Pobierz artykuł

Ortoreksja. Przyczyny, objawy, skutki
i leczenie niebezpiecznie zdrowej
diety
Dbałość o odpowiednio zbilansowaną dietę jest jak najbardziej pożądanym
nawykiem. Motywacją do podjęcia zdrowego sposobu odżywiania zazwyczaj
jest poprawa kondycji fizycznej i chęć uniknięcia chorób cywilizacyjnych,
które w większości są wynikiem nieprawidłowych nawyków żywieniowych.
Brak dystansu do wszechobecnych nowinek dotyczących prawidłowej diety,
może być jednak niebezpieczny dla naszego zdrowia.
Co to jest ortoreksja?
Ortoreksja (łac. Orthorexia nervosa) to patologiczna obsesja na punkcie
spożywania wyłącznie zdrowej żywności. Po raz pierwszy chorobę tę opisano w
latach 90-tych ubiegłego stulecia. W książce pt. „W szponach zdrowej żywności” swoje
zmagania ze schorzeniem opisał amerykański lekarz – Steven Bratman. W dzieciństwie
cierpiał na alergię pokarmową, przez co został zmuszony do wykluczenia pewnych
pokarmów ze swojego jadłospisu.
W wieku dorosłym zauważył u siebie symptomy zaburzenia. Uświadomił sobie, że jego
życie podporządkowane jest obsesyjnej dbałości o jakość codziennych posiłków.
Ortoreksja – przyczyny
Ortoreksja jest jednostką chorobową o podłożu psychologicznym. W przeciwieństwie
do anoreksji czy bulimii, nie towarzyszy jej chęć osiągnięcia upragnionej sylwetki czy
utraty wagi. Podstawową motywacją jest troska o własne zdrowie.
Z mediów otrzymujemy liczne, często sprzeczne ze sobą wskazówki, na temat
prawidłowej diety. W natłoku informacji nietrudno jest się zagubić. W rezultacie szybko
można stracić kontrolę nad sposobem swojego żywienia. Nie jest trudno popaść w tego
rodzaju uzależnienie. Tak naprawdę granica pomiędzy normą a stanem chorobowym
jest niezwykle cienka. Choć pobudki są słuszne to paradoksalnie, ortorektyk zamiast
poprawiać stan swojego zdrowia, rujnuje je.
Ortoreksja – objawy
Ortorektycy unikają spożywania określonych pokarmów i sposobów obróbki
żywności, ponieważ uważają je za szkodliwe dla zdrowia. Przygotowanie
posiłków staje się bardzo czasochłonne i dosyć uciążliwe. Wymaga planowania i wyboru
odpowiednich artykułów spożywczych. W rezultacie staje się życiowym priorytetem, od
którego ortorektyk uzależnia swoje codzienne funkcjonowanie.
Ortoreksja – skutki
Pozbawiony odpowiednich składników mineralnych organizm staje się osłabiony i
zaczyna nieprawidłowo funkcjonować. Objawy ortoreksji dotyczą zarówno sfery
fizycznej i psychicznej.
Restrykcyjne przestrzeganie określonego reżimu żywieniowego związane jest
zazwyczaj z wykluczeniem całych grup pokarmowych z jadłospisu. Zaburzenie często
związane jest z obniżeniem masy ciała. Ortorektycy z powodu niedoborów borykają się
z anemią
i osteopenią, która z upływem czasu przechodzi w osteoporozę. Ortoreksja może
prowadzić do ciężkiego niedożywienia organizmu. Powoduje też gwałtowny
spadek odporności i zatrzymaniem miesiączkowania u kobiet. W skrajnych
wypadkach, może być nawet przyczyną śmierci.
Choroba związana jest też z obniżonym poczuciem własnej wartości. Osoby dotknięte
ortoreksją miewają częste wahania nastrojów. Czują silne poczucie winy lub miewają
napady paniki w momentach jakichkolwiek odstępstw od założonego sposobu żywienia.
Często rezygnują też ze spotkań towarzyskich przez co czują się osamotnione.
Izolacja społeczna ma stanowić sposób eliminacji niepożądanych zachowań i
konsumpcji niezdrowych posiłków. Jakość posiłków staje się ważniejsza, niż relacje
towarzyskie, a nawet rodzinne. Ich życie podporządkowane jest odżywianiu.
Ortoreksja – leczenie
Liczba osób dotkniętych ortoreksją stale wzrasta. Według doniesień naukowych,
najczęściej zapadają na nią dobrze sytuowane, wykształcone kobiety, będące w wieku
ok. 30 lat. Schorzenie coraz częściej dotyczy również mężczyzn.
Co robić w przypadku, gdy zainteresowanie zdrową żywnością wymyka się spod
kontroli i troska o jakość posiłków przeradza się w obsesję?
Ortoreksja, podobnie jak inne zaburzenia odżywiania, wymaga leczenia. Sposobem
walki z chorobą jest terapia poznawczo-behawioralna. Kuracja ma na celu
wywołanie u pacjenta zmiany sposobu myślenia o jedzeniu. Zalecana jest również
suplementacja diety, aby wyrównać niedobory witamin i składników mineralnych, które
powstały na skutek spożywania niepełnowartościowych posiłków.
Nasza wiedza na temat tej choroby jest jeszcze stosunkowo niewielka. Do tej pory nie
ustalono jednolitych kryteriów diagnostycznych. Jednym ze sposobów jej
diagnozowania jest tzw. Test Bartmana. Na podstawie jego wyniku, stwierdza się
czy ankietowana osoba charakteryzuje się prawidłowym stosunkiem do jedzenia, czy
jest ona fanatycznym zwolennikiem zdrowej żywności. Inną metodę –
kwestionariusz ORTO 15 stworzył włoski badacz Lorenzo Donini. Częściowo
opiera się ona na kryteriach poprzednio wymienionego testu.
Dobre intencje mogą doprowadzić do opłakanych skutków, jeżeli w porę nie dostrzeże
się problemu. W kwestii odżywiania najlepiej jest zachować rozwagę. Dobrze jest
zadbać o odpowiednie urozmaicenie codziennych posiłków i nie popadać w żadne
skrajności.
Literatura:
1. Bratman S, Knight D. Health food junkies. Broadway Books, New York, 2000.
2. Janas-Kozik M, Zejda J, Stochel M, Brozek G i wsp. Ortoreksja – nowe
rozpoznanie?. Psychiatr Pol. 46 (3). s. 441-50. 2012.
3. Kędra E. Zaburzenia odżywiania – znak naszych czasów. Piel. Zdr. Publ. 1 (2), s.
169-175. Wrocławski Uniwersytet Medyczny.
4. Donini L, Marsili D, Graziani M, Imbriale M, Cannella C. Orthorexia nervosa:
validation of a diagnosis questionnaire. Eat Weight Disord 10 (2), s. 28-32.
Author: Justyna Piekara
Link do artykułu: http://bonavita.pl/ortoreksja-przyczyny-objawy-skutki-i-leczenieniebezpiecznie-zdrowej-diety