NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

NADCIŚNIENIE
ZESPÓŁ
METABOLICZNY
Poradnik
dla pacjenta
i jego rodziny
Konsultacja:
prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong
www.swiatzdrowia.pl
CO TO JEST ZESPÓŁ
METABOLICZNY
Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie tętnicze)
jest
podstawowym
składnikiem
zespołu
metabolicznego
i najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju chorób układu
sercowo-naczyniowego. Nie leczone lub nieskutecznie leczone
może prowadzić do zawału serca, niewydolności serca i nerek
oraz udaru mózgu. Publikacja oddawana
do rąk Czytelnika
omawia zespół metaboliczny ze szczególnym uwzględnieniem roli
nadciśnienia tętniczego. Zespół metaboliczny to występowanie
u jednej osoby, w tym samym czasie, kilku czynników ryzyka.
Czynniki ryzyka to zachowania lub sytuacje, które zwiększają
prawdopodobieństwo
wystąpienia
choroby.
Pięć
sytuacji
wymienionych poniżej to czynniki ryzyka chorób serca. Zespół
metaboliczny rozpoznaje się, gdy u jednej osoby stwierdza się co
najmniej trzy z nich:
www.swiatzdrowia.pl
Powiększony obwód talii. Otyłość brzuszna (obwód talii u mężczyzn ≥ 94 cm, u kobiet ≥ 80 cm), nazywana otyłością typu „jabłka”. Nadmiar
tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha w większym stopniu zagraża sercu niż tłuszcz gromadzący się w innych częściach ciała, np. na biodrach.
Wyższe od prawidłowego ciśnienie tętnicze krwi. Ciśnienie skurczowe ≥ 130 mmHg lub rozkurczowe ≥ 85 mmHg.
Podwyższony poziom trójglicerydów (jest to postać tłuszczu we krwi) lub aktualna terapia hipertrójglicerydemii.
O podwyższonym poziomie mówimy przy wartościach ≥ 150 mg/dl.
Niższy od prawidłowego poziom HDL cholesterolu lub aktualna terapia niskiego poziomu HDL cholesterolu. HDL cholesterol
jest nazywany dobrym cholesterolem, ponieważ obniża ryzyko chorób serca. Wartości za niskie to odpowiednio < 40 mg/dl
u mężczyzn i < 46 mg/dl u kobiet.
Podwyższony poziom cukru we krwi na czczo (≥ 100 mg/dl lub przyjmowanie leków przeciwcukrzycowych).
Im więcej czynników ryzyka występuje u Ciebie, tym większe prawdopodobieństwo rozwoju choroby serca, cukrzycy lub udaru mózgu. Choroby
serca u osób z zespołem metabolicznym rozwijają się 2 razy częściej, a cukrzyca 5 razy częściej niż u osób bez zespołu metabolicznego.
www.swiatzdrowia.pl
JAKIE SĄ PRZYCZYNY ZESPOŁU METABOLICZNEGO
Można je podzielić na takie, które dają się kontrolować i takie, na
krwi). Bardzo ważnym czynnikiem ryzyka, który można i należy
które nie mamy wpływu. Przyczyny poddające się kontroli, czyli
kontrolować, jest nadciśnienie tętnicze. Czynnikami ryzyka, na
takie, na które sami mamy wpływ, to aktywność fizyczna, nadwaga
które nie mamy wpływu, są wiek i czynniki genetyczne.
i otyłość oraz insulinooporność (podwyższone stężenie cukru we
JAK CZĘSTO WYSTĘPUJE ZESPÓŁ METABOLICZNY
Ocenia się, że w Polsce zespół metaboliczny występuje aż
z zespołem metabolicznym jest ściśle związany z rosnącym
u 20% dorosłych osób (u co piątego dorosłego Polaka),
rozpowszechnieniem otyłości wśród dzieci i dorosłych.
a częstość jego występowania
www.swiatzdrowia.pl
rośnie. Wzrost liczby osób
DLACZEGO ZESPÓŁ METABOLICZNY JEST TAKI WAŻNY
Wystąpienie zespołu metabolicznego zwiększa ryzyko chorób
Inne ważne czynniki (oprócz zespołu metabolicznego), które
serca i dlatego powinien być właściwie rozpoznawany i leczony.
zwiększają ryzyko chorób serca, to:
Podwyższone ciśnienie krwi (>140/90 mmHg); w niektórych
przypadkach ciśnienie wyższe od 120/80.
Palenie tytoniu
Podwyższony poziom LDL cholesterolu (złego cholesterolu).
Obniżony poziom HDL cholesterolu (dobrego cholesterolu).
W
ystępowanie chorób serca w rodzinie (u ojca lub brata
w wieku poniżej 55 lat lub matki poniżej 65. roku życia).
www.swiatzdrowia.pl
JAK ROZPOZNAJE SIĘ ZESPÓŁ METABOLICZNY
Dla rozpoznania zespołu metabolicznego niezbędne jest
metaboliczny rozpoznaje się, gdy występują trzy spośród pięciu
zbadanie przez lekarza i wykonanie analiz krwi. Zespół
wcześniej wymienionych czynników ryzyka:
Powiększony obwód talii.
C
iśnienie krwi powyżej 130/85 mmHg
(lub jeśli przyjmujesz leki na nadciśnienie).
Wyższy od prawidłowego poziom trójglicerydów.
N
iższy od prawidłowego poziom HDL
cholesterolu (dobry cholesterol).
W
yższy od prawidłowego poziom cukru
we krwi na czczo.
www.swiatzdrowia.pl
W JAKI SPOSÓB LECZY SIĘ ZESPÓŁ METABOLICZNY
Prozdrowotne zmiany stylu życia są podstawą leczenia zespołu
Następnym krokiem jest stosowanie lekarstw. Lekarstwa stosuje
metabolicznego. Zmiany stylu życia polegają na zmniejszeniu
się, żeby ograniczyć poszczególne czynniki ryzyka. Znajdują tutaj
masy ciała, zwiększeniu aktywności fizycznej, poprawie diety
zastosowanie preparaty obniżające ciśnienie krwi, poziom lipidów
i zaprzestaniu palenia tytoniu.
i stężenie cukru we krwi.
JAKIE SĄ CELE LECZENIA
Zasadniczym celem leczenia jest ograniczenie indywidualnego
zbyt wysoki poziom złego cholesterolu we krwi oraz obniżając
ryzyka wystąpienia choroby serca. Cel ten osiąga się głównie
podwyższony poziom cukru we krwi.
stosując leki obniżające podwyższone ciśnienie krwi, obniżające
www.swiatzdrowia.pl
LECZENIE SPECYFICZNE SKŁADOWYCH
ZESPOŁU METABOLICZNEGO
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
Nawet jeśli musisz przyjmować leki obniżające ciśnienie, nie
powinieneś zarzucać zmian wprowadzonych w trybie życia
i diecie. Zwiększy to skuteczność przyjmowanych leków i na pewno
zmniejszy ich dawki.
Jest
wiele
leków
stosowanych
do
obniżania
ciśnienia
krwi. Działają na różne sposoby. Wielu pacjentów musi
przyjmować dwa lub więcej leków, aby obniżyć ciśnienie
do
zalecanych wartości.
nadciśnienia
tętniczego
Podstawą
jest
skutecznego leczenia
regularne
przyjmowanie
leków. Lek, który nie zostanie przyjęty nie działa! Postaraj
się opracować własny sposób, który ułatwi Ci zapamiętać
o lekach.
www.swiatzdrowia.pl
ZMNIEJSZENIE MASY CIAŁA
Podstawową zasadą leczenia nadwagi i otyłości jest zmniejszenie
masy ciała o 10% podczas pierwszego roku leczenia. Tak więc osoba
ważąca 120 kg powinna zrzucić 12 kg w ciągu pierwszego roku
w kilogramach przez kwadrat wysokości podany w metrach:
BMI =
masa ciała [kg]
wzrost2 [m2]
terapii. Następnie pacjent powinien dążyć do dalszej redukcji masy
Podstawą leczenia nadwagi i otyłości jest odpowiednia dieta
ciała, tak aby osiągnąć wskaźnik BMI poniżej 25. BMI tłumaczy się
i aktywność fizyczna. Często jednak to nie wystarcza i należy
jako wskaźnik masy ciała. Oblicza się go dzieląc masę ciała podaną
zastosować leczenie farmakologiczne.
PODWYŻSZONY POZIOM CUKRU WE KRWI
Podobnie jak w przypadku nadwagi i otyłości, odpowiednia dieta
i aktywność fizyczna są nieodzownymi elementami leczenia. Jeśli
taki sposób leczenia zawodzi, dołącza się leki obniżające poziom
cukru we krwi.
www.swiatzdrowia.pl
Portal Świat Zdrowia
„Informacja naszą receptą”
www.swiatzdrowia.pl
www.swiatzdrowia.pl