
Fot. A. Bohdan
● Zasiedlanie konarów drzew o niewielkiej średnicy, nawet o grubości
32 cm
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Fot. A. Bohdan
● Zasiedlanie przez
pachnicę drzew mocno
zacienionych, co wynikało
z bliskiego sąsiedztwa
innych drzew o wielkich
gabarytach
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Martwy, zacieniony dąb
z pachnicą
Fot. A. Bohdan
● Częste zasiedlanie przez pachnicę jesionu wyniosłego i związana
z tym stosunkowo duża liczba stanowisk pachnicy w siedliskach
wilgotnych – głównie olsach jesionowych, oraz na pograniczu olsów
i grądu
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Fot. A. Bohdan
Pachnica w jesionie,
na wys. 20 m
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
otw
earjndąck
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
Fot. A. Bohdan
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
zrochdikplebętśw
ąs
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Odchody pachnicy wewnątrz dziupli
w jesionie
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Fot. A. Bohdan
● Zasiedlanie przez pachnicę dziupli w martwych drzewach, z których
wiele było pozbawionych kory, a drewno znajdowało się w bardzo
zaawansowanym stadium rozkładu. Drzewa takie w wielu przypadkach
znajdowały się w dużym, ewentualnie średnim zacienieniu, co chroniło
próchnowiska przed zbytnim przesuszeniem, uważanym za jedno z
głównych zagrożeń dla pachnicy
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
otw
earjndąck
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
Żerowiska pachnicy
w konarze dębu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
zrochdikplebętśw
ąs
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Fot. A. Bohdan
Martwy dąb szypułkowy
zasiedlony przez pachnicę
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
otw
earjndąck
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
Fot. A. Bohdan
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
zrochdikplebętśw
ąs
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Konkluzje
► Pachnica dębowa, generalnie preferując miejsca
nasłonecznione, potrafi także dobrze egzystować w miejscach
zacienionych.
Niewielka liczba informacji
literaturowych o wymienionych
zjawiskach wynika
prawdopodobnie z koncentracji
dotychczasowych badań nad
pachnicą na terenach nieleśnych
oraz istnienia stosunkowo
niewielkiej liczby starych drzew
liściastych w zwartych
kompleksach leśnych poza Puszczą
Białowieską i kilkoma innymi
obszarami w kraju
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Fot. D. Gutowski
► Uważamy, podobnie jak Kadej i Smolis (2008), że badania
i działania ochronne dotyczące tego gatunku powinny się w
pierwszej kolejności skoncentrować na populacjach zasiedlających
rozległe, w miarę naturalne kompleksy leśne. Większość danych
o pachnicy dębowej, gatunku pierwotnie leśnego, pochodzi bowiem
ze środowisk mocno antropogenicznie przekształconych, wtórnych
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Fot. J.M. Gutowski
► Przytoczone dane, a także inne, tutaj nie cytowane sugerują,
że preferencje Osmoderma barnabita względem drzew, w których
się rozwija, mogą być odmienne w różnych środowiskach
(samotne, nasłonecznione drzewa vs. drzewa w zwartym
drzewostanie) i rejonach geograficznych
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
► Gatunek ma w Puszczy Białowieskiej szanse trwałego
bytowania z uwagi na obfitość drzew dziuplastych, rozległość
i ciągłość siedliska. Jak wskazują dane historyczne, bytuje tu
od dawna i nie przeszkadza mu zacienienie dolnych części
większości drzew
► Należy zrezygnować w Puszczy Białowieskiej z proponowanego
przez zwolenników ochrony czynnej „odsłaniania” i
„prześwietlania” stanowisk pachnicy i innych gatunków, a skupić
się na zapewnieniu w otoczeniu stwierdzonych stanowisk (oraz
pomiędzy nimi) ciągłości pokoleniowej skupisk drzew, które
w dłuższej perspektywie czasowej będą mogły być zasiedlone
przez kolejne generacje chronionych chrząszczy. Takie działanie
zapobiegnie izolacji poszczególnych stanowisk oraz umożliwi
rozprzestrzenianie się cennych
gatunków na dotychczas
niezasiedlone obszary Puszczy
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
otw
earjndąck
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
Fot. J.M. Gutowski
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
zrochdikplebętśw
ąs
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
► Uzyskane wyniki wskazują, że również gospodarcza część
Puszczy Białowieskiej zachowała w wielu miejscach swój naturalny
lub zbliżony do naturalnego charakter. Dalsze poszukiwania
pozwolą na odkrycie kolejnych stanowisk pachnicy. Praktycznie
wszystkie wydzielenia z drzewostanami starszych klas wieku, jeżeli
tylko zachowały się w nich drzewa dziuplaste, stanowią faktyczne
albo potencjalne siedliska owego gatunku
► Reasumując: ze względu na miejscowy niedobór martwego
drewna, zdarzające się przypadki fragmentacji i usuwania
zasiedlonych drzew, izolację niektórych stanowisk, ingerencję
w drzewostanach zbliżonych do naturalnych, nie można określić
stanu siedlisk badanego gatunku w gospodarczej części Puszczy
Białowieskiej jako odpowiadającego naszym oczekiwaniom,
zwłaszcza w dłuższej perspektywie czasowej
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Fot. J.M. Gutowski
Fot. J.M. Gutowski
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
otw
earjndąck
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
Wycięty dąb
z próchnowiskiem
zasiedlonym przez
pachnicę dębową
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
zrochdikplebętśw
ąs
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Wizja ochrony pachnicy dębowej i innych cennych
gatunków saproksylicznych w Puszczy Białowieskiej
w przyszłości?
- umiarkowanie optymistyczna, bo
- prawie gotowy jest plan ochrony BPN
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
- zaawansowane prace nad przygotowaniem projektu zadań
ochronnych dla obszaru Natura 2000 „Puszcza Białowieska”
- zaawansowane prace nad przygotowaniem nowego Planu
Urządzenia Lasu dla puszczańskich nadleśnictw
- stopniowe zmniejszanie pozyskania drewna w PB
z około 146 tys. m3 w latach poprzednich do około 50 tys. m3 w br.
law
r
law
A
rzido
zredp
em
A
p
w
souem
kdgry
ępżn
cazw
okrp
suem
rdgli
zreC
pto
cazew
okrpind
łypw
il
zyrew
nd,lisktog
chatyrlei
rA
m
ęszżópo
zyrełw
ndpcshu
ąsazrch
caw
hstyinoruzdkłepż
sadm
o
otw
earjndąck
zrochdikplebętśw
ąs
yzindw
ecoakrphtC
lis
eain
arok
zw
law
C
nreto
eain
ailzngurtbo
atn
Dziękuję za uwagę