Monte Cassino
Transkrypt
Monte Cassino
CZERWONE MAKI NA MONTE CASSINO ZMIENIAJA KOLOR Intensyw na i zdecydow anie antypolska propaganda ukraińs kich nacjonalistów na Zachodzie stw arza konieczność reakcji z naszej strony chociażby dla spro stowania ich nieuzasadnionych pretensji i urojonych zarzutów. Oto dwa w yjątki z ukraińskich publikacji, których treść sama w sobie świadczy o wrogim nasta wieniu do Polaków. Artykuł pierwszy. N ajbardziej jaskrawym przy kładem tej kłamliwej działalności jest sprawa polskiego zwycięstwa pod Monte Cassino poruszona na łamach wychodzącego w Nowym Jorku w języku angielskim czaso pisma “Ukrainian Echo”. Pismo to ogłosiło długi artykuł, w któ rym autor czy też autorzy przy znają swojej narodowości wspó łudział i główną rolę w zdobyciu Monte Cassino. Oto w skrócie treść artykułu z uwzględnieniem niektórych wyjątków w dosło wnym tłumaczeniu. W myśl zawartych w “U krai nian Echo" wiadomości, finanso wana przez “Ukrainian Free U ni versity Foundation Inc." grupa Ukraińców udała się do Monte Cassino, by na miejscu stwierdzić ukraiński wkład do tego zwycię stwa. Podczas zwiedzania “Pol skiego Cmentarza Wojskowego (nazwa podana w cudzysłowie) zwiedzający byli w prost zasko czeni ilością ukraińskich' nazwisk na nagrobkach i z oburzeniem skonstatow ali, że ich żołnierze, ich “narodow i bohaterzy” , któ rych narodowości nie uznano za życia, nie zostali uhonorowani jako tacy naw et po śmierci. Dla zadośćuczynienia "sp raw ied li wości historycznej” na grobach dom niem anych Ukraińców za tknięto żółto-sine flagi i złożono czerwone róże oraz odprawiono k ró tk ą ceremonię przy Ołtarzu Pokoju. W dalszej kolejności programu, grupa ta udała się do przeora B enedyktynów ojca B ernarda D ’Onario celem przedstawienia “ faktu", że wielu Ukraińców leży pochowanych na tym cmentarzu. W w yniku tej interwencji przor k la s z to ru p rz y rz e k ł w łączyć "u k ra iń sk i w kład do zwycię stw a” do przyszłych publikacji klasztornych. Następnie grupa ta pow ołała do życia “Ukrainian Students Monte Cassino Com m ittee", którego głównym zada niem będzie sprostow anie tej "narodowej niesprawiedliwości”. Ustanowiono również, że każdy dzień 8-go września (dzień śmier ci patriarchy ukraińskiego Josyfa Slipija) odprawiana będzie msza św. za “setki i tysiące ich bohate rów." H IS T O R Y C Z N E Z W IĄ Z K I MIĘDZY EMIGRACJĄ W BRAZYLII I USA A POLSKĄ Ostatnio ukazała się ciekawa książka pt. Writing Home: Immi grants in Brazil and the United States 1890-1891, której kompi latorami są Witold i Marcin Kula, Nina A ssorodobraj-K ula i dr Josephine Wtulich (Boulder, 1986 698 p., East European Mono graphs). Jest to zbiór około 350 listów naszych wychodźców z Brazylii i Stanów Zjednoczo nych, pisanych do ich rodzin w Polsce pod koniec XIX w., choć niektóre z tych listów nadcho dziły też z Anglii, Niemiec i Włoch, a więc z drogi wiodącej naszych rodaków za ocean. W listach tych, pisanych prze ważnie po polsku, choć nie brak ich w innych językach, włączając litew sk i,' rosyjski i żydowski, przejawia się troska tych emi grantów, szukających za Ocea nem lepszych warunków życia. Ich większość stanowili m ałorol ni lub bezrolni chłopi, którzy byli do tego kroku zmuszeni z powodu braku ziemi oraz przeludnienia w pewnych obszarach Małopolski i Kongresówki. Była to więc typo wa emigracja “za chlebem", nie jednokrotnie omawiana w naszej literaturze przez Dygasińskiego, Konopnicką i innych pisarzy. W wielu wypadkach nasze masy emigracyjne pragnęły się też uwolnić od “pańszczyzny", a w jeszcze większej mierze od skut ków antypolskiej polityki Rosji i Niemiec, które prowadziły kolo nizację ziem polskich swoimi ziomkami. Narzucono w tedy Po lakom ograniczenia w używaniu przez nich języka polskiego w szkołach, kościołach, sądach i administracji publicznej. Dawało się to mniej odczuwać pod zabo rem Austrii. Złożone te przyczyny emigracji polskiej pod koniec XIX wieku urabiały w rozmaitych stopniach mentalność tych rolników wy chodźców, głęboko przywiąza nych do tradycji religijno-pa triotycznej i do posiadania w ła snego kawałka ziemi. Swego cza su om aw iało to d oskonale studium socjologiczne prof. F. Znanieckiego, a obecnie antro pologicznie i dem ograficznie analizuje to dr. Josephine Wtu lich, która to zagadnienie rów nież przestudiowała po obu stro nach Atlantyku. Dochodzimy w ten sposób do bardziej racjonal nej syntezy polskiego m chu emi gracyjnego, który stanowi ważny przyczynek do poznania dziejów Polonii w dwóch największych krajach Nowego Świata. Dodać tu wypada, że warunki pracy naszych wychodźców były dia m etralnie odmienne w tropikal nej Brazylii od umiarkowanego klimatu w USA, co oczywiście nie mogło się nie odbić na wydajno ści i plonach naszej pracy braci emigracyjnych. Ta osobliwa praca biograficzno-wspom inkarska pp. Kulów została przetłumaczona na język angielski przez socjologa-lingwistę dr. Wtulich, która także zao patrzyła, ją obszerną przedmową naukową i obfitymi przypisami, k tó re d oskonale u zu p ełn iają tekst polski (Warszawa, 1972)., a pod wielu względami go prze wyższają, także pod względem obiektywizmu interpretacyjnego. Właściwie można powiedzieć, że tekst ameiykański oparty jest na solidniejszych podstawach histo ryczno-socjologicznych, aniżeli tekst polski. Choć sama treść tej książki obejmuje okres lat 1890tych, przedstawia ona w ogólnym zarysie trudne warunki jakie towarzyszyły naszej emigracji na przestrzeni XIX wieku, ani też się nie zmieniły jej motywacje poli tyczne, jakie wyrosły ze stale pogarszających się warunków gospodarczych PRL pod reżimem kom unistycznym . K ilkuletnie prace badawcze, związane z wy daniem tej książki przez dr Wtu lich, były sponsorowane przez Polish American Historical As soc. i znalazły poparcie finansowe komórki badawczej Uniwer sytetu w Baltimore, centrum ba dawczego historii emigracji Uni wersytetu Minnesota, National Endowment for the Humanities oraz Intern. Research and Ex change Scholars’ Program Dr E.S. URBAŃSKI PO WYPOCZYNEK NA ZIELONĄ TRAWKĘ Sturaj(|cy siq o stoły pobyt w USA Імг>«пім ійіівїв Irnrvust аА » nogo. “ Prawo emigracyjne dU W kolejnym n a św ie tle n iu "U krainian Echo" podaje awoją statystykę narodowościową Ii-go Korpusu gen. Andersa. Dowia dujemy się z niej, że co najmniej 30% żołnierzy pochowanych na cmentarzu Monte Cassino było narodowości ukraińskiej, że co najmniej 12-15 tysięcy U kraiń ców brało udział w zdobywaniu klasztoru i że oddziały polskie o ukraińskiej większości poniosły najcięższe stra ty w w alkach wręcz o wzgórze . . . ! Każdy Polak, który służył w Korpusie gen. Andersa i który był świadkiem tworzenia tej jednost ki na terenie Związku Sowieckie go, bardzo dobrze wie, jak ciężko było wydostać z Rosji obywateli polskich narodowości ukraiń skiej, których Rosjanie uważali za obyw ateli sowieckich. Nie można zaprzeczyć, że pewna ilość Ukraińców przedostała się do armii polskiej. To byli ci, którzy podali się za obywateli polskich i mieli wyjątkowe szczeście im Sow ieci uw ierzyli. Obecność Ukraińców w oddziałach pols kich była tak nieliczna, że przy pisywanie sobie niemal 50 pro cent stanu korpusu jest po prostu śmieszne. Rozpoznawanie naro dowości z nazwisk na nagrob kach jest tak bezsensowne jak twierdzenie, że każdy Ukrainiec, którego nazwisko kończy się na “ski" jest Polakiem. Artykuł drugi. Mamy przed sobą wyjątek z książki Danyła Shumuka p.t. “Life Sentence" wydanej przez Canadian Institute of Ukrainian Studies. University of Alberta, Canada. Mentalność ukraińskich nacjonalistów ujaskrawia się naj bardziej w jednym z ustępów, który podaję poniżej: Na zarzut mordowania Pola ków oburzony Ukrainiec odpo w ia d a :* ^ co zrobili Polacy Ukraińcom w rejonie Cholm?? W samym tylko miesiącu marzec i kwiecień 1942 roku Polacy spalili około 40 wiosek ukraińskich, 130 cerkwi i wymordowali 34 tysięcy iudzi. Tratowali konno naszych duchownych, a po tym ich poza bijali. Gwałcili dziewczęta na oczach rodziców, a następnie pozabijali tak rodziców jak i dziewczęta." Ten chorobliwy twór ukraiń skiej nacjonalistycznej propa gandy ubliża nam wszystkim bez względu na to z jakiej części Polski pochodzimy. Przedstawia nie nas jako barbarzyńców jest absolutnie niezgodne z cechami naszego narodowego charakteru. Akcje polskich oddziałów armii podziemnej w tych czasach i na tym terenie miały charakter wy łącznie obronny i w żadnym wypadku nie były kierowane przeciw niew innej ludności ukraińskiej. Nie ludność ukraiń ska, lecz polska była przedmio tem zbrodni popełnianych przez UPA. Jest rzeczą zastanawiającą, że dotychczas żaden z naszych przy wódców, żadna organizacja weterańska czy społeczna a przede wszystkim polskie środki maso wego przekazu nie zabrały głosu w tej sprawie. Chyba nikt z Polaków, który uznaje wielkość czynu zbrojnego naszego oręża pod Monte Cassino, nie zamierza dzielić się nim z grupą skompro mitowanych ukraińskich nacjo nalistów. Chyba każdy z nas przyznaje, że pamięć pomordowanych przez UPA w Galicji i na Wołyniu podczas II wojny światowej, za sługuje na poszanowanie. Jeśli nie będziemy protestować prze ciwko profanacji naszej przeszło ści i pamięci polskich ofiar, to nasz wkład do II wojny światowej będzie tylko taki, na jaki poiwoli nam obca i wroga propaganda. Kudolf Veit Koło Lwowian w Chicago I* r* fj r. s $ nowy dziennik .. pous н'АЙ'ейićAn DAILYNEWS mm © (USPN 399-260) PIĄTEK. 18 LIPCA—FRIDAY. JULY. 18 1986 strona 5 — W s p ó łc z e sn y . w id o k n a k la s z to r na M o n te C assino u m ir n POD MONTE CASSINO Od kolegi ze służby w II Korpusie otrzymałem artykuł pod tytułem “ Monte Cassino Committee conducts research” zamieszczony w ukraińskiej gazecie "U krainian Echo” z 26 m arca br. Mniejsza o datę. Artykuł dotyczy bowiem tem atu, ~ ograniczona c ź a s e n l ? ^ T * Sprawa zaczęła się od tego. że grupa ukraińskich studentów, .zwiedzając •cm entarz, n a' Monte 'Cassino . w ram ach' pielgrzymki pod hasłem J ‘Sladam i naszych ojców ’po ^Europie’’, stwierdziła " z przykrością’/ t e n a grobach żołnierzy ' noszących (według nich) ukraińskie nazwiska, nic wykazano ich . naródowości'. Postanowiono napraw jć tę "niesprawiedliwość” i dla realizacji tego zam iaru powołano do życia 14 września ' 1984 r. Ukraiński Komitet Studentów Monte Cassino. (Ukrainian ZBIGNIEW RACIĘSKI oiuaenis monie Cassino Committee). Komitetowi patronuje d r Goy, jak się zdaje profesor Wolnego Uniwersytetu Ukraińskiego. ..K om itet zaczął prace ód dokonania spisu poległych pod Monte Cassino — co chyba nie nastręczało trudności — oraz, od starania się o stwierdzenie/ilu Ukraińców służyło w II Korpusie gerterała Andersa. Zainteresował się też Komitet stroną prawną W łasności: ^»'>cmenta r z a / ^ j a к również tym, kto ponosi koszta jego utrzymania. 26 lipca 1985 r. uczestnicy" kolejnej pielgrzymki "Siadami naszych ojców po Europie" znów odwiedzili cm entarz na Monte Cassino. Odprawiono mszę świętą żałobną j złożono czerwone róże na grobach żołnierzy, których uznano za Ukraińców. Następnie uczestnicy ; pielgrzymki zwiedzali odbudojvany klasztor. P rzyjął ich opat, ks. Bernardo d ’Onario, który mówiąc że na cm entarzu pochowani są obok . Polaków Ukraińcy, Białorusini, i żydzi, , wskazałS±£i roby zgrupowane ■ śą w * osobnycfi sekcjach. W, dyskusji, jaka się rozwinęła' Żukęąińsćy studenci wyrazili zdziwienie,, że .wielu żołnierzy. Ukraińców pochowano w sekcji dla prawosławnych, bez względu na ich wyznanie. Skarżyli, się też \ na brak ukraińskich nabożeństw na cm entarzu i pokrywanie milczeniem faktu, że spoczywa tam tak wielu Ukraińców. Aby temu zaradzić, postanowiono stworzyć przu Opactwie wieczysty fundusz dla upamiętnienia Ukraińców pochowanych na cmentarzu Monte Cassino. Z tego funduszu opłacone będą koszta mszy odwagą i poświęceniem często zasługuje na poparcie Tfisł ustępowali żołnierzom świętych odprawianych • na nic cm entarzu za dusze poległych Polakom. Jeden z nieste.ty już • ^ z i e ź u k r a l ń s k a u z y s k a ła ja k Żołnierzy Ukraińców' tak długo, . nielicznych pozostałych przy Щ Ш inform acji ó"'swych jak długo klasztor będzie istniał. życiu starszych oficerów Dywizji • Ш rodakach, którzy wbrew oporowi Uroczysta m s z a , św . w Kresowej, ppłk Alfred Kolator. Sowietów, odmawiających /im wielokrotnie za obrządku . unickim ' odprawiona wyróżnionv . . . do polskiego męstwo jako dowódca kom panii i P ^ w ą będzie na cm entarzu corocznie w batalionu na szlaku bojowym od obywatelstwa, wyciągnięci dniu 10 w rześnia. Dzień .ten jest zostali przez generała Andersa z datą śm ierci, kardynała Josyfa .Monte Cassino po Bolonię, nieludzkiej ziem i, a później ocenia odwagę i lojalność SHp^a, wieloletniego więźnia* wysoko swych żołnierzy Ukraińców. spłacali ten dług walcząc dzielnie sowieckiego. U kraińcy czczą go '.-.w szeregach polskiej arm ii. jako swego P a tria rc h ę i bohatera kiedy w*czasie w alk'pbd Monte Trzeba też, aby oceny udziału narodowego toteż w rocznicę Cassino postanowił poprowadzić Ukraińców w czynach i walkach jego śm ierci przybywają z całego, *atak . na bunkier’* zam ykający I I , Korpusu, opierały się na św iata do Rzymu. Po drogę natarcia i zapy.tał,kto i nim . niewątpliwych danych, a nie na nabożeństwie żałobnym w pójdzie na ochotnika; pierwszy fantazji zbyt szowinistycznie Rzymie będą przyjeżdżać na zgłosił się Ukrainiec ' strzelec nastrojonego dziennikarza,. iKłymiuk i kiedy, podciągnęliśmy Monte Cassino. . Ale jedną spraw ę trzeba od Jak na razie żadnych •się pod bunkier. ^ m ó w r .^ p lk - .ra z u wyjaśnić. Uczczenia Kolator - zawołał ‘'Poczekaj pan zastrzeżeń wysunąć nie można. kapitan, ja wprzód” i wysuwając poległych żołnierzy Ukraińców Nikt oczywiście nie odmawia się przed dowódcę padł ćrafiony przez nabożeństwa, składanie Ukraińcom praw a do tego. by serią . strzałów z karabinu kwiatów itp. nikt ich rodakom dbali o groby swych rodaków maszynowego. “ Właściwie zginął zabraniać n ie m a zam iaru. poległych dla dobrej spraw y w ratując moje życie” - konkluduj^ N atom iast nie może byćm ow y o szeregach polskiej arm ii i by Się dokonywaniu jakichkolwiek nnłk Kolator. starali, aby ich ofiara krwi nie zm ian na cm entarzu, czy też została zapom niana; Natomiast V umieszczaniu na nagrobkach nie m ają uzasadnienia- pretensje, ż e na grobach nie zaznaczono, że Wileńskiej 5 Kresowej^Dytfrizji jakichś dodatkowych napisów dany żołnierz był Ukraińcem. Na .Piechoty, lic z b a ^ Ukraińców y b e z igody-K om itetu Opieki nad . cm entarzam i cm entarzu leżą żołnierze arm ii • wynosiła wg jego-ocerifr około 5 •polskimi'p r z y polskiej bez różnicy narodowości. rjproęent.W Brygadzie Ly/ó^ękiej wojskowymi Polskich 'H y lk o n e : względów •religijnych' mógłó ich byćvtrochę^w i'ęcćj; Stowarzyszeniu zamieszczono, jak ą . wyznawali Natomiast w 3 Dywizji/Sfrzelców Kombatantów w Londynie. • wiarę; . . x karpackich,,którejtrzoneńf.była. Kórekty w ym agają też Brygada- K arpacka'(T p^rucka); zamieszczone w omawianym składająca się n iem ai^y łącżn ie artykule : dane statystyczne z Polaków, odsetek ^żołnierzy dotyczące liczby Ukraińców w narodowości . ukraińskiej ....był arm ii generała Andersa oraz znacznie mniejszy; I gdyby nawet żołnierzy . narodowości Przyjąć, że w całym II Korpusie, ukraińskiej spoczywających na łącznie z artylerią, ■ brygadą cm entarzu Monte Cassino. Oto pancerną, * . pułkam i bowiem anonimowy autor kawaleryjnymi, . • łącznością, twierdzi - opierając się na służbą transportow ą, nieujawnionych i sanitariatem etc.. liczba prawdopodobnie . fikcyjnych Ukraińców dociągała przeciętnie źródłach - że liczba Ukraińców w do 5 procent, trzeba stwierdzić, II Polskim Korpusie wynosiła że II Korpus liczył nie więcej niż dwanaście do piętnastu tysięcy, 2500т3000 żołnierzy co je st absolutną fantazją. Co przyznających się . do więcej, d aje do zrozumienia, że narodowości ukraińskiej. Toteż żołnierzy Ukraińców i ocenianie liczby ukraińskich, Białorusinów wcielano głównie | grobów na cm entarzu- MonteŁ do piechoty - jak o broni I Cassino na 30 procent, czyli najbardziej narażonej na straty , f ponad 300,je st również niczym nie Powodowane to było - je g o ' uzasadnione. zdaniem - dyskrym inacją w Omawiany artykuł kończy się , stosunku . do mniejszości apelem do .żyjących jeszcze narodowych. I w reszcie końcowy żołnierzy II Korpusu, względnie - wniosek:- Monte Cassino zostało do ich rodzin, a b y jia d s y ła lfjia zdobyte przez I oddziały • składające się głównie z żołnierzy . adres: Ukrainian Students Monte ukraińskiej i białoruskiej *■Cassino' C om m ittee,' U krainian Free University Foundation', 203 narodowości, a 30 procent grobów focond Avenue, New .York; ŃY na tam tejszym ‘ ' polskim kryje zwłoki żołnierzy -WJ03' 2 w s z e lk ie / .wiadomości Ukraińców!! 7 ;r do tyczące żołnierzy;JJk ra irięow, służących W II Korpusie, a > i ę c Oczywiście nikt nie zaprzcczv że Ukraińcy «unici i prawosławni- • nazvV»ska, stopnie wojskowe, nazwy, oddziałów, odznaczenia i służyli w II Korpusie, zresztą ewentualnie, co wiedzą o Nich wyłącznie ochotniczo, oraz że dalszych losach. Apel ten SEft. 7*** S nowy dziennik f« V ;K . . . ір с л -F R IO A V . JUI.V. l« ЧИЮ_______________________________________ ______ S t r o n g — w spó łczesn y widok na k la szto r na M onte Cassino. UKRAIŃCY POD MONTE CASSINO Od kolegi ze służby w II Korpusie otrzym ałem artykuł pod tytułem “ M onte Cassino Committee conducts research ” zamieszczony w ukraińskiej gazecie “ U krainian Echo” z 26 m arca br. M niejsza o datę. Artykuł dotyczy bowiem tem atu, cfcórego aktualność n ie jest g ran iczo n a ćzasem . Spraw a zaczęła się od logo. Ze grupa ukraińskich studentów , zwiedzając cm entarz na Monte Cassino w ra m a ch pielgrzymki pod hasłem “ Siadam i naszych oiców po Europie” , stwierdziła z przy k ro ścią, że na grobach żołnierzy noszących .(według w . h> ukraińskie nazw iska, nie wykazano ich narodowości. W № ГК///ІОПО napraw ić tę "ni^pray/iedllw ość* | dla ,* I « At poległych d la dobrej sp raw y w ZBIGNIEW RACIĘSKI szeregach polskiej a rm ii i by się starali, ab y ich o fiara krw i nie została zapom niana; N atom iast odbudowany klasztor. P rz y ją ł ich nie m a ją uzasadnienia p retensje, opat, ks. B ern ard o d ’Onario, że na g robach nie zaznaczono, że który m ów iąc że na cm entarzu dany żołnierz b y ł U kraińcem . Na pochowani :; są o b o k . Polaków. cm en tarzu leżą żołnierze a rm ii U kraińcy, B iałorusini, i Żydzi, polskiej bez różnicy narodow ości * w sk azał/ • że ' « g ro b y I tylko ze.w zględów religijnych praw osław nych - i j^ -Ż y d ó w zam ieszczono, ja k ą w yznaw ali zgrupow ane śą w "o so b n y ch w iarę. sekcjach. W. dyskusji, Jak a się K orekty w ym agają też rozwinęła) ukraińscy studenci w yrazili zdziwienie, - że w ielu zam ieszczone w om aw ianym . dane , ^ żołnierzy U kraińców pochowano a rty k u le dotyczące liczby u k .r a ‘^ o ra ł w sekcji dla praw osław nych, bez a rm ii generała względu na ich w yznanie. żołnierzy nłV Skarżyli się też na b ra k uk raiń sk iej spoczyw ających na ukraińskich nabożeństw na cm en tarzu Monte . cm entarzu i . pokrywanie bowiem anonimowy ««er milczeniem faktu, że spoczywa tam tak............. wielu Ukraińców. Aby tw ierdzi • opierając Л. . . . . . . l Ml i . . .. .. .. ... .. I In .k. M Ip iM ■ ■ ■ І w tM M щ Ш ш ш Щ /І м і Ь М М Mw < t Ш КМ М 19 ■ Н Н 0 М ЇЙ И * « w e* * !» w a a a rv li" Н И р ІШ Н В І w H p ilH M g В Б В ^Н иШ ш Я І Я р м g II 9Н И Н І І l i «км Ш bowł*«n te m a tu . poległych dla M W ) І Н И IN K iN IK W вЬ Ш Й М Я o d b u d o w a n y k la a ito r . P r z y j ą ł Mjj o p e l. ka. B e r n a r d o <f'Onarlo. k tó ry m ó w ią c t e n a c m e n ta r z u p o c h o w a n i a a o b o k P o la k ó w U k r a iń c y . B ia ło r u s in i, I ż y d z i, w s k a z a ł.* ^ * * .. " praw osław ny.ch »; ^ t д егам сгопа ćzasem . S u iw a zaczęła się od tego. te z g ru p o w an e ś ą W ‘ osobnych s e k c ja c h . W d y s k u s ji, J a k a s ię і п ф а ukraińskich stu d en tó w , ro zw in ęła, u k ra iń s c y s tu d e n c i rttcdzaiac cmentarz na M onte Cassino w ramach p ielg rzy m k i w y razili zdziw ienie, • t e w ielu żo łn ierzy U k raiń có w pochow ano pod hasłem “ S iad am i n aszy ch ojców po Europie", stw ierd ziła w se k c ji d la p raw o sław n y ch , b ez ich w y zn an ie. ~z przykrością» te n a g ro b a ch w zględu n a b ra k totoerzy noszących .(w edług S k arży li s ię też n a n ab o żeń stw na mch) u k ra iń sk ie n a z w is k a .'n ie u k ra iń sk ic h i p o k ry w a n ie w ykazano ich narodow ości. c m e n ta rz u Postanowiono n a p ra w ić tę m ilczen iem fa k tu , że spoczyw a “niespraw iedliw ość" i d la ta m ta k w ielu U k raiń có w . Aby z a ra d z ić , postanow iono realizacji tego z a m ia ru pow ołano te m u p rz u O p actw ie do ty c ia 14 w rześn ia 1984 r . stw o rzy ć fundusz d la Ukraiński K om itet Studentów w ieczysty U k raiń có w Monte Cassino. (U k ra in ia n u p a m ię tn ie n ia na c m e n ta rz u Students M onte C assino pochow anych Committee). K om itetow i M onte C assino. Z te g o fun d u szu patronuje d r G oy. ja k s ię zd aje op łaco n e b ę d ą k o szta m szy o d p ra w ia n y c h na profesor Wolnego U n iw ersy tetu św ięty ch c m e n ta rz u z a d u sze poległych Ukraińskiego. Komitet zaczął p ra c e od żołnierzy U k raiń có w ta k długo, [ dokonania spisu poległych pod ja k długo k la s z to r b ęd zie istn iał. U ro c zy sta m s z a . św . w i Mont e Cassino — co chyba nie nastręczało trudności — o ra z od o b rząd k u . u n ick im o d p raw io n a starania się o stw ierdzenie, ilu będzie n a c m e n ta rz u corocznie w Ukraińców służyło w II Korpusie] dniu 10 w rześn ia. D zień te n je st generała A d e rsa . Z ainteresow ał d a tą śm ie rc i k a rd y n a ła Jo sy fa І щ te t Kej nitet stro n ą p ra w n ą Slipyja, w ieloletniego w ięźnia I własności c m en ta rz a. jak sow ieckiego. U k ra iń c y czczą go I r t w d tvm Kto) ponosi koszta ja k o sw ego P a tria rc h ę i b o h a te ra І Щ о utrzym ania narodow ego to te ż w ro czn icę 26 tipca 1985 r . uczestnicy jeg o śm ierci p rz y b y w a ją z całeg o in itjM j pielgrzym ki "S iad am i św iata do R zym u. Po aaazycb ojców po Europie** znów nabożeństw ie żałobnym w o*»leśbfc cm en tarz na M onte R zym ie będą p rz y je żd ż ać na I Cassino Odprawiono m szę M onte C assino. żałobną i złożono Jak na ra z ie żad n ych caerw eea róże na grobach zastrzeżeń w y su n ąć n ie m ożna. * - t o r a j . których uznano za Nikt oczyw iście n ie o dm aw ia Ukraińców. N astępnie uczestnicy U kraińcom p raw a d o teg o . by P **grzymki zwiedzali dbali o groby sw ych rodaków (В м Н ■ H H ifp рв* •M ftg A c h M M M 1 I b y llfl s t a r a l i a b y Ic h o f ia r a k r w i ni* t o a la ła z a p o m n ia n a * N a U w ila a t n ie m a j a u z a s a d n ia n ia p n r t e n ij e , te na g r o b a c h n ie z a z n a c z o n o . 2# d a n y ż o łn ie r z b y ł U k r a iń c e m . N a c m e n ta r z u І Щ ż o łn ie r z e e r m il p o ls k ie j b e * r ó ż n ic y n a r o d o w o ś c i I ty lk o z e . w zg lęd ó w re lig ijn y c h z am ie szc zo n o , ja k ą w y z n a w a li w ia rę . K o re k ty w y m a g a ją te ż z a m ie sz c z o n e w o m a w ia n y m a rty k u le dane s ta ty s ty c z n e d o ty c z ą c e liczb y U k ra iń c ó w w a r m ii g e n e r a ła A n d e rs a o ra z ż o łn ie rz y n aro d o w o ści u k ra iń s k ie j sp o c z y w a ją c y c h na c m e n ta r z u M o n te C assin o . O to b o w ie m a n o n im o w y a u to r tw ie rd z i - o p ie ra ją c s ię n a n ie u ja w n io n y c h p ra w d o p o d o b n ie fik c y jn y c h ź ró d ła c h - że lic z b a U k ra iń c ó w w I I P o lsk im K o rp u sie w ynosiła d w a n a ś c ie d o p ię tn a s tu ty się c y , c o j e s t a b s o lu tn ą fa n ta z ją . Co w ię c e j, d a je d o z ro z u m ie n ia , ż e ż o łn ie rz y U k ra iń c ó w i B iało ru sin ó w w c ie la n o głów nie do p ie c h o ty - ja k o broni n a jb a rd z ie j n a ra ż o n e j n a s tra ty . P ow odow ane to było - je g o z d a n ie m - d y s k ry m in a c ją w s to su n k u do m n iejszo ści n aro d o w y ch . I w re sz c ie końcow y w n io sek : M onte C assino zo stało z d o b y te p rz e z ; oddziały s k ła d a ją c e s ię g łów nie z żołnierzy u k ra iń s k ie j i b ia ło ru sk ie j naro d o w o ści, a 30 p ro c e n t grobów na ta m te js z y m polskim c m e n ta rz u k ry je zw łoki żołnierzy U k ra iń có w !! O czyw iście n ik t n ie zap rzeczy , ż e U k raiń cy -u n ici i p raw o sław n isłu ży li w II K o rp u sie ^ z re sz tą w y łączn ie ochotniczo, o ra z że o d w ag ą i p o św ięcen iem często n ie u stę p o w a li żołnierzom P olak o m . J e d e n z n ie s te ty już nielicznych p o zostałych przy ty c iu s ta rs z y c h o ficerów D yw izji ^■«sow ej. ppłk A lfred K olator. wy ró tn io n y w ielo k ro tn ie za m ęstw o ja k o dow ódca k o m p an ii i bataH oou n a sz la k u bojow ym od bMonte C assino po Bolonię. wysoko o cen ia o d w ag ę i lojalność sw >>ch to łn ie rz y U kraińców , 'dokończenie a a s i r . I I I UKRAIŃCY POD MONTE CASSINO apelem do żyjących jeszcze Kiedy w czasie walk pod Monte żołnierzy II K orpusu, w zględnie Cassino postanow ił poprow adzić do ich rodzin, a b y nadsyłali na a ta k na bunkier zam y k ający a d re s: U krainian S tu d en ts M onte drogę n a ta rc ia i.zapytałjćto z nim C assino C om m ittee, U k rain ian pójdzie na ochotnika, pierw szy F re e U niversity F o u n d atio n , 203 zgłosił się U krainiec strzelec Second A yenue, N ew Y ork, NY w szelkie w iadom ości Kłym iuk i kiedy podciągnęliśm y 10003, dotyczące żołnierzy U kraińców , się pod bunkier - m ówi ppłk K olator - zaw ołał ' ‘PóczfeKaj p an służących w II K orpusie, a ;więc . k a p ita n , j a w przód” i w ysuw ając , n a z w .is k a ,s to p r ije wojskowe, się przed dowódcę p ad ł trafiony nazw y oddziałów , odznaczenia i se rią strzałów z k arab in u ew en tu aln ie, co w iedzą o x ich m aszynow ego. “ W Jaśęiwię zginął : dalszych t . losach, i Apel ten ra tu ją c m oje życie” - konkluduje zasługuje n a poparcie. J e s t ppłk K olator. * ;7, bowiem rzeczą słu szn ą, a b y v .. W - k o m p an ii*.K o l a t ^ ą ^ t ó r a .: . m łodzież u k ra iń sk a u zy sk ała ja k tfćhodziłą ; w . sk ła d ;-ę;B rygady | najw ięcej inform acji.J)^;,św ych W ileńskiej 5 K resow ej'-foywizji . ;ro d ak ach , którzy w brew oporowi Piechoty, l i c z b a U k r a i ń c ó w '?• Sowietów, o d m aw iający ch im І w ynosiła w g jeg o oęerijk około 5 p raw a , . do polskiego -procent. W B rygadzie Lwowskiej obyw atelstw a, w yciągnięci m ogło ich być Vtro c h ę ) w ięcej.> zostali p rzez g e n e ra ła A ndersa z nieludzkiej z ie m i,' a później N ato m iast w 3 Dyw izji.Strzęlców K arpackich, k tó rej trzonem ' była sp łacali te n dług w a lcz ą c dzielnie B rygada k a r p a c k a (T obrucka), w sz ereg a c h polskiej a rm ii. sk ła d a ją c a się n ie m a l,w y łącznie T rzeb a też, a b y oceny udziału z P o la k ó w ,; odsetek żołnierzy U kraińców w czynach i w alkach narodow ości u k raiń sk iej był II K orpusu, o p ierały s ię na znacznie m niejszy. I gdyby naw et ^niew ątpliw ych d a n y c h ,a nie na p rzy jąć, że w c ały m II K orpusie, fan taz ji z b y t szow inistycznie łącznie z a rty le rią ; s b ry g a d ą v n astrojonego d z ie n n ik a rza .... p a n c e rn ą , v ’ p u łk a m i. Ale je d n ą s p ra w ę trz e b a od k aw alery jn y m i, ... ,. łą c z n o śc ią ,, raz u w y jaśn ić. U czczenia służbą tra n sp o rto w ą ; poległych ż o łn ie rz y ' U kraińców s a n ita ria te m e tc ., liczba . przez nabożeństw a, składanie U kraińców d o c ią g a ła p rzeciętn ie kwiatów, itp. nikt ich rodakom do 5 p ro c e n t, trz eb a stw ierd zić, z a b ra n ia ć nie' m a u m i a r u . ź e I I K o r p u s lic z y ł n ie w i ę c e j n iż N ato m iast nie m oże być m ow y o 2?ИК£3000 ż o łn ie rz y dokonyw aniu jakichkolw iek p rz y z n a ją c y c h . s ię do zm ian n a c m e n ta rzu , czy też narodowości ukraińskiej. Toteż um ieszczaniu na n ag ro b k ach o cen ian ie liczby ukraińskich* grobów n a c m e n ta rz u Monte' ja k ic h ś dodatkow ych napisów bez zgody K om itetu Opieki n ad C assino na 30 p ro cen t, czyJi polskim i c m e n ta rz a m i ponad 300,je s t rów nież niczym nie w ojskow ym i v p rzy uzasadnione. Stowarzyszeniu Polskich O m aw ian y a rty k u ł kończy się (d o k o ń c z e n ie z e s t r . 5) Kom batantów w Londynie. . ^ goaa, śro d a , 15 Sie Braterstwo Polsko-Włoskie W arszawskie Orlęta (W czterdziestą Rocznicę Pow stania Warszawskiego) W 2-giej Wojnie Światowej B o h a te r s k i z r y w ż o łn ie r z a polskiego 2-go K o rp u su w b itw ie 0 M onte C assino z o sta ł u ro c zy ś cie u p am iętn io n y n a K ap ito lu w R zym ie, podczas doniosłej u ro czystości, zo rg an izo w an ej p rz ez E u ro p e js k ą W sp ó ln o tę D z ie n n ik a r z y o r a z S to w a rz y s z e n ie K om batantów W łoskich Sił Zbroj n y c h W ojny W yzw olenia. W spaniała sa la “ P ro to m o te c a ” , w y pełniona p o b rzeg i publicznoś cią w ło sk ą i polską, s ta ła się w idom ym z n a k ie m b ra te r s tw a n a ro d u w łoskiego, okazyw anego żo łnierzow i polsk iem u , k tó ry bił się w e W łoszech w im ię hasła “Za n aszą i w aszą w olność” . O becność p o n a d 40-tu g en era łów w łoskich w szystkich rodzajów b ro n i, p rz ed sta w icie li R ad y P a ń s tw a , R ządu, ś w ia ta k u ltu ra ln e g o 1 relig ijn eg o — by ły ja sk ra w y m św iadectw em w iekow ej przyjaźni dw óch b ra tn ic h n a ro d ó w , w spól n ej relig ii i k u ltu ry , a scem entow anej jeszcze b a rd ziej n a polach b itew n y ch 2-giej w o jn y św ia to w ej, k ied y to żo łn ierz p o lsk i 2-go K orpusu, idąc szlak iem Legionów D ąbrow skiego, w alczy ł w spólnie z żołnierzem w łoskim o w yzw ole n ie p ięk n ej ziem i w łoskiej spod Tragiczny sierpień—serca wspom inają, tysiąc d ziew ięćset czterd ziesty i c z w a r ty ___ g d y boh aterscy m ieszkańcy W arszawy w b ó j w yruszyli —ja k b y m urem zw artym . K to ż y w —broń chw ycił: chłopcy i dziew częta ; n a w e t nieletnie WARSZAWSKIE ORLĘTA / S zli w bój, b y w alczyć o S erce Ojczyzny, o sw o je M iasto, o Polski S to licę . . . szli oddać ży c ie za Ziem ię Ojczystą, m ężnie, z honorem, płonącym obliczem . Szli, a b y zerw ać niew olnicze p ę ta — m łodzi P ow stańcy: WARSZAWSKIE ORLĘTA! Ufnie w alczyli o tę wielką Sprawę, za którą także ginęli o jc o w ie . . . dla której n iegdyś ży c ie położyli m ężn i Polacy: w ielcy ich dziadow ie! W olność O jczyzny- to je s t Spraw a Św ięta, o nią w alczyły WARSZAWSKIE ORLĘTA! Walka tragiczna, bo nasi P ow stańcy liczebnie, an i bronią nie zrów n ali. . . lecz p rzew yższa li w roga sw o im m ęstw em . W arszaw ie-P olsce ży c ie s w e oddali. Niechaj w ięc m łodzież sobie zapam ięta: sław a okryła WARSZAWSKIE ORLĘTA! Przem oc zdławiła W arszawskie Powstanie, lecz nie zdławiła w ielkiego pochodu p iękn ej M iłości: dążeń do w olności bohaterskiego, polskiego N arodu!. . . Z'emj a Stolicy je s t krwią przesiąknięta, CZEŚĆ W AM -KOCHANE, WARSZAWSKIE ORLĘTA! * * * * * * S . Jó z efa Ołubek—Służeb. N M R—Polska Prezes Mazewski д / л ____________ ш лм л+ г !й й м й я Z T e k i W y d a w n ic z e j' Nowy XVII Tom “ Niepodległości” P odajem y do wiadomości, że uka zał się ostatnio w druku kolejny, XVII tom czasopisma “NIEPODLEGŁOŚĆ”, będącego oficjalnym organem obu Instytutów Piłsudskiego w Londynie i Nowym Jo rk u , pod re d ak cją prof. Anny Cienciata. N a bogatą tre ś ć tego tom u skła d a ją się m . in. dalsza seria niezna nych dotychczas listów Piłsudskiego z okresu jego p ra cy w PPS. Włodzimierza Bęczkowskiego — Prom eteizm n a tle epoki. Zygm unta Tkocza — K ryzys Rządu Polskiego w Londynie, lipiec 1940. II cz. W spomnień W. Sławka. Janusza Rakowskiego — wspom nienia: Cztery la ta z Kwiatkowskim (1935 — 1939), Jadw igi MaxymowiczRaczyńskiej — Ś m ierć M arszalka Ry dza — Śmigłego oraz arty k u ły recenzyjne i kom unikaty. Tom XVII obejm uje 262 strony. Cena w raz z przesyłką $17.00. — do nabycia w Instytucie. Czeki wysta w iać na: Piłsudski Institute of A m eri ca 381 P a rk Ave. South New York. N .Y . 10016 Centrum Informacyjne f , ^ Z D ziałań 2-go Polskiego Korpusu Stowarzyszenie Weteranów 2-go Pol- W ŁADYSŁAW ANDERS BEZ OSTATNIEGO ROZDZIAŁU WSPOMNIENIA Z LAT 1939—1946 WYl'ANU* Ш і ю т I l\n * K A \Y lO N U W U itV » l« w A iu lu r* M O N 'lV .O M K R Y SU lR b Щ Ш 1 Ж ' C O M PA N Y . L m nowy dziennik P O LIS H A M E R IC A N D A IL Y N EW S (USPN 399-2001 strona 5 ІЧЛТКК. IS М РС Л — FR ID A Y , JU I.Y . IS \ Ж Ж § » я І І ТіТчУи.Гі i n :■1.іїї іr rtr »В Д Я Мiвкі чКК'Діі сЗЗййчФ5 яШШШт і г Ї Ї 'і т » W spółczesny, wulok па k la szto r па M onte Cassino Od kolegi ze służby w II K orpusie o trzy m ałem arty k u ł pod ty tu łe m "M onte C assino C o m m ittee co n d u cts re s e a rc h " zam ieszczony w u k raiń sk iej g azecie “ U k ra in ia n E c h o " z 26 m a rc a b r. M niejsza o datę. A rtykuł dotyczy bow iem te m a tu , :)ąór:cgQ ^.flk j Cst o g ran iczo n a ( S z a s e m T ^ * ^ S praw a zaczęła się od tego. Ze g ru p a u k ra iń sk ic h studentów , zw ied zając c m e n ta rz na Monte C a ssin o .w ra m a c h pielgrzym ki pod h a słe m " S ia d a m i naszych ojców po E u ro p ie " , stw ierdziła " z p r z y k r o ś c i ą ż e na g ro b ach żołnierzy n o szący ch ( w edług nich) u k ra iń sk ie nazw iska, nic w ykazano ich narodow ości. Postanow iono n a p ra w ić tę "n iesp ra w ie d liw o ść " i dla realizacji teg o z a m ia ru pow ołano do Życia 14 w rz e śn ia 1984 r. U kraiński K om itet Studentów M onte C assino. (U k rain ian ZBIG N IEW R A CIĘSK I M u aem s M onte C assino C o m m ittee). K om itetow i p a tro n u je d r Goy. ja k s ię z d a je profesor W olnego U niw ersytetu U kraińskiego. K om itet z a c z ą ł p ra c e od dokonania sp isu poległych pod M onte C assino — co c h y b a nic n a strę c z a ło tru d n o ści — o ra z od s ta ra n ia się o stw ierd zen ie, ilu U kraińców służyło w II K orpusie g e n e ra ła A n d ersa. Z ainteresow ał się te ż K om itet s tro n ą praw ną •własności •> c m e n ta rz a . *• ja k rów nież tym , k to ponosi koszta jeg o u trzy m an ia. 26 lipca 1985 r. uczestnicy kolejnej pielgrzym ki "S ia d am i n aszy ch ojców po E u ro p ie " znów odw iedzili c m e n ta rz na M onte C assino. O dpraw iono m szę św iętą żałobną i złożono czerw one róże na g ro b ach żołnierzy, k tó ry c h uznano za I U kraińców . N astęp n ie u czestn icy I p ielg rzy m k i zw iedza ii odbudow any k laszto r. P rz y ją ł ich o p a l. ks. B e rn a rd o d 'O n a rio , k tó ry m ó w iąc że n a c m e n ta rz u pochow ani s ą obok Polaków U k raiń cy , B iało ru sin i, i żydzi. zg ru p o w an e s ą w osobnych se k c ja c h . W d y s k u s ji, ja k a się rozw inęła, u k ra iń sc y stu d en ci w y razili zdziw ienie, że w ielu żołnierzy U k raiń có w pochow ano w se k c ji d la p raw o sław n y ch , bez w zględu na ich w yznanie. S k arży li, s ię te ż na b ra k . u k ra iń sk ic h n ab o żeń stw na c m e n ta rz u i p o k ry w an ie m ilczeniem fa k tu , że spoczyw a ta m ta k w ielu U kraińców . Aby te m u z a ra d z ić , postanow iono stw orzyć p rz u O p actw ie w ieczysty fu n d u sz dla u p am iętn ien ia U k raiń có w pochow anych na c m e n ta rz u M onte C assino. Z le g o funduszu opłacone będą koszta mszy odwagą i poświęceniem często zasługuje na poparcie. Je st ustępowali żołnierzom bowiem rzeczą słuszną, aby świętych odpraw ianych na nic cm entarzu za dusze poległych Polakom. Jeden z niestety już młodzież ukraińska uzyskała jak żołnierzy Ukraińców tak długo, nielicznych pozostałych przy - najwięcej inform acji ó‘: swych życiu starszych oficerów Dywizji jak długo klasztor będzie istniał. rodakach, którzy w brew oporowi Uroczysta m s z a . św. w Kresowej, ppłk Alfred Kolator, Sowietów, odm aw iających im wielokrotnie za praw a " . . do obrządku . unickim odprawiona wyróżniony polskiego męstwo jako dowódca kom panii i będzie na cm entarzu corocznie w obywatelstwa, wyciągnięci batalionu na szlaku bojowym od dniu 10 w rześnia. Dzień ten jest zostali przez g enerała Andersa z datą śm ierci k ardynała Josyfa Monte Cassino po Bolonię, nieludzkiej ziem i, a później Ślipka, wieloletniego więźnia wysoko ocenia odwagę i lojalność spłacali ten dług w alcząc dzielnie sowieckiego. U kraińcy czczą go swych żołnierzy Ukraińców. w szeregach polskiej arm ii. jako swego P a tria rc h ę i bohatera Kiedy w czasie walk- pod Monte Trzeba też, aby oceny udziału narodowego^. toteż w rocznicę Cassino postanowił poprowadzić Ukraińców w czynach i walkach jego śm ierci przybyw ają z całego a ta k na b u n k ie r' zam ykający II Korpusu, opierały się na drogę natarcia i zapy.tał,kto z nim niewątpliwych danych, a nie na św iata do Rzymu. Po nabożeństwie żałobnym w pójdzie na ochotnika; pierwszy fantazji zbyt szowinistycznie zgłosił się Ukrainiec strzelec nastrojonego dziennikarza.. Rzymie będą przyjeżdżać na :Kłymiuk i kiedy podciągnęliśmy Ale jedną sp raw ę trzeba od Monte Cassino. się pod bunkier -. mówi .ppłk Jak na razie żadnych razu w yjaśnić. Uczczenia Kolator zawołał “ Poczekaj pan zastrzeżeń w ysunąć nie można. poległych żołnierzy Ukraińców k ap itan , ja wprzód” i wysuwając Nikt oczywiście nie odmawia przez nabożeństwa, składanie się przed dowódcę padł trafiony Ukraińcom praw a do tego. by kwiatów itp. nikt ich rodakom serią • strzałów z karabinu zabraniać nie m a zam iaru. dbali o groby swych rodaków maszynowego. “ Właściwie zginął Natom iast nie może być mowy o poległych dla dobrej spraw y w ratu jąc moje życie” - konkluduje dokonywaniu szeregach polskiej arm ii i by się jakichkolwiek ppłk Kolator. .; starali, aby ich ofiara krwi nie zm ian n a cm entarzu, czy też X . kompanii.' K ołatka,-.M órą została zapom niana; Natomiast umieszczaniu na nagrobkach nie m ają uzasadnienia pretensje, *Schodziła .w * , skład ^ B ry g a d y jakichś ' dodatkowych napisów że na grobach nie zaznaczono, że •Wileńskiej 5 Kresowej.. Óywizji bez zgody Komitetu Opieki nad Piechoty, liczba . Ukraińców polskimidany żołnierz był Ukraińcem . Na cm entarzam i wynosiła wg jego oćeny.około 5 wojskowymi cm entarzu leżą żołnierze arm ii ' przy polskiej bez różnicy narodowości. •.procent. W Brygadzie Lwowskiej Stowarzyszeniu Polskich •1:4y lko *zew zgl ędó w ■reli&ijriycTf mogło ich być;. trochę* więcej. Kombatantów w Londynie.Natom iast w 3 Dywizji Strzelców zamieszczono, ja k ą wyznawali Karpackich, której trzonenj-by ła wiarę: • Brygada K arpacka (Tobrucka), Korekty w ym agają też składająca się niemal ^wyłącznie zamieszczone w . omawianym z Polaków, odsetek żołnierzy artykule dane statystyczne narodowości ukraińskiej . był dotyczące liczby Ukraińców w znacznie mniejszy. I gdyby nawet arm ii generała Andersa oraz przyjąć, że w całym II Korpusie, żołnierzy narodowości łącznie z artylerią, brygadą ukraińskiej spoczywających na pancerną, pułkami cm entarzu Monte Cassino. Oto kawaleryjnymi, łącznością, bowiem anonimowy aiitor służbą transportową, twierdzi - opierając się na sanitariatem etc., liczba nieujawnionych i Ukraińców dociągała przeciętnie prawdopodobnie fikcyjnych do 5 procent, trzeba stwierdzić, źródłach - że liczba Ukraińców w II Polskim Korpusie wynosiła że II Korpus liczył nie więcej niż 2500-3000 żołnierzy dwanaście do piętnastu tysięcy, przyznających się do co je st absolutną fantazją. Co narodowości ukraińskiej. Toteż więcej, d aje do zrozumienia, że ocenianie liczby ukraińskich* żołnierzy Ukraińców i grobów na cm entarzu "Monte*' Białorusinów wcielano głównie Cassino na 30 procent, czyli do piechoty - jako broni ponad 300,jest również niczym nie najbardziej narażonej na straty. Powodowane to było - je g o 1 uzasadnione. Omawiany artykuł kończy się zdaniem - dyskrym inacją w apelem do żyjących jeszcze stosunku do mniejszości żołnierzy II Korpusu, względnie narodowych. I wreszcie końcowy do ich rodzin, aby nadsyłali na . wniosek: Monte Cassino zostało adres: Ukrainian Students Monte zdobyte przez ; oddziały Cassino Committee, Ukrainian składające się głównie z żołnierzy F ree University Foundation', 203 ukraińskiej i białoruskiej Second Avenue, New Y ork, NY narodowości, a 30 procent grobów 10003, . wszelkie wiadomości na tam tejszym polskim dotyczące żołnierzy. .Ukraińców, cm entarzu kryje zwłoki żołnierzy służących w II Korpusie, a 4więc Ukraińców!! nazwiska, stopnic wojskowe, Oczywiście nikt nie zaprzeczy, nazwy oddziałów, odznaczenia i że Ukraińcy-unici i prawosławniewentualnie, co wiedzą o x ich służyli w II Korpusję, zresztą dalszych losach. Apel ten wyłącznie ochotniczo, oraz że Wciąż walczymy —Z d z is ła w . Monte Cassino 8 żołnierskiej, że przystanie na zbowidowskic hasło „zbratania się . przekreślając swoją dotychczasową drog£. dążenia, postawę. D o innego rodzaju „zrów nania" zmierzali natom iast pewni niemieccy adw ersarze rzucając przed kilku laty niegodziwe posą dzenia i:- oszczerstwa na . zd o bywców M onte C assino. N adaw ała je zachodnionicm iecka sieć telewi roku i m ,mh T u taj^ tcż niocHу Nanosili ^ a p ie izyjno-radiow a W estdcutscher Prym asi Polski i biskupi Rund funk (W D R ) w program ie o Г М » ~ ***• ^ № k i ■-bkkupi C „ d /- 5 Й S iad y ich. jxT <tói P ° ^ c y - |^ e d Slaw ic ^ _ n .c h 6 w „zbrodniach w ojennych popełnio S a r Ś,«tykamy w obcej mepny- wolnowowych i - S o l id a r n i nych przez aliantów na fro n d ę c h y l- e j 'lisio n o r.ra fii ~ zachodnim ". Jedna z tych zbrodni austriackiej. Każdem u wolno o d w ie d ź dotyczyła w łaśnie żołnierzy II frarV •rAvijV angielskiej. :A le jak cm entarze, modlić się z a dusze K orpusu. Program przygotow ała się o W 'lk ’ • nic wystarcza już lych co odeszli, okazywać zmarłym firm a L ucbbe-tv. wśród trzech fałszerzom zw ykłe przekręcanie dowod> czci i pamięci. Ale inaczej ..ekspertów " teg o opracow ania czv r r ? « *arbowvwanie historii opi- nalc±y traktow ać natrętne, prowo- „dokum entalnego" był również siiiąćcj wydarzenia z czasów bar- kacyj nc odwiedziny wojskowych historyk am erykański pochodzenia dziej odiegivch. sprzed lat kilku- cm cntarzy . emigracji niem ieckiego d r A lfred Maiiricc d ź ic # e iu i kilkuset. Podobne za- niepodległościowej przez oficjalne d e Z avas. Jak o au to r dw óch wy kusv W z u ;v i pretensje możemy delegacje PRL: Jest bowiem coś raźnie tendencyjnych książek — zauwazve i współcześnie, gdy cho- szczególnie -odrażającego w tym Nemesis a t Potsdam. The A n g lo d /i o walkę Polskich Sił Zbrojnych obłudnym -geście reżymowych Americans a n d the expulsion o f the w czasie 11 wojny światowej a więc szalbierzy, usiłujących pseudopa- G erm ans" (opisujący „barbarzyń icszc/c za życia J e j świadków i trj0 tyczną frazeologią usprawicdliskie" wysiedlanie Niemców z Pol uczr 'ników . w szczególności wić w łasne zaprzedanie się najeż* ski i Czechosłowacji) o raz Die odno*i *ię ‘o do jednego z naj- dżcy sowieckiemu i narzuconej Wehrmacht- Untersi/chungstellc. gfóśnieiszycir triumfów żołnicr/a przezeń przem ocą wrogiej idcolop d sk ieg o , jakim była zwycięska gjj. św iadom i swego n ie p ra w e g o Deutsche Ermittlungen iiber aliierte Vólkerrechtsverletzungen im Zweibłtwr*. i zdobycie M onte Cassino, rodowodu i niechlubnej Ró*/!!‘* przybiera form y : z przeszłości szukają teraz legity- ten . W ehkricg (w k tó re j m .in. Polaków odpo róź*'' cli stron jest kierowane. mizmu i rozgrzeszenia w niekłama- obarcza. W Cmentarzu montekasyńskim nej narodow ej tradycji. Służyć ma wiedzialnością z a krw awą m asakrę niem ieckiej w vv v -i;; w 1072 grobach polegli tem u rów nież podszywanie się pod ludności Bydgoszczy, Stopnicy i Łodzi we i '/ n W P g e n ..A n d e rsa , wspólne m iano ..towarzyszy bro-p ó legionu, zdążającego ni” , wciąż ponaw iane próby przc- wrześniu 1939) — miał ju ż odpo z i n n : -if. kie i do Polski. A le ta jęcia polskich cm cntarzy wojsko- wiednią zapraw ę w wyszukiwaniu dro;-:' d;:wńvm szlakiem wolności wych na Zachodzie (ale nic w „winnych" przestępstw eksterm i po stro n ic sprzy w io'5*' ■>'i/ip i rw p*zez kraj niewoli Katyniu i gdzie indziej na Wscho-. nacyjnych m ierzeńców zachodnich. . <- ' лскі с łavrrv. więzienia i dzic) i powoływanie się bezpraw ne W audycji o p artej jak o b y na zesia uc v lasach A rchangielska, na jednakową, „ofiarę krwi” tych, .уЬ'пі i stei>ach K azach' którzy walczyli o cclc i wartości m ateriałach źródłowych z archi stanu. Przeważająca większość całkowicie odm ienne od kicrują- wum K om isji W ehrm achtu d o ba żo łm eri? ЇІ •Korpusu wywodziła cych „patriotam i" Trzeciej Targo- dania zbrodni w ojennych na ».ię z Z iem W schodnich, o których wfcy, którzy za bożków obrali froncie zachodnim (w latach II przynależność d o Rzeczypospolitej sobiC Lenina i Stalina a za patro- w ojny św iatow ej), w rzeczy właściwie tylko na w&ćzóno na równi z dążeniem do nów W andę Wasilewską i Bolcsła- wistości odzysk^r-M niepodległości całej Wa Bieruta. Próżno im jednak tw ierdzeniach jednego podoficera, РОКкї. Л 'chociaż d o stron oj- będzie oczekiw ać od emigracji obergefreitra M anfreda H oflehne- — . czystych fiie “T Y L O K R O T N I E , ju ż pa<H«' '••'.boju. nic przekreśla to ich , ; . ; ; ; łv « ę W naszej historii M r y , m c osłabia słuszności n*m «Liszenia przcinaczc- sprav;y. Dz.s n i tym miejscu P-° ibo 7 nmAvlasTCZcnia sobie narodowi;/ chw ały składaj? pon,a k i T S l orc- ległym h o łd i mod!? się za nich K N o z ^ ik to n ę grunwałdz- w cieram & ' l odsiecz? w iedeńską z k raju , em igracji. m ł o d z i Ш : ■ • ■ 7 W,W, warszawską h a rc e rsk ą k tó re, p ie rz o n o N . £ ków o « r n o r d c a n * w ruinacn 'cspondemów wojennych. » w r z р1гпі D o ,k c j, Iу się od poznaw czej * yp ' f f \ studenckiej p o d hasłem _Ś!a-1* m i naszych ojców p o p rzez H u r t" : zorganizow anej stara:;-: Fundacji W olnego U niw ers " U kraińskiego. W iipcu 19W • uczestnicy w yprawy zwiedzili ' ' ski cm entarz wojskowy na M C assino uderzyła ich ..mrvnazwisk ukraińskich n ag ro b k ach "'a jednocześnie z łali o b u rzen iem , że _nawe* śm ierci nie uszanow ano tych szych żołnierzy i narodowych ha terów , których narodow o^: uznano za ż y d a " . N iespraw iedliw ość tę post no* w iono napraw ić przez utw órz w N cwvm Jorku r M on tek? skiego K om itetu Studentów ’ ińskich" (P e tro M a tia v e k — r Г7Лwodniczący, Lydia Czom y sek retark a, d r P e tro G o y — radca). Postaw iono przed nirr danie grom adzenia m ateriałów kum entacyjnych o ra z zestaw listy wszvstkich U kraińców > Korpusie PSZ W73Z z wyka poległych. N aw iązano też respondencję z w ładzam i w łos! klasztornych kilkunastu wziętych upalenia praw dy łą c z y ł ssę or a r do niewoli spadochroniarzy d zo aktyw nie praw y i przyjazny niemiecki A lexander niemieckich. A by scena wyglądała historyk bardzie} makabrycznie, w pre Tipłt. który w rą? ze swoim kolega zentacji telew izyjni; ліс tylko do szkolnym S t. Nowickim przygoto konano rzekom ego uśm iercenia wał w te j spraw ie obszerne, udo rannych jeńców ogniem broni kum entow ane m em orandum i nie m aszynow ej, ale dla pewności po szczędził wysiłków dom agając się derżnięto jeszcze gardła bez zadośćuczynienia o d oszczerców. bronnym ofiarom. W D R godząc się z początku jed y „Zrównanie'" ** й ї gruncie nie na wycofanie kwestionowaneprzestępstw wojennych m iało po- go fragm entu audycji b ez jakiegolegać na wykazaniu, źe alianci fcolwiek sprostow ania i wyzachodni, a przede wszystkim Po- jaśnienia, została w końcu zmuszolacy. popełnili zbrodnie nie mniej na <*о publicznego p rz y d a n ia , że (jeśli nie bardziej) bestialskie od podane przez nią inform acje były tych jakie zarzucano formacjom ^ ę d n e i wycofania się z krzywdzą hitlerow skim , zarów-no G estapo i cych zarzutów . T rzeb a przy tym SS jak i sam emu W ehrmachtowi. także dodać, że pism a protestacyj O skarżenia WDR wywołały ne przekazano na ręce am basado jednak natychmiastową reakcję i rów R FN w W ielkiej B rytanii, liczne protesty. Wystąpiły z nimi Stanach Z jednoczonych. Kanadzie naczelne w ładze Fcderacji Świato i A ustralii. wej SPK . R acy Organizacji Tak więc dzięki w spólnem u, K om batanckich P S Z i Związku zdecydow anem u przeciwdziałaniu Karpatczykćw 3 DSK w raz z wielu osób i organizacji oszczercze oddziałam i swymi z całego świata. kłam stw a . zostały wreszcie Pow ołany specjalny kom itet zgro przygwożdżone jakkolw iek samadził potrzebną dokum entację, tysfakcję uzyskano dop iero po Jużonym i klasztoru w cełu Z dobyto m ateriały z archiwów trzech latach usilnych starań i nią d o kogo należy własność polskich, brytyjskich i zachodów. chow iązek opieki n ad niemieckich, przeglądnięto- wielo N a tem at zmagań o M onte л о гіс т . P odkreślając, że poljęzyczna literaturę przedm iotu, C assino istnieje rozległa literatura, rundusze okazały się spraw dzono meldunki wojskowe napisano o nich niem ało rozrri-.w -uarczające w skutek czego jed n o stek biorących udział w wiele książek i ieszcze • w m * utrzym ania grobów spadły bitwie. Z w rócono się do organi artykułów . W niektórych wpraw• * П «2 o !o sk ie m inisterstw o spraw zacji spadochroniarzy niemieckich dzie rola i udział w ojska po’*' - •%' w ó jto w y c h , anonim ow y a u to r w R FN . do Czerwonego Krzyża i są negliżowane lub naw et n r - *'*•. г-iu w ^ y ł z niejakim zgorszeniem . Jo opata klasztoru na M onte przem ilczane, a le w rzet^'i c cm entarz stał się n ie tylko jak aś Cassino. Przeprow adzono również opracow a niach historvc/nvr Me»:i ; pielgrzym ek polskich z rozmowy z uczestnikam i walk. mogą być i nie byw ają pom K ra ji i em igracji, a le i polem żołnierzam i patrolu 12 Pułku U ła- znajdując sobie ' sprawiedłi ^ 4 i t i ideologicznej. nów Podolskich i z sam ym Wydawałoby się zatem , że sn ra * * K o :ja ą wycieczkę ukraińskich jest jasn a i oczywista. tów na M onte C assino w którego zeznaniach ja k się o k azało « j pewnego czasu znalazła s»*; опя ІІІЛ Д І 1985 połączono z ostentanie można było zupełnie polegać, pod nowym obstrzałem ze «rony cyjn\ i rozw inięciem flagi ukraińA ni nie był naocznym świadkiem , najm niej spodziewanej, г ф гяja ь к іС і odprawieniem m odłów żaani nie mógł podać nazwisk osób, cej pretensje do tytułu pra «rlzi rozsiewających pogłoski o mor- wych zwycięzców tej sławnej ь.*»л. lobny* h i złożeniem przez każdego u czt-i.łik a czerw onej róży na m o dzie, a p o n ad to w ykryto, że pretensje takie zaczęły sobie r«*dc obdarzył się nie przysługującym i pewne koła ukraińskie or^anizujac gile ukraińskiego żołnierza” . Z a mu stopniam i i odznaczeniam i, c o planową i celową kam panię propa m ierzenia tej w ypraw y szły jednak ostatecznie podw ażyło jeg o wiary- i n d o w a oo jaw jawnvm nym antvp^utcim znavviiic dalej a pierwszym kro godność. ostrzu. I w tym wypadku ' •'>7e kiem m iało być zazn aczen ie praw a Odnaleziono natom iast jedne b e z wielkich skrupułów posłuż/ p U kraińców d o teg o cm en tarza i to go z owych rzekom o zgładzonych sie fałszowaniem historii w f f nic tylko na płaszczyźnie relijeńców . R oberta Frettlohra, w prowadzenia w błąd opinii o» Przyjęci p rzez o p a ta benekaprala z 4 pułku 1 dywizji nic zawsze św iadom ej prawd dvk ssktego o . B ernarda D ’O naspadochronow ej, broniącej góry go stanu rzeczy. IIW. •;tóry k ró tk o przem aw iając klasztornej w 19^4 r. Poświadczył * 1 / a i f zc na Toczy się ta akcja już o d • on pod przysięgą, że będąc lar lecz o statn io in ic ja ło m • f lezę . >wmcz p iow ani U kraińcy rannym dostał się d o niewoli zdecydowali poczynać i B i^iorusini. Ż ydzi i praw osław ni, patrolu polskiego, k tó ry nie tylko śm ielej, wychodząc naw et • >іиос.иа zarzucali w -dyskusji b rak łam y prasy ukraińskiej. W c/ osobnych nabożeństw z a poległych nikogo nie m ordow ał, ale otoczył o l k ra ń c ó w , złożenie wielu na jeńców opieką i pom ocą. Podobne piśm ie .U k rain ian Rcho“ (Nr działwC pra w osław nej bez względu świadectwa zaprzeczające fałszy z 26.3.1986) ukazał się a r tv k r‘ G c ssn o C om m on wyznanie i pom ijanie milczę* wym ' oskarżeniom otrzym ano od „M onte .ьсіь ich praw dziw ej narodow ości. o;c& - benedyktynów , obcych ko- conducts research” opisujący p en t zę podjętych poczynań. Roźp<<vęN astępnym konkretnym kro- м е м k o m ite tu b y ła decy zja u sta n ow ienia funduszu w ieczystego, p rz e in a c z o n eg o na opłacanie m odlitw za pochow anych na M o n te C assin o ..żołnierzy u k raiń s k ic h ’. J a k o dzień corocznego z jazd u i nabożeństw a w y b ran o 10 w rześnia, rocznicę śm ierci kard. J o sy ta Slipyja. D ata ta m a posłu żyć do organizow ania masowych przyjazdów U k raiń có w i tym gło śn iejszeg o zam anifestow ania w obec św iata ich obecności na cm entarzu. Świadczyć o tym będę rów n ież o d p o w ied n ie inform acje w przew odniku turystycznym opactw a i sta ła rezerw acja w kl.ts. tornym C altndarium . N ic byłoby w tym niczego /d łu ż n e g o gdyby ch o d ziło jedynie u oddanie posługi religijnej zm arłym ro d ak o m , choćby naw et w yodrębniając icłr osobny- tożsa m ość narodow y, zresztą bynaj mniej nie skryw any w kronikach еро(М}і II K o rp u su . Przecież naw et nazw y o b u dyw izji — K resow ej i K arpackiej — ukazyw ały z jakch ziem w yw odziła się w iększość ich żołnierzy, w spółobyw ateli jed n ej R zeczypospolitej. I zrozum iała byłaby chęć m łodzieży ukraińskiej d o zeb ran ia w iadom ości o w o jen n y ch losach swoich w spółroda ków , walczących w w ojsku pol skim na Z achodzie. Z arty k u łu w „U k rain ian E cho” w ynika jednak całkiem in n a ten d en cja, w idać o co napraw dę idzie i ja k ie jest p o d ło że działalności i d ążeń K om i te tu S tudentów U kraińskich. N ie ukryw a się w artykule, że uczynio n o z ca łe j sprawy „kw estię n aro d o w ą” jakkolw iek pow odu istotnego, n ie ujaw nionego, m ożna się tylko dom yślać. N ie w iadom o ja k ie argum enty usłyszał o p at benedyktynów z M onte C assino i jakiego rodzaju d an e zam ieszczono w tu rystycznym inform atorze. Jeżeli odzw ierciedlają o n e k o n statacje i poglądy zaw arte w „U krainian E ch o ” należy się obaw iać, że m am y d o czynienia z ponow ną, nieprzyjazną próbą fałszowania niedaw nej historii, w obec czego nie m ożna odnosić się pobłażliwie i bagatclizująco. Są to bowiem iw jc/dzeiya tyleż kłam liw e c o i oszczercze. Jest ta m pow iedziane ni m niej ni w ięcej, że ,.w II K orpusie gen. A ndersa liczba U kraińców wynosiła 12-15.000” , ż e „z wszelką pew nością 30 proc. pogrzebanych na M onte • Cassino stanow ią U kraińcy” i ż e „w K orpusie panow ała dyskrym inacja narodow ościow a” . C o w ięcej, gło si się p rzy tym , że oddziały p iech o ty , k tó re w ciężkim , krw a w ym b o ju zdobyły i osw obodziły k laszto r sk ład ały się przew ażnie z U k raiń có w i B iałorusinów . N iedw uznaczna jest tu insynuacja — ż e Polacy celow o narażali dyskrym inow ane „m niejszości" na' najw iększe straty, św iad o m a jest te ż w ynikająca stą d uzurpacja — . zgłoszenie p raw a d o przyw łaszcze n ia cudzej zasługi i chw ały b o jo w ej. A tow arzyszy tem u św ięte o b u rzen ie członków K om itetu na polski szowinizm z pow odu nega tyw nej postaw y polskich w etera nów odrzu cający ch te niesłychane roszczenia i fantazje. J a k o dalszy k ro k w prow adzonej akcji K o m itet zw rócił się z apelem d o ca łe j społeczności ukraińskiej w d iasp o rze, hierarchii kościelnej i organizacji kom b atan ck ich o m o ralne i finansow e p o p arcie. C ho d z iło mu o zgrom adzenie w szelkiego ro d zaju św iadectw , do kum entów i p am iątek m ówiących 0 uczestnictw ie U k raiń có w w arm iach koalicji zach o d n iej. Szcze gólną uw agę postanow iono po św ięcić zbieran iu inform acji o żołnierzach ukraińskich w II K orpusie P S Z . P rzyjęto p ro jek t fundow ania stypendium um ożli w iającego p rzeb ad an ie brytyjskich 1 polskich archiw ów w ojskow ych. S kąd in ąd w iad o m o , ż e zdecydow a no te ż . p o d ją ć sta ra n ia o je się j>ochowanych m iędzy żołn ierzam i polskim i ita M onte C assin o ” . I w yjaśnia-skąd się ta m wzięli: Pochodząc z „okupow anej p rzez P o lsk ę w o k resie 1918-1939 Z a ch o d n iej U k rain y i Z ach o d n iej B iało ru si” , uw ięzieni n astęp n ie w stalinow skich łag rach , stan ęli w 1941 r. p rzez d y lem atem — albo „zad ek laro w ać sw oją praw dziw ą n aro d o w o ść” i skazać się na niechybną śm ierć n a Sybirze alb o w ybrać w olność „u k ry w ając swe p o ch o d zen ie” p o d polskim obyw a telstw em . „W ybrali w yjście drugie i p rzeszło 15.000 U k raiń có w w stą p iło d o P olskiego K o rp u su g en .! A n d e rs a , by p o d o b cą flagą i w obcych m u n d u rach walczyć z faszyzm em ” . ■ M atiaszkiem n ie m o g ła w tym w ypadku pow odow ać zw ykła igno rancja. Z n an y m u i zapew ne w spól nie k o m p o n o w an y arty k u ł w „U k rain ian E c h o ” p o w o łu je się na p e łn ą listę .ty c h , c o p adli na klasztornym w zgórzu. C hodzi tu najw yraźniej o „Spis poległych żołn ierzy na cm en tarzu M onte C assino” , ogłoszony w R zym ie w 1946 r . Z aw iera o n 1051 pozycji. R ów nież p o u zupełnieniu.z innych źró d eł ch y b a nie przekroczy i a liczba 1.200. N ie zm ienia to całości o b ra z u . G dy b y w ięc przyjąć inform acje M iatiaszka za ścisłe to nie licząc n aw et k ilk u n astu grobów z półksiężycem i gwiazdą D aw ida, o k azało b y się, że na poległych um ieszczenie n a g ro b ach n a M onte przy p ad n ie zaledw ie C assino specjalnych napisów w ska Polaków kilkadziesiąt m ogił. zujących n a pochodzenie żołnierzy N iem niejszym ab su rd em jest uznanych za U kraińców . g ło szen ie, że II K orpus liczył aż W tym w ięc duchu przystąpiono . 15.000 U k raiń có w ja k to całkiem d o rozleglej a k c ji propagandow ej bezpodstaw nie u trzym ują • różne w czasopism ach ukraińskich i czasopism a u k raiń sk ie n p . bandeobcych, w audycjach radiow ych i row ski „Szlach P erem ohy” . U ży rozsyłanych k om unikatach p raso w ając tak iej m etody n ależałoby w ych w S tan ach Z jednoczonych, zwiększyć p rocentow y udział i A ustralii i E u ro p ie. C h arak te innych „m niejszości" co w re z u lta rystycznym p rzykładem te j k am pa nii, gardzącej fak tam i i n ie zważa cie sam ych Polaków zred u k o w ało ją c e j naw et, na w łasn e daw niejsze by d o m niejszości w e w łasnym w ypow iedzi, je s t list w ym ienione w ojsku. D ziw ić się ty lk o w ypadnie g o w yżej P e tra M atiaszka do ja k w tak ich .okolicznościach, d o „S m ithsonian M agazine” - (N r 3 z ch o d ziło d o rzek o m eg o prześlado w ania i „dyskrym inacji czerw ca 1987 r.). „S m ithsonian", m niejszościow ej” co tak że z m iesięcznik p u b lik o w an y . w wielkim hałasem zarzuca część W aszyngtonie, je s t o rg an em po w ażnej naukow ej instytucji am ery em igracyjnej prasy ukraińskiej. k ańskiej Sm ithsonian Institution,' Praw dą natom iast je s t. że d o PSZ w Z S R R u d ało się wstąpić kilku to te ż i listom d o red ak cji w ypada tysiącom U k raiń có w . B iałorusi- * uw ażniej się przyglądać. W liście nów i Ż y d ó w a że n ie b y ło ich M atiaszka liczba ow ych poległych, Więcej, przyczyny -należy szukać o których w im ieniu K om itetu nie w polskich szykanach lecz w S tu d en tó w -U kraińskich !•»}' utrudnieniach staw ianych perfidnie niezm iernie się troszczy, uległa już przez w ład ze sow ieckie. Przyszli znacznem u pom nożeniu. Pisze bo w ięc d o arm ii polskiej ochotniczo i w iem dosłow nie: „p rzeszło tysiąc nic opuścili je j przed w yruszeniem U kraińców i B iałorusinów zn a jd u na front ja k uczynili to c i, .dla k tó ry c h 'ллїпіс'іЩ w y d aw ała się n p . w alka o p o w stan ie państw a iz raelsk ieg o . I jeśli poszli do w sgóinej w alki u ; m o że w iązało ich c o ś w ięcej, n iż p o c z o o c lo; ń n o ic i czy w dzięczności z a uratow an«e z n iew oli sow ieckiej. R y zy k o w n a ;еьг le z .i^ u x L . o b liczan ia > tan - narod o w o ścio w e g o w e d łu g p atro n irn ik ó w . M ożna się n a n ie j o p ie ra ć , a le ty lk b w j& w nym sto p n iu . T ra n a j ą s . ę p rz e c ie ż na c m e n ta rz u M o n ie C assino nazw isk a- n ie m ie c k ie , a ie ich w łaściciele uw ażali się z a Polaków i d la p o lsk iej ginęli sp ra w /. O d y ty je d n a k k ierow ać >ię n a u p arteg o b rzm ien iem n a z w i s k to •/< -S p o ić poległych” tysiąca nie żń ajo zie się w ięcej n iż 50 nazw isk ukraińskich j b iało ru sk ich . Iżaiekie to o d 30 p ro c. czy / } p r o .. calo-źś v.rat * (ró ż n ie w różnych , p ism a /# ) o b ik ż a v>bij Korni;-,-: M d u s z k a . Jv^yriiC ^ / / / u b ' «Лі<« Tffj O ІІС b ę d $ rz e ie jn ie prOWtiOZOńe, m o g ą p rzed staw ić >. m ia rę praw d z iw e ' d an e statystyczne. Fałszyw e je»i ró w n ież f.i*>*ow.v n ie n o m en k latu ry -źftirń erze ukraińscy , Służyli U k raiń cy w innych Źi ПіІбСІі (JfsCyCf* — /.ir<u!iyj >KjC< cr/y ая^гукіл.% <#с]# vyićk\\ u*: ty lk o żo łn ierzam i k anadyjskim i i am ery k ań sk im ;, nigdy ukraiński m i. R ó w n ie ż i w P S Z n ie było ż o łn ie rz y u k ra m . biaioruskich, ŻyOOWskrch CCj tatarskier;, byli n a to m ia st żo łn ierze p o lx y naro d o w o ści u k raiń sk iej, b ia ło ruskiej,, żydów skiej czy tatarsk iej o ile św iad o m ie się d o n ie j przyznaw ali -czego nikt im n ie zab ran iał. D ram at ukraiń sk i m a rozm aite w ym iary, zależn ie od sceny, a k to ró w i persp ek ty w y z ja k ie j .ię go O gląda, o m a wid i o ce n ia . V. o sta tn ie j * o j n ie poiegai te z i na ty m , ź e . d o b ija ją c się w łasnej p a r-.: * r>wo£ci a b ez zw ażania na m etody i v ro d k i. ukraidsKie czynniki przyw ódcze zw iązafy „ję politycznie i w ojskow o z hitlerow skim i N iem cam i. W ybrały zatem r»?/Grię ujarzmsc»>;i індуси jo d ó w \ w i u n i e k a lk u ;; . te zaw io d ły *c a łk o w i;.e eb fx *».• w ja k im i sen sie p ro c e n tu ;. i> J/i-- * niem ieckich syr;.p-;»aci* : >./ :;лeach Jeżeli mctóf.a m o • i.i.rairhkich odozła: ZÓ; >• /г';. U> sz u k a ć ich ; r /c t /i u - 'v.-hrrnachtu przv ’/.; - . .//.../en <Xkr>iaflitCff :: ' kOÓCd Były ■ ПН . . » N achtigaJl і Koi; -.ad U-.r ..;.»ki 'L eg io n Sarnoor г о п /, i4 v/.i/.en SS Wvisjor» M U Ir . .'/V/y (Ki), Ukrainek-': A rm ia N ..oo»>wa 'o ra z «noc policy»n c i '/o r .-.cm cze k o la b o ra c y jn e form a c je u i r e ń НІЯК s k ie . N ie je s t je d n a k ch w aleb n a k a rta n a jal:> /.. »/r • їн ^ . p o w o ł a ć p rz e d o p m ; ; 7 i. :>Ju. i w rej m o ty w acji prz/puvzcz і/ЗІс )cZ; w łaściw e w ytium a-jze..:; i ¥i >ll p o d e j m ow a/ł ycr. przez śro d o w isk a u k raiń sk ie ^ ró o i ■ w ań zró w n o w ażen ia n; ;n: ;■/. іДйііІй . ; a <> UiCf&ifłSiClOj C//y,i*- ^ ' У*5 V Jatach H ^ o ; i., \w a o v .- ; V л іе і с і а т і o ,b o fc a :e /ik * c ) va. alianckich sZer-t ^'-ń. v/o, : wiście U k ra iń c o m rn«<y: o-sp o jrz e n ie , a ie r.:e w oi.:o . co h e re • m o a ia ln ie i b ezk arn i.; >. ':u(,:U.Ć Się z fa k ta m i. O d . / -.m . Vi»Vyl ł WOjf.y Upłynę!J # */ »« -' ł . o/JCSi^OkrC £#<*«4 Y• ■<W^«e jeszcze się n a t> •-* r.;c za'. • ' ; //szyscy św ia d zo w ie - .o ir/e.; zeszli z ,te g o s ...; : a , S z u k n j^ c i-r a /d y .. /& ;; K om itet Siu d ę raóv/ - Л: Si*' Zły»i рсгА-іпіеп pójść ta k że i ć:: ?amr sw,o ich o /jców •/ T/#vl Vf!i'/-*^**; de•' /V Г / f/£fuli GT/ • УГł *•*J7 1a — ~-2ze; ««Ja ,»# * . dom in acji. D o р.'йла»ііа • . . c . o cznsacń w o je .. <j)'Cfl ■' irtC:ż / s j f i i K i: i ta d r u / vtró..a w [l< .łfl e »*■ л / . У. i> /Vop - ™iero wówcz.l#.* WЩ ■ ^A u .rzeć różnice •AtiW . i7. proporcji • • * ' 0i •;> '-'«ęj/Ow.j;. »: .u&S z-^azanycn p.>./OZ* X # .,> o zc ;.ier. . b ielo n y ch k,vr: , *. ijf.ij,'* V ;r# i«i ,Г#3 Mloy ід p rzeciw n e o n >z 0#» C«łlkiern iftie z e j d :ty - Ł w spólna cecha. V /)z a ...;.. ;>< j a w każdym v/ypadk . ze s u o - . / , /tó * a i^ma obwinśof.i: próbuje txjf ;^źy* spoczyw ające n.. niej z a r z t;y . wi n y . skazy ZglO:.Zer.;Cn; i na sw ój sposón, użytek. ko«zyśc w yzyskaniem p o ls b c g zw y cięstw a, B rak Jh’O tesiu i Jiz-ciw f/zialania zav/szę ; ^/-.;c.i»yala. D lateg o nie г и . ; . ' pCi>/*y> -• p>/.waiać, by leg en d ę M onte Г';;хуіПО wykorzystywać p rz /v ., ;s /./a l y . pom niejszały łub .>cz.-rnisi; >s%y b$dź ośrodki r.i'; m ając' <,. le^to najm n iejszeg o prav«^ po-J.-.c;:v/y i p a te n tu . T y m b ard ziej, ż e Je^ence o słan ia w łaśnie p rav /ea m sioryczna. т ш ащ w*trn«nął proce» J«reiollm»kł Iwana De mJanluk* Świni tnowu przypomniał •<> bi« • zbrodniach ludobójstwa; blady 8trach padl na Innych Demjanluków W t«j ayluafjl nacjonaliści ukraińscy przy pomnieli tobie nagle słynną bitwę o Monte Самі no I rzekomy wielki w niej udział Ich pobratymców Ten fakt posta nowlli eksponować wobec św iatow ej opi nii publicznej, aby odwrócić Jej uwagę od spraw Demjanluków Przeto nie są dla nich ważne Inne groby „ukraińskie" żołnierzy 2' Korpusu Polskiego, tylko te ze stoków Monte Cassino, o których świat wie najwięcej. Istnieje Jeszcze Inny. powód, dla Któ rego nacjonaliści ukraińscy przypomnieli sobie o rzekomo „swoim” cmentarzu pod Monte Cassino — to ich „kompleks mocarstwowości”. objawiany nieustannie agresywną postawą wobec Polaków. Raz przesuwają granice „swojego imperium ' po Nowy Targ - po ..najdalszy zasięg języka ukraińskiego” Innym razem, chcą mieć w grąnicach „sam ostijnej” Podlasie. Lublin i Zamość , . Antylechityzm banderowców jest ta* mocno rozwinięty, ze mogjaby z nirn Ik w zawody niesław nej pamięci Hakata „Chór m ęski U kraińców z P olski «Żura wiu' pow rócił do kroju po p ełn ym su k c e sów tournee za yra n iczym — notuje bar dzo' nacjonalistom ukraińskim łaskaw; „Kultura” paryska. — Występ chóru spo tka ł się je d n a k z ostrą k r y ty k ą «Szlacht P erem ohyn, g d yż гербі zaśpiew ał ta k it jedną pieśń po polsku, a na d om iar zlepi w ielu słuchaczy »bez żadnego um iaru o kla skiw a ło to bezeceństw o". Uchodzący wciąż za „elitę narodu” na cjonaliścl, usiłują stworzyć „własną © я in t/3 й s о :) 91 UN • Monte Cassino 5 i.. Judzie Bandery (2 : > orzkq była służbo U kraińców” — pis/e w „Kronice uKrainskiej". wydrukowanej w paryskiej ..Kul turze” (lipiec-sierpień 1987) W Janiw, no tabene mjr WP odznaczony Orderem Krzyża Virtutl Militari. „Polacy postępo wali z nam i — wspomina znów tenże Janiw w „Szlachu Peremohy" — tak sa rno jak w B e m ie K nrtuskii*; . nawet w Palestynie utwórz i/li więzienie dla Ukraińców”. Czyżby dowództwo brytyjskie i osobiś cie gen Wi 11іа лi George Hel.mes, któ:e?.UU podlegał 2 Korpus Polski, tolerowało utworzenie przez Polaków specjalnego dla Ukraińców obozu koncentracyjnego? Być może Ukraińcy, aby się nie zdradrić musieli wówczas milczeć? Ale póź niej mieli wolną rękę po wyjściu z wojs ka. Niech wiec mjr Janiw przedstawi Polakom dowody w tej sprawie, jakieś skargi, rozpatrywanie tej sprawy i orze czenia ze strony brytyjskiego dowództwa wojskowego Przychylna nacjonalistom ..Kultura" paryska na pewno nie odmówi mu swych łam Jeżeli Polai-v tak srodze postępowali z Ukraińcami, to dlaczego dopuszczali ich do stanowisk dowódczy«*h* np ppor Ba żyli Puszko, żołnierz 4 BS, który zginął pod Monte Cassmo jako dowódca plutonu a Jego rodak kpt Bitko był dowódcą kompanii? A sam Janiw? Czy nie został odznaczony najw yższym polskim odzna czeniem w ojskow ym i nie nosił na pols kim m undurze gw iazdki obok dwóch srebrnych pasków? Czy to była ..dyskry minacja’'? Inne przykłady: z pracy Z. Kuilowskiego ..Biskup połowy ks Józef Gawlina" (l ondyn 1964) dowiadujemy się. że- Z polecenia J E fes. biskupa G awlinu ukazał się Żołnierski M odlitew nik grecko-kalolicki” i że „W imię Boga’ jako jedyne pismo religijne 2 Korpusu Pols kiego „no prośbę malej grupy zołm erzy zamieszczało również... wiadomości w ję zyku ukraińskim ukraińskim".... artykułu ..Monte Cassino Committee Z net, a w condu— i.^research” ■. i zamieszczonym i.viih " (ontrz fi.N ln str 10) • ła d u j e m y I I że Studenci ukraińscy zwiedza 1ЦСУ cmentarz monlccassii.ski byli Cj y/ Un-h гія nnui^hlr.-.rn -*• można na podstawie jego brzmienia w yciasać ostatecznych wniosków! Prowokacje nacjonalistów ukraińskich wokół Monte Cassino ciągną się już czwarty rok. Tymczasem, jak pisze Ru dolf Veit w amerykańskiej „Gwieżdzie Polarnej" (15 ГІІ 1987): „Jest rzeczą za stanawiającą, że dotychczas żaden г na szych przywódców, żadna organizacja w eterańska czy społeczna a przede w szy st kim polskie środki masowego przekazu nie zabrały głosu, w te j sprawie. Chyba n ikt z Polaków,, k tó ry uznaje wielkość cżynu zbrojnego naszego oręża pod Monte Cassino. . nie zam ierza dzielić się n im z grupą skom prom itow anych ukraińskich no’% ionalistów. Chyba ka żd y z nas p rzyznaje, że pa mięć pom ordow anych przez UPA w Ga licji i na W ołyniu podczas U w o jn y św iatow ej, zasługuje na poszanowanie. Jeśli nie będziem y protestow ać przeciw ko profanacji naszej przeszłości i pam ięci polskich ofiar, to nasz w kła d do U w o jn y św iatow ej będzie ty lk o ta ki. na ja k i poz woli nam obca i toroga propaganda" Tymczasem działalność nacjonalistów ukraińskich wyraźnie zmierza do tego, aby obok polskiego orła na cmentarzu montecassińskim tkw ił tryzub. W tej wielkiej antypolskiej prowokacji kryje się próba rehabilitacji, wybielenia czarnej historii nacjonalizmu ukraińskiego podczas . II wojny światowej — i do tej próby Wybrali banderowcy właśnie Mon te Cassino. Nie Bolonie (I3B7 polskich grobów), nie Loreto (1075 grobów), ani też CasamassiiTia (432 groby) — a właśnie najgłośniejsze miejsce — Monte Cassino, choć akurat tu odsetek nazwisk „ukra ińskich” jest najmniejszy. Świat wie dużo o kolaboracjoniżmie na cjonalistów ukraińskich obu odcieni — banderowców i melnykowców; św iat nie zapomniał jeszcze ani o UPA, ani o jej zbrodniach ludobójstwa; nie w ygasła pa mięć polska, żydowska, ukraińska o po mocniczej policji ukraińskiej i o ponurych wyczynach żołnierzy Dywizji W affen SS „Galizien”. Generał ukraiński, dowódca Ukraińskiej Armii Narodowej Pawło Szandruk w swoich „spohadach" w spom i na jeszcze o 180 tys. nacjonalistów ukra ińskich w tzw. legionach w schodnich wielką historię, w której jest m iejsce d! „Ukraińców”: Juliusza Kossaka, Ignac* go Daszyńskiego, wielu polskich pisarz malarzy i poetów. N iektórzy posunęli s tak daleko, że naw et Kościuszkę zaliczy do „Ukraińców”, a ostatnio papieża J; na Pawła II (niektórzy skrom niejsi m wią, że Jan Paweł II ma tylko mat! Ukrainkę). Żonglując faktami historyc nymi, grzmią jak najgłośniej, że Poiat „obdzierają” ich z roli historyczni „przedmurza chrześcijaństw a”, że to ukr. ińscy Kozacy bronili Europy przed zal wem „azjatyckiego ' barbarzyństw; Wiedeń 1683 roku rów nież nie był triur fem polskiego oręża, to ukraińscy Koza rozbili pod Wiedniem w proch i pył Tu ków, i raz na zawsze powstrzym ali i nawalę. Tak samo było pod Warszawą 1920 roku. Gdyby nie ukraińskie dywiz które własnym i piersiami pod Zamościc zagrodziły drogę nieprzyjacielowi, i byłoby „cudu nad Wisłą”. Akcja ta. zgodnie z „odwieczną” polit ką nacjonalistów ukraińskich, zmier również do pomniejszenia roli Polski Polaków w św iecie i w jego histo: W takiej w łaśnie atm osferze (o cz\ donosiła „Kultura” paryska z lipc; sierpnia 1987), „4 lutego br. odbyło się L ondynie spotkanie p rzyw ó d cy Kon/et racji P olski N iepodległej L eszka Moczu kiego z w y b ra n ym a k ty w e m O rganize U kraińskich N acjonalistów -banderow c. M łodszych banderow ców na s a l t ; w puszczono, praw dopodobnie w oban że w id o k Polaka bez noża w zęba.? u k ra iń skich ska lp ó w tz pasa będzie dcii ralizujący...” Jest to po prostu sm utne, takie sa jak przydzielanie nigród Imienia papie Polaka osobom, które rzekomo drial na rzecz przyjaźni polsko-ukraińskiej w rzeczyw istości na rzecz ustępstw wo ukraińskiego nacjonalizm u. Pojednanie, przyjaźń to" w ielk ie sio Przyjaciół w ybieram y sobie pośród r lepszych, a nie przypadkow ych, a ju t pełnie nie szukam y ich w śród „odwli nych” w rogów. Jeżeli ktoś chce pojęć nia ze zbrodniarzam i — to Jego sp ra\ Papież Jan PAwoł II, podczas sw o. pobytu w 1979 roku na cm entarzu M onte C assino w ypow iedział słow a W u k o iu jq e y m s i« w U S A p i ś m i e „ U k r o io l o t" f th e " <>* Ml 1t «41 « o m i . s u , o n , , n . i l o ł , p o d p l s o r y p n e i P e t i a M o l i o s z k q , L id iiC io m y ) 1 P e lr a G o ję , a rty k u ł p t. „ M o n ie £ C o m m i i t e e c o n d u c t s r e s e a r c h ' ’ (K o m ite l M o n te C a s s in o p r o w a d z i b a d a n i a ) . P iry le k tu rz e d o w ie d z io le m s ię , f b itw ę pod M o n ie C a s s i n o w y g r a li... U k r a iń c y . N ic U k r o i ń <T w o g ó l e — l e c i l u d r i e B a n d e r y . P M itło iik i jest preze-jem Ukrainian , Student* Monte C aivno Commi’tee (Komitet Monte Cassino Studentów Ukraińskich) przy Ukrainian Free Uni versity Foundation Inc. w Nowym Jorku, u Ctom j sekretarzem tego Komitetu a dr P Goja ■ doradca To właśnie 1 inicjatywy tece ostatniego 14 września 1984 roku powstał ten Komitet. Wszystko zaczęło się 28 lipc-a 1984 roku W tym dniu bowiem grupa studentów Wolnego Uniwersytetu Ukraińskiego w USA, biorąca udział w wycieczce nauko we] „Siadami rodaków w Europie", „od w iedzila — jak donosiło «Ukrainian Echo* — P olski C m entarz W ojskow y 1 M onte Cassino). gdzie zostało pochowa n ych 1051 żołnierzu Drugiego Korpusu generała Andersa . Studenci zostali poru szeni dużą iloicui ukraińskich nazw isk na nagrobkach Ogarnęła ich złoić, te nasi żołnierze, nasi bohaterzy narodowi któ rych narodowości nie uznano za źy.ia, I nie zostali uhonorowani naw et po śm ierei". Rok później ponownie przybyła na cmentarz pod ' Monte Cassiw> wycieczka s t u d e n t ó w ukraińskich ju i zorganizowa nych w p rz y w o ła n y m K o m itecie Przyje chali 1 wielka f l a g ą ż ó łto -n ie b ie s k ą , którą ustawili pośrodku cmentarza gdzie też odprawiona została uroczysta Służba Boża w obrządku greckokatolickim. Po tej manifestacji, w której nie zabrakło akcentów antypolskich, studenci na czele ze swoim opiekunem prof. Goją. udali się do opactwa benedyktynów zamawiając u o. Bernardo D’Onazio msze za Ukraińców, które mają być odprawiane w opactwie w każdą rocznicę śmierci kardynała Josyfa Slipyja (10 września) Postanowiono także obecność grobów ukraińskich na cmentarzu m ontecassińskim urrreścić w ukraińskim, obcojęzycznym folderze tu rystycznym. Wszystko, co tu zostało opisane, auto rzy z łam „Ukrainian Echo”, nazwali „walką o «problem ukraiński*’ Be? od dania dowodów utrzymują oni dalej, że w 2 Korpusie Polskim m iało służyć ni mniej, ni w ięcej, tylko 15 tys. Ukraiń ców. Twierdzą stanowczo, że pod Monte Cassino spoczywa 30% żołnierzy — Ukra ińców — bo. ciągną kłam liw ie — K reso wa D ywizja Piechoty, głów na siła uderze niowa 2 Korpusu Polskiego, składała się przede w szystkim z Ukraińców i częścio wo z B iałorusinów Dalej jest apel o składanie darów pie niężnych na opłacenie badań w polskich archiw ach z jednoczesnym zastrzeżeniem, że ta akcja spotka się niew ątpliw ie z os trą repliką polskich szow inistów , którzy są przeciw ni napraw ieniu „niespraw iedli w o ści” w yrządzonej Ukraińcom. M ożna by całą spraw ę zlekceważyć, gdyby nie fakt, źe ma ófia charakter cią gły, że dostała się na łam y pism zachod nioeuropejskich ' ’ i' 'am erykańskich, ‘ które w yraźnie, w tonie Polakom nieżyczliwym , zaczęły pow tarzać argum enty prezento w ane przez ukraińskich nacjonalistów W łaśnie teraz — bo w cześniejsza tego typu akcja, rozpoczęta już w 1958 roku, p r z e s z ła p r a w ie b e z e c h a , n e j t y lk o re p lik i. nie lic z ą c je d W łaśnie w 1958 roku w Paryżu wyszła książka Zenow ija Knysza pt. „Za czużu sprawu". Mówi ona o U kraińcach-żołnierzach 2 K orpusu Polskiego. Zredagowana została ona na podstaw ie wspomnień iednego żołnierza. M ychajła Kozi ja Oczy w iście. szeregow iec Kozij, nie bvl w sta nie napisać sw ych w spom nień sam odziel nie, w ięc „pom ógł” mu Knvsz. który na kan w ie op ow ieści prostego żołnierza prze prow adził obrachunek z Polską i Polaka mi. Spraw a dla P olaków nie była bagatel na, skoro n aw et bardzo przychylnie do bjrl M onte Cassino 4 nacjonalistów ukraińskich nastrojona pa ryska „Kultura” (nr 4/174 z 1962), zmu szona była udzielić łam Benedyktowi Heydenkornowi, który swoją recenzję książki Knysza zatytułował wymownie „Majaczenia”. Knysz zamieścił w‘ swej książce „m nóstw o fa łszy w y ch inform acji... — pisze recenzent. — Ile złośliwości, tutilgarnoici i głupoty... K ied y te i inne brednie ko n fro n tu je się z rzeczyw isto ś cią, pow staje jeszcze w ię k szy niesm ak Rodzi się goryzz... K n y sz zieje nienaw iś cią. Każe sw o jem u ubohaterowi« — w ie l k ie m u strategow i — k ry ty k o w a ć dow ódz tw o K orpusu, przebieg operacji pod M on te Cassino, zachow anie w ojsk. On ju ż to w szystk o w idział w 1939 r. U żyw a okreś lenia «żebracza Polskaa. Nie sposób zre sztą odnotow ać tego n ieprzytom nego ata k u ob elżyw ych określeń. Zdum iew ające jed n a k, że te n prześladow any bohater K o zij ta k św ietn ie przeszedł w ojnę, za baw iał się, popijał i w ojow ał. W łaśnie z P olakam i A n i nie »posiekał ich na ka w a łk u (o tym zamiarze pisze Knysz _ E. P.), oni jego nie zagryziono". Recenzję Heydenkom kończy zdaniem. „Smutna i zbędna książka. Ale zapew ne n ie k tó ry m jest potrzebna, bo inaczej by się na u ka za ła ”. Komentując wydarzenia związane z po wstaniem Komitetu Monte Cassino Stu dentów Ukraińskich, w powiązaniu z książką Knysza, Marian Kałuski ze Stu. dium Historii Polonii Australijskiej, w swoim szkicu „Ukraiński zamach na pol skie sanktuarium narodowe pod Monte Cassino” (Melbourne 1987) pisze: „C horobliw y obrachunek K nysza z Pol ską nie jest g łó w n ym celem jego k sią żk i T y m żelem je st m ów ienie U kraińcom , a ty m sa m ym pośrednio i św iatu, że w Dru gim K orpusie P olskim służyło nie m niej aniżeli 20 000 Ukrai-Acóio, na ok. 50 000 żołnierzy, »a tych, którzy jawnie przyzna ją się do sw ojej ukraińskiej narodowości nie m o żn a b y zliczyć w ięcej aniżeli 4 000«. (str. 198). O pierając się na ty c h »d o kład n y c h danych« K n y sz pisze, iż Ukraińcy w y k rw a w ili się pod Monte Cassino, że osta teczn ie to pozornie n iezd o b yte w zg ó rze, osta teczn ie zd o b yli U k r a i ń c y . A ch, ja k K n y sz i je m u podobni b yliby szczęśliw i, g d y b y św ia t u w ierzy ł w to, że P olaków w D rugim K orpusie P olskim do w o d zo n y m przez gen. W ładysław a A n d e r sa w ogóle nie było! Że Monte Cassino to ich zw y c ię stw o — zw ycięstw o ludzi B a n d ery! Że w reszcie m a ją praw o w y rzucić stam tąd polskiego orła, a w jego m iejsce w znieść niebosiężnego tryzuba i postawić p om nik Stefanow i Banderze rzeźn iko w i Europy W schodniej w drugiej wojnie św iatow ej, oraz organizować tam sabaty nacjonalistów ukraińskich”, Skąd więc to oburzenie? Czyżby Ukra ińców w ogóle nie było w 2 Korpusie Polskim? Byli! Znaleźli się tam jako poiscy obywatele spośród 1 450 000 osób przesiedlonych w głąb Związku Radziec kiego. 850 000 to Polacy, 220 000 - Ukra ińcy a resztą to Żydzi i Białorusini — żołnierze i cywile, a także żołnierze inter nowani po przekroczeniu granicy wschod niej RP przez Armię Czerwoną 17 wrze śnia 1939 roku. Jednak podstawową masę przesiedleńców stanowiła ludność cywil na. Wspomina o tym m.in. Józef Pleban na łamach tyg. ZBOWiD „Za Wolność i Lud” (20 II 1988): „W jed n ym z obozów (w Palestynie) spotkałem sąsiada moich rodziców z Wo łynia... Opowiadał o swoich losach, prze żytych dramatach. W majową noc 1941 r. do m ieszkania wkroczyło kilku uzbrojo nych osobników w asyście miejscowej m ilicji. B yli to funkcjonariusze NKWD. Nie zw ażają 2 na płacz żony, m atki i dzie ci zabrali go do miejscowego więzienia, potem przyw ieźli do Kijowa, a następnie w głąb ZSRR. W procesie otrzymał wy rok pięciu łat z s y łk i W yszedł na wolność ju ż po roku na podstawie amnestii uchw alonej przez władze radzieckie po nawiązaniu - polsko-radzieckich . stosunków dyplom atycznych oraz. zawarciu umowy S ik o rski-M a jski Od razu udał się do Buzułuku, gdzie form ow ano Armię Polską. Tuż przed agresją niemiecką deportowa no do K raju Ałtajskiego również jego tg rodzinę". Opisany los człowieka Jest ty- i powy dla wielu deportowanych — * Ukraińców obywateli RP. Utworzona w wyniku porozumienia polsko-radzieckiego Armia Polska w ZSRR Uczyła 77 200 żołnierzy. W takiej też ilości w marcu-sierpniu 1942 roku zo stała wyprowadzona na Środkowy Wschód, gdzie ją podporządkowano do wództwu brytyjskiemu. Z armii tej wy dzielono 12 000 żołnierzy i wysiano do Wielkiej Brytanii dla wzmocnienia Pier wszego Korpusu Polskiego, z pozostałej większości wyłoniony został 2 Korpus Polski liczący 50 000 żołnierzy, który w składzie 8 Armii brytyjskiej na przełomie 1943/44 roku został przerzucony na front wioski aby 18 maja 1944 roku objawić m MH|U M hr la N M «ц • J4 ia iiiir u m m шт пшттгшт*} | i f t f%fct MibMfi ii I И m tv M v*a, M i іw M w« •M nrt І w«* |M r *aщ 4m ri»> >Ц4 m n^ek tf« 9 имомрі a< 4 (rt « к і ц ш " W « < * »M rt a t P O L SK IH O w w r o_=sicetojfTTł pod Afфщфф Сщлвллв^, ZenowtJ Клу*і, Jak wiemy, „diSMu* *'«" w Drugim Korpusie Ц ь Ukraińców, a pod Monie Cassino „naj e*yi“ ich II — 15 ty j. D m n t M t U t p t weMfhlJiW „U’k.rаДAeicyj immtt (M rv e ftf %ctyio m t tf *UIUV{ IP przymUam* #Ц lilt mum .нїК* яв drugiej s$ rony «су nacjooati&i — E P ) p o cifil оb fa wiać tyfUpt- fc»*7* г*Піа 2 r * CW*4TV<? **f pMlfpenU П1#С : to)ilnl o b y w ittlt н і C p o ls k o - ra d u e c k ie fo — wyk п т М с в polnxicrt rw ***iptfflifiitn P*tr« S u w* la o general* A ndersia. W. d,uS Stawała w Drugim Korpusie po tktfn ofcoła в t^ rtfci UJcraiAcóto * * * !• •(*** potowa ***rttrT~niaala > t* k o U k ra iń c y ". | dalej „UfcralAcjf te v korpusu bifi і ц d o b rze (U w a h z y t i o doi n j łprew t"*. Powtórzmy rat Jaaaeaa- Ukraińcy w p ^У1’ — »1* nie w takich lloiclach ja te chce widzie* Z. K nytt, który eb Ul Dy w itfc Piechoty bat ta jąknięcia n t i ; v „ukraińską Jednostką". Ta „ukraińska jec Matka** i grudnia 1943 roku Ucxyta >at 1І ludzie Bandery o kit ^jrch 2 S. Siemas ifco na łamach MWtaOicj Polskich" (S►ydney 19 IV 1088) парі: Mszcz# środow iska ,qc* w dom u po ( N i l ue POC*uw*jqcę и к гя Ш к и , a jedno* * d0 t РО/Ц‘OiCjfl* Wairto w tym m if* •egaj łiVt) ,0 a?b^°“ aCM w *', b ZSHR UkrJ . "spolpra.-ują i Niemcami nacjo u iśc i (najcsęściej spod гпаки OUNł) ___ ™ . * ' bo os°by. które o k a o wały w R riesnołci swoją lojalność wzel»d' im RieCłJTDOSDOiitei Inh i-» m •iały | na len m m.in. uwadze polskie czynniki państwow e na e jnigracji zaw ierające 30 lipca 1941 roku od powlednią umowę , ZSRR. Umowa u głosiła bowiem* Z rMtmln ___, . K»03H* fcx,„ . , przywrócenia stosunu d ? , ' n X 2 0m ? VC*1' VCh *** S o w ie c k i ł .? Ó »rnn»*tu w s z y s t k i m o b y w a , t l Z H L i P0 l \ k i m - k tó r z y за obecnie po. . n °o b o d y na terytorium Z S R R 5 50 0 J* rtcV wojenni, b ą d t па innuch 90 It, m кгаCorjpusia iko poi0 osób *ad siec* *■ Ukra* isirii — t? if itervs clhod‘ w raa» ą nrtase wU« Dt U i j FSttiniej z 1W or*€IW 1 f. tb n >joSCO'u?e t odpowiednich podstawach" * Г Т Л **tem odnosiła się do w szy stkich obyw ateli polskich, bez względu na wW І Г Ch0Ć W18>ędem Ukraińców władze radzieckie w ykazały w ięcej os- ‘ Z w r!£?>‘ P° lski « obczyźnie. ш o/. na uw agę prem ierowi RP gen. Sikorskiem u am basador polski w M oskw ie (K u jbysiew ie) St. Kot. Na jego Interwencję odpow iedział m inister spraw zagranicznych W M ołotow listem z 19 XI > «» roku: ,J>ehie uryfcononie .m n e - l>*ło tnW ;StOSUn’i'1d°-?°lsk^ obyw zo : sta wprowadzone w iy cie. R ozuateli mie się em iw sfia nie m o g ła dotyczyć., h itle raw skich a g en tó w '’. jCzenie “świadomiło Polakom, deportow anych znajduje się l* * łe kategoria Ukraińców im wroga. Wiem niej ambasada RP doprowadziła do zwolnienia z m iejsc odosobnienia w ielu polityków ukraińskich, m in byłych po słów do Sejmu polskiego: C ełew ycza. Łuckiego. Wełykanowycza. K użm owycza I Starosolskiego Wszyscy też oni rozpo r u współpracę z Ambasadą Polską w Kujbyszewle. Uwolnieni z różnych obozów i lagrów przez Polaków Ukraińcy stawali się ludźJT1 wolnymi. Gen. Anders, jak pisze St. Kot, przyjmował Ukraińców do WP „o * łię zg ła sza ją do słu ż b y sami ja k o nasi ooywałeie” Tylko te wśród tych obywa teli polskich byli takie, używając słów Mełotowa: „hitlerowscy agenci”, którym * « i ' rr1,3 049 PoJ*k 6w . 480 Białorusi twinAn, ł L’'cr*1,^ 6 w , 144 Żydów, 1 9 U .I ™ , ' 11 Ro*3an I 4 Tata ®T» p y usunąć ; Ci, którzy pozostali skowani nacjonaliści* to albo rzeczy w 14a*bo dobrze zarr ia*o ie m 1У* Którą na po *iył zastępca do jmens Rudnicki й -U k r a in k a je s bc*em 5-tej K olum NifUHltDllUi Ьуіь . I ,Qm Jednostki proniem ieckie i antupolskie, alę nie zadano to b ie tru d u zbago * U,<dua(n‘* C em entu u k ra iA s k u ukraińscy. głów nie histo*o. sa UHlw er,ytetu UkraińskieUkra?ńrv ^ в , W 5 DP przeważali Ukraińcy i Białorusini, słowem ta ude" T 7 ł *iJ* Drugiego Korpusu PolskieM tr,» " * dnostki> ukraińską" Jednak patrząc na tę jednostkę z perspektywy czasu uważny obserw ator dostrzeże nie zrozum iałe wręcz zjaw isko Żołnierze— Polacy 5 DP, którzy pozostali na Zacho dzie, i to w w iększości zorganizowali się w środow iska oddziałowe, ściśle ze sobą współpracujące i utrzym ujące kontakt z kolegam i rozproszonymi po wszystkich zakątkach św iata Wydają oni w Lonaym e własny kwartalnik JNa Szlaku Kresowej** Tymczasem, ku ogólnemu zdziwieniu, nie ma podobnych środowisk, ani nawet jednego środow iska ukraińskiego tego ty-faJcże to: tyle tysięcy walczących Ukraińców byłych żołnierzy 2 Korpusu Polskiego w ciągu czterdziestu lat nie potrafiło się zorganizować — choćby wzorem żołnierzy U kraińskiej P ow stań czej Armii (U P A), ukraińskiej policji kolaboranckiej, D yw izji Waffen SS „Galizien czy U kraińskiej Armii Narodowej? Nie m ów ię już o w ydaw aniu własnego Pjsm ? (w czym szczególnie lubują się ukraińskie środowiska na Zachodzie), ale o zespole, który pielęgnowałby groby ukraińskie pod Monte Cassino 1 na innych cmentarzach wojskowch Drugiego Korpu su Polskiego, i nie pozostawał pod opieką wrażych Lachów? „ O dpow iedź je s t ba rd zo p ro sta — kon kluduje M. Kałuski. — Większość z ty c h Pr^' “IL'i!! 7,3 PoIaków і із zydó« P<xJ względem wyznaniow ym w dyw iz rtym skoka‘o»!c6w 778 oficerów ' ofl a r**°'v w ' praw osław nych icerów i 831 szeregowców, grekokatnti . oficer i 257 szeregow ców, wyzna mojżeszowego 12 oficerów I 144 sze regowców, Innych wyznań 4 oficerów I 41 szeregowców. Skoro .ukraińska jednostka" Uczyła tył hWn f k U ) Zf 4, Ukraińc*w. to w innycł . i ? ele m nl*J — I w szyscy on SI1 ^ 'TP nle P°d Przymusem lecz z wolnej i nieprzym uszonej woli mogli przecież wybrać służbę w Arm, Czerwonej Skoro Jednak w ybrali służb* w Polskich Silach Zbrojnych, to nie za wsze byli podobni do K ozija, który miat walczyć, w edług K nysza. „za cudzą apra • Iecz abT w alczyć Jak Szaw ela o P ^ ? U ł Pr* T ’ SWOlą w ,a sn 4 i w spólną Przecie! zarówno gen. Anders, Jak 1 pier- w szy dowódca 5 DP gen. Boruta. „ J k a i a y m p rze m ó w ie n iu stawiają sprawę bar- Po'skrn°(StToTnV ° P°lSką 1 tVlk° ° Bardzo trafnie zauw aża, cytow an y Już K ałuski, pisząc: Л о Іп іет ге-V k ra iA c y ,K ° r pJ “ u P o lskiego sz li do w a lk i w p o lskich m u n d u ra c h i p rz e le w a li k r e w od M o n te C assino po B olonię, w ierząc, że te a y p ro w a d zi droga do P o lsk i — ich. O i с гу г п у ! C zy ta lo ja ln o ść b y ła fa łs z y w a i c z y te p rzysię g i na w iern ość R zeczypospolitej V V nieszczere? Poza K o z ija m i na pew no b y ły szczere! B o w ie m n ie w szy scy UIcra«псу są b a n d e ro w c a m i lu b m eln y k o w ca m i. S ą w ir ó d n ic h lu d z ie , ch ociaż prośet, k tó r z y w ie d zą co to je s t h o n o r, co oz nacza p rz y się g a “ M ,^ f „ POT T 'eli ,° ty m uk raiń scy nacjon aliści, którzy dziś pragną sobie tyle zasług przypisać. A le pam ięta się że pod M onte C assino czterech z nich zde zerterow ało z 5 D y w izji K reso w ej i prze- szło na stronę wroga, o czym szeroko rozp isyw ała się prasa niem ieck a publikując ich zdjęcia i an typ olsk ie, an tyallan ck ie w ypow iedzi. EDWARD PRUS (eią* d alszy u tydzień) POLEGŁYCH I ZM A R ŁYC H Ż O Ł N IER Z Y POLSKICH S IŁ Z B R O JN Y C H N A O B C Z Y Ź N IE W LATACH 1939-1946 W Y D A W C A : INSTYTUT HISTORYCZNY IM. CEN. SIKORSKIEGO LONDYN 1952 S p is rzeczy N Str. ............................................................................................................................................... V II W y k a z ilo ś c i n a z w is k p o d a n y c h w p o s z c z e g ó ln y c h r o z d z i a ł a c h ....................... IX O b j a ś n i e n i a i s k r ó t y ................................................................................................................... XI W stęp C z ę ś ć p ie r w s z a . W o js k o : R o z d z ia ł I . F r a n c j a 1939-1940 r ................................................................................ 1 R o z d z ia ł I I . N o rw e g ia 1940 r .................................................................................. 4 R o z d z ia ł I I I . S a m . B r y g a d a S tr z e lc ó w K a r p a c k i c h 1941-1942 r . . . . 6 R o z d z ia ł IV . F r a n c j a 1941-1946 r .......................................................................... 11 R o z d z ia ł V . S z w a j c a r i a 1940-1946 r .................................................................... 14 R o z d z ia ł V I. D o w ó d z tw a i O d d z ia ły w W . B r y t a n i i 1940-1946 r . . . . 18 R o z d z ia ł V II. l D y w iz ja P a n c e r n a 1943-1946 r ................................................ 39 U z u p e łn ie n ie ........................................................................................ 81 R o z d z ia ł V I I I . B r y g a d a S p a d o c h r o n o w a 1941-1944 r .................................... 82 R o z d z ia ł I X . A r m i a P o ls k a p o d d o w ó d z tw e m g e n . A n d e r s a w Z .S .S .R . 1941-1942 r ........................................................................... 87 R o z d z ia ł X . B a z a E w a k u a c y j n a w I r a n i e 1942 r ....................................... 143 R o z d z ia ł X I . I I K o r p u s , ś r o d k o w y W s c h ó d — W ło c h y — W . B r y t a n i a 1942-1946 r .............................................................................................. 162 R o z d z ia ł X I I . J e d n o s t k i W o js k a n a ś r o d k o w y m W s c h o d z ie 19441946 Г. ....................................... .............................................................. 272 C zęść d ru g a . M a ry n a rk a .......................................................................................................... 277 C z ę ś ć t r z e c i a . L o tn ic tw o .......................................................................................................... 287 C z ę ś ć c z w a r t a . K o b ie ty w S łu ż b ie S ił Z b r o jn y c h : A ) P o l s k a W o js k o w a S łu ż b a K o b ie t ................................................................... 338 B) Ju n aczk l ........................................................................................................................ 341 C ) C z e r w o n y K r z y ż ............................................•.......................................................... 314 C zęść p ią ta . J u n a c y ................................................................................................................... 34$ D o d a te k , ż o ł n i e r z e z r o k u 1939 z m a r l i i z a g in ie n i w Z .S .S .R .: L i s t a „A ” Ż o łn ie rz e w y w ie z ie n i p o k a m p a n i i 1939 d o Z .S .S .R . i t a m z m a r l i ................................................................................................................................ 353 L i s t a ,.B ” Ż o łn ie rz e w y w ie z ie n i p o k a m p a n i i 1939 d o Z .S .S R . i t a m z a g in i e n i ............................................................................................................................ 357 U z u p e łn ie n ia 1 p o p r a w k i o d n o s z ą c e s ię d o w s z y s tk ic h ro z d z ia łó w ................ 389 P W R Z E D M O W A r ę c e c z y t e l n i k ó w p o l s k i c h o d d a j e się p r a c ę , h ló r a k a ż d y m sło w em , k a ż d y m n a zw isk ie m i k a ż d ą liczb a m ó w i o bohaterstw ie Ż o łn ie r z a P o lskieg o . . . W y k a z p o l e g ł y c h i z m a r ł y c h ” je s t h i s t o r y c z n y m d o k u m e n t e m u m i ł o w a n ia Wolności. P o p r z e z d ł u g i e p o k o l e n i a P o l a c y z a w s z e b e z w a h a n i a p o ś w i ę cali n a j w y ż s z e d o b r o z i e m s k i e — s w e ż y c i e — dla w a lk i o w olność N a r o d u . T a k w ł a ś n i e d z i e j e się i w n a s z y m p o k o l e n i u . S u m ie n n e a je d n o c ze śn ie p r ze jr zy ste o p r a c o w a n ie , z a w a r te w tej książce, m ó w i je d y n ie o n a z w is k a c h żo łn ie rzy p o le g łych i z m a r ły c h W P o lskich S iła ch Z b r o jn y c h , które W a lc z y ły n a o b c zy źn ie . Z e s t ę p n e są w c i ą ż d o k ł a d n e d a n e n a s z y c h z r o z u m ia ły c h w z g lę d ó w niedo w ielkich i tra g iczn ych strat ż o łn ie r s k i c h n a te re n ie S o w i e t ó w i w P o l s c e p o d c z a s o s t a t n i e j w o j n y . N a r ó d nasz je d n a k o w o gorąco pa m ięta o w szystkich sw oich p o leg łych ż o ł n i e r z a c h , w i e r z ą c , ż e z ic h b o h a t e r s k i e j o f i a r y w y r o ś n i e W o l n o ś ć i N i e p o d le g ło ś ć R z e c z y p o s p o l i t e j . P r a c a niniejsza b ę d z ie w a ż n ą p o d s ta w ą d la p r z y s z ły c h b a d a ń h isto ry k ó w , k t ó r z y b ę d ą m o g l i w p e ł n i o c e n i ć w i e l k i e z n a c z e n i e is tn ie n ia i d z i a ł a ń P o l s k i c h S ił Z b r o jn y c h n a o b c zy źn ie p o d c z a s 2 -e j w o jn y św ia to w ej. W s z y s t k i m , k t ó r z y p r z y c z y n i l i się d o u k a z a n i a się l e j p r a c y s k ł a d a m ser d e c z n e ż o łn ie r s k i e p o d z i ę k o w a n i e . WSTĘP O g ł a s z a j ą c n in iejszy w y k a z , w y d a w c y u w a ż a j ą z a w s k a z a n e p o d a ć nie c o s z c z e g ó ł ó w o d n o s z ą c y c h się d o m a t e r i a ł ó w n a j a k i c h o p r a c o w a n i e g o się o p i e r a ł o o r a z w s k a z a ć t r u d n o ś c i n a j a k i e w p r a c y t e j n a p o t k a n o . U s p r a w i e d l i w i to p e w n e j e g o b r a k i o r a z u ł a t w i k o r z y s t a n i e z w y k a z u . W ykaz zestaw io n o n a p o d staw ie n a stę p u ją c y c h d o k u m en tó w : 1) K sią g zg o n ó w p ro w a d z o n y c h p rzez u rz ę d y d u szpastersk ie o d d z ia łó w , z n a j d u j ą c y c h się w U r z ę d z i e N a c z e l n e g o K a p e l a n a w L o n d y n i e . 2 ) W y k a z u p o le g ły ch oficerów p o z a g ra n ic a m i P o ls k i — z e s ta w io n e g o p r z e z b iu ro d l a s p r a w oficerskich S z t a b u N . W . w L o n d y n i e . 3 ) K sięg i strat w o js k a — z e sta w io n e j p rz e z K o m e n d y U z u p e łn ie ń . 4 ) Im ien n eg o w y k a z u stra t perso n elu la ta ją c e g o — z e sta w io n e g o p rz e z kom isję h is to ry c z n ą lo tn ic tw a . D o k u m e n t y te o p a r t e s ą n a d a n y c h s p i s y w a n y c h w w a r u n k a c h w o j e n n y c h , a c z ę s t o p o l o w y c h i n ie n a p o d s t a w i e o s o b i s t y c h d o k u m e n t ó w , l e c z zezn ań , co ła tw o m o g ło p o w o d o w a ć zn iekształcen ia ta k p r z y p a d k o w e ja k i c elo w e. T c ostatnie, n a jczęściej z o b a w y p r z e d re p re s ja m i o k u p a n t ó w w s t o s u n k u d o r o d z i n w k r a j u . D o k u m e n t y te z e s t a w i o n e p o ś p i e s z n i e n a s k u t e k s z y b k ie j d e m o b i l i z a c j i p o l s k i c h s i ł z b r o j n y c h o r a z l i k w i d a c j i ic h b i u r i u r z ę d ó w n ie m o g ły b y ć p o d d a n e kontroli i s p r a w d z o n e d r o g ą w y m ia n y d a n y c h p o m ię d z y o d d z i a ł a m i c z y w ł a ś c i w y m i w ł a d z a m i , t a k , j a k b y t o m i a ł o m i e js c e w w y p a d k u norm alnego fu n k cjo n o w an ia a p a r a tu p ań stw o w eg o . D lateg o , jak k o lw iek w s p o m n i a n e d o k u m e n t y s ą c a ł k o w i c i e w i a r y g o d n e , j e d n a k m o g ą b y ć tu i ó w d z i e p o m y ł k i o r a z m o ż e b r a k o w a ć p e w n e j n i e w i e l k i e j ilości n a z w i s k . T y l e co d o d o k u m e n tó w p o d staw o w y ch . P r z y s tę p u ją c d o zestaw ienia w y k a z u przy jęto , że obecne w a ru n k i p o z w a la ją n a w y d a n ie g o ty lk o w postaci u p o r z ą d k o w a n y c h o d p is ó w z w y ż e j w y m ie n io n y c h m a te ria łó w . U p o r z ą d k o w a n ie p o le g a ło n a : I ) w y b r a n iu n a z w isk p o w t a r z a j ą c y c h się w p o s z c z e g ó l n y c h d o k u m e n t a c h ; 2 ) p o r ó w n a n i u i u z u p e ł n i e n iu d a n y c h d l a k a ż d e g o n a z w i s k a ; 3 ) p o d z i a l e n a r o z d z i a ł y i a l f a b e t y c z n y m u ł o ż e n i u n a z w i s k . D l a il u s t r a c j i z a z n a c z a się, ż e p r z e z k a r t o t e k i p r z e s z ł o o k o ł o 3 4 .0 0 0 n a z w isk , z c z e g o p o u p o r z ą d k o w a n iu p o z o s ta ło 15 .7 8 3 . Z e w z g l ę d u n a o g r a n i c z o n e ś r o d k i f i n a n s o w e o r a z n ie is tn ie n ie d o w ó d z t w i o d d z i a ł ó w z ich a r c h i w a m i , n ie p r z e p r o w a d z o n o : I ) k o n t r o l i i p o s z u k i w a ń b r a k u j ą c y c h n a z w i s k ; 2 ) n ic u z u p e ł n i o n o b r a k ó w w d a n y c h p r z y p o s z c z e g ó l n y c h n a z w i s k a c h ; 3 ) nie p r z e p r o w a d z o n o s y s t e m a t y c z n e j k o n tr o l i p i s o w n i m i e j s c o w o ś c i . n u m e r a c j i g r o b ó w , e k s h u m a c j i z w ł o k . itp. W w y p a d k u z n a l e z i e n i a ró ż n y c h w ersji d a n y c h , w w y k a z ie p o d a n o obie. z c z e g o je d n ą w n a w ia s a c h . W z w ią z k u z niem ożliw ością p r z e p r o w a d z e n ia p o s z u k iw a ń z a e w e n tu a ln ie b r a k u j ą c y m i n a z w i s k a m i , n a l e ż y p r z y j ą ć , ż e w y k a z n ie jest p e ł n y , c h o ć b r a k i nie s ą d u ż e . N a j w i ę k s z y c h b r a k ó w ilościowy x h n a l e ż y się s p o d z i e w a ć w r o z d z i a l e 1 -s z v m , o b e j m u j ą c y m o k r e s p o b y t u p o lsk ich sil z b r o j n y c h w e F r a n c j i w l a t a c h 1 9 3 9 - 1 9 4 0 . T ł u m a c z y się to f a k t e m , ż e o d d z i a ł y p o ls k ie , z a a n g a ż o w a n e w w a l k a c h ( z w y j ą t k i e m g r o s 2. d y w . s t r z e l c ó w p i e s z y c h , k l ó r a p r z e s z ł a d o S z w a j c a r i i ) , w w y n i k u t y c h w a l k b y ł y o d c i ę t e i o s a c z o n e i nic m o g ł o b y ć m o w y o s k ła d a n iu ra p o rtó w i ustaleniu strat, g d y n a ro z k a z sw ych d o w ó d c ó w p r z e d z i e r a j ą c się g r u p k a m i , s t a r a ł y sie u n i k n ą ć n ie w o l i. T y c z y się to w s z c z e g ó l n o ś c i : I . d y w . g r e n a d i e r ó w , 10. b r y g a d y p a n e . - m o i , b r y g a d y p o d h a l a ń s k i e j o r a z j e d e n a s t u k o m p a n i j p r z e c i w - p a n c e r n y c h ( p o r o z d z i e l a n y c h w w ie lk ic h j e d n o s t k a c h f r a n c u s k i c h ) , k t ó r e p r z e w a ż n i e z o s t a ł y z n ie s io n e w w a l k a c h . W y k a z o b e jm u je n a z w is k a żołnierzy p o le g ły c h i z m a r ły c h b e z ro z ró ż n ie n ia o b u kategorii. D o k u m e n ty n a ogół z a w ie r a ją a d n o t a c j e w stosunku d o p o l e g ł y c h n a p o l u b i t w y , j e d n a k s ą o z n a k i , ż e n ie w e w s z y s t k i c h w y p a d k a c h , o r a z is tn i e je p e w n o ś ć , ż e w w ie l u w y p a d k a c h nie z a z n a c z o n o j a k o p o l e g ł y c h , t y c h ż o ł n i e r z y , k t ó r z y p o p e w n y m okresie c z a s u z m a r l i z o d n i e s i o n y c h r a n . Z ty c h w z g lę d ó w z re z y g n o w a n o z lo zró żn ien ia z m a r ły c h i poległych. P o d z i a ł n a r o z d z i a ł y z e s t a w i o n y jest c z ę ś c i o w o w e d l e w i e l k i c h j e d n o s t e k , c z ę ś c i o w o k a m p a n i a m i w z g l ę d n i e te r y t o r ia l n ie . J e s t t o s p o w o d o w a n e k o n i e c z n o ś c i ą o p a r c i a się n a p o d z i a l e p o d s t a w o w e g o d l a c a ł e j p r a c y m a t e r i a ł u , to jest k s i ą g z g o n ó w s z e f o s t w d u s z p a s t e r s k i c h . P o d z i a ł u w e d l e j e d n o s t e k nie d a ł o b y sie o d t w o r z y ć , g d y ż w d o k u m e n t a c h s ą b r a k i w p o d a w a n i u p r z y d z i a ł u z m a r łeg o . Z te g o sam eg o p o w o d u rów n ież w r a m a c h p rz y ję te g o p o d z ia łu na ro z d z i a ł y p r a w d o p o d o b n i e istnieją o m y ł k i w u m i e s z c z e n i u p o s z c z e g ó l n y c h n a z w i s k , n p . ż o ł n i e r z y e w a k u o w a n y c h d o s z p it a li n a te re n ie W . B r y t a n i i z I I . k o r p u s u , d y w iz ji p a n c e rn e j i b ry g . s p a d o c h ro n o w e j. P o d o b n e trudności p o w s ta ły w o d n ie sie n iu d o r o z d z i a ł ó w : I I I , X I і X I I — n a Ś r o d k o w y m W s c h o d z i e . 1 o te ż s z u k a j ą c n a z w i s k n a l e ż y to r o b ić nie t y l k o w r o z d z i a l e , w k t ó r y m m o ż n a b y się ic h s p o d z i e w a ć . W y k a z o b e j m u j e o k r e s o d m o m e n t u t w o r z e n i a się sił z b r o j n y c h w e F r a n cji w r. 1 9 3 9 d o d n . 8 w r z e ś n i a 1 9 4 6 r. l a o s t a t n i a d a t a jest p r z y j ę t a j a k o p i e r w s z y d z i e ń p r z e k s z t a ł c a n i a się sił z b r o j n y c h n a P o l s k i K o r p u s P r z y s p o sobienia i R o z m ie sz c z e n ia ( P . K . P . R . ) . D o w y k a z u n in ie js z e g o d o ł ą c z o n o w p o s t a c i „ d o d a t k u ” n a z w i s k a ż o ł n i e r z y , k t ó r z y p o r o k u 1 9 3 9 z o s ta li p r z e z w ł a d z e s o w ie c k ie a r e s z t o w a n i i z m a r l i b ą d ź to n a z i e m i a c h p o lsk ic h , b ą d ź w y w i e z i e n i d o Z S S R . J e s t to p r a w d o p o d o b n i e n i e w i e lk a c z ę ś ć n a z w i s k ż o ł n i e r z y w y w i e z i o n y c h , k t ó r ą z e b r a l i i spisali n a p o d s t a w i e z e z n a ń ś w i a d k ó w k s ię ż a k a p e l a n i n a s z y c h o d d z i a ł ó w w Z S S R lub n a Ś ro d k o w y m W sc h o d z ie . D o d a te k o b ejm u je n a z w isk a żołnierzy w o j s k a , m a r y n a r k i i lotnictw a. Z d a j ą c so b ie s p r a w ę z b r a k ó w i u s te re k n in i e js z e g o w y k a z u , z d e c y d o w a n o się n a j e g o o g ł o s z e n i e d l a u c z c z e n i a p a m ię c i p o l e g ł y c h i z m a r ł y c h ż o ł n i e r z y , k t ó r z y z d a l a o d P o ls k i, w t e j c z y in n e j f o r m ie , o d d a l i s w e ż y c i e d l a J e j spraw y. A p e l u j e się d o c z y t e l n i k ó w i ich p r z y j a c i ó ł , a b y z g ł a s z a l i b r a k u j ą c e n a zw iska, b ra k i w d a n y c h , w z g lę d n ie om yłki d o ty c z ą c e p o le g ły c h i z m a rły c h ż o ł n i e r z y P o l s k i c h S i ł Z b r o j n y c h n a o b c z y ź n i e w okresie 1 9 3 9 - 19 4 6 . D a n e te w fo rm ie w i a r o g o d n y c h z e z n a ń ś w i a d k ó w l u b d o k u m e n t ó w u p i a s / a się p r z e s y ł a ć d o : U r z ę d u N a c z e l n e g o K a p e l a n a w L o n d y n i e (4. D e v o n i a R o a d , London N .I.). W y k a z ilości n a z w is k podanych w p o szcze gó ln ych ro z d z ia ła c h : C/ . № I: W o js k o : U o k U .T . F r a n c j a 1939-1940 ..................................................................................... R ozdz. П . N o n v e g la 1940 ........................................... .........\ " ‘ ........................ R o z d z .I I I . S a m . B r y g a d a S tr z e lc ó w K a r p a c k i c h 1941 -1 9 4 2 ....................... R o z d z . IV . F r a n c j a 1041-1946 . . . R c z d z . V. S /.w a jc a r la 1940-1946 .. Rozd?.. V I. D o w ó d z tw a i o d d z ia ły w W . B r y t a n i i 1940-1946 ..................... Н о/ d / . V II» i - s z a D y w iz ja P a n c e r n a 1943-1946 ................................................ R o zd z . V III . B r y g a d a S p a d o c h r o n o w a 1941-1944 ..................... — R o z d z . IX A r m ia P o ls k a w Z S S R p o d d - t w e m g e n . A n d e r s a 1941-1942 R ozdz. X . B a z a e w a k u a c y j n a w I r a n i e 1942 ................................ .................. K ozo • X I I l - g l K o r p u s : ś ro d k o w y W sch ó d - W io c h y W ie lk a B r e t a n i a 1942-1946 ..................................................................... V R o i d z .X I I . J e d n o s t k i w o j s k a n a ś ro d k o w y m W s c h c d z ie 1 9 4 4 -1 9 4 0 ... C Z tM Ili ///.' IV : C //;.s V V : ІЮ П А Т И К : M a r y n a r k a ........................................................ ............................................... L o tn ic tw o ........................................................................................................... K o b ie ty w s łu ż b ie s ił z b r o jn y c h : a ) p .w .s .k ....................................................................................................... b ) J u n a c z k i . .................. . . . — . . . . . . . . . . — . . . . . . . . . . — c ) C z e rw o n y K r z y ż . . ........................... ................................................. J u n a c y .............................................................................................................. ż o łn ie r z e z r . 1939 / m a r l i lu b z a g in ie n i w Z S S R : A) ż o łn ie r z e w y w ie z ie n i p o k a m p a n i i 1939 d o Z S S R i ta m z m a r li. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........... B ) ż o ł n ie r z e w y w ie z ie n i p o k a m p a n i i 1939 d o Z S S R i t a m z a g in ie n i . ................v ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . >27 <4< lo72 2891 722 4872 202 *•£ “ 191 139 13 217 206 521 W v k a z z a w ie r a o g ó łe m 15.783 n a z w is k , z c z e g o p o o d lic z e n iu 727 z a w a r ty c h w “Dodatku n a z w is k ż o łn ie rz y z k a m p a n i i 1939 r.. p o z o s ta je c y f r a i5 .0 fo n a z w is k z o łn ie r /y p o le g ły c h i z m a r ły c h w P o ls k ic h S iła c h Z b r o jn y c h n a O b czynnie* w o k r e s ie l a t s ie d m iu . A n a liz a p rz y c z y n zgonów ’ z e s ta w io n a p r o c e n to w o 1), w y k a z u je c o n a s t ę p u j e : p o d d o w ó d z tw e m G e n . A n d e r s a l w b a z ie e w a k u a c y jn e j w I r a n i e z m a r ł o o g ó łe m 3.615 ż o łn ie rz y , p r z y c zy m w e d łu g m e tr y k z g o n ó w c k o ło 75 o s t r a t n a s t ą p i ł o s k u t k i e m w y c z e r p a n ia i c h o ró b s p o w o d o w a n y c h c ię ż k im i w a r u n k a m i b y to w a n ia w Z S S R . M A R Y N A R K A WO J K N N A : S t r a t y m a r y n a r k i w o je n n e j p o d a n e w te j Uście w v ra> .ala s ie c y f r a 461 n a z w i s k , c o w s t o s u n k u d o j ej s t a n u ilo śc io w e g o w rtn l V II 194.> i «3 720' *) s t a n o w i o k o ł o U ' W /. o g ó ln e j ilo ści s t r a t , s t r a t y b o j o w e w y r , ' < \ | o k o ło 8 7 V '> ; w y p a d k i s a m o c h o d o w e i In n e o k o ł o c h o ro b y okbU 11% I.O T N IC VWO: S t r . i t у l o t n i c t w a w y r a j a j ą c e s i c c y f r ą 2 1 9 1 ' ) w s to s u n k u d o s t a n u ilościow ego w d n . 1.VII.1945 (13.480)-) s ta n o w ią około 16%. Z ogól nej evf r y 2.191 n a z w isk w liście te j u m ieszczo n y ch , s t r a t y w lo ta c h b o jo w y ch i sz k o ln y c h s ta n o w ią o k o ło 88% “) ; w y p ad k i sam o ch o d o w e o k o ło 2 4 % ; I nne w y p a d k i około 2V2% ; c h o ro b y około 7%. 1) Z p o w o d ó w p o d a n y c h w e w s tę p ie , c y f r y w y r a ż a j ą c e p r o c e n t y o b lic z o n e s ą w p r z y b l iż e n i u , z t y m , ż e w e d le w s z e lk ie g o p r a w d o p o d o b i e ń s t w a , o d c h y l e n i a o d c y f r i s t o t n y c h s ą n ie w ie lk ie . 2> W e d l e k s i ą ż k i " N a o b c e j Z i e m i " . P o ls k ie S iły Z b r o j n e 1939-1945, A n d r z e j L ie b ic h , L o n d y n 1947. Z) R u b r y k a t a o b e j m u j e w s z y s tk ie ś m i e r t e l n e w y p a d k i s p o w o d o w a n e u ż y w a n i e m ś r o d k ó w m o to r o w y c h , a w ię c c z o łg ó w , s a m o c h o d ó w i m o to c y k li. S t o s u n k o w o d u ż y i c h p r o c e n t t ł u m a c z y s i ę b a r d z o g w a łto w n ą m o t o r y z a c j ą , k t ó r ą w o js k o m u s i a ł o p r z e j ś ć n i e j e d n o k r o t n i e w w a r u n k a c h p o lo w e g o b y t o w a n i a , n i e z a w s z e z a p e w n i a j ą c e g o w ł a ś c iw e w a r u n k i c z a s u i ś r o d k ó w s z k o le n ia . 4 ) W c y f r z e t e j m ie ś c i s i c p o k a ź n a lic z b a w y p a d k ó w , z w i ą z a n y c h z e s z k o le n ie m , j a k p o s t r z e l e n i a n a ć w ic z e n ia c h , u t o n i ę c i a , w y p a d k i z m i n a m i , itp . 5 ) C y f r a o b e j m u j e r ó w n ie ż s t r a t y lo tn ik ó w p o ls k ic h , s ł u ż ą c y c h w lo t n i c t w i e b r y t y j s k i m ( R .A .F .). 6 ) W y s o k ie c y f r y p o le g ły c h w lo t n i c t w i e i m a r y n a r c e w o j e n n e j (w p o r ó w n a n i u z w o js k ie m » t ł u m a c z y s i ę t y m . ż e p o ls k ie lo t n ic t w o i m a r y n a r k a tw o r z y ły t y l k o j e d n o s t k i b o jo w e b e z w ł a s n y c h u r z ą d z e ń g łę b o k ic h ty łó w , k o r z y s t a j ą c z u r z ą d z e ń b r y t y j s k i c h . W o js k o n a t o m i a s t u r z ą d z e n i a t a k i e p o s i a d a ło . O B JA Ś N IE N IA I SK RÓ TY O B J A Ś N I E N I A : 1) D a n e ty c z ą c e k a ż d e g o z m a r łe g o ż o łn ie rz a s ą w w y k a z ie u s ta w io n e w* n a s tę p u ją c y m p o r z ą d k u : n a z w is k o , im ię , s to p ie ń , d a t a u r o d z e n ia , m ie js c e u r o d z e n i a : m ie js c o w o ś ć , p o w ia t lu b w o je w ó d z tw o , k r a j (z w y ją tk ie m P o l s k i ) ; d a t a ś m ie r c i; m ie js c e p o g r z e b a n i a : m ie js c o w o ś ć i e w e n tu a ln ie k r a j , o k r e ś le n ie c m e n t a r z a i g ro b u . 2 ) O ile o k r e ś le n ie p o ło ż e n ia g r o b u s k ł a d a s ię z t r z e c h l i t e r lu b c y f r . n .p . V II.A .15, t o : p ie rw s z a , o z n a c z a d z ia łk ę , d r u g a r z ą d a tr z e c ia n r . g ro b u czy li w p rz y to c z o n y m p r z y k ła d z ie g r ó b z n a j d u j e s ię n a : V I I d z ia łc e , w rz ę d z ie A i m a n r 15. 3 ) W w y p a d k u b r a k u d a n y c h d o k tó r e jk o lw ie k d a t p o s ta w io n o z n a k : ( ? ) . Z n a k u te g o n i e s t a w i a n o w w y p a d k u b r a k u d a n y c h co d o c m e n t a r z a i g ro b u . 4 ) D a n e u j ę t e w n a w i a s a c h p o d a j ą d r u g ą ic h w e r s ję — p a t r z w y ja ś n ie n ia w e w stę p ie . 5 ) J e ż e li n a z w is k o n ie z o s ta n ie z n a le z io n e w ro z d z ia le , w k tó r y m m o ż n a s ię by ło g o s p o d z ie w a ć , n a le ż y s z u k a ć w i n n y c h r o z d z ia ła c h . 6 ) D o k u m e n ty p o d s ta w o w e , z k t ó r y c h r o b io n o o d p is y d a n y c h , n ie je d n o k r o t n i e b y ły s p o r z ą d z a n e w k a n c e l a r i a c h i n a m a s z y n a c h b r y ty js k ic h n ie z n a ją c y c h l i t e r : ą , ę , ó, ł ż, ź , — s t ą d m o g ły p o w s ta ć z n ie k s z ta łc e n ia n a z w is k i n a z w p o lsk ic h . 7 ) C m e n t a r z e : B ro o k w o o d , N o rth w o o d i E p p in g — z n a j d u j ą się w r e jo n i e L o n d y n u lu b je g o o k o lic y . 8 ) O b a r d z ie j s z c z e g ó ło w e i n f o r m a c je m o ż n a s ię z w ró c ić d o U rz ę d u N a c z e ln e g o K a p e l a n a w L o n d y n ie : 4, D e v o n ia R o a d . L o n d o n N . 1. ( T e le f o n : C A N . 4074). P r o s i s ię o d o łą c z e n ie z n a c z k a p o c z to w e g o n a o d p o w ie d ź . 9 ) I n s t y t u t H is to r y c z n y im . g e n . S ik o rs k ie g o w L o n d y n ie , j a k o w y d a w c a , n ie p r z y j m u j e ż a d n e j o d p o w ie d z ia ln o ś c i za b r a k i i b łę d y w n in ie js z e j liście. S K R Ó T Y c. cw. cc. CK. CCK. CM . CP. CB. C K an. CAm. C C h rz . CEw. C P r o t. C L u t. C 2yd. C O rm . C P a ra f. C K la s z . CRA P. CRN. PCW . M C. BC. BW C. BCW . BM C. BW M C. BW M M C c m e n ta rz w o je n n y c y w iln y / k a to lic k i c y w iln y k a to lic k i m ie js k i polsJci b r y ty js k i k a n a d y js k i am ery k ań sk i c h r z e ś c ija ń s k i e w a n g ie lic k i p r o te s ta n c k i lu te r a ń s k i ż y d o w sk i o r m ia ń s k i , p a ra fia ln y k la s z to r n y lo tn ic tw a b ry ty js k ie g o m a r y n a r k i b r y ty js k ie j p o ls k i c m e n t a r z w o je n n y m i l i t a r y c e m e te ry b r itis h c e m e te ry b r i t i s h w a r c e m e te ry b r y ty js k i c m e n t a r z w o je n n y b r i t i s h m ilit a r y c e m e te ry b r itis h w a r m i li ta r y c e m e te ry b r i t i s h w a r m e m o r ia l m i l i t a r y c e m e te ry AmCW. (?) gm . am erykański cm entarz wojenny dane nieznane gm ina p. w. s t. g r. dz. d z.p . d z.w o jsk . E ks. “ORP" p o w ia t w ojew ództw o s ta c ja g ró b d z ia łk a d z ia łk a p o lsk a d z ia łk a w ojskow a e k sh u m o w a n y O k rę t R z e c zy p o sp o litej P o lsk ie j b ry ty js k i o k r ę t w o je n n y W części I I I ., •’L o tn ic tw o " p o d a n o o p ró c z s to p n i p o lsk ic h , s to p n ie b ry ty js k ie s k ró ta m i. k tó r y c h zn a c z e n ie j e s t n a s tę p u ją c e : AC2 AC1 LA C C p l. S g t. F /S g t. W /O . — szeregow iec — s ta rs z y szeregow iec — k ap ral — p lu to n o w y —- s i e r ż a n t — s ta rsz y s ie r ż a n t — c h o rą ż y P /O . — p o d p o ru c z n ik F /O . — p o ru c z n ik F / L t . — k a p ita n S / L d r . — m a jo r W / C d r .— p o d p u łk o w n ik G C p t. — p u łk o w n ik A. C d r. — g e n e r a ł b ry g a d y RO ZD ZIAŁ XI. II. KORPUS ŚRODKOWY WSCHÓD-WŁOCHY-W. BRYTANIA 1942-1946 R. A. A b r a m c z u k J a n , s t . s trz ., 11.11.1925, P a ry ż , F r a n c j a ; 1.9.1944; L o re to , W ło c h y , C P , g r. 1 0 -E -9 . E k s . A b r a m o w ic z L e o n , p p o r ., 27.7.1906, S a c h n y , g u b . K ijo w s k a . R o s ja ; 5:7:1944; L o re to , W ło c h y , C P , g r . 6 -D -7 . E k s. A c h r a m lc j J ó z e f. s t . s trz ., 23.3.1912, D u n iłow łeze, p . P o s ta w y ; 22.9.1943; K a ir , E g ip t, H e lio p o lis M C , g r . 5.L.12. A c k e r J u lia n , p o r ., 11.5.1900, P o to c z y s k a , p . H o ro d e n k a ; 24.5.1945; B o lo g n a , W ło c h y , g r . C -B -3 1 . E k s. A d a m A n t o n i — p a t r z M r o zek A n to n i. A d a m a r c z u k J a n , p p o r., 25.1.1911, Z b a ra ż ; 17.5.1914; M o n te -C a s s in o , W ło c h y , C P , g r. 5 -B -2 0 . E k s. A d a m c z y k B o lesław , к а р г .. 20.1.1912, S k o ków . p . P u ła w y : 17.5.1944; M o n te -C a s s in o . W ło c h y , C P . g r. 2 -C -2 0 . E k s. A d a m c z y k J a n P a w e ł, p o r., 29.6.1903, D o ln a Ł o m n a . p . C ie s z y n ; 19.11.1945; B o lo g n a . W ło c h y . C P . g r . 1 0 -B -2 . E ks. A d a m c z y k J a n , k a n ., 6.8.1910. Ł ó d ź; 7.11. 1945; L o re to , W ło c h y , C P , g r . 6 -P -1 3 . Eks A d a m c z y k J a n . s tr z .. 28.7.1911. D z ia c h c ia n y . R o s ja ; 3 .7 .1 9 4 4 ; L o re to , W ło c h y . C P , g r . 1 3-E -12. E k s. A d a m c z y k J erzy M a r ia n , s trz ., 8.10.1917, Ł ó d ź : 18.7.1944; L o re to , W ło c h y , C P . g r . 7 -D -1 2 . E k s. A d am c zy k S t a n is ła w , s trz .. 26.2.1920, G a ló w k a. p . M ie c h ó w : 31.5.1945; B o lo g n a. W ło c h y . C P , g r . 2 1 - B - l. E k s. A d a m c z y k S te f a n , s trz .. 15.8.1916. B a r a nów . n S to p n ic a : 3 3.1944: M o n te -C a s s in o . W lo ch v. C P . g r . 2 -Л -9 Eks. A d a m c z y k W ik tor, к а п .. 2 8 6 1909. B ie ru łto w y . p R y b n ik ; 5.6.1945; C a s a m a s s im a , W ło c h y . C P , g r 12-D -4. E ks. A d a m ia k M ic h a ł, s t s i e r ż ., 28.9.1898. O lln - n e , p . L e sk o ; 8.8.1942; R a m le h , P a l e s t y n a , B W M M C , g r . T .31. A d a m ik P a w e ł — p a t r z Berger P a w e ł. A d am o w ic z J ó z e f, s tr z ., 19.3.1914, H o ło w czyce, p . B i a ła P o d l.; 17.7.1944; L o re to , W ło c h y . C P , g r . 8 -D -1 0 . E k s. A d a m o w sk l W ła d y s ła w , b o m b ., 2 4 .3 .1 9 1 6 , D u b o w ic a , p . K a łu s z ; 10.8.1944; L o re to . W ło c h y . C P , g r . 16-A -8. E k s. A d a m s k i J a n . k a p r ., 24.6.1916, W ło szczo w ice, p . S to p n ic a ; 12.5.1944; M o n te C a s s in o . W ło c h y , C P , g r . 5 -А -1 3 , E k s. A d a m s k i K a z im ie rz , s tr z ., 8.9.1922, M a ła ch o w iec. w . Ł ó d ź ; 14.6.1946: C a s a m a s s i m a . W ło c h y , C P , g r. l - F - 7 . E ks. A d a m sk i K a z im ie rz , s tr z ., 13.2.1910. P o z n a ń : 26.5.1942; R a m le h , P a le s ty n a , C M , g r . 1.5. A d a m s k i M ic h a ł, s trz ., 28.9.1912, A d a m o w o. p . W o ls z ty n ; 18.7.1944; L o re to , W ło c h y . C P , g r. 7 -C -1 7 . E k s. A d a m sk i W a c ła w , s t . s trz .. 15.1.1923. K r a k ó w ; 20.2.1946: B o lo g n a , W ło c h y . C P , g r. 7 -U -8 . E ks. A d a m s k i W ilh e lm — p a t r z W o d o k W il h e lm . A d ria n M a r ia n M ic h a ł, s t. s trz .. 29.9.1914. Ł agów . p . O p a tó w : 12.10.1944; L o re to , W ło c h y . C P . g r. 1 2 -D -9 . E k s. A jd u k le w ic z T a d e u s z , p o r.. 1.7.1905. L w ów ; 27.6.1945; B c lo g n a . W ło c h y . C P . g r . 13D -3 . E ks. A le k s a n d e r A rm in iu sz , p o r.. 19. 12.1915. N ow y S n c z ; 268.1943: R a m le h . P a le s ty n a . B W C . g r. 3 .0 .7 . A le k sa n d ro w ic z A n to n i, k a n ., 117.1918. K o m a ró w k a , p . W o ło ż y n ; 1 4 .5.1945; B o lo g n a . W ło c h y . C P . g r. 8 -E -3 . E ks. A lek sa n d ro w icz J a n . k a n .. 29,4.1900, A rto w ice. p . D z ia łd o w o ; 17 9 1945; C a s a m a s s im a . W ło c h y . C P . g r. 3 -D -9 E ks. A lek siejew sk i B olesław , p p o r., 23.5.1915, Z d o łb u n ó w ; 10.12.1943 ; T e l-e l- K e b ir. E g ip t, B O W , g r . 4.D.4. A lex a m i row iez A dam , sa p .. 24.12.1893, m a j. O c h o c ic ie , B o b ru jsk , K o sja ; 24.12.1943; T e l- e l- K e b ir . E g ip t. B C W . g r. 4.B.3. A lszer A lfre d , s trz ., 17.11.1906, L w ów ; 14.10.1943; R a m le h , P a le s ty n a . B C W , g r . 3.J.4. A m brozak S ta n is ła w , s trz ., 22.3.1913, C h a lbogow o. p . W rz e śn ia ; 12.5.1944; M o n te C a s s in o . W łochy. C P . gr. 3 -E -2 . E ks. A m b ro ż e j Edw ard, k a p r., 22.4.1912, B ia ły s to k ; 12.5.1944; M o n te -C a ssin o . W ło ch y . C P . g r. 2-D -16. E ks. A m brozew icz A le k sa n d e r, strz .. 12.3.1914. N iesłasz. p . G ro d n o ; 17.6.1945; P e rth , S z k o c ja . C . W tils h ill. dz. p .. gr. N.114. A m e n t L eo n A n to n i, k a p r., 12.9.1910. S a n o k ; 2 8 .7 .1 9 4 4 ; K a n t a r a E a s t. E g ip t. B C W . g r. l-F -1 3 . A n c e w ie z Izaak , s trz .. 15.7.1912, Sw isłocz. p. W o łk o w v sk ; 22.7.1944; L o re to , W ło c h y . C P . g r . 4 -A -8 . E ks. A n c h im G a b rie l, u ł.. 24.3.1911. S zv m k i, p. W o lk o w y sk ; 19.5.1944; M o n te -C a ssln o , W ło c h y . C P , g r. 8 -B -4 . E ks. A n d r a to jc A n to n i, strz ., 19.8.1921. O s tro w iec. p . W il.-T ro c k l; 13.11.1944; B olo g n a . W ło ch y . C P . g r. 10-F -6. Eks. A n d re je n k o W a le ria n — p seu d . G ó rsk i W a le ria n , bom b.. 22.12.1921. N arto szy L as. p . K o śc ie rz y n a : 8.1.1945; B ologna. W ło ch y . C P . g r. 2 2 -E -7. E ks. A n d ru slew icz R yszard, s trz .. 23.5.1920. M a r k i. p . W a rs z a w a : 13.6.1944; L o re to , W ło c h y . C P . g r. 10.C-7. E ks. A n d ru s z k o J u s ty n , strz .. 31.7.1910. T e rs s pol. p . W ołkow ysk: 7 .7 .1 9 4 4 ; L oreto. W ło ch y , C P . g r. 8 -G -2 . Eks. A n d ry sz ew sk l W ład y sław , s t. strz .. 10.6. 1905. Ż y ra rd ó w ; p . G ro d z isk ; 20.10.1944: B o lo g n a . W ło ch y . C P . g r . S -K -4 . E ks. A n d rzejew Jerzy. к а п .. 13.2.1921. B ia ły s to k : 2.7.1944: L o re to . W ło ch y . C P . gr. la -A -7 . E ks. A n d rzejew sk i A leksander, w ac h m .. 12.8. 1913. Z asław . R o s ja : 19.4.1945: B ologna. W ło ch y . C P . g r. 14-A -4. Eks. A n d rzejew sk i C zesław , strz .. 6.7.1910. R u d o n k i. p . S ie ra d z : 27.10.1942; K h a n a q in . I r a k . B C W . g r. 2 -H - l. A n d rzejew sk i J a n . u ł.. 27.5.1911(1915), Ś le s in . p . K o n in ; 20.7.1945: C a sa m a ssim a . W ło ch y . C P , g r. l-E -8 . E ks. A n d rzejew sk i J u lia n , sap .. (?)1911(1912>, B rzy n ó w . p . P ło ń sk : 17 7.1944; L oreto. W ło ch y . C P . gr. 8 - C - 12. E ks. A n d rzejew sk i S t e f a n , p lu t.. 27.11.1909. T o p o ln o . p . św ię c ie : 1.7.1944; L o re to . W ło ch y . C P . g r. 6 -E -4 . E ks. A n d rzejew sk i W ład y sław , k a n .. 10. 2.1923. K o c e - S c h a b y , c m . C iech an o w iec, p . B ielsk P o d l.; 21.4 1944: M o n te -C a ssln o . W ło ch y . C P . gr. 9 -A -9 . Eks. A n d rzejew sk i r e i M usiaiik Teodor, st. strz.. 2810.1912. S łu p n a , p. K ato w ice; 12 8 1945: C a sa m a ssim a . W ło ch y . C P . gr. S - P - 2 Eks. A ndrzejew ski Z 'n o n . strz.. 16 8 1913. J a c kiew icz*. p W tlejka; 10 8 1943; R a m leh . P a le s tr n a . BC W . c r 3 - 0 - 2 . A n d rzv ń łk l І.ЄОП — p atrz l . n c h k a Leon. A ndzieiew icz W acław , st. strz ., 9 .7 . 1923, B ia ły s to k ; 11.11.1944; B o lo g n a . W łochy, C P . g r. 10-D -4. E ks. A n eek i B e rn a rd , k a n ., 10.8.1908. M iń sk L ite w sk i; 4 .1 0 .1 9 4 2 ; K h a n a q in , I ra k , B C W , g r. 2-A -2. A n g ielsk i S ta n is ła w , s t. u ł.. 14.2.1914, S u ch o w o la, p . S to p n ic a ; 19.5.1944; M o n te C a ssin o . W ło ch y . C P , g r . 9 - B - l l . E ks. A n g u r S ta n isła w , strz ., 8.4.1910, M iszkow icze, p . W o ło ży n ; 9.5.1944; M o n te C a s s in o . W ło ch y . C P . g r . 4 -F -1 3 . E k s. A nisim ow P io tr. u ł.. 24.6.1917, D ru ja , p . B ra s ła w ; 19.5.1944: M o n te -C a s in o , W ło c h y . C P . g r. 8 -B -5 . E ks. A ntoniew icz H e n ry k , s t. strz ., 15.7.1893, R acz y h o d ó w . R o s ja ; 8.4.1943; K h a n a q in . I r a k , B C W , g r. 3 -G -7 . A n to n ik A d am , k a p r., 26.11.1915, G w od z ia n k a , p . R zeszów ; 23.5.1944; M o n te C a ssin o , W ło ch y , C P . g r. 1-А -14. E ks. A n to n o w J a n . u ł.. 23.1.1920. Z o łb ice. p . B ra s ła w ; 3.12.1945; B o lo g n a , W ło ch y . C P , g r . 15-E -5. E ks. A ntonow icz R o m u a ld , k a n .. 25.7.1921, S o ły . p . O s z m ia n a ; 8.3.1946; C e se n a , W ło c h y , C C , g r. II.6.2. A n to ń c z y k S ta n is ła w , strz .. 1. 5. 1907, W r z a n n a , p . R y b n ik ; 15.7.1945; B o lo g n a, W ło ch y . C P , g r. 7 -E -2 . E ks. A ntoszczyszyn P io tr, k a n ., 12.11.1919, T a n rów . p . B rz e ż a n y ; 7.3.1945; B o lo g n a, W ło ch y . C P , g r. l l - E - 9 . E ks. A n tuszcw lcz A d am . p lu t.. 8.11.1913. Z a jkow szczyzna. p . G ro d n o ; 12.4.1945; B o lo g n a , W ło ch y , C P , g r. 8 -L -9 . E ks. A rc h ack i A le k sa n d e r, strz .. (?)1916, P o d górze, p . Ł o m ża: 14.5.1944; M o n te -C a s sin o , W ło ch y . C P . g r. 8 - C - 15. E ks. A rciszew ski K a z im ie rz , k a p r., 19.3.1919. K o só w k a, p . G ra je w o ; 30.4.1946; B o lo g n a , W ło ch y , C P . g r. 8 -U -4 . E ks. A re n d s B o h d a n , k p t.. 6.2.1892. S u c h e d n ió w , p . K ie lc e : 23.1944: R a m le h . P a le s ty n a . B C W , g r . 3 -N (G )-1 7 . A re n d t J a n , strz .. 18.10.1920, K osow o, p. K a r tu z y ; 16.4.1945; B o lo g n a. W łochy, C P . g r. 8 -P -4 . E ks. A ren tew icz L eo n — p se u d . B orkow ski L e o n . s trz .. 14.9.1918. D u ży G a r c . p . T czew ; 9.4.1945; B o lo g n a. W ło ch y , C P , g r.2 3 -E 1. Eks. A rn o ld J a n . k a p r .. 1.5.1903. P o ra só w . p. W ołkow vsk ; 3.5.1944 ; M o n te -C a ssin o , W łochy.’ C P . g r. 1 - D - l. E ks. A rn o ld L eon, p lu t.. 2.6.1900. Z n ra w n o . p. 2 y d a c z ó w ; 5.9.1944; T el-A v iv . P a le s ty n a . C 2 v d . N a c h la t Isc h a k A rżaniew lcz A n to n i, strz .. 89.1910. W ólka. S u c h o w o la , p . S o k ó łk a : 12.5 1944; M o n te -C a s s ln o . W ło ch y . C P . g r. 5 - A - 12. F.ks. Au J a n P io tr A n to n i, p p o r.. 10 5 1914. To* r u ń ; 11.6.1944; M o n te -C a ssin o . W ło ch y . C P . g r. 9-A -16. E ks. A udul Edw ard, k a n .. 7.12.1919. S ie n n o , p. Iłż a (L eszczan y , p . S o k ó łk a ): 31 8 1944; L o re to . W ło ch y . C P. g r. 12 0 - 3 Eks. A um iller W aw rzyn iec, s t. sa p .. 29 7.1899. W ierzen ie» , p . P o z n a ń : 24.5.1944: M o n te -C a s s in o . W ło ch y . C P. g r. 2 - F - 3 Eks. A w dzlej Ig n a cy , strz .. 2 5 1916. S le n n lc z y - ListylDo A nonim ow ych listó w p h um ieszczam y. fiodokcja zastrzega sob/в praw o do skracania listów . U sty przeznaczone d o u m ie szcze n ie n e le iy p isa ć na m eszynle z podw ójnym odstępem I n e je d n e j stro n ie k a rtk i U m ieszczo ne p o n iże j o p in ie n/e ze w sze są zg o d n e z ę atenow lsklem R o d a kó jl . Sprawa Monte Cassino ^-Intensyw na i zdecydowanie a n ^ ^ f c za obywateli polskich, ale też za typolska propaganda ukraińskich . rdzennych Polaków, Ktokolwiek z nacjonalistów stw arza konieczność nich znalazłśię n ale?en ie Związku reakcji z naszej strony, chociażby ^Sowieckiego, to tylko za swoje poi dła sprostow ania ich nieuzasadnio- skie przekonania i był z reguły ofianych pretensji i urojonych źarzu- rą ukraińskich kolaborantów z soww. ■ ' . . . • wieckimi władzami bezpieczeństwa Najbardziej jaskraw ym prżykła(NKWD), dem ich działalności je s t spraw a < Mimo to nie można absolutnie zwycięstwa pod Monte Cassino,' po- zaprzeczyć tem u, że pojedyńcze i ruszona n a łam ach ich czasopism a nieliczne jednostki narodowości uk“ Ukrainian Echo” . Pism o to, w y- raińskiej mogły dostać się dla bezchodzące w Nowym Yorku w języku pieczeństwa do polskich szeregów angielskim, ogłosiło długi a rty k u ł,. pod pozorem “ polskiego obywatelw którym autor, czy autorzy przyz- stw a” . J a k nieliczne były przykłady n ają swojej narodowości współu- tego świadczy jedno m ałe wydadział i główną rolę w zdobyciu tego rżenie.': % . wzgórza. ■>-, • Wjednym z batalionów 5 KDP byCeiem uświadomienia społeczeń- ł0 12 greko-katolików, z których stwa polskiego w tej sprawie, przy-, tylko jeden przez dezercję dał świataczam y jego treść. 4w skrócie, z dectwo swoim ukraińskim przekouwzględnieniem. niektórych w yjątnaniom. ków w dosłownym tłumaczeniu.. Powyższy argum ent świadczy W m yśl'wiadom ości, zawartych dostatecznie, że obecność U kraińw tym artykule, grupa członków ców w polskich oddziałach była tak organizacji Ukrainian F re e Uni- . nieliczna,, że praktycznie redukuje £ versity Foundation, Inc., udąła się się do zera. Dlatego przyznaw anie • do Monte Cassino dla stwierdzenia sobie niem al 50% stanu Korpusu ^ ukraińskiego wkładu do tego zwy- je s t tylko tw orem chorobliw ejw yo- % cięstwa. W czasie zwiedzania “ P ol- braźni ukraińskiego szowinizmu. . . skiego C m en tarza W ojskowego" Następnie rozpoznawanie naro(nazw a podana w cudzysłow ie) dowości poległych żołnierzy według zwiedzający byli "zaskoczeni iloś- ich religii czy nazwiska je s t tak bezcią ukraińskich nazwisk n a n a - sensow ne, ja k tw ierdzenie, że grobkach i z oburzeniem skonsta- wszyscy U kraińcy o nazwiskach towali, że ich żołnierze, ich narodo- kończących się n a “sk i" s ą Polawi bohaterzy, których narodowości kami. nie uznano za życia, nie zostali uhoKwestia wyznania i przynależnorowani jak o tacy po śm ierci". „ości narodowej s ą spraw ą indy wiDla zadośćuczynienia “ spraw ied- d u a ln ą każdego, człowieka, która liwości historycznej" n a grobach może, ale nie m usi być konsekwendommemanych Ukraińców zatknię- rćją jego pochodzenia. W każdym tożółto-sine flagi; złożonoczęrwone , wypadku one nie m ogą być zdecyróże 1 odprawiono krótką,cerem *. dow alę pośm iertnie przez postron; t c n e osoby,na podstawie generalizaęji W dalszej kolejności swego pro- jakichś tendencyjnych p o ję ć . . . W g ram u grupa udała się do przeora końcu; wzm ianka o oddziałach "o B enedyktynów , o jc a ^ ieści D O n ario , celem przedstaw ienia się naw eijw zakresie minimalnej mu U kraiń- możliwości i logiki. >Ten, tw ór ukCOW 1 BiałnnisiniW M v пллЬтіюi__» ......., . w S tanach Zjednoczonych w 'l917r.v żołnierzy przepuszczała Żydów, do której zapisywali się Polacy z którzy um ieli się modlić po polsku, o b y w atelstw em am erykańskim ,* Wiele naszych rodzin dzieliło się z albo i bez obyw atelstw a tego k raju . nim i ostatnim kaw ałkiem chleba. Przysięgę żołnierską w okresie re k - Do tych rodzin należała i m oja żona, ruckim i tuż przed wybuchem II zaprow iantow ana w kuchni żołnierWojny Światowym na w ierność skicy z uwagi na to, że ja ju ż byłem N a jja ś n ie jsz e j R zeczy p o sp o litej w Polskim Wojsku. Polskiej składali tylko żołnierze W iadomo ogólnie, że ponad 90% Polacy. Żydów, którzy służyli w Wojsku Jako były leśniczy Lasów P a ń - Polskim po przybyciu do Palestyny stwowych, leśnictw a Rokitno, n ad - P<> P ro s tu zdezerterow ało. Gen. Anleśnictwo Snowidowicze, nad s a m ą d ers zgodził się z tą dezercją, bo g ra n ic ą polsko-bolszewiską, D y - uw ażał, że nie m a innego wyjścia, rekcji Lasów Państwowych w Łucku Stw ierdzam n a podstaw ie m oich na Wołyniu, znałem doskonale s y - dośw iadczeń sprzed wojny i z okretuację Polaków pochodzenia ja k o - śu m ojego pobytu w Rosji Sowiecby ukraińskiego i żydowskiego. I ktej o raz w II Polskim Korpusie, a jedni i drudzy serdecznie w itali 17 także z okresu 5-ietniego w Anglii, w rześnia 1939 r. w kraczającą bezp- że żadnych U kraińców w Polskiej ц f raw nie na terytorium Polski arm ię A rm ii, an i ty m bardziej pod M onte * \ sowiecką. .' ICassino niebyło. Dokonywali ohydnych gwałtów i ; N ie. wolno n a m nadal puszczać fałszywych donosów na praw dzi- płazem 'oszczerstw i n ap aści na wych polskich patriotów. Działy się Polskę, na O jca Św. i n a n a s, wciąż ta m po prostu dantejskie sceny w • obywateli te j N aszej N ajjaśniejszej całym tego słowa znaczeniu, ' o Rzeczypospolitej Polskiej. ~ '•! Szanuje wolność słowa, ale brzykim powszechnym nawoływaniem dzę się słowem W am liw ym lohvda'r do dem okracji w ydają się być tymi niezgodnym z etyką i dobrym w v > * religiami, które najbardziej m ogą chowaniem, a szczególnie z fałsżcP ż y ć w zgodzie z dem okracją. N ato- w aniem naszej historii n a obczyźnie m iast konfucjanizm, islam czy bud- j ta m w kraju, dyzm m niej skłonne się p o zw o lić,. _ Ja k im praw em nieznani ludzie m asom n a udział w podejmowaniu / robili jak ieś przeglądy na c m en ta decyzji. rzu M onte Cassino i po prostu bezWreszcie, kapitalizm je s t w ażną cześcili m iejsce wiecznego spoczyn^ siłą w tworzeniu dem okracji:; Ze V ku polskich żołniezy. Dlaczego Koło swym naciskiem na podział w ła d z jr w Ita lii i w ład ze' polskie w ekonomicznej *o raz m ak sy m aln ą X ^Londynie - nie Reagują n a ten h a - t konkurencję kapitalizm popiera ‘ 'n ieb n y czyn? ; V Józef P ta k | ewolucję każdego system u polity- : ;c>. • А '/л ^ długoletni członek 1 cznego zm ierzającego ‘ ku dem o- - \ K ongresu Polonii A m erykańskiej k raęji. . . • І s ło n e k w ładz płównvch f Lis ty uo неаакцц A nonim ow ych listó w n ie um ieszczam y. R eda kcja zastrzega so bie praw o do Skracania listów . L isty przeznaczone do um ieszczania należy p isa ć na m aszynie z podw ójnym odstępem i n a je d n e j stronie kartki. U m ieszczo ne pom ze, opinie nie z a w s z e ^ zgodne ze s t a n ą & is ^ & e fid ą b c jić ^ ' I VШSpraw a IVlonte C assino Ja k o były żołnierz II Polskiego których narazić nie w arto pisać. W, Rosji Sowieckiej, w obozach \ Korpusu, który;w alczył przez cały i okres, zm agań poci M onte Cassino, . pracy lub więzieniach, obyw atele ^ aż do zdobycia tej warow nej tw ier polscy; którzy nie w iadom o dlaczc- / ńcam i. dzy, stw ierdzam , iż oświadczenie go nazyw ali siebie U kraińcam i, Koła Lwowian w Chicago z d n ia 13 m ieli n a razie pew ne w zględy u * lipca b r. w pełni popieram , ponie w ładz obozowych. A le . . . z chwilą w aż je s t zgodne z praw dą. Ale ogłoszenia ta k zw anej am nestii i pragnę dodać kilka własnych uwag. rozpoczęcia organizowania Polskiej P rzede wszystkim w Polskiej Arm ii pod dowództwem gen. WłaA rm ii w 'czasach Niepodległości, ai : .'.dysława A ndersa władze sowieckie do wybuchu II Wojny Światowej w • zabroniły przyjm ow ania do poi1939 r., a następnie w II Polskim -sk ieg o . w ojska t j i k ^ ł ^ n w h U k- J Korpusie o raz w#Ї Dywizji P a n c e r- raińców . Podobnie było z Żydam i, h ej służyli żołnierze - P olacy. Nie obyw atelam i polskimi, słyszałem , żeby przyjm owano obTych znalazło się w naszym wojcokrajowców. W I Dywizji P a n c e r- . sk u d o ść d u ia hczba, pom ew ażbarnej i w B rygadzie K arpackiej służy- £ dzo o to.pros.h, a władze szły im n a li Polacy z obywatelstwem fra n c u -' rękę w d u iy m stopnni A d o tego skim , lub innym, ale Polacy. * * Jeszcze chętnie się uczyli pacierza, Nieco podobna historia była z pon.ew ai Kom isja Poborow a, sk laochotnikami do Armii gen. H allera d a ją c ą się z polskich i sowieckich w Stanach Zjednoczonych w 1917 r . , \ żołnierzy; przepuszczała Żydów, do której zapisywali się Polacy z ’ którzy umieli się m odlić po polsku, obyw atelstw em am ery k ań sk im ', . Wiele naszych rodzin dzieliło się z albo i bez obywatelstwa tego kraju, nimi Ostatnim kawałkiem chleba. Przysięgę żołnierską w okresie re k - Do tych rodzin należała i m oja żona, ruckim i tuż przed wybuchem II zaprowiantowana w kuchni żołmerWojny Światowym na w ierność skky z uwagi n a to, że j a już byłem N a jja śn ie jsz e j R zeczypospolitej w Polskim Wojsku. Wiadomo ogólnie, <że ponad 90% Polskiej składali tylko żołnierze — Żydów, którzy służyli w Wojsku Polacy. po przybyciu do Palestyny Jak o były leśniczy Lasów P a ń -, *Polskim , 111 • ( / po prostu zdezerterowało. Gen. Anstwowych, leśnictwa Rokitno, nadleśnictwo Snowidowicze, nad s a m ą ders zgodził się z tą dezercją, bo granicą polsko-bolszew iską/ D y- uważał, że nie m a innego wyjścia, rekcji Lasów Państwowych w Lucku v ; Stw ierdzam n a podstaw ie moich na Wołyniu, znałem doskonale sy - doświadczeń sprzed w ojny i z okre‘ tuację Polaków pochodzenia jak o - śu m ojego pobytu w Rosji Sowiecby ukraińskiego i żydowskiego. I • ktej o raz w II Polskim Korpusie, a jedni i drudzy serdecznie witali 17 także z okresu 5-letniego w Anglii, ■ września 1939 r. w kraczającą bezp- że żadnych Ukraińców w Polskiej < raw nie n a terytorium Polski a r m ię . . Arm ii, ani tym bardziej pod Monte ♦ %sowiecką. . Cassino nie było. Dokoriywali ohydnych gwałtów i Nie. wolno n am nadal puszczać fałszywyclNjonosów n a prawdzi płazem oszczerstw i napaści na wych polskicłrpatriotów. Działy się Polskę, n a Ojca Sw. i n a n as, wciąż ta m po prostu a W e js k ie sceny w obywateli tej Naszej N ajjaśniejszej całym tego sło w a^ n acze n iu , o Rzeczypospolitej Polskiej. SC ■' Szanuje wolność słow a^ale brzykim powszechnym nawoływaniem dzę się słowem kłam liw ym , ohyda i do dem okracji w ydają się być tym i niezgodnym z e ty k ą l dobrym w y religiam i, które najbardziej mogą chowaniem . a szczególnie z fałszo żyć w zgodzie z dem okracją. Nato waniem naszej historii n a obczyźnie m iast konfucjanizm, islam czy bud i tam w kraju. dyzm m niej skłonne się pozwolić Jak im praw em nieznani ludzie m asom n a udział w podejmowaniu robili jakieś przeglądy n a cm en ta decyzji. rzu Monte Cassino i po prostu bez- 7 O ^ J V u O W a n e p o s n i i e r i n i e p r z e z p U S U V II- n e osoby n a podstawie generalizacji nięprzyO łtarzu POkoju. W d a lW j kolejno^i swe o p ro- jak ich ś tendencyjnych p o ję ć . . . W przeora końcu; wzmianka o oddziałach “ o g ran iu g iW a udała s B enedyktynów , o jc ą \B a r n a rd o ?ukraiiSśkiej-^ękssBofici” ‘hie mieści D’Qjiario, c^lem prz staw ienia się naw eę w zakresie :m inim alnej ..U kraiń- . możliwości i logiki. Ten tw ór ukmd "faktu’', że i v ców i Białorusinów,'leży pochowa- raińskiej fantazji je s t zdecydowa nych na.Pblśkim (^'ień tarzu AVoj- ^ n ie punktem propagandow ym wys” skowyirt: W wyniku jc^in tó rW en ^i І śanym z palca. 0.: przeor przyrzekł włączyć "u k raiń - R easum ując wszystkie powyższe ski wkład do zwycięstwa” w p rzy - roszczenia Ukraińców je s t rzeczą szłych publikacjach klasztornych. . widoczną, że m y jesteśm y ciągle N astępnie grupa ta powołała do . przedm iotem ich wrogiej nam , a życia “ U krainian Students’, Monte « przy tym szkodliwej propagandy. Cassino Committee’', której główzwiązku z tym pow staje pytanie, nym zadaniem je s t “sprostowanie czy nie należy podjąć , ak c ję dla tej niesprawiedliwości narodow ej", uśw iadam iania społeczeństw a o Również ustanowiono, że w każdy szkodliwej dla n a s działalności ukdzień 8 w rześnia, dzień śm ierci ich raińskiej? . . . Czy nie powinniśmy patriarch y Jo sy fa (Slipyja) b ę d z ie ’ p rzy jąć w tych. spraw ach polski odpraw iana Msza św. na cm en ta- punkt widzenia i w m yśl tego strzec rzu za “ setki i tysiące ich poległych naszych praw do naszych osiągnięć bohaterów” . • ’> f- > . •: historycznych? . . . Czy nie powinW kolejnym naświetleniu ich p rę - niśm y w yjść ze stan u apatii i b iertensji artykuł podaje, krótką, s ta - •hości i interweniow ać w spraw ach, . tystykę narodowościową Korpusu które n a s bezpośrednio dotyczą. Gen. Andersa. Z je j treści dow iadu-, ,chociażby wobec takich zain terej jem y się, że co najm niej 30% żołnie^.' sowanvch stro n iak Zakon Bene. rzy pochowanych na polskim cm en - , dyktynów n a M onte Cassino? v tarzu ukraińskiej narodowości, że N asze uporczywe milczenie je st co najm niej 12 do 15 tysięcy U k-. niczym innym ja k tylko zachętą dla ! raińców służyło w tej polskiej je d - .' naszych wrogów do ubliżania nam, nostce i że polskie oddziały o uk- naszej przeszłości i urabianie fał, m iń s k ie j w ięk szo ści p o n io sły n a j- ■ szy wych pojęć wśród naszych przy i c ię ż sz e s t r a t y . w w a lc e w rę c z o szłych pokoleń. K 0 L 0 LWOWIAN z d o b y c ie w z g ó rza . . . N a to m o ż n a \ W CHICAGO . d a ć ty lk o je d n ą o d p o w ied ź— p ra w Chicago, 24 czerw ca 1987. w d a n ie j e s t n a j le p sz a c e c h ą u k r a iń sk ic h sz o w in ist3 w n a ro d o\vych. K ażd y p o lsk i żo łn ierz, k tó ry s łu ż y ł w D ru g im K o rp u s ie i k tó ry był św ia d k ie m tw o rz e n ia s ię te j j e d n o s tk i n a te r e n ie Z w ią z k u S ow iec k ie g o , z d a je so b ie d o sk o n a le s p r a Telefon Zaufania Dla “Nielegalnych P ro k u ra tu ra stan o w a pow. Cook uruchomiła telefon zaufa nia pod kióry można zgłaszać wszelkie przejawy oszustw po w ę z te g o , ż e p o w y ższe p r e te n s je pełnianych na nielegalnych imi u k ra iń s k ie n ie m a j ą n a jm n ie js z e g o grantach, ubiegających się o le u z a s a d n ie n ia . P r z e d e w sz y stk im , galizację pobytu na mocy am ne styjnej ustawy imigracyjnej. b io r ą c p o d u w a g ę s tr o n ę id eo lo g i Telefon zau fan ia, 413-5252, c z n ą , j e s t w p ro s t n ie do u w ie rz e n ia , ' czynny jest od godziny 8 rano do 8 a b y m n ie js z o ś ć n a ro d o w a o w y b it wieczorem w dni robocze i od 8 n ie w ro g im do n a s n a s ta w ie n iu rano do 4 po południu w soboty. W pozostałych godzinach i w g a r n ę ła s ię g r e m ia ln ie i o ch o tn iczo ’ niedzielę n a zgłoszenia telefonu d o p o ls k ic h s z e re g ó w ; J e s t ta k ż e ę jących będzie odpowiadać auto tr u d n o p o g o d z ić s i ę z ty m , a b y Ros-,Vv m at (answering machine). ja n ie , d o sk o n a le o rie n tu ją c y s ię w 4*’ . J a k poinformował prok. st. s y tu a c ji n a ro d o w o śc io w e j, w y p u - pow. Cook, Richard M. Daley, te sz c z a li z ła g r ó w i w ię z ie ń n ie lic z n ą - lefo n u jący którzy nie potrafią mówić po angielsku będą mogli j g ru p ę a re s z to w a n y c h d z ia ła e z y uk skorzystać z pomocy tłumaczy. ra iń s k ic h d l a p rz y s p o rz e n ia ż o łn ie - ' •; Osoby dzw oniące nie m uszą | r z y p o ls k im o d d z ia ło m . I ń ń y m * ujawniać swej tożsamości i m ają ; ś w ia d e c tw e m te j u k ra iń sk ie j* n i e - < zapewnioną dyskrecję pod każ . praw dy je s t fakt, że aresztow ani . dym względem. Na num er telefonu zaufania Ukraińcy dem onstracyjnie podkremożna na przykład, zgłaszać się z • ślali swoją narodowość’ a Sowieci i ' informacjami dotyczącymi osób, zasady uważali ich za swoich o b y -1 które nie s ą zawodowymi praw wateli. * V -;. v nikami, a które naruszają prawo r .& t s ... .i i T *