KIERUNEK: PIELĘGNIARSTWO PROGRAM KSZTAŁCENIA
Transkrypt
KIERUNEK: PIELĘGNIARSTWO PROGRAM KSZTAŁCENIA
Załącznik Nr ……… do Uchwały Nr ……........ Senatu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie z dnia ……………………………. i załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 3/I/2012 Rady Wydziału Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych PWSZ w Ciechanowie z dnia 11.09.2012r. PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W CIECHANOWIE WYDZIAŁ OCHRONY ZDROWIA I NAUK HUMANISTYCZNYCH KIERUNEK: PIELĘGNIARSTWO WYŻSZE STUDIA LICENCJACKIE PROGRAM KSZTAŁCENIA CIECHANÓW 2012 ROK SPIS TREŚCI Wprowadzenie ……………………………………………….............................................. I. MISJA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO …………………………………………….. II. PODSTAWY PRAWNE ……………………………………………………………….. III. FILOZOFIA PIELĘGNIARSTWA …………………………………………………… IV. SYLWETKA ABSOLWENTA ……………………………………………………….. V. WYMAGANIA OGÓLNE …………………………………………………………….. VI. OGÓLNE EFEKTY KSZTAŁCENIA ………………………………………………... VII. SZCZEGÓŁOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA ………………………………………. VIII. ORGANIZACJA STUDIÓW ……………………………………………………….. IX. SPOSOBY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA ………………………………….. X. KRYTERIA POMOCNICZE DO WYSTAWIANIA OCEN PRZY EGZAMINACH I ZALICZENIACH …………………………………………………………………….. XI. KRYTERIA OCENY …………………………………………………………………. XII. PROGRAM KSZTAŁCENIA ………………………………………………………... NAUKI PODSTAWOWE ………………………………………………………… Anatomia……………………………………………………………………..……. 1. Fizjologia…………………………………………………………………………... 2. Patologia…………………………………………………………………...………. 3. Genetyka …………………………………………………………………………... 4. Biochemia i biofizyka ………………………………………………...………….... 5. Mikrobiologia i parazytologia……………………………………………………... 6. Farmakologia……………………………………………………………...……….. 7. Radiologia………………………………………………………………………….. 8. NAUKI SPOLECZNE …………………………………………………………….. Psychologia…………………………………………………………………..…….. 9. Socjologia……………………………………………………………………..…… 10. Pedagogika…………………………………………………………………………. 11. Prawo………………………………………………………………………...…….. 12. Zdrowie publiczne………………………………………………………………..... 13. Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki………………………………..……………. 14. Język angielski…………………………………………………………………...... 15. NAUKI W ZAKRESIE PODSTAW OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ ……………. Podstawy pielęgniarstwa……………………………………………………..……. 16. Promocja zdrowia…………………………………………………………...…….. 17 Podstawowa opieka zdrowotna …………………………………………………… 18 Dietetyka……………………………………………………………………...…… 19. Badanie fizykalne……………………………………………………………..…… 20 Badania naukowe w pielęgniarstwie………………………….…….…………….. 21. Zajęcia fakultatywne: Zakażenia szpitalne……………………………..………..... 22. Zajęcia fakultatywne: Język migowy………………………………….………….. 23. Zajęcia fakultatywne: Promocja zdrowia psychicznego………………………...... 24. NAUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ………………………… Choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne…………………….……...... 25. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne…………………………………….……… 26. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne……………………………………….…... 27. Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo – ginekologiczne……..…... 28. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne……………………………………...... 29. Anestezjologia i pielęgniarstwo w zagrożeniu życia…………………………..…... 30. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych…………………………..…….. 31. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne…………………………………...….... 32. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne…………………………………………….. 33. Opieka paliatywna……………………………………………………………...….. 34. Podstawy ratownictwa medycznego ……………………………………………… 35. 2 4 7 7 8 8 9 9 10 11 18 18 19 20 20 20 22 24 27 29 31 33 35 37 37 40 42 44 47 52 54 57 57 64 68 72 74 76 77 79 81 83 83 89 95 100 103 106 111 115 119 124 126 XIII. SZCZEGÓŁOWY PROGRAM KSZTAŁCENIA (SYLABUSY)………………….. NAUKI PODSTAWOWE ………………………………………………………… Anatomia……………………………………………………………………..……. 1. Fizjologia…………………………………………………………………………... 2. Patologia…………………………………………………………………...………. 3. Genetyka …………………………………………………………………………... 4. Biochemia i biofizyka ………………………………………………...………….... 5. Mikrobiologia i parazytologia……………………………………………………... 6. Farmakologia……………………………………………………………...……….. 7. Radiologia………………………………………………………………………….. 8. NAUKI SPOLECZNE ……………………………………………………………. Psychologia…………………………………………………………………..…….. 9. Socjologia……………………………………………………………………..…… 10. Pedagogika…………………………………………………………………………. 11. Prawo………………………………………………………………………...…….. 12. Zdrowie publiczne………………………………………………………………..... 13. Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki………………………………..……………. 14. Język angielski…………………………………………………………………....... 15. NAUKI W ZAKRESIE PODSTAW OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ …………….. Podstawy pielęgniarstwa……………………………………………………..……. 16. Promocja zdrowia…………………………………………………………...……... 17. Podstawowa opieka zdrowotna …………………………………………………… 18. Dietetyka……………………………………………………………………...…… 19. Badanie fizykalne……………………………………………………………..…… 20. Badania naukowe w pielęgniarstwie………………………….…….……………... 21. Zajęcia fakultatywne: Zakażenia szpitalne……………………………..………...... 22. Zajęcia fakultatywne: Język migowy………………………………….…………... 23. Zajęcia fakultatywne: Promocja zdrowia psychicznego………………………........ 24. NAUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ………………………… Choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne…………………….……...... 25. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne…………………………………….……… 26. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne……………………………………….…... 27. Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo – ginekologiczne……..…... 28. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne……………………………………...... 29. Anestezjologia i pielęgniarstwo w zagrożeniu życia…………………………..…... 30. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych…………………………..…….. 31. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne…………………………………...….... 32. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne…………………………………………….. 33. Opieka paliatywna……………………………………………………………...….. 34. Podstawy ratownictwa medycznego ………………………………………………. 35. XIV. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO ……….……. Specyfikacja / matryca efektów kształcenia – cz.1 …………………………………. Specyfikacja / matryca efektów kształcenia – cz.1 …………………………………. XV. PUNKTY ECTS…………………………………………………………………...…. XVI. UWAGI KOŃCOWE ……………………………………………………………….. 130 130 130 134 140 146 154 156 161 166 169 169 178 184 190 195 204 211 216 216 229 236 247 251 255 260 264 267 272 272 285 296 307 316 325 334 344 353 364 370 377 437 459 491 526 Wprowadzenie Drodzy Studenci! Szanowni Nauczyciele Akademiccy, Prezentujemy kolejne opracowanie dotyczące dokumentacji studiowania pielęgniarstwa na poziomie licencjatu. Przedstawiona strategia ma za zadanie przybliżyć zarówno zespołowi dydaktycznemu jak i studentom cele studiowania i dobór treści nauczania 3 w poszczególnych dyscyplinach, które ostatecznie składają się na całość kształcenia pielęgniarek. Opis tych zagadnień przybliży też zapewne filozofię kształcenia i stopień wymagań stawianych studentom i kadrze. Nauczanie w zakresie pielęgniarstwa odbywa się w oparciu o program nauczania zgodny ze standardem - Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunku studiów: lekarskiego, lekarsko – dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa (Dz U. Nr 106, poz. 631). Stacjonarne studia licencjackie na kierunku pielęgniarstwo trwają 3 lata (6 semestrów) stanowiąc autonomiczną formę studiów wyższych zawodowych I stopnia (profil praktyczny) i kończą się egzaminem dyplomowym praktycznym i teoretycznym, połączonym z obroną pracy licencjackiej. Kształcenie na studiach stacjonarnych obejmuje 4720 godzin, 2420 godzin to kształcenie teoretyczne w zakresie nauk podstawowych – 480 godzin, nauk społecznych – 480 godzin, nauk w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej – 600 godzin, i nauk w zakresie opieki specjalistycznej – 860. Kształcenie praktyczne obejmuje zajęcia praktyczne w liczbie 1100 godzin i praktyki zawodowe w liczbie 1200 godzin. Student w toku studiów zdobywa 180 punktów ECTS. Program studiów uwzględnia aktualne wymogi Unii Europejskiej. Kierunek pielęgniarstwo zaliczony został do obszaru studiów w zakresie zawodów regulowanych, tj. objętych Dyrektywą Komisji Europejskiej „O wzajemnym uznawaniu dyplomów” (Directive 2005/36/EC). Oznacza to, że kształcenie w zawodach objętych Dyrektywą jest w znacznym stopniu zharmonizowane na poziomie europejskim, a uznawanie dyplomów jest automatyczne. W związku z powyższym dyplom ukończenia studiów i uzyskanie tytułu licencjata pielęgniarstwa jest honorowany w krajach Unii Europejskiej. Dowodem potwierdzającym spełnianie wymaganych standardów kształcenia pielęgniarek i położnych jest otrzymanie Certyfikatu Akredytacji. Realizacja kształcenia na kierunku pielęgniarstwo została wysoko oceniona przez instytucje zwierzchnie, Wydział Ochrony Zdrowia otrzymał akredytację na kształcenie na kierunku – pielęgniarstwo na okres 5 lat - od Krajowej Rady Akredytacyjnej Szkolnictwa Medycznego działającej przy Ministrze Zdrowia i na 6 lat od Państwowej Komisji Akredytacyjnej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Kadra dydaktyczna naszej uczelni dla realizacji tych założeń stara się, aby zapewnić studentom jak najlepsze warunki dydaktyczno-organizacyjne studiowania, tworzy klimat zaufania i współpracy, poszanowania godności studenta, swobody wypowiedzi, postulowania zmian, zgłaszania uwag i propozycji. Jednym ze sposobów ułatwienia zrozumienia przez studentów swojego miejsca w czasie studiowania jak i integracji z zawodem pielęgniarki jest opracowanie niniejszego dokumentu. Z wyrazami szacunku Dziekan Wydziału dr n. hum. Bożena Ostrowska Ciechanów, wrzesień 2012 r. 4 5 6 I. MISJA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO Misja: Wyrażamy głębokie przekonanie, że Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych stanie się ważną społecznością Uczelni, stanowiącą partnerską wspólnotę studentów, nauczycieli i innych pracowników. Wierzymy, iż człowiek jest zasadniczo dobry. Wyrażamy nadzieję, iż można zbudować jedność w różnorodności. Ufamy, iż w oparciu o te kardynalne cnoty osiągniemy zamierzone cele. Naszym celem jest : sprawne i skuteczne organizowanie kształcenia studentów w celu uzyskania dyplomu pielęgniarki licencjata; wypracowanie atmosfery entuzjazmu dla kształtowania rozwoju ogólnego, profesjonalnego i naukowego każdego członka społeczności Wydziału Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych – Kierunku Pielęgniarstwo; dążenie do rozwoju badań naukowych w zakresie pielęgniarstwa; pozostawanie w świadomości naszych absolwentów jako nieustającej Alma Mater. Wyrażamy : entuzjazm dla idei humanizmu w pielęgniarstwie i kształtowania troski o człowieka w każdym miejscu i w każdym czasie; chęć wprowadzania innowacji dla doskonalenia naszego procesu dydaktycznowychowawczego; wolę pracy zespołowej zarówno w codziennej działalności dydaktycznej jak i w badaniach naukowych. II. PODSTAWY PRAWNE 1. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 572) określająca warunki funkcjonowania uczelni uniwersyteckich, w których m.in. odbywa się kształcenie pielęgniarek i położnych na poziomie licencjata i magistra. 2. Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 174, poz. 1039). 3. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunku studiów: lekarskiego, lekarsko – dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa (Dz. U. z 2012r., poz. 631). 4. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 roku w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia kierunkowe oraz makrokierunki. (Dz. U. Nr 164 poz. 1166). 5. Rozporządzenie MNiSW z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie warunków jakie muszą spełniać jednostki organizacyjne, aby prowadzić studia na określonym kierunku i poziomie kształcenia (Dz. U. Nr 144, poz. 1048). 6. DYREKTYWA 2005/36/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. 7 III. FILOZOFIA PIELĘGNIARSTWA W tradycji polskiego pielęgniarstwa podkreśla się jego naukowe i praktyczne podstawy i uwarunkowania. Pielęgniarstwo jako zawód obejmuje pomaganie jednostkom i grupom społecznym osiąganie ich fizycznych, psychicznych, społecznych i duchowych możliwości adaptacji w zmieniającym się środowisku, w którym żyją i pracują. Za WHO przyjmujemy, iż celem głównym pielęgniarstwa jest: zapewnienie wysokiego poziomu świadczeń w zakresie trójstopniowej opieki zdrowotnej nad zdrowym, chorym, niepełnosprawnym i umierającym poprzez: - promowanie i krzewienie zdrowia, - zapobieganie chorobom, - sprawowanie holistycznej i zindywidualizowanej opieki, racjonalne wykorzystanie zasobów ludzkich i rzeczowych, uczestnictwo w kształceniu i doskonaleniu pracowników ochrony zdrowia, prowadzenie badań naukowych. Pielęgniarstwo szczególnie podkreśla uznanie dla podmiotowości jednostki, rodziny, społeczności, respektuje ich prawa, a także odpowiedzialność za zdrowe życie. W oparciu o zasady etyki i własny kodeks etyczny pielęgniarki pracują indywidualnie i zespołowo na rzecz osób indywidualnych i grup społecznych. Dostrzegając wartość człowieka dopingują – gdzie to jest możliwe – do aktywizacji udziału jednostki, jej rodziny i społeczności, tak aby wzmocnić ich zaufanie do siebie i samodzielność w podejmowaniu decyzji. Pielęgniarki ponoszą odpowiedzialność moralną, zawodową, prawną i karną za swoją działalność i opiekę. Pielęgniarstwo jest nauką, która korzysta z wiedzy i metod nauk pokrewnych: medycyny, nauk społecznych, humanistycznych, przyrodniczych i ścisłych. Wnosi ono ważny wkład w zdrowie. IV. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent studiów zawodowych na kierunku pielęgniarstwo uzyskuje tytuł licencjata pielęgniarstwa. Powinien on być przygotowany do samodzielnego pełnienia roli zawodowej pielęgniarki, wyznaczonej przez funkcje, w ramach których absolwent powinien być przygotowany do: 1. Świadczenia opieki zdrowotnej oraz zarządzania nią przez: rozpoznawanie potrzeb jednostki, grupy lub zbiorowości oraz określenie zasobów niezbędnych i dostępnych do ich zaspokojenia, planowanie i realizowanie opieki pielęgniarskiej z uwzględnieniem metody procesu pielęgnowania i priorytetów opieki, wykonywanie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych zgodnie z obowiązującymi przepisami, pomoc jednostce, rodzinie w osiąganiu zdrowia i niezależności w chorobie lub niepełnosprawności przez zapewnienie udziału we wszystkich formach opieki i samoopieki, przestrzeganie zasad etyki zawodowej, współpracę z profesjonalistami dla zapewnienia całościowej opieki jednostce i rodzinie, organizowanie i podtrzymywanie bezpiecznego środowiska opieki i pracy, dokumentowanie wszystkich etapów procesu pielęgnowania i wykorzystywanie tych 8 informacji do oceny świadczonej opieki. 2. Promocji i edukacji zdrowotnej przez: ocenę indywidualnej wiedzy i umiejętności niezbędnych do zachowania i przywracania zdrowia, wspieranie jednostki, rodziny i grupy społecznej w prowadzeniu zdrowego stylu życia, uczenie jednostki, rodziny, grupy społecznej zachowania i przywracania zdrowia, uczestniczenie w zdrowotnych kampaniach edukacyjnych. 3. Działania w roli uczestnika zespołu opieki zdrowotnej poprzez: współpracę z jednostką rodziną i innymi uczestnikami zespołu w planowaniu i realizowaniu usług zdrowotnych, współpracę z innymi uczestnikami zespołu na rzecz zachowania bezpiecznego środowiska opieki i pracy zespołowej, komunikowanie się z pacjentem, jego rodziną oraz z innymi uczestnikami zespołu. 4. Rozwoju praktyki pielęgniarskiej, krytycznego myślenia i badań naukowych przez: stosowanie w praktyce aktualnej wiedzy z zakresu nauk medycznych, społecznych, teorii pielęgniarstwa, regulacji prawnych zawodu i opieki zdrowotnej, wdrażanie uznanych wyników badań naukowych do opieki pielęgniarskiej, uczestniczenie w badaniach naukowych w celu poszerzenia wiedzy pielęgniarskiej. V. WYMAGANIA OGÓLNE 1. 2. 3. 4. 5. Studia pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo trwają nie mniej niż 6 semestrów. Ogólna liczba godzin do realizacji wynosi 4720 godzin. Liczba punktów ECTS wynosi 180. Studia mają profil praktyczny. Kierunek studiów mieści się w obszarze kształcenia z zakresu nauk medycznych, nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej. VI. OGÓLNE EFEKTY KSZTAŁCENIA Absolwent, po uzyskaniu prawa wykonywania zawodu wydanego przez samorząd pielęgniarek i położnych, będzie posiadał kwalifikacje do wykonywania świadczeń : - Pielęgnacyjnych, - Zapobiegawczych, - Diagnostycznych, - Leczniczych, - Rehabilitacyjnych, - z zakresu promocji zdrowia, będzie posiadał kompetencje pozwalające rozwijać i wykonywać funkcje: opiekuńczą, wychowawczą, promowania zdrowia, profilaktyczną, rehabilitacyjną, terapeutyczną, będzie się zajmował oceną potrzeb, planowaniem, świadczeniem i analizą rezultatów w zakresie profesjonalnej opieki nad osobami chorymi i poddawanymi rehabilitacji, będzie pomagał chorym, rodzinom i grupom w określaniu i realizowaniu pełnego potencjału zdrowotnego, umysłowego i społecznego, 9 swoje zadania będzie mógł wykonywać w szpitalach i w środowisku zamieszkania, nauki i pracy, uzyskane kompetencje pozwolą na pracę samodzielnie lub w ramach zespołu opieki zdrowotnej, może również kierować pracą zawodową pielęgniarek. Pielęgniarka/pielęgniarz z tytułem licencjata będą mogli być zatrudnieni w publicznych i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej, w tym w szpitalach i zakładach podstawowej opieki zdrowotnej; w placówkach nauczania i wychowania, w ośrodkach służby medycyny, zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych i opiekuńczo-leczniczych, ośrodkach opieki paliatywno-hospicyjnej, jednostkach systemu ratownictwa medycznego, sanatoriach, gabinetach promocji zdrowia, urzędach miast i gmin. Dyplom licencjata pielęgniarstwa uzyskuje absolwent studiów pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo, który: 1) w zakresie wiedzy posiada: a) szczegółową wiedzę z zakresu pielęgniarstwa, b) ogólną wiedzę z zakresu innych nauk medycznych, c) znajomość regulacji prawnych, norm etycznych i deontologii odnoszących się do wykonywania zawodu pielęgniarki; 2) w zakresie umiejętności potrafi: a) korzystać z aktualnej wiedzy dla zapewnienia bezpieczeństwa i wysokiego poziomu opieki, b) udzielać świadczeń w zakresie promowania, zachowania zdrowia i zapobiegania chorobom, c) sprawować całościową i zindywidualizowaną opiekę nad pacjentem niepełnosprawnym i umierającym, d) samodzielnie wykonywać zawód, zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego podejścia, uwzględniając poszanowanie i respektowanie jego praw, e) organizować pracę własną, nawiązywać współpracę w zespołach opieki zdrowotnej oraz inicjować i wspierać działania społeczności lokalnej na rzecz zdrowia; 3) w zakresie kompetencji społecznych: a) skutecznie i z empatią porozumiewa się z pacjentem, b) posiada świadomość czynników wpływających na reakcje własne i pacjenta, c) posiada świadomość permanentnego, ustawicznego kształcenia się. Absolwent studiów pierwszego stopnia jest przygotowany do podjęcia studiów drugiego stopnia. VII. SZCZEGÓŁOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA - zostały wyodrębnione w czterech grupach przedmiotów: A. NAUKI PODSTAWOWE: (anatomia, fizjologia, patologia, genetyka, biochemia i biofizyka, mikrobiologia i parazytologia, farmakologia, radiologia) B. NAUKI SPOŁECZNE: (psychologia, socjologia, pedagogika, prawo, zdrowie publiczne, filozofia i etyka zawodu pielęgniarki) C. NAUKI W ZAKRESIE PODSTAW OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ: (podstawy pielęgniarstwa, promocja zdrowia, podstawowa opieka, dietetyka, badanie fizykalne, badania naukowe w pielęgniarstwie, zajęcia fakultatywne do wyboru: zakażenia szpitalne, język migowy, promocja zdrowia psychicznego) D. NAUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ: (choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne, pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne, chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne, położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczoginekologiczne, psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne, anestezjologia i pielęgniarstwo 10 w zagrożeniu życia, rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych, neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne, geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne, opieka paliatywna, podstawy ratownictwa medycznego). VIII. ORGANIZACJA STUDIÓW Proces kształcenia zorganizowany jest w formie przedmiotów odpowiadających poszczególnym dyscyplinom nauk medycznych (np. anatomii, fizjologii, patologii, chirurgii, czy radiologii), przedmiotów zintegrowanych, łączących część pielęgniarską z kliniczną tej samej dyscypliny (np. pielęgniarstwo chirurgiczne i chirurgia). Nauczanie przedmiotów (treści kierunkowych lub zawodowych) z zakresu podstaw opieki pielęgniarskiej i opieki specjalistycznej, przedmiotów dotyczących w swojej treści opieki pielęgniarskiej (opieki sprawowanej przez pielęgniarkę i obszarów funkcjonowania pielęgniarstwa i zawodu pielęgniarki) oraz zajęcia praktyczne prowadzą nauczyciele akademiccy posiadający prawo wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej oraz co najmniej roczną praktykę zawodową zgodną z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami. Promotorem pracy licencjackiej (kazuistycznej) może być nauczyciel akademicki posiadający prawo wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej i co najmniej tytuł zawodowy magistra. 11 1) ROZKŁAD GODZIN PROGRAMU KSZTAŁCENIA I PUNKTY ECTS NAUKI PODSTAWOWE 1. Anatomia 2. Fizjologia 3. Patologia 4. Genetyka 5. Biochemia i biofizyka 6. Mikrobiologia i parazytologia 7. Farmakologia 8. Radiologia NAUKI SPOLECZNE 9. Psychologia 10. Socjologia 11. Pedagogika 12. Prawo ZAKRES KSZTAŁCENIA TEORETYCZNEGO I PRAKTYCZNEGO Liczba godzin Punkty Liczba godzin zajęć Punkty Liczba god Zajęć teoretycznych ECTS praktycznych ECTS praktyk zawod 480 80 Wykłady – 65 Ćwiczenia – 15 80 Wykłady – 45 Ćwiczenia – 15 Zbun - 20 75 Wykłady – 45 Ćwiczenia – 15 Zbun - 15 50 Wykłady – 20 Ćwiczenia - 20 Zbun – 10 45 Wykłady – 30 Ćwiczenia – 15 60 Wykłady – 30 Ćwiczenia – 15 Zbun - 15 60 Wykłady – 45 Zbun - 15 30 Wykłady – 15 Zbun - 15 16 3 - - - 3 - - - 3 - - - 1 - - - 1 - - - 2 - - - 2 - - - 1 - - - Liczba godzin zajęć teoretycznych Punkty ECTS Liczba godzin zajęć praktycznych Punkty ECTS 480 50 Wykłady – 10 Ćwiczenia – 25 Zbun - 15 45 Wykłady – 20 Ćwiczenia – 10 Zbun - 15 60 Wykłady – 25 Ćwiczenia – 15 Zbun - 20 30 Wykłady – 15 Zbun - 15 16 2 - - - 2 - - - 2 - - - 1 - - - 130 Liczba god praktyk zawod 13. Zdrowie publiczne 14. Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki 15. Język angielski NAUKI W ZAKRESIE PODSTAW OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ 16. Podstawy pielęgniarstwa 17. Promocja zdrowia 18. Podstawowa opieka zdrowotna 19. Dietetyka 20. Badania fizykalne 21. Badania naukowe w pielęgniarstwie Zajęcia fakultatywne: Zakażenia szpitalne 23. Zajęcia fakultatywne; Język migowy 24. Zajęcia fakultatywne: Promocja zdrowia psychicznego NAUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ 25. Choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne 100 Wykłady – 75 Ćwiczenia – 10 Zbun - 15 75 Wykłady – 30 Ćwiczenia – 15 Zbun - 30 Ćw.120 3 - - - 2 - - - 4 - - - Liczba godzin Zajęć teoretycznych Punkty ECTS Liczba godzin zajęć praktycznych Punkty ECTS 600 285 Wykłady – 55 Ćwiczenia – 200 Zbun – 30 60 Wykłady – 10 Ćwiczenia – 20 Zbun – 30 70 Wykłady – 40 Ćwiczenia – 10 Zbun – 20 30 Wykłady – 20 Zbun - 10 45 Ćwiczenia – 30 Zbun - 15 80 Wykłady – 30 Seminaria - 50 24 10 220 80 11 4 320 120 3 20 1 - 3 120 6 200 1 - - - 3 - - - 3 - - - - - - 30 Zajęcia do wyboru Godziny według sylabusa 1 - - - - - - Liczba godzin zajęć teoretycznych Punkty ECTS Liczba godzin zajęć Praktycznych Punkty ECTS 860 95 Wykłady – 40 Ćwiczenia – 30 Zbun - 25 100 Wykłady – 40 Ćwiczenia – 30 34 4 880 120 44 6 880 160 4 160 8 160 22. 26. Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne 131 Liczba god praktyk zawod Liczba god praktyk zawod 27. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne 28. Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo – ginekologiczne Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne 29. 30. Anestezjologia i pielęgniarstwo w zagrożeniu życia 31. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych 32. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne 33. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne 34. Opieka paliatywna 35. Podstawy ratownictwa medycznego 36. Egzamin dyplomowy RAZEM OGÓŁEM LICZBA GODZIN Zbun - 30 95 Wykłady – 40 Ćwiczenia – 30 Zbun – 25 70 Wykłady – 15 Ćwiczenia – 25 Zbun - 30 75 Wykłady – 20 Ćwiczenia – 25 Zbun – 30 80 Wykłady – 20 Ćwiczenia – 30 Zbun – 30 70 Wykłady – 20 Ćwiczenia – 25 Zbun – 25 80 Wykłady – 35 Ćwiczenia – 20 Zbun – 25 80 Wykłady – 30 Ćwiczenia –25 Zbun - 25 50 Wykłady – 25 Zbun - 25 65 Wykłady – 40 Ćwiczenia – 15 Zbun - 10 2420 4 120 6 160 2 80 4 40 2 80 4 40 3 40 2 40 3 80 4 80 4 80 4 80 4 80 4 80 2 40 2 40 2 - - - 90 1100 55 1200 4720 132 Na studiach pierwszego stopnia realizowany jest język angielski na poziomie biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, który jest sprofilowany zawodowo, w wymiarze nie mniejszym niż 120 godzin (nie mniej niż 4 punkty ECTS). Uczelnia może realizować program kształcenia bez udziału nauczyciela akademickiego w zakresie: 1) nauk podstawowych i nauk społecznych – po 25% wymiaru godzin w każdym z tych zakresów (nie więcej niż 240 godzin); 2) teoretycznych i praktycznych podstaw opieki pielęgniarskiej i opieki specjalistycznej oraz podstaw klinicznych – po 35% wymiaru godzin w każdym z tych zakresów (nie więcej niż 511 godzin). Za przygotowanie pracy dyplomowej i przygotowanie do egzaminu dyplomowego, składającego się z części teoretycznej i praktycznej, student otrzymuje 5 punktów ECTS. 2) KSZTAŁCENIE PRAKTYCZNE Kształtowanie umiejętności praktycznych w warunkach naturalnych jest poprzedzone kształtowaniem tych umiejętności w warunkach symulowanych – w pracowniach umiejętności pielęgniarskich. Kształcenie praktyczne odbywa się w przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego. Miejscem kształcenia praktycznego – zajęć praktycznych i praktyk zawodowych – są oddziały: internistyczne, chirurgiczne, pediatryczne (niemowlęce, patologii noworodka), neurologiczne, psychiatryczne, medycyny ratunkowej, intensywnej terapii, opieki długoterminowej, położnicze i ginekologiczne w wieloprofilowych szpitalach o zasięgu regionalnym, w ośrodkach pielęgniarskiej opieki domowej, środowiskowej i szkolnej oraz hospicja. Zajęcia praktyczne są realizowane pod kierunkiem i bezpośrednim nadzorem nauczyciela akademickiego. Praktyki zawodowe są realizowane pod kierunkiem osoby prowadzącej praktykę (pielęgniarki - mentora), pracownika danego przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego. Nadzór nad realizacją praktyk zawodowych sprawuje opiekun praktyk w uczelni. 3) ZAJĘCIA PRAKTYCZNE I PRAKTYKI ZAWODOWE W trakcie kształcenia praktycznego – zajęć praktycznych i praktyk zawodowych – w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej i opieki specjalistycznej student studiów pierwszego stopnia nabywa umiejętności obejmujące: 1) samodzielne wykonywanie zawodu zgodnie z zasadami etyki ogólnej i zawodowej oraz holistycznego i zindywidualizowanego podejścia do pacjenta, z poszanowaniem i respektowaniem jego praw; 133 rozpoznawanie warunków i potrzeb zdrowotnych pacjenta; promowanie zdrowia i edukacji zdrowotnej jednostki i grupy społecznej; rozpoznawanie problemów pielęgnacyjnych pacjenta; planowanie i sprawowanie opieki pielęgnacyjnej nad pacjentem; samodzielne udzielanie w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych oraz wykonywanie medycznych czynności ratunkowych; 7) podejmowanie współpracy z członkami zespołu terapeutycznego w procesie zapobiegania, diagnozowania, terapii, rehabilitacji i pielęgnowania; 8) samodzielne orzekanie o rodzaju i zakresie świadczeń opiekuńczo-pielęgnacyjnych; 9) organizowanie środowiska opieki szpitalnej i domowej; 10) organizowanie i planowanie pracy na własnym stanowisku pracy; 11) przygotowanie pacjenta do samoopieki oraz opiekuna do sprawowania opieki nad pacjentem. W ramach kształcenia praktycznego są realizowane efekty kształcenia zawarte w grupach C i D szczegółowych efektów kształcenia. Zasady i formę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie. 2) 3) 4) 5) 6) 4) INNE WYMAGANIA Wychowanie fizyczne jest przedmiotem nieobowiązkowym. Uczelnie medyczne zapewniają studentom bezpłatny dostęp do obiektów sportowych, umożliwiając prowadzenie sportu, uczestniczenie w zajęciach rekreacyjnych oraz kształtowanie prozdrowotnych postaw, w wymiarze, co najmniej 30 godzin rocznie. IX. SPOSOBY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Sprawdzenie osiągnięcia założonych efektów kształcenia wymaga zastosowania zróżnicowanych form oceniania studentów, adekwatnych do obszarów, których dotyczą te efekty. Efekty kształcenia w zakresie wiedzy można sprawdzać za pomocą egzaminów pisemnych lub ustnych. Jako formy egzaminów pisemnych można stosować eseje, raporty, krótkie ustrukturyzowane pytania oraz testy: wielokrotnego wybory(MCQ- Multiple Choice Questions), wielokrotnej odpowiedzi (MRQ – Multiple Response Questions), wyboru Tak/Nie i dopasowania odpowiedzi. Egzaminy ustne powinny być standaryzowane oraz ukierunkowane na sprawdzenie wiedzy na poziomie wyższym niż sama znajomość faktów (poziom zrozumienia, umiejętność analizy, syntezy, rozwiązania problemów). Sprawdzenie osiągnięcia efektów kształcenia w zakresie umiejętności praktycznych, zarówno tych, które dotyczą komunikowania się, jak i proceduralnych (manualnych), wymaga bezpośredniej obserwacji studenta demonstrującego umiejętność w czasie tradycyjnego egzaminu lub egzaminu standaryzowanego (OSCE – Objective Structured Clinical Examination) i jego modyfikacji (Mini-Cex). Egzamin OSCE jest w szczególności wskazany jako forma sprawdzania całości umiejętności praktycznych lub klinicznych nabytych w trakcie kształcenia praktycznego w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej i opieki specjalistycznej. Studia pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo kończą się egzaminem dyplomowym, składającym się z części teoretycznej i praktycznej. Egzamin dyplomowy, po 134 złożeniu pracy dyplomowej, powinien obejmować sprawdzenie wiedzy i umiejętności praktycznych zdobytych w całym okresie studiów. X. KRYTERIA POMOCNICZE DO WYSTAWIANIA OCEN PRZY EGZAMINACH I ZALICZENIACH Regulamin Studiów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie przyjęty Uchwałą Nr 170/III/2012 Senatu PWSZ w dniu 7 maja 2012 roku w sprawie Regulaminu Studiów, a zatwierdzony przez Senat PWSZ określa przy zaliczeniu przedmiotów następującą skalę ocen: 5,0 - bardzo dobry; 4,5 - dobry plus; 4,0 – dobry; 3,5 - dostateczny plus; 3,0 – dostateczny; 2,0 – niedostateczny. Ocenę bardzo dobry (5,0) otrzymuje student, który: - biegle posługuje się wiedzą i umiejętnościami określonymi w programie kształcenia wykładów, ćwiczeń seminaryjnych, ćwiczeń klinicznych i samokształcenia, proponuje interesujące rozwiązania problemów związanych z opieką, - identyfikuje się z zasadami etyki ogólnej i zawodowej. Ocenę dobry plus (4,5) otrzymuje student, który: - sprawnie posługuje się wiedzą i umiejętnościami określonymi w programie kształcenia wykładów, ćwiczeń seminaryjnych, ćwiczeń klinicznych i samokształcenia, - samodzielnie rozwiązuje problemy zawodowe w sytuacjach typowych, identyfikuje się z zasadami etyki ogólnej i zawodowej. Ocenę dobrą (4,0) otrzymuje student, który: - opanował wiedzą i umiejętności pozwalające na rozwiązywanie problemów zawodowych w sytuacjach typowych, - przestrzega zasad etyki ogólnej i zawodowej. Ocenę dostateczny plus (3,5) otrzymuje student, który: - w pełni opanował wiedzę i umiejętności określone w minimalnych wymaganiach programowych, - potrafi rozwiązywać problemy zawodowe w sytuacjach typowych, - przestrzega zasad etyki ogólnej i zawodowej. Ocenę dostateczną (3.0) otrzymuje student, który: - nie opanował wszystkich wiadomości i umiejętności określonych w minimalnych wymaganiach programowych (ma niewielkie braki) - rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, - dostosowuje się do zasad etyki ogólnej i zawodowej, ale nie podejmuje działań z własnej inicjatywy. XI. KRYTERIA OCENY - rozumienie pojęć, poprawność terminologiczna, gramatyczna i stylistyczna odpowiedzi, bezpieczeństwo odbiorcy usług oraz własne, poprawność komunikowania się, współpracy z zespołem i odbiorcami usług, satysfakcja odbiorcy usług, poprawność określenia celu, planowania rozwiązywania problemów, dobrania metod i środków dydaktycznych, 135 - wykorzystanie wiedzy z różnych dziedzin/przedmiotów, zgodność prezentowanych poglądów z przyjętymi zasadami etyki ogólnej i zawodowej, refleksja dotycząca własnego działania, samodzielność myślenia, działania, kreatywność w poszukiwaniu rozwiązań, wrażliwość i gotowość do działania, racjonalne metody rozwiązywania problemu i wykonywanie działań, poprawny końcowy wynik (lub stopień jego rozwiązania), okres wykonania, biegłość, dokładność, sumienność. 136 XIII. SZCZEGÓŁOWY PROGRAM KSZTAŁCENIA (SYLABUSY) NAUKI PODSTAWOWE KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany Licencjat pielęgniarstwa przez studenta Nazwa przedmiotu ANATOMIA NP-A Kod przedmiotu 3 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu Nauki podstawowe Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Polski Język wykładowy OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 80 godz. Okres (rok akademicki SEMESTR I – 80 godz. /semestr/semestry) Typ zajęć Forma Rok/ Liczba Limit miejsc /liczba godzin zajęć semestr godzin w grupach RI/SI 65 Cały rok Wykłady 15 30 Ćwiczenia Terminy i miejsce Forma Miejsce realizacji Termin realizacji odbywania zajęć zajęć Wydział Ochrony Zdrowia Według planu Wykłady i Nauk Humanistycznych studiów ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Koordynator Prof. dr hab. med. Jan Kochanowski Prowadzący Forma Nazwisko i imię Telefon prowadzącego e-mail Prof. dr hab. med. Jan Tel. 23 672 22 13 Wykłady Tel. 23 674 37 04 Ćwiczenia Kochanowski Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów Określenie czy przedmiot poprawkowych. może być wielokrotnie zaliczany CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Student: Cel ogólny przedmiotu pozna budowę anatomiczną człowieka oraz posługiwanie się wiedzą anatomiczną w wykonywaniu czynności zawodowych. Pełny opis kursu/ Student : C1. pozna morfologię i topografię kości, mięśni, narządów Cele dydaktyczne wewnętrznych, wynikające z realizacji C2. pozna topografię unaczynienia i unerwienia omawianych struktur przedmiotu anatomicznych, C3. zrozumie możliwość wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce 137 Wymagania wstępne prac pisemnych Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY pielęgniarskiej. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Student: W1. posługuje się mianownictwem anatomicznym, W2. omawia budowę ciała ludzkiego w podejściu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja głowa) oraz czynnościowym (układ kostno-stawowy, mięśniowy, krążenia, oddechowy, pokarmowy, moczowy, układy płciowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, powłoka wspólna). Student : U1. posługuje się w praktyce mianownictwem anatomicznym oraz wykorzystuje znajomość topografii narządów ciała ludzkiego, U2. konstruuje wzór wykorzystania podstaw wiedzy anatomicznej w badaniu przedmiotowym. Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K2. systematycznie wzbogaca wiedze zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. omawia etapy embriogenezy, W2. omawia budowę i rodzaje kości, W3. charakteryzuje rodzaje połączeń kości, W4. omawia budowę ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, W5. omawia budowę serca i naczyń krwionośnych, W6. omawia budowę dróg oddechowych, W7. charakteryzuje poszczególne elementy układu pokarmowego. Student: U1. dostrzega zależność funkcjonalną pomiędzy poszczególnymi częściami ciała, U2. omawia przebieg impulsu w drogach wzrokowych, słuchowych i węchowych, U3. omawia przebieg impulsu w drogach ruchowych, U4. rozpoznaje poszczególne części ciała w materiałach poglądowych, U5. wskazuje zależność funkcjonalną dużego i małego krążenia krwi, U6. wskazuje elementy budowy anatomicznej warunkujące wymianę gazową. Student: K1. wykazuje zainteresowanie analizą budowy anatomicznej człowieka, K2. posiada motywację do wiązania teorii z praktyką. TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT 1. Anatomia i nauki pokrewne; podstawy embriologii i histologii. 2. Rodzaje kości i ich połączenia. 138 LICZBA GODZIN 5 5 SUMA GODZIN 65 3. Rodzaje mięśni; mięśnie kończyn, tułowia i głowy. 5 4. Budowa mózgowia i rdzenia kręgowego. 5 5. Układ nerwowy obwodowy, schemat powstawania 7 nerwu rdzeniowego, nerwy czaszkowe i rdzeniowe. 6. Narządy zmysłów. 5 7. Układ krążenia; serce, naczynia krwionośne. 7 8. Budowa układu chłonnego, budowa śledziony. 5 9. Gruczoły wewnętrznego wydzielania. 5 10. Budowa układu oddechowego, płuca, opłucna, drogi 5 oddechowe. 11. Budowa układu pokarmowego, unerwienie 6 i unaczynienie. 12. Budowa układu moczowo-płciowego; miednica 5 mniejsza. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. zna podstawy anatomii topograficznej, umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA W2. wiąże poszczególne elementy wiedzy anatomicznej. Student: Wykaz uzyskanych U1. wskazuje poszczególne płaszczyzny, osie i linie ciała, umiejętności/ efekty U2. charakteryzuje poszczególne okolice ciała, uczenia się – U3. określa wzajemne stosunki między narządami w odniesieniu UMIEJĘTNOŚCI do okolic ciała. Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje precyzyjność w opisie poszczególnych okolic ciała, umiejętności/ efekty K2. współpracuje w zespole studentów. uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Anatomia topograficzna; organizm jako całość: 3 Ćwiczenia 15 części ciała i okolice; płaszczyzny, osie i linie ciała. 2. Okolice głowy, szyi, twarzy - mięśnie, unerwienie, 3 unaczynienie. 3. Okolice klatki piersiowej – mięśnie, unerwienie, 3 unaczynienie. 4. Okolice kończyny górnej i dolnej – mięśnie, 3 unerwienie, unaczynienie. 5. Okolice brzucha – mięśnie, unerwienie, unaczynienie. 3 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: dydaktycznych/metoda - wykład informacyjny, - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna. Rodzaj narzędzi - komputer, dydaktycznych/środki - prezentacja multimedialna, dydaktyczne - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), 139 - tablica papierowa fliphart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - fantomy: noworodka, dziecka, osoby dorosłej, - plansze: – budowa narządów jamy brzusznej, – budowa śródpiersia, – budowa układu pokarmowego, – budowa czaszki, – budowa oka i ucha, – schemat naczyń krwionośnych, - modele: – szkielet człowieka, – kręgosłupa, – miednicy kostnej, układu przestrzennego narządu rodnego, – płuc, – krtani, – serca, – wątroby, – żołądka. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 - egzamin po I semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 65 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 15 Ćwiczenia przewidziane planem 15 Przygotowanie do zajęć zajęć dla przedmiotu Razem 95 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 3 LITERATURA 1. Beverly M., Wielki atlas anatomii człowieka, Buchmann, 2009 Literatura 2. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, t. I-V, PZWL, Warszawa 2010 podstawowa 3. Narkiewicz O., Moryś J. (red.), Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów, t. I-IV, PZWL, Warszawa 2010 4. Parker S., Atlas anatomii człowieka, Wyd. Bellona, 2009 5. Sobotka J., Atlas anatomii człowieka, t. I i II. Urban&Partner, Wrocław 1994 140 6. Urbanowicz Z., Podstawy anatomii człowieka. Tom I i II, Czelej, Lublin 2001 Literatura uzupełniająca 1. Aleksandrowicz R., Mały atlas anatomiczny, PZWL, Warszawa 2007 2. Daniel B., Pruszyński B., Anatomia radiologiczna: Rtg, TK, MR, USG, SC, PZWL, Warszawa 2005 3. Feneis H., Ilustrowana anatomia człowieka, PZWL, Warszawa 2003 4. Gołąb B.K., Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, PZWL, Warszawa 2004 5. Gołąb B.K., Podstawy anatomii człowieka, PZWL, Warszawa 2000 6. Krechowiecki A., Czerwiński F., Zarys anatomii człowieka, PZWL, Warszawa 2004 7. Michalik A., Ramotowski W., Anatomia i fizjologia człowieka, PZWL, Warszawa 2006 8. Netter F.H., Atlas anatomii człowieka, Urban & Partner, Wrocław 2002 9. Liberski P.P., Papierz W.(red.), Neuropatologia Mossakowskiego, Czelej, Lublin 2005 10. Sokołowska-Pituchowa J.(red.), Anatomia człowieka, PZWL, Warszawa 2000 11. Woźniak W.(red.), Anatomia człowieka: podręcznik dla studentów i lekarzy, Urban & Partner, Wrocław 2003 12. Woźniak W., Jędrzejewski K.S.(oprac.), Atlas anatomii człowieka Sobotta: T. 1: głowa, szyja, kończyna górna, Urban & Partner, Wrocław 2003 13. Woźniak W., Jędrzejewski K.S. (oprac.), Atlas anatomii człowieka Sobotta: T. 2: tułów, narządy wewnętrzne, kończyna dolna, Wrocław 2003 14. Yokochi Ch., Rohen J.W., Weinreb E.L., Fotograficzny atlas anatomii człowieka, PZWL, Warszawa 2006 CECHA PRZEDMIOTU KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu FIZJOLOGIA NP – F Kod przedmiotu 3 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu Nauki podstawowe Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Polski Język wykładowy Okres (rok akademicki OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 80 godz. SEMESTR II – 80 godz. /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Forma zajęć Rok/ semestr Liczba Limit miejsc godzin w grupach RI/SII 45 Cały rok Wykłady 15 30 Ćwiczenia 141 Terminy i miejsce odbywania zajęć Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Koordynator Prowadzący Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany 20 Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji studenta indywidualnie Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie dr hab. n. med. Andrzej Ziemba Forma Nazwisko i imię prowadzącego dr hab. n. med. Andrzej Ziemba Telefon e-mail Tel. 23 672 2213 Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Student: Cel ogólny przedmiotu poznanie funkcjonowania poszczególnych narządów organizmu ludzkiego oraz zrozumienie podstaw przemian biochemicznych zachodzących w organizmie człowieka. Pełny opis kursu/ Cele Student : C1. pozna istotę procesów fizjologicznych, dydaktyczne C2. scharakteryzuje wzajemne zależności fizjologiczne wynikające w funkcjonowaniu poszczególnych układów. z realizacji przedmiotu WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. Wymagania wstępne prac pisemnych EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. rozumie neurohormonalną regulację procesów fizjologicznych umiejętności/ efekty oraz elektrofizjologicznych, uczenia się - WIEDZA W2. charakteryzuje specyfikę i znaczenie gospodarki wodnoektrolitowej, W3. wylicza enzymy biorące udział w trawieniu, objaśnia podstawowe defekty enzymów trawiennych oraz określa skutki tych zaburzeń. Wykaz uzyskanych Student: U1. wykazuje różnice w budowie i charakteryzuje funkcje życiowe umiejętności/ efekty człowieka dorosłego i dziecka, uczenia się UMIEJĘTNOŚCI U2. konstruuje wzór wykorzystania podstaw wiedzy anatomicznej w badaniu przedmiotowym. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu, EFEKTY KSZTAŁCENIA 142 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY WYKŁAD Student: W1. zna istotę anabolizmu i katabolizmu, W2. rozumie mechanizmy powstawania zjawisk fizjologicznych, W3. omawia przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe, W4. rozumie układ kontroli ruchu, W5. zna podstawy fizjologiczne wyższych czynności nerwowych, W6. zna podstawy hemodynamiki, W7. charakteryzuje zjawiska elektryczne w sercu, W8. omawia mechanizmy regulujące objętość krwi krążącej, W9. omawia gospodarkę hormonalną organizmu człowieka. Student: U1. wskazuje mechanizmy funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, U2. rozumie podstawy funkcjonowania układu oddechowego, U3. rozumie podstawy funkcjonowania układu krążenia, U4. rozumie podstawy funkcjonowania układu pokarmowego, U5. omawia gospodarkę hormonalną organizmu. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu. TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT 1. Fizjologia – charakterystyka przedmiotu. Charakterystyka i istota procesów fizjologicznych . 2. Kontrola czynności układów. Środowisko wewnętrzne organizmu – pojęcie homeostazy. 3. Fizjologia komórki (struktury komórkowe i ich funkcje, błona komórkowa – budowa i funkcje). 4. Przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe – budowa płytki nerwowo-mięśniowej. 5. Funkcje pnia mózgu, zwojów podstawy i móżdżku. 6. Fizjologiczne podstawy wyższych czynności nerwowych (mowa, pamięć, uczenie). 7. Układ krążenia – podstawy hemodynamiki. 8. Teoretyczne podstawy elektrokardiografii. 9. Krew: homeostaza układu krwionośnego, krzepnięcie i fibrynoliza. 10. Krążenie narządowe. Cechy tętniczego i żylnego zbiornika krwi. Krążenie w naczyniach włosowatych. Wymiana i transport gazów (tlenu, dwutlenku węgla). 11. Mechanika oddychania. Podstawowe pojęcia. 12. Nerki, ich czynność. Nerkowy przepływ krwi; filtracja kłębuszkowa. Zagęszczanie i rozcieńczanie moczu. 13. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i mechanizmy ich kompensacji. 14. Fizjologia przewodu pokarmowego: czynność poszczególnych odcinków. 15. Hormony: definicje, wydzielanie, funkcje. Charakterystyka fizyczna i chemiczna. Mechanizmy działania hormonów. 143 LICZBA GODZIN 2 1 2 2 2 2 2 1 2 5 5 2 2 4 6 SUMA GODZIN 45 16. Mechanizmy kontroli hormonalnej (homeostaza, 2 sprzężenie zwrotne, osie podwzgórzowe. 17. Przemiana materii jej składowe i regulacja. 2 18. Fizjologiczne podstawy zasady zdrowego stylu życia. 1 EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia istotę czucia, umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA W2. zna mechanizm skurczu mięśni, W3. mawia elementy morfotyczne krwi, W4. posiada podstawowa wiedzę na temat wentylacji oddechowej, W5. zna zasady regulacji kwasowo-zasadowej. Wykaz uzyskanych Student : U1. rozumie zapis elektrokardiogramu, umiejętności/ efekty U2. interpretuje parametry życiowe, uczenia się – U3. rozumie bilans energetyczny organizmu. UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. prezentuje otwartość na rozwój podmiotowości własnej, umiejętności/ efekty K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje uczenia się – umiejętności dążąc do profesjonalizmu. KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1 ĆWICZENIA 1. Receptory – podział i ich rodzaje. Czucie skórne, 15 zapachów i smaku. 2. Efektory – mechanizm skurczu mięśnia. Omówienie 2 mięśni szkieletowych. 3. Odruchy z rdzenia kręgowego. 1 4. Korowa kontrola ruchu, snu i świadomości (rodzaje 1 snu i jego zaburzenia). 5. Elektrokardiogram. Typy rytmów i zaburzenia 1 przewodzenia. 6. Krew i jej elementy morfotyczne. 1 7. Zaburzenia homeostazy (patologie). Grupy krwi. 1 8. Pomiary częstości skurczów serca i ciśnienia 2 tętniczego w reakcji na zmiany pozycji ciała, wysiłek statyczny i dynamiczny. Omówienie praktycznego znaczenia otrzymanych wyników. 9. Objętości oddechowe. Wentylacja oddechowa . 1 10. Pojęcie klirensu i jego zastosowanie praktyczne. 1 11. Układy buforowe i rola układu oddechowego 1 w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej. 12. Bilans energetyczny organizmu. Ogólne zasady 2 aktywności ruchowej. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie umiejętności/ efekty samodzielnej pracy. uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI 144 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA ZAJĘĆ Student: K1. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności. TEMAT LICZBA GODZIN 5 5 1. Opracowanie atlasu zaburzeń EKG. 2. Opracowanie programu rehabilitacyjnego obejmującego aktywność ruchową i zasady dietetyczne dla pacjenta chorego na cukrzycę. 3. Opracowanie programu rehabilitacyjnego obejmującego aktywność ruchową i zasady dietetyczne dla pacjenta chorego z hipercholesterolemią. 4. Opracowanie programu rehabilitacyjnego obejmującego aktywność ruchową i zasady dietetyczne dla pacjenta otyłego. 5. Opracowanie programu rehabilitacyjnego obejmującego aktywność ruchową i zasady dietetyczne dla osoby prowadzącej siedzący tryb życia z zagrożeniem miażdżycy. 6. Opracowanie algorytmu postępowania pacjenta z hipotermią. 7. Opracowanie zestawu badań diagnostycznych u pacjenta z wysokim poziomem glukozy we krwi na czczo. 8. Opracowanie zestawu badań diagnostycznych u pacjenta ze stwierdzonym wysokim ciśnieniem tętniczym krwi. 9. Wykazanie na podstawie spirogramu istnienia choroby obturacyjnej płuc. 10. Wykazanie na podstawie spirogramu istnienia choroby restrykcyjnej płuc. 11. Opisanie graficzne zmian w EKG przy zawale serca. 12. Opisanie graficzne zmian w EKG wskazujących na bezwzględne ratowanie życia. 13. Opisanie wszystkich objawów i czynników wskazujących na śmierć kliniczną . 14. Opisanie spirogramu pacjenta palącego duże ilości papierosów. EFEKTY KSZTAŁCENIA NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA (Cztery tematy do wyboru przez studenta) 145 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 SUMA GODZIN 20 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. - komputer, - prezentacja multimedialna, - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), - tablica papierowa fliphart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze, - standardy tematyczne, - procedury tematyczne. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 - egzamin po II semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego Zajęcia bez udziału ćwiczenia nauczyciela P3- ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 45 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni Ćwiczenia 15 przewidziane 20 Zajęcia bez udziału nauczyciela planem zajęć dla 15 Przygotowanie do zajęć przedmiotu Razem 95 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 3 LITERATURA 1. Bartel H., Embriologia. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, Literatura Warszawa 1995 podstawowa 2. Silbernagl S., Despopoulos A., Ilustrowana fizjologia człowieka, PZWL, Warszawa 2010 3. Traczyk Z., Trzebski A., Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. PZWL, Warszawa 2001 4. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie. PZWL, Warszawa 2001 1. Górski J. (red.), Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, PZWL, Warszawa Literatura 2006 uzupełniająca 146 2. Kozłowski S., Nazar K. (red.), Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, PZWL, Warszawa 1999 3. Maśliński S., Ryżewski J.(red.), Patofizjologia, PZWL, Warszawa 2002 4. Michalik A., Ramotowski W., Anatomia i fizjologia człowieka, PZWL, Warszawa 2006 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu PATOLOGIA NP-P Kod przedmiotu 3 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu Nauki podstawowe Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Polski Język wykładowy Okres (rok akademicki OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 75 godz. SEMESTR II – 75 godz. /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Forma zajęć Rok / Liczba Limit miejsc semestr godzin w grupach RI/SII 45 Cały rok Wykłady 15 30 Ćwiczenia 15 Indywidualnie Zajęcia bez udziału nauczyciela Terminy i miejsce Forma zajęć Miejsce realizacji Termin realizacji odbywania zajęć Wydział Ochrony Zdrowia Według planu Wykłady i Nauk Humanistycznych studiów ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Indywidualnie Zajęcia bez decyzji studenta udziału nauczyciela Koordynator Prof. dr hab. Bogdan Woźniewicz Prowadzący Forma Nazwisko i imię Telefon prowadzącego e-mail Prof. dr hab. Bogdan [email protected] Wykłady Woźniewicz Tel/fax 23 672 22 13 Ćwiczenia Tel. (dom)22 872 22 42 Zajęcia bez udziału nauczyciela 147 Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Student: Cel ogólny przedmiotu C1 zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi patomechanizmu procesu chorobowego: w zakresie patomorfologii zmian strukturalnych i analizy morfologicznej makro i mikroskopowej oraz w zakresie patofizjologii - etiologii, patogenezy i kliniki chorób wybranych narządów i układów. Pełny opis kursu/ Cele Student: C1. zdefiniuje podstawowe pojęcia z patologii ogólnej z zakresu dydaktyczne zaburzeń w krążeniu, zmian wstecznych, zmian postępowych, wynikające z realizacji zapaleń i nowotworów, przedmiotu C2. pozna podstawową wiedzę z zakresu patologii narządowej układu krążenia, oddechowego, trawiennego, moczowo-płciowego i nerwowego, C3. pozna czynniki chorobotwórcze zewnętrzne i wewnętrzne, modyfikowalne i niemodyfikowalne. WYMAGANIA WSTĘPNE Student posiada wiedzę z zakresu anatomii, fizjologii, biochemii i Wymagania wstępne biofizyki, genetyki, mikrobiologii i parazytologii. prac pisemnych EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. definiuje podstawowe pojęcia z zakresu patologii ogólnej– umiejętności/ efekty zaburzenia krążenia, zmian wstecznych i postępowych, zmian uczenia się - WIEDZA zapalnych i nowotworowych, W2. omawia wybrane zagadnienia z zakresu patologii narządowej układu krążenia, oddechowego, trawiennego, moczowopłciowego i nerwowego, W3. wymienia czynniki chorobotwórcze zewnętrzne i wewnętrzne, modyfikowane i niemodyfikowane. Wykaz uzyskanych Student : U1. opisuje zmiany w funkcjonowaniu organizmu jako całości umiejętności/ efekty w sytuacji zaburzenia jego homeostazy, uczenia się U2. powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych UMIEJĘTNOŚCI z objawami klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami badań diagnostycznych. Wykaz uzyskanych Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece umiejętności/ efekty K2. wzbogaca wiedzę w zakresie patologii w dążeniu do uczenia się – profesjonalizmu zawodowego. KOMPETENCJE SPOŁECZNE EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych Student: W1. posługuje się terminologią z zakresu patologii, umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA W2. definiuje pojęcia: patologia, patofizjologia i patomorfologia, zdrowia i choroby, homeostazy i adaptacji, W3. określa czynniki chorobotwórcze wewnętrzne i zewnętrzne, W4. różnicuje chorobę organiczną i czynnościową, W5. zna metodykę i zakres badań stosowanych w patomorfologii, W6. różnicuje procesy patologiczne: zmiany wsteczne, 148 W7. omawia zmiany postępowe, zapalenie, zaburzenia termoregulacji, W8. wyjaśnia patogenezę cukrzycy i jej powikłania, W9. różnicuje ostrą i przewlekłą niewydolność krążenia, W10.zna etiologię, patomechanizm oraz powikłania miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego, W11. wyjaśnia patogenezę zawału serca, W12. zna postacie wstrząsu, W13. zna patomechanizm niewydolności nerek zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej oraz równowagi kwasowo-zasadowej, W14. zna i potrafi wyjaśnić etiologię i patomechanizm schorzeń wątroby i dróg żółciowych, W15. zna i potrafi wyjaśnić etiologie i patomechanizm schorzeń dróg oddechowych i płuc, W16. omawia etiopatogenezę i podział nowotworów, W17. zna objawy awitaminoz, W18. wyjaśnia etiologię i patomechanizm osteoporozy, W19. przedstawia teorie starzenia, interpretuje zmiany związane z tym procesem. Wykaz uzyskanych Student: U1. posługuje się mianownictwem z zakresu patologii, umiejętności/ efekty U2. różnicuje procesy patologiczne, uczenia się U3. wyjaśnia etiologię poznanych jednostek chorobowych, UMIEJĘTNOŚCI przedstawia patomechanizm poznanych schorzeń, U4. identyfikuje jednostkę chorobową na podstawie objawów. Wykaz uzyskanych Student: K1. reprezentuje aktywną postawę w procesie zdobywania wiedzy umiejętności/ efekty i umiejętności, uczenia się – K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i doskonali KOMPETENCJE umiejętności zawodowe, SPOLECZNE K3. rzetelnie i dokładnie analizuje przekazywane treści. TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 4 WYKŁADY 1. Patologia, patofizjologia i patomorfologia – uwagi 45 wstępne, cele, rozwój, rys historyczny. Zdrowie i choroba. 2. Homeostaza i adaptacja. 1 3. Choroba, czynniki chorobotwórcze wewnętrzne 4 i zewnętrzne. Choroba organiczna i czynnościowa. Przebieg i zejście choroby. 4. Zapalenie. Zaburzenia termoregulacji. Zaburzenia 4 regulacji hormonalnej ustroju. 5. Patogeneza zawału serca. 2 6. Ostra i przewlekła niewydolność krążenia. 2 7. Patogeneza miażdżycy. 2 8. Nadciśnienie tętnicze. Powikłania narządowe 2 w chorobie nadciśnieniowej. 9. Morfologia serca w stanach chorobowych. 1 10. Wstrząs. 1 11. Ostra i przewlekła niewydolność nerek. 2 12. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. 4 Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. Obrzęki. 13. Patologia wątroby i dróg żółciowych. Marskość 2 wątroby. Zapalenia wirusowe wątroby. 149 14. Patologia układu oddechowego. 2 15. Etiopatogeneza nowotworów. 1 16. Rak piersi, rak płuca, rak jelita grubego – 2 charakterystyka kliniczna i patomorfologiczna. 17. Awitaminozy. 2 18. Osteoporoza pomenopauzalna (typ I) i starcza (typ II). 2 19. Zagrożenia płodu i noworodka. 1 20. Wybrane aspekty starzenia się narządów i układów 2 w organizmie człowieka. 21. Metodyka i zakres badań stosowanych 2 w patomorfologii. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Wykaz uzyskanych Student: W1.posługuje się nazewnictwem z zakresu patologii, umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA W2.wyjaśnia patologię gruczołów dokrewnych, W3.zna podział histopatologiczny nowotworów, W4.zna patogenezę i patomorfologię chorób zapalnych wielonarządowych, W5.znaetiologięipatomechanizmniedokrwistości,skaz krwotocznych oraz chorób mieloproliferacyjnych, W6.wyjaśnia istotę zespołu wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, W7.zna pierwotną i wtórną profilaktykę przeciwzakrzepową, W8. dokonuje klasyfikacji nowotworów i wyjaśnia proces karcynogenezy, W9.wymienia markery nowotworowe i zna zasady ich wykorzystywania, W10. ma podstawową wiedzę z zakresu patologii układu nerwowego. Wykaz uzyskanych Student: U1.analizując objawy rozpoznaje jednostkę chorobową, umiejętności/ efekty U2.określa etologię choroby, uczenia się – U3. różnicuje etiopatogenezę chorób gruczołów UMIEJĘTNOŚCI wewnątrzwydzielniczych, U4. ocenia zmiany patofizjologiczne w wybranych okresach życia człowieka ( klimakterium, andropauza), U5. analizuje zdolność prokreacyjną organizmu na podstawie zaburzeń patofizjologii narządów płciowych, U6. różnicuje wielonarządowe choroby zapalne, U7. rozróżnia choroby i zmiany rozplemowe krwi, U8. wprowadza działania z zakresu pierwotnej i wtórnej profilaktyki przeciwzakrzepowej, U9. wykorzystuje wiedzę z zakresu histopatologii do różnicowania nowotworów, U10. rozróżnia markery nowotworowe w karcynogenezie poszczególnych nowotworów. Student: Wykaz uzyskanych K1. reprezentuje aktywną postawę w procesie zdobywania wiedzy umiejętności/ efekty i umiejętności, uczenia się – K2. jest systematyczny i rzetelny w przygotowaniu do zajęć. KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1 ĆWICZENIA 1. Patologia przysadki. 15 2. Patologia tarczycy. 1 3. Patogeneza chorób nadnerczy. 1 150 4. Podział histopatologiczny nowotworów. Zasady 2 oceny złośliwości nowotworów. 5. Patogeneza i patomorfologia chorób zapalnych 2 wielonarządowych. 6. Niedokrwistości pierwotne i wtórne. Niedokrwistość 1 chorób nowotworowych. 7. Choroby mieloproliferacyjne. Ostra białaczka 2 szpikowa. Przewlekła białaczka szpikowa. 8. Chłoniaki. Ziarnica złośliwa. 1 9. Skazy krwotoczne : naczyniowe, płytkowe 1 i osoczowe. 10. Zespół śródnaczyniowego wykrzepiania. 1 Zaburzenia hemostazy w przebiegu ciąży i porodu. 11. Trombofilia. Pierwotna i wtórna profilaktyka 1 przeciwzakrzepowa. 13. Patologia układu nerwowego. 1 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. pogłębia wiedzę tematyczną w formie samodzielnej pracy. umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności. KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Korzystanie z internetowej bazy muzealnej Zajęcia bez 15 obrazów makro i mikroskopowych: udziału a/ przegląd i analiza chorób serca, 3 nauczyciela b/ przegląd i analiza obrazów chorób wątroby, 3 c/ przegląd i analiza nowotworów. 3 2. Ból. 3 3. Posocznica. 3 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, 151 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne - prezentacja multimedialna, dyskusja dydaktyczna, analiza internetowej bazy. komputer, prezentacja multimedialna, sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa fliphart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 - egzamin po II semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego Zajęcia bez udziału ćwiczenia nauczyciela P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 45 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 15 Ćwiczenia przewidziane 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela planem zajęć dla 10 Przygotowanie do zajęć przedmiot Razem 85 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 3 LITERATURA 1. Guzek J.W., Patofizjologia człowieka w zarysie, PZWL, Warszawa 2002 Literatura 2. Kruś S., Patologia. Podręcznik dla licencjackich studiów medycznych, podstawowa PZWL, Warszawa 2003 3. Kruś S., Skrzypek-Fakhoury E. (red.), Patomorfologia kliniczna, PZWL, Warszawa 2005 4. Kumar V., Cotran R.S., Robbins S.L. (red. Włodzimierz T. Olszewski), Patologia, Wyd. Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2005 5. Liberski P.P., Papierz W. (red.), Neuropatologia Mossakowskiego, Wyd. Czelej, Lublin 2005 6. Murray C.J.L., Lopez A.D. (red.), Globalne obciążenie chorobami T. 1, Vesalius, Warszawa-Kraków 2000 7. Maśliński S., Ryżewski J., Patofizjologia, PZWL, Warszawa 2002 8. Olszewski), Patologia, Wyd. Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2005 152 Literatura uzupełniająca 9. O’Connor D. J., Jones B. G., Patologia, Wydaw. Urban&Partner, Wrocław 2007 10. Stevens A., Lowe J. (red. Elżbieta Korobowicz): Patologia, Wyd. Czelej, Lublin 2004 11. Zahorska- Markiewicz B., (red.), Patofizjologia kliniczna dla studentów, Volumed, 2000 1. Kajora M., (red.), Zarys patomorfologii – podręcznik dla studentów pielęgniarstwa, Wyd. ŚAM., Katowice 2003 2. Konturek S.J., Gastroenterologia i hepatologia kliniczna, PZWL, Warszawa 2006 3. Stachura J., Domagała W., Patologia – znaczy słowo o chorobie, tom I- patologia ogólna. Kraków, PAU, 2009 4. Zahorska-Markiewicz B., Małecka E., Patofizjologia kliniczna, Volumed, Wrocław 2001 CECHA PRZEDMIOTU Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć Koordynator Prowadzący KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa GENETYKA NP – G 1 Obowiązkowy Nauki podstawowe Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 50 godz. SEMESTR I – 50 godz. Forma zajęć Rok / Liczba semestr godzin RI/SI 20 Wykłady 20 Ćwiczenia 10 Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Zajęcia bez udziału Według indywidualnej decyzji studenta nauczyciela Limit miejsc w grupach cały rok 30 osób indywidualnie Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie Prof. dr hab. med. Bożena Cukrowska Forma Nazwisko i imię prowadzącego 153 Telefon e-mail Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Prof. dr hab. med. 23 672 22 13 Wykłady Bożena Cukrowska 23 674 37 04 Ćwiczenia [email protected] Zajęcia bez udziału nauczyciela Student ma prawo do dwukrotnego zdawania zaliczenia poprawkowego. CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Student: Cel ogólny przedmiotu omówi podstawowe zagadnienia z zakresu genetyki klasycznej, prawa definiujące procesy dziedziczenia, najnowsze osiągnięcia genetyki molekularnej, embriologii, cytofizjologii, immunologii, oraz zinterpretuje zagadnienia z zakresu immunogenetyki, poradnictwa genetycznego, biotechnologii, znaczenie diagnostyki molekularnej w rozpoznawaniu i zwalczaniu chorób uwarunkowanych genetycznie. Pełny opis kursu/ Student : C1. omówi organizację genomu człowieka, Cele dydaktyczne wynikające z realizacji C2. wyjaśni mechanizm ekspresji genów, C3. omówi podstawy mechanizmu dziedziczenia, przedmiotu C4. zróżnicuje dziedziczenie jedno i wielogenowe, C5. przedstawi wstęp do poradnictwa genetycznego, C6. zróżnicuje badania genetyczne, C7. zanalizuje problemy etyczne, prawne i społeczne, wynikające z poznania genomu człowieka. WYMAGANIA WSTĘPNE Wiedza z zakresu biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej; Wymagania wstępne EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. omawia funkcje genomu, transkryptomu i protetomu człowieka umiejętności / efekty oraz podstawowe koncepcje regulacji ekspresji genów, w tym uczenia się - WIEDZA regulacji epigenetycznej, W2. opisuje budowę chromosomów oraz molekularne podłoże mutagenezy; zna profile metaboliczne podstawowych narządów, W3. wymienia zasady dziedziczenia różnej liczby cech, dziedziczenia cech ilościowych, niezależnego dziedziczenia cech oraz dziedziczenia pozajądrowej informacji genetycznej. Wykaz uzyskanych Student: U1. szacuje ryzyko ujawnienia się danej choroby w oparciu o zasady umiejętności/ efekty dziedziczenia i wpływ czynników środowiskowych, uczenia się U2. wykorzystuje wiedzę na temat chorób uwarunkowanych genetycznie UMIEJĘTNOŚCI w profilaktyce nowotworów oraz diagnostyce prenatalnej. Wykaz uzyskanych Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, umiejętności/ efekty K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje uczenia się – umiejętności dążąc do profesjonalizmu. KOMPETENCJE SPOŁECZNE EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia funkcje genomu, transkryptomu i protetomu człowieka, umiejętności/ efekty podstawowe koncepcje regulacji ekspresji genów, w tym uczenia się - WIEDZA regulacji epigenetycznej, 154 W2. opisuje budowę chromosomów oraz podłoże mutagenezy, zna profile metaboliczne poszczególnych narządów, W3. wymienia zasady dziedziczenia różnej liczby cech, dziedziczenia cech ilościowych, niezależnego dziedziczenia cech oraz dziedziczenia pozajądrowej informacji genetycznej, W4. omawia zagadnienia z genetyki ogólnej oraz och odniesienie do genetyki człowieka, W5. charakteryzuje dziedziczenie jednogenowe i wielogenowe oraz cechy sprzężone z płcią, W6. omawia strukturę kodu genetycznego i odczytywanie informacji genetycznej, W7. omawia mutacje punktowe, chromosomowe oraz czynniki mutagenne, W8. charakteryzuje rośliny i zwierzęta transgeniczne, W9. omawia zasady medyczne i technologiczne dotyczące klonowania. Student: Wykaz uzyskanych U1. analizuje zasady teorii chromosomowej, dziedziczenia umiejętności/ efekty i cytogenetyki oraz patogenezy aberracji chromosomowych, uczenia się U2. interpretuje przyczyny najczęstszych zespołów chromosomowych UMIEJĘTNOŚCI wad rozwojowych człowieka, U3. identyfikuje sposoby dziedziczenia cech sprzężonych z płcią, U4. analizuje zagadnienia dotyczące dziedziczności i zmienności organizmów żywych, U5. stosuje metody badań genomu, U6. bada podłoże molekularne nowotworów, U7. analizuje praktyczne zastosowanie biotechnologii w medycynie, U8. analizuje aspekty medyczne i etyczne klonowania ssaków. Wykaz uzyskanych Student: K1. współdziała w zespole interdyscyplinarnym w rozwiązywaniu umiejętności/ efekty dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki uczenia się – zawodowej, KOMPETENCJE K2. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie SPOLECZNE zadań zawodowych. TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 4 WYKŁADY 1. Wybrane zagadnienia z genetyki ogólnej oraz ich 20 odniesienie do genetyki człowieka: genotyp i fenotyp, informacja genetyczna, środowisko a zmienność organizmów. 2. Budowa i funkcja komórki: cykl komórkowy, 4 starzenie i śmierć komórki mitoza i mejoza, gametogeneza. 3. Budowa i struktura chromosomu, kariotyp człowieka 2 i jego analiza. 4. Genetyka molekularna: kwasy nukleinowe, 2 organizacja genomu człowieka, geny, kod genetyczny, transkrypcja, translacja, naprawa DNA. 5. Inżynieria genetyczna: rekombinacje w inżynierii 2 genetycznej, enzymy restrykcyjne, wektory, klonowanie, hybrydyzacja, amplifikacja DNA, zastosowanie inżynierii genetycznej w medycynie. 6. Mutacje genowe, abberacje chromosomowe 2 i strukturalne, badania cytogenetyczne, mutageny. 155 7. Sposoby dziedziczenia genów: prawa Mendla, 2 homozygota, heterozygota, dziedziczenie dominujące i recesywne. 8. Rośliny i zwierzęta transgeniczne. Klonowanie 2 ssaków. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Wykaz uzyskanych Student: W1. charakteryzuje choroby chromosomowe, choroby dziedziczone umiejętności/ efekty w sposób autosomalny i sprzężony z płcią, choroby powstałe uczenia się – WIEDZA w wyniku defektów genomu jądrowego i genomu mitochondrialnego, W2. opisuje podłoże molekularne w rozwoju chorób nowotworowych, W3. charakteryzuje metody i techniki diagnostyki molekularnej oraz ich zastosowanie w medycynie, W4. omawia poradnictwo genetyczne, testy genetyczne, profilaktykę i leczenie chorób genetycznie uwarunkowanych, W5. omawia badania genetyczne w ustalaniu ojcostwa, W6. omawia zagadnienia dotyczące immunologii transplantacyjnej. Wykaz uzyskanych Student: U1. szacuje ryzyko ujawnienia się danej choroby w oparciu o zasady umiejętności/ efekty dziedziczenia i wpływ czynników środowiskowych, uczenia się U2. interpretuje przyczyny najczęstszych zespołów chromosomowych UMIEJĘTNOŚCI wad rozwojowych człowieka, U3. identyfikuje sposoby dziedziczenia cech sprzężonych z płcią. Wykaz uzyskanych Student: K1. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w poszerzaniu umiejętności/ efekty i zdobywaniu wiedzy, uczenia się K2. chętnie dzieli się zdobytą wiedzą z grupą studencką, KOMPETENCJE K3. reprezentuje postawę twórczą. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 ĆWICZENIA 1. Choroby chromosomowe człowieka, badania 20 cytogenetyczne. 2. Choroby dziedziczone w sposób autosomalny 2 i sprzężony z płcią. 3. Choroby spowodowane mutacjami 2 w mitochondrialnym DNA. 4. Poradnictwo genetyczne: podstawowe zasady 6 działania poradnictwa genetycznego, wskazania do badań genetycznych, rodowód genetyczny, diagnostyka prenatalna, profilaktyka i leczenie chorób genetycznie uwarunkowanych. 5. Badania genetyczne w ustalaniu ojcostwa. 2 6. Immunologia transplantacyjna: nieswoiste i swoiste 4 mechanizmy obronne, odpowiedź immunologiczna, układ HLA I i II klasy, grupy krwi i układ Rh, przeszczepianie tkanek, komórek i narządów. 7. Etyczne, prawne i społeczne aspekty zastosowania 2 genetyki w medycynie. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty 156 m.in. najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. nabywa umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie umiejętności/ efekty samodzielnej pracy. uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Analiza rodowodów genetycznych. 4 Zajęcia bez 10 udziału 2. Patogeneza i podział wad wrodzonych. 3 nauczyciela 3. Rodzaje cech dysmorficznych. 3 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych / metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. - komputer, Rodzaj narzędzi - prezentacja multimedialna, dydaktycznych / środki - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), dydaktyczne - tablica papierowa fliphart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca P1 - zaliczenie z oceną po I semestrze Wykłady F1 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego Zajęcia bez udziału ćwiczenia nauczyciela P2 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 20 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni Ćwiczenia 20 157 przewidziane planem zajęć dla przedmiotu Zajęcia bez udziału nauczyciela Przygotowanie do zajęć Razem 10 5 55 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 LITERATURA 1. Bradley J.T., Johnson D.R., Pober B.R., Genetyka medyczna. Notatki Literatura z wykładów, PZWL, Warszawa 2008 podstawowa 2. Drewa G., Ferenc T., Genetyka medyczna. Podręcznik dla studentów, Urban & Partner, Wrocław 2011 3. Passarge E., Genetyka. Ilustrowany przewodnik, PZWL, Warszawa 2004 4. Winter P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L., Genetyka. Krótkie wykłady, PWN, Warszawa 2010 1. Bal J. (red.), Biologia Molekularna w medycynie. Elementy genetyki Literatura klinicznej, PWN, Warszawa 2008 uzupełniająca 2. Ciechaniewicz A., Kokot F. (red.), Genetyka molekularna w chorobach wewnętrznych, PZWL, Warszawa 2008 3. Clark A.G., Hartl D.L., Podstawy genetyki populacyjnej, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010 4. Epstein R. J., Biologia molekularna człowieka, Czelej, Lublin 2006 5. Kapelańska-Pręgowska J., Prawne i bioetyczne aspekty testów genetycznych, Wolters Kluwer, Warszawa 2011 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu BIOCHEMIA I BIOFIZYKA NP-BiB Kod przedmiotu 1 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu Nauki podstawowe Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Polski Język wykładowy OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 45 godz. Okres (rok akademicki SEMESTR I – 45 godz. /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Forma zajęć Rok / Liczba Limit miejsc semestr godzin w grupach RI/SI 30 Cały rok Wykłady 15 30 Ćwiczenia Terminy i miejsce Forma zajęć Miejsce realizacji Termin realizacji odbywania zajęć Wydział Ochrony Zdrowia Według planu Wykłady i Nauk Humanistycznych studiów 158 Ćwiczenia Koordynator Prowadzący Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Wymagania wstępne Wykaz uzyskanych umiejętności / efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów dr hab. n. med. Andrzej Ziemba Forma Nazwisko i imię prowadzącego dr hab. n. med. Andrzej Ziemba Telefon e-mail 23 672 22 13 Wykłady 23 674 37 04 Ćwiczenia [email protected] .pl Student ma prawo do dwukrotnego zdawania zaliczenia poprawkowego. CELE PRZEDMIOTU Student: wyjaśni biochemiczne podstawy integralności organizmu ludzkiego, budowę i funkcje makromolekuł występujących w organizmie ludzkim oraz zróżnicuje biochemiczne podstawy funkcjonowania organizmu ludzkiego. Student : C1. zidentyfikuje podstawowe procesy biochemiczne zachodzące w żywym organizmie, C2. rozpozna budowę i funkcje makromolekuł obecnych w organizmie człowieka, C3. omówi budowę i funkcje błon komórkowych, budowę enzymów i mechanizmy regulacji ich działania, C4. wyjaśni główne procesy metabolizmu białek, lipidów i węglowodanów w organizmie, C5. omówi biochemiczne podstawy patogenezy chorób. WYMAGANIA WSTĘPNE Wiedza z zakresu biologii i chemii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej; EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Student: W1. wylicza enzymy biorące udział w trawieniu, objaśnia podstawowe defekty enzymów trawiennych oraz określa skutki tych zaburzeń, W2. wyjaśnia podstawy biochemiczne działania zmysłów wykorzystujących fizyczne nośniki informacji (fale dźwiękowe i elektromagnetyczne), W3. różnicuje budowę aminokwasów, nukleozydów, monosacharydów, kwasów karboksylowych i ich pochodnych, wchodzących w skład makrocząsteczek obecnych w komórkach, macierzy zewnątrzkomórkowej i płynach ustrojowych, różnicuje witaminy. Student: U1. prognozuje w oparciu o wiedzę kierunek procesów biochemicznych w poszczególnych stanach klinicznych, U2. wykorzystuje znajomość praw fizyki do opisu zagadnień z zakresu biologii komórek, tkanek oraz procesów fizjologicznych, U3. wyjaśnienia wpływ czynników zewnętrznych, takich jak temperatura, grawitacja, ciśnienie, pole elektromagnetyczne oraz promieniowanie jonizujące na organizm ludzki. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową w zakresie 159 uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY biochemii i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu, K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje obowiązki zawodowe. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. posiada podstawową wiedzę na temat biochemicznych podstaw życia w aspekcie zdrowia i choroby, W2. rozumie rolę badań biochemicznych i testów laboratoryjnych w diagnostyce i leczeniu chorób, W3. zna pojęcia, prawa i teorie umożliwiające biochemiczną interpretację funkcji wybranych układów w organizmie człowieka, W4. zrozumie mechanizmy oddziaływania różnych czynników chemicznych na żywy organizm człowieka, W5. zna mechanizm glukoneogenezy i organiczne kontroli stężenia glukozy we krwi. Student: U1. analizuje biochemiczne czynniki w aspekcie zdrowia i choroby, U2. wykorzystuje badania biochemiczne i testy laboratoryjne w diagnostyce chorób oraz terapii, U3. analizuje budowę i funkcję makromolekuł występujących w organizmie ludzkim, U4. różnicuje aminokwasy i wskazuje ich funkcje, U5. różnicuje budowę i właściwości biochemiczne białek, U6. porównuje budowę i funkcję enzymów, U7. interpretuje pojęcia i istotę utleniania biologicznego, łańcucha oddechowego i fosforylacji oksydacyjnej, U8.rozróżnia cukry proste i złożone, U9.analizuje glikolizę i metabolizm glikogenu. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową w zakresie biochemii i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu. TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT 1. Błony komórkowe: budowa i dynamika, białka błonowe, kanały i pompy błonowe, pompa sodowa, pompy wapniowe. 2. Podstawowe mechanizmy regulujące metabolizm ustrojowy: sprzężenie zwrotne, enzymy, regulacja aktywności enzymów. 3. Aminokwasy i białka: struktura i metabolizm aminokwasów; synteza, budowa i glikozylacja białek. 4. Metabolizm węglowodanów: monosacharydy i disacharydy; oligosacharydy i polisacharydy; glikoliza; glukoneogeneza; rozkład i synteza glikogenu. 5. Lipidy - biosynteza i udział w utrzymaniu homeostazy: biosynteza i wydalanie cholesterolu; biosynteza i metabolizm kwasów tłuszczowych, triglicerydów i fosfolipidów. 160 LICZBA GODZIN 6 6 6 6 6 SUMA GODZIN 30 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: W1. wyjaśnia podstawowe procesy biochemiczne zachodzące w żywym organizmie, W2. charakteryzuje potencjał spoczynkowy i czynnościowy oraz przewodnictwo elektryczne w tkance nerwowej, W3. omawia energetykę i mechanizm skurczu mięśnia, W4. różnicuje biochemiczne podstawy funkcjonowania układów, m.in. oddechowego i układu krążenia, W5. omawia wybrane metody obrazowania tkanek i narządów, W6. wyjaśnia biochemiczne i genetyczne podłoże choroby, W7. omawia właściwości biochemiczne i elektryczne komórki, W8. wyjaśnia bioenergetykę komórki. Student: U1. posługuje się terminologią z zakresu biochemii, U2. wykorzystuje znajomość praw chemicznych do opisu zagadnień z zakresu fizjologii i fizjopatologii, U3. różnicuje lipidy, U4. analizuje biosyntezę lipidów, ich transport i magazynowanie, U5. różnicuje kwasy nukleinowe, U6. rozróżnia witaminy i ich wpływ regulacyjny na procesy zachodzące w organizmie człowieka, U7. analizuje metabolizm ksenobiotyków. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową w zakresie biochemii i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu, K2. wykazuje aktywność podczas zajęć. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA ZAJĘĆ GODZIN 3 ĆWICZENIA 1. Czynniki ryzyka miażdżycy. Zaburzenia gospodarki lipidowej hipercholesterolemia, hiperlipidemia mieszana. 2. Równowaga wodno-elektrolitowa i kwasowo3 zasadowa: regulacja narządowa i ogólnoustrojowa metabolizmu wodno-elektrolitowego; kwasica i alkaloza metaboliczna i oddechowa. 3. Laser, badanie właściwości światła laserowego. 3 4. Badanie konduktywności (przewodności 3 elektrycznej właściwej) roztworów. 5. Wyznaczanie ciepła właściwego cieczy metodą 3 ostygania. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych / metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, 161 SUMA GODZIN 15 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia - dyskusja dydaktyczna, pogadanka. komputer, prezentacja multimedialna, sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa fliphart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze, standardy tematyczne, procedury tematyczne. SPOSOBY OCENY P1 - zaliczenie z oceną po I semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. * za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30 Wykłady 15 Ćwiczenia 10 Przygotowanie do zajęć Razem 55 Godziny pracy studenta w uczelni przewidziane planem zajęć dla przedmiotu Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 LITERATURA 1. Bańkowski E., Biochemia. Podręcznik dla studentów uczelni medycznych. Literatura Urban & Partner, Wrocław, 2004 podstawowa 2. Filipowicz B., Więckowski W., Biochemia Tom I i II. PWN, Warszawa – Łódź 1983 3. Hames B.D., Hooper N.M, Houghton J.D., Krótkie wykłady – Biochemia. PWN, Warszawa 2010 4. Jaroszyk F., Biofizyka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006 5. Jóźwiak Z., Bartosz G., Biofizyka, PWN, Warszawa 2005 6. Murrary R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Biochemia Harpera. PZWL, Warszawa 2001 7. Mulas E. , Rumianowski R., Rachunek niepewności pomiaru w pracowni fizycznej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002 8. Stryer L., Biochemia, PWN, Warszawa 2001 9. Terlecki J., Ćwiczenia laboratoryjne z biofizyki i fizyki, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999 162 Literatura uzupełniająca 1. Trębacz K., Ćwiczenia z biofizyki, Wydawnictwo Uniwersytetu M. CurieSkłodowskiej, Lublin 2. Pasternak K., Biochemia: podręcznik dla studentów medycznych studiów licencjackich, Czelej, Lublin 2005 3. Kędryna T., Gałka-Walczak M., Wybrane zagadnienia z biochemii ogólnej z ćwiczeniami. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001 4. Koolman J., Rohm K.-H., Biochemia. Ilustrowany przewodnik, PZWL, Warszawa 2005 CECHA PRZEDMIOTU Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa MIKROBIOLOGIA I PARAZYTOLOGIA NP – MiP 2 Obowiązkowy Nauki podstawowe Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 60 godz. SEMESTR I – 60 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RI/SI 30 Wykłady 15 Ćwiczenia Zajęcia 15 bez udziału nauczyciela Terminy i miejsce odbywania zajęć Forma zajęć Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Koordynator Prowadzący Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji studenta Limit miejsc w grupach Cały rok 30 Indywidualnie Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie Mgr Tadeusz Bober Forma Wykłady Ćwiczenia Nazwisko i imię prowadzącego Mgr Tadeusz Bober Zajęcia bez udziału nauczyciela 163 Telefon e-mail Tel/fax 23 672 22 13 Tel. 23 674 37 04 Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Student ma prawo do zdawania dwóch zaliczeń poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Student: Cel ogólny przedmiotu poszerzenie wiedzy z zakresu roli drobnoustrojów w wywoływaniu chorób zakaźnych oraz poznanie metod zapobiegania chorobom zakaźnym. Pełny opis kursu/ Cele Student: C1. wyjaśni podstawy bakteriologii, dydaktyczne wynikające z realizacji C2. omówi genetykę bakterii, C3. wyjaśni mechanizmy bakteryjnej oporności, przedmiotu C4. zanalizuje procesy odpornościowe organizmu człowieka, C5. omówi zagadnienia z zakresu immunoprofilaktyki, scharakteryzuje poznane zagadnienia z bakteriologii klinicznej, C6. scharakteryzuje poznane zagadnienia z wirusologii klinicznej, C7. omówi wybrane zagadnienia z mikologii klinicznej, C8. zanalizuje istotę poznanych chorób zakaźnych. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy biologii na poziomie szkoły średniej. Wymagania wstępne prac pisemnych EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. definiuje podstawowe pojęcia z zakresu mikrobiologii, umiejętności/ efekty parazytologii, uczenia się - WIEDZA W2. różnicuje epidemiologię zakażeń wirusami, bakteriami oraz zakażeń grzybami i pasożytami, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania. Wykaz uzyskanych Student: U1. rozpoznaje najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie umiejętności/ efekty ich budowy i cykli życiowych oraz objawów chorobowych, uczenia się U2. klasyfikuje drobnoustroje , z uwzględnieniem mikroorganizmów UMIEJĘTNOŚCI chorobotwórczych i obecnych we florze fizjologicznej, U3. wykorzystuje wiedzę na temat funkcjonowania układu pasożytżywiciel dla prawidłowej terapii chorób wywołanych przez pasożyty. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności/ efekty umiejętności dążąc do profesjonalizmu, uczenia się – K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje obowiązki wynikające z procesu KOMPETENCJE kształcenia. SPOŁECZNE EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych Student: W1. różnicuje drobnoustroje chorobotwórcze na podstawie ich umiejętności/ efekty morfologii i fizjologii, uczenia się - WIEDZA W2. wyjaśnia przeciwzakaźne mechanizmy obronne, odporność, w której pośredniczą przeciwciała (humoralna), odporność komórkową, W3. omawia zasady immunoprofilaktyki, W4. charakteryzuje ziarenkowce, Gram-dodatnie oraz czynniki determinujące chorobotwórczość, W5. charakteryzuje laseczki Gram-dodatnie tlenowe, Gram-dodatnie beztlenowe oraz czynniki determinujące chorobotwórczość, 164 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY W6. charakteryzuje ziarenkowce Gram-ujemne, czynniki zjadliwości, W7. charakteryzuje pałeczki Gram-ujemne i inne enteropatogenne pałeczki, zjadliwość oraz ich epidemiologię, W8. charakteryzuje pałeczki Gram- ujemne, bakterie oportunistyczne i pochodzenia zwierzęcego. Prątki, krętki i inne drobnoustroje, W9. omawia morfologię bakterii wewnątrzkomórkowych, W10. omawia wirusy ich patogenezę i epidemiologię, W11. charakteryzuje epidemiologię dermatofitów i grzybów nitkowatych, W12. omawia drożdżaki i grzyby dymorficzne, grzybice oportunistyczne, W13. opisuje zakażenia pasożytnicze, W14. omawia bakteriemię, posocznicę, W15. charakteryzuje zakażenia układu moczowego, W16. omawia choroby przenoszone drogą płciową, W17. charakteryzuje zatrucia pokarmowe, W18. opisuje zakażenia bakteriami beztlenowymi, W19. omawia choroby społeczne, choroby odzwierzęce, choroby zakaźne szerzące się drogą kropelkową: wirusowe, bakteryjne. Student: U1. interpretuje podstawowe pojęcia z mikrobiologii i parazytologii, U2. wykazuje znajomość systematyki, morfologii i fizjologii komórki bakteryjnej, U3. wykazuje zależności funkcjonowania organizmów żywych na różnych poziomach organizacji, U4. prezentuje negatywne i pozytywne skutki oddziaływania drobnoustrojów na organizm człowieka, U5. wykazuje znajomość zasad pobierania materiału zakażonego do badań mikrobiologicznych, U6. analizuje zjawisko odporności ustroju, mechanizmy jej powstawania i możliwości wpływania na jej przebieg, U7. analizuje cechy różnych mikroorganizmów: bakterii, grzybów, wirusów oraz pasożytów, U8. interpretuje wymogi obowiązujące przy pobieraniu i transporcie materiału biologicznego do badań. Student: K1. reprezentuje aktywną postawę w procesie kształcenia z zakresu mikrobiologii i parazytologii, K2 . rzetelnie i dokładnie analizuje przekazywane treści. TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT 1. Podstawy bakteriologii, podział drobnoustrojów chorobotwórczych, morfologia i fizjologia drobnoustrojów. Drogi szerzenia się zarazków. 2. Odporność a zakażenie – przeciwzakaźne mechanizmy obronne, odporność, w której pośredniczą przeciwciała (humoralna), odporność komórkowa. 3. Fizjologiczna flora człowieka, anatomiczne rozmieszczenie flory fizjologicznej, chorobotwórczość flory fizjologicznej. 165 LICZBA GODZIN 2 2 1 SUMA GODZIN 30 4. Bakteriologia kliniczna – ziarenkowce, Gram4 dodatnie, Laseczki Gram-dodatnie tlenowe, Gramdodatnie beztlenowe ogólna charakterystyka, czynniki determinujące chorobotwórczość. 5. Ziarenkowce Gram-ujemne, Pałeczki Gram-ujemne, 4 bakterie oportunistyczne i pochodzenia zwierzęcego. Prątki, krętki i inne podobne drobnoustroje .Czynniki zjadliwości. Epidemiologia. 6. Wirusologia kliniczna; wirusy RNA, patogeneza 4 i epidemiologia. Wirusowe zapalenia wątroby; HAV, HBV, HCV, HEV. Wirusy DNA, patogeneza i epidemiologia. 7. Mikologia kliniczna, dermatofity i grzyby nitkowate. 4 Drożdżaki i grzyby . Grzybice oportunistyczne. 8. Parazytologia kliniczna. Zakażenia pasożytnicze. 2 9. Zakażenia bakteriami beztlenowymi. Zakażenia 4 układu moczowego, zatrucia pokarmowe. Zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Zapalenia płuc. 10. Choroby zakaźne szerzące się drogą kropelkową: 2 wirusowe, bakteryjne . Choroby odzwierzęce. 11. Drobnoustroje przenoszone droga płciową. 1 EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia morfologie komórki bakteryjnej, umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA W2. charakteryzuje metody barwienia bakterii, W3. charakteryzuje podłoża bakteriologiczne, W5. omawia diagnostykę grzybów i parazytów. Student: Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty U1. wykonuje test diagnostyczny, uczenia się – U2. obsługuje mikroskop, UMIEJĘTNOŚCI U3. określa rodzaj badanego preparatu, U4. określa drogi szerzenia zarazków. Student: Wykaz uzyskanych K1. rzetelnie przygotowuje się do zajęć, umiejętności/ efekty K2 . aktywnie uczestniczy w realizacji tematyki zajęć. uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA ZAJĘĆ GODZIN 1 ĆWICZENIA 1. Morfologia komórki bakteryjnej. 2. Metody barwienia bakterii. 1 3. Podłoża bakteriologiczne. 1 4. Oznaczenie lekowrażliwości. 2 5. Diagnostyka grzybów. 1 6. Diagnostyka parazytów. 2 7. Obsługa mikroskopu. 4 9. Interpretacje lekowrażliwości. 1 10. Wykonywanie prostych testów diagnostycznych. 2 SUMA GODZIN 15 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Student: W1. wykorzystując najnowsze publikacje z zakresu tematyki przedmiotu. 166 Student: Wykaz uzyskanych U1. nabywa umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie umiejętności/ efekty samodzielnej pracy. uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. reprezentuje aktywną postawę w procesie kształcenia z zakresu umiejętności/ efekty mikrobiologii i parazytologii, uczenia się K2. rzetelnie i dokładnie analizuje przekazywane treści. KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Zakażenia bakteryjne. 5 Zajęcia 15 bez udziału 2. Zakażenia wirusologiczne. 5 nauczyciela 3. Zakażenia parazytami. 5 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi dydaktycznych/metoda Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne Wykłady: - wykład informacyjny, - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - plansze, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. - komputer, - prezentacja multimedialna, - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), - tablica papierowa fliphart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - plansze, - mikroskop, - preparaty, - barwniki. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 – zaliczenie z oceną po I semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. 167 F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni Ćwiczenia 15 przewidziane 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela planem zajęć dla 10 Przygotowanie do zajęć przedmiotu Razem 70 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 2 LITERATURA 1. Anusz Z., Podstawy epidemiologii i kliniki chorób zakaźnych. PZWL. Literatura Warszawa 1998 podstawowa 2. Baran W.M., Baranowska A., Batura-Gabryel H., Zarys mikologii dla pielęgniarek. Czelej, Lublin 2005 3. Drewa G.,Laboratoryjna diagnostyka parazytologiczna, Wyd. AM Bydgoszcz 1990 4. Dziubek Z.,Choroby zakaźne i pasożytnicze, PZWL 2000 5. Dzierżanowska D. Jeliaszkiewicz J.(red.), Zakażenia szpitalne. a-medicapresss, Bielsko-Biała 1999 6. Heczko P.B. (red.), Mikrobiologia. Podręcznik dla pielęgniarek, położnych i ratowników medycznych, PZWL, Warszawa 2007 7. Kayser F.H., Zaremba M.L., Bienz K.A., Mikrobiologia lekarska, PZWL, Warszawa 2007 8. Jabłoński L., Podstawy mikrobiologii lekarskiej, PZWL 1997 9. Przondo-Mordarska A.(Red.), Zakażenia szpitalne. Etiologia i przebieg, Wyd. Continuo, Wrocław 1999 10. Virella G., Mikrobiologia i choroby zakaźne. Wyd. Med. 2000 1. Drewa G., Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy, Volumed 1995 Literatura uzupełniająca 2. Zaremba M., Borowski J., Mikrobiologia lekarska, PZWL, Warszawa 1997 3. Vandepitte J., Verhaegen J., Engbaek K., Podstawowe procedury laboratoryjne w bakteriologii klinicznej, PZWL, Warszawa 2005 Zajęcia bez udziału nauczyciela KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu FARMAKOLOGIA NP - F Kod przedmiotu 2 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu 168 Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć Koordynator Prowadzący Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Nauki podstawowe Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 60 godz. SEMESTR II – 60 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RI/SII 45 Wykłady 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia bez decyzji studenta udziału nauczyciela - Limit miejsc w grupach Cały rok Indywidualnie Termin realizacji Według planu studiów Indywidualnie Mgr Beata Więckowska Forma Nazwisko i imię prowadzącego mgr Beata Więckowska Telefon e-mail Tel. 23 672 22 13 Tel. 23 674 37 04 Wykłady Zajęcia bez udziału nauczyciela Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Student: Cel ogólny przedmiotu poznanie poszczególnych rodzajów środków leczniczych oraz głównych mechanizmów działania, ich przemiany w ustroju i działania uboczne. Pełny opis kursu/ Cele Student: C1. oceni wpływ leczenia farmakologicznego na fizjologiczne dydaktyczne i biochemiczne procesy zachodzące w poszczególnych narządach, wynikające z realizacji C2. zróżnicuje poszczególne grupy leków i ich zastosowanie lecznicze. przedmiotu WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy anatomii i fizjologii człowieka. Wymagania wstępne prac pisemnych EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych, główne umiejętności/ efekty mechanizmy działania, przemiany w ustroju i działania uboczne, uczenia się - WIEDZA W2. omawia podstawowe zasady farmakoterapii, W3. charakteryzuje poszczególne grupy leków i ich zastosowanie lecznicze oraz zasady leczenia krwią i środkami krwiozastępczymi. Wykaz uzyskanych Student: U1. ocenia wpływ leczenia farmakologicznego na fizjologiczne umiejętności/ efekty i biochemiczne procesy zachodzące w poszczególnych narządach, uczenia się U2. różnicuje poszczególne grupy leków i ich zastosowanie lecznicze, UMIEJĘTNOŚCI U3. zna problematykę leczenia krwią i środkami krwiozastępczymi U4. szacuje niebezpieczeństwo toksykologiczne w określonych grupach oraz w różnych stanach klinicznych. 169 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu farmakologii dążąc do profesjonalizmu zawodowego, K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje obowiązki zawodowe. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. definiuje pojęcia z zakresu farmakodynamiki i farmakokinetyki leków, W2. charakteryzuje zasady i sposoby przygotowania leków, krwi i środków krwiozastępczych, W3. wyjaśnia działania leków na poszczególne układy organizmu człowieka, W4. różnicuje chemioterapeutyki pod względem mechanizmu, działania i budowy chemicznej, W5. opisuje mechanizm działania leków przeciwnowotworowych, W6. wyjaśnia mechanizmy działania leków z różnych grup leków wg teorii receptorowej i chemicznego mechanizmu działania leków, W7. różnicuje substancje o działaniu dezynfekcyjnym i antyseptycznym. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY Student: U1. klasyfikuje leki do poszczególnych grup leków, U2. przestrzega standardów postępowania w zakresie podawania krwi i środków krwiozastępczych, U3. bezpiecznie przechowuje leki, U4. wyłania objawy niepożądanego działania leku, U5. reaguje w sytuacjach niepożądanego działania leków, U6. analizuje działanie leków stosowanych w schorzeniach ze strony poszczególnych układów w organizmie człowieka, U7. dobiera chemiczne środki dezynfekcyjne do celu zastosowania. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu, K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje obowiązki zawodowe, K3. wykazuje odpowiedzialność indywidualną i zespołową w farmakoterapii. TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT LICZBA SUMA GODZIN GODZIN 1. Podstawowe pojęcia z zakresu farmakologii i farmakodynamiki. 2. Losy leku w ustroju- procesy LADME (dostępność biologiczna i farmaceutyczna). 3. Grupy leków i mechanizmy działania leków (teoria receptorowa, mechanizmy działania leków). 4. Pojęcie interakcji w fazie farmaceutycznej oraz interakcji farmakologicznej (synergizm addycyjny, hiperaddycyjny antagonizm). 5. Chemioterapeutyki: podział antybiotyków pod względem mechanizmu działania, budowy chemicznej, leki przeciwwirusowe, leki przeciwgruźlicze, 170 2 3 4 3 4 45 przeciwpierwotniakowe, przeciwgrzybiczne, przeciwrobacze. 6. Pojęcie uzależnienia lekowego. 3 7. Substancje o działaniu dezynfekcyjnym 3 i antyseptycznym. 8. Leki działające na ośrodkowy i obwodowy układ 4 nerwowy z uwzględnieniem mechanizmu receptorowego. 9. Opioidowe i nieopioidowe leki przeciwbólowe, leki 3 znieczulenia miejscowego i ogólnego 10. Leki działające na układ pokarmowy: leki stosowane 4 w chorobie wrzodowej, preparaty antiacida, leki wpływające na perystaltykę jelit, leki przeciwwymiotne, przeciwzapalne. 11. Leki działające na układ oddechowy- leki wykrztuśne 4 i przeciwkaszlowe, leki stosowane w terapii astmy. 12. Leki stosowane w chorobach układu krążenia i leki 3 moczopędne. 13. Leki przeciwnowotworowe- podział i mechanizm 3 działania. 14. Stosowanie leków w okresie ciąży i laktacji. 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1.poszerza wiedzę tematyczną w formie samodzielnej pracy. umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Wymogi czystości mikrobiologicznej stawiane 2 Zajęcia bez 15 personelowi medycznemu w odniesieniu do leków udziału i pomieszczeniom. nauczyciela 2. Wyjaławianie – cel, wymogi procesu. Kontrola 2 procesu wyjaławiania. 3. Chemiczne środki dezynfekcyjne i antyseptyczne, 3 podział i mechanizm działania. 4. Zasady stosowania środków antyseptycznych 3 i dezynfekcyjnych (pH, rozcieńczenie, temperatura i czas procesu). 5. Witaminy i pierwiastki śladowe 2 6. Doustne środki antykoncepcyjne. 3 Hormonalna terapia zastępcza. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, 171 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Zajęcia bez udziału nauczyciela - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. - komputer, - prezentacja multimedialna, - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), - tablica papierowa fliphart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze. SPOSOBY OCENY P1 - egzamin po II semestrze F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela . P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 45 Wykłady 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela 15 Przygotowanie do zajęć Razem 75 Godziny pracy studenta w uczelni przewidziane planem zajęć dla przedmiotu Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 2 LITERATURA 1. Kostowski W., Chałubiński M., Farmakologia. PZWL Literatura 2. Kostowski W., Podstawy farmakologii. PZWL podstawowa 3. Gomułka W.S. Cefalosporyny. Farmakodynamika leków stosowanych w zakażeniach i chorobach inwazyjnych. Farmakodynamika, PZWL 2005 4. Janicki S., Fiebig A., Sznitowska M.(red.), Farmacja Stosowana, wyd. IV – poprawione i uzupełnione, PZWL, Warszawa (1996, 2002, 2003), 2006 5. Orzechowska-Juzwenko K. red. , Farmakologia kliniczna. Znaczenie w praktyce medycznej, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006 6. Rajtar-Cynke G. (red.), Farmakologia. Wyd Czelej 1. Chodera A., Węc J.J., Rydel J.1 Farmakologia kliniczna, PZWL Literatura uzupełniająca 2. Janiec W., Kompendium farmakologii, PZWL 3. Kostowski W., Herman Z.S. (red.), Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. PZWL, Warszawa 2006 4. Kostka-Trąbka E., Woroń J., Interakcje leków w praktyce klinicznej, PZWL, Warszawa 2006 5. Zejc A., Gorczyca M., Chemia leków , PZWL, Warszawa 172 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu RADIOLOGIA NP –R Kod przedmiotu 1 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu Nauki podstawowe Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Polski Język wykładowy OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 30 godz. Okres (rok akademicki SEMESTR IV – 30 godz. /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Forma zajęć Rok/ Liczba Limit miejsc semestr godzin w grupach RII/SIV 15 Cały rok Wykłady 15 Indywidualnie Zajęcia bez udziału nauczyciela Terminy i miejsce Forma zajęć Miejsce realizacji Termin realizacji odbywania zajęć Wydział Ochrony Zdrowia Według planu studiów Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów indywidualnie Zajęcia bez udziału Według indywidualnej decyzji studenta nauczyciela Koordynator Lek. med. Ireneusz Jurczak Prowadzący Forma Nazwisko i imię Telefon prowadzącego e-mail Lek. med. Ireneusz Jurczak Tel/fax. Wykłady 23 672 22 13 Zajęcia bez udziału Tel. 23 674 37 04 nauczyciela Określenie czy przedmiot Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. może być wielokrotnie zaliczany CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Student: poszerzenie wiedzy z zakresu stosowanych metod radiologii i diagnostyki Cel ogólny obrazowej, przygotowania pacjenta do badań radiologicznych oraz przedmiotu sprawowania opieki nad pacjentem po zabiegach radiologicznych. Pełny opis kursu/ Cele Student: C1. wyjaśni rodzaje diagnostyki radiologicznej, dydaktyczne C2. określi rodzaje badań radiologicznych, wynikające z C3. scharakteryzuje diagnostykę ultrasonograficzną, realizacji przedmiotu C4. określi zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem poddanym radioterapii. 173 Wymagania wstępne prac pisemnych WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy anatomii i fizjologii. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. posiada wiedzę z zakresu diagnostyki radiologicznej, umiejętności/ efekty uczenia W2 . określa fizyczne podstawy nieinwazyjnych i inwazyjnych metod się – WIEDZA obrazowania. Wykaz uzyskanych Student: U1. ocenia szkodliwość dawki promieniowania jonizującego i stosuje umiejętności/ efekty uczenia zasady ochrony radiologicznej. się – UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1 . systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową dążąc umiejętności/ efekty uczenia do profesjonalizmu, się – KOMPETENCJE K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje obowiązki zawodowe. SPOŁECZNE EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych Student: W1. charakteryzuje rodzaje diagnostyki radiologicznej, umiejętności/ efekty uczenia W2. scharakteryzuje zasady sprawowania opieki nad chorym leczonym się – WIEDZA z zastosowaniem radioterapii. Wykaz uzyskanych Student: U1. planuje przygotowanie chorego do badań radiologicznych, umiejętności/ efekty uczenia U2. organizuje opiekę dla pacjenta po zakończeniu leczenia energią się – UMIEJĘTNOŚCI promienistą, U3. organizuje opiekę dla pacjenta w trakcie badań radiologicznych. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności/ efekty uczenia umiejętności dążąc do profesjonalizmu, się – KOMPETENCJE K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, SPOLECZNE K3. prezentuje otwartość na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta. TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1 WYKŁADY 1. Diagnostyka obrazowa. 15 2. Badania obrazowe wykonywane z wykorzystaniem 2 promieniowania rentgenowskiego, ultradźwięków, jądrowego rezonansu magnetycznego, pierwiastków promieniotwórczych. 3. Środki kontrastowe wykorzystywane w diagnostyce 2 obrazowej- rodzaje, sposoby podawania, powikłania, postępowanie w przypadku wystąpienia skutków ubocznych. 4. Diagnostyka radiologiczna – rodzaje, wskazania do badań 1 radiologicznych. 5. Zadania pielęgniarki w opiece nad chorym po zabiegach 2 z zakresu radiologii zabiegowej. 6. Radiobiologia. 1 7. Radioterapia – rodzaje, wskazania, prowadzenie naświetlań, 2 opieka nad chorym podczas i po radioterapii. 8.Radioterapia – powikłania radioterapii, postępowanie 2 z chorym po radioterapii. 9. Ochrona radiologiczna. 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA 174 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA ZAJĘĆ ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: W1. wykorzystuje najnowsze publikacje z zakresu przedmiotu , W2. prezentuje indywidualnie zdobytą wiedzę. Student: U1. poszerza wiedzę tematyczną w samodzielnej pracy. Student: K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności. TEMAT LICZBA GODZIN 5 SUMA GODZIN 15 1. Udział pielęgniarki w przygotowaniu chorego do badań radiologicznych. 2. Rola pielęgniarki w przeprowadzaniu badań 5 obrazowych. 3. Skutki uboczne radioterapii i sposoby ich łagodzenia. 5 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. - komputer, Rodzaj narzędzi - prezentacja multimedialna, dydaktycznych/środki - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), dydaktyczne - tablica papierowa flipchart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - klisze rentgenowskie. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca P1 - zaliczenie z oceną po IV semestrze Wykłady F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia Zajęcia bez udziału P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez nauczyciela studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 15 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela przewidziane planem Przygotowanie do zajęć 5 zajęć dla przedmiotu Razem 35 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA 175 Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca LITERATURA 1. Bates J. A.,Ultrasonografia jamy brzusznej, Urban&Partner, Warszawa 2006 2. Brant W. E., Helms C. A., Podstawy diagnostyki radiologicznej, MediPage. Warszawa 2008. Tom 1-4 3. Daniel B., Pruszyński B., Anatomia radiologiczna: Rtg, TK, MR, USG, Sc, PZWL, Warszawa 2005 4. Dziukowa J. Wesołowska E., Mammografia w diagnostyce raka sutka. Medipage. Warszawa 2008 5. Nigel R., Berman G., Radiologia w stanach nagłych, Urban&Partner, Wrocław 2007 6. Palmer P.E.S., Diagnostyka ultrasonograficzna, PZWL, Warszawa 2002 7. Pruszyński B.(red.) ,Radiologia, PZWL, Warszawa 2003 8. Pruszyński B.(red.), Diagnostyka obrazowa, PZWL, Warszawa 2003 9. Prokop M., Galansky M., Spiralna i wielorzędowa tomografia komputerowa człowieka, Edycja 2. MediPage, Warszawa 2007 10. Pruszyński B, Leszczyński S. (red.), Diagnostyka obrazowa. Płuca i śródpiersie, PZWL, Warszawa 2010 11. Rummeny E., Reimer P., Heindel W., Obrazowanie ciała metodą rezonansu Magnetycznego, MediPage, Warszawa 2010 12. Waldman D. L., Patel N. C., Saad W. E. A., Sekrety radiologii interwencyjnej, Urban&Partne, Wrocław 2006 13. Walecki J. (red.), Postępy neuroradiologii, PAN, Warszawa 2007 1. Greenspan A., Diagnostyka obrazowa w ortopedii dla lekarza praktyka. Medi Page, Warszawa 2000 2. Marchiori D.M. Radiologia kliniczna, Czelej, Lublin 2002 3. Schelvan CH., Copeman A., Young J., Davis J., Radiologia pediatryczna, PZWL, Warszawa 2004 4. Różyło K, Różyło-Kalinowska I., Radiologia stomatologiczna, PZWL, Warszawa 2008 176 NAUKI SPOLECZNE CECHA PRZEDMIOTU Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć Koordynator Prowadzący Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa PSYCHOLOGIA NS-Ps 2 Obowiązkowy Nauki społeczne Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 50 godz. SEMESTR I – 50 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RI/SI 10 Wykłady 25 Ćwiczenia 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia decyzji studenta bez udziału nauczyciela - Limit miejsc w grupach Cały rok 30 Indywidualnie Termin realizacji Według planu studiów Według planu studiów mgr Miłosz Marcysiak Forma Nazwisko i imię prowadzącego mgr Miłosz Marcysiak Telefon e-mail [email protected] Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Student : pozna wiedzę z zakresu psychologii ogólnej, rozwojowej i zdrowia i wykorzysta ją w praktyce 177 Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Wymagania wstępne prac pisemnych Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: C1. zdefiniuje podstawowe pojęcia psychologii ogólnej C2. wyjaśni pojęcie osobowości C3. określi związek pomiędzy osobowością a zachowaniem C4. dowiedzie związku pomiędzy osobowością a zdrowiem C5. zaplanuje opiekę pacjenta z uwzględnieniem cech osobowości C6. wyjaśni podejście life-span w psychologii rozwojowej C7. dowiedzie rozwoju człowieka w biegu życia C8. zaplanuje opiekę pacjenta z uwzględnieniem rozwoju C9. zdefiniuje podstawowe pojęcia psychologii zdrowia C10. dowiedzie związku pomiędzy stresem a stanem zdrowia C11. dowiedzie związku pomiędzy przezywaniem emocji a zdrowiem C12. wyjaśni etiologie zaburzeń psychosomatycznych C13. wyjaśni znaczenie psychoterapii jako metody leczenia C14. rozróżni koncepcje psychologiczne człowieka C15. wyjaśni zasady prawidłowej komunikacji C16. wybierze adekwatny styl i sposób komunikacji z pacjentem C17. zastosuje metody zapobiegające wypaleniu zawodowemu C18. będzie słuchał aktywnie WYMAGANIA WSTĘPNE Wiadomości z zakresu biologii i języka polskiego na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. Wiedza z zakresu socjologii, psychologii, anatomii i fizjologii. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Student: W1. zna podstawy psychologii w zakresie zachowania i rozwoju człowieka, uwarunkowań jego prawidłowego i zaburzonego zachowania; W2. zna problematykę relacji człowiek-środowisko społeczne; W3. omawia mechanizmy funkcjonowania człowieka w sytuacjach trudnych; W4. wymienia etapy i prawidłowości rozwoju psychicznego człowieka; W5. różnicuje pojęcie emocji i motywacji oraz zna pojęcie osobowości i jej zaburzeń; W6. charakteryzuje istotę i strukturę zjawisk zachodzących w procesie przekazywania i wymiany informacji; W7. definiuje modele i style komunikacji interpersonalnej; W8. zna techniki redukowania lęku i sposoby relaksacji oraz mechanizmy powstawania, działania i zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego. Student : U1. opracowuje zestawienia podstawowych determinantów zdrowia, U2. ocenia wpływ choroby, hospitalizacji i innych sytuacji trudnych na stan fizyczny, psychiczny i funkcjonowanie społeczne człowieka, U3. projektuje i realizuje w warunkach symulowanych elementarne formy pomocy psychologicznej, U4. prognozuje wpływ choroby i hospitalizacji na stan psychiczny człowieka oraz zależności somatopsychiczne, U5. analizuje postawy ludzkie, proces ich kształtowania i zmiany, U6. ocenia funkcjonowanie człowieka w sytuacjach trudnych (stres, konflikt, frustracja), U7. zna psychologiczne aspekty funkcjonowania człowieka w różnych okresach rozwojowych, U8. zna psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego, U9. kontroluje błędy i bariery w procesie komunikowania się, U10. wykazuje umiejętność aktywnego słuchania, 178 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ U11. wykorzystuje techniki komunikacji werbalnej, niewerbalnej i parawerbalnej w opiece zdrowotnej, U12. tworzy warunki do prawidłowej komunikacji pielęgniarka – pacjent oraz pielęgniarka – personel medyczny, U13. dokonuje wyboru właściwych technik redukowania lęku i metod relaksacyjnych, U14. stosuje techniki zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego. Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu, K3. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece, K4. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych, K5. przestrzega praw pacjenta, K6. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, K7. przestrzega tajemnicy zawodowej, K8. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej, K9. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta, K10. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. wyjaśnia przedmiot, cel, metody stosowane w psychologii, W2. definiuje podstawowe pojęcia psychologii ogólnej, W3. wylicza obszary zastosowania psychologii, W4. wyjaśnia funkcjonowanie człowieka w oparciu o wybrane modele temperamentu, osobowości, W5. definiuje podstawowe pojęcia psychologii zdrowia, W6. wyjaśnia działanie sytuacji trudnej na funkcjonowanie człowieka, W7. wylicza problemy psychologiczne osób chorych i hospitalizowanych, W8. wyjaśnia paradygmat life-span. Student: U1. charakteryzuje główne nurty psychologii, U2. stosuje poznane pojęcia w opisie człowieka i jego funkcjonowania, U3. porównuje funkcjonowanie psychiczne rożnych osób, U4. wykrywa związek pomiędzy zachowaniem człowieka a zdrowiem, U5. planuje opiekę pacjenta z wykorzystaniem zdobytej wiedzy, U6. analizuje problemy psychospołeczne pacjentów, U7. wybiera sposób radzenia sobie z sytuacją trudną, U8. wybiera styl komunikowania. Student: K1. systematycznie i aktywnie uczestniczy w zajęciach K2. kreuje właściwą sytuację terapeutyczną pielęgniarka/pielęgniarz – pacjent K3. spostrzega zaburzenia psychiczne jako objaw choroby K4. przyjmuje właściwą postawę wobec osób chorych TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT LICZBA SUMA GODZIN GODZIN 179 WYKŁADY 1. Wprowadzenie do psychologii. Cel, przedmiot i metody 2 10 psychologii. Podstawowe pojęcia psychologii. Główne nurty psychologiczne (behawioryzm, psychoanaliza, psychologia poznawcza, psychologia humanistyczna). Miejsce psychologii w systemie nauk. Obserwacja, wywiad, test psychologiczny, eksperyment i ich cechy. Zachowanie człowieka w sytuacjach społecznych. 2. Psychologia rozwoju człowieka. Pojęcie rozwoju. Pojęcie 2 rozwoju psychicznego. Podejście life-span i jego konsekwencje. Czynniki rozwoju. Zdarzenia życiowe. Koncepcje rozwoju człowieka. Teoria rozwoju psychospołecznego Eriksona. Rozwój psychiczny jako wypełnianie zadań życiowych wg Havighursta. Koncepcja sezonów życia Levinsona. 3. Emocje, motywacje i osobowość. Definicja emocji. Źródła 2 i cechy emocji. Klasyfikacja procesów emocjonalnych. Powstawanie emocji. Definicja i funkcje lęku. Istota zaburzeń nerwicowych. Cechy i składniki miłości. Pojęcie osobowości. Pojęcie cechy. Właściwości osobowości. Model osobowości Costy i McCrae. Wielka piątka cech osobowości (Neurotyzm, Ekstrawersja, Otwartość, Ugodowość, Sumienność). 4. Psychologia zdrowia. Biomedyczny i biopsychospołeczny 2 model zdrowia i choroby. Pojęcie zdrowia. Psychologia a problemy zdrowia i choroby. Zależności psychosomatyczne. Choroby psychosomatyczne (astma, nadciśnienie tętnicze, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, RZS, atopowe zapalenie skóry, anoreksja). 5. Stres a zdrowie. Pojecie stresu (stresor, ocena poznawcza, 2 reakcja krótkotrwała, zasoby odporności). Ogólny zespół adaptacyjny. Hormony stresu. Typy reakcji stresowych. Wpływ stresu na organizm. Radzenie sobie ze stresem (coping). Style radzenia sobie ze stresem i ich efektywność. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. rozróżnia psychologiczne koncepcje człowieka, umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA W2. definiuje podstawowe pojęcia psychoanalizy, W3. wylicza zaburzenia osobowości, W4. wymienia mechanizmy obronne, W5. wyjaśnia związek pomiędzy przeżywaniem emocji a stanem zdrowia, W6. identyfikuje typ zachowania, W7. wyjaśnia związek między osobowością a radzeniem sobie z sytuacją trudną, W8. wylicza cechy osobowości zdrowej, W9. zna techniki redukowania lęku i relaksacji, W10. definiuje modele i style komunikacji interpersonalnej. Student: Wykaz uzyskanych U1. proponuje twórcze rozwiązanie sytuacji problemowej, umiejętności/ efekty U2. wykazuje umiejętność aktywnego słuchania, uczenia się – U3. ocenia i przewiduje związek pomiędzy zachowaniem a problemami UMIEJĘTNOŚCI zdrowotnymi, U4. klasyfikuje i rozpoznaje emocje, U5. planuje prostą relaksację, U6. wykorzystuje techniki komunikacji werbalnej i niewerbalnej w opiece zdrowotnej, 180 U7. stosuje proste narzędzia do pomiaru cech osobowości, U8. planuje skuteczną komunikację z różnymi typami pacjentów, U9. prognozuje stan choroby i hospitalizacji na stan psychiczny człowieka, U10. kontroluje błędy w procesie komunikowania się. Student: Wykaz uzyskanych K1. systematycznie i aktywnie uczestniczy w zajęciach, umiejętności/ efekty K2. kreuje właściwą sytuację terapeutyczną pielęgniarka- pielęgniarz-pacjent, uczenia się – K3. stosuje postawę asertywną w relacji z pacjentami i współpracownikami, KOMPETENCJE K4. przyjmują odpowiednią postawę wobec osób z zaburzeniami osobowości. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1.Koncepcje psychologiczne człowieka. Wizja człowieka 2 ĆWICZENIA 25 według różnych koncepcji psychologicznych (behawioryzm, psychoanaliza, psychologia poznawcza, psychologia humanistyczna). Szanse i zagrożenia wyboru poszczególnych koncepcji. 2. Inteligencja emocjonalna. Pojęcie inteligencji emocjonalnej. 2 Empatia jako elementarne oddziaływanie psychoterapeutyczne. Aleksytymia. Ćwiczenia w zakresie wyrażania i rozpoznawania emocji. 3. Emocje a zdrowie (cz. I). Związek pomiędzy przeżywaniem 2 negatywnych emocji (złość, stres, smutek, pesymizm) a zdrowiem. Mechanizm działania. Próba rozwiązywania problemów. 4. Emocje a zdrowie (cz. II). Związek pomiędzy przeżywaniem 2 pozytywnych emocji (nadzieja, optymizm) a zdrowiem. Emocje a radzenie sobie z choroba. Rola wsparcia emocjonalnego. 5.Typy zachowania. Związek osobowości ze zdrowiem. Typy 2 osobowości A, B, C, D, H i ich wpływ na rozwój chorób. Plan opieki pacjenta z uwzględnieniem typu zachowania. Cechy osobowości sprzyjające zdrowiu i ich wykorzystanie w profilaktyce chorób i w pracy z pacjentem hospitalizowanym. 6. Zaburzenia osobowości. Klasyfikacja zaburzeń osobowości 2 wg ICD-10. Mechanizm działania zaburzeń osobowości. Praca z pacjentem z osobowością nieprawidłową. Mechanizmy obronne osobowości. Mechanizmu obronne jako sposób radzenia sobie ze stresem. 7. Trening relaksacyjny. Relaksacja metodą Jacobsona. 2 Planowanie relaksacji. Zapobieganie wypaleniu zawodowemu. 8.Choroba jako sytuacja trudna. Stereotypy i ich znaczenie. 2 Problemy psychologiczne osób chorych i niepełnosprawnych. Radzenie sobie skoncentrowanie na znaczeniu. Zmiana osobowości pod wpływem choroby. Bariery środowiskowe. Pomoc psychologiczna w chorobie. 9.Komunikacja interpersonalna. Teorie, modele i koncepcje 3 komunikacji międzyludzkiej. Style komunikowania. Przekazywanie i przyjmowanie informacji. Wpływ jatrogennych sytuacji na relację pielęgniarka-pacjent. 10.Trening komunikacji (cz. I). Wykorzystanie zdobytej wiedzy 2 na temat zasad skutecznego komunikowania się w pracy z pacjentem. 11.Trening komunikacji (cz. II). Wykorzystanie zdobytej 2 wiedzy na temat zasad skutecznego komunikowania się w pracy z pacjentem. 181 12. Rysunek jako źródło wiedzy o dziecku. Podstawowe zasady 2 interpretacji formalnej i treściowej rysunku dziecka. Wykorzystanie rysunku dziecka jako sposobu komunikacji z dzieckiem przebywającym w szpitalu. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty najnowsze publikacje, uczenia się – WIEDZA W2. rozróżnia ból ostry i przewlekły, W3. wymienia problemy związane z ciążą i macierzyństwem, W4. definiuje osobowość homilopatyczna, W5. wylicza elementarne umiejętności psychoterapeutyczne, W6. identyfikuje problemy osoby uzależnionej. Student: Wykaz uzyskanych U1. nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie umiejętności/ efekty samodzielnej pracy, uczenia się – U2. określa sposób oceny bólu, UMIEJĘTNOŚCI U3. dowodzi komunikacji z nienarodzonym dzieckiem, U4. proponuje sposób zapobiegania rozwojowi osobowości homilopatycznej, U5. stosuje proste techniki terapeutyczne, U6. wykrywa problemy osoby uzależnionej. Student: Wykaz uzyskanych K1.wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA ZAJĘĆ TEMAT LICZBA SUMA GODZIN GODZIN 1. Psychologia bólu. Ból przewlekły a ból ostry. 3 ZAJĘCIA 15 Psychiczne konsekwencje bólu przewlekłego i bólu BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA ostrego. Sposoby oceny bólu. Metody walki z bólem. 2. Psychologiczne problemy ciąży i macierzyństwa 3 Rola ojca okresie ciąży. Zespoły występujące u kobiet po porodzie. Komunikacja z nienarodzonym dzieckiem. Zespół proaborcyjny. Utrata dziecka. 3. Wypalenie zawodowe. Przyczyny, skutki i zapobieganie 3 wypaleniu zawodowemu. Cechy zespołu wypalenia zawodowego. 4. Problemy psychologiczne pacjenta w kontakcie ze 3 służbą zdrowia. Prawa pacjenta. Zespół hospitalny. Psychologiczne konsekwencje pobytu w szpitalu. Elementarne umiejętności psychoterapeutyczne w kontakcie z pacjentem. 5. Problematyka uzależnień od alkoholu i nikotyny. 3 Przyczyny alkoholizmu. Skutki alkoholizmu (fizyczne, społeczne). Zespół odstawienny. Leczenie alkoholizmu. Zasady działania grupa AA. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna. 182 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne Ćwiczenia: - warsztat, - praca w grupach, - praca w parach, - dyskusja, - studium przypadku, - pogadanka, - drama, - karta pracy, - metody aktywizujące (metaplan, mapa myśli). Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - dyskusja dydaktyczna. - komputer, - rzutnik, - prezentacja multimedialna, - model mózgu, - tablice anatomiczne, - tablica, - markery, - flipchart, - karty pracy, - przedmioty do charakteryzacji, - kwestionariusze, - rysunki dziecięce, - materiały źródłowe, - film. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 - egzamin po I semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. F3 - prace domowe P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia Zajęcia bez udziału P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez nauczyciela studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 10 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 25 Ćwiczenia przewidziane planem 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela zajęć dla przedmiotu 15 Przygotowanie do zajęć Razem 65 183 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 2 LITERATURA 1. Cierpiałkowska, L., Psychopatologia, WN Scholar, Warszawa 2007 Literatura 2. Freud Z., Wstęp do psychoanalizy, PWN, Warszawa 2004 podstawowa 3. Gasiul H., Psychologia emocji i motywacji, Wyd. UKSW, Warszawa 2007 4. Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina, Poznań 1997 5. Harwas-Napierała, B., Trempała, J., Psychologia rozwoju człowieka T. 2-3, PWN, Warszawa 2005 6. Heszen I., Sęk H., Psychologia zdrowia, PWN, Warszawa 2007 7. Jakubik, A., Zaburzenia osobowości, PZWL, Warszawa 2009 8. Kozielecki, J., Koncepcje psychologiczne człowieka, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1998 9. Kratochvil, S., Podstawy psychoterapii, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2005 10. Kwiatkowska, A., Krajewska-Kułak, E., Komunikowanie interpersonalne w pielęgniarstwie, Wyd. Czelej 2003 11. Luban-Plozza i wsp., Zaburzenia psychosomatyczne w praktyce lekarskiej, PZWL, Warszawa 1995 12. Maruszewski T., Psychologia poznania, GWP, Gdańsk 2001 13. McWilliams N., Diagnoza psychoanalityczna, GWP, Gdańsk 2009 14. Mietzel G., Wprowadzenie do psychologii, GWP , Gdańsk 2000 15. Nęcka, E. Psychologia twórczości, GWP, Gdańsk 2003 16. Oleś, P. Osobowość człowieka dorosłego, PWN, Warszawa 2012 17. Schaffer, H.R., Psychologia dziecka, PWN, Warszawa 2011 18. Sheridan C.L., Radmacher, Psychologia zdrowia, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa 1998 19. Steuden, S., Psychologia starzenia się i starości, PWN, Warszawa 2011 20. Strelau, J. Psychologia różnic indywidualnych, WN Scholar, Warszawa 2002 21. Trzcieniecka-Green, A. (red.), Psychologia. Podręcznik dla studentów kierunków medycznych, UNIVERSITAS, Kraków 2006 1. Aronson E., Człowiek istota społeczna, PWN, Warszawa 1997 Literatura uzupełniająca 2. Buss, D., Psychologia ewolucyjna, GWP, Gdańsk 2001 3. Buzan, T., Mapy twoich myśli, Wyd. AHA, Łódź 2007 4. Cierpiałkowska, L., Psychopatologia, WN Scholar, Warszawa 2007 5. Davis M., Fanning P., McKey M. , Sztuka skutecznego porozumiewania się, GWP, Gdańsk 2003 6. Emmons, M., Alberti R., Asertywność, GWP, Gdańsk 2006 7. Formański, J., Psychologia. Podręcznik dla szkół medycznych, PZWL, Warszawa 2006 8. Freud Z., Wstęp do psychoanalizy, PWN, Warszawa 2004 9. Friedman, H., Osobowość, GWP, Gdańsk 2008 10. Gasiul H., Psychologia emocji i motywacji, Wyd. UKSW, Warszawa 2007 11. Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina, Poznań 1997 12. Hall, C.S., Lindzey, G., Cambell, J.B. (2004). Teorie osobowości, WN PW Warszawa 2004 13. Harwas-Napierała, B., Trempała, J., Psychologia rozwoju człowieka T. 2-3., PWN, Warszawa 2005 14. Heszen I., Sęk H., Psychologia zdrowia, PWN, Warszawa 2007 15. Jakubik, A., Zaburzenia osobowości, PZWL, Warszawa 2009 16. Jakubowska-Winiecka, A., Włodarczyk, D., Psychologia w praktyce medycznej, PZWL, Warszawa 2007 17. Jedliński, K., Trening interpersonalny, Wydawnictwo W.A.B, Warszawa 2008 18. Jedynak, A. (red.), Zaproszenie do filozofii, SWPS Warszawa 2004 19. Kernberg, O., Psychodynamiczna terapia pacjentów borderline, GWP, Gdańsk 2007 20. Kozielecki, J., Koncepcje psychologiczne człowieka, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1998 184 21. Kratochvil, S., Podstawy psychoterapii, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2005 22. Król-Fijewska, M., Trening asertywnością, IPZiT, Warszawa 1993 23. Kwiatkowska, A., Krajewska-Kułak, E., Komunikowanie interpersonalne w pielęgniarstwie, Wyd. Czelej 2003 24. Luban-Plozza i wsp., Zaburzenia psychosomatyczne w praktyce lekarskiej, PZWL, Warszawa 1995 25. Maruszewski T., Psychologia poznania, GWP, Gdańsk 2001 26. McCrae, R.R., Costa, P.T., Osobowość dorosłego człowieka, Wydawnictwo WAM, Kraków 2003 27. McKay M., Davis M., Fanning P., Sztuka skutecznego porozumiewania się, GWP, Gdańsk 2006 28. McWilliams N., Diagnoza psychoanalityczna, GWP, Gdańsk 2009 29. Mietzel G., Wprowadzenie do psychologii, GWP , Gdańsk 2000 30. Myerscough P. R., Ford, M., Jak rozmawiać z pacjentem, GWP, Gdańsk 2002 31. Nęcka, E. Psychologia twórczości, GWP, Gdańsk 2003 32. Nęcka, E., Trening twórczości, GWP, Gdańsk 2005 33. Oleś P. Wprowadzenie do psychologii osobowości, WN Scholar, Warszawa 2005 34. Oleś, P. Osobowość człowieka dorosłego, PWN, Warszawa 2012 35. Płotka A., Zdrowy styl życia psychicznego, Wydawnictwo Neurocentrum, Lublin 2003 36. Przetaczki-Gierowska M., Tyszkowa, M., Psychologia rozwoju człowieka T. 1., PWN, Warszawa 2005 37. Schaffer, H.R., Psychologia dziecka, PWN, Warszawa 2011 38. Sęk H. (red.), Wsparcie społeczne stres i zdrowie, PWN, Warszawa 2006 39. Sheridan C.L., Radmacher, Psychologia zdrowia, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa 1998 40. Steuden, S., Psychologia starzenia się i starości, PWN, Warszawa 2011 41. Strelau J. (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki t. 1-3, GWP, Gdańsk 2002 42. Strelau, J. Psychologia różnic indywidualnych, WN Scholar, Warszawa 2002 43. Trzcieniecka-Green, A. (red.), Psychologia. Podręcznik dla studentów kierunków medycznych, UNIVERSITAS, Kraków 2006 44. Wojciszke B., Człowiek wśród ludzi, WN Scholar, Warszawa 2004 45. Zeildler W., Niepełnosprawność. Wybrane problemy psychologiczne i ortopedagogiczne, GWP Gdańsk 2007 CECHA PRZEDMIOTU Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa SOCJOLOGIA NS – S 2 Obowiązkowy Podstawowy 185 Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć Koordynator Prowadzący Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 45 godzin SEMESTR I – 45 godzin Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RI/SI 20 Wykłady 10 Ćwiczenia 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia decyzji studenta bez udziału nauczyciela - Limit miejsc w grupach Cały rok 30 osób Indywidualnie Termin realizacji Według planu studiów Według planu studiów Indywidualnie Dr n. hum. Zofia Kostrzanowska Forma Nazwisko i imię prowadzącego dr n. hum. Zofia Kostrzanowska Telefon e-mail Tel/fax 23 672 22 13 Tel 23 674 37 04 Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Student ma prawo do zdawania jednego egzaminu poprawkowego. CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Student: pozna terminologię i przedmiot zainteresowań socjologii ogólnej, podstawowe teorie socjologiczne i metody modelowania zachowań oraz obszary i teorie interakcji społecznych, wyłoni obszary odrębności kulturowych i religijnych, wyjaśni proces socjalizacji jego uwarunkowania, zinterpretuje wybrane nierówności społeczne i zjawisko dyskryminacji oraz scharakteryzuje patologie dzieci i młodzieży, sposoby ich zwalczania i profilaktyki. Pełny opis kursu/ Cele Student : dydaktyczne wynikające C1. rozumie podstawowe pojęcia socjologii ogólnej, C2. wyjaśnia przydatność teorii socjologicznych w analizie problemów z realizacji przedmiotu społecznych, C3. dostrzega i diagnozuje zjawiska społeczne, w tym patologię społeczną wśród dzieci i młodzieży, C4. rozróżnia pojęcia – grupy, zbiorowości społeczne i populacji, C5. dostrzega i różnicuje zachowania prawidłowe od zaburzonych i patologicznych, C6. inicjuje i koordynuje działania mające na celu zwalczanie i zapobieganie patologii wśród dzieci i młodzieży. WYMAGANIA WSTĘPNE Wiedza na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej Wymagania wstępne prac pisemnych EFEKTY KSZTAŁCENIA 186 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty PRZEDMIOT Student: W1. omawia mające zastosowanie w pielęgniarstwie wybrane teorie i metody modelowania rzeczywistości z perspektywy socjologii, W2. omawia wybrane obszary odrębności kulturowych i religijnych, W3. charakteryzuje zakres interakcji społecznej i procesu socjalizacji oraz działanie lokalnych społeczności i ekosystemu, W4. definiuje pojęcie grupy, organizacji, instytucji, populacji, społeczności i ekosystemu oraz zna zasady ich funkcjonowania, W5. różnicuje pojęcia dewiacji i zaburzenia ze szczególnym uwzględnieniem patologii dziecięcej, W6. rozumie procesy poznawcze i różnicuje zachowania prawidłowe, zaburzone i patologiczne, W7. definiuje i interpretuje zjawisko nierówności klasowej, etnicznej i płci oraz dyskryminacji. Student : U1. analizuje i krytycznie ocenia zjawisko dyskryminacji i rasizmu, U2. kontroluje i koordynuje działania zapobiegające dewiacjom i patologiom wśród dzieci i młodzieży. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodowa i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu, K2. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodzina oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA Wykłady Student: W1. wyjaśnia podstawową terminologię i przedmiot socjologii, W2. definiuje i różnicuje pojęcia: grupy, organizacji, instytucji, zbiorowości, społeczności populacji oraz zna zasady ich funkcjonowania, W3. charakteryzuje strukturę i funkcjonowanie grupy społecznej oraz działania społeczności lokalnych, W4. omawia obszary interakcji społecznej oraz proces socjalizacji, W5. definiuje i interpretuje zjawisko nierówności społecznej (klasowej, etnicznej i płci) i dyskryminacji, W6. definiuje i różnicuje pojęcia patologii społecznej, zaburzeń w zachowaniu i dewiacji, W7. rozumie pojęcie kultury i subkultury i w ujęciu socjologicznym oraz zjawisko odrębności kulturowych i religijnych. Student: U1. różnicuje pojęcia grupy społecznej, zbiorowości, populacji oraz organizacji, instytucji i ekosystemu, U2. rozumie i wykorzystuje teorie i metody socjologiczne w modelowaniu rzeczywistości społecznej, U3. dostrzega i różnicuje rodzaje patologii dziecięcej oraz diagnozuje ich uwarunkowania, U4. wykorzystuje wiedzę socjologiczną w rozpoznawaniu problemów dotyczących nierówności społecznych (klasowych, religijnych i płci) i dyskryminacji, U5. inicjuje i koordynuje działania zapobiegające dewiacjom i patologiom wśród dzieci i młodzieży, U6. rozumie pojęcie kultury i subkultury oraz odrębności kulturowych. Student: K1. systematycznie i aktywnie uczestniczy w zajęciach, 187 uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki, K3. przejawia empatię w kontaktach interpersonalnych. TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT LICZBA SUMA GODZIN GODZIN 2 20 1. Socjologia jako nauka o społeczeństwie (uściślenia terminologiczne w zakresie podstawowych pojęć oraz przedmiot i zadania socjologii ogólnej). Podstawowe teorie socjologii ogólnej. 2. Grupa społeczna i jej charakterystyka (pojęcie grupy społecznej, 2 obiektywne i subiektywne kryteria grupy, typologie grup społecznych, pojęcie populacji i społeczności, różnice między grupą, populacją i społecznością). 3. Społeczności lokalne – charakterystyka (pojęcie, koncepcje 2 teoretyczne w ujmowaniu społeczności lokalnych, przemiany społeczności lokalnych). Działalność społeczności lokalnej. 4. Interakcja społeczna (pojęcie i „anatomia” interakcji społecznej, 2 kształtowanie się interakcji społecznej.) Teorie interakcji społecznej (behawioralna, wymiany, symbolicznego interakcjonizmu, dramaturgiczna). 5. Proces socjalizacji – charakterystyka (pojęcie socjalizacji, 2 czynniki, rodzaje i efekty socjalizacji, słabe ogniwa socjalizacji). 6. Nierówności społeczne (czynniki generujące nierówności 2 społeczne, podział nierówności społecznych) Charakterystyka wybranych nierówności społecznych – klasowe, rasowe, płci. 7. Zjawisko dyskryminacji rasowej i religijnej (pojęcie 2 dyskryminacji rasowych i religijnych, geneza zjawiska, przejawy, skutki. 8. Patologie społeczne wśród dzieci i młodzieży (pojęcie, 2 przedmiot, klasyfikacja patologii społecznej). Wybrane patologie społeczne (zaburzenia w zachowaniu i dewiacja). Zapobieganie patologiom społecznym. 9. Kultura w ujęciu socjologicznym (pojęcie kultury 2 i subkultury, obszary regulacji kulturowej, tradycja kulturowa, relatywizm kulturowy, odrębności kulturowe. Społeczne funkcje kultury i subkultury. 10. Charakterystyka organizacji i instytucji społecznej (pojęcie 2 organizacji i instytucji społecznej, struktura, funkcje, zasady funkcjonowania). EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. definiuje i omawia wybrane obszary odrębności kulturowych umiejętności/ efekty i religijnych, uczenia się – WIEDZA W2. wyjaśnia i różnicuje pojęcia dewiacji i zburzeń zachowania dzieci i młodzieży, W3. omawia rolę rodziny w profilaktyce patologii dziecięcej, W4. charakteryzuje działalność społeczności lokalnej na rzecz rozwoju środowiska społecznego i ekosystemu. Student: Wykaz uzyskanych U1. analizuje obszary i ocenia zjawisko odrębności kulturowej w skali mikro umiejętności/ efekty i makrospołeczne, uczenia się – U2. dostrzega i diagnozuje przyczyny i przejawy zaburzeń zachowania dzieci UMIEJĘTNOŚCI i młodzieży, 188 U3. analizuje i ocenia skalę dewiacji społecznej wśród dzieci i młodzieży oraz podejmuje działania profilaktyczne w tym zakresie, U4. diagnozuje uwarunkowania patologii dziecięcej w środowisku rodzinnym i określa zadania rodziny w profilaktyce tych patologii, U5. analizuje i ocenia działania środowiska lokalnego na rzecz ekosystemu. Student: Wykaz uzyskanych K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z socjologii, umiejętności/ efekty K2. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i podopiecznych, uczenia się – K3. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu KOMPETENCJE problemów patologii społecznej wśród dzieci. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 ĆWICZENIA 1.Odrębności kulturowe i religijne ( pojęcie, źródła, obszary 10 odrębności kulturowej i religijnej, skutki pozytywne i negatywne odrębności w wymiarze mikro i makrospołecznym. Rasizm – wyjaśnienie pojęcia, uwarunkowania, zapobieganie. 2.Zaburzenia zachowania dzieci i młodzieży (pojęcie, 2 przyczyny, przejawy, środki zaradcze, profilaktyka). Różnica między zaburzeniami zachowania a dewiacją. 3.Zjawisko dewiacji społecznej wśród dzieci i młodzieży 2 (pojęcie, przyczyny, rodzaje, środki zaradcze i profilaktyka). Teorie zachowań dewiacyjnych. 4.Rola rodziny w profilaktyce patologii dziecięcej ( pojęcie 2 rodziny, struktura i typy rodzi, funkcje rodziny). Działania rodziny w profilaktyce patologii dziecięcej. 5.Działalność społeczności lokalnej na rzecz rozwoju 2 ekosystemu (pojęcie społeczności lokalnej i ekosystemu, rola liderów w działaniach społeczności lokalnej). Działania inicjowane w skali mikro i makrospołecznej i ich wpływ na rozwój ekosystemu. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu socjologii - wykorzystując aktualną umiejętności/ efekty literaturę przedmiotu. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. poszerzy wiedzę tematyczną w formie samodzielnej pracy, umiejętności/ efekty U2. opracuje prace pisemne w wersji multimedialnej. uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę poszukującą w samodzielnym pozyskiwaniu aktualnej umiejętności/ efekty literatury przedmiotu i dziedzin pokrewnych, uczenia się K2. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1.Wybrane aspekty patologii dzieci i młodzieży (pojęcie, skala 3 Zajęcia bez 15 zjawiska i skutki zdrowotno – społeczne). udziału nauczyciela 2.Prostytucja wśród nieletnich (pojęcie, skala problemu, 3 uwarunkowania, zwalczanie, profilaktyka). 3.Rola kobiety we współczesnym społeczeństwie. Pojęcie roli 2 społecznej, ewolucja roli kobiety, wymagania społeczne pod adresem współczesnej kobiety. 189 4.Socjologia ciała – zachowania związane z dbałością o ciało 3 (skala zjawiska, przyczyny, skutki). Rola pielęgniarki w kształtowaniu zachowań zdrowotnych dzieci młodzieży. 5.Odrębności kulturowe i religijne w skali makroregionu – 2 charakterystyka zjawiska. 6.Nierówności klasowe (pojęcie, przyczyny, skutki społeczne, 2 przeciwdziałanie). NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy. Ćwiczenia: - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka, - studium przypadku. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. - komputer, Rodzaj narzędzi - prezentacja multimedialna, dydaktycznych/środki - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), dydaktyczne SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca P1 - egzamin po I semestrze Wykłady F1 – obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. Ćwiczenia F2 - prezentacja pracy multimedialnej na określony temat, zgodnie z programem nauczania przedmiotu. F3 - zaliczenie pracy multimedialnej zleconej przez nauczyciela Zajęcia bez udziału prowadzącego ćwiczenia zgodnie z programem samokształcenia. nauczyciela P2 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 20 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 10 Ćwiczenia przewidziane planem Zajęcia bez udziału nauczyciela 15 zajęć dla przedmiotu Przygotowanie do zajęć 25 Razem 70 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 2 LITERATURA 1. Giddes A., Socjologia, PWN, Warszawa 2012 Literatura 2. Majchrowska A. (red.), Wybrane elementy socjologii, Wyd.Czelej, Lublin 2003 podstawowa 3. Merton R.K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa 2002 4. Szacka B., Zróżnicowanie społeczne, PWN, Warszawa 2003 5. Taranowicz I., Majchrowska A., Kawczyńska –Butrym Z.(red.), Elementy socjologii dla pielęgniarek, Wyd.Czelej, Lublin 2000 6. Tobiasz-Adamczyk B., Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000 7. Sztompka P. Socjologia, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002 1. Błuszkowsk J., Paradoksy normalności i dewiacji, w: Paradoksy polityki, pod. Red. Literatura M. Karwat, Warszawa 2005 uzupełniająca 190 2. Gniazdowski A. Zachowania zdrowotne. Łódź 1990 3. Kulik T. B., Wrońska I.(red.), Zdrowie w medycynie i naukach społecznych. Stalowa Wola 2000 4. Kwaśniewski J., Dewiacja społeczna, w: Encyklopedia Socjologii,T.1. Warszawa 1998 6. Piątkowski W., Titkow A. (red.), W stronę socjologii zdrowia. Lulin 2002 7. Pospieszyl L., Patologie społeczne, Warszawa 2008 8. 8. Turowski J., Socjologia. Małe struktury społeczne Lublin 1993 8. Turowski J., Socjologia. Wielkie struktury, Lublin 1994 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa PEDAGOGIKA NS – P 2 Obowiązkowy Nauki społeczne Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 60 godz. SEMESTR I – 60 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RI/SI 25 Wykłady 15 Ćwiczenia 20 Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Miejsce realizacji Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Koordynator Prowadzący - Limit miejsc w grupach Cały rok 30 osób Indywidualnie Termin realizacji Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji studenta Według planu studiów Indywidualnie Dr n. hum. Zofia Kostrzanowska Forma Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Nazwisko i imię prowadzącego dr n. hum. Zofia Kostrzanowsaka 191 Telefon e-mail Tel/fax 23 672 22 13 Tel. 23 674 37 04 Sposób i forma zaliczenia Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Wymagania wstępne prac pisemnych Egzamin po I semestrze. Student ma prawo do zdawania jednego egzaminu poprawkowego. CELE PRZEDMIOTU Student: C1. zna podstawową terminologię z zakresu pedagogiki, C2. zna podstawowe pojęcia z zakresu edukacji zdrowotnej i wychowania zdrowotnego, C3. omawia strukturę procesu wychowania, i wychowania zdrowotnego, C4. wyjaśnia założenia procesu wychowania w odniesieniu do osób zdrowych, chorych i hospitalizowanych, C5. zna metodykę edukacji zdrowotnej w odniesieniu do różnych grup wiekowych, C6. wyjaśnia strukturę procesu kształcenia w ujęciu edukacji zdrowotnej, C7. omawia modele edukacji zdrowotnej człowieka w poszczególnych okresach życia. Student : C1. rozróżnia podstawowe pojęcia z zakresu edukacji zdrowotnej (edukacja, wychowanie, wychowanie zdrowotne, edukacja zdrowotna, edukacja pacjenta itp.), C2. ocenia przydatność teorii, metod i strategii wychowawczych w procesie wychowania zdrowotnego, C3. posługuje się właściwymi metodami i formami kształcenia w edukacji zdrowotnej, C4. opracowuje programy z zakresu edukacji zdrowotnej dla różnych grup wiekowych, C5. ocenia skuteczność edukacji zdrowotnej. WYMAGANIA WSTĘPNE Wiedza na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student: W1. objaśnia podstawowe pojęcia i zagadnienia z zakresu pedagogiki, jako nauki stosowanej i procesu wychowania w aspekcie zjawiska społecznego (chorowania, zdrowienia, hospitalizacji, umierania), W2. wykazuje znajomość procesu kształcenia w ujęciu edukacji zdrowotnej, W3. zna problematykę metodyki edukacji zdrowotnej w odniesieniu do dzieci, młodzieży i dorosłych. Student : U1. opracowuje projekty pielęgniarskich działań prozdrowotnych w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu, K2. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Student: W1. definiuje podstawową aparaturę pojęciową oraz przedmiot i zadania pedagogiki, 192 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY W2. różnicuje cele wychowania i wychowania zdrowotnego, W3. objaśnia założenia procesu wychowania w odniesieniu do człowieka zdrowego, chorego i hospitalizowanego, W4. wyjaśnia i różnicuje metody i formy stosowane w wychowaniu zdrowotnym, W5. wyjaśnia podstawowe pojęcia z zakresu edukacji zdrowotnej, W6. objaśnia metody, formy i środki stosowane w edukacji zdrowotnej. W7. interpretuje zasady wychowania. Student: U1. określa miejsce pedagogiki jako nauki stosowanej w systemie nauk, U2. charakteryzuje strukturę procesu wychowania zdrowotnego w odniesieniu do człowieka zdrowego i chorego, U3. określa cele wychowania i cele kształcenia w programach edukacyjnych, U4. opracowuje projekty programów z zakresu edukacji zdrowotnej w odniesieniu do dzieci, młodzieży i osób dorosłych, U5. opracowuje projekty pielęgniarskich działań prozdrowotnych w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy. Student: K1. systematycznie i aktywnie uczestniczy w zajęciach, K2. systematycznie wzbogaca wiedzę z pedagogiki, K3. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta. TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT 1. Charakterystyka pedagogiki jako nauki stosowanej. Pojęcie, przedmiot zainteresowań i zadania pedagogiki. Związki pedagogiki z innymi naukami. Podstawowe pojęcia pedagogiki stosowane w pedagogice (wychowanie, wychowanie zdrowotne, kształcenie, samokształcenie, socjalizacja itp.) 2. Cele wychowania. Pojęcie celów wychowania. Wartości a cele wychowania. Klasyfikacja celów wychowania. Charakterystyka celów wychowania 3. Proces wychowania. Pojęcie procesu wychowania, struktura procesu wychowania. Wychowanie zdrowotne – pojęcie, cele. Zadania wychowawcze pielęgniarki. 4. Formy wychowania stosowane w wychowaniu zdrowotnym. Pojęcie form wychowania, klasyfikacja. Kryteria doboru form wychowania. 5. Metody wychowania. Pojęcie metod wychowania, klasyfikacja, kryteria doboru. Charakterystyka metod wychowania stosowanych w wychowaniu zdrowotnym (dzieci, młodzieży i osób dorosłych). 6. Edukacja zdrowotna – podstawy teoretyczne. Uściślenia terminologiczne w zakresie podstawowych pojęć. Cele edukacji zdrowotnej i oczekiwane efekty. Koncepcje i modele edukacji zdrowotnej. Etyczne aspekty edukacji zdrowotnej. 7. Metody stosowane w edukacji zdrowotnej. Pojęcie metod naucza. Klasyfikacja metod nauczania. Zasady doboru metod nauczania. Charakterystyka wybranych metod nauczaniauczenia się. 8. Formy dydaktyczne stosowane w edukacji zdrowotnej. Pojęcie form nauczania i klasyfikacja form nauczania – uczenia się. Kryteria doboru form. 193 LICZBA GODZIN 2 2 2 2 3 2 3 2 SUMA GODZIN 25 9. Środki dydaktyczne stosowane w edukacji zdrowotnej. 2 Pojęcie środków dydaktycznych. Funkcje środków dydaktycznych. Klasyfikacja środków dydaktycznych. Dobór środków dydaktycznych. 10. Zasady wychowania. Pojęcie zasad wychowania. 2 Klasyfikacja zasad wychowania. Charakterystyka zasad wychowania. Znaczenie zasad wychowania w działalności wychowawczej. 11. Planowanie i ewaluacja w edukacji zdrowotnej w pracy 3 pielęgniarki. Uściślenia terminologiczne. Etapy planowania programu edukacji zdrowotnej. Zasady układania scenariusza zajęć. (Dobór celów, metod, form, środków i treści kształcenia). Ewaluacja w edukacji zdrowotnej. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia podstawowe pojęcia stosowane w pedagogice, umiejętności/ efekty W2. objaśnia pojęcie i klasyfikuje cele wychowania i wychowania uczenia się – WIEDZA zdrowotnego, W3. wyjaśnia cele i zadani edukacji zdrowotnej w odniesieniu do różnych grup wiekowych i różnych środowisk, W4. charakteryzuje formy, zasady i środki stosowane w procesie wychowania, W5. omawia metody wychowania stosowane w środowisku domowym i w zakładach opieki, W6. objaśnia planowanie działań dydaktyczno-wychowawczych w pracy pielęgniarki. Student: Wykaz uzyskanych U1. rozróżnia podstawowe pojęcia stosowane w pedagogice, umiejętności/ efekty U2. formułuje cele wychowania w pracy edukacyjnej pielęgniarki, uczenia się – U3. diagnozuje potrzeby edukacyjne podopiecznych, UMIEJĘTNOŚCI U4. programuje formy, metody i środki w pracy edukacyjnej pielęgniarki, U5. opracowuje projekty programów edukacyjnych dla różnych grup wiekowych i różnych środowisk, U6. dokonuje ewaluacji działań edukacyjno – wychowawczych. Student: Wykaz uzyskanych K1. systematycznie przygotowuje się do zajęć, umiejętności/ efekty K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki, uczenia się – K3. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta. KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 ĆWICZENIA 1.Wyjaśnienie i różnicowanie podstawowych pojęć 15 stosowanych w Pedagogice – wychowanie, samowychowanie, kształcenie, nauczanie, nauczanie – uczenie się, samokształcenie. 2. Cele wychowania, jako realizacja wartości osobowych i społecznych. Formułowanie celów dydaktyczno – 2 wychowawczych z uwzględnieniem taksonomii celów. Operacjonalizacja celów kształcenia. 3. Dobór form i środków dydaktycznych w pracy wychowawczej i edukacyjnej pielęgniarki. Kryteria doboru 3 form nauczania i wychowania w pracy pielęgniarki. Kryteria doboru środków dydaktycznych w procesie edukacji zdrowotnej. 194 4. Analiza i dobór metod działań edukacyjno-wychowawczych w pracy pielęgniarki, w zakładach opieki i środowisku 2 zamieszkania pacjenta. 5. Konstruowanie projektów działań edukacyjnych pielęgniarki w odniesieniu do różnych grup wiekowych 4 i różnych środowisk. Diagnoza potrzeb edukacyjnych odbiorców. Określenie celów działania. Dobór metod, form i środków dydaktycznych. 6. Ewaluacja działań dydaktyczno –wychowawczych. Pojęcie ewaluacji i oceny. Kryteria i przedmiot oceny. Metody i formy 2 oceniania. Samoocena w procesie edukacji zdrowotnej. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu pedagogiki w oparciu o najnowszą umiejętności/ efekty literaturę. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. nabędzie umiejętność samodzielnego poszukiwania źródeł informacji umiejętności/ efekty naukowych oraz przygotowywania i opracowania prac pisemnych. uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu pedagogiki i kształtuje umiejętności/ efekty umiejętności, uczenia się K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym KOMPETENCJE poszerzaniu wiedzy, SPOŁECZNE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Funkcja dydaktyczno – wychowawcza w pracy pielęgniarki. Zajęcia bez 20 Pojęcie funkcji dydaktycznej i wychowawczej. Zakres zadań 5 udziału funkcji dydaktycznej pielęgniarki. Zadania wychowawcze nauczyciela pielęgniarki wobec różnych grup wiekowych i różnych środowisk. 2. Zagrożenia społeczne współczesnej szkoły. Pojęcie zagrożeń społecznych. Klasyfikacja i charakterystyka zagrożeń (agresja, 5 narkomania, alkoholizm, prostytucja nieletnich). 3. Rola mediów w wychowaniu. Pojęcie i podział mediów. Media a hierarchia wartości młodego pokolenia. Wpływ mediów 5 na wzory zachowań i styl życia dzieci i młodzieży. 4. Pielęgniarka – jako edukator zdrowia w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Diagnoza potrzeb zdrowotnych 5 wybranych grup społecznych w środowisku zamieszkania, pracy i nauki. Planowanie działań edukacyjno – wychowawczych w odniesieniu do tych środowisk. Opracowanie projektów edukacji zdrowotnej zgodnie z opracowanym planem. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład konwersatoryjny. Ćwiczenia - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka, - metody praktyczne (metoda projektów). 195 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna. - komputer, - prezentacja multimedialna, - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD). SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 - egzamin po I semestrze F1 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. F2 - zaliczenie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia Zajęcia bez udziału P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez nauczyciela studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 25 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 15 Ćwiczenia przewidziane planem 20 Zajęcia bez udziału nauczyciela zajęć dla przedmiotu 15 Przygotowanie do zajęć Razem 75 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 2 LITERATURA 1. Ciechaniewicz W.(red.), Pedagogika, Wyd. II. PZWL. Warszawa 2000, 2008 Literatura 2. Dąbrowska T.E., Wojciechowska-Charlak B., Między teorią a praktyką wychowania, podstawowa UMCS Lublin 1997 3. Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, Ofic. Wyd. „Impuls” Kraków 2006 4. Półturzycki J., Dydaktyka dla nauczycieli, Wyd. Adam Marszałek Toruń 1997 5. Tchorzewski A.(red.)., Wychowanie w kontekście teoretycznym, Wyd. WSP Bydgoszcz 1993 1. Bereźnicki F., Dydaktyka kształcenia ogólnego, Ofic. Wyd. „Impuls” Kraków 2001 Literatura 2. Kwieciński Z., Śliwerski B.(red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, T. 1-2.PWN uzupełniająca Warszawa 2006 3. Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej, KUL Lublin 1999 4. Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Wyd. Akademickie i profesjonalne Warszawa 2008 5. Woynarowska B. (red.), Edukacja zdrowotna, PWN Warszawa 2008 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta 196 Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć Koordynator Prowadzący Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu NS-Pr 1 Obowiązkowy Nauki społeczne Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 30 godz. SEMESTR II – 30 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RI/SII 15 Wykłady 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia bez decyzji studenta udziału nauczyciela - Limit miejsc w grupach Cały rok Indywidualnie Termin realizacji Według planu studiów Indywidualnie Mgr Beata Wierzchowska Nazwisko i imię prowadzącego Mgr Beata Wierzchowska Forma Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiot PRAWO Telefon e-mail Tel/fax. 23 672 2213 Tel. 23 674 37 04 Wykłady Zajęcia bez udziału nauczyciela Student ma prawo do zdawania dwóch zaliczeń poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Student: będzie przygotowany do analizy prawa ogólnego i medycznego oraz korzystania z dokumentów prawnych ogólnych i resortowych Student: C1. przedstawi podstawowe założenia z dziedziny prawa, jego miejsca w życiu społeczeństwa, C2. omówi prawa człowieka w oparciu o kodeks pracy, C3. scharakteryzuje założenia prawa o ubezpieczeniach zdrowotnych, systemie ubezpieczeń zdrowotnych w kraju i wspólnocie europejskiej, C4. przedstawi podstawy prawne polityki zdrowotnej państwa i samorządu lokalnego, C5. zdefiniuje podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych: prawa i obowiązki pielęgniarki wynikające z zapisów ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, C6. przedstawi strukturę organizacyjną i zasady funkcjonowania samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych, C7. zróżnicuje odpowiedzialność prawną, karną, cywilną i pracowniczą z zakresu wykonywania zawodu, C8. zinterpretuje i wykorzysta w pracy zawodowej Kodeks Etyki Pielęgniarki Położnej, Kartę Praw Pacjenta, Kartę Praw Człowieka i Kartę Praw Dziecka. 197 WYMAGANIA WSTĘPNE Wymagania wstępne prac pisemnych Wiedza ogólna z zakresu prawa na poziomie szkoły średniej. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student: W1. zna podstawowe pojęcia z zakresu prawa i jego miejsce w życiu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem praw człowieka i prawa pracy, W2. zna podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych: prawa i obowiązki pielęgniarki, strukturę organizacyjną i zasady funkcjonowania samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych, zadania samorządu w zakresie przyznawania prawa wykonywania zawodu i wydawania pozwolenia na wykonywanie indywidualnej lub grupowej praktyki pielęgniarskiej, W3. różnicuje odpowiedzialność karną, cywilną i pracowniczą związaną z wykonywaniem zawodu pielęgniarki, W4. zna Kartę Praw Pacjenta, Kartę praw Człowieka i Kartę Praw Dziecka. Student: U1. zna przepisy prawne dotyczące wykonywania zawodu pielęgniarki i udzielania świadczeń zdrowotnych, U2. zna możliwości stosowania odpowiedzialności zawodowej, karnej, karnej i cywilnej w zakresie funkcjonowania systemu ochrony zdrowia i udzielania świadczeń zdrowotnych. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: W1. omawia źródła i zakres prawa medycznego krajowego i wspólnotowego, W2. charakteryzuje prawa pacjenta, W3. wyjaśnia rolę Kodeksu Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczypospolitej Polskiej w pracy pielęgniarki z pacjentem, W4. omawia zasady ubezpieczenia NFZ, W5. charakteryzuje ustawę o zawodzie pielęgniarki, W6. wyjaśnia zasady uzyskania prawa wykonywania zawodu pielęgniarki, W7. omawia rolę Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, Okręgowego i Naczelnego Sądu Pielęgniarek i Położnych w kontekście pracy pielęgniarki, W8. wyjaśnia pojęcie prawa pracy w świetle Kodeksu Pracy. Student: U1. stosuje akty prawne prawa medycznego w praktyce, U2. interpretuje główne zasady ubezpieczenia w NFZ, U3. stosuje w działaniu praktycznym wiedzę z zakresu Kodeksu Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej Rzeczypospolitej Polskiej, U4. interpretuje Kartę Praw Pacjenta, U5. określa zasady otrzymania prawa wykonywania zawodu Pielęgniarki, U6. określa postanowienia dla pielęgniarki wynikające z Ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, U7. przedstawia wymogi uzyskania prawa wykonywania zawodu pielęgniarki U8. przedstawia wymogi kształcenia i doskonalenia zawodowego pielęgniarek. 198 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY Student: K1. prezentuje aktywną postawę w procesie kształcenia, K2. rzetelnie i dokładnie analizuje przekazywane treści, K3. przestrzega praw pacjenta, K4. przestrzega zasad etyki zawodowej. TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT LICZBA GODZIN 1. Podstawy zagadnień prawnych, system prawa, struktura 2 aktów prawnych, wykładnia prawa, wybrane zagadnienia z zakresu prawa wspólnotowego: pojęcie prawa, źródła prawa wg art. 87 Konstytucji RP, systematyka i struktura prawa, wykładnia prawa, stanowienie prawa i ogłaszanie aktów prawnych. 2. Wybrane zagadnienia z zakresu prawa wspólnotowego: 1 źródła prawa wspólnotowego, podstawowe zasady prawa wspólnotowego, implementacja prawa wspólnotowego, podstawowe regulacje prawa wspólnotowego dotyczące sfery społecznej. 3. Prawo ubezpieczeń zdrowotnych, warunki udzielania 2 i zakres świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych: zasady i tryb finansowania świadczeń, zadania władz publicznych w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń, zasady powszechnego, obowiązkowego i dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej za granicą, rola i zadania Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia. 4. Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej 1 Rzeczypospolitej Polskiej. 5. Prawa pacjenta: 2 prawa człowieka według konwencji międzynarodowych, dodatkowe uprawnienia pacjenta w zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób wymagających całodobowych lub codziennych świadczeń zdrowotnych, odpowiedzialność odszkodowawcza w przypadku naruszenia praw pacjenta, Karta Praw Pacjenta, Karta Praw Człowieka Prawa dziecka chorego z uwzględnieniem realizacji Karty Praw Dziecka. 6. Prawo o zakładach opieki zdrowotnej: 2 pojęcie zakładu opieki zdrowotnej, publiczne zakłady opieki zdrowotnej, formy prowadzenia publicznych zakładów opieki zdrowotnej, tworzenie, przekształcanie i likwidacja publicznych zakładów opieki zdrowotnej, zarządzanie publicznym zakładem opieki zdrowotnej, zasady gospodarki publicznych zakładów opieki zdrowotnej, 199 SUMA GODZIN 15 uprawnienia pracowników zatrudnionych w samodzielnych zakładach opieki zdrowotnej. 7. Uznawanie kwalifikacji zawodowych pielęgniarki na 1 obszarze RP oraz na obszarze państw członkowskich Unii Europejskiej. 10. Odpowiedzialność w zawodach medycznych: 2 odpowiedzialność cywilna, odpowiedzialność karna, odpowiedzialność zawodowa, odpowiedzialność pracownicza 11. Podstawy prawa pracy: 2 zasady prawa pracy, nawiązywanie i rozwiązywanie stosunku pracy, formy wykonywania pracy, formy świadczenia pracy, podstawowe prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika, systemy czasu pracy, podstawowe świadczenia ze stosunku pracy, uprawnienia pracowników w związku z rodzicielstwem, podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bhp, odpowiedzialność pracodawcy za wykroczenia przeciwko prawom pracownika, EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. wykorzystując najnowsze publikacje z zakresu przedmiotu umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. samodzielnie korzysta z aktów prawnych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą w zakresie obowiązującego umiejętności/ efekty prawa ogólnego i medycznego, uczenia się K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym KOMPETENCJE poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, SPOŁECZNE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJEĆ GODZIN GODZIN 1. Kształcenie i doskonalenie zawodowe pielęgniarek 5 Zajęcia 15 i położnych w Polsce. bez udziału nauczyciela 2. Świadczenia przysługujące w związku z chorobą, ciążą, 5 porodem, niepełnosprawnością. 3. Podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych: 5 procedura uzyskiwania prawa wykonywania zawodu NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - studiowanie aktów prawnych, 200 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne - prezentacja multimedialna, dyskusja dydaktyczna. komputer, prezentacja multimedialna, sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa flipchart, mazaki, grafoskop, foliogramy, akty prawne. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Zajęcia bez udziału nauczyciela P1 - zaliczenie z oceną po II semestrze F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 15 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela przewidziane planem Przygotowanie do zajęć 15 zajęć dla przedmiotu Razem 45 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 LITERATURA 1. Dercz M., Izdebski H., Organizacja ochrony zdrowia w Rzeczypospolitej Polskiej w Literatura świetle obowiązującego ustawodawstwa, Polskie Wyd. Prawnicze Warszawa 2001 podstawowa 2. Filar M., Krześ S., Marszałkowska-Krześ E., Zaborowski P., Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2005 3. Hibner E., Zarządzanie w systemie ochrony zdrowia, Wyższa Szkoła HumanistycznoEkonomiczna w Łodzi, Łódź 2000 4. Ksykiewicz-Dorota A. (red.), Zarządzanie w pielęgniarstwie, Wydaw. Czelej, Lublin 2005 5. Kubicki L. (red.), Prawo medyczne, Wydaw. Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2005 6. Kubot Z., Umowy o świadczeniach usług medycznych KLEMAR, Wrocław 2000 7. Kulik T. B., Latalski M. (red.), Zdrowie publiczne. Podręcznik dla studentów i absolwentów, Wydaw. Czelej, Lublin 2002 8. Lenartowicz H., Zarządzanie jakością w pielęgniarstwie, CEM, Warszawa 1998 9. Nestorowicz M., Prawo medyczne, Dom Organizatora, Toruń 2001 10. Pięcińska T., Zarządzanie jakością. Zakład Opieki Zdrowotnej w praktyce, Wydaw. Verlag Dashofer, Warszawa 2001 11. Rogala-Pawelczyk G. (red.): Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarek i położnych. Postępowanie rzecznika odpowiedzialności zawodowej. Prewencje wykroczeń zawodowych, NIPiP, Warszawa 2008 12. Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Wydaw. C.H. BECK, Warszawa 1999 13. Stychlerz A., Uregulowania prawne dotyczące wykonywania zawodu pielęgniarki, PZWL, Warszawa 2009 14. Zajdel J.: Prawo w medycynie Wyd. Progress Łódź 2007 Akty prawne: Ustawa z dnia 23 stycznia 2003r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, 201 Literatura uzupełniająca Ustawa z dnia 15 lipca 2012r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. 2011 Nr 174, poz.1039) Ustawa z dnia 1 lipca 2012r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. 2011 Nr 174 poz. 138) Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarek i Położnych Rzeczypospolitej Polskiej, 09.12.2003r., IV Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych Ustawa o działalności leczniczej, 15.04.2011r. (Dz. U. nr 112, poz. 654). 1. Cybulski Z., Galata W., Komentarz do ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, Wydaw. Prawnicze, Warszawa 2000 2. Gertig H., Duda G., Żywność a zdrowie i prawo, PZWL, Warszawa 2004 3. Jabłońska-Bonca J., Podstawy prawa dla ekonomistów, Wydawnictwo PWN Warszawa 2001 4. Lewandowski J., Prawo cywilne, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2002. CECHA PRZEDMIOTU Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć Koordynator Prowadzący KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa ZDROWIE PUBLICZNE NS-ZP 3 Obowiązkowy Nauki społeczne Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 100 godz. SEMESTR I – 100 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RI/SI 30 Wykłady 45 10 Ćwiczenia 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych Ćwiczenia ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia bez udziału decyzji studenta nauczyciela - Limit miejsc grupach Cały rok 30 osób Indywidualnie Termin realizacji Według planu studiów Prof. dr hab. Bogdan Woźniewicz Forma Nazwisko i imię prowadzącego 202 w Telefon e-mail Indywidualnie Wykłady Prof. dr hab. Bogdan Woźniewicz dr Bożena Ostrowska mgr Barbara Jank Ćwiczenia dr Ewa Wiśniewska dr Bożena ostrowska Zajęcia bez udziału nauczyciela Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Wymagania wstępne prac pisemnych Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA [email protected] Tel./Fax: 23 672 22 13 Tel. 23 674 37 04 [email protected] Tel./Fax: 23 672 22 13 Tel. 23 674 37 04 barbara.jank@pwszciechanow. edu.pl Tel./Fax: 23 672 22 13 23 674 37 04 [email protected] Tel./Fax: 23 672 22 13 23 674 37 04 jw. Prof. dr hab. Bogdan Woźniewicz dr Bożena Ostrowska jw. dr Ewa Wiśniewska jw. Student ma prawo do zdawania dwóch zaliczeń poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Student: uzasadni wartość i znaczenie zdrowia w funkcjonowaniu jednostki, rodziny, społeczeństwa w otaczającym środowisku, dokona oceny stanu zdrowia i potrzeb zdrowotnych w oparciu o dostępne wskaźniki oraz uzasadni znaczenie poszczególnych czynników środowiskowych i społecznych w kształtowaniu sytuacji zdrowotnej jednostki i grupy. Student: C1. wskaże kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia publicznego, C2. przedstawi modele zarządzania i organizacji ochrony zdrowia z uwzględnieniem zasad ekonomiki i marketingu, C3. określi stan zdrowia populacji w oparciu o dostępne wskaźniki, C4. określi podstawowe zagrożenia zdrowotne i metody działań zapobiegawczych, C5. zidentyfikuje czynniki szkodliwe dla zdrowia i określi metody ich eliminowania, C6. przedstawi strukturę i funkcje jednostek opieki zdrowotnej, C7. dobierze metody i narzędzia statystyczne niezbędne w analizie zjawisk epidemiologicznych występujących służbie zdrowia. WYMAGANIA WSTĘPNE Wiedza z zakresu profilaktyki, epidemiologii, promocji zdrowia na poziomie szkoły średniej i licencjata. PRZEDMIOT Student: W1. przedstawia genezę, założenia i zadania zdrowia publicznego w ramach systemowej koncepcji ochrony zdrowia, W2. wskazuje kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia publicznego, W3. zna podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby, W4. klasyfikuje czynniki warunkujące zdrowie w ujęciu jednostkowym i globalnym, W5. omawia zasady racjonalnego żywienia w świetle najnowszych badań naukowych, 203 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE W6. charakteryzuje istotę profilaktyki i prewencji chorób, W7. omawia podstawy organizacji Narodowego Systemu Zdrowia w Polsce, W8. wyjaśnia założenia modeli edukacji zdrowotnej, w tym model medycyny rodzinnej, rolę i zadania pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, W9. wymienia zasady funkcjonowania rynku usług medycznych w Polsce oraz w wybranych krajach Unii Europejskiej, W10. określa swoiste zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy, W11. omawia strukturę i funkcje jednostek opieki zdrowotnej, W12. omawia pojęcia: stanowisko pracy odpowiedzialność, obowiązki i uprawnienia, czas pracy, praca zmianowa, rozkład czasu pracy , standard opieki, procedura, algorytm, W13. charakteryzuje podstawowe metody organizacji opieki pielęgniarskiej i rodzaje dokumentacji obowiązującej na pielęgniarskich stanowiskach pracy, W14. definiuje pojęcia: obciążenie pracą, choroba zawodowa i wypadek przy pracy, W15. wskazuje typowe etapy procesu poszukiwania pracy, W16. opisuje etapy planowania pracy własnej i ich znaczenie w rozwoju zawodowym, W17. definiuje pojęcie jakości w opiece zdrowotnej i pielęgnowaniu, różnicuje kryteria opieki zdrowotnej oraz pielęgniarskiej, W18. klasyfikuje czynniki warunkujące zdrowie w ujęciu jednostkowym i globalnym. Student: U1. ocenia globalne trendy dotyczące ochrony zdrowia w aspekcie najnowszych danych epidemiologicznych i demograficznych, U2. interpretuje działania w zakresie polityki zdrowotnej i społecznej prowadzonej przez państwo na rzecz zdrowia publicznego, U3. dokonuje analizy i oceny funkcjonowania rożnych systemów opieki medycznej oraz identyfikowania źródeł ich finansowania, U4. projektuje metody i formy profilaktyki i prewencji chorób oraz kształtowania prawidłowych zachowań zdrowotnych wobec rożnych grup społecznych, U5. kontroluje czynniki obciążające w pracy pielęgniarki oraz sprzyjające występowaniu chorób zawodowych i wypadków przy pracy, U6. rozwija umiejętności aktywnego poszukiwania pracy z wykorzystaniem nowoczesnych metod ( curriculum vitae, list motywacyjny, rozmowa kwalifikacyjna, autoprezentacja, U7. przeprowadza ocenę jakości opieki pielęgniarskiej dla potrzeb doskonalenia pielęgnowania. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu; K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Student: W1. omówi współczesne strategie ochrony zdrowia, W2. scharakteryzuje systemy organizacji ochrony zdrowia w Unii Europejskiej i na świecie, W3. omówi Narodowy Program Zdrowia – jego uwarunkowania i realizację, W4. scharakteryzuje założenia podstawowej opieki zdrowotnej w świetle nowoczesnej polityki zdrowotnej, 204 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – W5. wyjaśnia zakres działań z zakresu zdrowia publicznego w środowisku zamieszkania, pracy i nauki, W6. przedstawi model zarządzania i organizacji ochrony zdrowia z uwzględnieniem zasad ekonomiki i marketingu, W7. omówi aktualny stan prawno-organizacyjny polskiego systemu ochrony zdrowia, W8. scharakteryzuje rodzaje systemów opieki zdrowotnej, ich strukturę organizacyjną, cele i zadania, W9. scharakteryzuje źródła finansowania opieki zdrowotnej, W10. omówi sytuację epidemiologiczną w Polsce i w świecie, W11. scharakteryzuje zagrożenia zdrowotne mieszkańców Polski na tle innych krajów Europy, W12. scharakteryzuje główne wyznaczniki zdrowia człowieka i ich zależności, W13. omówi środowiskowe uwarunkowania zdrowia populacji, W14. wyjaśnia zakres działań z zakresu zdrowia publicznego w środowisku zamieszkania, pracy i nauki, W15. scharakteryzuje metody badan epidemiologicznych, W16. określi drogi szerzenia się zarazków i drobnoustrojów, W17. przedstawi schemat opracowania ogniska epidemicznego i zatrucia pokarmowego, W18. uzasadni znaczenie higieny powietrza, wody, gleby, żywności i żywienia na stan zdrowia ludności, W19. omówi epidemiologie wybranych chorób zakaźnych (wirusowe zapalenie wątroby, AIDS) W20. charakteryzuje metody działań promocyjnych i profilaktycznych wobec dzieci, osób w wieku produkcyjnym i osób w wieku podeszłym, W21. omawia strategię działań edukacyjnych w środowiskach osób uzależnionych, W22. charakteryzuje podstawowe pojęcia statystyczne, W23. omawia rolę statystyki w służbie zdrowia, W24. charakteryzuje prawidłowości zjawisk statystycznych. Student: U1. wyłania czynniki kształtujące zdrowie publiczne, U2. realizuje ocenę stanu zdrowia ludności na podstawie danych epidemiologicznych i demograficznych, U3. rozpoznaje uwarunkowania zagrożenia zdrowotnego występującego w środowisku zamieszkania, nauki i pracy, U4. określa działania w zakresie polityki zdrowotnej i społecznej prowadzonej przez państwo, U5. opracowuje plan i zakres działań prozdrowotnych w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy, U6. planuje działania profilaktyczne w różnych obszarach w odniesieniu do zjawisk szkodliwych i zagrażających zdrowiu, U7. tworzy modele zachowań prozdrowotnych wobec różnych grup społecznych, U8. projektuje metody i formy profilaktyki chorób, U9. ocenia trendy dotyczące ochrony zdrowia wykorzystując najnowsze dane epidemiologiczne i demograficzne, U10. interpretuje politykę zdrowotna państwa na rzecz zdrowia publicznego, U11. opracowuje statystycznie wyniki badań z zakresu pielęgniarstwa i przeprowadza wnioskowanie statystyczne, U12. interpretuje podstawowe pojęcia statystyczne. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu, 205 KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe. TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT Zdrowie publiczne 1. Wprowadzenie do przedmiotu. Podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia publicznego w odniesieniu do jednostki i zbiorowości. 2. Zakres i zadania zdrowia publicznego i medycyny społecznej. 3. Współczesne strategie ochrony zdrowia. 4. Agenda 21 – Strategia Zdrowia w XXI wieku. 5. Europejskie programy zdrowia publicznego – zarys historyczny i stan aktualny. 6. Narodowy Program Zdrowia – jego uwarunkowania i realizacja. 7. Źródła finansowania opieki zdrowotnej. 8. Podstawowa Opieka Zdrowotna- jej miejsce i znaczenie w świetle nowoczesnej polityki zdrowotnej. 9. Koncepcja opieki medycznej w szkole jako element zdrowia publicznego. 10. Koncepcja medycyny pracy. 11. Wybrane organizacje światowe: międzynarodowe, krajowe - działające w obszarze zdrowia publicznego Organizacja ochrony zdrowia 1. Podstawowe pojęcia z zakresu zarządzania, organizacji ochrony zdrowia, ekonomiki i marketingu. 2. Cele i zadania systemów ochrony zdrowia. 3. Systemy organizacji ochrony zdrowia w Unii Europejskiej i na świecie (wybrane przykłady). 4. Jakość usług w ochronie zdrowia. 5. Zasady świadczeń z zakresu ubezpieczeń społecznych w Polsce i krajach Unii Europejskiej. 6. Organizacja systemu ochrony zdrowia w Polsce na tle historycznym. 7. Aktualny stan prawno-organizacyjny polskiego systemu ochrony zdrowia. 8. Organizacja opieki zdrowotnej nad wybranymi grupami ludności (ratownictwo medyczne, opieka nad matką i dzieckiem, choroby społeczne). Epidemiologia 1. Cele i zadania epidemiologii. Podstawowe pojęcia w epidemiologii. 2. Sytuacja epidemiologiczna w Polsce i świecie. 3. Źródła informacji epidemiologicznej. 4. Środowiskowe uwarunkowania zdrowia populacji. 5. Metody badań epidemiologicznych. 6. Epidemiologia chorób zakaźnych i niezakaźnych. 7. Drogi szerzenia się zarazków i drobnoustrojów. 8. Opracowanie ogniska epidemiologicznego i zatrucia pokarmowego 9. Epidemiologia wirusowego zapalenia wątroby 206 LICZBA GODZIN SUMA GODZIN 20 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 15 1 2 2 2 2 2 2 2 15 1 1 1 1 2 2 1 2 2 10. Epidemiologia AIDS i nosicielstwa wirusa HIV. Higiena 1. Higiena jako nauka. Zadania ochrony zdrowia wynikające z zagrożeń ekologicznych. 2. Higiena powietrza - wpływ właściwości powietrza i jego zanieczyszczeń na zdrowie. Zanieczyszczenia atmosfery, hydrosfery i litosfery. 3. Higiena wody. Jakość wody pitnej a stan zdrowia ludności. Ocena przydatności wody do picia, interpretacja wyników badań. 4. Higiena gleby -źródła zanieczyszczenia i sposoby i ich likwidacji. 5. Czynniki klimatyczne- makroklimat i mikroklimat. Czynniki meteorologiczne a zdrowie człowieka. 6. Higiena człowieka: osobista, sen, wypoczynek. 7. Higiena żywności i żywienia. Składniki pokarmowe. Ochrona żywności przed zakażeniem. 8. Higiena pracy i zagrożenia zdrowotne. 9. Higiena nauki i zakładów nauczania i wychowania. 10. Higiena wieku podeszłego Statystyka 1. Statystyka Publiczna Ministra Zdrowia. 2. Przedmiot statystyki i organizacji badań statystycznych: - przedmiot i zadania statystyki w pielęgniarstwie, - podstawowe pojęcia statystyczne, - rodzaj badań statystycznych, - etapy badania statystycznego, - biostatystyka. 3. Rodzaje prawidłowości statystycznych w zakresie: - struktury, - dynamiki, - współzależności w czasie, - współzależności w przestrzeni. 4. Opisowa analiza struktury zjawisk masowych 5. Probabilistyczne podstawy wnioskowania statystycznego: - losowy dobór próby, - zmienne losowe i ich rodzaje, - rozkłady teoretyczne zmiennych losowych, - rozkłady statystyk z próby. 6. Weryfikacja (testowanie) hipotez statystycznych: - zasady testowania hipotez, - parametryczne testy istotności, - nieparametryczne teksty istotności. 7. Metody analizy korelacji i regresji: - opis współzależności zjawisk masowych, - formy prezentacji materiału statystycznego, - wnioskowanie statystyczne w analizie korelacji i regresji. 8. Zastosowanie pakietu statystycznego (na przykładzie pakietu Statistica) do obliczeń statystycznych w pielęgniarstwie. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych 207 2 10 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 15 1 2 2 2 2 2 2 2 definiuje pojęcie zarządzania strategicznego i operacyjnego, charakteryzuje model zarządzania operacyjnego, strategicznego, omawia uwarunkowania funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej, określa funkcje i role kierownicze, omawia hierarchiczne i merytoryczne uwarunkowania stanowisk pracy pielęgniarskiej, W6. omawia źródła i zasady finansowania usług zdrowotnych, W7. charakteryzuje cechy regulowanego rynku świadczeń zdrowotnych, W8. omawia zapotrzebowanie na usługi pielęgniarskie w zależności od uwarunkowań demograficznych i społecznych, W9. określa znaczenie działań marketingowych dla powodzenia organizacji, W10. omawia cele zapewnienia jakości świadczeń medycznych. Student: Wykaz uzyskanych U1. tworzy misję publicznego i niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, umiejętności/ efekty U2. wyłania zasady stanowiące podstawę procesu zarządzania, uczenia się – U3. identyfikuje otoczenie zakładu opieki zdrowotnej, UMIEJĘTNOŚCI U4. określa zapotrzebowania na usługi pielęgniarskie na podstawie uwarunkowań demograficznych, epidemiologicznych, geograficznych i społecznych. U5. planuje usługi pielęgniarskie w zależności od potrzeb rynku i świadczeniobiorców, U6. planuje usługi w aspekcie popytu, podaży i posiadanych środków, U7. monitoruje realizację świadczeń zdrowotnych i ponoszonych kosztów, U8. planuje, organizuje, nadzoruje i ocenia działania własne i podległego zespołu, U9. wykorzystuje nowoczesne metody poszukiwania pracy, U10 . buduje standardy i kryteria oceny jakości opieki, U11. konstruuje narzędzia do oceny jakości pielęgnowania, U12. monitoruje jakość opieki pielęgniarskiej. Student: Wykaz uzyskanych K1. jest odpowiedzialny za własną pracę i pracę zespołu, umiejętności/ efekty K2. jest otwarty na wprowadzanie nowości i innowacji do pracy zespołu uczenia się – i organizacji, KOMPETENCJE K3. jest odpowiedzialny za jakość wykonywanych usług, SPOŁECZNE K4. wnosi do zespołu zasady partnerskiego zarządzania, K5. jest zmotywowany do podnoszenia kwalifikacji zawodowych. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN ĆWICZENIA Organizacja ochrony zdrowia 10 1. Kierowanie zasobami ludzkimi. 1 2. Organizacja pracy zespołów pielęgniarskich. 1 3. Obciążenia w pracy pielęgniarki. 1 4. Aktywne poszukiwanie pracy. 2 5. Ekonomika ochrony zdrowia (podaż, popyt rynek 2 potrzeb i świadczeń zdrowotnych). Finansowanie świadczeń zdrowotnych. 6. Marketing w ochronie zdrowia. 1 7. Jakość w ochronie zdrowia. 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. wykorzystuje najnowsze publikacje z zakresu przedmiotu umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA W1. W2. W3. W4. W5. 208 Student: Wykaz uzyskanych U1. poszerza wiedzę tematyczną w formie samodzielnej pracy. umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą. umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN Zajęcia Zdrowie publiczne 5 bez udziału 1. Uwarunkowania zdrowia (kulturowe, psychologiczne, 3 nauczyciela ekonomiczne) 2. Program Wspólnotowy UE w dziedzinie zdrowia 2 publicznego na lata 2003-2008. Higiena 5 1. Ergonomia i jej udział w zachowaniu bezpieczeństwa pracy. 1 2. Zagrożenia przeciążeń narządu ruchu wśród 4 pielęgniarek – działania profilaktyczne. Organizacja ochrony zdrowia 5 1. System kształcenia pielęgniarek w Polsce. Możliwości 2 podnoszenia kwalifikacji zawodowych. 2. Analiza i badanie rynku. 3 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - praca w grupach - dyskusja dydaktyczna, Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - praca oryginalna, - dyskusja dydaktyczna. - komputer, Rodzaj narzędzi - prezentacja multimedialna, dydaktycznych/środki - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), dydaktyczne - tablica papierowa flipchart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - plansze, - standardy tematyczne, - procedury tematyczne. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca P1 - egzamin po I semestrze Wykłady 209 F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze . *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia Zajęcia bez udziału P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez nauczyciela studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 75 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 10 Ćwiczenia przewidziane planem 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela zajęć dla przedmiotu 5 Przygotowanie do zajęć Razem 105 Ćwiczenia Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 3 LITERATURA 1. Karski J., Polityka i teoria Promocji Zdrowia. Wybrane zagadnienia. Literatura Wyd.I. CeDuWu Sp. z o. o. Warszawa 2003 podstawowa 2. Kubicki L. „Prawo Medyczne” – Urban & Partner Wrocław 3. Czupryna A., Poździoch S., Ryś A., Włodarczyk W.C.: Zdrowie Publiczne. Tom I Tom II. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius” Kraków 2000 4. Czabanowska K., Włodarczyk C. (red.), Zatrudnienie w zdrowiu publicznym w Europie, Wydaw. UJ, Kraków 2004 5. Gertig H., Duda G., Żywność a zdrowie i prawo, PZWL, Warszawa 2004 6. Jethon Z., Grzybowski A. (red.), Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. PZWL,Warszawa, 2000 7. Jabłoński L., Karwat I.D. (red.), Podstawy epidemiologii ogólnej, epidemiologia chorób zakaźnych, Podręcznik dla studentów nauk medycznych i pielęgniarskich studiów licencjackich, Czelej, Lublin 2002. 8. Jędrychowski W., Epidemiologia. Wprowadzenie. Metody badań. PZWL, Warszawa 1999. 9. Karski J.B. (red.), Promocja zdrowia, IGNIS, Warszawa, 1999 10. Ksykiewicz-Dorota A. (red), Podstawy organizacji pracy pielęgniarskiej. Podręcznik dla studentów licencjackich wydziałów pielęgniarstwa oraz wydziałów nauk o zdrowiu. CZELEJ, Lublin 2004 11. Ksykiewicz-Dorota A. (red). Zarządzanie w pielęgniarstwie, Czelej, Lublin 2005 12. Kulik T.B., Latalski M. (red.): Zdrowie Publiczne 13. Leowski J., Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne. Cedetu,. Warszawa 2009 14. Nosko J. (red), Ekonomika i zarządzanie w opiece zdrowotnej, Szkoła Zdrowia Publicznego. Instytut Medycyny Pracy im. prof. J Nofera, Łódź 2001 15. Podręcznik dla studentów i absolwentów Wydziałów Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznych. Wydawnictwo Czelej Lublin 2002 16. Rogala-Pawelczyk G., Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarek i położnych. Wyd. Naczelna Izba PiP Warszawa 2007 17. Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K. (red).Podstawy pielęgniarstwa, Czelej 2000 210 Literatura uzupełniająca 18. Zajdel J., Prawo w medycynie Wyd. Progress Łódź 2007 19. Kodeks Etyki zawodowej pielęgniarki i położnej 20. Marek Z., Błąd medyczny. Przepisy i ustawy, Wydawnictwo Medyczne. Kraków 2007 21. Kodeks Pracy, Kodeks Cywilny 22. Wojtczak A., Zdrowie publiczne. PZWL 2009 23. Stanisz A., Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny, StatSoft, Kraków 2006 24. Strona internetowa firmy tworzącej programy statystyczne http://www.statsoft.pl/ 25. Internetowy podręcznik statystyki http://www.statsoft.pl/textbook/stathome.html. Akty prawne: - Ustawa z dnia 23 stycznia 2003r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, - Ustawa z dnia 15 lipca 2012r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. 2011 Nr 174, poz.1039) - Ustawa z dnia 1 lipca 2012r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. 2011 Nr 174 poz. 138) - Narodowy Program Zdrowia 2007-2015. 1. Nowacki W., Wymogi Unii Europejskiej w ochronie zdrowia. Centrum Organizacji i Ekonomiki Ochrony Zdrowia, Warszawa 2000 2. Windak A. (red.), Kontraktowanie świadczeń zdrowotnych – od teorii do praktyki. Vesalius, Kraków 1998 3. Włodarczyk C., Polityka zdrowotna w społeczeństwie demokratycznym. Vesalius, Kraków 1996 4. Włodarczyk C. W., Reforma opieki zdrowotnej w Polsce. Studium polityki zdrowotnej. Vesalius, Kraków 1998 5. Czasopisma: „Problemy medycyny społecznej”, „Zdrowie Publiczne” CECHA PRZEDMIOTU Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa FILOZOFIA I ETYKA ZAWODU PIELĘGNIARKI NS-FiEZP 2 Obowiązkowy Nauki społeczne Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN - 75 godz. SEMESTR I – 35 SEMESTR I – 40 Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin 211 - Limit miejsc w grupach Wykłady Terminy i miejsce odbywania zajęć Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Koordynator Prowadzący Sposób i forma zaliczenia Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany RI/SI RIII/SVI RIII/SVI RI/SI RIII/VI 30 Cały rok 15 30 30 osób Indywidualnie Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji studenta Termin realizacji Według planu studiów Indywidualnie dr n. hum. Zofia Kostrzanowska Forma Nazwisko i imię prowadzącego dr n. hum. Zofia Kostrzanowsaka Telefon e-mail Tel/fax 23 672 22 13 Tel.23 674 37 04 Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Egzamin po VI semestrze Student ma prawo do zdawania jednego egzaminu poprawkowego. CELE PRZEDMIOTU Student: zdobędzie wiedzę z zakresu głównych koncepcji filozoficzno-etycznych, dylematów etycznych współczesnej medycyny i pielęgniarstwa, pozna wartości, normy i zasady etyczne istotne w pracy pielęgniarki oraz wykorzysta w pracy własnej dokumenty deontologiczne regulujące wykonywanie zawodu pielęgniarki i udzielania świadczeń zdrowotnych. Pełny opis kursu/ Cele Student : dydaktyczne wynikające C1. wyjaśni filozoficzne podstawy pielęgniarstwa i etyki tego zawodu, C2. zinterpretuje główne teorie filozoficzne i wyjaśni ich przydatność bądź z realizacji przedmiotu sprzeczność z medycyną i etyką pielęgniarstwa, C3. dostrzega problemy i dylematy moralne w pracy pielęgniarki i podejmuje próby ich rozwiązania, C4. dba o rozwój moralny i kształtowanie sumienia, C5. podejmuje decyzje etyczne i ponosi za nie odpowiedzialność, C6. szanuje godność osoby ludzkiej w relacji z podopiecznym i jego rodziną. WYMAGANIA WSTĘPNE Wiadomości z zakresu biologii i języka polskiego na poziomie szkoły Wymagania wstępne prac ponadgimnazjalnej. Wiedza z zakresu socjologii, psychologii. pisemnych EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. różnicuje przedmiot etyki ogólnej i zawodowej, umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA W2. posiada wiedzę z zakresu koncepcji filozoficzno - etycznych przydatnych w pielęgniarstwie (psychologiczno-personalistyczna, egzystencjalistyczna, personalistyczna kosmiczno – ewolucyjna, etyka niezależna T. Kotarbińskiego), W3. charakteryzuje istotę podejmowania decyzji etycznych i rozwiązywania Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu 212 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE dylematów moralnych w pracy pielęgniarki, W4. zna problematykę etyki normatywnej, w tym aksjologii wartości, powinności i sprawności moralnych istotnych w pracy pielęgniarki, W5. rozumie treść kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki. Student: U1. różnicuje zakres uprawnień, obowiązków zawodowych i powinności moralnych w zindywidualizowanej sytuacji podmiotu opieki, U2. szanuje godność osoby ludzkiej w relacji z podopiecznym i jego rodziną, U3. wie, jak rozwiązywać dylematy moralne w praktyce zawodowej, U4. dba o rozwój moralny i kształtowanie sumienia, Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K2. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece, K3. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych, K4. przestrzega praw pacjenta, K5. przestrzega tajemnicy zawodowej, K6. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. definiuje podstawowe pojęcia i przedmiot filozofii, W2. omawia podstawowe koncepcje filozoficzno-etyczne mające zastosowanie w pielęgniarstwa i etyce tego zawodu, W3. wyjaśnia założenia etyki niezależnej T. Kotarbińskiego, W4. omawia podstawowe pojęcia i przedmiot etyki jako nauki filozoficznej W5. wyjaśnia pojęcie i przedmiot zainteresowania etyki zawodowej pielęgniarki, W6. wyjaśnia przedmiot zainteresowania etyki normatywnej, W7. zna problematykę aksjologii etyki pielęgniarstwa, W8. omawia problematykę deontologii pielęgniarstwa, W9. wyjaśnia podstawowe teorie etyczne mające zastosowanie w pielęgniarstwie, W10. wyjaśnia pojęcie odpowiedzialności zawodowej i jej komponenty, W11. zna podstawowe dokumenty deontologiczne i prawne. Student: U1. różnicuje główne kierunki filozoficzne i potrafi dostosować ich teorie do pielęgniarstwa, U2. wykorzystuje wzorzec opiekuna spolegliwego w opiece nad pacjentem, U3. rozróżnia podstawowe pojęcia etyki filozoficznej i zawodowej, U4. przestrzega wartości moralnych w opiece nad pacjentami, U5. respektuje normy kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki, U6. wykorzystuje teorie etyczne do wyjaśniania problemów moralnych, U7. podejmuje decyzje etyczne i ponosi za nie odpowiedzialność, U8. dostrzega i różnicuje problemy i dylematy etyczne i podejmuje próby ich rozwiązywania, U9. przestrzega praw pacjenta, U4. wykorzystuje teorie etyczne do wyjaśniania problemów moralnych, Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu etyki, K2. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonanie zadań zawodowych, K3. przestrzega praw pacjenta, 213 K4. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad etyki zawodowej TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 WYKŁADY 1. Filozofia jako nauka. (Pojęcie i podział filozofii, okresy 30 w filozofii europejskiej, funkcje filozofii). 2. Charakterystyka głównych kierunków filozoficznych: (egzystencjalizm, ewolucjonizm, personalizm). Koncepcja 6 psychologiczno –personalistyczna i jej użyteczność w pielęgniarstwie. 3. Poglądy filozoficzne – etyczne Tadeusza Kotarbińskiego. (Pojęcie etyki niezależnej, rola sumienia w etyce 2 niezależnej). Opiekun spolegliwy i jego odniesienie do zawodu pielęgniarki. 4. Etyka jako nauka filozoficzna. Podstawowe pojęcia stosowane w etyce (etyka, etos, zwyczaj, obyczaj, moralność, 2 moralne). Przedmiot formalny i materialny etyki. Działy etyki (etyka normatywna, etologia, etyka ogólna i szczegółowa (osobowa i społeczna), etyka stosowana. 5. Etyka zawodowa pielęgniarki i położnej, jako nauka stosowana. Pojęcie, przedmiot i podział etyki zawodowej 2 pielęgniarstwa. 6. Etyka pielęgniarstwa jako nauka normatywna. Pojęcie, przedmiot i podział. Normy moralne, jako dyrektywy etyki 2 normatywnej pielęgniarstwa. 7. Aksjologia jako teoria wartości istotnych w pielęgniarstwie. Pojęcie i klasyfikacja wartości moralnych. 3 Wartości ogólnoludzkie, społeczne i osobowe. Wartości nadrzędne w pracy pielęgniarki Konflikty wartości moralnych w pracy pielęgniarki 8. Deontologia pielęgniarska. Pojęcie i przedmiot deontologii. Płaszczyzny kodyfikowania powinności 3 moralnych pielęgniarki. Kodeks deontologiczny – pojęcie, funkcje, obowiązki moralne, prawa. 9. Wybrane teorie etyczne mające zastosowanie w etyce pielęgniarskiej (etyka troski, pryncypializm, etyka 2 sumienia). 10. Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarki. Pojęcie odpowiedzialności zawodowej. Rodzaje odpowiedzialności 2 zawodowej - moralna, prawna - cywilna, karna), służbowa, materialna. Rodzaje kar za wykroczenia w zakresie odpowiedzialności zawodowej. 11. Dylematy etyczne w pracy pielęgniarek. Pojęcie i źródła dylematów etycznych. Dylemat a problem moralny. Rodzaje 2 dylematów w pracy pielęgniarki. 12. Prawa pacjenta – regulacje prawne i deontologiczne. 2 Pojęcie i źródła praw pacjenta. Regulacje praw pacjenta (międzynarodowe i krajowe) Unormowania deontologiczne praw pacjenta. Interpretacja praw pacjenta. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. objaśnia pojęcie i główne atrybuty personalizmu, umiejętności/ efekty 214 wyjaśnia założenia hu manizmu i jego przydatność w pielęgniarstwie, zna pojęcie, podział i podstawowe założenia feminizmu, omawia etapy rozwoju moralnego, zna pojęcie sumienia i jego rolę w podejmowaniu decyzji, charakteryzuje istotę podejmowania decyzji i zna czynniki warunkujące procesy decyzyjne, W7. zna pojęcie, funkcje i strukturę kodeksu etyki zawodowej. Student: Wykaz uzyskanych U1. szanuje godność osoby ludzkiej w relacji z podopiecznym i jego umiejętności/ efekty rodziną, uczenia się – U2. rozumie założenia humanizmu i jego użyteczność w etyce UMIEJĘTNOŚCI pielęgniarskiej, U3. rozumie związek feminizmu z pielęgniarstwem i etyką tego zawodu, U4. podejmuje działania na rzecz rozwoju moralnego, U5. dba o kształtowanie sumienia, U6. podejmuje decyzje etyczne i ponosi za nie odpowiedzialność, U7. rozróżnia prawa i obowiązki wynikające z kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki i położnej. Student: Wykaz uzyskanych K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu filozofii i etyki zawodu umiejętności/ efekty pielęgniarki uczenia się – K2. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece, KOMPETENCJE K3. szanuje godność i autonomię osób powierzonych piece, SPOŁECZNE K4. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN ĆWICZENIA 1. Personalizm i jego znaczenie w pielęgniarstwie. (pojęcie 15 personalizmu, główne atrybuty personalizmu – godność 2 osobowa, rozumność, wolna wola i odpowiedzialność). Zastosowanie teorii personalistycznej w pielęgniarstwie. 2. Humanizm, jako teoria holistycznego pojmowania człowieka i jego odniesienie do pielęgniarstwa. Pojęcie 2 i klasyfikacja poglądów humanistycznych. Integralność człowieka w teorii humanistycznej. 3. Feminizm i jego związek z pielęgniarstwem. Pojęcie i podział feminizmu, wpływ feminizmu na rozwój 2 pielęgniarstwa i etyki tego zawodu. 4. Rozwój moralny pielęgniarki. Etapy rozwoju moralnego człowieka wg. J. Piageta i L. Kohlberga. Rola uczelni 2 i zakładu pracy w rozwoju moralnym pielęgniarki. Praca nad własnym rozwojem moralnym. 5. Etyka sumienia. Sumienie jako subiektywna i ostateczna norma moralności w pracy pielęgniarki. Sumienie przed2 i pouczynkowe. Zawodność i niezawodność sumienia. Rola sumienia w podejmowaniu decyzji moralnych. 6. Podejmowanie decyzji etycznych (czynniki warunkujące procesy decyzyjne. Modele podejmowania decyzji 2 etycznych. 7. Kodeks etyki zawodowej polskiej pielęgniarki i położnej. Funkcje Kodeksu . Struktura Kodeksu. 3 Obowiązki moralne pielęgniarki. Prawa pacjenta i prawa pielęgniarki. uczenia się – WIEDZA W2. W3. W4. W5. W6. 215 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się KOMPETENCJE SPOŁECZNE EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: W1. systematycznie pogłębia i uzupełnia wiedzę etyki, wykorzystując najnowszą literaturę przedmiotu. Student: U1. nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie samodzielnej pracy. Student: K1. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym poszerzaniu wiedzy, K2. wykazuje postawę poszukującą w samodzielnym pozyskiwaniu źródeł informacji naukowej, K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Koncepcja człowieka w wybranych poglądach Zajęcia 30 filozoficznych. (filozofia osoby ludzkiej w rozważaniach K. 3 bez udziału Wojtyły i R. Ingardena). nauczyciela 2. Kantyzm – teorie deontologiczne. Uściślenia terminologiczne (deontologia, kantyzm, formalizm, 3 obowiązek, powinność. Kategoryczny imperatyw moralny Kanta. 3. Teorie utylitarystyczne a etyka medyczna. Główne założenia poglądów utylitarystycznych i ich odniesienie do 3 etyk medycznych (lekarskiej i pielęgniarskiej). 4. Wzory osobowe w pielęgniarstwie. Pojęcie wzoru osobowego. Wzory osobowe liderek polskiego 3 pielęgniarstwa. 5. Dylematy etyczne w pracy pielęgniarki – dostrzeganie i próby ich rozwiązywania. Omówienie dylematów 5 moralnych najczęściej spotykanych w pracy pielęgniarki (w oparciu o doświadczenie z praktyk zawodowych) Różnicowanie dylematów i problemów badawczych. 6. Etos zawodu pielęgniarki (pojęcie etosu, etos a wzorzec). 2 Charakterystyka etosu pielęgniarskiego. 7. Cnoty - jako sprawności moralne pielęgniarek. Pojęcie i klasyfikacja cnót moralnych. Charakterystyka cnót 2 moralnych istotnych w pracy pielęgniarki. 8. Wybrane zagadnienia z bioetyki ( eutanazja, eksperymenty medyczne, sztuczna prokreacja, 5 transplantacja). Uściślenia terminologiczne. Aspekty moralne eutanazji, transplantacji, sztucznej prokreacji i eksperymentów medycznych. 9. Znaczenie myśli filozoficznej w rozwoju moralnym 2 pielęgniarki. 10. Analiza i interpretacja aktów prawnych regulujących wykonywanie zawodu pielęgniarki. Ustawa o zawodach 2 pielęgniarki i położnej, Ustawa o samorządzie zawodowym pielęgniarek i położnych. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda 216 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna. Ćwiczenia: - pogadanka, - dyskusja dydaktyczna, - prezentacja pracy multimedialnej. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. - komputer, - prezentacja multimedialna, - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD) - foliogramy. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 - egzamin po VI semestrze F1 – obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. F2 – prezentacja prac multimedialnych na określony temat, zgodnie z programem nauczania F2 - zaliczenie prac pisemnych w wersji multimedialnej zleconych Zajęcia bez udziału przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia nauczyciela P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 15 Ćwiczenia przewidziane planem 30 Zajęcia bez udziału nauczyciela zajęć dla przedmiotu 10 Przygotowanie do zajęć Razem 85 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 2 LITERATURA 1. Beauchamp T., Childrees J., Zasady etyki medycznej. Warszawa 1996 Literatura 2. Bocheński J., Zarys filozofii. Kraków 1993 podstawowa 3. Fry Sara T. Etyka w praktyce pielęgniarskiej, Warszawa 1997 4. Górajek-Jóźwik J.(red.), Filozofia i teorie pielęgniarstwa, Czelej Lublin 2007 5. Hartman J., Wstęp do filozofii.PWN Warszawa 2005 6. Jedynak S. (red.), Mały słownik etyczny. Bydgoszcz 1999 7. Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. I, II, III. PWN Warszawa 1998 i późniejsze wydania 8. Tatoń J., Filozofia w medycynie. PZWL Warszawa 2005 9. Szostek A. MIC. Pogadanki z etyki. Częstochowa 1998 i późniejsze wydania 10. Wrońska I. Podstawy etyki pielęgniarstwa. Warszawa 1993 11. Wrońska I., Mariański J.,(red.) Etyka w pracy pielęgniarskiej. Wyd. Czelej Lublin 2002 1. Marczewski K.(red.), Notatki do ćwiczeń z filozofii, AM Lublin 2001 Literatura 2. Marczewski K.(red.), Notatki do ćwiczeń z etyki medycznej, AM Lublin 2003 uzupełniająca 3. Olejnik S., Etyka lekarska, Wyd. II. Wyd. Unia. Katowice 1995 4. Kołakowski L., Kultura i fetysz, PWN Warszawa 2010 5. Styczeń T., Merecki J., ABC etyki, KUL Lublin 1996 6. Wojtyła K. Elementarz etyczny. KUL Lublin 1999 217 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu JĘZYK ANGIELSKI NS-JA Kod przedmiotu 4 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu Nauki społeczne Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Polski Angielski Język wykładowy OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 120 Okres (rok akademicki / SEMESTR I– 30 godz. semestr / semestry) SEMESTR II– 30 godz. SEMESTR III– 30 godz. SEMESTR IV– 30 godz. Typ zajęć/liczba godzin Forma zajęć Rok/ Liczba godzin Limit miejsc semestr w grupach RI/SI,II 120 20 Ćwiczenia RII/SIII,IV Terminy i miejsce Forma zajęć Miejsce realizacji Termin realizacji odbywania zajęć Wydział Ochrony Zdrowia Według planu Ćwiczenia i Nauk Humanistycznych studiów ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Koordynator mgr Sylwester Czaplicki Prowadzący Forma Nazwisko i imię prowadzącego Telefon e-mail Mgr Sylwester Czaplicki [email protected] Ćwiczenia Określenie czy przedmiot Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. może być wielokrotnie zaliczany CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis Student kursu/ Cel ogólny skutecznie porozumie się w języku obcym, zarówno z naturalnymi nosicielami języka nauczanego, jak i z obcokrajowcami, dyskutuje na tematy objęte przedmiotu programem w sposób zrozumiały i w miarę spontaniczny; rozumie dłuższe teksty potoczne oraz ogólnie rozumie teksty specjalistyczne, z uwzględnieniem podstawowej terminologii pielęgniarskiej Pełny opis kursu/ Student : Cele dydaktyczne C1. osiągnie poziom językowy B2, C2. rozumie główne treści dłuższych tekstów i tematów abstrakcyjnych, wynikające z C3. rozumie dyskusję z zakresu własnej specjalizacji fachowej, realizacji C4. spontanicznie i płynnie porozumiewa się, tak, że możliwa jest normalna przedmiotu 218 rozmowa z obcokrajowcem, mówiącym w ojczystym języku, bez większego wysiłku z obu stron, C5. jasno i szczegółowo wyraża się odnośnie szerszego spektrum tematycznego, C6. omawia stanowiska na temat aktualnych problemów i przedstawia zalety i wady różnych wariantów. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy języka angielskiego na poziomie co najmniej pre-intermediate A2 / B1 Wymagania (poziom szkoły ponadgimnazjalnej). wstępne EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. zna język angielski na poziomie biegłości B1 Europejskiego Systemu umiejętności / efekty Opisu Kształcenia Językowego. uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych Student: U1. porozumiewa się w języku angielskim w sposób odpowiadający umiejętności/ efekty poziomowi biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia uczenia się Językowego. UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych Student: K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności/ efekty umiejętności dążąc do profesjonalizmu. uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. wykorzystuje zdobytą wiedzę teoretyczną i inne materiały źródłowe umiejętności/ efekty do przygotowania w języku obcym prac pisemnych dotyczących uczenia się – WIEDZA zagadnień zdrowotnych w zakresie omawianym na zajęciach, W2. uczestniczy w rozmowach, potrafi porozumiewać się tak spontanicznie i płynnie, że możliwa jest normalna rozmowa z osobą władającą językiem obcym jako ojczystym; może uczestniczyć aktywnie w dyskusji w znanych mu sytuacjach, udowadniać swoje poglądy i ich bronić, W3. potrafi dać klarowny i szczegółowy opis wielu tematów ze swoich dziedzin zainteresowań; może objaśnić swoje stanowisko w aktualnej sprawie oraz podać zalety i wady różnych możliwości, W4. potrafi wyrażać się jasno i nie sprawia przy tym wrażenia, że musi się ograniczać w tym, co chciałby powiedzieć; dysponuje wystarczająco szerokim spektrum środków językowych, aby wyrazić jasny opis punktu widzenia i coś omawiać; nie poszukuje przy tym słów w sposób zwracający uwagę i stosuje niektóre kompleksowe struktury zdań, W5. dysponuje szerokim słownictwem w swojej dziedzinie i większości tematów ogólnych; potrafi zmieniać sformułowania, aby uniknąć częstych powtórzeń; braki w słownictwie mogą prowadzić jednakże do wahania się i zwlekania oraz peryfrazowania, W6. w dyskusjach potrafi uzasadnić i bronić własne poglądy poprzez ważkie wyjaśnienia, argumenty i komentarze; potrafi: - przedstawić własny punkt widzenia - logicznie budować i łączyć własną argumentację; - opisać zaistniały problem i wyjaśnić, że dany oferent usługi lub klient muszą poczynić ustępstwa; - w sytuacjach znanych aktywnie uczestniczyć w dyskusjach nieformalnych, zajmując stanowisko, jasno przedstawiając punkt 219 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI widzenia, oceniając różne propozycje, budując hipotezy lub reagując na hipotezy. Student: U1. potrafi czytać i słuchać ze zrozumieniem informacji w języku angielskim na poziomie B2; potrafi również pisać i mówić na poziomie umożliwiającym swobodną komunikację, U2. potrafi z niewielkim wysiłkiem podtrzymać dyskusję i uczestniczyć w niej, także, gdy rozmowa toczy się szybko i w języku potocznym, U3. potrafi podtrzymywać kontakt z osobami w ramach ich języka ojczystego nie wzbudzając w nich niezamierzonej wesołości czy irytacji lub powodując u nich zachowanie inne niż wśród osób mówiących językiem ojczystym, U4. potrafi wypowiedzieć się stosownie do sytuacji i uniknąć rażących błędów. Student: K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 10 ĆWICZENIA 1. Dane personalne 120 np: nazwisko, imię, adres, wiek, data urodzenia, płeć, stan cywilny, pochodzenie, obywatelstwo-narodowość, wykształcenie, zawód i praca, religia, rodzina, aainteresowania, cechy charakteru, wygląd zewnętrzny Wprowadzenie do języka fachowego. 2. Mieszkanie 10 np: formy mieszkania, pomieszczenia, części domu, jego wygląd, wyposażenie, meble, komfort, urządzenia techniczne w domu, gospodarstwo domowe, prace domowe, wynajmowanie mieszkania, lokalizacja. Zajęcia z zastosowaniem elementów języka zawodowego. 3. Środowisko 10 np: okolica, miasto, wieś, rośliny, zwierzęta, klimat, pogoda. Zajęcia z zastosowaniem elementów języka zawodowego. 4. Podróżowanie i komunikacja 10 np: pytanie o drogę i opis drogi, środki transportu, podróże urlopowe, publiczne środki lokomocji, komunikacja publiczna i prywatna, przejścia graniczne i dokumenty, zakwaterowanie, hotel. Zajęcia z zastosowaniem elementów języka zawodowego. 5. Wyżywienie 10 np: jedzenie, picie, posiłki, artykuły spożywcze, dania, napoje, restauracja, kawiarnia 6. Zakupy 10 np: sklepy i robienie zakupów, artykuły gospodarstwa domowego, odzież, akcesoria. Zajęcia z zastosowaniem elementów języka zawodowego. 7. Języki obce 10 np: porozumiewanie się, język i jego elementy, nauka języka i jego opanowanie 8. Czas wolny i rozrywka np: zajęcia w czasie wolnym, zainteresowania, hobby, imprezy 220 kulturalne, teatr, kino, koncerty, muzea, wystawy, zabytki, sporty, radio, telewizja, lektury i prasa, okazje towarzyskie, charakterystyka imprez. Zajęcia z zastosowaniem elementów języka zawodowego. 9. Publiczne i prywatne usługi 10 np: poczta, telekomunikacja, urzędy, zarząd, usługi publiczne, bank, obrót pieniężny, policja, służby ratunkowe i socjalne, pojazdy mechaniczne, usługi. Zajęcia z zastosowaniem elementów języka zawodowego. 10. Zdrowie, ciało i higiena 10 np: części ciała, zdrowie fizyczne, samopoczucie, troska o zdrowie i higiena, choroby i schorzenia, medycyna, opieka medyczna, ubezpieczenia. Zajęcia z zastosowaniem elementów języka zawodowego. 11. Relacje osobowe i kontakty 10 np: rodzaj relacji osobowych, zaproszenia i umawianie się, korespondencja, kluby i stowarzyszenia 12. Polityka i społeczeństwo np: aktualne wydarzenia, społeczeństwo, gospodarka, polityka, państwo, organizacje międzynarodowe, prawo. Zajęcia z zastosowaniem elementów języka zawodowego. 13. Percepcja i motoryka 10 np: postrzeganie zmysłowe, ruch ciała, motoryka i czynności 14. Praca i zawód np: zawody, miejsca pracy, warunki pracy, płace, ubezpieczenia i warunki socjalne, wykształcenie zawodowe i kariera, komputer. Zajęcia z zastosowaniem elementów języka zawodowego. 15. Wykształcenie i szkoła 10 np: szkoła i studia, przedmioty, egzaminy i dyplomy. Zajęcia z zastosowaniem elementów języka zawodowego. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, dydaktycznych / metoda - studium przypadku, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. - komputer, Rodzaj narzędzi - prezentacja multimedialna, dydaktycznych/środki - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), dydaktyczne - tablica papierowa flipchart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca P1 - egzamin po IV semestrze Ćwiczenia F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści 221 programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 120 Godziny pracy Ćwiczenia studenta w uczelni 20 Przygotowanie do zajęć przewidziane planem Razem 140 zajęć dla przedmiotu Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 4 LITERATURA 1. Christina Latham-Koenig, Clive Oxenden, Paul Seligson, English File, wyd. Literatura Oxford University Press –poziom pre-intermediate oraz intermediate, podstawowa Nr akceptacji MEN: 227/04, 128/05, 129/06, 30/09/S, 291/6/2010. 2. Tony Grice, Oxford English for Careers, Nursing 1. 3. Maria Spada Symonds, Ros Wright, English for Nursing 2, wyd. Pearson Longman. 4. Virginia Allum i Patricia McGaar, Cambridge English for Nursing. 1. Alison Pohl, Professional English – Medical, wyd. Pearson Longman. Literatura uzupełniająca 222 NAUKI W ZAKRESIE PODSTAW OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ CECHA PRZEDMIOTU Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa PODSTAWY PIELĘGNIARSTWA POP-PP 17 Obowiązkowy Nauki w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 485 SEMESTR I - 175 godz. SEMESTR II - 310 godz. Forma zajęć Rok/ semestr Liczba godzin Limit miejsc w grupach RI/SI 35 Cały rok Wykłady RI/SII 20 RI/SI 100 8 Ćwiczenia – Pracownia RI/SII 100 umiejętności pielęgniarskich RI/SI 80 8 Zajęcia RI/SII Praktyczne RI/SII 30 indywidualnie Zajęcia bez udziału nauczyciela RI/SII 120 8 Praktyki Zawodowe Forma zajęć Miejsce realizacji Termin realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Według planu Wykłady i Nauk Humanistycznych studiów Ćwiczenia ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji indywidualnie Zajęcia studenta bez udziału nauczyciela Specjalistyczny Szpital Wg ustalonego Zajęcia Wojewódzki w Ciechanowie harmonogramu Praktyczne ul. Powstańców Wielkopolskich 1, zajęć 06-400 Ciechanów praktycznych 223 Praktyki Zawodowe Koordynator Prowadzący Forma Ćwiczenia Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Wymagania wstępne prac pisemnych Wg ustalonego harmonogramu praktyk zawodowych dr n. med. Ewa Wiśniewska Wykłady Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej, z którymi uczelnia podpisała umowę. Nazwisko i imię prowadzącego dr n. med. Ewa Wiśniewska 1. mgr Agnieszka Bukowska 2. mgr Katarzyna KorycińskaKoniczuk 3. mgr Marzena Kubala 4. mgr Joanna Wierzbicka 5. dr n. med. Ewa Wiśniewska dr n. med. Ewa Wiśniewska Telefon e-mail ewa.wis@poczta. onet.pl Tel/fax. 23 672 22 13 Tel. 23 674 37 04 ewa.wis@poczta. Zajęcia onet.pl bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki Zawodowe Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych CELE PRZEDMIOTU Student: będzie znał zna teoretyczne podstawy wykonywania zawodu oraz posiadał umiejętność wykonywania czynności pielęgniarskich zgodnie z procedurami. Student : C1. pozna dzieje kształtowania się zawodu pielęgniarki, C2. scharakteryzuje kierunki rozwoju pielęgniarstwa z perspektywy czasu, C3. zrozumie istotę pomagania, wspierania i towarzyszenia w oparciu o holistyczny model medycyny, C4. omówi kierunki rozwoju współczesnego pielęgniarstwa, C5. zrozumie istotę teorii pielęgnowania, C3. wykona świadczenia pielęgniarskie zgodnie z procedurami C4. skorzysta z podstawowych metod pracy pielęgniarki. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. wskazuje uwarunkowania rozwoju pielęgniarstwa z perspektywy czasu umiejętności/ efekty (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość) na tle transformacji opieki, uczenia się - WIEDZA W2. omawia istotę współczesnego pielęgniarstwa w wymiarze teoretycznym i praktycznym oraz proces jego profesjonalizacji, W3. definiuje pielęgnowanie oraz określa w nim miejsce wspierania, pomagania i towarzyszenia, 224 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI W4. charakteryzuje rolę i funkcje zawodowe pielęgniarki oraz rolę pacjenta w procesie realizacji opieki zdrowotnej, W5. opisuje proces pielęgnowania (istota, etapy, zasady stosowania) i primary nursing (istota, odrębności) oraz wpływ pielęgnowania tradycyjnego na funkcjonowanie praktyki pielęgniarskiej, W6. zna i stosuje klasyfikacje diagnoz pielęgniarskich, W7. określa istotę opieki pielęgniarskiej opartej o założenia teoretyczne F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C. Roy i B. Neuman oraz innych teorii klasycznych pielęgniarstwa, W8. różnicuje udział pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym w procesie promowania zdrowia, profilaktyki, diagnozowania, leczenia i rehabilitacji, W9. wyjaśnia zakres działań pielęgniarki w zależności od stanu pacjenta, w tym: długotrwale unieruchomionego, z bólem, gorączką, zaburzeniami snu, W10. różnicuje zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem zdrowym, zagrożonym chorobą, chorym i o niepomyślnym rokowaniu, W11. charakteryzuje warunki pracy i zakres zadań zawodowych pielęgniarki, W12. opisuje istotę, cel, wskazania, przeciwwskazania, niebezpieczeństwa, obowiązujące zasady i strukturę wykonywania podstawowych czynności pielęgniarskich. U1. proponuje model pielęgnowania i stosuje w praktyce wybrane teorie pielęgniarstwa, U2. gromadzi informacje metodą wywiadu, obserwacji, pomiarów bezpośrednich i pośrednich (skale), analizy dokumentacji (w tym analizy badań diagnostycznych), badania fizykalnego w celu rozpoznawania stanu zdrowia pacjenta i sformułowania diagnozy pielęgniarskiej, U3. wykonuje testy diagnostyczne dla oznaczenia ciał ketonowych i glukozy we krwi i w moczu oraz cholesterolu we krwi, a także inne testy paskowe, U4. oznacza glikemię za pomocą glukometru, U5. ustala cele i plan opieki nad człowiekiem chorym lub niepełnosprawnym, U6. planuje i realizuje opiekę pielęgniarską wspólnie z chorym lub niepełnosprawnym i jego rodziną, U7. monitoruje stan zdrowia pacjenta na wszystkich etapach jego pobytu w szpitalu lub innych placówkach opieki zdrowotnej, między innymi przez ocenę podstawowych parametrów życiowych: temperatury, tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu i świadomości, masy ciała i wzrostu, U8. dokonuje bieżącej i końcowej oceny stanu zdrowia pacjenta i skuteczności działań pielęgniarskich, U9. przechowuje leki zgodnie z obowiązującymi standardami, U10. podaje choremu leki różnymi drogami, zgodnie z pisemnym zleceniem lekarza oraz oblicza dawki leków, U11. pomaga choremu w jedzeniu, wydalaniu, poruszaniu się i dbaniu o higienę osobistą, U12. pielęgnuje skórę i jej wytwory oraz błony śluzowe z zastosowaniem środków farmakologicznych i materiałów medycznych, w tym stosuje kąpiele lecznicze, U13. dobiera technikę i sposoby zakładania opatrunków na rany, w tym wykorzystuje bandażowanie, U14. wykorzystuje różne techniki karmienia pacjenta, U15. wykonuje zabiegi doodbytnicze - lewatywę, wlewkę, kroplówkę, suchą rurkę do odbytu, U16. zakłada cewnik do pęcherza moczowego, monitoruje diurezę, usuwa 225 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA cewnik, wykonuje płukanie pęcherza moczowego, U17. układa chorego w łóżku w pozycjach terapeutycznych i zmienia te pozycje, U18. wykonuje gimnastykę oddechową i drenaż złożeniowy, inhalację i odśluzowywanie dróg oddechowych, U19. wykonuje nacieranie, oklepywanie i inne techniki masażu klasycznego, ćwiczenia czynne i bierne, U20. zapewnia choremu bezpieczne otoczenie, U21. stwarza choremu warunki do snu i wypoczynku, U22. wykonuje płukanie oka i ucha, U23. podłącza i obsługuje zestawy do kroplowych wlewów dożylnych, U24. zakłada zgłębnik do żołądka i odbarcza treści, U25. stosuje zabiegi przeciwzapalne i bańki lekarskie, U26. zakłada i usuwa cewnik z żył obwodowych, U27. monitoruje, ocenia i pielęgnuje miejsce wkłucia centralnego, obwodowego i portu naczyniowego, U28. wykonuje pulsoksymetrię i kapnometrię, U29. asystuje lekarzowi przy badaniach diagnostycznych: nakłuciu jamy brzusznej, opłucnej, pobieraniu szpiku i punkcji lędźwiowej, U30. pobiera materiał do badań laboratoryjnych i bakteriologicznych, U31. wykonuje kąpiel noworodka i niemowlęcia oraz monitoruje jego rozwój, U32. przygotowuje siebie i sprzęt do instrumentowania i zmiany opatrunku na ranie, U33. prowadzi dokumentację opieki pielęgniarskiej, w tym historię pielęgnowania, kartę obserwacji, kartę gorączkową, książkę raportów, kartę profilaktyki i leczenia odleżyn, U34. odnotowuje wykonanie zleceń w karcie zleceń lekarskich, U35. pomaga pacjentowi w adaptacji do warunków panujących w szpitalu i w innych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego. Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu, K3. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece, K4. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych, K5. przestrzega praw pacjenta, K6. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, K7. przestrzega tajemnicy zawodowej, K8. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. przedstawia genezę i rozwój zawodu pielęgniarki, W2. omawia rozwój szkolnictwa zawodowego, W3. omawia czynniki warunkujące rozwój pielęgniarstwa w aspekcie historycznym, W4. omawia czynniki warunkujące rozwój współczesnego pielęgniarstwa, W5. zróżnicuje pielęgnowanie tradycyjne i nowoczesne, W6. omawia wpływ pielęgnowania tradycyjnego na rozwój praktyki pielęgniarskiej, W7. charakteryzuje proces profesjonalizacji zawodu, W8. wyjaśnia istotę pielęgnowania, pomagania, towarzyszenia, wsparcia, 226 W9. różnicuje zadania wobec pacjenta długotrwale unieruchomionego, z bólem, gorączka, zaburzeniami snu, W10. omawia funkcje zawodowe pielęgniarki, W11. opisuje istotę, strukturę, zasady stosowania procesu pielęgnowania, W12. charakteryzuje system primary nursing, W13. omawia założenia teorii pielęgnowania F. Nightingale, V.Henderson, D.Orem, C.Roy i B.Neuman, M.Leiniger W14. omawia znaczenie standardów w praktyce pielęgniarskiej, Student: Wykaz uzyskanych U1. korzysta ze źródeł historycznych, umiejętności/ efekty U2. interpretuje zjawiska społeczne towarzyszące roli zawodowej uczenia się pielęgniarki, UMIEJĘTNOŚCI U3. stosuje teorie pielęgnowania w kontekście sytuacji pacjenta, U4. dobiera metody gromadzenia danych o pacjencie w zależności od sytuacji, U5. planuje opiekę nad pacjentem w zależności od stanu zdrowia, U6. stosuje standardy w pielęgniarstwie. Wykaz uzyskanych Student: K1. identyfikuje się z zawodem, umiejętności/ efekty K1. prezentuje postawę otwartości i empatii, uczenia się – K2. uwzględnia indywidualne potrzeby pacjenta, KOMPETENCJE K3. wykazuje zainteresowanie rozwojem zawodowym. SPOLECZNE TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1 WYKŁADY 1. Kształtowanie się terminologii, podstaw związanych 15 z pielęgniarstwem i położnictwem – cele i zadania. 2. Geneza pielęgnowania, osoby pełniące opiekę, zmiana ich nazewnictwa. 3. Etapy rozwoju pielęgniarstwa w rysie historycznym na 3 świecie, w Europie i w Polsce 4. Charakterystyka głównych kierunków obowiązujących w medycynie: - starożytność – pielęgnowanie w Mezopotamii, Egipcie, Indiach, Chinach, Grecji i Rzymie, - pielęgnowanie i praktyka pielęgniarska w średniowieczu działalność zgromadzeń zakonnych i świeckich w opiece nad chorym, cierpiącym, umierającym w różnych formach opieki, - pielęgnowanie i praktyka pielęgniarska w okresie nowożytnym (XV-XVIII w.) – odrodzenie (humanizm), oświecenie (postęp w medycynie i pielęgnowaniu), - pielęgnowanie i praktyka pielęgniarska w XIX i XX wieku – pielęgniarstwo nowoczesne - początki działalności pielęgniarek w środowisku domowym, pracy i szkolnym. 5. Pierwsze zorganizowane formy szkolenia osób zajmujących 1 się pielęgnowaniem, wymagania stawiane uczącym się, charakterystyka pierwszych podręczników. 6. Sylwetki pionierek pielęgniarstwa i ich wkład teoretyczny 3 w rozwój pielęgniarstwa - przegląd i analiza ich opracowań, aktualność koncepcji. 7. Powstanie i rozwój stowarzyszeń, i organizacji 3 zawodowych o zasięgu ogólnoświatowym, europejskim, krajowym oraz współdziałanie tych organizacji. 8. Tworzenie kodeksów etycznych dla pielęgniarek. 1 227 9. Powstanie i rozwój nowoczesnego szkolnictwa świeckiego, 2 ceremoniał zawodowy. Kształcenie na poziomie wyższym na świecie i w Polsce w rysie historycznym. 10. Powstanie i rozwój specjalizacji zawodowej - praktyka 1 w terapii i profilaktyce zdrowotnej. 11.Uwarunkowania prawne kształtowania się pielęgniarstwa 4 40 w Polsce. 12.Istota współczesnego pielęgniarstwa. Kierunki rozwoju 6 i perspektywy pielęgniarstwa. 13.Profesjonalizacja zawodu. Pielęgniarstwo jako zawód, 6 profesja, nauka, sztuka na tle czynników warunkujących jego rozwój. 14.Funkcje zawodowe pielęgniarek. Współpraca w zespole 9 terapeutycznym w oparciu o kwalifikacje, kompetencje i odpowiedzialność zawodową. Rola pielęgniarki w procesie leczenia, diagnozowania. 15.Indywidualny model opieki pielęgniarskiej w oparciu 6 o proces pielęgnowania i primary nursing. Klasyfikacja diagnoz ICNP. 16.Wybrane teorie pielęgnowania: model Florencji 5 Nightingale, Doroty Orem, Virginii Henderson, Calisty Roy, Madelaine Leiniger, Betty Newman. 17.Potrzeby człowieka zdrowego i chorego. Specyfika opieki 4 nad wybranymi grupami pacjentów. Opieka nad pacjentem długotrwale unieruchomionym, z bólem gorączka, z zaburzeniami snu. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia zasady słania łóżka i zmiany bielizny pościelowej w różnych umiejętności/ efekty sytuacjach, uczenia się – WIEDZA W2. wskazuje sposoby zapewnienia potrzeby czystości u dorosłego i dziecka, W3. określa zasady pomiarów parametrów życiowych, W4. omawia procedurę zabiegów usprawniających układ oddechowy, W5. przedstawia zasady profilaktyki odleżyn, W6. scharakteryzuje drogi podania leków, W7. omawia zasady zabiegów w obrębie układu moczowego, W8. omawia zasady zabiegów w obrębie układu pokarmowego, W9. przedstawia aspekty pracy ze sprzętem i materiałem jałowym. Wykaz uzyskanych Student : U1. zapewnia potrzebę czystości u pacjenta w dobrym stanie zdrowia umiejętności/ efekty i u pacjenta leżącego, uczenia się – U2. dokonuje pomiarów parametrów życiowych pacjenta (oddech, tętno, UMIEJĘTNOŚCI ciśnienie), U3. dokonuje pomiaru masy ciała i oceni jej wartość, U4. stosuje u pacjenta pozycje ułożeniowe, U5. zapobiega odleżynom, U6. wykonuje gimnastykę oddechową , drenaż ułożeniowy inhalację i toaletę drzewa oskrzelowego, U7. wykonuje ćwiczenia czynne i bierne, U8. stosuje zabiegi przeciwzapalne, U9. stosuje bańki lekarskie, U10. podaje choremu leki różnymi drogami zgodnie z zasadami, 228 U11. oblicza dawki leków, U12. podłącza i obsługuje zestawy do kroplowych wlewów dożylnych, U13. wykonuje zabiegi pielęgnacyjne w obrębie oka i ucha, U14. wykorzystuje różne techniki karmienia pacjenta, U15. wykonuje lewatywę, wlewkę, kroplówkę, suchą rurkę do odbytu u osoby dorosłej i dziecka, U16. wykonuje cewnikowanie pęcherza moczowego, U17. wykonuje wstrzykniecie śródskórne, U18. wykonuje wstrzykniecie podskórne, U19. podaje insulinę za pomocą pena, U20. oznacza glikemię za pomocą glukometru, U21. wykonuje paskowe testy diagnostyczne, U22. pobiera krew do badań labotaryjnych, U23. podłączy zestawy do kroplowych wlewów dożylnych, U24. pielęgnuje miejsca wkłucia centralnego, obwodowego i portu naczyniowego, U25. asystuje lekarzowi do badań diagnostycznych: nakłucia jamy brzusznej, opłucnej, pobierania szpiku i punkcji lędźwiowej, U26. zakłada zgłębnik do żołądka, U27. wykona kąpiel noworodka i niemowlęcia, U28. przygotuje siebie i sprzęt do instrumentowania i zmiany opatrunku na ranie. Student: Wykaz uzyskanych K1. prezentuje otwartość na rozwój podmiotowości własnej, umiejętności/ efekty K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności uczenia się – dążąc do profesjonalizmu, KOMPETENCJE K3. wykazuje odpowiedzialność w wykonywaniu czynności zawodowych, SPOŁECZNE K4. współpracuje w zespole na rzecz pacjenta. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 4 ĆWICZENIA 1. Wprowadzenie do zajęć w pracowni umiejętności 200 pielęgniarskich. Higieniczne mycie rąk. 2. Podstawowe wiadomościami dotyczące materiałów 6 opatrunkowych. Technika i zasady zakładania opatrunków na górną i dolną kończynę. 3. Technika i zasady zakładania opatrunków na klatkę 6 piersiową, brzuch i głowę. 4. Przygotowanie łóżka na przyjęcie pacjenta. 6 Wyposażenie łóżek szpitalnych, higiena łóżek. 5. Technika i zasady słania łóżka pustego. 6. Technika i zasady słania łóżka z pacjentem. Pomoc 6 pacjentowi w przemieszczaniu się w obrębie łóżka 7. Technika i zasady zmiany bielizny pościelowej na 6 łóżku pustym i z pacjentem. 8. Technika i zasady zmiany bielizny osobistej. Technika 6 i zasady zmiany bielizny u pacjentów nieprzytomnych oraz pozostających w pozycjach przymusowych 9. Ocena stanu powłok skórnych pacjenta. Higiena 6 całego ciała u człowieka zdrowego i chorego, technika i zasady toalety całego ciała u ciężko chorego w łóżku i w wannie. 10. Higiena jamy ustnej, technika i zasady wykonywania 4 u człowieka zdrowego i ciężko chorego, nieprzytomnego. 229 11. Higiena głowy i włosów. Technika i zasady mycia głowy pacjenta leżącego w łóżku. 12. Elementy pielęgnacji dziecka. Zasady i technika zmiany pieluchy, noszenia i układania dziecka. Technika pozycji podczas karmienia, pomiary ciężaru i długości ciała, obwodu główki, siatki centylowe. 13. Ocena stanu zdrowia człowieka dorosłego i dziecka: - pomiary antropometryczne (masa ciała, wzrost, obwody ciała), - parametry życiowe (temperatura, oddech, tętno, ciśnienie tętnicze krwi) Narzędzia do oceny pomiarów antropometrycznych – siatki centylowe, BMI 14. Ocena stanu świadomości pacjenta, wzroku i słuchu. 15. Ocena aktywności pacjenta. Pomoc w utrzymaniu aktywności ruchowej pacjenta. Pozycje ułożeniowe, udogodnienia, ćwiczenia bierne i czynne. Przyrządowe i bezprzyrządowe metody przemieszczania i transportu pacjenta. 16. Skutki unieruchomienia pacjenta. Metody oceny zagrożenia odleżynami. Metody profilaktyki odleżyn i odparzeń. 17. Technika i zasady stosowania zabiegów przeciwzapalnych. Stosowanie ciepła, zimna, kąpiele ochładzające, naświetlanie lampą Solux. 18. Technika i zasady stawiania baniek bezogniowych i ogniowych. 19. Metody wspomagające wentylację płuc: ćwiczenia oddechowe, wspomaganie odksztuszania wydzielony, drenaż ułożeniowy. Toaleta drzewa oskrzelowego. Pobieranie plwociny i wymazów, pomiar szczytowego przepływ wydechowy (PEF). 20. Drogi podawania leków. Zasady rozkładania leków – dokumentacja, przygotowanie tacy i wózka z lekami. Podawania leków drogą doustną i doodbytniczą. 21. Zasady podawania leków przez skórę i błony śluzowe ( do worka spojówkowego, ucha, nosa, pochwy). Kąpiele lecznicze. 22. Podawanie leków przez układ oddechowy: leki wziewne, inhalacje, tlenoterapia. 23. Podawanie leków dotkankowo. Profilaktyka zakażeń przenoszonych drogą krwi. Postępowanie po ekspozycji. 24. Rodzaje iniekcji. Manipulacja sprzętem jednorazowego użytku. Przygotowanie zestawu do iniekcji. 25. Technika i zasady wykonywania wstrzyknięć domięśniowych. Obliczanie dawek leków. 26. Technika i zasady wykonywania wstrzyknięć podskórnych. Zasady podawania insuliny techniką tradycyjną i przy użyciu penu. 27. Technika i zasady wykonywania wstrzyknięć śródskórnych. Zasady wykonywania prób uczuleniowych. 230 6 8 10 6 4 4 6 6 6 4 4 4 6 6 6 28. Technika i zasady nakłucia żyły. Pobieranie krwi 10 do badań diagnostycznych metodą tradycyjną i metodą systemu zamkniętego. 29. Prawidłowe parametry krwi. Oznaczanie OB, poziomu glukozy we krwi za pomocą glukometru. 30. Kaniulacja żył obwodowych. Pielęgnacja i obserwacja 8 cewnika żylnego. Zasady podawanie leków dożylnych. Technika i zasady wykonania kroplowego wlewu dożylnego. Rodzaje płynów infuzyjnych. Zasady podawania leków przez porty naczyniowe. 31. Zasady podawania krwi i preparatów 4 krwiopochodnych. Rodzaje preparatów krwiopochodnych. Honorowe dawstwo krwi. 32. Pomoc pacjentowi w zakresie odżywiania. Techniki 8 karmienia pacjenta. Technika zakładania sondy do żołądka. Płukanie żołądka. Technika i zasady odżywiania przez sondę i przetokę. Zasady żywienia parenteralnego. 33. Pomoc pacjentowi w zakresie wydalania. Technika 6 i zasady enemy u dorosłego i dziecka, zakładanie rurki doodbytniczej, technika wykonania wlewu doodbytniczego. 34. Zasady i technika zakładania oraz wymiany worka stomijnego. 35. Pobieranie kału i wymazu do badań. 36. Pomoc pacjentowi w zakresie wydalania moczu. 8 Zabiegi prowokacyjne, cewnikowanie pęcherza moczowego. Jałowe mycie krocza. Pobieranie moczu do badania. Dobowa zbiórka moczu. 37. Asystowanie do punkcji jamy opłucnej i otrzewnej, 4 mostka i kanału lędźwiowego. 38. Przygotowanie narzędzi i materiału opatrunkowego do 6 sterylizacji, metody i techniki sterylizacji, kontrola skuteczności sterylizacji. 39. Technika chirurgicznego mycia rąk. Zakładanie sterylnych rękawiczek i sterylnego fartucha chirurgicznego. 40. Rodzaje opatrunków. Przygotowanie stolika 6 opatrunkowego . 41. Zakładanie i zdejmowaniu szwów i opatrunków gipsowych. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie umiejętności/ efekty samodzielnej pracy. uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą i poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE 231 K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA ZAJĘĆ Zajęcia bez udziału nauczyciela TEMAT 1. Obraz pacjenta z zaburzeniami w obrębie poszczególnych układów. 2. Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej. 3. Pielęgniarska ocena stanu zdrowia pacjenta w oparciu o studium indywidualnego przypadku. LICZBA GODZIN SUMA GODZIN 15 30 10 5 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student: W1. zna strukturę szpitala i zakres świadczonych usług, W2. wskazuje zasady komunikacji między pacjentem a pielęgniarką, W3. charakteryzuje dokumentację pacjenta i zasady korzystania z niej, W4. omawia procedurę przyjęcia pacjenta do oddziału, W5. wskazuje rodzaje dokumentacji medycznej. Student: U1. wspiera pacjenta w momencie przyjęcia do szpitala, U2. dokonuje pomiarów parametrów życiowych, U3. analizuje dane o pacjencie, U4. stawia diagnozę pielęgniarską, U5. prowadzi dokumentację opieki pielęgniarskiej, U6. odnotowuje wykonanie zleceń lekarskich. Student: K1. będzie skutecznie komunikował się z pacjentem, K2. będzie przestrzegał praw pacjenta, K3. wykaże postawę odpowiedzialności za podejmowane działania. FORMA ZAJĘĆ TEMAT LICZBA GODZIN SUMA GODZIN Zajęcia praktyczne 1.Organizacja opieki stacjonarnej nad pacjentem. Zakres świadczonych usług. Struktura szpitala (pion leczniczy, diagnostyczny, techniczny). Procedura przyjęcia pacjenta w oddział. 2.Komunikowanie się z podopiecznym, jego rodziną i innymi pracownikami medycznymi. Prawa pacjenta w szpitalu. 3.Indywidualna i zbiorcza dokumentacja szpitala. Zakres informacji zawartych w dokumentacji pacjenta. Zasady korzystania z dokumentacji medycznej. 4.Zbieranie danych o pacjencie metodą obserwacji, wywiadu, pomiarów bezpośrednich (tętno, oddech, ciśnienie tętnicze krwi) analizy dokumentacji medycznej. 5. Ocena stanu zdrowia pacjenta metodą procesu pielęgnowania. Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej. 6.Zakażenia szpitalne – zasady zapobiegania. Postępowanie ze sprzętem jednorazowego użytku. Metody sterylizacji, postępowanie ze sprzętem i materiałem jałowym. Ochrona pielęgniarki przed zakażeniami przenoszonymi drogą krwi. 7.Udział pielęgniarki w procesie leczenia: - podawanie leków droga doustną - podawanie leków drogą iniekcji podskórnych, domięśniowych, dożylnych. 8.Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym: - pobieranie materiałów do badań ( krew, mocz, kał) - pobieranie wymazów. 8 40 232 8 8 8 8 8 8 8 40 9.Udział pielęgniarki w procesie rehabilitacji 8 - stosowanie pozycji ułożeniowych i udogodnień - zapobieganie skutkom unieruchomienia - profilaktyka odleżyn. 10.Współpraca z zespole terapeutycznym. Zakres kompetencji 8 i odpowiedzialności zawodowej i poszczególnych jej członków. Zasady komunikacji w zespole terapeutycznym. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: Wykaz uzyskanych W1. wykorzystuje i doskonali wiedzę i umiejętności w opiece nad umiejętności/ efekty pacjentem w warunkach szpitala uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1.uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole umiejętności/ efekty terapeutycznym, uczenia się U2.utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści UMIEJĘTNOŚCI programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentem w okresie odbywania zajęć praktycznych w warunkach szpitala. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – SPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania, FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN Oddział leczenia zachowawczego Praktyki 80 120 zawodowe Oddział leczenia chirurgicznego 40 1. Zakażenia szpitalne – zasady zapobiegania. Postępowanie 8 ze sprzętem jednorazowego użytku. Metody sterylizacji, postępowanie ze sprzętem i materiałem jałowym. Ochrona pielęgniarki przed zakażeniami przenoszonymi drogą krwi. 2.Udział pielęgniarki w procesie leczenia: 8 - podawanie leków droga doustną - podawanie leków drogą iniekcji podskórnych, domięśniowych, dożylnych. 3.Ocena stanu zdrowia pacjenta metoda procesu pielęgnowania. 4.Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym: 8 - pobieranie materiałów do badań ( krew, mocz, kał) - pobieranie wymazów. 5.Ocena stanu zdrowia pacjenta metoda procesu pielęgnowania. 6.Udział pielęgniarki w procesie rehabilitacji 8 - stosowanie pozycji ułożeniowych i udogodnień - zapobieganie skutkom unieruchomienia - profilaktyka odleżyn. 7. Ocena stanu zdrowia pacjenta metoda procesu pielęgnowania. 8.Współpraca z zespole terapeutycznym. Zakres kompetencji 8 i odpowiedzialności zawodowej i poszczególnych jej członków. Zasady komunikacji w zespole terapeutycznym. 233 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/metoda Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Wykłady: - wykład informacyjny, - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: - zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Praktyki zawodowe: - praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. - komputer, - prezentacja multimedialna, - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), - tablica papierowa flipchart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze, - standardy tematyczne, - procedury tematyczne, - wyposażenie pracowni umiejętności pielęgniarskich: - fantomy: noworodka, dziecka, osoby dorosłej, fantom geriatryczny, - sprzęt do przemieszczania i transportu pacjenta, - fantomy do iniekcji śródskórnych, podskórnych, domięśniowych, dożylnych, - fantom do cewnikowania, - łóżka pielęgnacyjne, rehabilitacyjne, - sprzęt jednorazowego użytku. SPOSOBY OCENY P1 - egzamin po II semestrze F1- zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. 234 *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego Zajęcia bez udziału ćwiczenia nauczyciela P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta F3 - zaliczenie czynności bieżących Zajęcia praktyczne P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” F4 - zaliczenie czynności bieżących Praktyki zawodowe P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 55 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 200 Ćwiczenia przewidziane planem Zajęcia bez udziału nauczyciela 30 zajęć dla przedmiotu Zajęcia praktyczne 80 120 Praktyka zawodowa 50 Przygotowanie do zajęć Razem 535 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 17 LITERATURA 1. Ciechaniewicz W., ( red. ) Ćwiczenia. Tom I i II ,Wyd. Lek. PZWL, Warszawa Literatura 2006 podstawowa 2. Górajek-Jóźwik J., Humeniku E., Filozofie i teorie pielęgnowania, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2007 3. Górajek-Jóźwik J., Wprowadzenie do diagnozy pielęgniarskiej, PZWL, Warszawa 2007 4. Poznańska S., Płaszewska-Żywko L., Wybrane modele pielęgniarstwa. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001 5. Ciechaniewicz W., Grochans E., Łoś E., Wstrzyknięcia śródskórne, podskórne, domięśniowe i dożylne, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2007 6. Chrząszczewska A., Bandażowanie, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2002 7. Hildebrand N., Iniekcje, infuzje, pobieranie krwi, Wyd. Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2001, 8. Kózka M. Płaszewka-Żywko L., Diagnozy i interwencje pielęgniarskie, PZWL, Warszawa 2008 9. Kózka M. Płaszewska-Żywko L., Procedury pielęgniarskie, PZWL, Warszawa 2009 10. Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K. (red). Podstawy pielęgniarstwa Tom I i II, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2004 11. Zahradniczek K.( red.), Pielęgniarstwo, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2006 12. Krajewska-Kułak E., Rolka H., Jankowiak B., Standardy i procedury pielęgnowania chorych w stanach zagrożenia życia, PZWL, Warszawa 2009 1. Kózka M., Płaszewska-Żywko L., Procedury pielęgniarskie, PWZL, Warszawa Literatura 2009 uzupełniająca 2. Kózka M. (red.) Stany zagrożenia życia. Wybrane standardy opieki i procedury 235 postępowania pielęgniarskiego. Wyd. UJ. Kraków 2001 3. Majda A., Zalewska-Puchała J., Ogórek-Tęcza B.: Pielęgniarstwo transkulturowe, PWZL, Warszawa 2010 4. Wrońska I., Krajewska-Kułak E. (red),Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa europejskiego, Wydawnictwo Czelej 2007 5. Brzeziński T. (red.) Historia medycyny, PZWL, Warszawa 2000 6. Kaniewska Iżycka J., Rozwój pielęgniarstwa do roku 1950. Materiały pomocnicze do historii zawodu, CMDNŚSM , Warszawa 1987 7. Poznańska S., Pielęgniarstwo wczoraj i dziś, PZWL, Warszawa 1988 8. Urbanek B., Idea opieki nad chorym na ziemiach polskich 1809 – 1914, Wyd.Arboretum, Warszawa 2001 9. Urbanek B., Pielęgniarki i sanitariuszki w Powstaniu Warszawskim 1944, PWN, Warszawa 1998 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu PROMOCJA ZDROWIA POP-PZ Kod przedmiotu 4 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu Nauki w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Polski Język wykładowy OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 80 godz. Okres (rok akademicki SEMESTR I – 80 godz. /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Forma zajęć Rok / Liczba Limit miejsc semestr godzin w grupach RI/SI 10 Cały rok Wykłady 20 30 Ćwiczenia 20 7-8 Zajęcia Praktyczne 30 indywidualnie Zajęcia bez udziału nauczyciela Terminy i miejsce Forma zajęć Miejsce realizacji Termin realizacji odbywania zajęć Wydział Ochrony Zdrowia Według planu Wykłady i Nauk Humanistycznych studiów Ćwiczenia ul. Wojska Polskiego 51 Według ustalonego Zajęcia 06-400 Ciechanów harmonogramu Praktyczne zajęć praktycznych Według indywidualnej indywidualnie Zajęcia bez decyzji studenta udziału nauczyciela 236 Koordynator Prowadzący Mgr Małgorzata Zagroba Forma Wykłady Ćwiczenia Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Wymagania wstępne Wykaz uzyskanych umiejętności / efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Nazwisko i imię prowadzącego Dr n. hum. Małgorzata Marcysiak Mgr Małgorzata Zagroba Telefon e-mail 23 672 22 13 23 674 37 04 [email protected] 23 672 22 13 23 674 37 04 [email protected] Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Student : Będzie przygotowany do samodzielnego działania w procesie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej Student : C1 dokona analizy problemów zdrowotnych ludności na podstawie dostępnej literatury i źródeł statystycznych oraz własnej ich obserwacji w miejscu pracy i zamieszkania, C2 dostosuje różne metody oddziaływania informacyjnego i wychowawczego ujęte w proces edukacji zdrowotnej, C3 dokona realizacji, a w niektórych sytuacjach inicjacji realizacji programów promocji zdrowia i profilaktyki skierowanych do różnych grup społecznych (rodzin, społeczności lokalnych, grup zawodowych) i osób w różnym wieku (dzieci, młodzieży, dorosłych, starszych). WYMAGANIA WSTĘPNE Wiedza z zakresu biologii i wiedzy o społeczeństwie na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Student: W1. definiuje zdrowie, promocję zdrowia, profilaktykę, zachowania zdrowotne, styl życia oraz wskazuje ich podstawy teoretyczne; W2. wyjaśnia paradygmaty zdrowia i ich wpływ na promocję zdrowia i profilaktykę zdrowotną; W3. określa zakres i charakter zadań pielęgniarki w promocji zdrowia, zna zasady konstruowania programów promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej; W4. zna strategie promocji zdrowia o zasięgu lokalnym, narodowym i ponadnarodowym. Student : U1. ocenia stan zdrowia jednostki i rodziny – „potencjał zdrowotny człowieka” z wykorzystaniem swoistej metodyki (skale, siatki, pomiary przyrządowe); U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowań zdrowotnych jednostki i czynniki ryzyka chorób wynikających ze stylu życia; U3. uczy odbiorcę usług pielęgniarskich samokontroli stanu zdrowia i motywuje do zachowań prozdrowotnych; 237 U4. inicjuje i wspiera jednostkę i rodzinę w utrzymaniu zdrowia przez tworzenie środowiskowej „koalicji na rzecz zdrowia”; U5. realizuje programy promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej dostosowane do rozpoznanych potrzeb zdrowotnych; U6. opracowuje i wdraża indywidualne programy promocji zdrowia jednostek i rodzin. Wykaz uzyskanych Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece; umiejętności/ efekty K2. systematycznie wzbogaca wiedzę w zakresie promocji zdrowia uczenia się – i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu; KOMPETENCJE K3. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece; SPOŁECZNE K4. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych; K5. przestrzega praw pacjenta; K6. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe; K7. przestrzega tajemnicy zawodowej; K8. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej; K9. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta; K10. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty W1. omawia źródła i istotę promocji zdrowia i profilaktyki, uczenia się - WIEDZA W2. charakteryzuje związki pielęgniarstwa z promocją zdrowia i profilaktyką, W3. omawia programy promocji zdrowia i profilaktyki realizowane w kraju, regionie, W4. określa metody edukacji zdrowotnej stosowane w odniesieniu do osób znajdujących się w różnych, okresach rozwoju i swojego stanu zdrowia. Student: Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty U1. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki uczenia się w różnym wieku i stanie, UMIEJĘTNOŚCI U2. identyfikuje priorytety w zakresie problemów zdrowotnych jednostki, rodziny i społeczności. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu promocji zdrowia, umiejętności/ efekty edukacji zdrowotnej, profilaktyki chorób, uczenia się – K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, KOMPETENCJE K3. krytycznie ocenia swoją pracę. SPOLECZNE TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Rozwój promocji zdrowia na tle historycznym (światowe 2 WYKŁADY 10 i polskie konferencje promocji zdrowia, dokumenty w promocji zdrowia). Promocja zdrowia w systemie opieki zdrowotnej. 2. Prezentacja wybranych programów promocji zdrowia, 2 siedliskowe podejście w promocji zdrowia. 238 3. Tworzenie koalicji na rzecz promocji zdrowia 2 (pozyskiwanie do współpracy samorządów lokalnych, mediów, organizacji pozarządowych i innych instytucji). 4. Podstawowe zagadnienia i pojęcia edukacji zdrowotnej (rys 2 historyczny, definicje, aspekt metodyczny). Warunki skuteczności edukacji zdrowotnej. 5. Kompetencje i zadania pielęgniarki w promocji zdrowia. 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty W1. wyjaśnia zasady projektowania programów promocji zdrowia, uczenia się – WIEDZA W2. wyjaśnia strategie edukacyjne na rzecz zdrowia mające zastosowanie w pielęgniarstwie, W3. dobiera możliwości zastosowania określonych metod, form i pomocy edukacji zdrowotnej w pielęgniarstwie W4. interpretuje znaczenie prozdrowotnego oddziaływania na świadomość jednostek i grup społecznych, W5. określa istotę działań podejmowanych w ramach promocji zdrowia i profilaktyki, W6. wyjaśnia potrzeby, możliwości i korzyści z realizacji edukacji zdrowotnej w procesie pielęgnowania. Student: Wykaz uzyskanych U1. gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele umiejętności / efekty i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje uczenia się – ewaluacji działań w zakresie promocji zdrowia, UMIEJĘTNOŚCI U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia klientów/pacjentów w różnym wieku i stanie, U3. prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki, U4. motywuje klienta/pacjenta i jego opiekunów do wejścia w grupy wsparcia społecznego, U5. prowadzi profilaktykę uzależnień, U6. opracowuje, wdraża, realizuje programy profilaktyczne. Student: Wykaz uzyskanych K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu promocji zdrowia umiejętności/ efekty i edukacji zdrowotnej, uczenia się – K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, KOMPETENCJE K3. wykazuje odpowiedzialność moralną za wykonywanie zadań SPOŁECZNE zawodowych, K4. współdziała w zespole interdyscyplinarnym w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej, K5. aktywnie uczestniczy w zajęciach, K6. krytycznie ocenia swoją pracę. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Programy promocji zdrowia i profilaktyki jako ważne 3 ĆWICZENIA 20 narzędzie promocji zdrowia. 2. Projektowanie programów promocji zdrowia. 4 3. Zachowania zdrowotne i czynniki kształtujące stan 3 zdrowia. Ocena stanu zdrowia. 4. Wybrane zachowania zdrowotne, styl życia jako obszar 10 działania dla promocji zdrowia, profilaktyka uzależnień. 239 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu promocji zdrowia wykorzystując m.in. najnowsze publikacje. Student: U1. nabywa umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie samodzielnej pracy. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Promocja zdrowia, jej związki z profilaktyką, higieną, 5 Zajęcia 30 zdrowiem publicznym. bez udziału nauczyciela 2. Programy promocji zdrowia w wieku podeszłym. 5 3. Rodzina – szczególne miejsce promowania zdrowia. 5 4. Rola zawodowa lekarzy, psychologów, pedagogów, 5 pielęgniarek, inżynierów i innych profesjonalistów w promocji zdrowia. 5. Organizacja pielęgniarskiego biura/gabinetu promocji 5 zdrowia. 6. Specyfika edukacji zdrowotnej jako element procesu 5 pielęgnowania z uwzględnieniem kryterium wieku i stanu zdrowia dziecka, osoby dorosłej, osoby starszej, rodziny. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty W1. wymienia instytucje z otoczenia zakładu opieki zdrowotnej, które uczenia się – WIEDZA mogą współpracować na rzecz promocji zdrowia, W2. wyjaśnia specyfikę pracy różnych specjalistów zajmujących się zagadnieniami z obszaru promocji zdrowia, profilaktyki i edukacji zdrowotnej, W3. omawia źródła finansowania i możliwości pozyskiwania środków na działalność w promocji zdrowia, W4. wyjaśnia zasady zespołowości i komplementarności działania poszczególnych zawodów i specjalistów w promocji zdrowia, W5. modyfikuje i doskonali swoje umiejętności w kontekście potrzeb wynikających ze specyficznych sytuacji klientów/ pacjentów/ podopiecznych, W6. identyfikuje własne możliwości, potrzeby i ograniczenia działania w promocji zdrowia zarówno w podstawowej opiece zdrowotnej, szpitalu jak i w środowisku szkolnym. Student: Wykaz uzyskanych U1. określa własne kompetencje w promocji zdrowia, profilaktyce chorób umiejętności/ efekty i edukacji zdrowotnej, uczenia się U2. dobiera optymalny sposób działania w zakresie profilaktyki, promocji UMIEJĘTNOŚCI zdrowia i edukacji zdrowotnej i wdraża go do własnej praktyki zawodowej, U3. ocenia potrzeby środowiska, w którym pracuje w zakresie promocji 240 zdrowia i edukacji zdrowotnej, organizuje działania profilaktyczne dla klientów/pacjentów w każdym wieku i stanie zdrowia, U4. korzysta z dostępnych opracowań konspektów zajęć edukacyjnych modyfikując je do własnych potrzeb i środowiska oddziaływania. Student: Wykaz uzyskanych K1. nawiązuje współpracę w zespole, umiejętności/ efekty K2. komunikuje się z pacjentem / klientem jego rodziną, uczenia się K3. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania, szanuje KOMPETENCJE godność i autonomię osób powierzonych opiece, SPOŁECZNE K4. przestrzega zasad etyki zawodowej, K5. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, K6. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Rola i zadania biura/gabinetu promocji zdrowia w ramach 10 Zajęcia 20 kompetencji szpitala/praktyki podstawowej opieki praktyczne zdrowotnej, pielęgniarki środowiskowo/rodzinnej, pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania: - praca z klientami/pacjentami zgłaszającymi się spontanicznie, - praca z pacjentami hospitalizowanymi w poszczególnych oddziałach, - praca z chorymi przewlekle, - praca z dziećmi i ich rodzicami, - realizowane programy lokalne. 2. Promowanie zdrowia w środowisku szkolnym 5 przygotowanie programu edukacyjnego dla wybranej grupy wiekowej i wybranego elementu stylu życia; poprowadzenie zajęć dydaktycznych. 3. Zasady współpracy z mediami – przygotowanie audycji 5 radiowej / debaty telewizyjnej, notatki prasowej. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych / metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: - zajęcia praktyczne w pracowniach dydaktycznych, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium, - praca w grupach, - odgrywanie ról. 241 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne - komputer, prezentacja multimedialna, sprzęt multimedialny (telewizor, kasety dvd), tablica papierowa flipchart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze, standardy i procedury tematyczne. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 - egzamin po I semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego Zajęcia bez udziału ćwiczenia nauczyciela P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta F3 - zaliczenie czynności bieżących Zajęcia praktyczne P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 10 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 20 Ćwiczenia przewidziane planem 30 Zajęcia bez udziału nauczyciela zajęć dla przedmiotu 20 Zajęcia praktyczne 40 Przygotowanie do zajęć 120 Razem Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 4 LITERATURA 1. Andruszkiewicz A., Banaszkiewicz M., Barczykowska E., Promocja zdrowia dla Literatura studentów studiów licencjackich kierunku pielęgniarstwo i położnictwo. podstawowa Promocja zdrowia w praktyce pielęgniarki i położnej, t.2, PZWL, Warszawa 2010 2. Andruszkiewicz A., Banaszkiewicz M., Basińska M.A., Promocja zdrowia dla studentów studiów licencjackich kierunku pielęgniarstwo i położnictwo. Teoretyczne podstawy promocji zdrowia, t.1, CZELEJ, Lublin 2008 3. Charzyńska-Gula M., Edukacja zdrowotna rodziny. Poradnik Karski J.B., Promocja zdrowia dziś i perspektywy jej rozwoju w Europie, Wyd. CeDeWu, 2009 242 Literatura uzupełniająca 4. Lwow F., Milewicz A. (red.), Promocja zdrowia. Podręcznik dla studentów i lekarzy rodzinnych, Urban & Partner, Wrocław 2004 5. Mierzecki A., Godycki-Ćwirko M. (red.), Zagadnienia profilaktyki i promocji zdrowia. Aktis, Łódź 2000 6. dla pielęgniarki rodzinnej, Stow. na Rzecz PZ i PChUK, Lublin 2002 7. Miller M., Gębska-Kuczerowska A. (red.), Wybrane zagadnienia promocji zdrowia, CMKP, PZH, Warszawa 2002 8. Woynarowska B. (red.), Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007 1. Bik B., Henzel-Korzeniowska A., Przewoźniak L., Szczerbińska K. (red.), Wybrane zagadnienia promocji zdrowia. CMUJ, Kraków 1996 2. Charzyńska-Gula M. (red.), Środowiskowy Program Wychowania Zdrowotnego w Szkole. Scenariusze zajęć. t.I-V, AM Lublin 1999 3. Charzyńska-Gula M. (red.), Zrozumieć promocję zdrowia. Przewodnik do zajęć, Wyd. Makmed, Lublin 2010 4. Czupryna A., Poździoch S., Ryś A., Włodarczyk C. (red.), Zdrowie publiczne. t.1-2, „Vesalius”, Kraków 2001 5. Jethon Z., Grzybowski A. (red.), Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. PZWL, Warszawa 2000 6. Karski J.B. (red), Promocja zdrowia. IGNIS, Warszawa 1999 7. Karski J.B., Praktyka i teoria promocji zdrowia, CeDeWu, Warszawa 2006 8. Kawczyńska-Butrym Z.: Wyzwania rodziny: zdrowie, choroba, niepełnosprawność, starość, Wydawnictwo Makmed, Lublin 2008 9. Kulik T.B., Latalski M.(red.), Zdrowie publiczne: podręcznik dla studentów i absolwentów Wydziałów Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznych, Czelej, Lublin 2002 10. Narodowy Program Zdrowia 2007-2015. Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2007 11. Płotka A., Zdrowy styl życia psychicznego, Wydawnictwo „NeuroCentrum”, Lublin 2003 12. Słońska Z., Misiuna M., (oprac.), Promocja zdrowia. Słownik podstawowych terminów, ZPZ Instytut Kardiologii, Warszawa 1993 13. Słońska Z., Woynarowska B. (red.), Programy dla zdrowia w społeczności lokalnej, ZPZ Instytut Kardiologii, Warszawa 2002 14. Wojtczak A., Zdrowie publiczne wyzwaniem dla systemów zdrowia XXI wieku, PZWL, Warszawa 2009 15. Woynarowska B., Sokołowska M. (red): Szkoła promująca zdrowie. Doświadczenia dziesięciu lat. KOWEZ, Warszawa 2000 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA POP-POZ Kod przedmiotu Punkty ECTS 14 243 Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć Obowiązkowy Nauki w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 390 godz. SEMESTR II – 110 godz. SEMESTR V – 80 godz. SEMESTR VI – 200 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RI/SII 40 Wykłady RI/SII 10 Ćwiczenia RI/SII 120 Zajęcia RIII/SV praktyczne RI/SII 20 Zajęcia bez udziału nauczyciela RIII/SVI 200 Praktyki zawodowe Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji studenta Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia Praktyczne Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powstańców Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powstańców Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej, z którymi uczelnia podpisała umowę. Praktyki Zawodowe Koordynator Prowadzący - Limit miejsc w grupach Dla całego roku 30 4 osoby indywidualnie 4 osoby Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie Według ustalonego harmonogramu zajęć praktycznych Według ustalonego harmonogramu praktyk zawodowych Dr n. med. Renata Domżał-Drzewicka Forma Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki Zawodowe 244 Nazwisko i imię prowadzącego Dr n. med. Renata Domżał-Drzewicka Telefon e-mail 23 672 22 13 23 674 37 04 [email protected] Pielęgniarka (mentor) 23 672 22 13 zatrudniona w zakładzie 23 674 37 04 opieki zdrowotnej Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Student: wyjaśni zasady funkcjonowania podstawowej opieki zdrowotnej w systemie ochrony zdrowia w Polsce, zasady funkcjonowania opieki pielęgniarskiej na poziomie poz w tym: zasady opieki pielęgniarskiej nad rodziną i człowiekiem zdrowym, chorym, niepełnosprawnym w różnych okresach życia funkcjonującym w różnych środowiskach naturalnego bytowania. Pełny opis kursu/ Student : C1. diagnozuje sytuację zdrowotną, socjalną i wydolność Cele dydaktyczne pielęgnacyjno-opiekuńczą podopiecznego/opiekunów, wynikające z realizacji C2. podejmuje działania opiekuńczo-pielęgnacyjne w zależności przedmiotu od rozpoznanych potrzeb, wieku i stanu zdrowia, C3. określa i prowadzi edukację podopiecznego i opiekunów w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób, C4. przestrzega zasady etyki zawodowej, praw pacjenta/ podopiecznego/ klienta, C5. omawia zadania stojące przed pielęgniarstwem w POZ. C6. omawia zasady opieki nad podopiecznym niepełnosprawnym i chorym przewlekle w domu, C7. charakteryzuje zadania stojące przed pielęgniarką w udzielaniu wsparcia podopiecznemu i/lub jego rodzinie w sytuacji choroby, niepełnosprawności, C8. charakteryzuje zadania pielęgniarki w potęgowaniu zdrowia jednostki/ rodziny środowiska lokalnego. WYMAGANIA WSTĘPNE Wiedza z zakresu biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej; wiedza Wymagania wstępne z zakresu anatomii i fizjologii człowieka, budowy i funkcjonowania poszczególnych układów, narządów; wiedza z zakresu badania podmiotowego i przedmiotowego (badanie fizykalne), wiedza z zakresu promocji zdrowia i zdrowia publicznego. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. charakteryzuje podstawowa opiekę zdrowotną w Polsce i na świecie umiejętności/ efekty z uwzględnieniem zadań pielęgniarki i innych pracowników ochrony uczenia się - WIEDZA zdrowia, W2. zna system zarządzania informacją w poz, W3. wskazuje determinanty i mierniki jakości poz, W4. omawia modele opieki środowiskowo-rodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy i dokumentowania ze względu na środowisko zamieszkania, nauki i pracy, W5. formułuje odrębności w opiece środowiskowo-rodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy i dokumentowania ze względu na środowisko zamieszkania, nauki i pracy, W6. formułuje odrębności w opiece środowiskowo-rodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy i dokumentowania ze względu na odbiorcę indywidualnego i jego stan, 245 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI charakterystykę rodziny i społeczności lokalnej, W7. realizuje świadczenia zdrowotne w zakresie podstawowej opiece zdrowotnej w tym: świadczenia gwarantowane i zapewnienie opieki nad pacjentem chorym, W8. ocenia środowisko nauczania i wychowania w zakresie rozpoznania problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży, W9. przygotowuje sprzęt i środki do realizacji opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania pacjenta, W10. stosuje standardy i procedury pielęgniarskie w poz. Student : U1. realizuje świadczenia zdrowotne w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej w tym: świadczenia gwarantowane, zapewnianie opieki nad pacjentem chorym, U2. ocenia środowisko nauczania i wychowania w zakresie rozpoznania problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży, U3. przygotowuje sprzęt i środki do realizacji opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania pacjenta, U4. stosuje standardy i procedury pielęgniarskie w poz. Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece. K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu, K3. przestrzega praw pacjenta K4. współdziała w zespole interdyscyplinarnym w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. charakteryzuje zasady organizacji podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce, W2. wyjaśnia istotę i cele pielęgniarstwa w podstawowej opiece zdrowotnej i środowisku pracy człowieka, W3. wymienia zadania pielęgniarki środowiskowej/ rodzinnej, środowiska nauczania i wychowania, środowiska pracy, opieki długoterminowej domowej oraz innych członków zespołu terapeutycznego poz - lekarza, położnej poz, W4. wymienia zadania pozostałych członków zespołu poz, W6. identyfikuje miejsce pielęgniarstwa w realizacji zadań wyznaczanych podstawowej opiece zdrowotnej, W7. charakteryzuje standardy postępowania pielęgniarskiego i procedury pielęgniarskie dla potrzeb poz, W8. wymienia i charakteryzuje różne formy organizacyjne pielęgniarstwa funkcjonującego w ramach poz, W9 identyfikuje i charakteryzuje modele pracy pracowników ochrony zdrowia z rodziną oraz metody pracy pielęgniarki poz, W10. wyjaśnia zalety pracy pielęgniarki w oparciu o metodę procesu pielęgnowania w poz, W11. wyjaśnia specyfikę procesu pielęgnowania w poz, W12. odróżnia założenia diagnozy pielęgniarskiej w poz dla celów profilaktyki i promocji zdrowia oraz w sytuacji choroby i niepełnej sprawności. Student: U1. wyciąga wnioski z danych o poziomem świadczeń zdrowotnych realizowanych w POZ a stanie zdrowia społeczeństwa polskiego, U2. rozpoznaje uwarunkowania zdrowia podopiecznego, rodziny, 246 społeczności szkolnej, lokalnej; U3. wyciąga wnioski z danych o podopiecznym, rodzinie, społeczności szkolnej, lokalnej U3. stawia diagnozę stanu bio-psych-społecznego podopiecznego, opiekunów/rodziny, społeczności szkolnej U4. planuje i realizuje kolejne etapy procesu pielęgnowania w środowisku zamieszkania podopiecznego/rodziny adekwatnie do występujących problemów i potrzeb, U5. planuje i organizuje domową opiekę nad pacjentem we współpracy z rodziną, innymi profesjonalistami oraz wolontariuszami. U6. dokumentuje proces pielęgnowania w dokumentacji pielęgniarki POZ. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu opieki pielęgniarskiej umiejętności/ efekty w POZ, uczenia się – K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, KOMPETENCJE K3. krytycznie ocenia swoją pracę, SPOLECZNE K4. akceptuje interdyscyplinarny wymiar pracy w POZ. TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 4 WYKŁADY 1. Źródła, podstawy i modele opieki środowiskowej. 40 Koncepcja POZ według WHO. POZ w dokumentach międzynarodowych. 2. Podstawowa opieka zdrowotna w Polsce po 1999 roku. 5 Charakterystyka podstawowej opieki zdrowotnej (cele, założenia, struktura, rodzaje świadczeń, jakość opieki na poziomie POZ, zespół terapeutyczny POZ- zakres współpracy). 3. Miejsce pielęgniarstwa w realizacji zadań wyznaczanych 4 podstawowej opiece zdrowotnej. Standardy postępowania pielęgniarskiego i procedury pielęgniarskie dla potrzeb POZ. 4. Różne formy organizacyjne pielęgniarstwa 5 funkcjonującego w ramach POZ (różnice zakresu działań, odpowiedzialności, samodzielności, zasady finansowania świadczeń, organizacyjno/ prawne aspekty wykonywania zawodu na poziomie POZ). 5. Pielęgniarstwo środowiskowe – perspektywa historyczna a 2 współczesność. 6. Pielęgniarstwo rodzinne- historia, cele, zadania, zakres 2 kompetencji. 7. Podmiot opieki pielęgniarki POZ. 3 8. Modele pracy pracowników ochrony zdrowia z rodziną. 3 Metody pracy pielęgniarki POZ. 9. Praca pielęgniarki w oparciu o metodę procesu 3 pielęgnowania. 10. Diagnoza pielęgniarska w POZ dla celów profilaktyki i 5 promocji zdrowia, w sytuacji choroby i niepełnej sprawności. 11. Wsparcie społeczne w praktyce pielęgniarki POZ. 2 12. Pomoc społeczna – wsparcie instytucjonalne 2 w pielęgniarstwie POZ. 247 EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: W1. wymienia typy diagnoz w opiece środowiskowej, W2. charakteryzuje czynniki ryzyka i zagrożeń zdrowotnych, W3. przedstawia zasady przeprowadzania wywiadu w środowisku i posługiwania się torbą pielęgniarską, W4. omawia techniki pozyskiwania i rejestrowania danych w dokumentacji pielęgniarskiej, W5. wyjaśnia zasady diagnozowania w pielęgniarstwie środowiskowym/ rodzinnym, W6. wyjaśnia zasady organizacji opieki nad chorym powracającym do domu ze szpitala, W7. wyjaśnia zasady organizacji i kwalifikacji pacjentów do opieki długoterminowej domowej. Student: Wykaz uzyskanych U1. gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarz-ską, ustala cele umiejętności/ efekty i plan opieki, wdraża interwencję pielęgniarskie oraz dokonuje uczenia się – ewaluacji opieki, UMIEJĘTNOŚCI U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia podopiecznych /rodziny niezależnie od wieku i stanu zdrowia, U3. prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki i samopielęgnacji, U4. motywuje chorego i jego opiekunów do wejścia w grupy wsparcia społecznego, U5. prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób. Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje kreatywność w rozpoznaniu, planowaniu i realizacji opieki umiejętności/ efekty pielęgniarskiej na poziomie poz, uczenia się – K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, KOMPETENCJE K3. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych SPOŁECZNE w planowaniu opieki, K4. wykazuje odpowiedzialność moralną za wykonywanie zadań zawodowych, K5. współdziała w zespole interdyscyplinarnym, K6. prezentuje otwartość na rozwój podmiotowości własnej i podopiecznych, K7. wykorzystuje empatię w pracy z podopiecznym i jego rodziną, K8. krytycznie ocenia swoją pracę. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Zakres danych do diagnozy pielęgniarskiej dla celów 3 ĆWICZENIA 10 promocji zdrowia, profilaktyki i opieki. Typy i rodzaje diagnoz w opiece środowiskowej. 2. Zasady przeprowadzania wywiadu w środowisku 2 i posługiwania się torbą pielęgniarską. 3. Techniki pozyskiwania i rejestrowania danych 2 w dokumentacji pielęgniarskiej. 4. Opieka poszpitalna jako zadanie pielęgniarstwa poz, 3 opieka długoterminowa domowa. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty m.in. najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA 248 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA ZAJĘĆ Student: U1. nabywa umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie samodzielnej pracy. Student: K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. TEMAT LICZBA SUMA GODZIN GODZIN 1. Organizacja POZ w wybranych trzech krajach UE – 5 20 analiza porównawcza. 2. Diagnoza środowiska lokalnego z opisem sieci wsparcia 5 wtórnego. 3. Interdyscyplinarna opieka nad człowiekiem przewlekle 5 i obłożnie chorym i jego rodziną w domu i innym środowisku naturalnego bytowania. 4. Wybrane zagadnienia zdrowia pracujących. Nieletni 5 i kobieta ciężarna pracująca zawodowo, w gospodarstwie rolnym – ochrona prawna, zagrożenia zdrowia, działania profilaktyczne. Zespół wypalenia zawodowego wśród pracowników POZ- przyczyny, czynniki predysponujące, zapobieganie. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: Wykaz uzyskanych W1. opisuje standardy i procedury obowiązujące w POZ , umiejętności/ efekty W2. wymienia i opisuje zadania pielęgniarki w obszarze doradztwa uczenia się – WIEDZA zdrowotnego, W3. przedstawia zasady opieki pielęgniarskiej nad rodziną i człowiekiem zdrowym, chorym, niepełnosprawnym w różnych okresach życia, W4. charakteryzuje opiekę pielęgniarską realizowaną w środowisku nauczania i wychowania, W5. charakteryzuje zasady opieki nad człowiekiem pracującym, W6. opisuje system wsparcia społecznego w Polsce. Student: Wykaz uzyskanych U1. realizuje standardy i procedury obowiązujące w POZ rozpoznaje umiejętności/ efekty deficyty edukacyjne podopiecznych oraz w obszarze wydolności uczenia się opiekuńczej rodziny, UMIEJĘTNOŚCI U2. przeprowadza wywiad środowiskowy, obserwację, pomiary, badanie fizykalne, analizę dokumentacji podopiecznego, rodziny/opiekunów, U3. ocenia stan bio-psycho-społeczny podopiecznego/ rodziny stosując różne dostępne metody, interpretuje wyniki, U4. ocenia stan zdrowia na podstawie badań podmiotowych i przedmiotowych, U5. opracowuje i wdraża proces pielęgnowania oraz go dokumentuje, U6. rozpoznaje zagrożenia w stanie zdrowia, U7. identyfikuje rodzinne zagrożenia zdrowia, U8. rozpoznaje zagrożenia zdrowia w środowisku, U9. rozpoznaje system wsparcia społecznego, U10. diagnozuje sytuację zdrowotną uczniów i środowiska szkolnego, U11. rozpoznaje zapotrzebowanie, planuje i realizuje szkolną edukację zdrowotną. Zajęcia bez udziału nauczyciela 249 Student: K1. nawiązuje współpracę z zespołem POZ, K2. komunikuje się z podopiecznym, opiekunami/ rodziną, społecznością lokalną, grupami wsparcia, K3. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania, sanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K4. przestrzega zasad etyki zawodowej, K5. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, K6. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych. TEMAT LICZBA SUMA GODZIN GODZIN I. Opieka pielęgniarska nad rodziną i człowiekiem w różnych 24 120 okresach życia – realizacja zadań profilaktycznych i promocyjnych. Pielęgniarka jako doradca w sprawach zdrowia. 1. Opieka przedkoncepcyjna – zadania pielęgniarki środowiskowej /rodzinnej. 2. Metody planowania rodziny- charakterystyka. 3. Zapobieganie wypadkom w różnych środowiskach bytowania człowieka. 4. Rozpoznawanie, planowanie i prowadzenie edukacji w zakresie modyfikacji zachowań zdrowotnych jednostki, rodziny, klasy. 5. Diagnoza zagrożeń zdrowia w środowisku- raport o stanie zdrowia środowiska. 6. Udział pielęgniarki w profilaktyce i wczesnym wykrywaniu chorób. II. Opieka pielęgniarska nad rodziną i człowiekiem zdrowym, 64 chorym, niepełnosprawnym w różnych okresach życia. 1. Pomoc społeczna- wsparcie instytucjonalne w pielęgniarstwie POZ. 2. Pielęgniarka rodzinna jako partner grupy wsparcia. 3. Rodzinne czynniki ryzyka zdrowia– diagnoza. 4. Opieka pielęgniarska nad osobą niepełnosprawną (sensorycznie, fizycznie, psychicznie) i jej rodziną. 5. Opieka nad obłożnie i przewlekle chorym. Organizacja opieki długoterminowej domowej. Przygotowanie środowiska domowego do opieki nad chorym po jego powrocie ze szpitala. 6. Osoby starsze – zdrowe, chore, żyjące samotnie lub w rodzinie- jako podmiot opieki pielęgniarki POZ. 7. Opieka pielęgniarska nad dzieckiem (noworodkiem, niemowlęciem, małym dzieckiem) zdrowym i chorym w rodzinie- zadania pielęgniarki środowiskowej/ rodzinnej. 8 Opieka zdrowotna nad osobą aktywną zawodowo. Zagrożenia zdrowia w środowisku pracy. Choroba zawodowa. Zakres danych do diagnozy pielęgniarskiej w aspekcie profilaktyki i promocji zdrowia pracowników w środowiska pracy. Badania wstępne i okresowe- udział pielęgniarki. Dokumentowanie pracy pielęgniarki medycyny pracy. III. Opieka pielęgniarska w środowisku nauczania i wychowania. 32 1. Szkoła jako środowisko wpływające na potencjał zdrowotny ucznia oraz źródło zagrożeń w jego zdrowiu. Środowisko fizyczne i społeczne szkoły. 2. Pielęgniarstwo środowiska nauczania i wychowania – charakterystyka kompetencji, zadań i stanowiska pracy Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA ZAJĘĆ Zajęcia praktyczne 250 pielęgniarki sprawującej profilaktyczną opiekę nad populacją uczniów/wychowanków. 3. Szkolna edukacja zdrowotna jako zadania szkoły i pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania. 4. Problemy zdrowotne i społeczne uczniów. 5. Diagnozowanie sytuacji zdrowotnej uczniów i środowiska szkolnego. 6. Metodyka pracy pielęgniarki w szkole. 7. Standardy działań profilaktycznych realizowanych wobec dzieci i młodzieży szkolnej. 8. Współpraca pielęgniarki „szkolne” z rodzicami, gronem pedagogicznym. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: Wykaz uzyskanych W1. wykorzystuje i doskonali wiedzę i umiejętności w opiece nad umiejętności/ efekty pacjentem w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole umiejętności/ efekty terapeutycznym POZ, uczenia się U2. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści UMIEJĘTNOŚCI programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentem w okresie odbywania zajęć praktycznych w placówkach POZ. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas praktyk zawodowych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – SPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Struktura organizacyjna różnych jednostek POZ. 16 Praktyki 200 zawodowe 2. Standardy wyposażenia gabinetu pielęgniarki 16 środowiskowej/rodzinnej oraz sprzętu wykorzystywanego w pracy realizowanej na terenie miejsca nauki i zamieszkania rodziny/osoby. 3. Specyfika pracy pielęgniarki w poszczególnych poradniach 16 i przychodniach. 4. Obieg informacji o podopiecznymi jego rodzinie 16 pozyskiwanej i wykorzystywanej w obrębie podstawowej opieki zdrowotnej. 5. Współpraca członków zespołu POZ z samorządem 16 lokalnym. 6. Diagnoza społeczności lokalnej- udział pielęgniarki 16 środowiskowej/rodzinnej. 7. Pielęgniarstwo POZ jako partner w realizacji lokalnych 8 programów promocji zdrowia i profilaktyki. 8. Zasady i warunki przeprowadzania podstawowych badań 24 i pomiarów w ocenie stanu zdrowia podopiecznych- badanie dziecka, badanie osoby dorosłej. 9. Przygotowanie do wizyty w środowisku. Zasady 16 przeprowadzania wywiadu środowiskowego, obserwacji, pomiarów, analizy dokumentacji medycznej. 251 10. Praca z jednostką/rodziną- diagnozowanie, planowanie 56 działań, realizacja i ocena planu opieki pielęgniarskiej. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: - zajęcia praktyczne w placówce dydaktycznej, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Praktyki zawodowe: - praktyki zawodowe w placówkach dydaktycznych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. 1. - komputer, Rodzaj narzędzi - prezentacja multimedialna, dydaktycznych/środki - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), dydaktyczne - tablica papierowa flipchart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze, - standardy tematyczne, - procedury tematyczne, - wyposażenie gabinetu/ miejsca pracy pielęgniarki poz SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca P1 - egzamin po V semestrze Wykłady F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas Ćwiczenia realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa 252 poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego Zajęcia bez udziału ćwiczenia nauczyciela P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta F3 - zaliczenie czynności bieżących Zajęcia Praktyczne P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktykzawodowych”. F4 - zaliczenie czynności bieżących Praktyki Zawodowe P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 40 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 10 Ćwiczenia przewidziane planem 20 Zajęcia bez udziału nauczyciela zajęć dla przedmiotu 120 Zajęcia praktyczne 200 Praktyka zawodowa 40 Przygotowanie do zajęć Razem 435 14 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu LITERATURA 1. Kilańska D.(red.), Pielęgniarstwo w podstawowej opiece zdrowotnej. t.I, Literatura Wydawnictwo Makmed, Lublin 2008 podstawowa 2. Brosowska B., Mielczarek-Pankiewicz E., Pielęgniarstwo w podstawowej opiece zdrowotnej. t. II, Wydawnictwo Makmed, Lublin 2008 3. Kawczyńska-Butrym Z., Podstawy pielęgniarstwa rodzinnego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1994 4. Kawczyńska-Butrym Z., Diagnoza pielęgniarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999 5. Charzyńska-Gula M.: Edukacja zdrowotna rodziny. Poradnik dla pielęgniarki rodzinnej, Lublin 2002 6. Kawczyńska-Butrym Z., Podstawy pielęgniarstwa rodzinnego, PZWL, Warszawa 1994 7. Kawczyńska-Butrym Z., Rodzina –zdrowie –choroba, Wyd. Czelej, Lublin 2001 8. Kawczyńska-Butrym Z., Pielęgniarstwo rodzinne. Teoria i praktyka, CEM, Warszawa 1997 9. Oblacińska A., Ostręga A.(red.), Standardy i metodyka pracy pielęgniarki i higienistki szkolnej, IMiD, Warszawa 2003 10. Wybrane aktualne pozycje z czasopism krajowych i zagranicznych związane z tematyką ćwiczeń 11. Wybrane akty prawne. 1. Dobrowolska B., Milczarek- Pankiewicz E., Opieka nad zdrowiem pracowników, Literatura IMP, Łódź 1992 uzupełniająca 2. Kawczyńska-Butrym Z.(red.), Wsparcie społeczne w zdrowiu i chorobie, CMDNŚSM, Warszawa 1994 3. Kinlej M., Naturalne planowanie rodziny. Co powinien wiedzieć pracownik służby zdrowia, IMiD, Projekt UNFPA i Rządu Polskiego, Warszawa 1998 4. Woynarowska B. (red.), Profilaktyka w pediatrii. PZWL, Warszawa 2008 253 5. Domżał-Drzewicka R., Gałęziowak E., Nowoczesne metody rozpoznawania płodności. Wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Makmed, Lublin 2008. KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu DIETETYKA POP-D Kod przedmiotu 1 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu Nauki w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Polski Język wykładowy OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 30 godz. Okres (rok akademicki SEMESTR II - 30 godz. /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Forma zajęć Rok/ semestr Liczba Limit miejsc godzin w grupach RI/SII 20 Cały rok Wykłady 10 indywidualnie Zajęcia bez udziału nauczyciela Terminy i miejsce Forma zajęć Miejsce realizacji Termin realizacji odbywania zajęć Wydział Ochrony Zdrowia Według planu Wykłady i Nauk Humanistycznych studiów ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej indywidualnie Zajęcia bez udziału nauczyciela decyzji studenta Koordynator dr n. med. Renata Domżał-Drzewicka Prowadzący Forma Nazwisko i imię Telefon prowadzącego e-mail dr n. med. Renata [email protected] Wykłady Domżał-Drzewicka Tel. 23 6722213 Zajęcia bez udziału Tel/fax23 6743704 nauczyciela Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Student: pozna zasady racjonalnego żywienia dzieci i dorosłych przy uwzględnieniu Cel ogólny kompromisu fizjologicznego, kulturowego, psychologicznego, przedmiotu ekologicznego i finansowego, zasady żywienia dietetycznego w wybranych chorobach oraz rolę dietoprofilaktyki w przeciwdziałaniu tzw. chorobom cywilizacyjnym, 254 Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Wymagania wstępne prac pisemnych Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student : C1. zna fizjologiczne zapotrzebowanie dzieci, młodzieży, osób dorosłych, kobiet w ciąży i karmiących na energię i składniki odżywcze (białko, tłuszcze, węglowodany, składniki mineralne, witaminy, błonnik pokarmowy), C2. omawia zasady leczenia żywienia (żywienie dojelitowe i pozajelitowe), jak również zasady żywienia w wybranych chorobach, C3. posiada umiejętności rozpoznania i prowadzenia edukacji żywieniowej, C4. rozumie zakres udziału pielęgniarki w leczeniu żywieniowym, C5. umie opracować i przeprowadzić wywiad żywieniowy umożliwiający ocenę błędów w żywieniu, C6. posiada umiejętności dokonania oceny stanu odżywienia z wykorzystaniem metod antropometrycznych i biochemicznych, C7. dostrzega indywidualizm pacjenta, C8. wdraża zasady etyki zawodowej. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy anatomii i fizjologii człowieka, biochemii i biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Student: W1. definiuje zapotrzebowanie (ilościowe i jakościowe) organizmu na składniki pokarmowe niezbędne do utrzymania życia w warunkach zdrowia i choroby, W2. wymienia zasady żywienia osób zdrowych w różnym wieku i charakteryzuje istotę żywienia dojelitowego i pozajelitowego, W3. zna zasady profilaktyki i leczenia dietetycznego oraz powikłań dietoterapii. Student: U1. pomaga choremu w jedzeniu, wydalaniu, poruszaniu się i dbaniu o higienę osobistą, U2. wykorzystuje różne techniki karmienia pacjenta, U3. ocenia stan odżywienia organizmu z wykorzystaniem metod antropometrycznych, biochemicznych i badania podmiotowego, U4. prowadzi poradnictwo w zakresie żywienia dorosłych oraz dzieci zdrowych, U5. stosuje wybrane diety terapeutyczne w otyłości, niedożywieniu, cukrzycy, hyperlipidemii, nadciśnieniu tętniczym, chorobach serca i naczyń krwionośnych, trzustki i wątroby. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu, EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Student: W1. charakteryzuje składniki odżywcze i ich znaczenie w organizmie, W2. omawia normy żywienia i wyżywienia, W3. wymienia ilościowe i jakościowe błędy Polaków, W4. charakteryzuje zasady planowania i oceny żywienia różnych grup ludności oraz zasady planowania i układania jadłospisów dla osób zdrowych, W5. wymienia zasady oceny stanu odżywienia, 255 W6. omawia i charakteryzuje diety, W7. wyjaśnia konsekwencje niedożywienia, W8. odróżnia zasady żywienia człowieka w różnych stanach chorobowych. Student: Wykaz uzyskanych U1. przeprowadza ocenę stanu odżywienia oraz jadłospisu, umiejętności/ efekty U2. planuje jadłospisy dla osób zdrowych, uczenia się U3. rozpoznaje przyczyny ilościowych i jakościowych błędów UMIEJĘTNOŚCI żywieniowych, U4. rozpoznaje, planuje i przeprowadza edukację żywieniową, U5. planuje dietę leczniczą w podstawowych jednostkach chorobowych, U6. monitoruje chorego żywionego dojelitowe i parenteralne, U7. opracowuje wywiad żywieniowy. Wykaz uzyskanych Student: K1. wykazuje postawę otwartości w kontaktach interpersonalnych, umiejętności/ efekty K2. uwzględnia indywidualne potrzeby pacjenta, uczenia się – K3. wykazuje zainteresowanie rozwojem zawodowym, KOMPETENCJE K4. przestrzega zasad określonych w standardach i procedurach żywienia SPOLECZNE człowieka zdrowego i chorego. TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 WYKŁADY 1. Procesy energetyczne i gospodarka wodna w organizmie. 20 Składniki odżywcze i ich znaczenie w organizmie. 2. Normy żywienia i wyżywienia. Zróżnicowanie diet dzieci 2 i dorosłych. 3. Ilościowe i jakościowe błędy żywieniowe Polaków. 2 4. Zasady planowania i oceny żywienia różnych grup ludności. 2 Zasady planowania i układania jadłospisów dla osób zdrowych. 5. Zasady oceny stanu odżywienia. 1 6. Klasyfikacja i charakterystyka diet. 1 7. Niedożywienie i jego zdrowotne następstwa. 2 8. Postępowanie dietetyczne jako część terapii. 2 9. Żywienie człowieka w różnych stanach chorobowych 2 (choroby układu krążenia, choroby metaboliczne, choroby przewodu pokarmowego, choroby układu moczowego, żywienie chorych ze zwiększonym katabolizmem). 10. Leczenie żywieniowe – dojelitowe i parenteralne 2 u dorosłych i dzieci. Monitorowanie chorego żywionego dojelitowe i parenteralne. 11. Zasady edukacji żywieniowej. Udział pielęgniarki 2 w leczeniu żywieniowym. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu umiejętności/ efekty wykorzystując najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej umiejętności/ efekty w formie samodzielnej pracy. uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą. umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się 256 poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Opracowanie wywiadu żywieniowego umożliwiającego 4 Zajęcia 10 ocenę błędów w żywieniu pacjenta oraz postępowania dla bez udziału określenia stanu odżywienia pacjenta. Ocena jadłospisów – nauczyciela jakościowa i ilościowa. 2. Układanie, ocena i korygowanie ułożonych jadłospisów dla 3 osób zdrowych i chorych z cukrzycą, otyłością, nadciśnieniem, zaburzeniami gospodarki lipidowej, z chorobami przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki, nerek. 3. Żywienie dojelitowe w domu pacjenta. 3 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. - komputer, Rodzaj narzędzi - prezentacja multimedialna, dydaktycznych/środki - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), dydaktyczne - tablica papierowa flipchart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca P1 - zaliczenie z oceną po II semestrze Wykłady F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego Zajęcia bez udziału ćwiczenia nauczyciela P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 20 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 10 Zajęcia bez udziału nauczyciela przewidziane planem 10 Przygotowanie do zajęć zajęć dla przedmiotu Razem 40 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 LITERATURA 1. Ciborowska M., Rudnicka A.: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego Literatura człowieka. PZWL, Warszawa 2010 podstawowa 2. Bułhak-Jachymczyk B., Jarosz M.: Normy żywienia człowieka Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. PZWL, Warszawa 2008 3. Szczygieł B.(red.), Niedożywienie związane z chorobą. PZWL, Warszawa 2011 257 Literatura uzupełniająca 4. Jarosz M., Kłosiewicz-Latoszek L., Charzewska J., Białkowska M.: Diagnozowanie zaburzeń stanu odżywienia w praktyce lekarskiej i pielęgniarskiej. IŻiŻ, W-wa 2010 5. Jarosz M.(red.), Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia. IŻiŻ, Warszawa 2008. 1.Matras P., Bartoszewska L., Rudzki S.: Leczenie żywieniowe. Procedury. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2011 2. Iwanow K., Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B.,Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. PZWL, Warszawa 2011 3.Przygoda B., Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. PZWL, Warszawa 2005 4.Artykuły w czasopismach naukowych KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany Licencjat pielęgniarstwa przez studenta Nazwa przedmiotu BADANIE FIZYKALNE Kod przedmiotu POP-BF 3 Punkty ECTS Nauki w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej Rodzaj przedmiotu Obowiązkowy Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Polski Język wykładowy OGÓŁEM LICZBA GODZIN - 45 godz. Okres (rok akademicki SEMESTR II – 45 godz. /semestr) Typ zajęć/liczba godzin Forma zajęć Rok/ Liczba godzin Limit miejsc semestr w grupach RI/SII 30 30 Ćwiczenia 15 indywidualnie Zajęcia bez udziału nauczyciela Terminy i miejsce Forma zajęć Miejsce realizacji Termin odbywania zajęć realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Według planu Ćwiczenia i Nauk Humanistycznych studiów ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej indywidualnie Zajęcia bez decyzji studenta udziału nauczyciela Koordynator Mgr Maria Kołtun Prowadzący Forma Nazwisko i imię Telefon prowadzącego e-mail 258 Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany mgr Maria Kołtun jolakoltun@wp. Ćwiczenia mgr Agnieszka Bukowska pl Zajęcia bez agnieszkabukow udziału ska [email protected] nauczyciela Student ma prawo do dwóch egzaminów poprawkowych CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Wymagania wstępneprace pisemne Student: będzie wyposażony studenta w niezbędną wiedzę z zakresu wywiadu i oceny stanu zdrowia pacjenta. Student : C1. przeprowadzi wywiad, badanie przedmiotowe C2. opanuje umiejętności niezbędne do interpretacji uzyskanych wyników badania fizykalnego. WYMAGANIA WSTĘPNE Wiedza z zakresu anatomii i fizjologii człowieka. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student: W1. omawia badanie podmiotowe ogólne i szczegółowe, zasady jego prowadzenia i dokumentowania, W2. charakteryzuje techniki badania fizykalnego i kompleksowego badania fizykalnego pacjenta dla potrzeb opieki pielęgniarskiej, W3. określa znaczenie wyników badania podmiotowego i przedmiotowego w formułowaniu oceny stanu zdrowia pacjenta dla potrzeb opieki pielęgniarskiej. Student : U1. przeprowadza badanie podmiotowe pacjenta, analizuje i interpretuje wyniki dla potrzeb diagnozy pielęgniarskiej i jej dokumentowania, U2. rozpoznaje i interpretuje podstawowe odrębności w badaniu noworodka, niemowlęcia, osoby dorosłej i w wieku geriatrycznym; U3. wykorzystuje techniki badania fizykalnego do oceny fizjologicznych funkcji skóry, zmysłów, głowy, klatki piersiowej, w tym układu sercowonaczyniowego, układu oddechowego, gruczołów piersiowych, jamy brzusznej, narządów płciowych, obwodowego układu krążenia, układu mięśniowo-szkieletowego i układu nerwowego, U4. dokumentuje wyniki badania fizykalnego i ich wykorzystywanie w zakresie oceny stanu zdrowia pacjenta, U5. wykonuje badanie fizykalne umożliwiające wczesne wykrywanie chorób sutka i uczy pacjentów samobadania piersi. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu, K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. charakteryzuje podstawowe zasady i prawidłowość prowadzenia umiejętności/ efekty badania podmiotowego i przedmiotowego pacjenta, uczenia się – WIEDZA W2. definiuje istotę działań podejmowanych w ramach badania fizykalnego, W3. wyjaśnia związek pielęgniarstwa z badaniem fizykalnym. 259 Student: U1. przeprowadza całościowe badanie pacjenta z uwzględnieniem właściwych metod, technik i kolejności poszczególnych elementów badania oraz interpretuje uzyskane wyniki badania i dokumentuje je, U2. wykona wybrane elementy badania fizykalnego, U3. gromadzi informacje o pacjencie, zanalizuje zebrane dane, ustala cele i plan opieki wdrażając dane badania fizykalnego, U4. wybierze dane z wywiadu i badania fizykalnego istotne dla określenia problemów pielęgnacyjnych pacjenta i zaplanowania opieki pielęgniarskiej, U5. oceni zmieniający się stan zdrowia chorego w zakresie niezbędnym do modyfikacji planu i postępowania pielęgniarskiego. Student: Wykaz uzyskanych K1. zapewnia warunki intymności i przejawia postawę indywidualnego umiejętności/ efekty podejścia do pacjenta w trakcie prowadzenia badania. uczenia się – K2. przestrzega praw pacjenta, KOMPETENCJE K3. rzetelnie, dokładnie z odpowiedzialnością i zrozumieniem przeprowadza SPOŁECZNE wywiad i prowadzi badanie fizykalne pacjenta, K4. zachowuje tajemnicę zawodową, K5. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową, K6. współpracuje w zespole z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1 ĆWICZENIA 1. Wprowadzenie do problematyki badań fizykalnych. 30 2. Metody badania fizykalnego. 1 3. Badanie przedmiotowe i podmiotowe osób dorosłych. 3 4. Ocena stanu ogólnego i psychicznego. 3 5. Ocena skóry i jej wytworów. 1 6. Badanie i ocena głowy i szyi. 2 7. Badanie klatki piersiowej: płuc, gruczołów piersiowych 3 i serca. 8. Ocena układu krążenia: centralnego i obwodowego. 3 9. Ocena jamy brzusznej i jej narządów. 3 10.Ocena układu ruchu: mięśniowo- szkieletowego. 3 11.Ocena układu neurologicznego. 3 12.Ocena narządów zmysłów. 2 13.Weryfikacja wyników badania fizykalnego i podmiotowego. 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu badania fizykalnego – umiejętności/ efekty wykorzystując najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1.nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej umiejętności/ efekty w formie samodzielnej pracy. uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI 260 FORMA ZAJĘĆ Zajęcia bez udziału nauczyciela TEMAT LICZBA SUMA GODZIN GODZIN 10 15 1. Działania w zakresie wykonywania podstawowych pomiarów funkcji życiowych służących ocenie stanu pacjenta. 2. Analiza sytuacji zdrowotnej pacjenta na podstawie 3 zgromadzonych informacji. 3. Badanie własnego tętna na tętnicy szyjnej, udowej, 1 ramiennej, podkolanowej. 4. Badanie tętna ,oddechu i ciśnienia tętniczego krwi w stanie 1 spoczynku i po wysiłku – analiza porównawcza wyników. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, dydaktycznych/metoda - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. Rodzaj narzędzi komputer, dydaktycznych/środki prezentacja multimedialna, dydaktyczne sprzęt multimedialny (telewizor, kasety dvd), tablica papierowa fliphart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze, procedury tematyczne, fantomy tematyczne, modele tematyczne. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca P1 - zaliczenie z oceną po II semestrze Ćwiczenia F1 – zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 – jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze . F2 – zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego Zajęcia bez udziału ćwiczenia; nauczyciela P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta. 261 OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30 Godziny pracy Ćwiczenia studenta w uczelni 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela przewidziane planem 55 Przygotowanie do zajęć zajęć dla przedmiotu 100 Razem Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 3 LITERATURA 1. Bates B., Bickley L ., Hoekelman R(red), Wywiad i badanie fizykalne. Springer. Literatura PWN Warszawa 1997 podstawowa 2. Ciechaniewicz W. (red): Pielęgniarstwo. Ćwiczenia, PZWL, Warszawa 2002 3. Dacre J., Kopełman P.(red), Badanie kliniczne, PZWL, Warszawa 2004 4. Dyk D. (red) , Badanie fizykalne w pielęgniarstwie, PZWL, Warszawa 2010 5. Epstein O., Perkin G.D. (red), Badania kliniczne. Wyd. Czelej, Lublin 2001 6. Gołąb B.,Traczyk W.Z.(red), Anatomia i fizjologia człowieka, PZWL, Warszawa 2002 7. Kasety video: Badanie fizykalne 8. Kokot F.(red), Choroby wewnętrzne , PZWL, Warszawa 2005 9. Krajewska- Kułak E.,Szczepański M.(red), Badanie fizykalne w praktyce pielęgniarek i położnych. Wyd. Czelej, Lublin 2008 10. Obuchowicz A. (red), Badanie podmiotowe w pediatrii, PZWL, Warszawa 2007 10. Tatoń J., Czech A. (red), Ogólna diagnostyka internistyczna. PZWL, Warszawa 1991 11. Zahradniczek K. (red), Pielęgniarstwo. Podręcznik dla studiów medycznych, PZWL, Warszawa 2005 1. Gołąb B., Traczyk Z. (red):, Anatomia i fizjologia człowieka, PZWL Wyd.IV, Literatura Warszawa 2002 uzupełniająca 2. Krisman M. A. – Scott, Elizabeth _unt, Witek M., materiały szkoleniowe – Ocena stanu zdrowia i badanie fizykalne, Warszawa 1999,CKPPiP Zakopane 2001 3. Rowiński W. , Dziak A. (red),Chirurgia dla pielęgniarek, Wyd. IV, PZWL, Warszawa 2002 4. Ślusarska B., Zarzycka D., Zachradniczek K.(red.): Podstawy pielęgniarstwa. Tom I, II. Wyd. Czelej, Lublin 2004 5. Zahradniczek K. (red), Wprowadzenie do pielęgniarstwa, Wyd. III, PZWL, Warszawa 1999 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu BADANIA NAUKOWE W PIELĘGNIARSTWIE POP-BNwP Kod przedmiotu 3 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu 262 Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć Koordynator Prowadzący Nauki w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 80 godz. SEMESTR IV – 30 godz. SEMESTR V – 25 godz. SEMESTR VI – 25 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RII/SIV 30 Wykłady RIII/SV 50 Seminaria RIII/SVI Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych Seminaria ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Limit miejsc w grupach Cały rok 30 osób Termin realizacji Według planu studiów Dr n. med. Renata Domżał-Drzewicka Forma Nazwisko i imię prowadzącego Wykłady Dr n. med. Renata DomżałDrzewicka Telefon e-mail 23 672 22 13 23 674 37 04 [email protected] 23 672 22 13 23 674 37 04 Dr n. hum. Zofia Kostrzanowska Dr n. hum. Małgorzata Marcysiak Dr n. hum. Bożena Ostrowska Dr n. med. Grzegorz Staśkiewicz Dr n. med. Ewa Wiśniewska Student ma prawo do zdawania dwóch zaliczeń poprawkowych. Seminaria Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany - CELE PRZEDMIOTU Student: pozna podstawowe badania naukowe w pielęgniarstwie i dziedzinach pokrewnych, będzie się posługiwał samodzielnie i krytycznie piśmiennictwem specjalistycznym, opracowaniami naukowymi oraz będzie przygotowany do wykonania projektu badawczego zgodnie z procedurą badawczą. Pełny opis kursu/ Student : C1. zna i rozumie etapy procesu badawczego, Cele dydaktyczne C2. opanował podstawowe technik pracy umysłowej i badawczej, wynikające z realizacji C3. przygotowuje materiał badawczy do publikacji, przedmiotu C4. zna i przestrzega zasad dobrej praktyki w nauce, C5. zna założenia prawa autorskiego. WYMAGANIA WSTĘPNE Wiedza z zakresu szkoły ponadgimnazjalnej; Wymagania wstępne EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT W1. definiuje przedmiot, cel, obszar badań oraz paradygmatów Wykaz uzyskanych pielęgniarstwa, umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA W2. charakteryzuje etapy procesu badawczego, W3. opisuje metody i techniki badań, W4. określa zasady interpretowania danych empirycznych i wnioskowania, W5. za podstawowe przepisy z zakresu prawa autorskiego Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu 263 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE i ochrony własności intelektualnej, W6. Określa znaczenie etyki w badaniach naukowych. Student : U1. uczestniczy w realizacji projektu badawczego U2. krytycznie analizuje publikowane wyniki badań naukowych U3. wykorzystuje wyniki badań naukowych w zapewnianiu wysokiej jakości opieki nad pacjentem U4. uczestniczy w kształceniu zawodowym studentów, U5. opracowuje i realizuje własne projekty badawcze w ramach badań o charakterze jakościowym U6. analizuje i opracowuje raporty z badań naukowych (np. artykuły naukowe) U7. postępuje zgodnie z zasadami etyki badań naukowych i ochrony własności intelektualnej Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu K2. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. charakteryzuje kierunki badań w pielęgniarstwie, W2. wyjaśnia metodologiczne podstawy badań naukowych, W3. wymienia i wyjaśnia etapy postępowania badawczego, W4. charakteryzuje źródła informacji naukowej, W5. opisuje metody, techniki i narzędzia badawcze stosowane w pielęgniarstwie, W6. wyjaśnia zasady opracowania materiału badawczego, W7. charakteryzuje zasady dobrej praktyki w badaniach naukowych. Student: Wykaz uzyskanych U1. opracowuje strukturę koncepcji badań, umiejętności/ efekty U2. sporządza piśmiennictwa do opracowań naukowych, uczenia się U3. określa zbiorowość statystyczną i dobór próby, UMIEJĘTNOŚCI U4. dokonuje wyboru metod, technik i narzędzi badawczych, U5. określa przedmiot, cele, problemy, U6. określa zmienne, wskaźniki pomiaru oraz hipotezy badawcze, U7. wyciąga wnioski z zebranego materiału badawczego, U8. dokumentuje proces badawczy. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu badań naukowych, umiejętności/ efekty K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, uczenia się – K3. krytycznie ocenia swoją pracę, KOMPETENCJE K4. rozumie potrzebę rozwoju naukowego w pielęgniarstwie, SPOLECZNE K5. ma przekonanie o wadze zachowań etycznych w nauce. TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 3 WYKŁADY 1. Kierunki rozwoju badań naukowych w pielęgniarstwie. 30 2. Metodologiczne podstawy badań naukowych. Cel i metoda 5 poznania naukowego. 3. Etapy postępowania badawczego. 3 4. Źródła informacji naukowej, sporządzanie piśmiennictwa 3 do opracowań naukowych. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA 264 5. Metody, techniki i narzędzia badawcze. 7 6. Zasady opracowywania materiału badawczego. 5 7. Etyka w badaniach naukowych (dobra praktyka badań 2 naukowych). 8. Prawo autorskie. Ochrona własności intelektualnej. 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA SEMINARIA Student: Wykaz uzyskanych W1. wymienia i charakteryzuje etapy procesu badawczego, umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA W2. ma uporządkowaną wiedzę na temat gromadzenia materiału badawczego, W3. zna kryteria oceny pacy licencjackiej, W4. ma elementarną wiedzę na temat opracowania materiału badawczego. Student: Wykaz uzyskanych U1. formułuje przedmiot, cel badań, problemy badawcze i potrafi w sposób umiejętności/ efekty praktyczny usytuować je w kontekście teorii pielęgniarstwa, uczenia się – U2. posiada umiejętność tworzenia hipotez badawczych, określania UMIEJĘTNOŚCI zmiennych i wskaźników, U3. potrafi ocenić i dobrać metody, techniki i narzędzia badawcze, U4. potrafi zaplanować i zorganizować proces badawczy, U5. opracowuje materiał badawczy. Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje kreatywność w procesie badawczym, umiejętności/ efekty K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, uczenia się – K3. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w procesie KOMPETENCJE badawczym, SPOŁECZNE K4. jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach naukowych , K5. krytycznie ocenia swoją pracę. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 15 SEMINARIA 1. Formułowanie przedmiotu, celu badań, problemów 50 badawczych i ich usytuowanie w kontekście teorii pielęgniarstwa. Hipotezy badawcze, zmienne i wskaźniki pomiaru. 2. Metody badań mające zastosowanie w pielęgniarstwie. 15 Techniki i narzędzia badawcze – praktyczne zastosowanie. 3. Organizacja badań i opracowywanie zebranego materiału. 10 Zasady wnioskowania badawczego. 4. Konsultacje opracowań i projektów badawczych. Kryteria 10 oceny pracy licencjackiej. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Seminaria: - metoda programowana z użyciem komputera, - zadania problemowe, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. - komputer, Rodzaj narzędzi - prezentacja multimedialna, dydaktycznych/środki 265 dydaktyczne - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), - tablica papierowa flipchart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Seminaria P1 - zaliczenie z oceną po IV semestrze P1 - zaliczenie z oceną po V i VI semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji seminariów. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w seminariach. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 50 Seminaria przewidziane planem 30 Przygotowanie do zajęć zajęć dla przedmiotu Razem 110 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 3 LITERATURA 1. Lenartowicz H., Kózka M., Metodologia badań w pielęgniarstwie. Podręcznik Literatura dla studentów medycznych. PZWL, Warszawa 2010 podstawowa 2. Brzeziński J., Elementy metodologii badań pedagogicznych. PWN, Warszawa 2011 3. Pilch T., Metody badań pedagogicznych. PWN, Warszawa 1999 4. Łobocki M., Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Impuls, Kraków 2007 5. Nowak S., Metodologia badań społecznych. PWN, Warszawa 2011 6. Wrońska I., Zarys problematyki badawczej pielęgniarek środowiskowo/ rodzinnych. Kawczyńska –Butrym Z. (red.): Pielęgniarstwo rodzinne. Teoria i praktyka. CEM, Warszawa 1997 1. Kostrzanowska Z., Zarys problematyki badawczej w kształceniu pielęgniarek. Literatura w: Wrońska I. (red.) Uniwersyteckie kształcenie pielęgniarek z doświadczeń uzupełniająca polsko-szwedzkich. Lublin, Goteborg 1998 2. Dutkiewicz W.,Praca magisterska. Przewodnik metodyczny dla studentów pedagogiki. Kielce 2001 3. Jędrychowski W., Zasady planowania i prowadzenia badań naukowych w medycynie. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2004 266 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU Jednostka realizująca OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Licencjat pielęgniarstwa Terminy i miejsce odbywania zajęć Koordynator Prowadzący Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Studia stacjonarne ZAKAŻENIA SZPITALNE POP-ZS 1 Fakultatywny Nauki w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 30 godz. SEMESTR I – 30 godz. Forma zajęć Rok I / Liczba semestr I godzin RISI 15 Ćwiczenia 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Ćwiczenia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia decyzji studenta bez udziału nauczyciela - Limit miejsc w grupach 30 indywidualnie Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie mgr Maria Kołtun Forma Nazwisko i imię prowadzącego mgr Maria Kołtun Telefon e-mail [email protected] Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Student ma prawo do zdawania dwóch zaliczeń poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Student: będzie posiadał wiedzę z zakresu zakażeń szpitalnych oraz metod zapobiegania im. Student : C1. posiądzie umiejętność rozpoznawania i zapobiegania zakażeniom szpitalnym w pracy zawodowej pielęgniarki C2. ochroni zdrowie własne pacjentów. 267 Wymagania wstępne prac pisemnych WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy biologii, chemii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student : W1.definiuje zakażenia szpitalne, z uwzględnieniem źródeł i rezerwuaru drobnoustrojów w środowisku szpitalnym, dróg szerzenia, zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych, W2. wyjaśnia sposoby kontroli szerzenia się, zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych, w tym mikroflory środowiska szpitalnego, W3. wyjaśnia mechanizm i sposoby postępowania w zakażeniu krwi, zakażeniu ogólnoustrojowym, szpitalnym zapaleniu płuc, zakażeniu dróg moczowych i zakażeniu grzybiczym, W4. analizuje zagrożenia epidemiologiczne w skupiskach ludzi, takich jak szkoły, przedszkola, uczelnie, szpitale, koncerty, koszary wojskowe. Student : U1. wdraża standardy postępowania zapobiegającego zakażeniom szpitalnym i zakażeniom w innych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego, U2. prowadzi ocenę i izoluje chorych potencjalnie zakażonych lub chorych zakaźnie, U3. bezpiecznie stosuje środki dezynfekcyjne i segreguje odpady medyczne. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu, K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student: W1. wymienia podstawowe pojęcia i definicje związane z problematyką zakażeń szpitalnych, W2. opisuje przyczyny szerzenia się zakażeń szpitalnych, W3. definiuje zasady i metody zapobiegania zakażeniom szpitalnym, W4. rozumie związki przyczynowo-skutkowe między nie przestrzeganiem zasad higieny szpitalnej a powstaniem zakażenia szpitalnego, W3. omawia zakażenia łożyska krwi, W4. charakteryzuje szpitalne zapalenie płuc i dolnych dróg oddechowych, W5. zapobiega zakażeniom dróg moczowych, W6. definiuje zakażenia szpitalne w intensywnej terapii i w oddziałach zabiegowych, W7. omawia monitorowanie i rejestrację zakażeń szpitalnych. Student: U1. planuje elementy postępowania w przypadku stwierdzenia zakażenia szpitalnego, U2. przedstawia postępowanie z odpadami szpitalnymi, U3. charakteryzuje zasady pobierania materiału do badań bakteriologicznych, U4. stosuje procedury zabezpieczające szerzeniu się zakażeń szpitalnych. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu zakażeń szpitalnych, K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, K3. krytycznie ocenia swoją pracę. 268 FORMA ZAJĘĆ ĆWICZENIA TEMAT LICZBA GODZIN 1 SUMA GODZIN 15 Wprowadzenie do problematyki zakażeń szpitalnych. Epidemiologia zakażeń szpitalnych. Drogi szerzenia się zakażeń szpitalnych. 2 Zasady zapobiegania zakażeniom szpitalnym. Sposoby nadzoru nad zakażeniami w szpitalnictwie. 2 Kontrola zakażeń szpitalnych. Organizacja zespołów .Szpitalny zespół do spraw zakażeń 2 szpitalnych. 8. Dezynfekcja jako element zapobiegania zakażeniom 2 szpitalnym. 9. Sterylizacja i kontrola sterylizacji jako element zwalczania 1 zakażeń szpitalnych. 10. Zakażenia łożyska krwi. 1 11. Szpitalne zapalenie płuc i dolnych dróg oddechowych. 1 12. Zakażenia dróg moczowych . 1 13. Zakażenia szpitalne w intensywnej terapii i na oddziałach zabiegowych. 14. Monitorowanie, rejestracja zakażeń szpitalnych, programy 2 komputerowe. 15. Badanie pacjenta przyjętego na oddział. Zasady pobierania materiału do badań bakteriologicznych. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu zakażeń szpitalnych umiejętności/ efekty wykorzystując najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej umiejętności/ efekty w formie samodzielnej pracy. uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą i poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Zakażenia szpitalne wywołane wirusem zapalenia wątroby. 3 Zajęcia bez 15 2. Postępowanie z pacjentem zarażonym wirusem HIV. udziału nauczyciela 3. Postępowanie po ekspozycji zawodowej. 3 4. Antybiotykoterapia w zakażeniach szpitalnych. 5. Komputerowe programy rejestracji zakażeń szpitalnych. 3 6. Zakażenia układu moczowego, oddechowego, pokarmowego, nerwowego. 7. Zakażenia ran operacyjnych. 3 8. Zakażenia u chorych po wszczepieniu endoprotez. 9. Zakażenia u chorych onkologicznych. 3 10. Bakteriemia i wstrząs septyczny. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, dydaktycznych/metoda - studium przypadku, 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 269 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. komputer, prezentacja multimedialna, sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa flipchart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze, standardy tematyczne, procedury tematyczne. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Ćwiczenia P1 - zaliczenie z oceną po I semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas ćwiczeń F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach P2 - jedno kolokwium po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane nie później niż na ostatnich ćwiczeniach. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia Zajęcia bez udziału P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez nauczyciela studenta OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 15 Godziny pracy Ćwiczenia studenta w uczelni 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela przewidziane planem 13 Przygotowanie do zajęć zajęć dla przedmiotu Razem 43 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 LITERATURA 1. Anusz Z.(red.), Mikrobiologia i parazytologia lekarska, PZWL, Warszawa 2008 Literatura podstawowa 2. Anusz Z. (red.), Podstawy epidemiologii i kliniki chorób zakaźnych, PZWL, Warszawa 2006 3. Dzierżanowski D., Jeliaszewicz J.(red.), Zakażenia Szpitalne, a-medica, Bielsko-Biała 2005 4. Krzywicka A. (red.), Dezynfekcja szpitalna, PZWL, Warszawa 2005 5. Lenartowicz H., Szeloch Z. (red), Podstawy organizacji i kierowania dla pielęgniarek, PZWL, Warszawa 2004 6. Zbiór rekomendacji i procedur dla polskich szpitali: Praktyczne zasady kontroli zakażeń szpitalnych, Warszawa 2010 1. Ciechaniewicz W. (red.), Pielęgniarstwo Ćwiczenia ,T. 1 i 2, PZWL, Warszawa 2006 Literatura uzupełniająca 2. Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K. (red.), Podstawy pielęgniarstwa, Czelej, Lublin 2004 3. Zahradniczek K.(red.), Wprowadzenie do pielęgniarstwa, Podręcznik dla szkół medycznych, PZWL, Warszawa 2004 270 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 30 godz. SEMESTR I – 30 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba Limit miejsc semestr godzin w grupach RI/SI 30 30 Ćwiczenia Forma zajęć Miejsce realizacji Termin realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Według planu studiów Ćwiczenia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Terminy i miejsce odbywania zajęć mgr Kazimiera Podgórska Koordynator Prowadzący Forma Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Wymagania wstępne prac pisemnych JĘZYK MIGOWY POP-JM 1 Fakultatywny Nauki w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej Kod przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa Nazwisko i imię prowadzącego mgr Kazimiera Podgórska Telefon e-mail Tel./fax 23 672 22 13 Ćwiczenia Tel. 23 674 37 04 Student ma prawo do zdawania dwóch zaliczeń poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Student: będzie znał problematykę niepełnosprawności osób niesłyszących, zasady polskiego języka migowego oraz systemu językowo – migowego. Student: C1. posiądzie wiedzę w zakresie wpływu głuchoty na mowę, C2. wymieni podstawowe problemy osób niesłyszących, C3. operuje znakami polskiego języka migowego w zakresie przewidzianym programem. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy anatomii i fizjologii człowieka. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty Student: W1. zna i rozumie terminologię związaną z wadą słuchu, 271 uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI W2. zna pojęcia dotyczące zagadnienia języka migowego, W3. posiada przygotowanie do dalszego kształcenia w zakresie komunikacji z osobami z wadami słuchu, W4. zna reguły zachowań towarzyskich wśród osób niesłyszanych, Student: U1. nawiązuje kontakt z osobą słabo słyszącą i niesłyszącą, U2. posługuje się znakami języka migowego w opiece nad pacjentem głuchoniemym w celu przygotowania do świadomego uczestnictwa w procedurach medyczno-opiekuńczych, U3. posługuje się językiem migowym w zakresie terminologii sytuacyjnej: udzielanie pierwszej pomocy, przekazywanie informacji rodzinie. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu, K2. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych, K3. przestrzega praw pacjenta, K4. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: W1. wyjaśnia przyczyny zaburzeń słuchu i mowy w kontekście porozumiewania się i rozumie znaczenie wczesnego ich wykrywania, W2. rozróżnia sposoby i środki komunikowania się osób z uszkodzeniem słuchu, W3. rozpoznaje znaki daktylograficzne: statyczne, dynamiczne, liczbowe i idiograficzne w zakresie gromadzenia informacji o sytuacji zdrowotnej pacjenta, W4. zna zasady komunikacji z pacjentem niesłyszącym. Student: U1. umie posługiwać się polskim językiem palcowym oraz znakami liczebników głównych, U2. operuje znakami pojęciowymi języka migowego oraz technikę ich stosowania i odczytywania. U3. wie jak nawiązać podstawową komunikacje z osobą niesłyszącą lub słabo słyszącą, U4. umie posłużyć się polskim alfabetem palcowym oraz liczebnikami, U5. umie odczytywać komunikaty wyrażone w PJM. Student: K1. szanuje osoby niepełnosprawne, K2. umie integrować i kształtować pozytywne postawy społeczne wobec osób z wadami słuchu. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT ZAJĘĆ ĆWICZENIA 1. Terminologia i dane liczbowe o osobach z uszkodzonym słuchem. 2. Przyczyny i rodzaje uszkodzeń słuchu, budowa narządu słuchu. 3. „Czym jest język migowy” środki komunikowania się z osobami z wadą słuchu. 4. Jak posługiwać się językiem migowym – wskazówki praktyczne. 272 LICZBA GODZIN 1 2 1 1 SUMA GODZIN 30 5. Znaki daktylograficzne- statyczne i dynamiczne oraz polskich 3 liter i diagrafów. 6. Znaki pojęć liczbowych w zakresie do miliona. 2 7. Pojęcia związane z „ja „ jako osoba, miejscem zamieszkania, 4 rodziną. 8. Pojęcia związane z czynnościami życia codziennego – posiłki, 6 w toalecie, czynności związane z ubieraniem się, nazwy miesięcy i dni tygodnia. 9. Pojęcia związane ze zdrowiem, u lekarza, pobyt w szpitalu, 10 wykupienie leków, wykonanie badań. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Ćwiczenia : dydaktycznych/metoda metoda programowana z użyciem komputera pokaz na fantomie i modelu film metoda manualna- pokaz i ćwiczenie znaków Rodzaj narzędzi komputer dydaktycznych/środki sprzęt multimedialny(telewizor, kasety, DVD) dydaktyczne grafoskop foliogramy plansze SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca P1 - zaliczenie z oceną po I semestrze Ćwiczenia F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30 Godziny pracy Ćwiczenia studenta w uczelni 20 Przygotowanie do zajęć przewidziane planem Razem 50 zajęć dla przedmiotu Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiot 1 LITERATURA 1. Figiel A., Głusi i język migowy – spór o język i kulturę, [w:] „Kultura Literatura i Społeczeństwo”, tom LIII, nr 1, 2009 podstawowa 2. Grzesiak I. (red.), Język migowy we współczesnym szkolnictwie na świecie i w Polsce. Materiały z Sympozjum Naukowego w Malborku 31.03.2007 r., Wyd. Stanisław Sumowski, Malbork 2007 3. Grzesiak I. (red.), Minirozmówki migowo (PJM)- polskie, polsko-migowe (PJM) ze słowniczkiem, Wydawnictwo Fundacja Na Rzecz Osób Głuchych i Języka Migowego, Stowarzyszenie Rehabilitacji i Pomocy Osobom z Wadą Słuchu, Olsztyn 2008 273 Literatura uzupełniająca 4. Grzesiak I., Strukturalna klasyfikacja i systematyzacja znaków Polskiego Języka Migowego dla potrzeb eksykografii dwujęzycznej, Wydawnictwo Fundacja Na Rzecz Osób Głuchych i Języka Migowego, Olsztyn 2007 5. Hendzel J., K., Słownik polskiego języka miganego, Wyd. „RAKIEL”, Olsztyn 2006 6. Hoffman B., Surdopedagogika w teorii i praktyce, Wyd. WSP PTWP, Warszawa 2001 7. Kosiba O., Grenda P., Leksykon Języka Migowego, Silentium, Bogatynia 2011 8. Perlin J., Szczepankowski Bogdan, Polski Język Migowy. Opis lingwistyczny, WSiP, Warszawa 1992 9. Pietrzak W., Język migany w szkole cz. 2, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992 10. Pluto-Kowalska M., Kowalski M., Pomigaj mi mamo – język migowy dla rodziców, Wyd. Marek Więckowski, Łódź 2007 11. Prałat-Pyrzewicz I., Bajewska J., Język migany w szkole cz. 3, WSiP, Warszawa 1994 12. Stachyra J., Zdolności poznawcze i możliwości umysłowe uczniów z uszkodzonym słuchem, Wyd. UMCS, Lublin 2001 13. Szczepankowski B., Język migowy w zakładzie pracy cz. 2, Wyd. Polski Związek Głuchych, Warszawa 1992 14. Szczepankowski B., Język migowy”– pierwsza pomoc medyczna, Centrum Edukacji Medycznej, Warszawa 1996 15. Szczepankowski B., Podstawy języka migowego WSiP, Warszawa 1994 1. Sękowska Z., Pedagogika specjalna – zarys, PWN, Warszawa 1985 2. Stachyra J., Zdolności poznawcze i możliwości umysłowe uczniów z uszkodzonym słuchem, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin2001 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa PROMOCJA ZDROWIA PSYCHICZNEGO POP-PZP 1 Fakultatywny Nauki w zakresie podstaw opieki pielęgniarskiej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN –30 godz. SEMESTR I – 30 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RI/SI 15 Ćwiczenia 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela 274 - Limit miejsc w grupach 30 Wszyscy studenci Forma zajęć Ćwiczenia Terminy i miejsce odbywania zajęć Zajęcia bez udziału nauczyciela Koordynator Prowadzący Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji studenta Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie mgr Agnieszka Bukowska Forma Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Nazwisko i imię prowadzącego Mgr Agnieszka Bukowska Telefon e-mail agnieszkabukowska2@o 2.pl Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Student ma prawo do dwóch zaliczeń poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Wymagania wstępne Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student: będzie wyposażony w wiedzę do promowania zdrowia psychicznego. Student: C1. pozna teorie rozwojowe zdrowia psychicznego, C2. określi rodzaje zagrożeń zdrowia psychicznego, C3. scharakteryzuje zjawisko stresu, C4. pozna zjawisko mobbingu i wypalenia zawodowego, C5. zrozumie istotę agresji i przemocy, C6. wdroży elementy promocji zdrowia psychicznego. WYMAGANIA WSTĘPNE Wiedza z zakresu podstaw pielęgniarstwa, anatomii i fizjologii człowieka, patologii; wiedza z zakresu badania podmiotowego i przedmiotowego człowieka; wiedza z zakresu przedmiotów humanistycznych. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Student: W1. charakteryzuje teorie rozwojowe zdrowia psychicznego i definiuje zdrowie psychiczne, W2. rozpoznaje zagrożenia i pozytywne czynniki w kształtowaniu zdrowia psychicznego, W3. omawia stres jako determinant równowagi biopsychospołecznej organizmu w aspekcie zdrowia psychicznego, W4. wskazuje rolę pielęgniarki w profilaktyce wypalenia zawodowego, agresji, przemocy i mobbingu w różnych okresach życia człowieka. Student : U1. podejmuje działania promujące zdrowie psychiczne i rozpoznaje sieci wsparcia społecznego, U2. podejmuje działania zapobiegające oraz diagnostyczne dotyczące występowania przemocy, agresji, mobbingu i wypalenia zawodowego. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu, K2. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych, 275 K3. przestrzega praw pacjenta, K4. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. wyjaśnia specyfikę promocji zdrowia psychicznego. umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA W2. omawia istotę zagrożeń dla zdrowia psychicznego, W3. charakteryzuje zapotrzebowania na techniki relaksacyjne W4. omawia podstawowe zasady rozpoznania zagrożenia stresem, W5. objaśnia podstawy prawne obowiązujące w pielęgnacji pacjentów, W6. omawia zasady relaksacji, W7. omawia zasady promocji zdrowia psychicznego, W8. omawia problemy pielęgnacyjne u pacjenta z zagrożoną psychiką, W9. omawia zasady edukacji pacjenta i jego rodziny. W10. wyjaśnia przygotowanie pacjenta do samoopieki. W11. wyjaśni etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską człowieka w stresie, W12. wyjaśnia zasady diagnozowania pacjenta zagrożonego stresem, W13. rozumie związki przyczynowo-skutkowe między środowiskiem a stanem psychiki człowieka. Student: Wykaz uzyskanych U1. zakwalifikuje pacjenta do określonej grupy osób zagrożonych, umiejętności/ efekty U2. określi zapotrzebowanie pacjenta na promocję zdrowia psychicznego, uczenia się U3. przygotuje pacjenta do ustalenia diagnozy zagrożenia jego psychiki, UMIEJĘTNOŚCI U4. zastosuje techniki relaksacyjne, U5. podejmie działania edukacyjne, U6. dostosuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu opieki nad pacjentem z zagrożoną umiejętności/ efekty psychiką, uczenia się – K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, KOMPETENCJE K3. krytycznie ocenia swoją pracę, dokona samooceny. SPOLECZNE TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1 ĆWICZENIA 1. Pojęcie zdrowia psychicznego i promocji zdrowia 15 psychicznego; zdrowie psychiczne. 2. Teorie rozwojuczynniki zdrowia kształtujące psychicznego. 2 3. Emocje występujące u człowieka w poszczególnych etapach 2 jego życia. interpersonalna i jej wpływ na zachowanie 4. Komunikacja 2 ludzi. 5. Metody oceny zagrożenia psychiki. 2 6. Stres w życiu człowieka. 2 7. Zagrożenia w środowisku pracy: mobbing, zespół wypalenia 1 zawodowego 8. Agresja i przemoc w życiu społecznym. 1 9. Profilaktyka zagrożeń zdrowia psychicznego 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1.pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu umiejętności/ efekty wykorzystując najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1.nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej umiejętności/ efekty w formie samodzielnej pracy. uczenia się 276 UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student: K1.wykazuje postawę twórczą, poszukującą, K2.wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, K3.reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Promowanie zdrowia psychicznego. 5 Zajęcia 15 bez udziału 2. Zachowania agresywne wobec pracowników ochrony zdrowia. 5 nauczyciela 3. Zespół wypalenia zawodowego a specyfika pracy pielęgniarki. 5 EFEKTY KSZTAŁCENIA Student: Wykaz uzyskanych U1.dokona obserwacji i oceny zagrożenia psychiki, dobierze techniki relaksacyjne. umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno-pielęgnacyjnych, SPOŁECZNE K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Ćwiczenia: dydaktycznych/ metoda programowana z użyciem komputera, metoda studium przypadku, film, dyskusja dydaktyczna, pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: studiowanie literatury, prezentacja multimedialna, dyskusja dydaktyczna, instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, dyskusja dydaktyczna, seminarium. Rodzaj narzędzi komputer, dydaktycznych/ prezentacja multimedialna, środki dydaktyczne sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa flipchart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze, standardy tematyczne, procedury tematyczne. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca 277 P1 – zaliczenie z ocena po I semestrze F1 – zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń; F2 – obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach; P2 – jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. * za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia; Zajęcia bez udziału P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta. nauczyciela OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 15 Godziny pracy Ćwiczenia studenta w uczelni 15 Zajęcia bez udziału nauczyciela przewidziane planem 13 Przygotowanie do zajęć zajęć dla przedmiotu Razem 43 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 LITERATURA 1. Baczewska B., Bielemuk A., Cegła B., Repetytorium z pielęgniarstwa. PZWL, Literatura Warszawa 2010 podstawowa 2. Bilikiewicz A., Lewandowski J., Radziwiłowicz P., Psychiatria. Repetytorium, PZWL, Warszawa 2003 3. Bilikiewicz A., Kompendium psychiatrii, psychoterapii i medycyny psychosomatycznej, PZWL, Warszawa 2008 4. Heitzman J, (red.), Psychiatria, PZWL, Warszawa 2007 5. Kimak K., Zbiór standardów przyjęcia, opieki, socjalizacji i wypisu chorego ze szpitala psychiatrycznego, Wydaw. Czelej, Lublin 2002 6. Różyczka. Pielęgniarstwo psychiatryczne, Wyd. Czelej. Lublin 2008 1. Grzywa A., Oblicza psychozy, Wyd. Czelej, Lublin 2005 Literatura uzupełniająca 2. Płotka A., Zdrowy styl życia psychicznego, Wyd. Neuro Centrum, Lublin 2003 3. Grzywa A., Oblicza psychozy, Wyd. Czelej 4. Namysłowska I., Psychiatria dzieci i młodzieży, PZWL, Warszawa 2008 5. Wilczek-Różyczka E., Komunikowanie się z chorym psychicznie, Czelej, Lublin 2007 6. Akty prawne 7. Czasopisma Ćwiczenia 278 NAUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu CHOROBY WEWNĘTRZNE I PIELĘGNIARSTWO INTERNISTYCZNE Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Miejsce odbywania zajęć OS-CHWiPI 14 Obowiązkowy Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 375 godz. SEMESTR II – 40 godz. SEMESTR III – 255 godz. SEMESTR VI – 80 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RI/SII 40 Wykłady RII/SIII 30 Ćwiczenia RII/SIII 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela RII/SIII 120 Zajęcia Praktyczne RII/SIII 160 Praktyki RII/SVI Zawodowe Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia bez decyzji studenta udziału nauczyciela Specjalistyczny Szpital Zajęcia Wojewódzki w Ciechanowie Praktyczne ul. Powstańców Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Specjalistyczny Szpital Praktyki Wojewódzki w Ciechanowie Zawodowe ul. Powstańców Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów 279 - Limit miejsc w grupach Cały rok 30 indywidualnie 8 8 Termin realizacji Według planu studiów Indywidualnie Według ustalonego harmonogramu zajęć praktycznych Według ustalonego harmonogramu praktyk zawodowych Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej z którymi uczelnia podpisała umowę. Koordynator Prowadzący mgr Joanna Wierzbicka Forma Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Nazwisko i imię prowadzącego Dr n.med. Grzegorz Staśkiewicz mgr Joanna Wierzbicka Telefon e-mail 23 672-22-13 23 674-37-04 23 672-22-13 23 674-37-04 joannawierzbicka@op. pl Pielęgniarka (mentor) 23 674-37-04 zatrudniona w zakładzie opieki 23 672-22-13 zdrowotnej Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Student: będzie przygotowany do rozpoznawania, diagnozowania stanu zdrowia oraz wdrażania planu kompleksowej opieki nad pacjentem hospitalizowanym z powodu chorób narządów wewnętrznych. C1. określi etiopatogenezę chorób wewnętrznych, Pełny opis kursu/ Cele C2. wyjaśni specyfikę pracy pielęgniarki internistycznej, dydaktyczne wynikające C3. rozpozna, zdiagnozuje oraz oceni stan bio-psychospołecznego pacjenta z realizacji przedmiotu hospitalizowanego z powodu chorób narządów wewnętrznych, C4. zaplanuje oraz wdroży plan opieki nad pacjentem hospitalizowanym w oddziale wewnętrznym/ kardiologicznym/ nefrologii, C5. przeprowadzi edukację zdrowotną pacjentów internistycznych, C6. opanuje określone umiejętności diagnostyczno-lecznicze niezbędne do sprawowania opieki nad pacjentem chirurgicznym. C7. dokona krytycznej oceny własnych działań. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy pielęgniarstwa, anatomii i patofizjologii człowieka na poziomie Wymagania wstępne studiów licencjackich. prac pisemnych Podstawy farmakologii, badania fizykalnego, nauk humanistycznych na poziomie studiów licencjackich. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, umiejętności/ efekty rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach narządów uczenia się – WIEDZA wewnętrznych, W2. zna zasady oceny stanu zdrowia w zależności od wieku, W3. zna zasady diagnozowania w pielęgniarskiej w pielęgniarstwie internistycznym, W4. zna zasady oceny stanu chorego w zależności od wieku, W5. zna zasady planowania opieki nad chorym w zależności od wieku i stanu zdrowia, 280 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE W3.zna rolę pielęgniarki przy przyjęciu chorego do przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego w zależności od wieku i stanu zdrowia, W6. zna zasady przygotowania pacjenta do badań diagnostycznych, opieki w trakcie oraz po badaniach (badania endoskopowe, spirometryczne), W7. charakteryzuje grupy leków stosowanych w terapii chorych z dysfunkcją układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, krwiotwórczego, narządu ruchu oraz gruczołów dokrewnych, W8. charakteryzuje techniki i procedury pielęgniarskie stosowane w opiece nad chorym internistycznym, W9. zna zasady przygotowania do samoopieki w schorzeniach internistycznych (np.: cukrzycy, nadciśnieniu tętniczym, RZS, astmie, POCHP), W10. różnicuje reakcje chorego na chorobę i hospitalizację w zależności od wieku i stanu zdrowia, W11. zna swoiste zasady organizacji opieki internistycznej. Student: U1. gromadzi informacje o pacjencie internistycznym, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki pielęgniarskiej, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki, U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki w różnym wieku i stanie, U3. organizuje izolację chorych zakaźnie w miejscach publicznych i w warunkach domowych, U4. prowadzi poradnictwo pacjentów w zakresie samoopieki w zależności od istoty choroby i wieku, U5. diagnozuje stopień rozwoju odleżyn, U6. pobiera materiał do badań diagnostycznych (krew, mocz, plwocina), U7. ocenia stan ogólny pacjenta w kierunku powikłań po specjalistycznych badaniach i zabiegach diagnostycznych, U8. doraźnie podaje tlen chorym (zaostrzenie stanów astmatycznych, POCHP), modyfikuje stałe dawki insulin szybko i krótko działających u chorych z cukrzycą, U9. przygotowuje pacjenta do badań diagnostycznych w różnych schorzeniach internistycznych (np.: badania endoskopowe, spirometryczne), U10. dokumentuje sytuację zdrowotną pacjenta internistycznego dynamikę zmian i dostosowuje opiekę pielęgniarską, U11. przekazuje informacje o stanie zdrowia chorego członkom zespołu terapeutycznego, U12. prowadzi dokumentację opieki nad chorym: kartę obserwacji, zabiegów pielęgniarskich i raportów, raportów, kartę rejestru zakażeń szpitalnych, profilaktyki i leczenia odleżyn oraz kartę informacyjną z zaleceniami dotyczącymi samo opieki, U13. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych chorego hospitalizowanego w oddziale wewnętrznym, U14. Przygotowuje i podaje leki różnymi drogami samodzielnie lub na zlecenie lekarza, U15. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych chorego hospitalizowanego w oddziale wewnętrznym, U16. przygotowuje i podaje leki różnymi drogami samodzielnie lub na zlecenie lekarza. Student: K1. szanuje godność i autonomię pacjentów powierzonych opiece, K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową, dążąc do profesjonalizmu K3. przestrzega praw pacjenta 281 K4. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki, K5. przestrzega tajemnicy zawodowej, K6. współdziała w zespole w rozwiązywaniu dylematów etycznych zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych Student: W1. zna nazewnictwo medyczne przyjęte w internie i pielęgniarstwie umiejętności/ efekty internistycznym, uczenia się – WIEDZA W2. zna zagadnienia z zakresu etiologii chorób wewnętrznych, W3. charakteryzuje etiologię zaburzeń hemodynamicznych zachodzących w organizmie w następstwie chorób, W4. charakteryzuje czynniki ryzyka rozwoju chorób poszczególnych narządów i układów, W5. charakteryzuje postacie kliniczne chorób poszczególnych narządów i układów, W6. przedstawia objawy kliniczne charakterystyczne dla chorób poszczególnych układów: krążenia, oddechowego, krwiotwórczego, moczowego, pokarmowego, gruczołów dokrewnych, narządu ruchu, W7. wymienia objawy świadczące o zaostrzeniu procesu chorobowego, W8. zna powikłania wczesne i późne chorób układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, gruczołów dokrewnych, narządu ruchu, W9. wymienia kryteria jakie powinny być wzięte pod uwagę w procesie diagnozowania i leczenia chorych z dysfunkcją poszczególnych narządów i układów, W10. charakteryzuje rodzaje badań diagnostycznych stosowanych w diagnostyce chorób układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, gruczołów dokrewnych, narządu ruchu, krwiotwórczego, W11. wyjaśnia metody leczenia niefarmakologicznego i farmakologicznego poszczególnych chorób, W12. przedstawia zasady leczenia dietetycznego w internie; W13. przedstawia zasady profilaktyki chorób, W14. przedstawia zasady postępowanie diagnostyczno-lecznicze w wybranych chorobach nowotworowych. Student: Wykaz uzyskanych U1. posługuje się terminologią specjalistyczną obowiązującą w internie, umiejętności/ efekty U2. identyfikuje objawy kliniczne charakterystyczne dla poszczególnych uczenia się – jednostek chorobowych z uwzględnieniem stanów nagłych w internie, UMIEJĘTNOŚCI U3. interpretuje wyniki badań (np.: zapis EKG, badania biochemiczne krwi), U4. dokonuje wyboru sposobów postępowania terapeutycznego u chorych z dysfunkcją narządów wewnętrznych, U5. ocenia stan bio-psychospołeczny pacjenta na podstawie opisu przypadku klinicznego. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu opieki nad chorym umiejętności/ efekty internistycznym, uczenia się – K2. rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, KOMPETENCJE K3. rozumie potrzebę podnoszenia kompetencji zawodowych i osobistych, SPOLECZNE K4. krytycznie ocenia swoją pracę. TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Diagnostyka chorób układu krążenia. 1 WYKŁADY 40 SPOŁECZNE 282 2. Choroba niedokrwienna serca / patogeneza, postacie, 2 objawy, metody leczenia, NZK/. 3. Nadciśnienie tętnicze. 1 4. Niewydolność krążenia. 1 5. Choroby mięśnia serca, wsierdzia i osierdzia. 1 6. Wady serca. 1 7. Zaburzenia rytmu serca. 1 8. Choroby naczyń obwodowych. 1 9. Diagnostyka chorób układu oddechowego. 1 10. Zapalenia płuc. 1 11. Choroby oskrzeli. 1 12. Przewlekła obturacyjna choroba płuc / niewydolność 1 oddechowa, leczenie tlenem/. 13. Astma oskrzelowa. 1 14. Nowotwory układu oddechowego. 1 15. Gruźlica /płuc i pozapłucna/. 1 16. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. 1 17. Choroby trzustki. 1 18. Choroby wątroby. 1 19. Choroby jelit. 1 20. Nowotwory przewodu pokarmowego. 2 21. Diagnostyka chorób układu moczowego. 1 22. Ostra i przewlekła niewydolność nerek. 2 23. Kamica dróg moczowych. 1 24. Stany zapalne układu moczowego. 2 25. Choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego. 2 26. Cukrzyca. 2 27. Reumatoidalne zapalenie stawów. 1 28. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. 1 29. Osteoporoza. 1 30. Diagnostyka chorób układu krwiotwórczego. 1 31. Niedokrwistości i białaczki. 2 32. Skazy krwotoczne. 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. zna zadania pielęgniarki internistycznej we współczesnym systemie umiejętności/ efekty ochrony zdrowia, uczenia się – WIEDZA W2. wyjaśnia procedury postępowania i zakres działalności pielęgniarki w podstawowych badaniach i zabiegach diagnostycznych, W3. charakteryzuje problemy pielęgnacyjno-opiekuńcze pacjentów z chorobami narządów wewnętrznych, W4. przedstawia zadania diagnostyczne pielęgniarki wobec pacjenta internistycznego, W5. omawia zasady przygotowania pacjenta do badań, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych, W6. omawia zasady planowania opieki nad pacjentem internistycznym, W7. przedstawia zadania pielęgniarki w terapii chorych internistycznych, W8. charakteryzuje grupy leków stosowanych w terapii chorych z dysfunkcją układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, krwiotwórczego, narządu ruchu oraz gruczołów dokrewnych, W9. omawia efekty działania zastosowanego leczenia farmakologicznego u chorego z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji 283 z innymi lekami i dróg podania, W10. definiuje zasady żywienia chorych z uwzględnieniem leczenia dietetycznego, enteralnego, parenteralnego, W11. wymienia powikłania wczesne i późne wybranych chorób narządów wewnętrznych, W12. przedstawia zadania pielęgniarki w edukacji chorych z dysfunkcją układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, krwiotwórczego, narządu ruchu oraz gruczołów dokrewnych. Student: Wykaz uzyskanych U1. posługuje się właściwym nazewnictwem przyjętym w internie umiejętności/ efekty i pielęgniarstwie internistycznym, uczenia się – U2. gromadzi informacje o pacjencie internistycznym, weryfikuje zebrane UMIEJĘTNOŚCI dane w celu sformułowania diagnozy pielęgniarskiej (na podstawie studium indywidualnego przypadku), U3. formułuje diagnozę pielęgniarską ustala cele i plan opieki nad chorym, U4. kwalifikuje pacjenta do określonej kategorii opieki uwzględniając zdolności chorego do samoopieki, U5. przygotowuje program edukacji pacjenta z wybraną jednostką chorobową (np.: cukrzyca, miażdżyca, przewlekła niewydolność nerek), U6. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjno- opiekuńczych chorego. Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje właściwą postawę wobec pacjentów internistycznych, umiejętności/ efekty K2. kształtuje postawę odpowiedzialności zawodowej, uczenia się – K3. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym KOMPETENCJE poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, SPOŁECZNE K4. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki, K5. współdziała w zespole w rozwiązywaniu zleconych zadań. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1 ĆWICZENIA 1. Zespół terapeutyczny – zadania pielęgniarki wobec pacjenta 30 hospitalizowanego w oddziale internistycznym 2. Zadania diagnostyczne pielęgniarki wobec pacjenta ze 1 schorzeniami ze strony układu krążenia. 3. Istota kompleksowej obserwacji i pielęgnacji pacjentów 1 w stanie zagrożenia życia z przyczyn kardiogennych (zawał mięśnia sercowego, NZK). 4. Rola pielęgniarki w edukacji zdrowotnej i rehabilitacji 2 chorych z dysfunkcją układu krążenia (choroba niedokrwienna – zawał mięśnia sercowego). 5. Profilaktyka miażdżycy i nadciśnienia tętniczego – 1 eliminacja zewnętrznych czynników ryzyka. 6. Zadania diagnostyczne pielęgniarki wobec pacjentów 1 z zaburzeniami ze strony układu oddechowego. 7. Charakterystyka problemów pielęgnacyjno – opiekuńczych 1 pacjentów z dychawicą oskrzelową. 8. Procedury rozwiązywania problemów zdrowotnych 1 pacjentów z niewydolnością oddechową, POCHP. 9. Rola pielęgniarki w postępowaniu terapeutycznym, edukacji 1 i kinezyterapii pacjentów z przewlekłymi chorobami dróg oddechowych. 10. Zakres informacji niezbędnych do sformułowania diagnozy 1 pielęgniarskiej u pacjenta hospitalizowanego z powodu dysfunkcji przewodu pokarmowego. 284 11. Zakres informacji niezbędnych do sformułowania diagnozy 1 pielęgniarskiej u pacjenta z dysfunkcją narządu ruchu. 12. Zadania pielęgniarki wynikające z kompleksowego 2 postępowania terapeutycznego wobec pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów. 13. Rola i zadania pielęgniarki w diagnozowaniu chorych 1 z dysfunkcją układu moczowego. 14. Procedury postępowania pielęgniarskiego wobec pacjenta 1 z ostrą i przewlekłą niewydolnością nerek. 15. Funkcje zawodowe pielęgniarki wobec pacjentów 1 dializowanych(zasady dializoterapii i hemodializy). 16. Udział pielęgniarki w profilaktyce chorób układu 1 moczowego. 17. Zadania diagnostyczne pielęgniarki wobec pacjenta 1 z zaburzeniami ze strony układu dokrewnego. 18. Diagnoza pielęgniarska u pacjenta z cukrzycą. 1 19. Funkcje zawodowe pielęgniarki wobec chorego z cukrzycą 1 typu II. 20. Diagnoza pielęgniarska u chorego z nadczynnością 1 i niedoczynnością gruczołu tarczowego. 21. Diagnoza pielęgniarska u pacjenta z zapaleniem trzustki, 1 marskością wątroby. 22. Problemy pielęgnacyjno-opiekuńcze chorych z zapaleniem 1 wątroby. 23. Zadania diagnostyczne pielęgniarki wobec pacjenta 2 z chorobą układu krwiotwórczego. 24. Diagnoza pielęgniarska w sytuacji pacjenta 1 hospitalizowanego z powodu niedokrwistości, białaczki. 25. Rola pielęgniarki w edukacji pacjentów z niedokrwistością. 1 26. Problemy pielęgnacyjne chorych leczonych z powodu 1 choroby nowotworowej. 27. Rola pielęgniarki w profilaktyce chorób nowotworowych. 1 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu umiejętności/ efekty wykorzystując najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. poszerza wiedzę w formie samodzielnej pracy. umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą. umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się – poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN Pulmonologia : 5 Zajęcia 25 1. Gruźlica – szeroko rozumiana prewencja i diagnostyka. bez udziału 2. Metody swoiste i nieswoiste zapobiegające rozwojowi nauczyciela gruźlicy. 3. Nowotwory układu oddechowego – patogeneza oraz szeroko rozumiana prewencja. 285 Kardiologia/ choroby krwi i układu krwiotwórczego 5 1. Rola pielęgniarki w postępowaniu terapeutycznym wobec pacjentów z wadą serca. 2. Gorączka reumatyczna- zasady postępowania terapeutycznego pielęgniarki wobec pacjentów. 3. Program edukacji pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i otyłością. 4. Niewydolność krążenia- klasyfikacja NYHA- zasady obserwacji i postępowania terapeutycznego z pacjentem. Gastrologia / choroby wątroby 5 1. Zasady leczenia dietetycznego oraz odbarczającego w chorobach przewodu pokarmowego oraz gruczołów dokrewnych. 2. Wirusowe zapalenie wątroby- profilaktyka zakażeń WZW – rola pielęgniarki. 3. Rola zawodowa pielęgniarki w edukacji pacjentów z chorobą wrzodową żołądka/ dwunastnicy. Wyjaśnij jaki wpływ na zaostrzenie procesu chorobowego ma styl życia i używki. Nefrologia 1. Pacjent z przewlekłą niewydolnością nerek/ dializowanyprogram kompleksowej edukacji pacjenta w zakresie 5 samoobserwacji i samokontroli. 2. Pacjent z przewlekłą niewydolnością nerek- hemodializowany – rozpoznanie i planowanie opieki pielęgniarskiej (analiza studium przypadku). 1. Organizacja pracy i zadania pielęgniarki w zapobieganiu 5 zakażeniom w oddziale wewnętrznym, kardiologii, nefrologii, pulmonologii. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: Wykaz uzyskanych W1. zna procedury postępowania diagnostycznego, medycznego, umiejętności/ efekty pielęgniarskiego wobec chorego z wybraną jednostką chorobową, uczenia się – WIEDZA W2. wymienia rodzaje dokumentacji stosowanej w oddziale wewnętrznym/ kardiologicznym/ nefrologii, W3. wskazuje metody pozyskiwania i gromadzenia danych o sytuacji biopsychospołecznej chorego z dysfunkcją układu: krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, narządu ruchu, gruczołów dokrewnych, W4. zna zasady BHP, higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe obowiązujące w oddziale, W5. omawia zasady zapobiegania zakażeniom szpitalnym, zasady profilaktyki zakażeniami HIV, HBV, W6. przedstawia zasady edukacji i rehabilitacji chorych w zależności od stanu pacjenta, W7. zna zasady etyki i kartę praw pacjenta, W8. rozumie celowość doboru właściwych metod i środków do realizacji zadań wynikających z poszczególnych funkcji pielęgniarki wobec podmiotu opieki. Student: Wykaz uzyskanych U1. dokonuje obserwacji i oceny objawów prawidłowego funkcjonowania narządów umiejętności/ efekty wewnętrznych oraz zaburzeń podstawowych funkcji organizmu, uczenia się – U2. dokonuje oceny sytuacji społecznej pacjenta oraz rozpozna rodzaj emocji UMIEJĘTNOŚCI występujących w okresie hospitalizacji, U3. przeprowadza wywiad z chorym, jego rodziną, 286 gromadzi i klasyfikuje informacje o stanie bio-psycho-społecznym pacjenta dla celów diagnozy i postępowania pielęgniarskiego oraz leczenia, U5. dokumentuje uzyskane informacje o stanie pacjenta, U6. planuje działania pielęgnacyjno – opiekuńcze wobec chorych hospitalizowanych w oddziale internistycznym, U7. wykonuje zaplanowane działania pielęgnacyjne oraz interpretuje i analizuje uzyskane wyniki w stanie bio- psycho- fizycznym pacjenta, U8. przygotowuje pacjenta do badań laboratoryjnych oraz pobierze materiał do badań, U9. wdraża działania zapobiegające powikłaniom wynikającym z długotrwałego unieruchomienia (profilaktyka p/odleżynowa), U10. uczestniczy w procesie leczenia chorych- poda zlecone leki, U11. dokumentuje wykonane zabiegi w dokumentacji chorego, U12. prowadzi edukację zdrowotną pacjenta z dysfunkcją narządów wewnętrznych, U13. identyfikuje stany zagrożenia życia wynikające z zaostrzenia procesu chorobowego lub z działań niepożądanych stosowanych metod terapii oraz podejmować działania przedlekarskie ratujące życie. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się – K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – SPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN Zajęcia I. Oddział kardiologiczny 40 120 praktyczne 1. Udział pielęgniarki w specjalistycznych badaniach diagnostycznych wykonywanych u chorych z dysfunkcją układu 6 krążenia. Zasady przygotowania chorych do badań diagnostycznych oraz obserwacji po badaniach. 2. Diagnoza pielęgniarska u pacjentów z chorobą układu krążenia / 4 choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia /. 3. Zadania pielęgniarki wobec pacjenta z chorobą niedokrwienną 4 serca- interpretacja objawów; eliminacja zagrożeń. 4. Zasady kompleksowej obserwacji i pielęgnacji chorego 4 z zawałem mięśnia sercowego 5. Zasady rehabilitacji szpitalnej chorych po zawale mięśnia 4 sercowego. 6. Rola pielęgniarki w przygotowaniu chorych z chorobą 6 niedokrwienną serca / po zawale mięśnia sercowego; nadciśnieniem tętniczym/ do samokontroli i samoopieki. 7. Problemy pielęgnacyjne pacjentów z przewlekłą niewydolnością 4 krążenia – diagnoza pielęgniarska. 8. Planowanie opieki pielęgniarskiej wobec pacjentów 4 z zaburzeniami rytmu serca 9. Współudział pielęgniarki w farmakoterapii chorych z dysfunkcją 4 układu krążenia – ocena efektów leczniczych oraz skutków ubocznych stosowanych leków. II. Oddział wewnętrzny specjalistyczny 40 1. Ocena stanu funkcjonowania układu oddechowego na podstawie 4 wyników badania podmiotowego i przedmiotowego . U4. 287 2. Zasady przygotowania pacjentów do specjalistycznych badań diagnostycznych, zasady obserwacji i pielęgnacji pacjentów w trakcie i po badaniach (badania endoskopowe, badania spirometryczne, testy alergiczne ). 3. Udział pielęgniarki w farmakoterapii chorych z chorobą układu oddechowego – zasady tlenoterapii i fizjoterapii drzewa oskrzelowego. Podawanie leków drogą wziewną. 4. Diagnoza pielęgniarska u pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową i POCHP. 5. Planowanie, realizowanie i ocena postępowania pielęgnacyjnego wobec pacjenta z chorobą nowotworową układu oddechowego. 6. Procedury rozwiązywania problemów opiekuńczych u pacjentów ze skazą krwotoczną, niedokrwistością. 7. Udział pielęgniarki w farmakoterapii chorych - zasady obserwacji i pielęgnacji chorych poddanych chemioterapii. Zapobieganie skutkom ubocznym zastosowanych metod leczenia. 8. Ocena stopnia wydolności czynnościowej chorych z R.Z.S i Z.Z.S.K. – problemy pielęgnacyjne. 9. Udział pielęgniarki w leczeniu dietetycznym, farmakologicznym, usprawniającym chorych z chorobami narządu ruchu. III. Oddział wewnętrzny 1. Badania specjalistyczne wykonywane w chorobach układu pokarmowego – zasady przygotowania, obserwacji i opieki pacjentów w czasie i po badaniach (gastroskopia, kolonoskopia, rektoskopia). 2. Zadania pielęgniarki w postępowaniu terapeutycznym wobec chorego z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. 3. Edukacja chorych z dysfunkcją przewodu pokarmowego / zasady diety /. 4. Diagnoza sytuacji oraz planowanie postępowania opiekuńczego u wybranego pacjenta z chorobą przewodu pokarmowego. 5. Problemy pielęgnacyjne i udział pielęgniarki w leczeniu chorego z marskością wątroby, zapaleniem trzustki. 6. Diagnoza sytuacji oraz planowanie postępowania leczniczo – opiekuńczego u pacjenta z ostrą niewydolnością nerek. 7. Zasady prowadzenia bilansu płynów. Problemy opiekuńcze chorych dializowanych. 8. Problemy pielęgnacyjne u chorych z zakażeniem układu moczowego. 9. Zasady postępowania diagnostycznego, leczniczego, opiekuńczego wobec pacjenta z chorobą zapalną nerek i dróg moczowych. 10. Problemy pielęgnacyjne chorych z zaburzeniami o podłożu endokryno-logicznym – ustalenie gradacji potrzeb. 11. Udział pielęgniarki w edukacji chorych z cukrzycąprzygotowanie do samoopieki, samoobserwacji, samokontroli – program edukacji. 12. Rola pielęgniarki w insulinoterapii oraz leczeniu dietetycznym chorych. 288 6 4 4 4 4 6 4 4 40 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: W1. wykorzystuje i doskonali wiedzę i umiejętności w opiece nad pacjentem w warunkach szpitala, W2. utrwala oraz pogłębia umiejętności wynikające z roli zawodowej pielęgniarki niezbędne do sprawowania kompleksowej opieki pielęgniarskiej nad pacjentem hospitalizowanym. Student: Wykaz uzyskanych U1. uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole umiejętności/ efekty terapeutycznym, uczenia się – U2. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści UMIEJĘTNOŚCI programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentem w okresie odbywania zajęć praktycznych w warunkach szpitala, U3. współpracuje w zespole terapeutycznym, U4. organizuje stanowisko pracy. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się – K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno– SPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT SUMA ZAJĘĆ GODZIN 1. Organizacja pracy na stanowisku pielęgniarki w oddziale internistycznym . Praktyki 160 2. Współpraca z zespołem terapeutycznym – doskonalenie procesu zawodowe komunikowania. 3. Analiza i weryfikacja informacji o stanie bio- psycho –społecznym pacjenta. 4. Prowadzenie dokumentacji medycznej. 5. Proces diagnostyczny – ocena stanu funkcjonowania poszczególnych układów i narządów wewnętrznych. 6. Pobieranie materiału do badań diagnostycznych oraz interpretacja wyników. 7. Przygotowanie pacjenta oraz asystowanie przy badaniach diagnostycznych specjalistycznych / inwazyjnych, nieinwazyjnych /. 8. Planowanie, wdrożenie i ocena opieki pielęgniarskiej nad pacjentem i jego środowiskiem – proces pielęgnowania. 9. Udział i odpowiedzialność pielęgniarki w procesie leczenia i rehabilitacji – podawanie leków, tlenoterapia, usprawnianie chorych. 10. Stworzenie pacjentowi optymalnych warunków do podtrzymania i zabezpieczenia biologicznych funkcji życiowych organizmu. 11. Utrzymanie higieny osobistej i otoczenia pacjenta. 12. Przygotowanie pacjenta i środowiska do samoopieki i świadczenia opieki nieprofesjonalnej. 13. Profilaktyka zakażeń w pracy pielęgniarki. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: dydaktycznych/metoda wykład informacyjny, wykład problemowy, dyskusja dydaktyczna, metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: metoda programowana z użyciem komputera, studium przypadku, Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA 289 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia Praktyczne Praktyki Zawodowe burza mózgów, film dydaktyczny, pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: studiowanie literatury, prezentacja multimedialna, dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych, instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, dyskusja dydaktyczna, seminarium. Praktyki zawodowe: praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, dyskusja dydaktyczna, seminarium. komputer, prezentacja multimedialna, sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa flipchart, ryciny, plansze, standardy tematyczne, procedury tematyczne, SPOSOBY OCENY P1 – egzamin po III semestrze F1 – zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 – obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 – dwa kolokwia cząstkowe w toku realizacji zajęć. P3 – jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F3 – zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia. F4 – zaliczenie czynności bieżących. P4 – ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych”. F5 – zaliczenie czynności bieżących. P5 – ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych”. 290 OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 40 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 30 Ćwiczenia przewidziane planem 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela zajęć dla przedmiotu 120 Zajęcia praktyczne 160 Praktyka zawodowa 35 Przygotowanie do zajęć Razem 410 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 14 LITERATURA 1. Czech A., Tatoń J., Diabetologia kliniczna. PZWL, Warszawa 2008 Literatura 2. Czech A., Tatoń J., Intensywne leczenie cukrzycy typu 2. PZWL, Warszawa 2004 podstawowa 3. Czech A., Tatoń J., Diagnostyka internistyczna. Podręcznik dla lekarzy i studentów. PZWL, Warszawa 2007 4. Daniluk J.,Jurkowska G.(red.), Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2005 5. Herold G., współautorzy, Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów i lekarzy. PZWL, Warszawa 2008 6. Januszewicz W., Kokot F.(red.), Interna. PZWL, Warszawa 2007 7. Kaszuba D., Nowicka A.(red.), Pielęgniarstwo kardiologiczne. PZWL, Warszawa 2010 8. Kokot F. (red.), Choroby wewnętrzne. PZWL, Warszawa 2004 9. Kokot F., Hough R. (red.), Choroby wewnętrzne. PZWL, Warszawa 2005 10. Kózka M., Płaszewska-Żywko L., Modele opieki pielęgniarskiej nad chorym dorosłym. PZWL, Warszawa 2010 11. Pączek I., Mucha K., Foroncewicz B.(red.), Choroby wewnętrzne. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa i położnictwa. PZWL, Warszawa 2004 12. Szczeklik A., Gajewski P., Choroby wewnętrzne. Medycyna praktyczna, Kraków 2011 13. Talarska D., Zozulińska-Ziółkiewicz D.(red.), Pielęgniarstwo internistyczne. PZWL, Warszawa 2011 14. Tatoń J.: Intensywne leczenie cukrzycy typu 1. PZWL, Warszawa 2004 15. Zimmermann- Górska I. (red.), Reumatologia kliniczna. PZWL, Warszawa 2004 1. Chazan R.(red.), Pneumonologia i alergologia praktyczna. Ά-medica Press, Bielsko – Literatura Biała 2002 uzupełniająca 2. Doboszyńska. A., Wrotek K., Badania czynnościowe układu oddechowego. PZWL, Warszawa 2004 3. Droszcz W., Astma. PZWL, Warszawa 2009 4. Kokot F. (red.), Ostre stany zagrożenia życia w chorobach wewnętrznych. PZWL, Warszawa 2003 5. Kokot F. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. PZWL, Warszawa 2009 6. Kokot F., Hyla-Klekot L., Kokot S., Badania laboratoryjne. Zakres norm i interpretacja. PZWL, Warszawa 2011 7. Koper D., Senatorski G., Nadciśnienie tętnicze w chorobach nerek. Poradnik dla pielęgniarek. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2007 8. Rowińska- Zakrzewska E.M., Kuś J., Choroby układu oddechowego. PZWL, Warszawa 2004 9. Sułek K., Wąsak-Szulkowska E.J., Hematologia w praktyce. PZWL, Warszawa 2007 10. Tatoń J. Czech A., Cukrzyca- podręcznik diagnostyki i terapii. Katowice 2009 291 CECHA PRZEDMIOTU KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa PEDIATRIA I PIELĘGNIARSTWO PEDIATRYCZNE OS-PiPP 16 Obowiązkowy Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 420 godz. SEMESTR IV – 260 godz. SEMESTR V – 120 godz. SEMESTR VI – 40 godz. Forma zajęć Rok / Liczba semestr godzin RII/SIV 40 Wykłady 30 Ćwiczenia 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela RII/SIV 160 Zajęcia RIII/SV Praktyczne RII/SIV 160 Praktyki RIII/SV Zawodowe RIII/SVI Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia decyzji studenta bez udziału nauczyciela Specjalistyczny Szpital Zajęcia Wojewódzki w Ciechanowie Praktyczne ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Specjalistyczny Szpital Praktyki Wojewódzki w Ciechanowie Zawodowe ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych 292 - Limit miejsc w grupach Cały rok 30 indywidualnie 7-8 7-8 Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie Według ustalonego harmonogramu zajęć praktycznych Według ustalonego harmonogramu praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej, z którymi uczelnia podpisała umowę. Koordynator Prowadzący zajęcia Mgr Małgorzata Zagroba Forma Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki Zawodowe Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Nazwisko i imię prowadzącego Prof. dr hab. med. Bożena Cukrowska mgr Małgorzata Zagroba Telefon e-mail 23 672 22 13 23 674 37 04 [email protected] 23 672 22 13 23 674 37 04 [email protected] Pielęgniarka(mentor) 23 672 22 13 zatrudniona w zakładzie 23 674 37 04 opieki zdrowotnej 23 673 03 01 Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Student: będzie przygotowany do kompleksowej opieki nad dzieckiem zdrowym i chorym oraz jego rodziną, Pełny opis kursu/ Student : C1. charakteryzuje najczęściej występujące choroby wieku rozwojowego, Cele dydaktyczne wynikające z realizacji C2. podejmuje działania opiekuńczo-pielęgnacyjne w zależności od wieku i stanu chorego dziecka, przedmiotu C3. prowadzi edukację dziecka i jego rodziny w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób, C4. przestrzega zasady etyki zawodowej, prawa dziecka hospitalizowanego, C5. omawia zasady opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym i chorym przewlekle, C6. charakteryzuje rolę pielęgniarki w udzielaniu wsparcia dziecku i/lub jego rodzinie w sytuacji stresowej, w chorobie o niepomyślnym rokowaniu, C7. charakteryzuje zadania pielęgniarki w potęgowaniu zdrowia dzieci i młodzieży. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej; Podstawy anatomii Wymagania wstępne i fizjologii człowieka, badania fizykalnego, budowy i funkcjonowania poszczególnych układów, narządów na poziomie studiów licencjackich. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. wymienia objawy zagrożenia życia u dziecka, umiejętności / efekty uczenia się - WIEDZA W2. charakteryzuje czynniki ryzyka i zagrożeń zdrowotnych u dzieci, W3. wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach: układu krążenia (serca, naczyń krwionośnych), układu oddechowego, układu nerwowego, układu pokarmowego (żołądka, jelit, wielkich gruczołów), wątroby, trzustki, układu moczowego (nerek i pęcherza moczowego), układu kostnostawowego, mięśni, układu dokrewnego oraz krwi, Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu 293 zna zasady oceny stanu chorego w zależności od wieku dziecka, zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie pediatrycznym, zna zasady planowania opieki nad chorym dzieckiem, zna zasady przygotowania, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych wykonywanych u dzieci w różnym stanie i różnych grupach wiekowych, W8. charakteryzuje grupy leków i ich działanie na układy i narządy chorego w różnych schorzeniach w zależności od wieku i stanu z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania, W9. zna zasady przygotowania chorego do samoopieki w zależności od wieku i stanu zdrowia, W10. różnicuje reakcje chorego na chorobę/hospitalizację z uwzględnieniem wieku i stanu, W11. zna rolę pielęgniarki przy przyjęciu chorego dziecka do przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego z uwzględnieniem kryterium wieku, W12. zna swoiste zasady organizacji opieki specjalistycznej, pediatrycznej w Polsce, W13. wyjaśnia patofizjologię i objawy kliniczne chorób wieku rozwojowego: układu oddechowego, układu krążenia, dróg moczowych, układu pokarmowego, chorób alergicznych oraz chorób krwi, W14. charakteryzuje etipatogenezę i objawy kliniczne podstawowych zaburzeń psychicznych u dzieci. Student : U1. gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki, U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki w różnym wieku i stanie zdrowia, U3. prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki dzieci w różnym stanie zdrowia, dotyczące wad rozwojowych, chorób i uzależnień, U4. prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób, U5. organizuje izolację chorych zakaźnie w miejscach publicznych i w warunkach domowych, U6. ocenia rozwój psychofizyczny dziecka, wykonuje testy przesiewowe, wykrywa zaburzenia w rozwoju, U7. pobiera materiał do badań diagnostycznych, U8. ocenia stan ogólny pacjenta w kierunku powikłań po specjalistycznych badaniach diagnostycznych i powikłań pooperacyjnych, U9. doraźnie podaje tlen, modyfikuje dawkę stałą insuliny szybko i krótkodziałającej, U10. przygotowuje chorego do badań diagnostycznych pod względem fizycznym i psychicznym, U11. rozpoznaje powikłania leczenia farmakologicznego, dietetycznego, rehabilitacyjnego, leczniczo-pielęgnacyjnego, U12. prowadzi rozmowę terapeutyczną, U13. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych, U14. przygotowuje i podaje leki różnymi drogami, samodzielnie lub na zlecenie lekarza. Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności dążąc do profesjonalizmu, K3. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece, K4. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych, W4. W5. W6. W7. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE 294 K5. K6. K7. K8. przestrzega praw pacjenta, rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, przestrzega tajemnicy zawodowej, współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej, K9. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta, K10.Przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: Wykaz uzyskanych W1. wyjaśnia odrębności anatomiczne i czynnościowe wieku dziecięcego, umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA W2. wyjaśnia etiologie, patogeneza i obraz kliniczny i leczenie chorób układu oddechowego u dzieci, W3. charakteryzuje choroby alergiczne- etiologia, patogeneza, obraz kliniczny, diagnozę i leczenia, W4. omawia wybrane zagadnienia z laryngologii dziecięcej, W5. charakteryzuje symptomatologie i postępowanie lecznicze w chorobach układu krążenia, W6. omawia choroby nerek i dróg moczowych, diagnostykę i leczenie, W7. omawia wybrane zagadnienia z neurologii dziecięcej, W8. omawia wybrane zagadnienia z endokrynologii dziecięcej, W9. omawia cukrzycę wieku dziecięcego; specyfikę cukrzycy u dzieci, zasady leczenia, W10. wyjaśnia etiologię, patogenezę, obraz kliniczny i leczenie wybranych chorób układowych tkanki łącznej u dzieci, W11. omawia choroby zakaźne i pasożytnicze wieku dziecięcego- rozpoznanie różnicowe, W12. omawia nowotwory u dzieci, W13. wyjaśnia stany nagłe w pediatrii, W14. omawia problemy żywieniowe wieku rozwojowego. Student: Wykaz uzyskanych U1. rozpoznaje uwarunkowania zdrowia dziecka, umiejętności/ efekty U2. analizuje stan dziecka pod kątem patofizjologii, objawów, leczenia, uczenia się powikłań, UMIEJĘTNOŚCI U3. samodzielnie tworzy diagnozy pielęgniarskie w oparciu o opis przypadku, U4. formułuje cele opieki projektuje plan opieki pielęgniarskiej wykona pracę na wybrany przez siebie temat w ciekawej formie. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu opieki nad dzieckiem, mając umiejętności/ efekty na celu dążenie do profesjonalizmu, uczenia się – K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, KOMPETENCJE K3. krytycznie ocenia swoją pracę. SPOLECZNE TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 WYKŁADY 1. Odrębności anatomiczne i czynnościowe wieku dziecięcego. 40 2. Problemy żywieniowe wieku rozwojowego. 2 3. Etiologia, patogeneza i obraz kliniczny i leczenie chorób 4 układu oddechowego u dzieci .Wybrane zagadnienia z laryngologii dziecięcej. 4. Choroby alergiczne - etiologia, patogeneza, obraz kliniczny, 4 diagnoza i leczenia. 5. Etiologia, patogeneza, obraz kliniczny 4 295 i leczenie chorób układu pokarmowego u dzieci. 6. Symptomatologia i postępowanie lecznicze w chorobach 4 układu krążenia. Wady serca. 7. Choroby nerek i dróg moczowych, diagnostyka i leczenie. 4 8. Wybrane zagadnienia z neurologii dziecięcej. 2 9. Wybrane zagadnienia z endokrynologii dziecięcej. 2 10. Cukrzyca wieku dziecięcego; specyfika cukrzycy u dzieci, 4 zasady leczenia. 11. Etiologia, patogeneza, obraz kliniczny i leczenie wybranych 2 chorób układowych tkanki łącznej u dzieci. 12. Choroby zakaźne i pasożytnicze wieku dziecięcego 2 rozpoznanie różnicowe. 13. Nowotwory u dzieci. 2 14. Stany nagłe w pediatrii. 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. wymienia objawy zagrożenia życia u dziecka, umiejętności/ efekty W2. charakteryzuje czynniki ryzyka i zagrożeń zdrowotnych u dzieci uczenia się – WIEDZA i młodzieży, W3. wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach: układu krążenia (serca, naczyń krwionośnych), układu oddechowego, układu nerwowego, układu pokarmowego (żołądka, jelit, wielkich gruczołów), wątroby, trzustki, układu moczowego (nerek i pęcherza moczowego), układu kostnostawowego, mięśni, układu dokrewnego oraz krwi u dzieci, W4. objaśnia zasady oceny stanu chorego dziecka w zależności od wieku, W5. wyjaśnia zasady diagnozowania w pielęgniarstwie pediatrycznym, W6. wyjaśnia zasady planowania opieki nad chorymi dziećmi w różnym stanie, W7. wyjaśnia zasady przygotowania, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych wykonywanych u dzieci w różnym stanie i różnych grupach wiekowych, W8. charakteryzuje grupy leków i ich działanie na układy i narządy chorego w różnych schorzeniach w zależności od wieku i stanu z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania, W9. scharakteryzuje techniki i procedury pielęgniarskie stosowane w opiece nad chorym dzieckiem, uzależnione od wieku i stanu chorego, W10. opisze zasady przygotowania chorego do samoopieki w zależności od wieku i stanu zdrowia dziecka, W11. zróżnicuje reakcje chorego na chorobę / hospitalizację z uwzględnieniem wieku i stanu, W12. wyjaśnia rolę pielęgniarki przy przyjęciu chorego dziecka do szpitala. Student: Wykaz uzyskanych U1. gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan umiejętności / efekty opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki uczenia się – nad dzieckiem, UMIEJĘTNOŚCI U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia dzieci w różnym wieku i stanie, U3. prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki, U4. motywuje chorego i jego opiekunów wejście w grupy wsparcia społecznego, U5. prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób u dzieci, U6. organizuje izolację chorych zakaźnie dzieci w miejscach publicznych 296 i w warunkach domowych, U7. ocenia rozwój psychofizyczny dziecka, wykonuje testy przesiewowe, wykrywa zaburzenia w rozwoju, U8. pobiera materiał do badań diagnostycznych. Student: Wykaz uzyskanych K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu opieki nad dzieckiem, mając umiejętności/ efekty na celu dążenie do profesjonalizmu, uczenia się – K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, KOMPETENCJE K3. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w planowaniu SPOŁECZNE opieki nad dzieckiem, K4. wykazuje odpowiedzialność moralną za wykonywanie zadań zawodowych, K5. współdziała w zespole interdyscyplinarnym w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej, K6. prezentuje otwartość na rozwój podmiotowości własnej i dziecka, K7. wykorzystuje empatię w relacji z dzieckiem i jego rodziną oraz współpracownikami, K8. krytycznie ocenia swoją pracę. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 3 ĆWICZENIA 1. Rola i zadania pielęgniarki w zespole terapeutycznym. 30 Funkcje zawodowe pielęgniarki pediatrycznej. Proces pielęgnowania jako metoda pracy pielęgniarki pediatrycznej. 2. Rola pielęgniarki w diagnostyce zaburzeń rozwoju 1 somatycznego - metodologia testu przesiewowego, interpretacja wyników. 3. Zasady pielęgnowania niemowlęcia, dziecka małego, 2 starszego i w okresie dojrzewania. 4. Procedury i standardy pielęgnowania dziecka 20 w schorzeniach wieku dziecięcego w poszczególnych okresach rozwojowych (choroby: układu oddechowego, krążenia, moczowego, pokarmowego, krwiotwórczego, nerwowego, kostnego, alergie, choroby endokrynologiczne). 5. Udział pielęgniarki w badaniach diagnostycznych, terapii 2 oraz planowaniu działań profilaktycznych. 6. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów zdrowotnych 2 typowych dla młodzieży. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu przedmiotu umiejętności/ efekty wykorzystując m.in. najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. nabywa umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej umiejętności/ efekty w formie samodzielnej pracy. uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE 297 FORMA ZAJĘĆ Zajęcia bez udziału nauczyciela TEMAT LICZBA GODZIN 4 SUMA GODZIN 30 1. Najczęstsze problemy związane z odżywianiem dzieci i młodzieży (niedożywnie, nadwaga, otyłość). 2. Zaburzenia odżywiania – anoreksja, bulimia. 4 3. Dziecko nadpobudliwe (ADHD). 4 4. Dziecko autystyczne. 4 5. Dziecko z Zespołem Downa. 4 6. SIDS – Zespół Nagłej Śmierci Łóżeczkowej. 4 7. Problematyka dziecka maltretowanego. 6 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: Wykaz uzyskanych W1. wyjaśnia specyfikę i organizację oddziału pediatrycznego; oddziału umiejętności/ efekty chirurgii dziecięcej; żłobka, uczenia się – WIEDZA W2. wyjaśnia zadania pielęgniarki pediatrycznej, W3. wyjaśnia reakcję dziecka na chorobę i hospitalizację –obserwacja, interpretacja, wdrażanie postępowania łagodzącego reakcje dziecka, W4. rozpoznaje i ocenia zakres zaburzeń w stanie fizycznym i psychospołecznym dziecka w chorobach ostrej i przewlekłej, W5. omawia zasady pielęgnowania dziecka w chorobie ostrej i przewlekłej, W6. wyjaśnia istotę procesu pielęgnowania dziecka w stanach ostrych i przewlekłych. Student: Wykaz uzyskanych U1. zapobiega zakażeniom szpitalnym w oddziale pediatrycznym, oddziale umiejętności/ efekty chirurgii dziecięcej – stosuje obowiązujące procedury i standardy, uczenia się U2. realizuje standardy i procedury obowiązujące w oddziale pediatrycznym, UMIEJĘTNOŚCI U3. przeprowadza wywiad, obserwację, pomiary, badanie fizykalne, analizę dokumentacji dziecka, U4. ocenia rozwój fizyczny i psychoruchowy niemowlęcia, dziecka starszego stosując różne dostępne metody, U5. interpretuje wyniki badań, U6. ocenia stan zdrowia dziecka na podstawie badań podmiotowych i przedmiotowych, U7. uczestniczy w realizacji nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych w pediatrii; przygotowuje dziecko do badań diagnostycznych i sprawuje opiekę nad nim po badaniu; U8. opracowuje i wdraża proces pielęgnowania w opiece nad dzieckiem, dokumentuje proces pielęgnowania; U9. wykonuje zabiegi pielęgnacyjno-higieniczne u niemowlęcia i dziecka starszego, U10. uczestniczy w żywieniu niemowląt i dzieci starszych, U11. wykonuje zabiegi przeciwzapalne, U12. rozpoznaje u dziecka objawy bólu ostrego i bólu przewlekłego, U13. oblicza dawki leków; podaje leki różnymi drogami, U14. stosuje zasady postępowania w wyrównywaniu zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej, U15. rozpoznaje stany zagrożenia zdrowia i życia dziecka w przebiegu choroby ostrej i choroby przewlekłej oraz planuje opiekę pielęgniarską, U16. monitoruje stan dziecka w chorobie ostrej i przewlekłej, U17. przygotowuje dziecko do zabiegu operacyjnego i sprawuje opiekę nad nim po zabiegu operacyjnym, U18. pielęgnuje dziecko ze złamaniami, opatrunkami gipsowymi, na wyciągu, U19. zapobiega powikłaniom związanym z zabiegami operacyjnymi, 298 długotrwałym unieruchomieniem, itp. Student: K1. nawiązuje współpracę z zespołem oddziału, K2. komunikuje się z dzieckiem i jego rodziną, K3. przestrzega zasad zapewnienia bezpieczeństwa dziecku przebywającemu w oddziale, K4. przestrzega zasad postępowania opiekuńczo-wychowawczego z chorym dzieckiem, K5. stosuje sposoby ułatwiające adaptację dziecka do warunków szpitalnych, K6. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania, szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K7. przestrzega zasad etyki zawodowej, K8. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, K9. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych. TEMAT LICZBA SUMA GODZIN GODZIN 1. Specyfika i organizacja oddziału pediatrycznego. Nawiązanie 8 160 współpracy z zespołem oddziału. Zadania pielęgniarki pediatrycznej. 2. Metody diagnostyki i terapii - przygotowanie dziecka do badań 16 diagnostycznych, pielęgnowanie w trakcie i po badaniach. 3. Specyfika chirurgii wieku dziecięcego. Przygotowanie dzieci 16 do zabiegu operacyjnego. Opieka pooperacyjna u dzieci. 4. Zapobieganie zakażeniom szpitalnym w oddziale 8 pediatrycznym i oddziale chirurgii dziecięcej – obowiązujące procedury i standardy. 5. Zasady prawidłowego nawiązania kontaktu z dzieckiem i jego 8 rodziną. 6. Zbieranie wywiadu. Badanie przedmiotowe i podmiotowe 8 dziecka. Metody oceny rozwoju fizycznego i psychoruchowego dzieci i młodzieży. 7. Działania pielęgnacyjno-opiekuńcze w chorobach zakaźnych 16 wieku dziecięcego - zakażenia bakteryjne; choroby wirusowe; wirusowe zapalenie wątroby A i B, zapalenie wątroby typu C. 8. Pielęgnowanie dzieci w wybranych jednostkach chorobowych – 32 przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie, pielęgnowanie, zapobieganie powikłaniom i zasady profilaktyki: - Specyfika pielęgnowania dzieci z mukowiscydozą. - Nawracające i przewlekłe bóle brzucha; celiakia; choroba wrzodowa. - Choroby nowotworowe u dzieci: białaczki; chłoniaki. - Zapalne układowe choroby tkanki łącznej u dzieci: gorączka reumatyczna; młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów. - Zaburzenia hormonalne i choroby metaboliczne u dzieci: choroby tarczycy; cukrzyca, krzywica. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA ZAJĘĆ Zajęcia praktyczne 299 9. Pielęgnowanie dzieci w wybranych jednostkach chorobowych – 48 przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie, pielęgnowanie, zapobieganie powikłaniom i zasady profilaktyki: - Wodogłowie; przepukliny oponowo-mózgowe, oponowordzeniowe, - Przepuklina pachwinowa, przepuklina pępkowa; ostre zapalenie wyrostka robaczkowego; krwawienia z przewodu pokarmowego, - Wady rozwojowe nerek i dróg moczowych; kamica układu moczowego; ostra i przewlekła niewydolność nerek, - Urazy czaszkowo-mózgowe u dzieci, - Choroba oparzeniowa u dzieci, - Opatrunek gipsowy, unieruchomienie na wyciągu, - Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia u dzieci. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: Wykaz uzyskanych W1. wykorzystuje i doskonali wiedzę i umiejętności w opiece nad pacjentem umiejętności/ efekty w warunkach szpitala. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole umiejętności/ efekty terapeutycznym, uczenia się U2. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści UMIEJĘTNOŚCI programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentem w okresie odbywania zajęć praktycznych w warunkach szpitala. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas praktyk zawodowych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – SPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 80 Praktyki Oddział dziecięcy: 160 zawodowe Realizowanie pełnego zakresu zadań w opiece nad dzieckiem ze schorzeniami wieku rozwojowego leczonego zachowawczo. 80 Oddział chirurgii dziecięcej: Realizowanie pełnego zakresu zadań w opiece nad dzieckiem ze schorzeniami chirurgicznymi leczonego operacyjnie. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: dydaktycznych / metoda wykład informacyjny, wykład problemowy, dyskusja dydaktyczna metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: metoda programowana z użyciem komputera, studium przypadku, pokaz na fantomie i modelu, film, dyskusja dydaktyczna, pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: studiowanie literatury, 300 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia Praktyczne Praktyki Zawodowe prezentacja multimedialna, dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: zajęcia praktyczne w pracowni umiejętności pielęgniarskich; w oddziałach szpitalnych - pediatrycznym i chirurgii dziecięcej, w żłobku, instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, dyskusja dydaktyczna, seminarium. Praktyki zawodowe: praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, dyskusja dydaktyczna, seminarium. komputer, prezentacja multimedialna, sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa fliphart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze, standardy tematyczne, procedury tematyczne, fantomy: noworodka, dziecka SPOSOBY OCENY P1 - egzamin po V semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze*. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta F3 - zaliczenie czynności bieżących P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” F4 - zaliczenie czynności bieżących P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” 301 OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 40 Godziny pracy studenta Wykłady w uczelni przewidziane 30 Ćwiczenia planem zajęć dla 30 Zajęcia bez udziału nauczyciela przedmiotu 160 Zajęcia praktyczne 160 Praktyka zawodowa 40 Przygotowanie do zajęć Razem 460 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 16 LITERATURA 1. Bałanda-Bałdyga A., Skurzak A., Iwanowicz-Palus G.J., Opieka nad noworodkiem, Literatura PZWL, Warszawa 2008 podstawowa 2. Banaszkiewicz A., Radzikowski A. (red.), Pediatria. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa. Wyd. Medipage, Warszawa 2008 3. Barczykowska E., Szewczyk M.T., Ślusarz R., Pielęgniarstwo w pediatrii, Borgis, Warszawa 2006 4. Borkowski W., Opieka pielęgniarska nad noworodkiem, Wyd. Medycyna Praktyczna, 2007 5. Cepuch G., Krzeczowska B., Perek M., Twarduś K., Modele pielęgnowania dziecka przewlekle chorego. Podręcznik dla studiów medycznych, PZWL, Warszawa 2011 6. Krawczyński M. (red.), Żywienie dzieci w zdrowiu i chorobie, Help-Med Wydawnictwa Medyczne, Kraków 2008 7. Krawczyński M., Propedeutyka pediatrii, PZWL, Warszawa 2009 8. Kubicka K., Kawalec W. (red.), Pediatria, t.1/2, PZWL, Warszawa 2010 9. Obuchowicz A. (red.), Badanie podmiotowe i przedmiotowe w pediatrii, PZWL, Warszawa 2007 10. Pawlaczyk B. (red.): Pielęgniarstwo pediatryczne, PZWL, Warszawa 2007 11. Pawlaczyk B. (red.): Zarys pediatrii. Podręcznik dla studiów medycznych, PZWL, Warszawa 2006 12. Rakowska – Róziewicz (red.): Wybrane standardy i procedury w pielęgniarstwie pediatrycznym. Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Czelej, Lublin 2001 1. Baker C. (red.), Choroby zakaźne u dzieci, PZWL, Warszawa 2009 Literatura 2. Bożkowa K., Siwińska-Gołębiowska H., Prokopczyk J., Kamińska E., Dawkowanie uzupełniająca leków u noworodków, dzieci i młodzieży, PZWL, Warszawa 2008 3. Chybicka A. (red.), Od objawu do nowotworu. Wczesne rozpoznawanie chorób nowotworowych u dzieci, Urban & Partner, Wrocław 2009 4. Czernik J. (red.), Chirurgia dziecięca, PZWL, Warszawa 2005 5. Dróżdż-Gessner Z. (red. wyd. pol.), Pielęgniarstwo pediatryczne Delmara, Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2006 6. El Habbal M.H., Marks S.D., Smith P.K., Spitz L., Strobel S., Choroby wieku dziecięcego, PZWL, Warszawa 2010 7. Kawalec W., Kubicka K.(red.), Repetytorium z pediatrii, PZWL, Warszawa 2005 8. Kawalec W., Milanowski A.(red.): Diagnostyka różnicowa najczęstszych objawów w praktyce pediatrycznej, PZWL, Warszawa 2003 9. Koper A., Wrońska I, Problemy pielęgnacyjne pacjentów z chorobą nowotworową, Czelej, Lublin 2003 10. Muscari M.E. (red. wyd. pol. Bernat K.), Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne, PZWL, Warszawa 2010 11. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M. (red.), Karmienie piersią. Podręcznik, Komitet Upowszechniania Karmienia Piersią, Warszawa 2006 12. Otto-Buczkowska E. (red.), Cukrzyca w populacji wieku rozwojowego - co nowego? 302 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. Wyd. Cornetis, Wrocław 2009 Otto–Buczkowska E. (red.), Pediatria - co nowego?, Wyd. Cornetis, Wrocław 2007 Pietrzyk J. (red.), Wybrane zagadnienia z pediatrii, t. I-V, Wyd. UJ, Kraków 2005 Pilewska-Kozak A.B. (red.), Opieka nad wcześniakiem, PZWL, Warszawa 2009 Piskorz-Ogórek K. (red.), Wybrane programy edukacji zdrowotnej w pediatrii. Praktyczny poradnik dla pielęgniarek, studentów pielęgniarstwa i zdrowia publicznego, Wyd.Verlag Dashofer, Warszawa 2010 Quattromani F., Handal G., Lampe R., Pediatria: pytania i odpowiedzi, PZWL, Warszawa 2009 Stack Ch., Dobbs P.: Podstawy intensywnej terapii dzieci, PZWL, Warszawa 2007 Stelmach I.M. (red.), Astma dziecięca. Wybrane zagadnienia, PZWL, Warszawa 2008 Strużyna J., Wczesne leczenie oparzeń, PZWL, Warszawa 2006 Woynarowska B. (red.), Profilaktyka w pediatrii. PZWL, Warszawa 2008 Wójcik R. (przeł.), Leczenie bólu nowotworowego i opieka paliatywna nad dziećmi, Warszawskie Hospicjum dla dzieci, Media Rodzina, Warszawa 2001 Zakrzewski K.(red.), Nowotwory mózgu wieku dziecięcego, Czelej, Lublin 2004 Zawitkowski P., Co nieco o rozwoju dziecka, Wyd. Zawitkowski i Sp., Warszawa 2007 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany Licencjat pielęgniarstwa przez studenta Nazwa przedmiotu CHIRURGIA I PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin OS-CHiPCH 14 Obowiązkowy Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 375 godz. SEMESTR III – 215 godz. SEMESTR IV – 160 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba godzin semestr RII/SIII 40 Wykłady 30 Ćwiczenia 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela RII/SIII 120 Zajęcia praktyczne RII/SIV 160 Praktyki zawodowe 303 Limit miejsc w grupach Cały rok 30 indywidualnie 7-8 7-8 Miejsce odbywania zajęć Forma zajęć Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia Praktyczne Praktyki Zawodowe Koordynator Prowadzący Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji studenta Termin realizacji Według planu studiów Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powstańców Wielkopolskich1 06-400 Ciechanów Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powstańców Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej z którymi uczelnia podpisała umowę. Według ustalonego harmonogramu zajęć praktycznych Według ustalonego harmonogramu praktyk zawodowych mgr Maria Kołtun Nazwisko i imię prowadzącego prof. dr hab. med. Grażyna Skotnicka – Klonowicz mgr Maria Kołtun Forma Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki Zawodowe Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany indywidualnie Telefon e-mail 23 672 22 13 23 674 37 04 [email protected] 23 674 37 04 23 673 29 14 Pielęgniarka (mentor) 23 672 22 13 zatrudniona w zakładzie 23 674 37 04 opieki zdrowotnej 23 673 03 01 Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Wymagania wstępne Student: będzie przygotowany do rozpoznawania, diagnozowania oraz wdrażania kompleksowego planu opieki nad pacjentem hospitalizowanym z powodu chorób chirurgicznych. Student : C1. określi zakres danych niezbędnych do sformułowania diagnozy pielęgniarskiej pacjentów chirurgicznych, C2. przedstawi zasady przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego i po jego wykonaniu z uwzględnieniem specyfiki stanów chirurgicznych, C3. opanuje określone umiejętności diagnostyczno-lecznicze niezbędne do sprawowania opieki nad pacjentem chirurgicznym. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy pielęgniarstwa, anatomii i fizjologii człowieka, patologii, badania fizykalnego na poziomie studiów licencjackich. Podstawy farmakologii, nauk humanistycznych na poziomie studiów licencjackich. 304 EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Student: W1. wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach chirurgicznych, W2. zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie chirurgicznym, W3. zna zasady planowania opieki nad chorym w zależności od wieku i stanu zdrowia, W4. zna zasady przygotowania pacjenta, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych wykonywanych u pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia, W5. charakteryzuje grupy leków i ich działanie na chorego w różnych schorzeniach chirurgicznych z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania, W6. zna zasady przygotowania chorego do samoopieki w zależności od jego wieku i stanu zdrowia, W7. zna rolę pielęgniarki przy przyjęciu chorego do przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego w zależności od wieku i stanu zdrowia, W8. zna zasady żywienia chorych, z uwzględnieniem leczenia dietetycznego, wskazań przed- i pooperacyjnych, W9. charakteryzuje czynniki zwiększające ryzyko okołooperacyjne, W10. zna zasady przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego w trybie pilnym i nagłym oraz w chirurgii jednego dnia, W11. zna kierunki obserwacji pacjenta po zabiegu operacyjnym, w celu zapobiegania wczesnym i późnym powikłaniom, W12. wymienia objawy, charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania w określonych jednostkach chorobowych leczonych chirurgicznie, W13. wyjaśnia działania zintegrowanego systemu opieki stomijnej i innych stowarzyszeń na rzecz zdrowia, W14. zna zasady przygotowania sali operacyjnej do zabiegu w znieczuleniu ogólnym i regionalnym, W15. charakteryzuje kierunki obserwacji pacjenta w trakcie zabiegu operacyjnego, obejmujące monitorowanie w zakresie podstawowym i rozszerzonym. Student: U.1. gromadzi informacje o pacjencie chirurgicznym, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki, U.2. organizuje opiekę pielęgniarską nad pacjentem po zabiegu operacyjnym, uwzględniając tryb przyjęcia do szpitala, typ zabiegu, rodzaj znieczulenia, U.3. ocenia stan ogólny pacjenta w kierunku powikłań pooperacyjnych, U.4. przygotowuje pacjenta do badań diagnostycznych pod względem fizycznym i psychicznym, U.5. prowadzi żywienie enteralne, i parenteralne dorosłych i dzieci z wykorzystaniem różnych technik, U.6. rozpoznaje powikłania leczenia farmakologicznego, dietetycznego, leczniczo-pielęgnacyjnego, U.7. .przekazuje informacje o stanie zdrowia chorego członkom zespołu terapeutycznego, U.8. ocenia poziom bólu, reakcję chorego na ból i nasilenie bólu oraz stosuje postępowanie przeciwbólowe, U.9. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych, prowadzi dokumentację opieki nad chorym (kartę obserwacji, zabiegów pielęgniarskich i raportów, kartę rejestru zakażeń szpitalnych, profilaktyki i leczenia odleżyn oraz kartę informacyjną z zaleceniami w zakresie 305 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE samoopieki. Student: K.1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K.2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową, dążąc do profesjonalizmu, K.3. przestrzega praw pacjenta, K.4. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, K.5. przestrzega tajemnicy zawodowej, K.6. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁAD Student: W1. wyjaśnia specyfikę oddziału chirurgicznego, W2. omawia przygotowanie chorego do leczenia i zabiegu operacyjnego, W3. charakteryzuje zaburzenia gospodarki wodno- elektrolitowej, równowagi kwasowo-zasadowe - rodzaje, przyczyny i ich leczenie, W4. omawia wskazania i podstawowe zasady przetaczania krwi i preparatów krwiopochodnych, W5. przedstawia zasady leczenia żywieniowego w chirurgii; W6. charakteryzuje walkę z bólem w oddziale chirurgicznym, W7. zna rodzaje znieczulenia, wskazania i przebieg; W8. omawia problemy pielęgnacyjne u chorego we wstrząsie po urazach głowy i kręgosłupa, W9. omawia oparzenia i odmrożenia, W10. wyjaśnia postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w najczęstszych nowotworach, W11. wyjaśnia postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w chirurgicznych chorobach tarczycy, nadnerczy i trzustki, W12. omawia wybrane zagadnienia z chorób klatki piersiowej; ropniak opłucnej. Odma opłucnowa. Opieka nad pacjentem z drenażem opłucnej, W13. omawia wybrane zagadnienia z chorób chirurgicznych przewodu pokarmowego, W14. wyjaśnia postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w chirurgicznych chorobach układu moczowo- płciowego, W15. omawia postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w chorobach tętnic i żył, W16. wyjaśnia podstawowe zagadnienia z chirurgii dziecięcej. Student: Wykaz uzyskanych U1. analizuje stan pacjenta pod kątem patofizjologii, objawów, powikłań, umiejętności/ efekty leczenia, uczenia się – U2. przygotowuje diagnozy pielęgniarskie w oparciu o opis przypadku, UMIEJĘTNOŚCI U3. formułuje cele opieki projektuje plan opieki pielęgniarskiej, wykona pracę na wybrany przez siebie temat w ciekawe formie. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu opieki nad pacjentem umiejętności/ efekty chirurgicznym, uczenia się – K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, KOMPETENCJE K3. krytycznie ocenia swoją pracę. SPOLECZNE TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Specyfika oddziału chirurgicznego 2 WYKŁADY 40 2. Przygotowanie chorego do leczenia i zabiegu operacyjnego – 4 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA 306 informacja pacjenta i zgoda na leczenie. 3. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, równowagi kwasowo-zasadowej - rodzaje, przyczyny i ich leczenie. 4. Wskazania i podstawowe zasady przetaczania krwi i preparatów krwiopochodnych. 5. Leczenie żywieniowe w chirurgii. 2 2 2 6. Walka z bólem w oddziale chirurgicznym. Znieczulenia2 rodzaje, wskazania i przebieg. 7. Wstrząs – przyczyny i objawy. Problemy pielęgnacyjne 2 u chorego we wstrząsie. 8. Urazy głowy i kręgosłupa ich rozpoznawanie i leczenie. 4 Pacjent neurochirurgiczny. 9. Urazy układu kostno-szkieletowego i ich rozpoznawanie 2 i leczenie. 10. Postępowanie w oparzeniach i odmrożeniach. 2 11. Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w najczęstszych 2 nowotworach. 12. Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne 2 w chirurgicznych chorobach tarczycy, nadnerczy i trzustki. 13. Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w wybranych 4 chorobach klatki piersiowej. Ropniak opłucnej. Odma opłucnowa. Opieka nad pacjentem z drenażem opłucnej. 14. Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w chorobach 2 chirurgicznych przewodu pokarmowego. 15. Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne 2 w chirurgicznych chorobach układu moczowo- płciowego. 16. Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w chorobach 2 tętnic i żył. Pacjent kardiochirurgiczny. 17. Wybrane zagadnienia z chirurgii dziecięcej. 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. wyjaśni etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie umiejętności/ efekty i opiekę pielęgniarską w schorzeniach chirurgicznych, uczenia się – WIEDZA W2. wyjaśnia zasady diagnozowania w pielęgniarstwie chirurgicznym, W3. wyjaśnia zasady planowania opieki nad chorym chirurgicznie, W4. wyjaśnia zasady przygotowania, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych, W5. wyjaśnia zasady przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego, pielęgnowania po zabiegu, zapobiegania powikłaniom pooperacyjnym, W6. charakteryzuje grupy leków i ich działanie na chorego w różnych schorzeniach chirurgicznych z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania, W7. definiuje zasady żywienia chorych chirurgicznie, z uwzględnieniem leczenia dietetycznego, enteralnego, parenteralnego, W8. definiuje zasady zapobiegania zakażeniom szpitalnym w oddziałach chirurgicznych. Wykaz uzyskanych Student: U1. gromadzi informacje o pacjencie chirurgicznym, zanalizuje zebrane dane umiejętności/ efekty w celu sformułowania diagnozy pielęgniarskiej, ustala cele i plan opieki, uczenia się – wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki, UMIEJĘTNOŚCI U2. kwalifikuje pacjenta do określonej grupy opieki uwzględniając zdolności pacjenta do samoopieki po zabiegu operacyjnym, zmotywuje pacjenta do 307 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA ZAJĘĆ ĆWICZENIA współpracy uwzględniając jego reakcję na chorobę i hospitalizację, zasób wiedzy na temat choroby i skutków leczenia, U3. obejmuje opieką pacjenta po zabiegu operacyjnym, uwzględniając tryb przyjęcia do szpitala, typ zabiegu, rodzaj znieczulenia, U4. przygotowuje pacjenta do badań diagnostycznych w różnych schorzeniach chirurgicznych, U5. stosuje procedury niefarmakologicznego zwalczania bólu pooperacyjnego, U6. zapobiega powikłaniom pooperacyjnym, zakażeniom szpitalnym, podejmie działania zapobiegające odleżynom, U7. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych. Student: K1. przestrzega praw pacjenta, K2. szanuje godność i autonomię pacjentów powierzonych opiece, K3. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki, K4. zachowuje tajemnicę zawodową, K5. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową, dążąc do profesjonalizmu, K6. współdziała w zespole w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej. TEMAT LICZBA SUMA GODZIN GODZIN 1. Praca pielęgniarki w oddziale chirurgicznym i sali pooperacyjnej, na bloku operacyjnym oraz w zespole poradni chirurgicznych. 2. Czynniki wpływające na adaptację chorych w oddziałach chirurgicznych. 3. Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego w trybie nagłym i planowym. 4. Podstawowe zasady opieki pielęgniarskiej po zabiegach operacyjnych, reakcje organizmu na zabieg operacyjny. rodzaje powikłań pooperacyjnych i zapobieganie im. 5. Udział pielęgniarki w edukacji pacjentów chirurgicznych. 6. Badania diagnostyczne w wybranych schorzeniach przewodu pokarmowego i zasady pielęgnacji pacjentów poddanych tym badaniom. 7. Pielęgnowanie pacjenta po zabiegu operacyjnym w obrębie przewodu pokarmowego. 8. Badania diagnostyczne w chorobach narządów klatki piersiowej oraz pielęgnowanie pacjentów poddanych tym badaniom. 9. Przygotowanie i opieka pooperacyjna w przypadku zabiegów w obrębie klatki piersiowej. 10. Badania diagnostyczne w chorobach układu moczowopłciowego i pielęgnowanie pacjentów poddanych tym badaniom. 11. Pielęgnowanie pacjenta ze schorzeniami w obrębie układu moczowego z uwzględnieniem wskazań i metod leczenia chirurgicznego. 12. Pielęgnowanie pacjenta po urazach narządu ruchu leczonego za pomocą opatrunku gipsowego oraz wyciągu. 13. Aspekty pielęgnacyjne w chorobie oparzeniowej. Postępowanie doraźne w oparzeniach. 14. Odżywianie chorych chirurgicznie. 15. Zapobieganie zakażeniom w chirurgii. 308 1 1 4 4 1 2 2 1 2 1 2 2 2 2 2 30 16. Zintegrowane system opieki stomijnej i innych 3 stowarzyszeń o profilu chirurgicznym. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie umiejętności/ efekty samodzielnej pracy. uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Badania dodatkowe u chorych chirurgicznie: badania 2 Zajęcia bez 25 laboratoryjne, rentgenowskie, ultradźwiękowe, izotopowe, udziału endoskopowe. nauczyciela 2. Przeszczepianie narządów: przeszczepianie nerek, wątroby, 2 serca, trzustki. 3. Nowotwory: klasyfikacja nowotworów i ocena 3 zaawansowania procesu nowotworowego, zasady leczenia nowotworów. 4. Gospodarka wodno – elektrolitowa i równowaga kwasowo2 zasadowa. 5. Żywienie pozajelitowe :wskazania do żywienia 3 pozajelitowego, stosowane preparaty, powikłania żywienia pozajelitowego, kontrola metaboliczna w czasie żywienia pozajelitowego. 6. Przetaczanie krwi i jej pochodnych: podstawy serologii, 3 najczęściej stosowane preparaty krwi, ogólne zasady przetaczania krwi i preparatów krwiopochodnych, powikłania poprzetoczeniowe, przepisy prawne dotyczące przetaczania krwi i jej preparatów. 7. Operacje kardiochirurgiczne, torakochirurgiczne: okres 3 przedoperacyjny, opieka pooperacyjna w kardioi torakochirurgii. 8. Choroby naczyń obwodowych: choroby tętnic, choroby żył2 obraz kliniczny, zasady postępowania operacyjnego. 9. Zakażenia w chirurgii, etiologia, patogeneza. 2 10. Zaburzenia odporności u chorych chirurgicznie, zakażenie 3 a odporność, niedobory immunologiczne testy laboratoryjne oceny stanu odporności. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: Wykaz uzyskanych W1. zna procedury postępowania diagnostycznego, medycznego, umiejętności/ efekty pielęgniarskiego, uczenia się – WIEDZA W2. wskaże metody oraz rodzaje dokumentacji stosowanej w oddziale chirurgicznym służące gromadzeniu danych o stanie pacjenta, W3. zna zasady BHP, higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe, 309 W4. zna zasady zapobiegania zakażeniom wewnątrzszpitalnym, zasady profilaktyki zakażeniami HIV, HBV, W5. zna zasady etyki i kartę praw pacjenta, W6. zna zasady edukacji i rehabilitacji chorych w zależności od stanu pacjenta, Student: Wykaz uzyskanych U1. prowadzi obserwację i dokonuje oceny objawów prawidłowego funkcjonowania umiejętności/ efekty oraz zaburzeń podstawowych funkcji organizmu, uczenia się – U2. dokonuje oceny sytuacji społecznej pacjenta oraz rozpozna rodzaj emocji UMIEJĘTNOŚCI występujących w okresie hospitalizacji, U3. gromadzi i sklasyfikuje informacje o stanie bio-psycho- społecznym pacjenta dla celów diagnozy i postępowania pielęgniarskiego, U4. planuje działania pielęgnacyjno – opiekuńcze wobec chorych hospitalizowanych w oddziale chirurgicznym, U5. wykonuje zaplanowane działania pielęgnacyjne oraz zinterpretuje i przeanalizuje uzyskane wyniki w stanie bio- psycho- fizycznym pacjenta, U6. rozpoznaje stany zagrożenia życia wynikające z zaostrzenia procesu chorobowego lub z działań niepożądanych stosowanych metod terapii oraz podejmować działania przedlekarskie ratujące życie, U7. współpracuje z zespołem terapeutycznym w zakresie ustalenia, prowadzenia oraz ewaluacji procesu pielęgnowania, U8. prowadzi edukację zdrowotną pacjenta ze schorzeniami chirurgicznymi. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjnoSPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 40 Zajęcia Oddział chirurgii ogólnej: 120 praktyczne 1. Przygotowanie do zabiegu operacyjnego, pielęgnowanie w okresie tak zwanej choroby chirurgicznej z uwzględnieniem stanów zwiększających ryzyko operacyjne. 2. Pielęgnowanie pacjentów po zabiegu operacyjnym obrębie przewodu pokarmowego ze szczególnym uwzględnieniem pacjentów z wyłonioną stomią. 3. Praca dydaktyczno-wychowawcza z pacjentami obciążonymi chorobą niedokrwienną kończyn dolnych. 4. Problemy pielęgnacyjne pacjentek po mastektomii. 5. Aspekty pielęgnacyjne w chorobie oparzeniowej. 40 Oddział urologiczny: 1. Zadania pielęgniarki wobec pacjenta leczonego chirurgicznie z powodu schorzeń układu moczowego. 2. Przygotowanie chorego do badań radiologicznych i endoskopowych układu moczowego. 3. Pielęgnowanie pacjentów z kamicą układu moczowego. 4. Pielęgnowanie pacjentów po zabiegach endourologicznych i operacjach w zakresie układu moczowego. 5. Pielęgnowanie pacjentów z drenażami dróg moczowych. 40 Oddział urazowo-ortopedyczny: 1. Praca dydaktyczno- wychowawcza z pacjentami oddziału urazowo-ortopedycznego. 2. Zasady pielęgnowania chorych z obrażeniami 310 wielomiejscowymi i wielonarządowymi. 3. Problemy pielęgnacyjne po urazach narządu ruchu leczonego za pomocą opatrunku gipsowego. 4. Problemy pielęgnacyjne po urazach narządu ruchu leczonego za pomocą wyciągu. 5. Zadania pielęgniarki wobec pacjenta po amputacji kończyn. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: Wykaz uzyskanych U1. utrwala, wykorzystuje, pogłębia i doskonali wiedzę i umiejętności umiejętności/ efekty w opiece nad pacjentem w warunkach szpitala do sprawowania uczenia się – WIEDZA kompleksowej opieki pielęgniarskiej. Wykaz uzyskanych Student: U1. uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole umiejętności/ efekty terapeutycznym, uczenia się – U2. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści UMIEJĘTNOŚCI programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentem w okresie odbywania zajęć praktycznych w warunkach szpitala. Wykaz uzyskanych Student: K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjnoSPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN Blok Operacyjny: 40 Praktyki 160 zawodowe 1. Poznanie struktury organizacyjnej bloku operacyjnego. 2. Zadania pielęgniarki wobec pacjenta przygotowywanego do znieczulenia ( z uwzględnieniem sposobu znieczulenia). 3. Rola i zadania instrumentariuszek podczas zabiegów operacyjnych. 4. Rola zespołu operacyjnego w zapobieganiu zakażeniom w bloku operacyjnym. 40 Oddział urazowo-ortopedyczny: Realizacja całościowej opieki pielęgniarskiej nad pacjentem po urazach narządu ruchu z uwzględnieniem metod chirurgicznego leczenia(np. wyciągi, opatrunki gipsowe, zabiegi operacyjne). 40 Oddział chirurgii ogólnej: 1. Realizowanie pełnego zakresu zadań w opiece nad pacjentem ze schorzeniami chirurgicznymi leczonymi zachowawczo i operacyjnie. 2. Realizacja całościowej opieki pielęgniarskiej pacjenta leczonego w poradniach chirurgicznych. 40 Oddział urologiczny: Realizowanie pełnego zakresu zadań w opiece nad pacjentem ze schorzeniami urologicznymi leczonymi zachowawczo i operacyjnie. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: dydaktycznych/metoda wykład informacyjny, wykład problemowy, dyskusja dydaktyczna, 311 metoda programowana z użyciem komputera. Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Ćwiczenia: metoda programowana z użyciem komputera, studium przypadku, burza mózgów, film dydaktyczny, pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: studiowanie literatury, prezentacja multimedialna, dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych, instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, dyskusja dydaktyczna, seminarium. Praktyki zawodowe: praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, dyskusja dydaktyczna, seminarium. komputer, prezentacja multimedialna, sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa fliphart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze, standardy tematyczne, procedury tematyczne, fantomy. SPOSOBY OCENY P1 - egzamin po III semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń; F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach; P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia; P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez 312 studenta. F3 - zaliczenie czynności bieżących P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych”. F4 - zaliczenie czynności bieżących; Praktyki Zawodowe P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych”. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 40 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 30 Ćwiczenia przewidziane 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela planem zajęć dla 120 Zajęcia praktyczne przedmiotu 160 Praktyka zawodowa 50 Przygotowanie do zajęć Razem 425 14 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu LITERATURA 1. Ciuruś M. (red.), Pielęgniarstwo operacyjne, Wydaw. Makmed, Lublin 2007 Literatura 2. Czarnecka Z., Malińska W. (red.), Instrumentarium i przebieg zabiegów: w chirurgii, podstawowa ginekologii i urologii, Wydaw. Makmed, Lublin 2006 3. Fibak J. (red.), Chirurgia . Podręcznik dla studentów ,PZWL, Warszawa 2006 4. Fibak J (red.),Chirurgia. Repetytorium, PZWL, Warszawa 2006 5. Gaździk T.S .(red.), Ortopedia i traumatologia, PZWL, Warszawa 2005 6. Głuszek S. (red.), Chirurgia: podręcznik dla studentów wydziałów nauk o zdrowiu, Czelej, Lublin 2008 7. Kapała W. (red.),Pielęgniarstwo w chirurgii, Wyd. Czelej, Lublin 2006 8. Łukieńczuk T. (red.), Pielęgniarstwo operacyjne, Wydaw. Urban&Partner, Wrocław 2010 9. Rowiński W., Dziak A. (red.), Chirurgia dla pielęgniarek, PZWL, Warszawa 2002 10. Walewska E. (red.), Podstawy pielęgniarstwa chirurgicznego, PZWL, Warszawa 2006 1. Brongel L., Duda K. (red.), Mnogie i wielonarządowe obrażenia ciała, PZWL, Literatura Warszawa 2011 uzupełniająca 2. Hirt R., Bubser M. (red.), Podręcznik anestezjologii dla pielęgniarek, PZWL, Warszawa 2010 3. Jakubaszka J. (red.), Pielęgniarstwo, Wyd. I , Wrocław, Urban & Partner 2001 4. Noszczyk W. (red.), Chirurgia T. 1-2, PZWL, Warszawa 2005 5. Pizzutillo P.D. (red. A. Gregosiewicz), Ortopedia dziecięca, Wyd. Czelej, Lublin 1999 6. Woźniewski M., Kołodziej J (red.), Rehabilitacja w chirurgii, PZWL, Warszawa 2006 Zajęcia Praktyczne 313 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany Licencjat pielęgniarstwa przez studenta Nazwa przedmiotu POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO-GINEKOLOGICZNE OS-PGiPPG Kod przedmiotu 7 Punkty ECTS Obowiązkowy Rodzaj przedmiotu Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Polski Język wykładowy OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 190 godz. Okres (rok akademicki SEMESTR V – 190 godz. /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Forma zajęć Rok/ Liczba godzin Limit miejsc semestr w grupach RIII/SV 15 Cały rok Wykłady 25 30 Ćwiczenia 30 indywidualnie Zajęcia bez udziału nauczyciela 80 4 Zajęcia praktyczne 40 4 Praktyki zawodowe Miejsce odbywania zajęć Forma zajęć Miejsce realizacji Termin realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Według planu Wykłady i Nauk Humanistycznych studiów ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji indywidualnie Zajęcia studenta bez udziału nauczyciela Specjalistyczny Szpital Wg ustalonego Zajęcia Wojewódzki w Ciechanowie harmonogramu praktyczne ul. Powstańców Wielkopolskich 1 zajęć 06-400 Ciechanów praktycznych Specjalistyczny Szpital Wg ustalonego Praktyki Wojewódzki w Ciechanowie harmonogramu zawodowe ul. Powstańców Wielkopolskich 1 praktyk 06-400 Ciechanów zawodowych Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej z którymi uczelnia podpisała umowę. 314 Koordynator Prowadzący zajęcia dr n. hum. Bożena Ostrowska forma Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Nazwisko i imię prowadzącego lek. med. Witold Achciński dr Bożena Ostrowska Telefon e-mail Tel/fax 23 672 22 13 Tel. 23 674 37 04 bozena_ [email protected] Tel./Fax: 23 672 22 13 Tel. 23 674 37 04 Pielęgniarka (mentor) Tel. 23 674 37 04 zatrudniona w zakładzie Tel. 23 673 03 01 opieki zdrowotnej Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Student : będzie przygotowany do prowadzenia profilaktyki i opieki nad kobietą zdrową, ze szczególnym uwzględnieniem okresu ciąży, połogu oraz chorą w różnych okresach jej życia, a także sprawowania opieki nad wcześniakiem i noworodkiem donoszonym, z uwzględnieniem wykorzystania postępów w naukach pielęgniarskich i medycznych. Pełny opis kursu/ Cele Student : dydaktyczne wynikające C1. przedstawi cele i zadania opieki nad matka i dzieckiem w Polsce C2. wyjaśni cele i zadania opieki przedkoncepcyjnej, z realizacji przedmiotu C3. scharakteryzuje zmiany zachodzące w organizmie kobiety w ciąży fizjologicznej, C4. scharakteryzuje mechanizm i przebieg porodu fizjologicznego, C5. omówi zasady sprawowania opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej i w połogu fizjologicznym, C6. scharakteryzuje opiekę obserwacyjno – pielęgnacyjną wcześniaka i noworodka donoszonego z wyłonieniem istotnych różnic tej opieki, C7. omówi patofizjologię i objawy kliniczne chorób i stanów zagrożenia życia noworodka i wcześniaka, C8. określi etiopatogenezę wybranych schorzeń ginekologicznych. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. Wymagania wstępne Podstawy anatomii, fizjologii i patofizjologii człowieka prac pisemnych na poziomie studiów licencjackich. Podstawy farmakologii. PRZEDMIOT EFEKTY KSZTAŁCENIA Wykaz uzyskanych Student: W1. wyjaśnia cel i zasady opieki przedkoncepcyjnej, umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA W2. charakteryzuje mechanizm i okresy porodu fizjologicznego , W3. zna zasady planowania opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej i połogu, W4. charakteryzuje podstawy opieki nad wcześniakiem i noworodkiem, W5. omawia patofizjologię i objawy kliniczne chorób i stanów zagrożenia życia noworodka i wcześniaka, W6. identyfikuje etiopatogenezę schorzeń ginekologicznych. W7. zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie położniczo-ginekologicznym, Wykaz uzyskanych Student : U1. gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan umiejętności/ efekty Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu 315 uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki, U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki w różnym wieku i stanie zdrowia, U3. prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób, U4. prowadzi rozmowę terapeutyczną, U5. przekazuje informacje o stanie zdrowia kobiety członkom zespołu terapeutycznego U6. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych. Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K2. przestrzega praw pacjenta, K3. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, K4. przestrzega tajemnicy zawodowej, K5. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej, K6. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjentki, K7. przejawia empatie w relacji z pacjentka i jej rodzina oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. uzasadnia wpływ budowy narządu rodnego na rozrodczość kobiety, W2. wyjaśnia uwarunkowania cyklu miesiączkowego, W3. przedstawia uwarunkowania mechanizmu zapłodnienia i rozwoju zarodka , W4. charakteryzuje metody regulacji poczęć, ich skuteczność oraz działania uboczne, W5. interpretuje zmiany zachodzące w organizmie kobiety pod wpływem ciąży, W6. omawia zasady postępowania leczniczego w gestozie z uwzględnieniem rzucawki, W7. omawia profilaktykę konfliktu serologicznego w zakresie czynnika Rh, W8. identyfikuje etiopatogenezę stanów zapalnych narządu rodnego W9. charakteryzuje najczęściej występujące nowotwory narządu rodnego kobiety, W10. klasyfikuje stopień zaawansowania raka szyjki macicy i uzasadnia znaczenie badania cytologicznego, W11. omawia rodzaje i stopnie zaawansowania raka gruczołu piersiowego, W12. charakteryzuje wybrane metody diagnostyczne stosowane w położnictwie i ginekologii. Student: U1. posługuje się właściwym nazewnictwem przyjętym w położnictwie i ginekologii, U2. interpretuje przebieg cyklu miesiączkowego i wykres podstawowej ciepłoty ciała w jego przebiegu, U3. uzasadnia wybór sposobu regulacji urodzin w rodzinie i informuje o skuteczności i działaniach ubocznych, U4. planuje i modyfikuje postępowanie profilaktyczne i pielęgnacyjne w gestozie z uwzględnieniem rzucawki, U5. planuje i modyfikuje postępowanie profilaktyczne i pielęgnacyjne w konflikcie serologicznym, U6. prowadzi rozmowę terapeutyczna i udziela wskazówek partnerom w zakresie postępowania w przypadku podejrzenia niepłodności małżeńskiej, U7. prowadzi działania profilaktyczne w kierunku zapobiegania stanom zapalnym narządu rodnego, U8. uzasadnia konieczność wykonywania badań profilaktycznych 316 w zapobieganiu nowotworom narządu rodnego, U9. uzasadnia znaczenie samobadania piersi i innych badań diagnostycznych w zakresie wykrywania raka sutka. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i doskonali umiejętności umiejętności/ efekty zawodowe, uczenia się – K2. reprezentuje aktywną postawę w procesie zdobywania wiedzy KOMPETENCJE i umiejętności, SPOLECZNE K3. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjentki. TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Biologiczny rytm płodności. 1 WYKŁADY 15 2. Cele i zadania opieki przedkoncepcyjnej. 1 3. Planowanie rodziny, metody regulacji poczęć, 2 przygotowanie do rodzicielstwa. 4. Zapłodnienie, rozwój zarodka i płodu. 1 5. Zmiany zachodzące w organizmie kobiety pod wpływem 1 ciąży. 6. Metody diagnostyczne w położnictwie i ginekologii. 1 7. Wybrane zagadnienia z patologii ciąży – choroby 2 współistniejące z ciążą: gestoza, konflikt serologiczny i ich wpływ na stan noworodka. 8. Stany zapalne narządu rodnego. 2 9. Profilaktyka onkologiczna i promocja zdrowia 2 w ginekologii – rak piersi. 10. Profilaktyka onkologiczna i promocja zdrowia 2 w ginekologii – schorzenia nowotworowe narządu rodnego kobiety. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Wykaz uzyskanych Student W1. omawia cele i zadania opieki prenatalnej w Polsce umiejętności/ efekty W2. wyjaśnia istotę psychoprofilaktyki położniczej i szkół rodzenia, uczenia się – WIEDZA w przygotowaniu ciężarnej do porodu i opieki nad noworodkiem, W3. zna zasady planowania opieki nad kobieta w ciąży fizjologicznej, W4. charakteryzuje mechanizm i okresy porodu fizjologicznego, W5. określa zadania pielęgniarki w obserwacji i pielęgnacji położnicy w połogu fizjologicznym, patologicznym i po cięciu cesarskim, W6. omawia postępowanie z noworodkiem w sali porodowej, po przyjęciu w oddział neonatologiczny i w dalszych dobach życia, W7. charakteryzuje podstawy opieki nad wcześniakiem i noworodkiem i wskazuje różnice w postępowaniu pielęgnacyjnym noworodka dojrzałego i wcześniaka, W8. omawia patofizjologię i objawy kliniczne chorób i stanów zagrożenia życia noworodka, W9. omawia przebieg laktacji i określa zasady karmienia naturalnego, W10. charakteryzuje problemy zdrowotne kobiet w okresie pokwitania, dojrzałości płciowej i przekwitania, W11. omawia postępowanie pielęgnacyjne w odniesieniu do problemów kobiet w okresie pokwitania, dojrzałości płciowej i przekwitania Student: Wykaz uzyskanych U1. uzasadnia kobiecie ciężarnej potrzebę uczestniczenia w szkole rodzenia, umiejętności/ efekty U2. obliczy przypuszczalny termin porodu, uczenia się 317 U3. stwierdzi czynność serca dziecka przy pomocy aparatury medycznej, U4. edukuje rodziców w sprawach higieny, pielęgnacji oraz żywienia kobiety w czasie ciąży i połogu, U5. podzieli poród na okresy i scharakteryzuje je, U6. pielęgnuje wcześniaka i noworodka w stanach zagrożenia życia, U7. nauczy matkę (rodziców) zasad pielęgnowania noworodka dojrzałego i wcześniaka, U8. uzasadnia potrzebę karmienia naturalnego, U9. edukuje kobietę w zakresie postępowania i przezwyciężania trudności w okresie pokwitania, dojrzałości płciowej i przekwitania. Student: Wykaz uzyskanych K1. jest systematyczny i zdyscyplinowany w przygotowaniu się do zajęć, umiejętności/ efekty K2. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta, uczenia się – K3. systematycznie wzbogaca swoją wiedzę z zakresu opieki nad matką KOMPETENCJE i dzieckiem. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Poradnictwo przedciążowe jako forma promocji zdrowej 2 ĆWICZENIA 25 ciąży. Opieka nad kobieta ciężarną z ciążą fizjologiczną 2. Czas trwania ciąży, Rozpoznanie ciąży. Sposoby obliczania 3 terminu porodu. 3. Metody diagnostyczne w ciąży fizjologicznej i ciąży 2 wysokiego ryzyka. 4. Przygotowanie kobiety ciężarnej i jej rodziny do 2 świadomego uczestnictwa w porodzie – psychoprofilaktyka porodu, szkoła rodzenia. 5. Postępowanie położniczo – pielęgnacyjne w porodzie 3 fizjologicznym 6. Obserwacja i pielęgnacja położnicy w połogu 3 fizjologicznym, powikłanym i po cięciu cesarskim. 7. Obserwacja i pielęgnacja noworodka dojrzałego 2 i wcześniaka po urodzeniu i dalszych dobach życia. 8. Standard postępowania pielęgniarskiego z noworodkiem 3 ciężko chorym. 9. Przebieg laktacji – rola i zadania pielęgniarki 2 w promowaniu karmienia naturalnego. 10. Problemy zdrowotne kobiet w okresie pokwitania, 3 dojrzałości płciowej i przekwitania. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu przedmiotu umiejętności/ efekty wykorzystując najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. poszerza wiedzę w formie samodzielnej pracy. umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami, SPOŁECZNE K4. jest odpowiedzialny za czynności edukacyjno – pielęgnacyjne wobec kobiety i jej dziecka. UMIEJĘTNOŚCI 318 FORMA ZAJĘĆ Zajęcia bez udziału nauczyciela TEMAT LICZBA GODZIN 5 SUMA GODZIN 30 1. Organizacja i funkcjonowanie opieki nad matką i dzieckiem w Polsce. 2. Zalecenia Światowej Organizacji zdrowia (WHO) w zakresie 5 karmienia piersią: -Program Promocji Karmienia Piersią w Polsce, - Inicjatywa Szpital Przyjazny Dziecku. 3. Przygotowanie ciężarnej do cięcia cesarskiego nagłego 5 i planowanego. 4. Połóg patologiczny: zakażenie krocza, zakażenie jamy macicy, 5 posocznica połogowa. 5. Zalety systemu romin - in 5 6. Organizacja pracy i zadania pielęgniarki w zapobieganiu 5 zakażeniom w oddziale położniczym. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia zalecenia WHO dotyczące przygotowania ciężarnej do porodu, umiejętności/ efekty W2. przedstawia standard opieki nad kobietą ciężarną, rodzącą i położnicą, uczenia się – WIEDZA W3. omawia zalety systemu rooming-in, W4. omawia zasady pielęgnacji w połogu fizjologicznym i po cięciu cesarskim W5. wyjaśnia zasady profilaktyki zakażeń połogowych, W6. omawia zasady obserwacji i pielęgnacji noworodka donoszonego i niedonoszonego, W7. charakteryzuje stany przejściowe noworodka, W8. charakteryzuje korzystne i niekorzystne czynniki wpływające na proces laktacji, W9. omawia zasady i techniki karmienia piersią W10. charakteryzuje postępowanie profilaktyczne i lecznicze w stanach zapalnych narządu rodnego, W11. omawia postępowanie diagnostyczne i lecznicze w nowotworach narządu rodnego i sutka, W12. charakteryzuje problemy zdrowotne kobiet w okresie przekwitania. Student: Wykaz uzyskanych U1. przedstawia zalety stosowania różnych pozycji rodzącej podczas umiejętności/ efekty prowadzenia i przyjmowania porodu, uczenia się U2. przedstawia plan opieki i pielęgnuje położnicę w połogu fizjologicznym, UMIEJĘTNOŚCI patologicznym i po zabiegu ciecia cesarskiego, U3. pielęgnuje noworodka dojrzałego bezpośrednio po urodzeniu, po przyjęciu w oddział noworodkowy i w dalszych dobach, U4. uczy matkę zasad pielęgnowania noworodka dojrzałego, U5. pielęgnuje noworodka przedwcześnie urodzonego w inkubatorze i poza nim, U6. uzasadnia potrzebę karmienia naturalnego dziecka, U7. uczy matkę techniki i pozycji karmienia piersią, U8. przygotowuje kobietę do badania ginekologicznego U9. przygotowuje kobietę do badań diagnostycznych w obrębie narządu rodnego i sutka, U10. uzasadnia znaczenie profilaktyki stanów zapalnych narządu rodnego, U11. prowadzi działania edukacyjne w zakresie zachowań prozdrowotnych, zapobiegania stanom zapalnym i nowotworom narządu rodnego, U12. wskazuje postępowanie przy łagodzeniu objawów klimakterium. 319 Student: K1. jest systematyczny i zdyscyplinowany w przygotowaniu do zajęć, K2. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, K3. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – pielęgnacyjnych, K4. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania indywidualne i zespołowe, K5. przestrzega zasad etyki zawodowej, K6. respektuje prawa pacjenta, K7. zachowuje tajemnicę zawodową, K8. uczestniczy aktywnie w pracach zespołu interdyscyplinarnego. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Prowadzenie porodu fizjologicznego zgodnie z zaleceniami 8 Zajęcia 80 WHO praktyczne 2. Fizjologia połogu – obserwacja i pielęgnacja położnicy 8 w połogu fizjologicznym i po cięciu cesarskim. 3. Obserwacja i pielęgnacja położnicy w połogu powikłanym. 8 4. Obserwacja i pielęgnacja noworodka dojrzałego 8 i przedwcześnie urodzonego. 5. Patofizjologia, objawy kliniczne wybranych chorób 8 noworodka i stanów zagrożenia życia noworodka i wcześniaka. 6. Promocja karmienia piersią – przebieg laktacji, 8 podtrzymywanie laktacji, rozwiązywanie najczęstszych problemów związanych z laktacją. 7. Pielęgnowanie i edukacja kobiet w stanach zapalnych 8 narządu rodnego. 8. Opieka nad kobietą z nowotworem narządu rodnego. 8 9. Opieka nad kobietą z nowotworem piersi. 8 10. Problemy zdrowotne i pielęgnowanie kobiet w wieku 8 przekwitania. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: Wykaz uzyskanych W1. wykorzystuje i doskonali wiedzę i umiejętności w opiece nad pacjentką umiejętności/ efekty w warunkach szpitala. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole umiejętności/ efekty terapeutycznym, uczenia się – U2. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści UMIEJĘTNOŚCI programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentką w okresie odbywania praktyk zawodowych w warunkach szpitala. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas praktyka zawodowych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjnoSPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 16 Praktyki Oddział położniczo – neonatologiczny: 40 zawodowe Realizowanie pełnego zakresu zadań w opiece nad: Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się KOMPETENCJE SPOŁECZNE 320 położnicą po porodzie fizjologicznym, po porodzie zabiegowym i operacyjnym (CC), 8 Oddział neonatologiczny: Realizowanie pełnego zakresu zadań w opiece nad: noworodkiem donoszonym, noworodkiem niedonoszonym (wcześniakiem) noworodkiem w stanie zagrożenia życia 16 Oddział ginekologiczny: Realizowanie pełnego zakresu zadań w opiece nad kobietą ze schorzeniami ginekologicznymi leczoną zachowawczo i operacyjnie. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: - zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Praktyki zawodowe: - praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. - komputer, Rodzaj narzędzi - prezentacja multimedialna, dydaktycznych/środki - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), dydaktyczne - tablica papierowa fliphart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze, - plan porodu, - standardy i procedury tematyczne, - fantomy: noworodka, dziecka, - fantom położniczy do demonstracji porodu. - modele - miednica kostna, układ przestrzenny narządu rodnego SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca 321 Wykłady P1 - egzamin po V semestrze (o formie egzaminy student zostanie poinformowany przed rozpoczęciem zajęć) F1 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. Ćwiczenia F2 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych, dokonane nie później niż w ostatnim tygodniu zajęć w semestrze*. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności.) F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela Zajęcia bez udziału prowadzącego ćwiczenia nauczyciela F3 zaliczenie czynności bieżących z oceną wpisaną do Zajęcia Praktyczne „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” P1 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych F4 - zaliczenie czynności bieżących z oceną wpisaną do Praktyki Zawodowe „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” P1- ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 15 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 25 Ćwiczenia przewidziane planem 30 Zajęcia bez udziału nauczyciela zajęć dla przedmiotu 80 Zajęcia praktyczne 40 Praktyka zawodowa 30 Przygotowanie do zajęć Razem 220 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 7 LITERATURA 1. Bałanda A. (red.), Opieka nad noworodkiem, PZWL, Warszawa 2009 Literatura 2. Bień A.M., Opieka nad kobietą ciężarną PZWL, Warszawa 2009 podstawowa 3. Boyle, M. (red), Stany nagłe w okresie okołoporodowym, PZWL, Warszawa 2008 4. Borkowski W.M., Bacz A., Goplańska Ż., Opieka pielęgniarska nad noworodkiem, Kraków, WMP 1994 5. Bręborowicz G.H. (red), Położnictwo, Podręcznik dla położnych i pielęgniarek, PZWL, Warszawa 2005 6. Dudenhausen J.W., Pschyrembel W., Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, PZWL, Warszawa 2009 7. Fleischer A. C.. Ultrasonografia w ginekologii i położnictwie, PZWL, Warszawa 2005 8. Kruszyński Z., Anestezjologia położnicza. Położnicze stany naglące, PZWL, Warszawa 2007 9. Łepecka- Klusek C., Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii, Czelej, Lublin 2003 10. Opala T. (red.), Ginekologia: podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów, PZWL, Warszawa 2006. 11. Paszkowski T. (red.), Wybrane zagadnienia z ginekologii i położnictwa w praktyce lekarza rodzinnego, Wydaw. Czelej, Lublin 2005 322 Literatura uzupełniająca 12. Pisarski T. (red.), Położnictwo i ginekologia: podręcznik dla studentów, PZWL, Warszawa 2001 13. Pilewska-Kozak A. B. (red.), Opieka nad wcześniakiem, PZWL, Warszawa 2009 14. Respondek-Liberska M. (red.), Kardiologia prenatalna dla położników i kardiologów dziecięcych, Wydaw. Czelej, Lublin 2006 15. Romer T.E. (red.), Endokrynologia kliniczna: dla ginekologa, internisty i pediatry, Springer PWN, Warszawa 1998 16. Spaczyński M., Kędzia W., Nowak-Markwitz E. (red.), Rak szyjki macicy: profilaktyka, diagnostyka i leczenie, PZWL, Warszawa 2009 17. Stadnicka G. (red.), Opieka przedkoncepcyjna, PZWL, Warszawa 2009 1. Bręborowicz G.H. (red.), Położnictwo i ginekologia; T. 1: Położnictwo, T. 2: Ginekologia, PZWL, Warszawa 2006 2. Chamberlain, G., Wszystko o ciąży. Warszawa, PZWL 1992 3. Domżał – Drzewicka R., E. Gałęziowska (red.), Nowoczesne metody rozpoznawania płodności, Wyd. Makmed, Lublin 2007 4. Martus G.(red.), Ginekologia i położnictwo, Urban & Partner, Wrocław 2006 5. Pisarski T., Położnictwo i ginekologia. PZWL, Warszawa 2001 6. Troszyński M., Ćwiczenia położnicze. Warszawa, PZWL 2004 KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany Licencjat pielęgniarstwa przez studenta Nazwa przedmiotu PSYCHIATRIA CECHA PRZEDMIOTU I PIELĘGNIARSTWO PSYCHIATRYCZNE Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Miejsce odbywania zajęć OS-PsiPPs 7 Obowiązkowy Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 195 godz. SEMESTR V – 195 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RIII/SV 20 Wykłady 25 Ćwiczenia 30 Zajęcia bez udziału nauczyciela 80 Zajęcia praktyczne 40 Praktyki zawodowe Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych 323 - Limit miejsc w grupach Cały rok 30 indywidualnie 7-8 7-8 Termin realizacji Według planu studiów Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia Praktyczne Praktyki Zawodowe Koordynator Prowadzący Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej z którymi uczelnia podpisała umowę. indywidualnie Według ustalonego harmonogramu zajęć praktycznych Według ustalonego harmonogramu praktyk zawodowych mgr Agnieszka Bukowska Forma Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki Zawodowe Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji studenta Nazwisko i imię prowadzącego dr n.med. Zbigniew Cichecki Mgr Agnieszka Bukowska Telefon e-mail 23 672 32 71 agnieszkabukowska2@ o2.pl 23 674 37 04 23 673 29 14 Pielęgniarka( mentor) 236743704 Zatrudniona w zakładzie opieki zdrowotnej Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Student: będzie wyposażony w niezbędną wiedzę do rozpoznawania, diagnozowania oraz wdrażania kompleksowego planu opieki nad pacjentem hospitalizowanym z powodu zaburzeń psychicznych. Pełny opis kursu/ Cele Student : dydaktyczne wynikające z C1. scharakteryzuje organizację opieki psychiatrycznej w Polsce, C2. rozpozna i rozwiąże problemy pielęgnacyjne pacjentów realizacji przedmiotu z zaburzeniami psychicznymi, C3. opanuje określone umiejętności diagnostyczno-lecznicze niezbędne do sprawowania opieki nad pacjentem z zaburzeniami psychicznymi. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy pielęgniarstwa, anatomii i fizjologii człowieka, patologii na Wymagania wstępne poziomie licencjackim. Podstawy badania fizykalnego wiedza z zakresu przedmiotów humanistycznych. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne , przebieg, leczenie, rokowanie umiejętności/ efekty 324 uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA i opiekę pielęgniarską w zaburzeniach psychicznych, W 2. zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie psychiatrycznym, W3. zna zasady planowania opieki nad chorymi w zależności od wieku i stanu zdrowia, W 4. charakteryzuje leki psychotropowe i ich działanie na chorego w różnych schorzeniach psychiatrycznych z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania, W 5. zna zasady opieki nad pacjentem z zaburzeniami psychicznymi, W 6. zna swoiste zasady organizacji opieki psychiatrycznej W 7. zna zasady obowiązujące przy zastosowaniu przymusu bezpośredniego, W 8. zna zasady żywienia chorych psychicznie z uwzględnieniem leczenia dietetycznego. Student : U1. gromadzi informacje o pacjencie psychiatrycznym, analizuje zebrane dane w celu sformułowania diagnozy pielęgniarskiej, ustala cele i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki, U 2. prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, U3. ocenia stan ogólny pacjenta uwzględniając jego reakcję na chorobę i hospitalizację U4. przygotowuje chorego do badań diagnostycznych i stosowanych metod terapii w różnych zaburzeniach psychicznych, U5. dokumentuje sytuację zdrowotną pacjenta z zaburzenia psychicznymi, dynamikę jej zmian i realizowaną opiekę pielęgniarską, U 6. przewiduje skutki postępowania pacjenta z określonymi zaburzeniami psychicznymi, U7. prowadzi rozmowę terapeutyczną, U8. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych. Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową, dążąc do profesjonalizmu, K3. przestrzega praw pacjenta, K4. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, K5. przestrzega tajemnicy zawodowej, K6. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. wyjaśnia specyfikę oddziału psychiatrycznego, W2. omawia przygotowanie chorego do leczenia w oddziale psychiatrycznym, W3. charakteryzuje zaburzenia psychiczne, W4. omawia podstawowe zasady pielęgnacji pacjenta z zaburzeniami psychicznymi, W5. przedstawia podstawy prawne obowiązujące w pielęgnacji pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, W6. omawia zasady zastosowania przymusu bezpośredniego, W7. omawia zasady pielęgnacji pacjentów z niedorozwojem umysłowym, W8. omawia problemy pielęgnacyjne u pacjenta z uzależnieniami, W9. omawia zasady pielęgnacji pacjenta-dziecka z zaburzeniami psychicznymi, W10.omawia zasady i rodzaje terapii stosowanej w opiece nad osobami z zaburzeniami psychicznymi, 325 W11.omawia zasady funkcjonowania społeczności terapeutycznej, W12.omawia zasady obowiązujące pielęgniarkę przy przyjęciu pacjenta do oddziału psychiatrycznego, W13.omawia zasady obowiązujące pielęgniarkę przy wypisaniu pacjenta z oddziału psychiatrycznego, W14.omawia zasady edukacji pacjenta i jego rodziny, W15.wyjaśnia przygotowanie pacjenta do samo opieki, W16.wyjaśnia podstawowe zagadnienia z rehabilitacji osób z zaburzeniami psychicznymi. Student: Wykaz uzyskanych U1. analizuje stan pacjenta pod kątem patofizjologii, objawów, leczenia, umiejętności/ efekty U2. samodzielnie tworzy diagnozy pielęgniarskie w oparciu o opis uczenia się – przypadku, UMIEJĘTNOŚCI U3. formułuje cele opieki projektuje plan opieki pielęgniarskiej, wykona pracę na wybrany przez siebie temat w ciekawej formie. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu opieki nad pacjentem umiejętności/ efekty z zaburzeniami psychicznymi, uczenia się – K2. wykorzystuje wszystkie możliwości do własnego rozwoju, KOMPETENCJE K3. krytycznie ocenia swoją pracę, dokona samooceny. SPOLECZNE TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1 WYKŁADY 1. Definiowanie choroby psychicznej i zaburzeń psychicznych. 20 Objawy zaburzeń psychicznych. 2. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych. Leczenie psychiatryczne. 1 3. Zespoły zaburzeń psychicznych. 1 4. Metody diagnostyczne stosowane w psychiatrii. 1 5. Zaburzenia świadomości- definicja, ilościowe i jakościowe 2 zaburzenia świadomości. 6. Schizofrenia-diagnostyka i terapia. Zespoły natręctw, 1 przyczyny, diagnozowanie, rokowanie. 7. Zaburzenia snu, odżywiania-definicje, rozpoznanie, 1 postępowanie medyczne. 8. Zaburzenia osobowości. Upośledzenia umysłowe. Zespoły 2 depresyjne, postępowanie medyczne. Choroby afektywne objawy i postępowanie z chorym. Zaburzenia dysocjacyjne, objawy ,postępowanie medyczne. 9. Zaburzenia pod postacią somatyczną- rozpoznanie1 postępowanie medyczne. Zaburzenia seksualne-objawy, postępowanie medyczne. 10. Psychozy alkoholowe. Uzależnienia, kwalifikacja, formy 2 terapii. Samobójstwa. 11. Psychiatria sądowa. Opiniowanie sądowo-psychiatryczne. 1 12. Zaburzenia psychiczne wieku dziecięcego i młodzieńczego. 2 13. Społeczność terapeutyczna w oddziale psychiatrycznym. 1 14. Lecznictwo psychiatryczne w Polsce. 1 15. Ośrodki i zakłady terapii osób uzależnionych w Polsce. 1 16. Zespół terapeutyczny w oddziale psychiatrycznym. 1 Zaliczenie przedmiotu. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. wyjaśni etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie umiejętności/ efekty 326 i opiekę pielęgniarską w zaburzeniach psychicznych, W2. wyjaśnia zasady diagnozowania w pielęgniarstwie psychiatrycznym, W3. wyjaśnia zasady planowania opieki nad chorym psychicznie, W4. wyjaśnia zasady przygotowania, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych, W5. wyjaśnia zasady pielęgnowania osób chorych psychicznie, W6. charakteryzuje grupy leki psychotropowe i ich działanie na chorego w różnych schorzeniach psychiatrycznych, z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania, W7. omawia zasady żywienia chorych psychicznie, W8. przedstawia zasady zapobiegania zakażeniom szpitalnym w oddziałach psychiatrycznych. Student : Wykaz uzyskanych U1. gromadzi informacje o pacjencie psychicznie chorym, zanalizuje zebrane umiejętności/ efekty dane w celu sformułowania diagnozy pielęgniarskiej, ustala cele i plan uczenia się – opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji UMIEJĘTNOŚCI opieki, U2. kwalifikuje pacjenta do określonej grupy opieki uwzględniając zdolności pacjenta do samo opieki, zmotywuje pacjenta do współpracy uwzględniając jego reakcję na chorobę i hospitalizację, zasób wiedzy na temat choroby i skutków leczenia, U3. obejmuje opieką pacjenta psychicznie chorego, uwzględniając tryb przyjęcia do szpitala, rodzaj zaburzenia, U4. przygotowuje pacjenta do badań diagnostycznych w różnych schorzeniach psychiatrycznych, U5. stosuje procedury zastosowania przymusu bezpośredniego, U6. zapobiega zagrożeniom życia, zakażeniom szpitalnym, podejmie działania zapobiegające odleżynom, U7. dostosuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych. Wykaz uzyskanych Student: K1. przestrzega praw pacjenta; umiejętności/ efekty K2. szanuje godność i autonomię pacjentów powierzonych opiece, uczenia się – K3. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki, KOMPETENCJE K4. zachowuje tajemnicę zawodową, SPOŁECZNE K5. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową, dążąc do profesjonalizmu, K6. współdziała w zespole w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 ĆWICZENIA 1. Specyfika pracy pielęgniarki w opiece nad osobami 25 psychicznie chorymi. Ustawa ochronie zdrowia psychicznego. Promocja zdrowia psychicznego. 2. Standard przyjęcia pacjenta do oddziału psychiatrycznego. 1 3. Pielęgnacja pacjenta objętego terapią psychiatryczną 3 w oddziale psychiatrycznym. 4. Pielęgnacja dziecka z zaburzeniami psychicznymi 2 przebywającym w oddziale psychiatrycznym. 5. Pielęgnacja osoby z niedorozwojem umysłowym, 2 przebywającym w oddziale psychiatrycznym. 6. Komunikowanie się z chorym psychicznie. 2 7. Społeczność terapeutyczna w oddziale psychiatrycznym Stosowanie przymusu bezpośredniego w oddziale psychiatrycznym. uczenia się – WIEDZA 327 8. Zasady organizowania opieki nad osobą z zaburzeniami psychicznymi ,psychoterapia, socjoterapia. Edukacja pacjenta z zaburzeniami psychicznymi. 9. Przygotowanie pacjenta do samo opieki. Treningi zachowań pacjenta. 10. Metody terapii stosowane w psychiatrii-udział pielęgniarki. 11. Praca pielęgniarki w środowiskowej opiece nad osobami z zaburzeniami psychicznymi w miejscu ich zamieszkania. 12. Środowiskowe domy opieki, stowarzyszenia, ośrodkirola i zadania w opiece nad osobami z zaburzeniami psychicznymi, zadania pielęgniarki. 13. Standard wypisania pacjenta z oddziału psychiatrycznego. 14. Dokumentacja pielęgniarska w opiece nad pacjentem psychiatrycznym. 15. Edukacja rodziny pacjenta z zaburzeniami psychicznymi. 16. Podsumowanie, ocena, zaliczenie. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu umiejętności/ efekty wykorzystując najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA 2 2 2 2 1 1 1 1 1 Student: Wykaz uzyskanych U1. nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej umiejętności/ efekty w formie samodzielnej pracy. uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Zaburzenia psychiczne w różnych okresach życia 4 Zajęcia bez 30 człowieka. Rola pielęgniarki w opiece nad osobami udziału z zaburzeniami psychicznymi. nauczyciela 2. Choroby psychiczne - opieka pielęgniarska. 4 3. Psychoterapia i socjoterapia - rola pielęgniarki. 4 4. Pielęgnacja pacjenta w środowisku zamieszkania. 4 5. Komunikowanie się z pacjentem z zaburzeniami 4 psychicznymi. 6. Nieprofesjonalne formy pomocy i opieki nad chorymi 5 psychicznie. 7. Terapia zajęciowa w psychiatrii. 5 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: Wykaz uzyskanych W1. zna procedury postępowania diagnostycznego, medycznego, umiejętności/ efekty pielęgniarskiego, uczenia się – WIEDZA W2. wskaże metody oraz rodzaje dokumentacji stosowanej w oddziale psychiatrycznym służące gromadzeniu danych o stanie pacjenta, W3. zna zasady BHP, higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe, 328 W4. zna zasady zapobiegania zakażeniom wewnątrzszpitalnym, zasady profilaktyki zakażeniami HIV, HBV, W5. zna zasady etyki i kartę praw pacjenta, W6. zna zasady edukacji i rehabilitacji chorych w zależności od stanu pacjenta, W7. rozumie celowość doboru właściwych metod i środków do realizacji zadań wynikających z poszczególnych funkcji pielęgniarki wobec podmiotu opieki. Student: Wykaz uzyskanych U1. dokona obserwacji i oceny objawów prawidłowego funkcjonowania oraz umiejętności/ efekty zaburzeń podstawowych funkcji organizmu, uczenia się U2. dokona oceny sytuacji społecznej pacjenta oraz rozpozna rodzaj emocji UMIEJĘTNOŚCI występujących w okresie hospitalizacji; U3. gromadzi i sklasyfikuje informacje o stanie bio-psycho- społecznym pacjenta dla celów diagnozy i postępowania pielęgniarskiego, U4. zaplanuje działania pielęgnacyjno – opiekuńcze wobec chorych hospitalizowanych w oddziale psychiatrycznym; U5. wykona zaplanowane działania pielęgnacyjne oraz zinterpretuje i przeanalizuje uzyskane wyniki w stanie bio- psycho- fizycznym pacjenta, U6. rozpozna stany zagrożenia życia wynikające z zaostrzenia procesu chorobowego lub z działań niepożądanych stosowanych metod terapii oraz podejmować działania przedlekarskie ratujące życie, U7. współpracuje z zespołem terapeutycznym w zakresie ustalenia, prowadzenia oraz ewaluacji procesu pielęgnowania, U8. planuje i przeprowadzi edukację zdrowotną pacjenta ze schorzeniami psychiatrycznymi. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – SPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJEĆ GODZIN GODZIN 20 Zajęcia Oddział psychiatryczny: 80 praktyczne Specyfika pracy pielęgniarki w oddziale psychiatrycznym. Problemy pielęgnacyjne u pacjentów przebywających w oddziale 50 psychiatrycznym. Zdiagnozowanie, opracowanie planu pielęgnacji, realizacja, ocena. Udział pielęgniarki w leczeniu pacjenta z zaburzeniami psychicznymi. Uczestniczenie pielęgniarki w psychoterapii indywidualnej i grupowej pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Przygotowanie pacjenta do samoopieki z udziałem rodziny. 10 Podsumowanie zajęć , samoocena, ocena. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: Wykaz uzyskanych W1. utrwala, wykorzystuje, pogłębia i doskonali wiedzę i umiejętności umiejętności/ efekty w opiece nad pacjentem w warunkach szpitala do sprawowania uczenia się – WIEDZA kompleksowej opieki pielęgniarskiej. Wykaz uzyskanych Student: U1. uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole umiejętności/ efekty terapeutycznym, uczenia się – 329 U2. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentem w okresie odbywania zajęć praktycznych w warunkach szpitala. Wykaz uzyskanych Student: K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – SPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Problemy pielęgnacyjne występujące u pacjentów z zaburzeniami 8 Praktyki 40 psychicznymi, przebywających w oddziale psychiatrycznym zawodowe 2. Ustalenie planu pielęgnacji wybranych pacjentów. 8 3. Realizacja planu pielęgnacji pod nadzorem nauczyciela. 8 4. Ocena realizacji planu pielęgnacji. 8 5. Ocena i samoocena, podsumowanie zajęć. 8 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: - zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Praktyki zawodowe: - praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Rodzaj narzędzi komputer, dydaktycznych/środki prezentacja multimedialna, dydaktyczne sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa flipchart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze, UMIEJĘTNOŚCI 330 standardy tematyczne, procedury tematyczne, fantomy. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 - egzamin po V semestrze. F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń; F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach; P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. * za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia Zajęcia bez udziału P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez nauczyciela studenta . F3 - zaliczenie czynności bieżących :postawa, wiadomości, umiejętności. Zajęcia Praktyczne P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych”. F4 - zaliczenie czynności bieżących; Praktyki Zawodowe P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych”. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 20 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 25 Ćwiczenia przewidziane planem Zajęcia bez udziału nauczyciela 30 zajęć dla przedmiotu Zajęcia praktyczne 80 40 Praktyka zawodowa 28 Przygotowanie do zajęć Razem 223 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 7 LITERATURA 1. Baczewska B., Bielemuk A., Cegła B., Repetytorium z pielęgniarstwa. PZWL. Literatura Warszawa 2010 podstawowa 2. Bilikiewicz A., Lewandowski J., Radziwiłowicz P., Psychiatria. Repetytorium. PZWL, Warszawa 2003 3. Bilikiewicz A., Kompendium psychiatrii, psychoterapii i medycyny psychosomatycznej. PZWL. Warszawa 2008 4. Heitzman J, (red.), Psychiatria, PZWL, Warszawa 2007 5. Kimak K., Zbiór standardów przyjęcia, opieki, socjalizacji i wypisu chorego ze szpitala psychiatrycznego, Wydaw. Czelej, Lublin 2002 6. Wilczek-Różyczka E., Pielęgniarstwo psychiatryczne. Wyd. Czelej, Lublin 2008 1. Grzywa A., Oblicza psychozy. Wyd. Czelej, Lublin 2005 Literatura uzupełniająca 2. Płotka A., Zdrowy styl życia psychicznego. Wyd. Neuro Centrum. Lublin 2003 3. Grzywa A., Oblicza psychozy. Wyd. Czelej 331 4. Namysłowska I., Psychiatria dzieci i młodzieży, PZWL, Warszawa 2008 5. Wilczek-Różyczka E., Komunikowanie się z chorym psychicznie, Czelej, Lublin 2007 6. Akty prawne 7. Czasopisma KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Studia pierwszego stopnia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu ANESTEZJOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO W ZAGROŻENIU ŻYCIA Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Miejsce odbywania zajęć OS-AiPZŻ 6 Obowiązkowy Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 160 godz. SEMESTR V – 160 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RIII/SV 20 Wykłady 30 Ćwiczenia 30 Zajęcia bez udziału nauczyciela 40 Zajęcia Praktyczne 40 Praktyki Zawodowe Forma zajęć Miejsce realizacji Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe 332 Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji studenta Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powst.Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie - Limit miejsc w grupach Cały rok 30 Indywidualnie 4 4 Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie Wg ustalonego harmonogramu zajęć praktycznych Wg ustalonego harmonogramu ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej z którymi uczelnia podpisała umowę. Koordynator Prowadzący dr n. med. Iwona Dąbrowska Wójciak Forma Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany praktyk zawodowych Nazwisko i imię prowadzącego dr n. med. Iwona Dąbrowska Wójciak Telefon e-mail Tel. 23 672 22 13 Tel. 23 674 37 04 mgr Wiesław Lewandowski Tel. 23 672 22 13 Tel. 23 674 37 04 Pielęgniarka (mentor) Tel. 23 672 22 13 zatrudniona w zakładzie opieki Tel. 23 674 37 04 zdrowotnej Tel. 23 673 03 01 Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Student: będzie przygotowany do obserwacji, pielęgnacji chorych w stanach zagrożenia życia oraz udzielania pierwszej pomocy przy uwzględnieniu aparatury, środków farmakologicznych i sprzętu medycznego. Pełny opis kursu/ Cele Student : dydaktyczne wynikające C1. omówi podstawowe objawy kliniczne stanów zagrożenia życia oraz zasady postępowania terapeutycznego, z realizacji przedmiotu C2. scharakteryzuje procedury i standardy postępowania w opiece przedszpitalnej i szpitalnej w odniesieniu do stanów zagrożenia życia, C3. wykona podstawowe czynności resuscytacyjne. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy anatomii, fizjologii, farmakologii na poziomie studiów Wymagania wstępne licencjackich. Podstawy badania fizykalnego. prac pisemnych EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Student: Wykaz uzyskanych W1. wymienia objawy zagrożenia życia w różnym wieku, umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA W2. zna zasady oceny stanu pacjenta w stanach zagrożenia życia, W3. zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie anestezjologicznym, W4. zna zasady planowania opieki nad chorym w zależności od wieku i stanu zdrowia, W5. charakteryzuje techniki i procedury pielęgniarskie stosowane u chorych w stanach zagrożenia życia, W6. charakteryzuje grupy leków stosowanych w anestezjologii, W7. zna metody i techniki oraz narzędzia oceny stanu świadomości i przytomności, W8. zna standardy i procedury postępowania w stanach zagrożenia życia, W9. zna przebieg procesu znieczulania oraz zasady i metody opieki nad pacjentem po znieczuleniu, Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu 333 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – W10. charakteryzuje metody znieczulenia regionalnego i zadania pielęgniarki anestezjologicznej w trakcie i po znieczuleniu regionalnym, W11. rozpoznaje stany zagrożenia życia i opisuje monitorowanie pacjentów metodami przyrządowymi i bezprzyrządowymi, W12. objaśnia algorytmy postępowania resuscytacyjnego w zakresie BLS/ ALS, W13. zna zasady profilaktyki zakażeń w oddziałach intensywnej terapii, W14. Zna zasady profilaktyki zakażeń w oddziałach intensywnej terapii. Student: U1. rozpoznaje stany nagłego zagrożenia życia, U2. wykonuje defibrylację automatyczną i bezprzyrządowe udrażnianie dróg oddechowych, U3. doraźnie podaje tlen, U4. prowadzi żywienie enteralne i parenteralne dorosłych i dzieci z wykorzystaniem różnych technik, w tym pompy obrotowo-perystaltycznej, U5. pielęgnuje pacjenta z przetoką, rurką intubacyjną i tracheotomijną, U6. prowadzi, dokumentuje i ocenia bilans płynów, U7. przekazuje informacje o stanie zdrowia chorego znajdującego się w stanie zagrożenia życia członkom zespołu terapeutycznego, U8. prowadzi dokumentację pacjenta opieki nad chorym,, U9. asystuje lekarzowi w trakcie badań diagnostyczno-leczniczych. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i doskonali umiejętności zawodowe, K2. przestrzega prawa pacjenta, K3. rzetelnie i odpowiedzialnie wykonuje czynności pielęgnacyjno obserwacyjne wobec pacjenta nieprzytomnego. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. przedstawia zasady organizacji i funkcjonowania oddziału intensywnej terapii, W2. omawia standardy i procedury terapeutyczne w opiece przedszpitalnej i szpitalnej w odniesieniu do stanu zagrożenia życia, W3. charakteryzuje postępowanie obserwacyjno – pielęgnacyjne wobec chorego nieprzytomnego, W4. omawia postępowanie pielęgniarki w przypadku wystąpienia wstrząsu, W5. omawia udział pielęgniarki w zakresie tlenoterapii i sztucznej wentylacji, W6. charakteryzuje zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowozasadowej i wpływ tych zaburzeń na funkcjonowanie organizmu, W7. wyjaśnia standardy i zasady stosowane w transplantologii, W8. wymienia rodzaje i sposoby odżywiania pacjentów w oddziale intensywnej terapii. Student: U1. monitoruje parametry życiowe pacjenta, U2. ocenia stan świadomości pacjenta, U3. obserwuje i pielęgnuje chorego w śpiączce, U4. podejmuje czynności ratujące życie według przyjętych standardów, U5. podejmuje działania ratownicze wobec pacjenta we wstrząsie, U6. uczestniczy w tlenoterapii i sztucznej wentylacji pacjenta, U7. uczestniczy aktywnie uczestniczy w żywieniu enteralnym i parenteralnym pacjenta. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę z zakresu opieki nad pacjentem leczonym w oddziale intensywnej terapii, 334 K2. reprezentuje aktywną postawę w procesie zdobywania wiedzy i umiejętności. TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 WYKŁADY 1. Zadania i organizacja oddziału intensywnej terapii. 20 2. Monitorowanie kliniczne i przyrządowe parametrów 2 funkcji życiowych. 3. Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia – 2 resuscytacja krążeniowo-oddechowa. 4. Postępowanie i opieka nad pacjentem we wstrząsie. 2 5. Zasady tlenoterapii – sztuczna wentylacja płuc. 2 6. Chory nieprzytomny – postępowanie z chorym w śpiączce. 2 7. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo2 zasadowej. 8. Postępowanie z pacjentem po urazie czaszkowo2 mózgowym – ocena stanu świadomości. 9. Wybrane zagadnienia z transplantologii. 2 10. Żywienie enteralne i parenteralne chorego w oddziale 2 intensywnej terapii. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia zadania i kompetencje pielęgniarki anestezjologicznej w zespole umiejętności/ efekty terapeutycznym oddziału intensywnej terapii, uczenia się – WIEDZA W2. charakteryzuje standardy i procedury postępowania w bezprzyrządowym i przyrządowym intensywnym nadzorze i monitorowaniu pacjenta, W3. omawia zasady pielęgnowania pacjenta nieprzytomnego, zaintubowanego i z tracheostomią, W4. wyjaśnia zasady pielęgnacji dojścia do naczyń krwionośnych, W5. omawia problemy pielęgnacyjne pacjentów po urazach czaszkowomózgowych, W6. omawia problemy pielęgnacyjne pacjentów z niewydolnością nerek, W7. przedstawia podstawy elektrokardiografii, techniki wykonywania EKG i charakteryzuje cechy fizjologicznego elektrokardiogramu. Student: Wykaz uzyskanych U1. prowadzi intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy w oddziale umiejętności/ efekty intensywnej terapii, wylania stany zagrożenia życia uczenia się – U2. prowadzi pielęgnację pacjenta zaintubowanego i z tracheostomią, UMIEJĘTNOŚCI U3. wykonuje badania diagnostyczne, lecznicze i pielęgnacyjne wobec chorego we wstrząsie, U4. obserwuje i pielęgnuje pacjenta w obrzęku płuc, U5. obserwuje i pielęgnuje pacjenta po urazie czaszkowo- mózgowym, U6. obserwuje i pielęgnuje pacjenta z niewydolnością nerek, U7. pielęgnuje dojścia do naczyń krwionośnych, U8. interpretuje cechy fizjologicznego elektrokardiogramu. Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje aktywność podczas ćwiczeń, umiejętności/ efekty K2. jest systematyczny, zdyscyplinowany i rzetelny w przygotowaniu uczenia się – do zajęć, KOMPETENCJE K3. rzetelnie i sumiennie wykonuje czynności pielęgnacyjne, SPOŁECZNE K4. wykazuje postawę gotowości do ratowania życia ludzkiego, K5. jest odpowiedzialny za podejmowane działania, K6. przestrzega praw pacjenta. KOMPETENCJE SPOLECZNE 335 FORMA ZAJĘĆ ĆWICZENIA TEMAT LICZBA GODZIN 1 SUMA GODZIN 30 1. Zadania i kompetencje pielęgniarki anestezjologicznej w zespole terapeutycznym oddziału intensywnej terapii. 2. Intensywny nadzór bezprzyrządowy i przyrządowy 3 pacjentów leczonych w oddziale intensywnej terapii 3. Pielęgnowanie chorego nieprzytomnego. 2 4. Pielęgnowanie chorego zaintubowanego i z tracheostomią. 3 5. Opieka nad pacjentem po resuscytacji krążeniowo3 oddechowej. 6. Zadania diagnostyczne, lecznicze i opiekuńcze wobec 2 chorego we wstrząsie. 7. Zadania pielęgniarki w postępowaniu z chorym w obrzęku 2 płuc. 8. Rozpoznawanie stanów zagrożenia życia i planowanie 2 opieki nad pacjentem. 9. Zasady pielęgnacji dojścia do naczyń krwionośnych. 2 10. Pielęgnowanie pacjentów po urazach czaszkowo3 mózgowych. 11. Zasady opieki nad chorym z niewydolnością nerek. 3 12. Podstawy elektrokardiografii, technika wykonywania EKG, 4 cechy fizjologicznego elektrokardiogramu – udział pielęgniarki w elektroterapii. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty najnowsze publikacje uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. wyłania specyfikę leczenia i pielęgnacji dzieci w stanie zagrożenia życia, umiejętności/ efekty U2. przestrzega zasad postępowania w zakresie ochrony uczenia się przed zakażeniami przenoszonymi drogą krwi, UMIEJĘTNOŚCI U3. przedstawia zasady diagnostyki i leczenia bólu. Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą. umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJEĆ GODZIN GODZIN 1. Podstawowe zabiegi diagnostyczne i terapeutyczne 4 Zajęcia bez 30 wykonywane w oddziale intensywnej terapii. udziału nauczyciela 2. Zatrucia – zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem: 5 a. zatrucie barbituranami i środkami nasennymi b. zatrucie alkoholem c. zatrucie związkami fosforoorganicznymi (pescytydami) d. zatrucie grzybami e. zatrucie tlenkiem węgla (czadem) 3. Wpływ wysokich i niskich temperatur na organizm. 3 4. Neurologiczne i neurochirurgiczne stany zagrożenia życia. 3 6. Specyfika leczenia i pielęgnacji dzieci w stanie zagrożenia 3 życia. 7. Ochrona przed zakażeniami przenoszonymi drogą krwi. 3 8. Ogólne zasady ochrony przed zakażeniami w oddziale 3 336 intensywnej terapii. 9. Następstwa pracy w warunkach stałego zagrożenia: 3 a. stres i obciążenie pracą b. obrona przed stresem i wypadkiem zawodowym 10. Problemy diagnostyki i leczenia bólu. 3 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia zabiegi wykonywane w czasie resuscytacji krążeniowoumiejętności/ efekty oddechowej: defibrylacji, kardiowersji, stymulacji, uczenia się – WIEDZA W2. omawia zasady pielęgnowania i monitorowania pacjentów po nagłym zatrzymaniu krążenia, W3. charakteryzuje sposoby usuwania niedrożności dróg oddechowych, pielęgnowania rurki intubacyjnej i tracheotomijnej, W4. omawia udział pielęgniarki w zakresie oceny wentylacji płuc, W5. uzasadnia znaczenie zapewnienia prawidłowej gospodarki wodnoelektrolitowej i kwasowo-zasadowej, W6. charakteryzuje zasady obowiązujące podczas żywienia dojelitowego i pozajelitowego, W7. omawia metody diagnozowania i rozpoznawania urazów czaszkowomózgowych, W8. charakteryzuje badania diagnostyczne i działania terapeutyczno opiekuńcze wobec chorego z ostrą niewydolnością nerek. Student: Wykaz uzyskanych U1. planuje opiekę pielęgnacyjna nad pacjentem po zatrzymaniu krążenia, umiejętności/ efekty U2. monitoruje i ocenia podstawowe funkcje życiowe, wykonuje badania uczenia się gazometryczne, UMIEJĘTNOŚCI U3. uczestniczy w tlenoterapii kontrolowanej, U4. podaje płyny i leki wyrównujące gospodarkę wodno –elektrolitową i kwasowo – zasadową, U5. podaje preparaty żywieniowe w leczeniu dojelitowym i płyny w leczeniu pozajelitowym, U6. obserwuje i pielęgnuje pacjentów leczonych w oddziale intensywnej terapii. Student: Wykaz uzyskanych K1. jest systematyczny i zdyscyplinowany w przygotowaniu do zajęć, umiejętności/ efekty K2. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, uczenia się K3. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – KOMPETENCJE pielęgnacyjnych, SPOŁECZNE K4. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania, K5. przestrzega zasad etyki zawodowej, K6. respektuje prawa pacjenta. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Zabiegi wykonywane w czasie resuscytacji krążeniowo8 Zajęcia 40 oddechowej – defiblyracja, kardiowersja, stymulacja. praktyczne Planowanie opieki nad pacjentem po nagłym zatrzymaniu krążenia- monitorowanie podstawowych programów funkcji życiowych. 2. Niedrożność dróg oddechowych i sposoby jej usuwania. 8 Pielęgnowanie pacjenta z rurką intubacyjną i tracheostomijną. 3. Ocena wentylacji oddechowej w leczeniu respiratorem – 8 badanie gazometryczne. Zasady obowiązujące przy podawaniu tlenu – tlenoterapia kontrolowana. 337 4. Udział pielęgniarki w zapewnieniu prawidłowej gospodarki 8 wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Zasady obowiązujące podczas żywienia dojelitowego i pozajelitowego. 5. Udział pielęgniarki w diagnozowaniu i rozpoznawaniu urazów 8 czaszkowo-mózgowych. Badania diagnostyczne i działania terapeutyczno - opiekuńcze wobec chorego z ostrą niewydolnością nerek. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: Wykaz uzyskanych W1. wykorzystuje i doskonali wiedzę i umiejętności w opiece nad pacjentem umiejętności/ efekty w warunkach szpitala. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole umiejętności/ efekty terapeutycznym, uczenia się U2. wyłania problemy pielęgnacyjne pacjenta, planuje oraz realizuje plan UMIEJĘTNOŚCI opieki pielęgniarskiej, U3. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentem w okresie odbywania zajęć praktycznych w warunkach szpitala. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas praktyk zawodowych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – SPOŁECZNE pielęgnacyjnych i ratujących życie pacjenta, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Realizacja kompleksowej opieki nad pacjentami w oddziale 16 Praktyki 40 intensywnej terapii. zawodowe 2. Działania pielęgniarki w stanach bezpośredniego zagrożenia 16 życia. 3. Obsługa aparatury diagnostycznej, nadzorującej oraz 8 wspomagającej lub zastępującej czynności życiowe pacjentów hospitalizowanych w oddziale intensywnej terapii. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. 338 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Zajęcia praktyczne: - zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Praktyki zawodowe: - praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. komputer, prezentacja multimedialna, sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa flipchart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze, standardy tematyczne, procedury tematyczne, fantomy: dorosłego człowieka, noworodka, dziecka, fantomy resuscytacyjne (czterogłowy, pojedyncze), rurki ustno – gardłowe. SPOSOBY OCENY P1 - egzamin po V semestrze. F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta F3 - zaliczenie czynności bieżących P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” F4 - zaliczenie czynności bieżących P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych”. 339 OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 20 30 30 40 40 28 188 6 Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyka zawodowa Przygotowanie do zajęć Razem Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu LITERATURA 1. Brongel L., Duda K. (red.), Mnogie i wielonarządowe obrażenia ciała, PZWL, Literatura Warszawa 2001 podstawowa 2. Cline David M.(red. wyd. Juliusz Jakubaszko): Medycyna ratunkowa, Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2003 3. Colguhoun M.C., Handley A.J., Evans T.R. (red. wyd. Juliusz Jakubaszko): ABC resuscytacji, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006 4. Dobrogowski J., Wordliczek J. (red.), Medycyna bólu, PZWL, Warszawa 2005 5. Hirt R., Bubser M., Podręcznik anestezjologii dla pielęgniarek. PZWL, Warszawa 1994 6. Jakubaszko J. (red.), ABC intensywnej terapii, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2004 7. Jurczyk W., Rondio Z. (red.), Intensywna Terapia. PZWL ,Warszawa 1984 8. Kamiński B., Dziak A., Postępowanie w stanach zagrożenia życia, PZWL, Warszawa 1999 9. Kamiński B., Kubler A. (red.), Anestezjologia i intensywna terapia, PZWL, Warszawa 2002 10. Kamiński B., Anestezja i intensywna opieka medyczna dla pielęgniarek. PZWL, Warszawa 1998 11. Krajewska-Kułak E., Rolka H., Jankowiak B (red.), Standardy i procedury pielęgnowania chorych w stanach zagrożenia życia, PZWL, Warszawa 2009 12. Kruszyński Z., Anestezjologia położnicza. Położnicze stany naglące, PZWL, Warszawa 2007 13. Kruszyński Z., Wstrząs septyczny. Znieczulenie z użyciem małych przepływów, PZWL, Warszawa 2007 14. Kruszyński Z., Zespół ostrych zaburzeń oddechowych (ARDS). Postępowanie w trudnej intubacji, PZWL, Warszawa 2007 15. Kruszyński Z., Znieczulenie ogólne. Zatorowość płucna, PZWL, Warszawa 16. Krzemińska-Pakuła M. (red.), Ostre stany zagrożenia życia w chorobach wewnętrznych. PZWL. Warszawa 1992 17. Kózka M., Stany zagrożenia życia. Wybrane standardy i procedury postępowania pielęgniarskiego. Wyd. UJ 2001 18. Sefrin P., Schua R., Postępowanie w nagłych przypadkach, Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2005 19. Smreka J. (red.), ABC oparzeń, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2007 20. Strużyna J. (red.), Oparzenia w katastrofach i masowych zdarzeniach, PZWL, Warszawa 2004 21. Strużyna J. (red.), Wczesne leczenie oparzeń, PZWL, Warszawa 2006 22. Szuster H, Pop T., Weilmann L., Kompendium intensywnej opieki medycznej łącznie z zatruciami. PZWL, Warszawa 1994 23. Watt J.P., Podręcznik doraźnej pomocy medycznej, PZWL, Warszawa 2001 24. Widomska - Czekajska T., Internistyczna intensywna terapia i opieka pielęgniarska. PZWL, Warszawa 1991 Godziny pracy studenta w uczelni przewidziane planem zajęć dla przedmiotu 340 Literatura uzupełniająca 25. Wołowicka L., Dyk D. (red.), Anestezjologia i intensywna opieka: klinika i pielęgniarstwo, PZWL, Warszawa 2007 1. Briggs S.M., Brinsfield K.H.,Wczesne postępowanie medyczne w katastrofach, PZWL, Warszawa 2007 2. Klukowski K. (red.), Medycyna wypadków w transporcie, PZWL, Warszawa 2005 3. Kokot F. (red.), Ostre stany zagrożenia życia w chorobach wewnętrznych, PZWL, Warszawa 2006 4. Panasiuk L. i inni, Ostre zatrucia, PZWL, Warszawa 2010 5. Robinson N., Hall G., Anestezja praktyczna, PZWL, Warszawa 2006 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Miejsce odbywania zajęć Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa REHABILITACJA I PIELĘGNOWANIE NIEPEŁNOSPRAWNYCH OS-RiPN 9 Obowiązkowy Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 230 godz. SEMESTR V – 20 godz. SEMESTR VI – 210 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RIII /S V 20 Wykłady RIII / SVI 25 Ćwiczenia 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela 80 Zajęcia Praktyczne 80 Praktyki Zawodowe Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia decyzji studenta bez udziału nauczyciela 341 - Limit miejsc w grupach Cały rok 30 indywidualnie 7-8 7-8 Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Koordynator Prowadzący Według ustalonego harmonogramu zajęć praktycznych Według ustalonego harmonogramu praktyk zawodowych dr n. hum. Małgorzata Marcysiak Forma Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej z którymi uczelnia podpisała umowę. Nazwisko i imię prowadzącego dr n. med. Zofia Merc Gołębiowska dr Małgorzata Marcysiak Telefon e-mail 23 672 22 13 [email protected] 23 672 22 13 Pielęgniarka (mentor) 23 673 03 01 zatrudniona w zakładzie opieki zdrowotnej Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Wymagania wstępne prac pisemnych Student: Będzie przygotowany do kompleksowej opieki i pielęgnacji osób niepełnosprawnych oraz wyposażony w wiedzę w zakresie adaptacji i integracji społecznej osób niepełnosprawnych oraz kształtowanie współpracy interdyscyplinarnej z zespołem terapeutycznym Student : C1. omówi cele i zadania rehabilitacji, C2. wyjaśni udział pielęgniarki w diagnozowaniu zakresu niepełnosprawności, C3. scharakteryzuje zadania rehabilitacji po urazach, C4. scharakteryzuje zadania rehabilitacji po operacjach chirurgicznych, C5. omówi cele rehabilitacji w schorzeniach przewlekłych, C6. wyjaśni zadania rehabilitacji osób w podeszłym wieku, C7. zorganizuje opiekę nad osobą niepełnosprawną, C8. określi metody udzielenia wsparcia dziecku i/lub jego rodzinie w sytuacji niepełnosprawności fizycznej lub intelektualnej, C9. scharakteryzuje zadania pielęgniarki w integracji osób niepełnosprawnych ze środowiskiem życia. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy anatomii, fizjologii, patologii, psychologii, pedagogiki na poziomie studiów licencjackich. 342 EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Student: W1. charakteryzuje czynniki ryzyka i zagrożeń występowania niepełnosprawności, W2. wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach układu krążenia, układu oddechowego, układu kostno-stawowego, mięśni, W3. charakteryzuje techniki i procedury pielęgniarskie stosowane w opiece nad chorym niepełnosprawnym, w zależności od jego wieku i stanu zdrowia, W4. zna zasady aktywizacji chorego niepełnosprawnego, W5. zna następstwa długotrwałego unieruchomienia, W6. zna podstawowe kierunki rehabilitacji leczniczej (ergoterapia, psychoterapia, kinezyterapia, fizjoterapia), W7. charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania rehabilitacyjnego w jednostkach chorobowych, W8. zna formy rehabilitacji zawodowej. Student : U1. gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki oraz wdraża interwencje pielęgniarskie w odniesieniu do pacjentów niepełnosprawnych, U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia osób niepełnosprawnych, U3. prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów niepełnosprawnych, U4. motywuje chorego niepełnosprawnego i jego opiekunów do wejścia do grupy wsparcia, U5. instruuje pacjenta i jego opiekuna w zakresie użytkowania sprzętu pielęgnacyjno-rehabilitacyjnego oraz środków pomocniczych, U6. prowadzi rehabilitację przyłóżkową i usprawnianie ruchowe pacjenta, U7. prowadzi aktywizację z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej, U8. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych osób niepełnosprawnych. Student: K1. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych, K2. przestrzega praw pacjenta, K3. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, K4. przestrzega tajemnicy zawodowej, K5. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej, K6. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. omawia rolę i zadania pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym, W2. wyjaśnia cele i zadania rehabilitacji leczniczej i społeczno- zawodowej, W3. charakteryzuje proces diagnozowania ubytków funkcjonalnych pacjenta, W4. omawia zasady rehabilitacji osób ciężko chorych, W5. wyjaśnia metody rehabilitacji pacjentów po zabiegach chirurgicznych i urazach, W6. omawia podstawy rehabilitacji w schorzeniach układu krążenia , 343 przemiany materii i układu oddechowego, W7. wyjaśnia postępowanie w schorzeniach reumatycznych i ortopedycznych, W8. wyjaśnia specyfikę rehabilitacji osób w wieku podeszłym, W9. analizuje zalety sportu osób niepełnosprawnych, W10. planuje metody aktywizacji ruchowej osób w podeszłym wieku, W11. omawia odrębności rehabilitacji w położnictwie. Student: Wykaz uzyskanych U1. diagnozuje potrzeby rehabilitacyjne pacjenta na podstawie dostępnych umiejętności/ efekty źródeł danych (wywiadu, obserwacji, analizy dokumentacji medycznej), uczenia się U2. dobiera metody rehabilitacji dla pacjentów ze schorzeniami UMIEJĘTNOŚCI metabolicznymi, układu krążenia i oddychania, U3. realizuje działania rehabilitacyjne dla osób z chorobą reumatyczną i schorzeniami narządu ruchu, U4. wykorzystuje metody stosowania aktywizacji społeczno- zawodowej, U5. wykorzystuje sposoby rehabilitacji po operacji chirurgicznej, U6. uwzględnia w działaniu odrębności specyfiki rehabilitacji osób w wieku starszym. Wykaz uzyskanych Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności umiejętności/ efekty dążąc do profesjonalizmu, uczenia się – K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, KOMPETENCJE K3. prezentuje otwartość na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta. SPOLECZNE TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 WYKŁADY 1. Problematyka kalectwa w Polsce. Cele zadania rehabilitacji 20 kompleksowej. 2. Elementy rehabilitacji leczniczej i społeczno – zawodowej. 2 3. Udział pielęgniarki w diagnozowaniu ubytków 2 funkcjonalnych w sferze somatycznej i psychicznej. 4. Możliwości sterowania procesami regeneracji, kompensacji 2 i adaptacji w wybranych sytuacjach klinicznych. 5. Ogólne zasady rehabilitacji w następstwie urazów (m. in. 2 kończyn i kręgosłupa), uszkodzeń wrodzonych i nabytych centralnego układu nerwowego, obwodowego układu nerwowego. 6. Rehabilitacja osób po zabiegach chirurgicznych. 2 7. Ogólne zasady rehabilitacji w następstwie chorób 2 przewlekłych układów: krążenia, oddechowego, chorób przemiany materii, chorób reumatycznych i zwyrodnienia nerwów. 8. Elementy kinezyterapii w ginekologii i położnictwie. 2 9. Odrębności rehabilitacji u osób w podeszłym wieku. 2 10. Znaczenie aktywizacji motorycznej i społecznej. Sport 2 inwalidów. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia rolę i zadania pielęgniarki w diagnozowaniu niepełnosprawności, umiejętności/ efekty W2. charakteryzuje problemy psychospołeczne osób niepełnosprawnych, uczenia się – WIEDZA W3. wyjaśnia problemy opiekuńcze i społeczne rodzin sprawujących opiekę nad osobą chorą i niepełnosprawną, W4. omawia cele zadania procesu pielęgnowania osób chorych przewlekle na schorzenia układu oddechowego, krążenia, przemiany materii, 344 W5. omawia cele i zadania procesu pielęgnowania osób z chorobą reumatyczną i innymi chorobami narządu ruchu, W6. omawia cele i zadania procesu pielęgnowania osób z zaburzeniami wzroku i słuchu, W7. charakteryzuje rolę integracji środowiskowej osób niepełnosprawnych w pokonywaniu ograniczeń zdrowotnych, W8. omawia metody wsparcia psychicznego, ekonomicznego i instytucjonalnego dla osób niepełnosprawnych. Student: Wykaz uzyskanych U1. analizuje przyczyny niepełnosprawności ze strony układu krążenia, umiejętności/ efekty oddechowego i przemiany materii, uczenia się – U2. analizuje ograniczenia w funkcjonowaniu fizycznym i społecznym osób UMIEJĘTNOŚCI z niepełnosprawnością ruchową, wzrokową i słuchową, U3. planuje cele opieki dla osób z każdym rodzajem niepełnosprawności, U4. planuje metody terapii dla osób niepełnosprawnych, U5. planuje metody stosowania wsparcia społecznego dla rodzin osób niepełnosprawnych, U6. planuje formy stosowania integracji środowiskowej dla osób niepełnosprawnych. Student: Wykaz uzyskanych K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności umiejętności/ efekty dążąc do profesjonalizmu, uczenia się – K2. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, KOMPETENCJE K3. prezentuje otwartość na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Rodzaje, kategorie i stopnie niepełnosprawności – 2 ĆWICZENIA 25 charakterystyka i kryteria oceny. 2. Udział pielęgniarki w diagnozowaniu zakresu 2 niepełnosprawności. 3. Charakterystyka problemów psychospołecznych osób 3 niepełnosprawnych i ich rodzin. 4. Proces pielęgnowania osób niepełnosprawnych 2 z uszkodzeniem narządu ruchu. 5. Proces pielęgnowania pacjenta z zaburzeniami 2 ze strony słuchu i osób niedowidzących. 6. Proces pielęgnowania osób niepełnosprawnych 2 w następstwie chorób przewlekłych układów: krążenia, oddechowego, przemiany materii. 7. Proces pielęgnowania osób niepełnosprawnych 2 w następstwie chorób reumatycznych. 8. Proces pielęgnowania osób niepełnosprawnych 2 intelektualnie. 9. Komunikowanie się z osobą niepełnosprawną. 2 10. Integracja i adaptacja społeczna osób niepełnosprawnych. 2 11. Zadania pielęgniarki w integracji środowiska osób 2 niepełnosprawnych. 12. Metody i techniki wspierania niepełnosprawnych – 2 edukacja i doradztwo. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu umiejętności/ efekty wykorzystując najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA 345 Student: Wykaz uzyskanych U1. nabywa umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej umiejętności/ efekty w formie samodzielnej pracy. uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą, umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Znaczenie aktywności ruchowej w pokonywaniu 3 Zajęcia bez 25 barier architektonicznych. udziału nauczyciela 2. Uprawianie dyscyplin sportowych przez osoby 4 niepełnosprawne. Profilaktyka urazów i wypadków. 3. Niepełnosprawność w świetle przepisów prawnych. 3 4. Praca zawodowa osób niepełnosprawnych – 4 specyficzne problemy. 5. Specyfika funkcjonowania osób niepełnosprawnych 4 w środowisku wiejskim. 6. Cele i zadania grup wsparcia w rehabilitacji osób 3 niepełnosprawnych. 7. Rola pielęgniarki w przygotowaniu rodziny do 4 współuczestnictwa w rehabilitacji osób niepełnosprawnych. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia metody diagnozowania problemów osób chorych umiejętności/ efekty i niepełnosprawnych, uczenia się – WIEDZA W2. charakteryzuje proces pielęgnowania osób ze schorzeniami narządu ruchu, W3. planuje proces pielęgnowania dla osób ze schorzeniami układu krążenia, W4. planuje proces pielęgnowania dla osób ze schorzeniami układu oddechowego, W5. planuje proces pielęgnowania dla osób za schorzeniami przemiany materii, W6. planuje proces pielęgnowania dla osób z zaburzeniami funkcji wzroku i słuchu, W7. charakteryzuje metody edukacji pacjentów w zakresie przygotowania do samoobserwacji i samo pielęgnacji, W8. omawia metody edukacji i wsparcia rodzin osób niepełnosprawnych. Student: Wykaz uzyskanych U1. stosuje metody nawiązania i podtrzymania kontaktu z osobami umiejętności/ efekty niepełnosprawnymi, uczenia się – U2. diagnozuje problemy psychospołeczne osób niepełnosprawnych UMIEJĘTNOŚCI i ich bliskich, U3. stosuje działania zmierzające do rozwiązania problemów z zakresu integracji społecznej, U4. realizuje proces pielęgnowania u osób niepełnosprawnych z powodu uszkodzenia narządu ruchu, słuchu, niedowidzących, oraz z chorobami przewlekłymi układów: krążenia oddechowego, chorobami przemiany materii, reumatycznymi, U5. wskazuje rodzinie osoby niepełnosprawnej możliwości zaopatrzenia w sprzęt i pomoce ortopedyczne, 346 U6. stosuje metody edukacji w zakresie bezpiecznego funkcjonowania i korzystania z pomocy i udogodnień, sprzętu, U7. stosuje metody wsparcia chorego i jego rodziny, U8. stosuje metody i techniki usprawniania chorych, U9. realizuje kształtowanie postaw prospołecznych wobec osób niepełnosprawnych. Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę niesienia pomocy oraz wrażliwości na potrzeby umiejętności/ efekty dziecka zależnie od sytuacji i jego stanu, uczenia się K2. wykaże postawę odpowiedzialności za bezpieczeństwo pacjenta, KOMPETENCJE K3. współpracuje z zespołem terapeutycznym, SPOŁECZNE K4. wdraża postępowanie zgodne z Kodeksem Etyki Zawodowej. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Metody diagnozowania problemów osób chorych 10 Zajęcia 80 i niepełnosprawnych. praktyczne 2. Proces pielęgnowania osób ze schorzeniami narządu ruchu. 10 3. Proces pielęgnowania dla osób ze schorzeniami układu 10 krążenia. 4. Proces pielęgnowania dla osób ze schorzeniami układu 10 oddechowego. 5. Proces pielęgnowania dla osób za schorzeniami przemiany 10 materii. 6. Proces pielęgnowania dla osób z zaburzeniami funkcji wzroku 10 i słuchu. 7. Metody edukacji pacjentów w zakresie przygotowania do 10 samoobserwacji i samopielęgnacji. 8. Metody edukacji i wsparcia rodzin osób niepełnosprawnych. 10 EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty W1. stosuje wiedzę teoretyczną w działaniu praktycznym, uczenia się – WIEDZA W2. charakteryzuje problemy w zakresie samoobsługi i zaspakajania podstawowych potrzeb przez osoby niepełnosprawne, W3. określa proces pielęgnowania osób niepełnosprawnych z uszkodzeniem narządu ruchu na przykładzie wybranego przypadku, W4. określa proces pielęgnowania chorych z upośledzeniem narządu wzroku, słuchu na podstawie wybranego przypadku, W5. określa proces pielęgnowania w wybranych chorobach przewlekłych: układu krążenia, oddechowego oraz chorobach przemiany materii, W6. analizuje zadania pielęgniarki w aspekcie edukacji i doradztwa osobom niepełnosprawnym i ich bliskim. Student: Wykaz uzyskanych U1. uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole umiejętności/ efekty terapeutycznym, uczenia się U2. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści UMIEJĘTNOŚCI programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentem w okresie odbywania zajęć praktycznych w warunkach szpitala, U3. stosuje formę oceny funkcjonalnej osoby niepełnosprawnej w zakresie wydolności ogólnej, sprawności motorycznej i stopienia samodzielności, U4. stosuje zalecone ćwiczenia bierne, oddechowe, zmianę ułożenia, zmianę pozycji, ćwiczenia z zakresu samoobsługi z pomocami technicznymi, U5. stosuje form doskonalenia lokomocji z zastosowaniem asekuracji i pomocy ortopedycznej, 347 U6. aktywizuje pacjenta do korzystania z protez i ortez, U7. stosuje zabiegi w profilaktyce skutków hipokinezji, U8. stosuje działania z zakresu aktywizacji, adaptacji, integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – SPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Metody nawiązania i podtrzymania kontaktu z osobami 5 Praktyki 80 niepełnosprawnymi. zawodowe 2. Problemy psychospołeczne osób niepełnosprawnych i ich 5 bliskich. 3. Działania zmierzające do rozwiązania problemów z zakresu 10 integracji społecznej. 4. Proces pielęgnowania u osób niepełnosprawnych z powodu 10 uszkodzenia narządu ruchu, słuchu, niedowidzących, oraz z chorobami przewlekłymi układów: krążenia, oddechowego, chorobami przemiany materii, reumatycznymi. 5. Możliwości zaopatrzenia w sprzęt i pomoce ortopedyczne. 10 6. Metody edukacji w zakresie bezpiecznego funkcjonowania 10 i korzystania z pomocy i udogodnień, sprzętu. 7. Metody wsparcia chorego i jego rodziny. 10 8. Metody i techniki usprawniania chorych. 10 9. Postawy prospołeczne wobec osób niepełnosprawnych. 10 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: - zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Praktyki zawodowe: - praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, 348 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. - komputer, - prezentacja multimedialna, - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), - tablica papierowa flipchart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze, - standardy tematyczne, - procedury tematyczne. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 - egzamin po VI semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze.* * za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego Zajęcia bez udziału ćwiczenia nauczyciela P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta F3 - zaliczenie czynności bieżących Zajęcia Praktyczne P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” F4 - zaliczenie czynności bieżących Praktyki Zawodowe P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 20 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 25 Ćwiczenia przewidziane planem 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela zajęć dla przedmiotu 80 Zajęcia praktyczne 80 Praktyka zawodowa 28 Przygotowanie do zajęć Razem 258 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 9 LITERATURA 1. Dega W., Ortopedia i rehabilitacja, PZWL, Warszawa 2005 Literatura 2. Janiszewska-Nieścioruk Z. (red.), Sfery życia osób z niepełnosprawnością podstawowa 349 Literatura uzupełniająca intelektualną, Impuls, Kraków 2005 3. Karwat J. D. (red.), Niepełnosprawność i rehabilitacja osób dorosłych jako problem medyczny i społeczny w Polsce, tom I i II, Wyd. Liber, Lublin 2002 4. Kawczyńska-Butrym Z., Wyzwania rodziny: zdrowie, choroba, niepełnosprawność, starość, Makmed, Lublin 2008 5. Kinalski R., Kompendium rehabilitacji i fizjoterapii, Urban & Partner, Wrocław 2002 6. Kiwerski J., Rehabilitacja medyczna, PZWL, Warszawa 2006 7. Kędziora-Kornatowska K., Muszalik M., Skolmowska E. (red.), Pielęgniarstwo w opiece długoterminowej, PZWL, Warszawa 2010 8. Kowalik S., Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych, „Śląsk”, Katowice 1999 9. Kózka M., Płaszewska-Żywko L.(red.), Modele opieki pielęgniarskiej nad chorym dorosłym: podręcznik dla studiów medycznych, PZWL, Warszawa 2010 10. Krause A., Integracyjne złudzenia ponowoczesności (sytuacja ludzi niepełnosprawnych), Impuls, Kraków 2000 11. Kuczyńska-Kwapisz J., Kwapisz J., Rehabilitacja niewidomych i słabowidzących. Interart, Warszawa 1996 12. Kwolek A. (red.), Rehabilitacja medyczna, Urban & Partner, Wrocław 2004 13. Laider P., Rehabilitacja po udarze mózgu: zasady i strategia, PZWL, Warszawa 2004 14. Marszałek L., Niepełnosprawność, kobiecość, rodzina, Wyd. UKSW, Warszawa 2006 15. Milanowska K., Dega W. (red.), Rehabilitacja medyczna, PZWL, Warszawa 2001 16. Milanowska K., Kinezyterapia, PZWL, Warszawa 2005 17. Rejzner C., Szczygielska-Majewska M., Wybrane zagadnienia z rehabilitacji. Podstawy teoretyczne i praktyka pielęgniarska, CMDNŚSM, Warszawa 1992 18. Rosławski A., Skolimowski T., Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych, PZWL, Warszawa 2005 19. Rottermund J., Klinik A., Wybrane uwarunkowania rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Impuls, Warszawa 2005 20. Rutkowska E. (red.), Rehabilitacja i pielęgnowanie osób niepełnosprawnych, Czelej, Lublin 2002 21. Szwałkiewicz E. (red.), Zasady podnoszenia i przenoszenia pacjentów. Przewodnik dla pielęgniarek, Urban & Partner, Wrocław 2000 22. Węgrowska-Koski E. (red.), Kryteria kwalifikujące do niepełnosprawności oraz procedury postępowania. Materiały szkoleniowe dla lekarzy, Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2006 23. Czasopisma: Problemy Rehabilitacji Niepełnosprawnych, Postępy Rehabilitacji, Problemy Rehabilitacji Społeczno-Zawodowej, Rehabilitacja w Praktyce, Niepełnosprawność i Zdrowie, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, Fizjoterapia, Fizjoterapia Polska - wybrane pozycje aktualizowane 1. Adamczyk K., Pielęgnowanie chorych po udarach mózgowych, Czelej, Lublin 2003 2. Ciechaniewicz W., Pielęgniarstwo. Ćwiczenia, PZWL, Warszawa 2006 3. Frish H., Roex J., Terapia manualna, PZWL, Warszawa 2005 4. Gąsienica-Szostek A., Muzykoterapia w rehabilitacji i profilaktyce, PZWL, Warszawa 2005 5. Gorajewska D., Rodzina. Normalność w niepełnosprawności, Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, Warszawa 2007 6. Informator dla osób niepełnosprawnych, Ariadna Print, Ciechanów 2008 7. Kawczyńska-Butrym Z., Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1998 8. Kiperski J., Schorzenia i urazy kręgosłupa, PZWL, Warszawa 2005 9. Prochowicz Z., Podstawy masażu leczniczego, PZWL, Warszawa 2006 10. Rutkowska E., Skwarcz A., Turowski K., Wybór zagadnień z zakresu rehabilitacji ruchowej, Wyd. Neurocentrum, Lublin 1995 350 11. Rzedziecka K., Kobylańska A. (red.), Dorosłość, niepełnosprawność, czas współczesny, Impuls, Kraków 2003 12. Sikorska J. (red.), Społeczne problemy osób niepełnosprawnych, IFiSPAN, Warszawa 2002 13. Spodarek K., Patologia narządu ruchu, PZWL, Warszawa 2006 14. Szczepankowska B., Mikulski J. (red.), Osoby niepełnosprawne w środowisku lokalnym, wyrównywanie szans, CBRRON, Warszawa 1999 15. Szczygielska-Majewska M., Piątek A., Standardy pielęgnowania w rehabilitacji, w: Turowski K. (red.), Wybrane standardy pielęgniarskiej opieki klinicznej, AM, Lublin 1995 16. Szulc R. (red.), Usprawnianie lecznicze krytycznie chorych, Urban & Partner, Wrocław 2001 17. Witkowski T., Rozumieć problemy osób niepełnosprawnych, MDBO, Warszawa 1993 Czasopisma: Problemy Rehabilitacji Niepełnosprawnych, Postępy Rehabilitacji, Problemy Rehabilitacji Społeczno-Zawodowej, Rehabilitacja w Praktyce, Niepełnosprawność i Zdrowie, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, Fizjoterapia, Fizjoterapia Polska - wybrane pozycje aktualizowane. KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Studia stacjonarne Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany Licencjat pielęgniarstwa przez studenta Nazwa przedmiotu NEUROLOGIA I PIELĘGNIARSTWO NEUROLOGICZNE Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin OS-NiPN 10 Obowiązkowy Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN - 240 godz. SEMESTR IV – 160 godz. SEMESTR VI – 80 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RII/SIV 35 Wykłady 20 Ćwiczenia 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela 80 Zajęcia praktyczne RIII/SVI 80 Praktyki zawodowe 351 - Limit miejsc w grupach Cały rok 30 indywidualnie 4-8 4-8 Miejsce odbywania zajęć Forma zajęć Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Koordynator Prowadzący Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej decyzji studenta Termin realizacji Według planu studiów Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej z którymi uczelnia podpisała umowę. Według ustalonego harmonogramu zajęć praktycznych Według ustalonego harmonogramu praktyk zawodowych mgr Katarzyna Korycińska Koniczuk Forma Wykłady Ćwiczenia Nazwisko i imię prowadzącego Prof. dr hab. med. Jan Kochanowski mgr Katarzyna Korycińska- Koniczuk Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany indywidualnie Telefon e-mail 23 672-22-13 23 674-37-04 23 672-22-13 23 674-37-04 katarzyna.korycinska @pwszciechanow.edu.pl Pielęgniarka( mentor) 23 672-22-13 Zatrudniona w zakładzie 23 674-37-04 opieki zdrowotnej 23 673-03-01 Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Pełny opis kursu/ Cele dydaktyczne wynikające z realizacji przedmiotu Student: będzie przygotowany do kompleksowej opieki nad pacjentem w wybranych zespołach i schorzeniach neurologicznych. Student : C1. określi zakres opieki pielęgniarskiej w stosunku do pacjentów z chorobami ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, C2. dokona oceny stanu pacjenta, określi stany zagrożenia życia oraz problemy pielęgnacyjne, C3. wdroży metody i techniki pielęgnowania stosowne do wybranych schorzeń neurologicznych, C4. opanuje określone umiejętności diagnostyczno-lecznicze niezbędne do sprawowania opieki nad pacjentem z chorobą układu nerwowego w oparciu o procedury pielęgnowania. 352 Wymagania wstępne prac pisemnych WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy biologii na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student: W1. wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach układu nerwowego, W2. zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie neurologicznym, W3. zna zasady przygotowania, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych wykonywanych u pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia w schorzeniach neurologicznych, W4. charakteryzuje grupy leków i ich działanie na układy i narządy chorego w różnych schorzeniach neurologicznych, w zależności od wieku i stanu zdrowia, z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania, W5. zna swoiste zasady organizacji specjalistycznej opieki neurologicznej w Polsce, W6. zna metody, techniki i narzędzia oceny stanu świadomości i przytomności, W7. zna możliwości stosowania psychoterapii u chorych z zaburzeniami układu nerwowego, W8. wyjaśnia patofizjologię zaburzeń występujących w przebiegu chorób, urazów układu nerwowego i grożących powikłań. Student : U1. gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki wobec chorych neurologicznie, U2. prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów, w różnym wieku i stanie zdrowia, po udarach mózgowych, urazach czaszkowo-mózgowych, U3. prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób układu nerwowego, U4. diagnozuje stopień ryzyka rozwoju odleżyn i dokonuje ich kwalifikacji, U5. pobiera materiał do badań diagnostycznych, U6. dokumentuje sytuację zdrowotną pacjenta, jej dynamikę zmian i realizowaną opiekę pielęgniarską w odniesieniu do chorych neurologicznie, U7. przekazuje informacje o stanie zdrowia chorych ze schorzeniami układu nerwowego członkom zespołu terapeutycznego, U8. asystuje lekarzowi w trakcie badań diagnostycznych i leczniczych (np.: nakłucie lędźwiowe), U9. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych chorych neurologicznie. Student: K1. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu, K2. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych, K3. przestrzega praw pacjenta, K4. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej, K5. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. 353 EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się - WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY Student: W1. zna zasady opieki pielęgniarskiej w poszczególnych schorzeniach neurologicznych, W2. omawia zasady postępowania rehabilitacyjnego, W3. wyjaśnia zasady udzielania pierwszej pomocy, transportu i postępowania z pacjentem po urazie czaszkowo- mózgowym, W4. przedstawia procedury podstępowania w różnych schorzeniach układu nerwowego. Student: U1. potrafi posługiwać się właściwie nazewnictwem przyjętym w neurologii, U2. rozpoznaje objawy świadczące o stanie zagrożenia życia, U3. ocenia stan świadomości pacjenta, U4. ocenia stan neurologiczny pacjenta w oparciu o schemat skróconego badania neurologicznego, U5. dokumentuje w karcie obserwacji zmiany zachodzące w stanie pacjenta, U6. przygotowuje pacjenta do specjalistycznych badań diagnostycznych oraz znać zasady postępowania w trakcie i po badaniu. Student: K1. rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, K2. rozumie potrzebę podnoszenia kompetencji zawodowych i osobistych, K3. wykazuje znajomość języka medycznego stosowanego w neurologii. TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT LICZBA GODZIN 4 4 4 3 3 3 4 3 3 4 SUMA GODZIN 35 1. Badanie neurologiczne. 2. Zaburzenia wyższych czynności nerwowych. 3. Wady wrodzone i nabyte układu nerwowego. 4. Urazy czaszkowo-mózgowe. 5. Choroby demielinizacyjne. 6. Guzy mózgu. 7. Choroby obwodowego układu nerwowego. 8. Choroby mięśni. 9. Choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa. 10.Zakażenia układu nerwowego. EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. zna zasady pielęgnowania pacjenta hospitalizowanego z powodu schorzeń umiejętności/ efekty neurologicznych, uczenia się – W2. zna procedury postępowania pielęgniarskiego w stosunku do pacjentów WIEDZA z chorobami ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, W3. omawia stan pacjenta, W4. omawia stany zaostrzenia procesu chorobowego u pacjentów neurologicznych. Student: Wykaz uzyskanych U1. ocenia stan pacjenta, umiejętności/ efekty U2. identyfikuje stany zagrożenia życia, uczenia się – U3. rozpoznaje problemy pielęgnacyjne pacjenta, UMIEJĘTNOŚCI U4. planuje sposoby i techniki pielęgnowania stosowne do wybranych schorzeń neurologicznych. 354 Student: K1. wykazuje właściwą postawę wobec ludzi z dysfunkcjami w następstwie chorób neurologicznych, K2. kształtuje postawę odpowiedzialności zawodowej, K3. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 ĆWICZENIA 1. Etiopatogeneza zaburzeń neurologicznych. 20 2. Zaburzenia czucia, ruchu i napięcia mięśniowego. 2 3. Rozpoznanie problemów i planowanie działań wobec 3 chorych po udarze mózgu. 4. Problemy pielęgniarskie w chorobach demielinizacyjnych 2 i sposoby ich rozwiązywania. 5. Rozpoznanie pielęgniarskie i planowanie działań wobec 2 pacjentów z padaczką. 6. Pielęgnowanie pacjentów z zespołami otępiennymi 2 pochodzenia neurologicznego. 7. Zakres działań pielęgniarskich w różnych fazach leczenia 2 guzów mózgu. 8. Zadania pielęgniarki w rozpoznawaniu i rozwiązywaniu 2 problemów u chorych z zespołem korzeniowym w różnych fazach leczenia. 9. Problemy opiekuńcze i sposoby ich rozwiązywania 2 u chorych po urazie czaszkowo- mózgowym. 10.Specyfika procesu pielęgnowania wobec chorych 1 neurologicznie. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. nabędzie umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie umiejętności/ efekty samodzielnej pracy. uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą. umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, KOMPETENCJE K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJEĆ GODZIN GODZIN 1. Jakość życia osób z chorobami układu nerwowego. 5 Zajęcia bez 25 udziału 2. Rola pielęgniarki w rehabilitacji medycznej i społecznej 5 nauczyciela chorych neurologicznie. 3. Zakres edukacji zdrowotnej wobec chorych z różnymi 5 schorzeniami układu nerwowego. 4. Proces edukacji rodziny w zakresie pomocy choremu 5 ze schorzeniem układu nerwowego. 5. Proces pielęgnowania pacjenta ze schorzeniem 5 neurologicznym. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE 355 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: W1. zna zasady postępowania przed, w trakcie i po badaniu diagnostycznym, W2. omawia sposoby żywienia oraz karmienia chorego w neurologii, W3. zna zasady uruchamiania pacjenta z porażeniem/ niedowładem, W4. przedstawia specyficzne procedury pielęgniarskie obowiązujące w neurologii. Student: Wykaz uzyskanych U1. przygotowuje pacjenta do badań diagnostycznych, umiejętności/ efekty U2. ocenia stan pacjenta, uczenia się U3. planuje i realizuje działania pielęgnacyjne, UMIEJĘTNOŚCI U4. dokumentuje w karcie obserwacyjnej przebieg zmian zachodzących w stanie pacjenta, U5. sprawuje opiekę nad pacjentami metodą procesu pielęgnowania, U6. stymuluje aktywność ruchową pacjenta, U7. wdraża pacjenta do samoopieki, U8. potrafi umiejętnie zorganizować środowisko sprzyjające leczeniu i pielęgnowaniu pacjentów z chorobami układu nerwowego. Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje właściwą postawę wobec pacjentów z dysfunkcjami umiejętności/ efekty pochodzenia neurologicznego, uczenia się K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w poszerzaniu wiedzy KOMPETENCJE i doskonaleniu umiejętności, SPOŁECZNE K3. potrafi współdziałać i współpracować w grupie. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Zaburzenia świadomości- ocena stanu świadomości, 8 Zajęcia 80 czynniki wpływające na te zaburzenia, planowanie opieki praktyczne wobec chorego z zaburzeniami świadomości. 2. Zaburzenia komunikacji – ocena możliwości 8 komunikowania się z pacjentem, określenie zaburzeń w zakresie mowy, zapamiętywania i rozumienia mowy, plan komunikowania się z pacjentem i rodziną. 3. Ocena stanu w zakresie funkcji ruchu, poziom wydolności 8 samoopiekuńczej, działania usprawniające wobec pacjentów ze schorzeniem neurologicznym i ich skuteczność. 4. Przygotowanie pacjenta do badań diagnostycznych 8 i opieka po badaniach stosowanych w neurologii. 5. Sprawowanie opieki nad pacjentem z udarem. 8 6. Rozpoznawanie i planowanie opieki nad pacjentem po 8 urazie mózgu. 7. Rozpoznawania problemów i planowanie opieki dla chorych 8 ze schorzeniami demielinizacyjnymi (SM). 8. Rozpoznawanie stanu i planowanie opieki nad pacjentem 8 z zespołem korzeniowym. 9. Udział pielęgniarki w rehabilitacji pacjentów z chorobami 8 neurologicznymi. 10.Zastosowanie procesu pielęgnowania w opiece nad osobą 8 z chorobą układu nerwowego. Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA 356 EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: W1. wykorzystuje i doskonali wiedzę i umiejętności w opiece nad pacjentem w warunkach szpitala. Student: U1. uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole terapeutycznym, U2. bierze udział w procesie diagnostyczno-leczniczym, U3. rozpoznaje i rozwiązuje problemy pielęgnacyjne pacjentów z chorobami układu nerwowego, U4. stosuje w praktyce pielęgnowanie metodą procesu pielęgnowania, U5. współpracuje w zespole, U6. organizuje stanowisko pracy, U7. podejmuje profesjonalną opiekę nad osobami z chorobami i urazami układu nerwowego. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – SPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Organizacja pracy w oddziale neurologii. 8 Praktyki 80 zawodowe 2. Zadania zespołu terapeutycznego sprawującego opiekę nad 8 chorymi neurologicznie. 3. Zadania i rola pielęgniarki w przygotowaniu pacjentów 8 do badań diagnostycznych. 4. Ocena wyższych czynności nerwowych, procesów 8 poznawczych i emocjonalnych – wykorzystanie wyników w pracy pielęgniarki. 5. Bieżąca ocena stanu chorego, rozpoznawanie problemów 8 opiekuńczych, planowanie i realizacja zadań pielęgnacyjnych. 6. Wdrażanie chorych do samoobsługi i samoopieki. 8 7. Udział pielęgniarki w leczeniu i rehabilitacji chorych 8 neurologicznie. 8. Dokumentowanie działań opiekuńczych. Prowadzenie 8 swoistej dokumentacji chorych w oddziale. 9. Edukacja zdrowotna pacjenta i jego rodziny, promocja 8 zdrowia. 10.Procedury pielęgniarskie i ich zastosowanie w całościowej 8 opiece nad pacjentem z zaburzeniami funkcji układu nerwowego. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI 357 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: - zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Praktyki zawodowe: - praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. - komputer, - prezentacja multimedialna, - tablica papierowa flipchart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze, - standardy tematyczne, - procedury tematyczne. SPOSOBY OCENY P1 - egzamin po IV semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - kolokwium po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. * za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia P4 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta F3 - zaliczenie czynności bieżących P5 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” F3 - zaliczenie czynności bieżących P6 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć 358 praktycznych i praktyk zawodowych” OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 35 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 20 Ćwiczenia przewidziane planem 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela zajęć dla przedmiotu 80 Zajęcia praktyczne 80 Praktyka zawodowa 28 Przygotowanie do zajęć Razem 268 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 10 LITERATURA 1. Adamczyk K., Pielęgniarstwo neurologiczne, Czelej, Lublin 2000 Literatura 2. Adamczyk K., Pielęgnowanie chorych po udarach mózgowych, Czelej, Lublin 2003 podstawowa 3. Członkowscy A. i A., Leczenie w neurologii. Kompendium, wyd. II, PZWL, Warszawa 2005 4. Friedman A. (red.), Choroba Parkinsona: mechanizmy, rozpoznanie, leczenie, Czelej, Lublin 2005 5. Jaracz K., Kozubski W., Pielęgniarstwo neurologiczne. Podręcznik dla studiów medycznych, PZWL, Warszawa 2008 6. Jędrzejczak J., Padaczka, Czelej, Lublin 2006 7. Kozubski W., Liberski P., Choroby układu nerwowego, PZWL, Warszawa 2004 8. Kozubski W., Liberski P., Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, Warszawa 2006 9. Laidler P., Rehabilitacja chorych po udarach mózgowych, PZWL, Warszawa 2005 10. Mumentahaler M., Matte H., Neurologia, Urban & Partner, Wrocław 2003 11. Prusiński A., Neurologia praktyczna, PZWL, Warszawa 2005 12. Rożnowska K., Udar mózgu, PZWL, Warszawa 2005 13. Schwarz G., Choroba Alzheimera, PZWL, Warszawa 2002 14. Stelmaj K., Stwardnienie rozsiane, Termedia, Poznań 2006 15. Ślusarz R., Szewczyk M.L., Pielęgniarstwo w neurochirurgii, Borgis, Warszawa 2006 16. Walewska E., Podstawy pielęgniarstwa neurochirurgicznego, PZWL, Warszawa 2006 1. Hausmanowa- Pietrusiewicz L. (red.), Choroby nerwowo-mięśniowe, Czelej, Lublin Literatura 2005 uzupełniająca 2. Kawczyńska - Butrym Z., Społeczne konsekwencje choroby i niepełnosprawności, w: Taranowicz I., Majchrowska A., Kawczyńska-Butrym Z., Elementy socjologii dla pielęgniarek, Czelej, Lublin 2000 3. Mazur R. (red.), Neurologia kliniczna, Via Medica ,Gdańsk 2005 4. Schwarz G., Choroba Alzheimera. Poradnik dla chorych i opiekunów, PZWL, Warszawa 2002 359 CECHA PRZEDMIOTU KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Terminy i miejsce odbywania zajęć Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa GERIATRIA I PIELĘGNIARSTWO GERIATRYCZNE OS-GiPG 10 Obowiązkowy Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 240 godz. SEMESTR III – 160 godz. SEMESTR IV – 80 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RII/SIII 30 Wykłady 25 Ćwiczenia 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela 80 Zajęcia Praktyczne RII/SIV 80 Praktyki Zawodowe Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia decyzji studenta bez udziału nauczyciela Specjalistyczny Szpital Zajęcia Wojewódzki w Ciechanowie praktyczne ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Specjalistyczny Szpital Praktyki Wojewódzki w Ciechanowie zawodowe ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej, z którymi uczelnia podpisała umowę. 360 - Limit miejsc w grupach Cały rok 30 indywidualnie 7-8 7-8 Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie Według ustalonego harmonogramu zajęć praktycznych Według ustalonego harmonogramu praktyk zawodowych Koordynator Prowadzący Dr n. hum. Małgorzata Marcysiak Forma Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Nazwisko i imię prowadzącego dr n. med. Małgorzata Dybowska dr n. hum. Małgorzata Marcysiak Telefon e-mail [email protected] [email protected] 23 672 22 13 Pielęgniarka ( mentor) 23 672 22 13 zatrudniona w zakładzie 23 674 03 01 opieki zdrowotnej Student ma prawo do zdawania dwóch zaliczeń poprawkowych CELE PRZEDMIOTU Student: Będzie wyposażony w wiedzę z zakresu geriatrii i gerontologii, organizacji opieki geriatrycznej w Polsce i na świecie oraz uczestnictwa w leczeniu schorzeń wieku podeszłego. Będzie przygotowany do kompleksowej opieki i pielęgnacji człowieka starego w zdrowiu i chorobie w kontekście uwarunkowań społecznych. Pełny opis kursu/ Cele Student : dydaktyczne wynikające C1. scharakteryzuje proces starzenia w aspekcie bio-psychospołecznoekonomicznym, z realizacji przedmiotu C2. określi swoiste zasady organizacji opieki geriatrycznej w Polsce, C3. zanalizuje etiopatogenezę i specyfikę wybranych chorób wieku starczego, C4. rozwiąże problemy opieki i pielęgnacji chorego w wieku starczym, C5. zaproponuje rodzaj i formę opieki nad ludźmi starymi, C6. opisze metody, techniki i narzędzia oceny stanu świadomości/ przytomności, C7. zdefiniuje zasady żywienia chorych, z uwzględnieniem leczenia dietetycznego i wskazań przed i pooperacyjnych, C8. zanalizuje poznane aspekty opieki i pielęgnacji pacjenta geriatrycznego, C9. wdroży zasady uaktualnionej holistycznej, profesjonalnej opieki pielęgniarskiej w odniesieniu do człowieka starego (w zdrowiu i chorobie) w kontekście uwarunkowań społecznych, C10. planuje, organizuje i realizuje zadania wobec człowieka starego i jego rodziny, C11. wykaże empatię i holistyczne podejście wobec złożonych potrzeb i problemów człowieka starego, jest świadomy obowiązku ustawicznego kształcenia w pracy pielęgniarki. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy anatomii, fizjologii, patologii, psychologii, pedagogiki. Wymagania wstępne Podstawy pielęgniarstwa na poziomie licencjackim. prac pisemnych EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. zna zasady oceny stanu chorego w wieku geriatrycznym, umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA W2. zna zasady diagnozowania chorych w wieku podeszłym, W3. charakteryzuje proces starzenia się w aspekcie bio-psycho-społecznoSkrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu 361 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – KOMPETENCJE SPOLECZNE ekonomicznym, W4. zna swoiste zasady organizacji opieki geriatrycznej, W5. różnicuje etiopatogenezę schorzeń wieku podeszłego: cukrzycy, chorób serca, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, zespołów otępiennych, zespołu Parkinsona i depresji, W6. charakteryzuje narzędzia i skale oceny wsparcia osób starszych i ich rodzin, W7. zna zasady aktywizacji chorego objętego opieką geriatryczną. Student : U1. gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki nad pacjentem w wieku geriatrycznym, U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki w podeszłym wieku, U3. prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów w podeszłym wieku, U4. prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób specyficznych dla wieku geriatrycznego, U5. prowadzi dokumentację opieki nad chorym geriatrycznym. Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu, K3. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece, K4. przestrzega praw pacjenta, K5. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, K6. przestrzega tajemnicy zawodowej, K7. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej, K8. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta, K9. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Student: W1. charakteryzuje proces starzenia w aspekcie biologicznym, psychologicznym i socjoekonomicznym, W2. omawia cechy fizjologiczne i psychologiczne człowieka w wieku podeszłym, W3. wyjaśnia chorobę Alzheimera oraz zespół Parkinsona, W4. omawia etiopatogenezę, przebieg i specyfikę wybranych chorób wieku starczego: miażdżycy, układu krążenia, cukrzycy, układu oddechowego, depresji, układu ruchu, urologicznych. Student: U1. analizuje problemy opieki i pielęgnacji chorego w wieku starczym, U2. analizuje i proponuje sposoby rozwiązania problemów zdrowotnych osób w wieku podeszłym, U3. proponuje rodzaj i formę opieki nad ludźmi starymi. Student: K1. posiada świadomość godności i autonomii osób starszych, K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową, K3. reprezentuje aktywną postawę w procesie kształcenia. 362 FORMA ZAJĘĆ WYKŁADY TREŚCI PROGRAMOWE TEMAT LICZBA GODZIN 2 SUMA GODZIN 30 1. Podstawy teorii starzenia się - odrębności fizjologiczne i psychologiczne wieku podeszłego. 2. Główne problemy geriatryczne - odrębności przebiegu 3 chorób wieku podeszłego. 3. Zespoły neurologiczne: m.in. choroba Alzheimera, zespół 3 Parkinsona. 4. Etiopatogeneza, przebieg i specyfika wybranych chorób 3 wieku starczego: miażdżycy, układu krążenia. 5. Etiopatogeneza, przebieg i specyfika wybranych chorób 3 wieku starczego: cukrzycy, układu oddechowego, układu ruchu, układu moczowego. 6. Wielkie zespoły geriatryczne: nietrzymanie moczu i stolca, 3 otępienie, upadki, depresja. 7. Upośledzenie funkcji narządów zmysłu. 3 8. Zaburzenia termoregulacji. 3 9. Etiopatogeneza odleżyn. 2 10. Problem bólu w wieku starszym. 2 11. Rodzaje i formy opieki nad ludźmi starymi. 3 EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia cele i zagrożenia geriatrii, gerontologii i pielęgniarstwa umiejętności/ efekty geriatrycznego we współczesnym świecie, uczenia się – WIEDZA W2. charakteryzuje potrzeby i problemy starego człowieka we współczesnym świecie, W3. omawia skale klinimetryczne stosowane w ocenie stanu funkcjonalnego człowieka starego, W4. opisuje modele i formy opieki geriatrycznej w Polsce i na świecie. Student: Wykaz uzyskanych U1. analizuje postawy wobec procesu starzenia się, umiejętności/ efekty U2. analizuje zadanie pielęgniarki w ramach COG (całościowej oceny uczenia się – geriatrycznej), UMIEJĘTNOŚCI U3. określa zadania edukacji gerontologicznej w działaniach pielęgniarki, U4. analizuje istotę rewitalizacji człowieka starego, U5. określa zasady pielęgnacji pacjenta w przebiegu wielkich zespołów geriatrycznych, U6. analizuje proces pielęgnowania człowieka starego w przebiegu cukrzycy, chorób układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, oddechowego, pokarmowego, narządu ruchu. Student: Wykaz uzyskanych K1. reprezentuje aktywną postawę w procesie kształcenia, umiejętności/ efekty K2. rzetelnie i dokładnie analizuje przekazywane treści, uczenia się – K3. prowadzi refleksję nad rozwiązywaniem dylematów etycznych. KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 2 ĆWICZENIA 1. Geriatria, gerontologia i pielęgniarstwo geriatryczne 25 we współczesnym świecie – cele i założenia. 2. Potrzeby i problemy biopsychospołeczne człowieka 2 starszego. 3. Postawy wobec procesu starzenia się. Człowiek stary 2 363 w rodzinie i społeczeństwie. 4. Zadanie pielęgniarki w ramach COG (Całościowej Oceny 2 Geriatrycznej). 5. Skale klinimetryczne stosowane w ocenie stanu 2 funkcjonalnego człowieka starego. 6. Modele i formy opieki geriatrycznej w Polsce i na świecie. 2 7. Edukacja gerontologiczna w działaniach pielęgniarki. 2 Pojęcie zdrowia w odniesieniu do ludzi starszych, jakość życia osób starszych. 8. Pomyślne starzenie warunkiem długowieczności. Promocja 2 zdrowia ludzi w wieku podeszłym. 9. Rewitalizacja człowieka starego. Zdrowy styl życia osób 2 starszych – zasady racjonalnego żywienia, aktywność fizyczna. 10. Zasady pielęgnacji pacjenta w przebiegu wielkich zespołów 2 geriatrycznych. 11. Pielęgnacja człowieka starego w przebiegu cukrzycy, 2 chorób układu sercowo- naczyniowego, pokarmowego. 12. Pielęgnacja człowieka starego w przebiegu chorób układu 3 nerwowego, oddechowego, narządu ruchu. Samoopieka, samopielęgnacja. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu przedmiotu - wykorzystując umiejętności/ efekty najnowsze publikacje, uczenia się – WIEDZA W2. systematyzuje wiedzę w zakresie sytuacji demograficznej, epidemiologicznej i społeczno- ekonomicznej, wynikającej z postępującego procesu starzenia się społeczeństwa. Student: Wykaz uzyskanych U1. nabywa umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie umiejętności/ efekty samodzielnej pracy, uczenia się U2. dokonuje analizy i syntezy źródeł. UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym umiejętności/ efekty poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, uczenia się K2. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Charakterystyka demograficzna, epidemiologiczna i społeczna 3 Zajęcia 25 subregionu ciechanowskiego na tle woj. mazowieckiego bez udziału i Polski, wynikająca z procesu starzenia się społeczeństwa. nauczyciela 2. Skutki starzenia się społeczeństw ekonomiczne, medyczne, 3 społeczne. 3. Sposoby zapobiegania chorobom wieku podeszłego. 3 4. Programy promocji zdrowia dla osób starszych. Sposoby 3 aktywizacji osób starszych. 5. Przemoc wobec osób starszych. 2 6. Samotność osób starszych. 2 7. Zapobieganie zaburzeniom depresyjnym. 2 8. Problem samobójstw wśród osób starszych. 2 9. Jakość życia osób starszych. 2 10. Godność człowieka starszego. 3 364 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Student: W1. omawia funkcje zawodowe pielęgniarki wobec pacjentów w starszym wieku (DPS, oddziały szpitalne, placówki pielęgnacyjne, opiekuńcze), W2. wyjaśnia zadania pielęgniarki wobec podopiecznych prezentujących różne typy stosowania się do starości, W3. wymienia metody i formy edukacji zdrowotnej w promowaniu starzenia pomyślnego, W4. wyjaśnia udział pielęgniarki w całościowej ocenie geriatrycznej, W5. omawia zakres współpracy pielęgniarki z członkami interdyscyplinarnego zespołu realizującego świadczenia na rzecz człowieka starego. Student: Wykaz uzyskanych U1. określa cechy fizjologiczne i psychologiczne człowieka starego, umiejętności/ efekty U2. identyfikuje problemy zdrowotne i psychospołeczne osób w starszym uczenia się wieku, UMIEJĘTNOŚCI U3. uczestniczy w procesie diagnozowania i leczenia osób starszych, U4. ocenia stan pacjenta, U5. rozpoznaje czynniki mające wpływ na przyspieszenie i spowolnienie procesu starzenia, U6. prowadzi proces pielęgnowania człowieka starego. Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań umiejętności/ efekty zawodowych, uczenia się K2. jest systematyczny i zdyscyplinowany w przygotowaniu do zajęć, KOMPETENCJE K3. przestrzega praw człowieka i pacjenta, SPOŁECZNE K4. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, K5. zachowuje tajemnicę zawodową, K6. współdziała w zespole interdyscyplinarnym w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej, K7. prezentuje otwartość na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta, K8. wykazuje empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Realizacja funkcji zawodowych pielęgniarki wobec pacjentów 8 Zajęcia 80 w starszym wieku (DPS, oddziały szpitalne, placówki praktyczne pielęgnacyjne, opiekuńcze). 2. Zadania pielęgniarki wobec podopiecznych prezentujących 8 różne typy postaw w odniesieniu do starości. 3. Metody i formy edukacji zdrowotnej w promowaniu starzenia 8 pomyślnego. 4. Proces pielęgnowania człowieka starego w określonych 8 jednostkach chorobowych. 5. Udział pielęgniarki w całościowej ocenie geriatrycznej. 8 6. Zakres współpracy pielęgniarki z członkami 8 interdyscyplinarnego zespołu realizującego świadczenia na rzecz człowieka starego. 7. Problemy pielęgnacyjne osób w podeszłym wieku, 8 niepełnosprawnych: - z upośledzeniem narządu ruchu - z porażeniami - z upośledzeniem słuchu Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA 365 - z zaburzeniami mowy - niewidomych. 8. Specyfika pielęgnowania osób w podeszłym wieku ze 8 zmianami skórnymi: - odleżyny - owrzodzenia. 9. Proces pielęgnowania w wybranych jednostkach chorobowych. 8 10. Problemy pielęgnacyjne osób starszych w chorobie 8 terminalnej. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: Wykaz uzyskanych W1. omawia specyfikę organizacji pracy w placówce sprawującej opiekę nad umiejętności/ efekty ludźmi w starszym wieku, uczenia się – WIEDZA W2. wykorzystuje i doskonali wiedzę i umiejętności w opiece nad pacjentem w warunkach szpitala, W3. wyjaśnia zasady współpracy pielęgniarki z członkami interdyscyplinarnego zespołu opieki geriatrycznej oraz rodziną osoby starszej, W4. wyjaśnia rolę czynników warunkujących dobrostan osoby starszej w kontekście uwarunkowań zdrowotnych, społecznych, socjalnych, W5. omawia proces pielęgnowania osoby w starszym wieku wg wybranego modelu pielęgnowania w poznanych jednostkach chorobowych, W6. omawia standardy opieki geriatrycznej w dążeniu do podnoszenia jakości życia człowieka w starszym wieku. Student: Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty U1. uczestniczy w zadaniach pielęgnacyjnych, opiekuńczych, uczenia się diagnostycznych, terapeutycznych, rehabilitacyjnych, edukacyjnych, UMIEJĘTNOŚCI U2. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentem w okresie odbywania zajęć praktycznych w warunkach szpitala, U3. poprawnie komunikuje się z osobą w wieku podeszłym, U4. rozpoznaje potrzeby i problemy zdrowotne osób starszych oraz planuje opiekę, U5. ocenia stan pacjenta oraz świadczy profesjonalną pomoc w rozwiązywaniu problemów, U6. współdziała z pacjentem i jego rodziną w planowaniu i indywidualnej opiece, U7. wdraża wybrane modele pielęgnowania do planowania opieki, U8. planuje i realizuje edukację podopiecznych i ich rodzin, przygotowując do samopielęgnacji i samoopieki; współdziała w zakresie realizacji opieki nad człowiekiem starym z zespołem interdyscyplinarnym. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, KOMPETENCJE K4. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, SPOŁECZNE K5. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – pielęgnacyjnych, K6. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania, K7. wykazuje empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. 366 FORMA ZAJĘĆ Praktyki zawodowe TEMAT 1. Specyfika organizacji pracy w placówce sprawującej opiekę nad ludźmi w starszym wieku. 2. Zasady współpracy pielęgniarki z członkami interdyscyplinarnego zespołu opieki geriatrycznej oraz rodziną osoby starszej; organizacja wsparcia na rzecz podmiotu opieki i rodziny. 3. Analiza i ocena czynników warunkujących dobrostan osoby starszej w kontekście uwarunkowań zdrowotnych, społecznych, socjalnych. 4. Udział pielęgniarki w całościowej ocenie geriatrycznej. 5. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku wg wybranego modelu pielęgnowania w chorobach układu nerwowego (zespoły otępienie, depresja, chor. Alzheimera, chor. Parkinsona). 6. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku wg wybranego modelu pielęgnowania w chorobach układu sercowonaczyniowego (niewydolność serca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca). 7. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku wg wybranego modelu pielęgnowania w chorobach układu oddechowego (POCHP). 8. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku wg wybranego modelu pielęgnowania w chorobach układu kostnostawowego (zmiany zwyrodnieniowe stawów, osteoporoza), zaburzeniach równowagi i upadkach. 9. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku wg wybranego modelu pielęgnowania pacjentów z problemem nietrzymaniu moczu i stolca. 10. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku wg wybranego modelu pielęgnowania w zaburzeniach widzenia i słyszenia. 11. Metody i formy edukacji zdrowotnej w pracy pielęgniarki z człowiekiem starym i jego rodziną – promocja pomyślnego starzenia, ograniczanie deficytów samoopieki osoby w starszym wieku. 12. Standardy opieki geriatrycznej w dążeniu do podnoszenia, jakości życia człowieka w starszym wieku – okres hospitalizacji/ pobytu w placówce opiekuńczej, pielęgnacyjnej. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, 367 LICZBA GODZIN 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 7 7 SUMA GODZIN 80 Rodzaj narzędzi dydaktycznych/środki dydaktyczne P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia Praktyczne Praktyki Zawodowe Godziny pracy studenta w uczelni - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: - zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Praktyki zawodowe: - praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. - komputer, - prezentacja multimedialna, - sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), - tablica papierowa flipchart, - mazaki, - grafoskop, - foliogramy, - ryciny, - plansze, - standardy tematyczne, - procedury tematyczne. SPOSOBY OCENY P1 - egzamin po III semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. * za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez studenta F3 - zaliczenie czynności bieżących P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” F4 - zaliczenie czynności bieżących P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30 Wykłady 25 Ćwiczenia 368 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela 80 Zajęcia praktyczne 80 Praktyka zawodowa 28 Przygotowanie do zajęć 1. Razem 268 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 10 LITERATURA 1. Abrams W. B., Berkow R., Podręcznik geriatrii, Urban&Partner, Wrocław 1999 Literatura 2. Andruszkiewicz A., Banaszkiewicz M., Promocja zdrowia dla studentów studiów podstawowa licencjackich kierunku pielęgniarstwo i położnictwo, t. II, Promocja w praktyce pielęgniarki i położnej, PZWL, Warszawa 2010 3. Biercewicz M., Szewczyk M. T., Ślusarz R. (red.), Pielęgniarstwo w geriatrii, Borgis, Warszawa 2006 4. Broclehurst J.C., Allen S.C., Zarys medycyny geriatrycznej - podręcznik dla studentów, PZWL, Warszawa 1991 5. Bulpitt C.J., Rajkumar C., Beckett N., Nadciśnienie tętnicze u osób w starszym wieku, Via Medica, Gdańsk 2000 6. Finucane P., Sinclair A.J., Cukrzyca u osób w podeszłym wieku, Via Medica, Gdańsk 1997 7. Galus K. (red.), Geriatria. Wybrane zagadnienia, Urban&Partner, Wrocław 2007 8. Grodzicki T., Gryglewska B., Dybiel J. S. (red.), Kardiologia u osób w wieku podeszłym, Medical Press, Gdańsk 2003 9. Grodzicki T., Kocemba J., Nadciśnienie tętnicze u osób w wieku podeszłym, Via Medica, Gdańsk 2006 10. Hillson R., Cukrzyca. Praktyczne zasady opieki, Medica Press we współpracy z Servier Polska, Bielsko - Biała, 1997 11. Kawczyńska-Butrym Z., Wyzwania rodziny: zdrowie, choroba, niepełnosprawność, starość, Makmed, Lublin 2008 12. Kędziora-Kornatowska K., Muszalik M. (red.), Kompendium pielęgnowania pacjentów w starszym wieku, Czelej, Lublin 2007 13. Kędziora-Kornatowska K., Muszalik M., Skolmowska E. (red.), Pielęgniarstwo w opiece długoterminowej, PZWL, Warszawa 2010 14. Kocemba J., Grodzicki T., Skalska A. (red.), Geriatria z elementami gerontologii ogólnej, Via Medica, Gdańsk 2006 15. Koper A., Wrońska I. (red.), Problemy pielęgnacyjne pacjentów z chorobą nowotworową, Czelej, Lublin 2003 16. Kostka T., Koziarska-Rościszewska M., Choroby wieku podeszłego, PZWL, Warszawa 2009 17. Krasuska M. E., Opieka w chorobie nowotworowej, YOCAM, Lublin 1997 18. Manthorpe J., Iliffe S., Depresja wieku podeszłego, PZWL, Warszawa 2005 19. Mazowiecki Program Promocji Zdrowia na lata 2001-2005, MCZP, Warszawa 2001 www.mczp.prv.pl 20. Narodowy Program Zdrowia 2007-2015, Załącznik do Uchwały Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 21. Nowicka A., Wybrane problemy osób starszych, Impuls, Kraków 2006 22. Rosińczuk-Tonderys J., Uchmanowicz I., Arendarczyk M., Profilaktyka i leczenie odleżyn, Continuo, Wrocław 2005 23. Talarska D., Wieczorkowska-Tobis K., Szałkiewicz E. (red.), Opieka nad osobami przewlekle chorymi, w wieku podeszłym i niesamodzielnymi, PZWL, Warszawa 2009 24. Wieczorkowska-Tobis K., Talarska D. (red.), Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne, PZWL, Warszawa 2008 Czasopisma: Gerontologia Polska, Geriatria, Geriatria Polska - wybrane pozycje aktualizowane przewidziane planem zajęć dla przedmiotu 369 Literatura uzupełniająca 1. Błędowski P., Lokalna polityka społeczna wobec ludzi starych, Wydawnictwo SGH, Warszawa 2002 2. Brzezińska A. (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, GWP, Gdańsk 2005 3. Jabłoński L., Wysokiński-Miszczuk J., Podstawy gerontologii i wybrane zagadnienia z geriatrii, Czelej, Lublin 2000 4. Kałuża D., Szukalski P., Jakość życia seniorów w XXI wieku z perspektywy polityki społecznej, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź 2010 5. Karski J., Promocja zdrowia, Wydawnictwo Ignis, Warszawa 1999 6. Kawczyńska-Butrym Z., Rodzina – zdrowie – choroba, Czelej, Lublin 2001 7. Kirkwood T., Czas naszego życia. Co wiemy o starzeniu się człowieka. Charaktery, Warszawa 2005 8. Kocemba J., Grodzicki T. (red.), Zarys gerontologii klinicznej, Medyczne Centrum Kształcenia Podyplomowego UJ, Kraków 2000 9. Kübler–Ross E., Rozmowy o śmierci i umieraniu, Media Rodzina, Poznań 1998 10. Kulik T. B., Latalski M. (red.), Zdrowie publiczne, Czelej, Lublin 2002 11. Pędich W., Szaniawski Z. (red.), Farmakoterapia geriatryczna, PZWL, Warszawa 1998 12. Rocznik statystyczny (aktualny), GUS, Warszawa 13. Rosławski A., Ruch przedłuża młodość, PZWL, Warszawa 2001 14. Schiefele J., Staudt I, Dach M.M., Pielęgniarstwo geriatryczne, Urban&Partner, Wrocław 1998 15. Susłowska M., Psychologia starzenia się i starości, PWN, Warszawa 1989 16. Synak B. (red.), Polska starość, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2003 17. Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięgielewska M., Podstawy gerontologii społecznej, Aspra-JR, Warszawa 2006 18. Szatur-Jaworska B., Ludzie starzy i starość w polityce społecznej, Aspra-JR, Warszawa 2000 19. Szczerbińska K. (red.), Dostępność opieki zdrowotnej i pomocy społecznej dla osób starszych w Polsce, Wyd. UJ, Kraków 2006 20. Szczerbińska K., Programy promocji zdrowia ludzi w wieku podeszłym, w: Bik B., Henzel-Korzeniowska A., Przewoźniak L., Szczerbińska K., Wybrane zagadnienia promocji zdrowia, SzZP CM UJ, Kraków 1996 21. Wysokińska-Miszczuk J., Zagadnienia gerontologiczne w ochronie zdrowia i opiece społecznej, w: Jabłoński L. (red.), Epidemiologia, Wydawnictwo Folium, Lublin 1999 22. Zych A.A, Człowiek wobec starości: szkice z gerontologii społecznej, Wyd. Śląsk, Katowice 1999 23. Żakowska-Wachelko B., Pędich W., Pacjenci w starszym wieku, PZWL, Warszawa 1995 24. Żakowska-Wachełko B., Zarys medycyny geriatrycznej, PZWL, Warszawa 2000 KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Jednostka realizująca Pielęgniarstwo Kierunek Praktyczny Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne Forma kształcenia Licencjat pielęgniarstwa Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta 370 Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Miejsce odbywania zajęć Koordynator Prowadzący OPIEKA PALIATYWNA OS-OP 5 Obowiązkowy Nauki zakresie opieki specjalistycznej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 130 godz. SEMESTR VI – 130 godz. Forma zajęć Rok/ Liczba semestr godzin RIII/SVI 25 Wykłady 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela 40 Zajęcia Praktyczne 40 Praktyki Zawodowe Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 06-400 Ciechanów Według indywidualnej Zajęcia decyzji studenta bez udziału nauczyciela Specjalistyczny Szpital Zajęcia Wojewódzki w Ciechanowie praktyczne ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Specjalistyczny Szpital Praktyki Wojewódzki w Ciechanowie zawodowe ul. Powst. Wielkopolskich 1 06-400 Ciechanów Dopuszcza się odbywanie praktyk zawodowych w innych zakładach opieki zdrowotnej z którymi uczelnia podpisała umowę. - Limit miejsc w grupach Cały rok indywidualnie 8 8 Termin realizacji Według planu studiów indywidualnie Według ustalonego harmonogramu zajęć praktycznych Według ustalonego harmonogramu praktyk zawodowych dr n. med. Grzegorz Staśkiewicz Forma Wykłady Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia praktyczne Praktyki zawodowe Nazwisko i imię prowadzącego dr n. med. Małgorzata Dybowska Telefon e-mail [email protected] Pielęgniarka( mentor) Zatrudniona w zakładzie opieki zdrowotnej 23 672 22 13 23 674 37 04 23 674 37 04 371 Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany Student ma prawo do zdawania dwóch egzaminów poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU Student: będzie przygotowany do zapewnienia możliwie najwyższej jakości życia osobom z zaawansowaną, przewlekłą i postępująca chorobą nowotworową oraz będzie przygotowany do sprawowania opieki nad chorym w terminalnej fazie choroby. Pełny opis kursu/ Cele Student: dydaktyczne wynikające C1. omówi założenia opieki paliatywnej, C2. wyjaśni patofizjologię i objawy chorób nowotworowych, z realizacji przedmiotu C3. omówi powikłania chorób nowotworowych, C4. scharakteryzuje metody komunikacji z pacjentem chorym terminalnie i jego rodziną, C5. wskaże formy wsparcia chorego i jego rodziny, C6. zastosuje metody pielęgnowania uwzględniając podmiotowość pacjenta. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy anatomii, fizjologii i patofizjologii człowieka na poziomie studiów Wymagania wstępne licencjackich. Podstawy farmakologii. prac pisemnych EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. wymienia objawy zagrożenia życia u pacjentów z chorobą nowotworową, umiejętności/ efekty W2. zna zasady diagnozowania chorych w opiece paliatywnej, uczenia się - WIEDZA W3. charakteryzuje grupy leków chemioterapeutycznych i przeciwbólowych i ich działanie na układy i narządy chorego, W4. zna swoiste zasady organizacji opieki paliatywnej, W5. zna patofizjologię, objawy kliniczne i powikłania chorób nowotworowych, W6. zna procedurę postępowania z ciałem pacjenta zmarłego. Wykaz uzyskanych Student: U1. gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan umiejętności/ efekty opieki wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki uczenia się nad pacjentem w terminalnej fazie choroby, UMIEJĘTNOŚCI U2. prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu choroby nowotworowej, U3. rozpoznaje powikłania zastosowanego leczenia farmakologicznego, U4. ocenia poziom bólu, reakcję chorego na ból i nasilenie bólu oraz stosuje postępowanie przeciwbólowe, U5. tworzy pacjentowi warunki do godnego umierania, U6. dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych pacjenta w terminalnym stani. Wykaz uzyskanych Student: K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece, umiejętności/ efekty K2. przestrzega wartości i powinności moralnych w opiece paliatywnej, uczenia się – K3. przestrzega praw pacjenta, KOMPETENCJE K4. przestrzega tajemnicy zawodowej SPOŁECZNE EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych Student: W1. omawia cele opieki paliatywnej na tle historycznym, umiejętności/ efekty W2. charakteryzuje założenia organizację opieki paliatywnej w Polsce, uczenia się - WIEDZA W3. omawia problem umierania i śmierci w aspekcie etycznym, W4. omawia objawy występujące u chorych z zaawansowanym procesem Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu 372 nowotworowym, wyjaśnia podstawowe założenia opieki paliatywnej i hospicyjnej, omawia rolę pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym opieki paliatywnej, W7. charakteryzuje zespół wyniszczenia nowotworowego, W8. opisuje postępowanie pielęgnacyjne i terapeutyczne w dolegliwościach ze strony poszczególnych układów, W9. omawia paliatywne metody leczenia onkologicznego, W10. charakteryzuje metody i zasady prowadzenia terapii bólu nowotworowego i bólu wszechogarniajacego. Student: Wykaz uzyskanych U1. stosuje proces pielęgnowania w opiece paliatywnej, umiejętności/ efekty U2. organizuje środowisko terapeutyczne dla pacjenta z zaawansowanym uczenia się procesem nowotworowym, UMIEJĘTNOŚCI U3. stosuje metody rozwiązywania problemów psychospołecznych w opiece paliatywnej, U4. modyfikuje plan pielęgnacji w przypadku występowania powikłań ze strony poszczególnych układów. Wykaz uzyskanych Student; K1. pełni holistyczną opiekę nad pacjentem wynikającą z sytuacji zdrowotnej umiejętności/ efekty i życiowej pacjenta, uczenia się – K2. współpracuje w zespole interdyscyplinarnym w rozwiązywaniu KOMPETENCJE dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej SPOLECZNE TREŚCI PROGRAMOWE FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1 WYKŁADY 1. Historia opieki paliatywnej. 25 2. Podstawowe cele oraz cechy opieki paliatywnej. 1 3. Organizacja opieki paliatywno hospicyjnej w Polsce. 1 4. Umieranie i śmierć w aspekcie problemów etycznych 1 i prawnych. 5. Problem bólu w chorobie nowotworowej. 1 6. Zespół wyniszczenia nowotworowego. 2 7. Leczenie objawów ze strony układu oddechowego. 2 8. Leczenie objawów ze strony przewodu pokarmowego. 2 9. Leczenie objawów ze strony układu moczowego. 2 10. Rola rehabilitacji w usprawnianiu pacjentów objętych 2 opieką paliatywną. 11. Zasady właściwej komunikacji z chorym i jego rodziną. 3 12. Przekazywanie złych informacji. 3 13. Jakość życia osoby umierającej. 2 14. Paliatywna chemioterapia i radioterapia. 2 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. wykorzystując najnowsze publikacje z zakresu przedmiotu. umiejętności/ efekty uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. poszerza wiedzę tematyczną w formie samodzielnej pracy. umiejętności/ efekty uczenia się UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą. umiejętności/ efekty K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym uczenia się W5. W6. 373 poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami. TEMAT LICZBA SUMA GODZIN GODZIN Stres pracy z umierającym - zespół wypalenia zawodowego. 8 25 Wsparcie psychiczne i duchowe chorych oraz rodzin 9 w okresie choroby, umierania i żałoby. Problemy psychiczne osób objętych opieka paliatywna. 8 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Wykaz uzyskanych Student: W1. charakteryzuje specyfikę pracy pielęgniarki z indywidualnym pacjentem umiejętności/ efekty w różnym stopniu zaawansowania choroby, uczenia się – WIEDZA W2. wyjaśnia metody postępowania terapeutycznego w bólu totalnym, W3. omawia metody postępowania farmakologicznego w powikłaniach ze strony poszczególnych układów, W4. charakteryzuje metody współpracy z pacjentem i jego rodziną. Wykaz uzyskanych Student: U1. planuje własne uczestnictwo w procesie pielęgnowania pacjenta umiejętności/ efekty z uwzględnieniem standardów opieki pielęgniarskiej, uczenia się U2. realizuje działania terapeutyczne wobec chorych terminalnie, UMIEJĘTNOŚCI U3. wykorzystuje wiedzę teoretyczną aby uczestniczyć w procesie aktywnego słuchania pacjenta i jego rodziny, U4. stosuje metody pielęgnacji pacjenta w chorobie nowotworowej, U5. realizuje metody wykonywania zabiegów terapeutycznych, U6. realizuje metody walki z bólem totalnym, U7. realizuje metody niwelowania bólu totalnego, U8. stosuje metody komunikacji interpersonalnej z pacjentem i jego rodziną. Wykaz uzyskanych Student: K1. przestrzega wartości moralnych w realizacji zadań zawodowych, umiejętności/ efekty K2. współpracuje z zespołem terapeutycznym w rozwiązywaniu dylematów uczenia się etycznych, KOMPETENCJE K3. wykazuje postawę empatii, szacunku i godności dla człowieka podczas SPOŁECZNE realizacji zadań zawodowych. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Jakość opieki i jakość życia osoby umierającej – zachowanie 8 Zajęcia 40 podmiotowości. praktyczne 2. Zastosowanie różnych metod i form działania w celu 8 zapewnienia komfortu fizycznego osobie chorej na chorobę nowotworową. 3. Łagodzenie dolegliwości bólowych. 8 4. Reakcje psychiczne na chorobę nowotworową. 8 Nieprzystosowanie do choroby – reakcje patologiczne. 5. Ewaluacja postaw psychicznych ludzi terminalnie chorych 8 w odniesieniu do śmierci. Duchowe potrzeby chorego w stanie terminalnym. EFEKTY KSZTAŁCENIA PRAKTYKI ZAWODOWE Student: Wykaz uzyskanych W1. wykorzystuje i zdobywa wiedzę w opiece nad pacjentem w warunkach umiejętności/ efekty szpitala. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. uczestniczy w zadaniach realizowanych przez pielęgniarki w zespole umiejętności/ efekty KOMPETENCJE SPOŁECZNE FORMA ZAJĘĆ 1. Zajęcia bez udziału 2. nauczyciela 3. 374 uczenia się UMIEJĘTNOŚCI terapeutycznym, U2. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji treści programowych oraz podczas opieki realizowanej nad pacjentem w okresie odbywania praktyk zawodowych w warunkach szpitala. Student: Wykaz uzyskanych K1. przestrzega zasad etyki zawodowej, umiejętności/ efekty K2. respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta, uczenia się K3. wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych, KOMPETENCJE K4. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno – SPOŁECZNE pielęgnacyjnych, K5. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Wpływ choroby nowotworowej na życie chorych i ich 8 Praktyki 40 rodzin. zawodowe 2. Walka z bólem nowotworowym. 8 3. Rola i zadania pielęgniarki w niwelowaniu 8 i minimalizowaniu objawów współistniejących z chorobą nowotworową. 4. Pomoc pacjentowi umierającemu i jego rodzinie – aspekt 8 moralny. 5. Sposoby przeciwdziałania zespołowi wypalenia 8 zawodowego w pracy z pacjentami w terminalnej fazie choroby. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: - wykład informacyjny, dydaktycznych/metoda - wykład problemowy, - dyskusja dydaktyczna, - metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: - metoda programowana z użyciem komputera, - studium przypadku, - pokaz na fantomie i modelu, - film, - dyskusja dydaktyczna, - pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: - studiowanie literatury, - prezentacja multimedialna, - dyskusja dydaktyczna. Zajęcia praktyczne: - zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Praktyki zawodowe: - praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych, - instruktaż wstępny, bieżący, końcowy, - dyskusja dydaktyczna, - seminarium. Rodzaj narzędzi komputer, dydaktycznych/środki prezentacja multimedialna, dydaktyczne sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), 375 tablica papierowa flipchart, mazaki, grafoskop, foliogramy. SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca Wykłady Ćwiczenia P1 - egzamin po VI semestrze F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze *. *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia Zajęcia bez udziału P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez nauczyciela studenta F3 - zaliczenie czynności bieżących Zajęcia praktyczne P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” F4 zaliczenie czynności bieżących Praktyki zawodowe P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 25 Godziny pracy studenta w Wykłady uczelni przewidziane 25 Zajęcia bez udziału nauczyciela planem zajęć dla 40 Zajęcia praktyczne przedmiotu 40 Praktyka zawodowa 25 Przygotowanie do zajęć Razem 155 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 5 LITERATURA 1. Catane R i WSP, Podręcznik postępowania w zaawansowanej chorobie Literatura nowotworowej, Medi Page, Warszawa 2007 podstawowa 2. Dobrogowski J., Wordliczek. J., Medycyna bólu, PZWL, Warszawa 2004 3. Hebanowski.M., Podstawy opieki paliatywnej w chorobach nowotworowych, PZWL, Warszawa 1998 4. Jeziorowski A.(red.), Onkologia. Podręcznik dla pielęgniarek, PZWL, Warszawa 2006 5. Koper A., Wrońska I.(red.), Problemy pielęgnacyjne pacjentów z chorobą nowotworową, Czelej, Lublin 2003 6. Krajnik M., Rosiewicz M., Opieka paliatywna, AM, Bydgoszcz 1998 7. Krakowiak P., Zdążyć z prawdą. O sztuce komunikacji w hospicjum, Via Medica, Gdańsk 2006 8. Walden-Gałuszko K. (red.), Podstawy opieki paliatywnej, PZWL, Warszawa 2007 376 Literatura uzupełniająca 9. Walden- Gałuszko K., Kartacz A. (red.) Pielęgniarstwo w opiece paliatywnej i hospicyjnej. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa, 2005 1. Kózka M., Pilaszewska – Zywko L.,(red.), Procedury pielęgniarskie, PZWL , Warszawa 2009 2. Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K., (red.), Podstawy pielęgniarstwa, Czelej, Lublin 2004 CECHA PRZEDMIOTU KARTA PRZEDMIOTU OPIS INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Wydział Ochrony Zdrowia i Nauk Humanistycznych Pielęgniarstwo Praktyczny Studia pierwszego stopnia Jednostka realizująca Kierunek Profil kształcenia Poziom realizacji przedmiotu Forma kształcenia Tytuł zawodowy uzyskiwany przez studenta Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Punkty ECTS Rodzaj przedmiotu Przyporządkowanie do grupy przedmiotów Język wykładowy Okres (rok akademicki /semestr/semestry) Typ zajęć/liczba godzin Miejsce odbywania zajęć Koordynator Prowadzący Studia stacjonarne Licencjat pielęgniarstwa PODSTAWY RATOWNICTWA MEDYCZNEGO OS-PRM 2 Obowiązkowy Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Polski OGÓŁEM LICZBA GODZIN – 65 godz. SEMESTR IV – 65 godz. Forma zajęć Rok/ semestr Liczba godzin RII/SIV 40 Wykłady 15 Ćwiczenia 10 Zajęcia bez udziału nauczyciela Forma zajęć Miejsce realizacji Wydział Ochrony Zdrowia Wykłady i Nauk Humanistycznych ul. Wojska Polskiego 51 Ćwiczenia 06-400 Ciechanów Limit miejsc w grupach Cały rok 30 indywidualnie Termin realizacji Według planu studiów Prof. dr hab. Grażyna Skotnicka – Klonowicz Forma Wykłady Zajęcia bez udziału nauczyciela Ćwiczenia Określenie czy przedmiot może być wielokrotnie zaliczany - Nazwisko i imię prowadzącego Prof. dr hab. med. Grażyna Skotnicka – Klonowicz Telefon e-mail [email protected] 23 672 22 13 mgr Sławomir Ropelewski [email protected] mgr Wanda Ostaszewska [email protected] Student ma prawo do zdawania dwóch zaliczeń poprawkowych. CELE PRZEDMIOTU 377 Skrócony opis kursu/ Cel ogólny przedmiotu Student: będzie przygotowany do udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia, wypadkach i katastrofach komunikacyjnych,, Pełny opis kursu/ Cele Student: C1. omówi sposoby reagowania systemu ratowniczego na zagrożenia ze dydaktyczne wynikające strony środowiska naturalnego i zagrożeń cywilizacyjnych, z realizacji przedmiotu C2. scharakteryzuje elementy medycyny katastrof, fazy i przebieg akcji ratunkowej, modele współpracy międzynarodowej, elementy zarządzania kryzysowego w katastrofach i klęskach żywiołowych, C3. omówi akty prawne regulujące funkcjonowanie systemu państwowego ratownictwa medycznego i prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych C4. przedstawi przygotowanie systemu ratowniczego do reagowania w sytuacjach kryzysowych - rolę i zadania pielęgniarki w tym systemie, C5. przedstawi sposób zbierania wywiadu od świadków zdarzenia i wymieni zasady udzielania pierwszej pomocy w stanach nagłego zagrożenia życia wynikających z NZK, urazów, innych przyczyn chorobowych, zatruć, podtopienia, wychłodzenia, przegrzania, porażenia prądem i piorunem, C6. scharakteryzuje sposób przeprowadzenia oceny wstępnej i szczegółowej pacjenta w stanach nagłego zagrożenia życia na podstawie badania przedmiotowego, parametrów życiowych i danych z wywiadu C7. scharakteryzuje ocenę pacjenta pourazowego wg zasad BLS, C8. omówi podstawowe i zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dorosłych i dzieci, C9. przedstawi zasady automatycznej defibrylacji C10. scharakteryzuje sposoby postępowania w ostrych krwotokach zewnętrznych, w złamaniach i zwichnięciach, w oparzeniu, C11. omówi zasady przygotowania poszkodowanych do transportu, C12. prowadzi edukację w zakresie udzielania. WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawy anatomii, fizjologii i patofizjologii człowieka na poziomie studiów Wymagania wstępne licencjackich. Podstawy farmakologii. prac pisemnych EFEKTY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOT Wykaz uzyskanych Student: W1. zna swoiste zasady organizacji systemu ratownictwa medycznego umiejętności/ efekty w Polsce uczenia się - WIEDZA W2. zna metody, techniki i narzędzia oceny stanu świadomości i przytomności, W3. rozpoznaje stany zagrożenia życia i opisuje monitorowanie pacjentów metodami bezprzyrządowymi i przyrządowymi, W4. objaśnia algorytmy postępowania resuscytacyjnego w zakresie podstawowych zabiegów BLS / ALS i zaawansowanego podtrzymywania życia (ALS) W5. opisuje procedury zabezpieczenia medycznego w zderzeniach masowych i katastrofach oraz w sytuacjach szczególnych, takich jak skażenia chemiczne, radiacyjne i biologiczne, W6. zna zasady pierwszej pomocy przedmedycznej. Wykaz uzyskanych Student: U1. doraźne unieruchamia złamania kości, zwichnięciai skręcenia oraz umiejętności/ efekty przygotowuje pacjenta do transportu, uczenia się U2. prowadzi edukację w zakresie udzielania pierwszej pomocy w stanach UMIEJĘTNOŚCI zagrożenia życia, 378 rozpoznaje stany nagłego zagrożenia życia. wykonuje defibrylację AED i bezprzyrządowe udrażnianie dróg oddechowych, U5. doraźnie hamuje krwawienia i krwotoki. Student: Wykaz uzyskanych K1. szanuje godność i autonomie osób powierzonych opiece, umiejętności/ efekty K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, uczenia się – dążąc do profesjonalizmu, KOMPETENCJE K3. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań SPOŁECZNE zawodowych, K4. przestrzega praw pacjenta, K5. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe, K6. przestrzega tajemnicy zawodowej, K7. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego, K8. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami. EFEKTY KSZTAŁCENIA WYKŁADY Wykaz uzyskanych Student: W1. przedstawi zasady funkcjonowania ratownictwa medycznego w Polsce, umiejętności/ efekty podstawy prawne udzielania pierwszej pomocy oraz scharakteryzuje uczenia się - WIEDZA konwencje Genewskie, W2. wytłumaczy standardy postępowania ratunkowego tj. pojęcie „łańcucha przeżycia” i „złotej godziny”, W3. omawia kolejność postępowania w przypadku nagłego zagrożenia życia lub wypadku, W4. przedstawi sposoby postępowania i ewakuacji pacjenta nieprzytomnego, W5. omówi sposoby ułożenia chorego w różnych stanach zagrożenia życia, W6. omówi przyczyny, patofizjologię i sposób postępowania w NZK, W7. omówi przyczyny, mechanizmy i postępowanie z chorym nieprzytomnym, W8. przedstawi przyczyny, mechanizmy i postępowanie w stanach zagrożenia życia w różnych stanach chorobowych, W9. określa rodzaje i niebezpieczeństwa urazów wielonarządowych, omawia sposoby udzielania pierwszej pomocy w urazach W10. wyjaśnia zagrożenia i sposoby postępowania w: obrażeniach termicznych, zadławieniach, zatruciach, porażeniu prądem, zagrożeniach radiacyjne, chemicznych i biologicznych. Wykaz uzyskanych Student: U1. dokonuje rozpoznania zagrożenia, umiejętności/ efekty U2. wszczyna procedury postępowania ratunkowego „na ratunek” – ocenia uczenia się zagrożenia na podstawie komunikatu od świadka zdarzenia, UMIEJĘTNOŚCI U3. scharakteryzuje sposoby zabezpieczenia siebie i poszkodowanego, U4. zastosuje procedury BLS i ALS oraz BTLS w poznanych stanach nagłego zagrożenia życia, U5. stosuje zasady i procedury segregację poszkodowanych, U6. współpracuje z zespołem ratowniczym, U7. potrafi przygotować transport poszkodowanego stosując zasady i metody zależnie od jego stanu i posiadanych środków. Student: Wykaz uzyskanych K1. reprezentuje aktywną postawę w procesie zdobywania wiedzy umiejętności/ efekty i umiejętności z zakresu ratownictwa medycznego, uczenia się – K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i doskonali umiejętności KOMPETENCJE zawodowe. SPOLECZNE U3. U4. 379 TREŚCI PROGRAMOWE 1. Organizacja i funkcjonowanie systemu Ratownictwa 3 40 Medycznego w Polsce i na świecie. Podstawy prawne udzielania pierwszej pomocy. Konwencje Genewskie Standardy postępowania ratunkowego – „łańcuch przeżycia” i „złota godzina”. 2. Podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy BLS + ADE : 5 - rozpoznanie zagrożenia - hasło „na ratunek” – sposób komunikowania się z CPR i sposób rozmowy dyspozytora ze zgłaszającym zdarzenie - zabezpieczenie miejsca wypadku, - segregacja poszkodowanych, - ewakuacja poszkodowanego z miejsca zagrożenia - ewakuacja z samochodu - ocena wstępna pacjenta – ABC - skala AVPU i skala Glasgow - bezprzyrządowe zaopatrzenie dróg oddechowych - ocena układu krążenia - masaż serca - sposób postępowania z oparzonym - sposób postępowania z zatrutym, porażonym prądem elektrycznym, wychłodzonym, przegrzanym Wskazania do reanimacji. Odstąpienie od reanimacji. 3. Zasady postępowania w urazach: 5 - wielonarządowych - zasady unieruchomienia złamań i zwichnięć - zasady zaopatrywania ran - wstrząs hipowolemiczny i sposoby tamowania krwotoków - urazy głowy i szyi, kręgosłupa, klatki piersiowej i brzucha. 4. Przyczyny i postępowanie w stanach zagrożenia życia 2,5 z przyczyn kardiologicznych /ostre zespoły wieńcowe, zawał serca, zaburzenia rytmu serca/. 8. Przyczyny i postępowanie w stanach zagrożenia życia z powodu 2,5 schorzeń układu oddechowego /stan astmatyczny, zapalenie krtani i tchawicy, zapalenie płuc, ropniak opłucnej, odma opłucnowa. 9. Przyczyny i postępowanie w przebiegu biegunki, stanów 5 gorączkowych, krwotoki z żylaków przełyku, kolki żółciowej, ostrego brzucha, ostrej moszny, kolki nerkowej, zatrzymanie moczu, ostrej trzustki. 10. Zagrożenia środowiskowe - hipotermia, hipertermia, 5 anafilaksja, ukąszenia, zatrucia. 11. Stany zagrożenia życia z przyczyn ginekologiczno2 położniczych. 12. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u dzieci. 3 13. Stany zagrożenia życia wieku dziecięcego. 7 EFEKTY KSZTAŁCENIA ĆWICZENIA Student: Wykaz uzyskanych W1. posługuje się terminologią z zakresu ratownictwa medycznego, umiejętności/ efekty W2. wyjaśnia procedury oceny stanu poszkodowanego, algorytmy uczenia się – WIEDZA postępowania ratowniczego, zasady i technikę zabiegów ratunkowych. WYKŁADY 380 Wykaz uzyskanych umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Student: U1. wykonuje badanie przedmiotowe w miejscu wypadku, U2. określa parametry życiowe w ocenie stanu poszkodowanego, U3. układa i przenosi poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej na desce ortopedycznej, U4. stosuje wskazaną pozycję do reanimacji, U5. udrożnia drogi oddechowe, U6. prowadzi: resuscytację dorosłego i dziecka, U7. udziela pierwszej pomocy w omdleniu, drgawkach, zachłyśnięciu dorosłego i dziecka, w krwawieniu z nosa, z rany, w oparzeniach, U8. stosuje różne sposoby unieruchomienia w złamaniach, U9. dobiera i stosuje metody ogrzewania chorego, U10. przekazuje informacje do wybranych służb medycznych o zdrowiu i stanie poszkodowanego, U11. stosuje AED. Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje aktywność podczas ćwiczeń, umiejętności/ efekty K2. jest systematyczny, zdyscyplinowany i rzetelny w przygotowaniu do zajęć, uczenia się – K3. dąży do perfekcyjnego wykonania czynności ratowniczych, KOMPETENCJE K4. wykazuje postawę gotowości do ratowania życia ludzkiego, SPOŁECZNE K5. wykazuję postawę odpowiedzialności za podjęte działania. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Badanie przedmiotowe w miejscu wypadku. 1 ĆWICZENIA 15 2. Parametry życiowe w ocenie stanu poszkodowanego. 1 3. Pozycja boczna ustalona, przenoszenie poszkodowanego 1 w inne miejsce i na deskę ortopedyczną. 4. Ułożenie poszkodowanego do reanimacji. Udrożnienie 1 dróg oddechowych. 5. Resuscytacja dorosłego - 1 ratownik, 2 ratowników. 2 6. Resuscytacja dziecka – 1 ratownik, 2 ratowników. 1 7. Pierwsza pomoc w omdleniu, w drgawkach. 1 8. Pierwsza pomoc w zachłyśnięciu dorosłego. 1 9. Pierwsza pomoc w zachłyśnięciu dziecka. 1 10. Pierwsza pomoc w krwawieniu z nosa, w krwawieniu 1 z rany - opatrunek uciskowy, opaska uciskowa. 11. Unieruchamianie złamań 1 12. Pierwsza pomoc w oparzeniach termicznych, 1 elektrycznych i chemicznych. Metody ogrzewania chorego – zastosowanie koca termicznego. 13. Przekazywanie informacji do wybranych służb 1 medycznych o zdrowiu i stanie poszkodowanego. 14. Zastosowanie AED. 1 EFEKTY KSZTAŁCENIA ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA Student: Wykaz uzyskanych W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu przedmiotu umiejętności/ efekty wykorzystując najnowsze publikacje. uczenia się – WIEDZA Student: Wykaz uzyskanych U1. poszerza wiedzę w formie samodzielnej pracy. umiejętności/ efekty uczenia się – UMIEJĘTNOŚCI Student: Wykaz uzyskanych K1. wykazuje postawę twórczą, poszukującą. umiejętności/ efekty 381 K2. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności, K3. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami, K4. jest odpowiedzialny za czynności edukacyjno – pielęgnacyjne wobec poszkodowanych. FORMA TEMAT LICZBA SUMA ZAJĘĆ GODZIN GODZIN 1. Etapy udzielania pierwszej pomocy. 3 Zajęcia 10 bez udziału 2. Postępowanie pielęgniarki przy amputacjach i zmiażdżeniach. 5 nauczyciela 3. Postępowanie przy zadławieniu i zakrztuszeniu. 2 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE Rodzaj narzędzi Wykłady: dydaktycznych/metoda wykład informacyjny, wykład problemowy, dyskusja dydaktyczna, metoda programowana z użyciem komputera. Ćwiczenia: metoda programowana z użyciem komputera, studium przypadku, pokaz na fantomie i modelu, film, dyskusja dydaktyczna, pogadanka. Zajęcia bez udziału nauczyciela: studiowanie literatury, prezentacja multimedialna, dyskusja dydaktyczna. Rodzaj narzędzi komputer, dydaktycznych/środki prezentacja multimedialna, dydaktyczne sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD), tablica papierowa flipchart, mazaki, grafoskop, foliogramy, ryciny, plansze, standardy tematyczne, procedury tematyczne, fantomy: dorosłego człowieka, noworodka, dziecka, fantomy resuscytacyjne (czterogłowy, pojedyncze), rurki ustno – gardłowe zestaw do wkłucia doszpikowego SPOSOBY OCENY P- podsumowująca F- formułująca P1 – zaliczenie z oceną po IV semestrze Wykłady F1 - zaliczanie umiejętności bieżących zdobywanych podczas Ćwiczenia realizacji ćwiczeń. F2 - obecność na zajęciach i aktywny udział w ćwiczeniach. P2 - jedno kolokwium semestralne po zakończeniu realizacji treści programowych dokonane przez prowadzącego, nie później niż na ostatnich ćwiczeniach (zajęciach) w danym semestrze. uczenia się – KOMPETENCJE SPOŁECZNE 382 *za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami określonymi przed rozpoczęciem zajęć - przez prowadzącego zajęcia. Częściowa poprawność wykonanego zadania nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 40 Godziny pracy Wykłady studenta w uczelni 15 Ćwiczenia przewidziane planem Zajęcia bez udziału nauczyciela 10 zajęć dla przedmiotu Przygotowanie do zajęć 17 Razem 82 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 2 LITERATURA 1. Buchfelder N.A., Podręcznik pierwszej pomocy, PZWL, Warszawa 1999 Literatura 2. Cline D., Medycyna ratunkowa, red. Juliusz Jakubaszko. Urban & Partner podstawowa Wrocław 2003 3. Ciećkiewicz J. (red), Ratownictwo medyczne w wypadkach masowych, Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2005 4. D.M Cline i wsp. (red. wyd. pol. Jakubaszko J.), Medycyna Ratunkowa, Urban&Partner, Wrocław 2003 5. Europejska Rada Resuscytacji: Wytyczne Resuscytacji, grudzień 2010 6. Gugała G., Podstawy ratownictwa medycznego. Komenda Główna PSP. Warszawa 2006 7. G.R.Strange i wsp. (red.wyd.pol. Jakubaszko J.), Medycyna Ratunkowa Wieku Dziecięcego, Urban & Partner, Wrocław 2003 8. Jakubaszko J. (red), ABC resuscytacji, Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2006 9. Jakubaszko J. (red.), Medycyna ratunkowa. Nagłe zagrożenia pochodzenia wewnętrznego, Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2003 10. Jakubaszko J., Ratownik medyczny. Górnicki Wydawnictwo Medyczne. Wrocław 2003 11. Jurczyk W., Łakomy A., Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia życia. Wyd. FHU Grzegorz Słomczyński, Kraków 2004 12. Mattu A., Brady W., EKG w medycynie ratunkowej, Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2006 13. Planz S.H., Adler J.N., Medycyna ratunkowa. Wyd. I polskie pod redakcją Juliusza Jakubaszki. Urban & Partner, Wrocław 2000 14. Smerek J. (red), ABC oparzeń, Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2007 15. Zawadzki A. (red.), Medycyna Ratunkowa i Katastrof, PZWL, Warszawa 2007 16. Wytyczne 2010 RESUSCYTACJI KRĄŻENIOWO-ODDECHOWE 1. Driscol P.(red.), ABC postępowania w urazach, 2003 Literatura 2. Jakubaszko J.(red), Medycyna ratunkowa 2002-2003 uzupełniająca 3. Jakubaszko J. (red), Nauczanie Pierwszej Pomocy, materiały dydaktyczne, Zeszyt 2, Wrocław 2004 4. Jakubaszko J. (red), Ratunkowe Leczenie Urazów, materiały dydaktyczne, Zeszyt 1, Wrocław 2004 5. Jakubaszko J. (red.), ABC intensywnej terapii, Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2004 6. Jakubaszko J. (red.), ABC postępowania w urazach, Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2003 7. Jakubaszko J. (red.), Ratownik medyczny, Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2003 8. Strange G.R., Ahrens W.R., Schagermeyer R.W., Toepper W.C., Medycyna ratunkowa wieku dziecięcego. Wyd. I polskie pod redakcją Juliusza Jakubaszki. Urban & Partner, Wrocław 2003 383 XVI. UWAGI KOŃCOWE WYMAGANIA UCZESTNICTWA STUDENTÓW W POSZCZEGOLNYCH FORMACH ZAJEĆ ORAZ SPOSÓB ICH ZALICZANIA Sposób i forma zaliczenia Przedmiot Wykłady Ćwiczenia Zajęcia bez udziału nauczyciela Zajęcia Praktyczne Przedmioty realizowane z zakresu nauk A, B, C, D. - Obecność na wykładach obowiązkowa. Egzamin stanowi ocenę podsumowującą. - Brak zaliczenia zajęć wchodzących w skład przedmiotu, uniemożliwia przystąpienie do egzaminu z przedmiotu. - Egzamin może być przeprowadzony w formie ustnej, pisemnej, testowej lub w sposób praktyczny, a także w połączeniu tych form. - Forma egzaminu, jego zakres oraz wykaz materiałów źródłowych i podręczników niezbędnych do przygotowania się do egzaminu będzie podane do wiadomości studentom na początku każdych zajęć. - Za ocenę pozytywną uważa się zaliczenie umiejętności zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami, częściowa poprawność nie kwalifikuje do zaliczenia umiejętności. - Obecność na ćwiczeniach obowiązkowa. - Zaliczenie ćwiczeń obejmuje: *100% - obecność i punktualność na zajęciach, *zaliczenie umiejętności przewidzianych po realizacji treści programowych, *uzyskanie pozytywnego wyniku z zaliczeń semestralnych *systematyczne i aktywne uczestnictwo w zajęciach - Zaliczenie na ocenę pozytywną obejmuje: *zaliczenie umiejętności bieżących- zdobytych podczas realizowania ćwiczeń - (ocena formułująca) *zaliczenie umiejętności wynikowych – zaliczenie z oceną (ocena podsumowująca). - Zaliczenie zajęć dydaktycznych jest dokonywane przez prowadzącego, nie później niż w ostatnim tygodniu zajęć w semestrze. - W przypadku nieobecności na zajęciach student zobowiązany jest okazać zwolnienie lekarskie. Forma zaliczenia ustalana jest indywidualnie z nauczycielem prowadzącym zajęcia. - Brak zaliczenia ćwiczeń uniemożliwia przystąpienie do egzaminu z przedmiotu. - Zaliczenie zleconych prac przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia. - Brak zaliczenia zajęć bez udziału nauczyciela uniemożliwia przystąpienie do egzaminu z przedmiotu. - Uzyskanie zaliczenia z oceną wpisaną do „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” - Brak zaliczenia zajęć praktycznych uniemożliwia przystąpienie do egzaminu z przedmiotu. 384 Praktyki Zawodowe - Zajęcia praktyczne odbywają się pod kierunkiem nauczyciela akademickiego. Godzina zajęć praktycznych odpowiada godzinie zajęć dydaktycznych tj. 45 minutom. Podczas odbywania zajęć praktycznych (dyżuru) studentowi przysługuje półgodzinna przerwa na spożycie posiłku. - Uzyskanie zaliczenia z oceną wpisaną do: „Dziennika zajęć praktycznych i praktyk zawodowych” - Brak zaliczenia praktyk zawodowych uniemożliwia przejście na wyższy semestr/rok studiów - Praktyki zawodowe odbywają się pod kierunkiem mentora – pielęgniarki zatrudnionej w miejscu odbywania praktyk zawodowych. - Godzina praktyk zawodowych odpowiada godzinie zajęć dydaktycznych tj. 45 minutom. - Podczas odbywania praktyk zawodowych (dyżuru) studentowi przysługuje półgodzinna przerwa na spożycie posiłku. - Podczas odbywania praktyk zawodowych student jest członkiem zespołu terapeutycznego i wykonuje czynności i zadania wynikające z potrzeb pacjentów i pełnienia dyżuru. 385 386 SPECYFIKACJA/MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA - cz.1 Matryca efektów kształcenia określa relacje między efektami kształcenia zdefiniowanymi dla programu kształcenia (efektami kierunkowymi) i efektami kształcenia zdefiniowanymi dla poszczególnych przedmiotów. Efekty kształcenia dla programu kształcenia (kierunku) Moduły kształcenia MK_1 NAUKI PODSTAWOWE (anatomia, fizjologia, patologia, genetyka, biochemia i biofizyka, mikrobiologia i parazytologia, farmakologia, radiologia) MK_2 NAUKI SPOŁECZNE (psychologia, socjologia, pedagogika, prawo, zdrowie publiczne, filozofia i etyka zawodu pielęgniarki, język angielski) WIEDZA K_A.W1. K_A.W2. posługuje się mianownictwem anatomicznym omawia budowę ciała ludzkiego w ujęciu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja, głowa) oraz czynnościowym (układ kostno-stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, powłoka wspólna) + + 490 MK_3 NAUKI W ZAKRESIE PODSTAW OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ MK_4 NAUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ (choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne, pediatria i pielęgniarstwo ( podstawy pediatryczne, chirurgia pielęgniarstwa, i pielęgniarstwo promocja zdrowia, chirurgiczne, położnictwo, podstawowa opieka ginekologia zdrowotna, dietetyka, i pielęgniarstwo położnicze, badania fizykalne, psychiatria i pielęgniarstwo badania naukowe psychiatryczne, w pielęgniarstwie, anestezjologia zajęcia fakultatywne: i pielęgniarstwo zakażenia szpitalne, w zagrożeniu życia, język migowy, rehabilitacja promocja zdrowia i pielęgnowanie psychicznego) niepełnosprawnych, neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne, geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne, opieka paliatywna, podstawy ratownictwa medycznego) MK_5 KSZTAŁCENIE PRAKTYCZNE Zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe K_A.W3. K_A.W4. K_A.W5. K_A.W6. K_A.W7. K_A.W8. K_A.W9. K_A.W10. K_A.W11. K_A.W12. K_A.W13. K_A.W14. K_A.W15. rozumie neurohormonalną regulację procesów fizjologicznych oraz procesów elektrofizjologicznych charakteryzuje specyfikację i znaczenie gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej w utrzymaniu homeostazy ustroju określa podstawowe reakcje związków nieorganicznych i organicznych w roztworach wodnych oraz prawa fizyczne wpływające na przepływ cieczy, a także czynniki oddziałujące na opór naczyniowy przepływu krwi wyjaśnia podstawy fizykochemiczne działania zmysłów wykorzystujących fizyczne nośniki informacji (fale dźwiękowe i elektromagnetyczne) określa fizyczne podstawy nieinwazyjnych i inwazyjnych metod obrazowania posiada wiedzę z zakresu diagnostyki radiologicznej różnicuje budowę aminokwasów, nukleozydów, monosacharydów, kwasów karboksylowych i ich pochodnych, wchodzących w skład makrocząsteczek obecnych w komórkach, macierzy zewnątrzkomórkowej i płynach ustrojowych, różnicuje witaminy omawia funkcje genomu, transkryptomu i proteomu człowieka oraz podstawowe koncepcje regulacji ekspresji genów, w tym regulacji epigenetycznej opisuje budowę chromosomów oraz molekularne podłoże mutagenezy; zna profile metaboliczne podstawowych narządów wymienia zasady dziedziczenia różnej liczby cech, dziedziczenia cech ilościowych, niezależnego dziedziczenia cech oraz dziedziczenia pozajądrowej informacji genetycznej; wylicza enzymy biorące udział w trawieniu i objaśnia podstawowe defekty enzymów trawiennych oraz określa skutki tych zaburzeń definiuje podstawowe pojęcia z zakresu mikrobiologii i parazytologii różnicuje epidemiologię zakażeń wirusami, + ++ ++ ++ + + ++ + + + ++ + + 490 K_A.W16. K_A.W17. K_A.W18. K_A.W19. K_A.W20. K_A.W21. K_B.W1. K_B.W2. K_B.W3. K_B.W4. K_B.W5. K_B.W6. K_B.W7. K_B.W8. K_B.W9. bakteriami oraz zakażeń grzybami i pasożytami, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych, główne mechanizmy działania, ich przemiany w ustroju i działania uboczne omawia podstawowe zasady farmakoterapii charakteryzuje poszczególne grupy leków i ich zastosowanie lecznicze oraz zasady leczenia krwią i środkami krwiozastępczymi definiuje podstawowe pojęcia z patologii ogólnej z zakresu zaburzeń w krążeniu, zmian wstecznych, zmian postępowych, zapaleń i nowotworów omawia wybrane zagadnienia z zakresu patologii narządowej układu krążenia, układu oddechowego, trawiennego, moczowo-płciowego i nerwowego wymienia czynniki chorobotwórcze zewnętrzne i wewnętrzne, modyfikowalne i niemodyfikowalne zna podstawy psychologii w zakresie zachowania i rozwoju człowieka, uwarunkowań jego prawidłowego i zaburzonego funkcjonowania zna problematykę relacji człowiek – środowisko społeczne omawia mechanizmy funkcjonowania człowieka w sytuacjach trudnych wymienia etapy i prawidłowości rozwoju psychicznego człowieka różnicuje pojęcie emocji i motywacji oraz zna pojęcie osobowości i jej zaburzeń charakteryzuje istotę i strukturę zjawisk zachodzących w procesie przekazywania i wymiany informacji definiuje modele i style komunikacji interpersonalnej zna techniki redukowania lęku i sposoby relaksacji oraz mechanizmy powstawania, działania i zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego + + + + + + + +++ ++ + + ++ + ++ omawia mające zastosowanie w pielęgniarstwie wybrane teorie i metody modelowania + 490 K_B.W10. K_B.W11. K_B.W12. K_B.W13. K_B.W14. K_B.W15. K_B.W16. K_B.W17. K_B.W18. K_B.W19. K_B.W20. K_B.W21. K_B.W22. rzeczywistości z perspektywy socjologii omawia wybrane obszary odrębności kulturowych i religijnych charakteryzuje zakres interakcji społecznej i procesu socjalizacji oraz działanie lokalnych społeczności i ekosystemu definiuje pojęcia grupy, organizacji, instytucji, populacji, społeczności i ekosystemu oraz zna zasady ich funkcjonowania różnicuje pojęcia dewiacji i zaburzenia ze szczególnym uwzględnieniem patologii dziecięcej rozumie procesy poznawcze i różnicuje zachowania zachowania prawidłowe, zaburzone i patologiczne definiuje i interpretuje zjawisko nierówności klasowej, etnicznej, płci i dyskryminacji objaśnia podstawowe pojęcia i zagadnienia z zakresu pedagogiki jako nauki stosowanej i procesu wychowania w aspekcie zjawiska społecznego (chorowania, zdrowienia, hospitalizacji, umierania wykazuje znajomość procesu kształcenia w ujęciu edukacji zdrowotnej zna problematykę metodyki edukacji zdrowotnej w odniesieniu do dzieci, młodzieży i dorosłych; zna podstawowe pojęcia z zakresu prawa i jego miejsce w życiu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem praw człowieka i prawa pracy zna na poziomie podstawowym problematykę ubezpieczeń zdrowotnych i ich systemu w Polsce i w Unii Europejskiej, charakteryzuje ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne oraz wybrane trendy w polityce ochrony zdrowia w Polsce i w państwach członkowskich Unii Europejskiej zna podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych: prawa i obowiązki pielęgniarki, strukturę organizacyjną i zasady funkcjonowania samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych, zadania samorządu w zakresie przyznawania prawa wykonywania zawodu i wydawania pozwolenia na wykonywanie indywidualnej lub grupowej praktyki pielęgniarskiej różnicuje odpowiedzialność karną, cywilną i pracowniczą związaną z wykonywaniem zawodu pielęgniarki + + + + + + ++ + + + + + + 490 K_B.W23. K_B.W24. K_B.W25. K_B.W26. K_B.W27. K_B.W28. K_B.W29 K_B.W30. K_B.W31. K_B.W32. K_B.W33. K_B.W34. K_B.W35. K_B.W36. K_B.W37. K_B.W38. K_B.W39. K_B.W40. K_B.W41. zna Kartę Praw Pacjenta, Kartę Praw Człowieka i Kartę Praw Dziecka przedstawia genezę, założenia i zadania zdrowia publicznego w ramach systemowej koncepcji ochrony zdrowia wskazuje kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia publicznego zna podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby klasyfikuje czynniki warunkujące zdrowie w ujęciu jednostkowym i globalnym omawia zasady racjonalnego żywienia w świetle najnowszych doniesień naukowych charakteryzuje istotę profilaktyki i prewencji chorób omawia podstawy organizacji Narodowego Systemu Zdrowia w Polsce wyjaśnia założenia modeli edukacji zdrowotnej, w tym model medycyny rodzinnej, rolę i zadania pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej wymienia zasady funkcjonowania rynku usług medycznych w Polsce oraz wybranych krajach Unii Europejskiej określa swoiste zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy omawia strukturę i funkcje jednostek opieki zdrowotnej omawia pojęcia: stanowisko pracy, odpowiedzialność, obowiązki i uprawnienia, czas pracy; praca zmianowa; rozkład czasu pracy, standard opieki, procedura, algorytm charakteryzuje podstawowe metody organizacji opieki pielęgniarskiej i rodzaje dokumentacji obowiązującej na pielęgniarskich stanowiskach pracy definiuje pojęcia: obciążenie pracą, choroba zawodowa i wypadek przy pracy wskazuje typowe etapy procesu poszukiwania pracy opisuje etapy planowania pracy własnej i ich znaczenie w rozwoju zawodowym definiuje pojęcie jakości w opiece zdrowotnej i pielęgnowaniu, różnicuje kryteria opieki zdrowotnej oraz pielęgniarskiej różnicuje przedmiot etyki ogólnej i zawodowej + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 490 K_B.W42. K_B.W43. K_B.W44. K_B.W45. K_B.W46. K_C.W1. K_C.W2. K_C.W3. K_C.W4. K_C.W5. K_C.W6. K_C.W7. K_C.W8. K_C.W9. posiada wiedzę z zakresu koncepcji filozoficznoetycznych przydatnych w pielęgniarstwie (psychologiczno-personalistyczna, egzystencjalistyczna, personalistyczna, kosmicznoewolucyjna, etyka niezależna Tadeusza Kotarbińskiego) charakteryzuje istotę podejmowania decyzji etycznych i rozwiązywania dylematów moralnych w pracy pielęgniarki zna problematykę etyki normatywnej w tym aksjologii wartości, powinności i sprawności moralnych istotnych w pracy pielęgniarki rozumie treść kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki i zasad etycznych zna język angielski na poziomie biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego wskazuje uwarunkowania rozwoju pielęgniarstwa z perspektywy czasu (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość) na tle transformacji opieki omawia istotę współczesnego pielęgniarstwa w wymiarze teoretycznym i praktycznym oraz procesu profesjonalizacji definiuje pielęgnowanie oraz określa w nim miejsce wspierania, pomagania i towarzyszenia charakteryzuje rolę i funkcje zawodowe pielęgniarki oraz rolę pacjenta w procesie realizacji opieki zdrowotnej opisuje proces pielęgnowania (istota, etapy, zasady stosowania) i primarynursing (istota, odrębności) oraz wpływu pielęgnowania tradycyjnego na funkcjonowanie praktyki pielęgniarskiej zna i stosuje klasyfikacje diagnoz pielęgniarskich określa istotę opieki pielęgniarskiej opartej o założenia teoretycznie F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C. Roy i B.Neuman oraz innych teorii klasycznych pielęgniarstwa + + + + + + + + + + + + różnicuje udział pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym w procesie promowania zdrowia, profilaktyki, diagnozowania, leczenia i rehabilitacji wyjaśnia zakres działań pielęgniarki w zależności 490 + + + + K_C.W10. K_C.W11. K_C.W12. K_C.W13. K_C.W14. K_C.W15. K_C.W16. K_C.W17. K_C.W18. K_C.W19. K_C.W20. K_C.W21. K_C.W22. K_C.W23. od zaburzeń stanu pacjenta w tym: długotrwale unieruchomionego, z bólem, gorączką, zaburzeniami snu różnicuje zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem zdrowym, zagrożonym chorobą, chorym i o niepomyślnym rokowaniu charakteryzuje warunki pracy i zakres zadań zawodowych pielęgniarki opisuje istotę, cel, wskazania, przeciwwskazania, niebezpieczeństwa, obowiązujące zasady i strukturę wykonywania podstawowych czynności pielęgniarskich definiuje zdrowie, promocję zdrowia, profilaktykę, zachowania zdrowotne, styl życia oraz wskazuje ich podstawy teoretyczne wyjaśnia paradygmaty zdrowia i ich wpływ na promocję zdrowia i profilaktykę zdrowotną określa zakres i charakter zadań pielęgniarki w promocji zdrowia, zna zasady konstruowania programów promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej zna strategie promocji zdrowia o zasięgu lokalnym, narodowym i ponadnarodowym charakteryzuje podstawową opieką zdrowotną w Polsce i na świecie z uwzględnieniem zadań pielęgniarki i innych pracowników ochrony zdrowia zna system zarządzania informacją w podstawowej opiece zdrowotnej wskazuje determinanty i mierniki jakości podstawowej opieki zdrowotnej omawia modele opieki środowiskowo-rodzinnej i formy świadczenia opieki pielęgniarskiej w ramach podstawowej opieki zdrowotnej formułuje odrębności w opiece środowiskoworodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy i dokumentowania ze względu na środowisko zamieszkania, nauki i pracy + + + + + + + + + + + + formułuje odrębności w opiece środowiskoworodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy i dokumentowania ze względu na odbiorcę indywidualnego i jego stan, charakterystykę rodziny i społeczności lokalnej realizuje świadczenia zdrowotne w zakresie 490 + + + + + + + + + + + + K_C.W24. K_C.W25. K_C.W26. K_C.W27. K_C.W28. K_C.W29. K_C.W30. K_C.W31. K_C.W32. K_C.W33. K_C.W34. K_C.W35. K_C.W36. K_C.W37. K_C.W38. K_C.W39. K_C.W40. podstawowej opieki zdrowotnej, w tym świadczenia gwarantowane i zapewnianie opieki nad pacjentem chorym ocenia środowisko nauczania i wychowania w zakresie rozpoznawania problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży przygotowuje sprzęt i środki do realizacji opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania pacjenta stosuje standardy i procedury pielęgniarskie w podstawowej opiece zdrowotnej definiuje zapotrzebowanie (ilościowe i jakościowe) organizmu na składniki pokarmowe niezbędne do utrzymania życia w warunkach zdrowia i choroby wymienia zasady żywienia osób zdrowych w różnym wieku i charakteryzuje istotę żywienia dojelitowego i pozajelitowego zna zasady profilaktyki i leczenia dietetycznego oraz powikłania dietoterapii omawia badanie podmiotowe ogólne i szczegółowe, zasady jego prowadzenia i dokumentowania charakteryzuje techniki badania fizykalnego i kompleksowego badania fizykalnego pacjenta dla potrzeb opieki pielęgniarskiej określa znaczenie wyników badania podmiotowego i przedmiotowego w formułowaniu oceny stanu zdrowia pacjenta dla potrzeb opieki pielęgniarskiej definiuje przedmiot, cel, obszar badań oraz paradygmaty pielęgniarstwa charakteryzuje etapy postępowania badawczego opisuje metody i techniki badań określa zasady interpretowania danych empirycznych i wnioskowania zna podstawowe przepisy z zakresu prawa autorskiego i ochrony własności intelektualnej określa istotę etyki w badaniach naukowych + + + + + + + + + + + + + + + + + + definiuje zakażenia szpitalne, z uwzględnieniem źródeł i rezerwuaru drobnoustrojów w środowisku szpitalnym, dróg szerzenia, zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych wyjaśnia sposoby kontroli szerzenia się, zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych, w tym mikroflory środowiska szpitalnego + + 490 K_C.W41. K_C.W42. K_C.W43. K_C.W44. K_C.W45. K_C.W46. K_C.W47. K_C.W48. K_C.W49. K_C.W50. K_D.W1. K_D.W2. K_D.W3. K_D.W4. wyjaśnia mechanizm i sposoby postępowania w zakażeniu krwi, zakażeniu ogólnoustrojowym, szpitalnym zapaleniu płuc, zakażeniu dróg moczowych i zakażeniu grzybiczym analizuje zagrożenia epidemiologiczne w skupiskach ludzi takich jak szkoły, przedszkola, uczelnie, szpitale, koncerty, koszary wojskowe wyjaśnia przyczyny zaburzeń słuchu i mowy w kontekście porozumiewania się i rozumie znaczenie wczesnego ich wykrywania rozróżnia sposoby i środki komunikowania się osób z uszkodzeniem słuchu rozpoznaje znaki daktylograficzne: statyczne, dynamiczne, liczbowe i idiograficzne w zakresie gromadzenia informacji o sytuacji zdrowotnej pacjenta zna zasady komunikacji z pacjentem niesłyszącym charakteryzuje teorie rozwojowe zdrowia psychicznego i definiuje zdrowie psychiczne rozpoznaje zagrożenia i pozytywne czynniki w kształtowaniu zdrowia psychicznego omawia stres jako determinant równowagi biopsychospołecznej organizmu w aspekcie zdrowia psychicznego wskazuje rolę pielęgniarki w profilaktyce wypalenia zawodowego, agresji, przemocy i mobbingu w różnych okresach życia człowieka. wymienia objawy zagrożenia życia u pacjentów w różnym wieku charakteryzuje czynniki ryzyka i zagrożeń zdrowotnych pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach: układu krążenia (serca, naczyń krwionośnych), układu oddechowego, układu nerwowego, układu pokarmowego (żołądka, jelit, wielkich gruczołów), wątroby, trzustki, układu moczowego (nerek i pęcherza moczowego), układu kostno-stawowego, mięśni, układu dokrewnego oraz krwi zna zasady oceny stanu chorego w zależności od wieku + + + + + + + + + + 490 +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ K_D.W5. K_D.W6. K_D.W7. K_D.W8. K_D.W9. K_D.W10. K_D.W11. K_D.W12. K_D.W13. K_D.W14. K_D.W15. K_D.W16. K_D.W17. K_D.W18. zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie internistycznym, geriatrycznym, chirurgicznym, pediatrycznym, neurologicznym, psychiatrycznym, anestezjologicznym, położniczo-ginekologicznym i opiece paliatywnej zna zasady planowania opieki nad chorymi w zależności od wieku i stanu zdrowia zna zasady przygotowania, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych wykonywanych u pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia charakteryzuje grupy leków i ich działanie na układy i narządy chorego w różnych schorzeniach, w zależności od wieku i stanu zdrowia, z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania charakteryzuje techniki i procedury pielęgniarskie stosowane w opiece nad chorym, uzależnione od jego wieku i stanu zdrowia zna zasady przygotowania chorego do samoopieki w zależności od wieku i stanu zdrowia różnicuje reakcje chorego na chorobę i hospitalizację, z uwzględnieniem wieku i stanu zdrowia zna rolę pielęgniarki przy przyjęciu chorego do podmiotu leczniczego, z uwzględnieniem wieku i stanu zdrowia pacjenta charakteryzuje proces starzenia w aspekcie biopsycho-społeczno-ekonomicznym zna swoiste zasady organizacji opieki specjalistycznej (geriatrycznej, intensywnej opieki medycznej, neurologicznej, psychiatrycznej, pediatrycznej, internistycznej, chirurgicznej, paliatywnej oraz systemu ratownictwa medycznego w Polsce) różnicuje etiopatogenezę schorzeń wieku podeszłego: cukrzycy, chorób serca, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, zespołów otępiennych, zespołu Parkinsona i depresji charakteryzuje narzędzia i skale oceny wsparcia osób starszych i ich rodzin zna zasady aktywizacji chorego niepełnosprawnego i objętego opieką geriatryczną wyjaśnia patofizjologię i objawy kliniczne chorób 490 +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ ++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ ++++++++++ ++++++++++ + + +++++++++ ++++++++ + + + + +++ +++ + + K_D.W19. K_D.W20. K_D.W21. K_D.W22. K_D.W23. K_D.W24. K_D.W25. K_D.W26. K_D.W27. K_D.W28. K_D.W29. K_D.W30. K_D.W31. K_D.W32. K_D.W33. K_D.W34. K_D.W35. K_D.W36. wieku rozwojowego: układu oddechowego, układu krążenia, dróg moczowych, układu pokarmowego, chorób alergicznych oraz chorób krwi omawia patofizjologię i objawy kliniczne chorób i stanów zagrożenia życia noworodka i wcześniaka charakteryzuje podstawy opieki nad wcześniakiem i noworodkiem wyjaśnia cel i zasady opieki przedkoncepcyjnej charakteryzuje mechanizm i okresy porodu fizjologicznego zna zasady planowania opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej i połogu identyfikuje etiopatogenezę schorzeń ginekologicznych zna następstwa długotrwałego unieruchomienia zna metody, techniki i narzędzia oceny stanu świadomości i przytomności zna etiopatogenezę i objawy kliniczne podstawowych zaburzeń psychicznych zna zasady obowiązujące przy zastosowaniu przymusu bezpośredniego zna możliwości stosowania psychoterapii u chorych z zaburzeniami układu nerwowego zna zasady żywienia chorych, z uwzględnieniem leczenia dietetycznego, wskazań przed- i pooperacyjnych charakteryzuje czynniki zwiększające ryzyko okołooperacyjne zna zasady przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego w trybie pilnym i planowym oraz w chirurgii jednego dnia +++ + + ++ + zna kierunki obserwacji pacjenta po zabiegu operacyjnym, w celu zapobiegania wczesnym i późnym powikłaniom wymienia objawy, charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania w określonych jednostkach chorobowych leczonych chirurgicznie wyjaśnia działania zintegrowanego systemu opieki stomijnej i innych stowarzyszeń na rzecz zdrowia wyjaśnia patofizjologię zaburzeń występujących w przebiegu chorób, urazów układu nerwowego i 490 + + + + + + ++++++++++ ++++++++++ +++ ++ + + + + + + + + +++ +++ +++ +++ +++ +++ ++ ++ + + ++ ++++ K_D.W37. K_D.W38. K_D.W39. K_D.W40. K_D.W41. K_D.W42. K_D.W43. K_D.W44. K_D.W45. K_D.W46. K_D.W47. K_D.W48. K_D.W49. K_D.W50. W41. K_D.W51. grożących powikłań zna podstawowe kierunki rehabilitacji leczniczej (ergoterapia, psychoterapia, kinezyterapia, fizjoterapia); charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania rehabilitacyjnego w jednostkach chorobowych zna formy rehabilitacji zawodowej zna standardy i procedury postępowania w stanach nagłych i zabiegach ratujących życie zna zasady przygotowania sali operacyjnej do zabiegu w znieczuleniu ogólnym i regionalnym charakteryzuje kierunki obserwacji pacjenta w trakcie zabiegu operacyjnego, obejmujące monitorowanie w zakresie podstawowym i rozszerzonym zna przebieg procesu znieczulania i wskazuje na zasady i metody opieki nad pacjentem po znieczuleniu charakteryzuje metody znieczulenia regionalnego i zadania pielęgniarki anestezjologicznej w trakcie i po znieczuleniu regionalnym rozpoznaje stany zagrożenia życia i opisuje monitorowanie pacjentów metodami przyrządowymi i bezprzyrządowymi objaśnia algorytmy postępowania resuscytacyjnego w zakresie BLS i ALS zna zasady profilaktyki zakażeń w oddziałach intensywnej terapii i na bloku operacyjnym opisuje procedury zabezpieczenia medycznego w zdarzeniach masowych i katastrofach oraz w sytuacjach szczególnych, takich jak skażenia chemiczne, radiacyjne i biologiczne zna zasady pierwszej pomocy przedmedycznej zna patofizjologię, objawy kliniczne i powikłania chorób nowotworowych zna procedurę postępowania z ciałem pacjenta zmarłego + + + + + + ++ + + + + + + + + + + + ++ + + + + + +++++++++ +++++++++ ++++++++++ ++++++++++ UMIEJĘTNOŚCI K_A.U1. K_A.U2. posługuje się w praktyce mianownictwem anatomicznym oraz wykorzystuje znajomość topografii narządów ciała ludzkiego wykazuje różnice w budowie i charakteryzuje funkcje życiowe człowieka dorosłego i dziecka + +++++++++ ++ +++++++++ 490 K_A.U3. K_A.U4. K_A.U5. K_A.U6. K_A.U7. K_A.U8. K_A.U9. K_A.U10. K_A.U11. K_A.U12. K_A.U13. K_A.U14. K_A.U15. K_A.U16. prognozuje kierunek procesów biochemicznych w poszczególnych stanach klinicznych konstruuje wzór wykorzystania podstaw wiedzy anatomicznej w badaniu przedmiotowym rozpoznaje najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie ich budowy i cykli życiowych oraz objawów chorobowych szacuje ryzyko ujawnienia się danej choroby w oparciu o zasady dziedziczenia i wpływ czynników środowiskowych wykorzystuje znajomość praw fizyki do opisu zagadnień z zakresu biologii komórek, tkanek oraz procesów fizjologicznych, w szczególności do wyjaśnienia wpływu czynników zewnętrznych, takich jak temperatura, grawitacja, ciśnienie, pole elektromagnetyczne oraz promieniowanie jonizujące na organizm ludzki ocenia wpływ leczenia farmakologicznego na fizjologiczne i biochemiczne procesy zachodzące w poszczególnych narządach różnicuje poszczególne grupy leków i ich zastosowanie lecznicze zna problematykę leczenia krwią i środkami krwiozastępczymi opisuje zmiany w funkcjonowaniu organizmu jako całości w sytuacji zaburzenia jego homeostazy powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych z objawami klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami badań diagnostycznych wykorzystuje wiedzę na temat chorób uwarunkowanych genetycznie w profilaktyce nowotworów oraz diagnostyce prenatalnej klasyfikuje drobnoustroje, z uwzględnieniem mikroorganizmów chorobotwórczych i obecnych we florze fizjologicznej wykorzystuje wiedzę na temat funkcjonowania układu pasożyt - żywiciel dla prawidłowej terapii chorób wywołanych przez pasożyty szacuje niebezpieczeństwo toksykologiczne w określonych grupach wiekowych oraz w różnych stanach klinicznych + +++++++++ + +++++++++ + + + + ++++++++++ + ++++++++++ + + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ 490 K_A.U17. K_B.U1. K_B.U2. K_B.U3. K_B.U4. K_B.U5. K_B.U6. K_B.U7. K_B.U8. K_B.U9. K_B.U10. K_B.U11. K_B.U12. K_B.U13. K_B.U14. K_B.U15. K_B.U16. K_B.U17. K_B.U18. ocenia szkodliwość dawki promieniowania jonizującego i stosuje się do zasad ochrony radiologicznej opracowuje zestawienia podstawowych determinantów zdrowia ocenia wpływ choroby, hospitalizacji i innych sytuacji trudnych na stan fizyczny, psychiczny i funkcjonowanie społeczne człowieka projektuje i realizuje w warunkach symulowanych elementarne formy pomocy psychologicznej prognozuje wpływ choroby i hospitalizacji na stan psychiczny człowieka oraz zależności somatopsychiczne analizuje postawy ludzkie, proces ich kształtowania i zmiany + ocenia funkcjonowanie człowieka w sytuacjach trudnych (stres, konflikt, frustracja zna psychologiczne aspekty funkcjonowania człowieka w różnych okresach rozwojowych zna psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego kontroluje błędy i bariery w procesie komunikowania wykazuje umiejętność aktywnego słuchania wykorzystuje techniki komunikacji werbalnej, niewerbalnej i parawerbalnej w opiece zdrowotnej tworzy warunki prawidłowej komunikacji pielęgniarka – pacjent oraz pielęgniarka – personel medyczny + ++++++++++ ++ ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ +++ ++++++++++ + ++++++++++ ++ ++++++++++ ++ dokonuje wyboru właściwych technik redukowania lęku i metod relaksacyjnych stosuje techniki zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego analizuje i krytycznie ocenia zjawisko dyskryminacji i rasizmu kontroluje i koordynuje działania zapobiegające dewiacjom i patologiom wśród dzieci i młodzieży zna przepisy prawne dotyczące wykonywania zawodu pielęgniarki i udzielania świadczeń zdrowotnych zna możliwości stosowania odpowiedzialności + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ ++ ++++++++++ + ++++++++++ + + + 490 + ++++++++++ + ++++++++++ K_B.U19. K_B.U20. K_B.U21. K_B.U22. K_B.U23. K_B.U24. K_B.U25. K_B.U26. K_B.U27. K_B.U28. K_B.U29 K_B.U30. K_B.U32. K_B.U33. K_C.U1. zawodowej, karnej i cywilnej w zakresie funkcjonowania systemu ochrony zdrowia i udzielania świadczeń zdrowotnych opracowuje projekty pielęgniarskich działań prozdrowotnych w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy ocenia globalne trendy dotyczące ochrony zdrowia w aspekcie najnowszych danych epidemiologicznych i demograficznych interpretuje działania w zakresie polityki zdrowotnej i społecznej prowadzonej przez państwo na rzecz zdrowia publicznego dokonuje analizy i oceny funkcjonowania różnych systemów opieki medycznej oraz identyfikowania źródeł ich finansowania projektuje metody i formy profilaktyki i prewencji chorób oraz kształtowania prawidłowych zachowań zdrowotnych wobec różnych grup społecznych kontroluje czynniki obciążające w pracy pielęgniarki oraz sprzyjające występowaniu chorób zawodowych i wypadków przy pracy rozwija umiejętności aktywnego poszukiwania pracy (metody poszukiwania, curriculum vitae, list motywacyjny, rozmowa kwalifikacyjna, autoprezentacja przeprowadza ocenę jakości opieki pielęgniarskiej dla potrzeb doskonalenia pielęgnowania + ++ + + + + ++ + + różnicuje zakres uprawnień, obowiązków zawodowych i powinności moralnych w zindywidualizowanej sytuacji podmiotu opieki szanuje godność osoby ludzkiej w relacji z podopiecznym i jego rodziną wie, jak rozwiązywać dylematy moralne w praktyce zawodowej dba o rozwój moralny i kształtowanie sumienia analizuje piśmiennictwo w języku angielskim porozumiewa się w języku angielskim w sposób odpowiadający poziomowi B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego proponuje model pielęgnowania i stosuje w + ++++++++++ + ++++++++++ +++ ++++++++++ + ++++++++++ + + ++++++++++ + + 490 ++++++++++ K_C.U2. K_C.U3. K_C.U4. K_C.U5. K_C.U6. K_C.U7. K_C.U8. K_C.U9. K_C.U10. K_C.U11. K_C.U12. K_C.U13. K_C.U14. K_C.U15. K_C.U16. praktyce wybrane teorie pielęgniarstwa gromadzi informacje metodą wywiadu, obserwacji, pomiarów bezpośrednich i pośrednich (skale), analizy dokumentacji (w tym analizy badań diagnostycznych), badania fizykalnego w celu rozpoznawania stanu zdrowia pacjenta i sformułowania diagnozy pielęgniarskiej wykonuje testy diagnostyczne dla oznaczenia ciał ketonowych i glukozy we krwi i w moczu oraz cholesterolu we krwi, a także inne testy paskowe oznacza glikemię za pomocą gleukometru ustala cele i plan opieki nad człowiekiem chorym lub niepełnosprawnym planuje i realizuje opiekę pielęgniarską wspólnie z chorym lub niepełnosprawnym i jego rodziną monitoruje stan zdrowia pacjenta na wszystkich etapach pobytu chorego w szpitalu lub innych placówkach opieki zdrowotnej, między innymi przez ocenę podstawowych parametrów życiowych: temperatury, tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu i świadomości, masy ciała i wzrostu dokonuje bieżącej i końcowej oceny stanu zdrowia pacjenta i skuteczności działań pielęgniarskich przechowuje leki zgodnie z obowiązującymi standardami podaje choremu leki różnymi drogami, zgodnie z pisemnym zleceniem lekarza oraz oblicza dawki leków + ++++++++++ + + + + + ++++++++++ + ++++++++++ + pomaga choremu w jedzeniu, wydalaniu, poruszaniu się i zapewnianiu czystości pielęgnuje skórę i jej wytwory oraz błony śluzowe z zastosowaniem środków farmakologicznych i materiałów medycznych, w tym stosuje kąpiele lecznicze dobiera technikę i sposoby zakładania opatrunków na rany, w tym wykorzystuje bandażowanie wykorzystuje różne techniki karmienia pacjenta wykonuje zabiegi doodbytnicze – lewatywa, wlewka, kroplówka, sucha rurka do odbytu zakłada cewnik do pęcherza moczowego, monitoruje diurezę, usuwa cewnik, wykonuje płukanie pęcherza moczowego 490 ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++ + ++++++++++ + + + +++ K_C.U17. K_C.U18. K_C.U19. K_C.U20. K_C.U21. K_C.U22. K_C.U23. K_C.U24. K_C.U25. K_C.U26. K_C.U27. K-C.U28. K_C.U29. K_C.U30. K_C.U31. K_C.U32. K_C.U33. K_C.U34. K_C.U35. K_C.U36. K_C.U37. układa chorego w łóżku w pozycjach terapeutycznych i zmienia pozycje wykonuje gimnastykę oddechową i drenaż złożeniowy, inhalację i odśluzowywanie dróg oddechowych wykonuje nacieranie, oklepywanie i inne techniki masażu klasycznego, ćwiczenia czynne i bierne zapewnia choremu bezpieczne otoczenie stwarza choremu warunki do snu i wypoczynku wykonuje płukanie oka i ucha podłącza i obsługuje zestawy do kroplowych wlewów dożylnych zakłada zgłębnik do żołądka i obarcza treści stosuje zabiegi przeciwzapalne i bańki lekarskie zakłada i usuwa cewnik z żył obwodowych monitoruje, ocenia i pielęgnuje miejsce wkłucia centralnego, obwodowego i portu naczyniowego wykonuje pulsoksymetrię i kapnometrię asystuje lekarzowi przy badaniach diagnostycznych: nakłuciu jamy brzusznej, opłucnej, pobieraniu szpiku i punkcji lędźwiowej pobiera materiał do badań laboratoryjnych i bakteriologicznych wykonuje kąpiel noworodka i niemowlęcia oraz monitoruje jego rozwój przygotowuje siebie i sprzęt do instrumentowania i zmiany opatrunku na ranie prowadzi dokumentację opieki pielęgniarskiej, w tym historię pielęgnowania, kartę obserwacji, karę gorączkową, książkę raportów, kartę profilaktyki i leczenia odleżyn odnotowuje wykonanie zleceń w karcie zleceń lekarskich pomaga pacjentowi w adaptacji do warunków panujących w szpitalu i w innych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego ocenia stan zdrowia jednostki i rodziny - „potencjał zdrowotny człowieka” z wykorzystaniem swoistej metodyki (skale, siatki, pomiary przyrządowe) rozpoznaje uwarunkowania zachowań zdrowotnych jednostki i czynniki ryzyka chorób wynikających ze stylu życia 490 + ++++++++++ + ++++ + ++++++++++ + + + ++++++++++ ++++++++++ + + ++++++++++ + + + ++ + ++++++++++ + ++ + ++ + + + ++++++++++ + ++ + ++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + + + + K_C.U38. K_C.U39. K_C.U40. K_C.U41. K_C.U42. K_C.U43. K_C.U44. K_C.U45. K_C.U46. K_C.U47. K_C.U48. K_C.U49. K_C.U50. .W41. K_C.U51. uczy odbiorcę usług pielęgniarskich samokontroli stanu zdrowia i motywuje do zachowań prozdrowotnych inicjuje i wspiera jednostkę i rodzinę w utrzymaniu zdrowia przez tworzenie środowiskowej „koalicji na rzecz zdrowia realizuje programy promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej dostosowane do rozpoznanych potrzeb zdrowotnych opracowuje i wdraża indywidualne programy promocji zdrowia jednostek i rodzin realizuje świadczenia zdrowotne w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, w tym: świadczenia gwarantowane i zapewnianie opieki nad pacjentem chorym ocenia środowisko nauczania i wychowania w zakresie rozpoznawania problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży przygotowuje sprzęt i środki do realizacji opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania pacjenta stosuje standardy i procedury pielęgniarskie w podstawowej opiece medycznej ocenia stan odżywienia organizmu z wykorzystaniem metod antropometrycznych, biochemicznych i badania podmiotowego + + + + + + + + + + + + + + + + ++ prowadzi poradnictwo w zakresie żywienia dorosłych oraz dzieci zdrowych stosuje wybrane diety terapeutyczne w otyłości, niedożywieniu, cukrzycy, hyperlipidemii, nadciśnieniu tętniczym, chorobach serca i naczyń krwionośnych, trzustki i wątroby przeprowadza badanie podmiotowe pacjenta, analizuje, interpretuje wyniki dla potrzeb diagnozy pielęgniarskiej i jej dokumentowania rozpoznaje i interpretuje podstawowe odrębności w badaniu noworodka, niemowlęcia, osoby dorosłej i w wieku geriatrycznym wykorzystuje techniki badania fizykalnego do oceny fizjologicznych funkcji skóry, zmysłów, głowy, klatki piersiowej w tym układu sercowonaczyniowego, układu oddechowego, gruczołów + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + + 490 ++++++++++ K_C.U52. K_C.U53. K_C.U54. K_C.U55. K_C.U56. K_C.U57. K_C.U58. K_C.U59. K_C.U60. K_C.U61. K_C.U62. K_C.U63. K_C.U64. K_C.U65. K_C.U66. K_C.U67. K_C.U68. piersiowych, jamy brzusznej, narządów płciowych, obwodowego układu krążenia, układu mięśniowoszkieletowego i układu nerwowego dokumentuje wyniki badania fizykalnego i ich wykorzystywanie w zakresie oceny stanu zdrowia pacjenta wykonuje badanie fizykalne umożliwiające wczesne wykrywanie chorób sutka i uczy pacjentów samobadania piersi uczestniczy w realizacji projektu badawczego krytycznie analizuje publikowane wyniki badań naukowych wykorzystuje wyniki badań naukowych w zapewnianiu wysokiej jakości opieki nad pacjentem uczestniczy w kształceniu zawodowym studentów opracowuje i realizuje własny projekt badawczy w ramach badań o charakterze jakościowym analizuje i opracowuje raporty z badań naukowych (np. artykuły naukowe) postępuje zgodnie z zasadami etyki badań naukowych i ochrony własności intelektualnej wdraża standardy postępowania zapobiegającego zakażeniom szpitalnym i zakażeniom w innych placówkach opieki zdrowotnej + ++++++++++ + ++ + + + ++++++++++ + + + + prowadzi ocenę i izoluje chorych potencjalnie zakażonych lub chorych zakaźnie stosuje bezpiecznie środki dezynfekcyjne i segreguje odpady medyczne nawiązuje kontakt z osobą słabo słyszącą i niesłyszącą posługuje się znakami języka migowego w opiece nad pacjentem głuchoniemym w celu przygotowania do świadomego uczestnictwa w procedurach medyczno-opiekuńczych posługuje się językiem migowym w zakresie terminologii sytuacyjnej: udzielanie pierwszej pomocy, przekazywanie informacji rodzinie podejmuje działania promujące zdrowie psychiczne i rozpoznaje sieci wsparcia społecznego podejmuje działania zapobiegające oraz + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + ++++++++++ + 490 K_D.U1 K_D.U2. K_D.U3. K_D.U4. K_D.U5. K_D.U6. K_D.U7. K_D.U8. K_D.U9. K_D.U10. K_D.U11. K_D.U12. K_D.U13. K_D.U14. K_D.U15. K_D.U16. K_D.U17. diagnostyczne w zakresie występowania przemocy, agresji, mobbingu i wypalenia zawodowego gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki w różnym wieku i stanie zdrowia prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia, dotyczące wad rozwojowych, chorób i uzależnień motywuje chorego i jego opiekunów do wejścia do grup wsparcia społecznego prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób organizuje izolację chorych zakaźnie w miejscach publicznych i w warunkach domowych ocenia rozwój psychofizyczny dziecka, wykonuje testy przesiewowe, wykrywa zaburzenia w rozwoju diagnozuje stopień ryzyka rozwoju odleżyn i dokonuje ich klasyfikacji pobiera materiał do badań diagnostycznych ocenia stan ogólny pacjenta w kierunku powikłań po specjalistycznych badaniach diagnostycznych i powikłań pooperacyjnych doraźnie podaje tlen, modyfikuje dawkę stałą insuliny szybko i krótko działającej przygotowuje chorego do badań diagnostycznych pod względem fizycznym i psychicznym dokumentuje sytuację zdrowotną pacjenta, jej dynamikę zmian i realizowaną opiekę pielęgniarską doraźnie unieruchamia złamanie kości, zwichnięcia i skręcenia oraz przygotowuje pacjenta do transportu prowadzi edukację w zakresie udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia rozpoznaje stany nagłego zagrożenia zdrowia wykonuje defibrylację automatyczną (AED) i bezprzyrządowe udrażnianie dróg oddechowych +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ + + ++++++++++ ++++++++++ ++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ ++ 490 + ++ + +++++++++++ +++++++++ ++ + K_D.U18. K_D.U19. K_D.U20. K_D.U21. K_D.U22. K_D.U23. K_D.U24. K_D.U25. K_D.U26. K_D.U27. K_D.U28. K_D.U29. K_D.U30. K_D.U31. K_D.U32. K_D.U33. instruuje pacjenta i jego opiekuna w zakresie użytkowania sprzętu pielęgnacyjnorehabilitacyjnego oraz środków pomocniczych prowadzi żywienie enteralne i parenteralne dorosłych i dzieci z wykorzystaniem różnych technik, w tym pompy obrotowo-perystaltycznej rozpoznaje powikłania leczenia farmakologicznego, dietetycznego, rehabilitacyjnego i leczniczo-pielęgnacyjnego pielęgnuje pacjenta z przetoką, rurką intubacyjną i tracheotomijną prowadzi rozmowę terapeutyczną doraźnie tamuje krwawienia i krwotoki prowadzi rehabilitację przyłóżkową i usprawnianie ruchowe pacjenta oraz aktywizację z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej prowadzi, dokumentuje i ocenia bilans płynów pacjenta przekazuje informacje o stanie zdrowia chorego członkom zespołu terapeutycznego asystuje lekarzowi w trakcie badań diagnostycznych i leczniczych prowadzi dokumentację opieki nad chorym: kartę obserwacji, zabiegów pielęgniarskich i raportów, kartę rejestru zakażeń szpitalnych, profilaktyki i leczenia odleżyn oraz kartę informacyjną z zaleceniami w zakresie samoopieki ocenia poziom bólu, reakcję chorego na ból i nasilenie bólu oraz stosuje postępowanie przeciwbólowe tworzy warunki do godnego umierania przewiduje skutki postępowania pacjenta z określonymi zaburzeniami psychicznymi dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych przygotowuje i podaje leki różnymi drogami, samodzielnie lub na zlecenie lekarza +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ ++ ++ +++++++++++ ++ ++++++++++ +++++ +++++ +++++++++++ ++++++++++ +++++++++++ ++++++++++ ++++++++++ ++++++++++ ++++++++++ ++++++++++ +++++++++ +++++++ + + + + +++++++++++ ++++++++++ + +++++++++++ ++++++++++ ++++++ ++++++++ +++++++++++ ++++++++++ ++++++ ++++++++ +++++++++++ + + KOMPETENCJE SPOŁECZNE K_D.K1. K_D.K2. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu ++++++++ ++++++++ 490 ++++++++++ K_D.K3. K_D.K4. K_D.K5. K_D.K6. K_D.K7. K_D.K8. K_D.K9. K_D.K10. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych przestrzega praw pacjenta rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe przestrzega tajemnicy zawodowej współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami +++ ++++++++ ++++++ ++++++++ +++++++++++ ++++++++++ ++++++ ++++++++ +++++++++++ ++++++++ ++++++ ++++++++ +++++++++++ ++++++++ ++++++ ++++++++ +++++++++++ ++++++++ ++++++ ++++++++ +++++++++++ ++++++++ ++++++ ++++++++ +++++++++++ ++++++++ ++++++ ++++++++ +++++++++++ ++++++++ ++++++ ++++++++ +++++++++++ ++++++++ SPECYFIKACJA/MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA - cz. 2 Matryca efektów kształcenia określa relacje między efektami kształcenia zdefiniowanymi dla programu kształcenia (efektami kierunkowymi) i efektami kształcenia zdefiniowanymi dla poszczególnych przedmiotów. Efekty kształcenia dla programu kształcenia (kierunku) Moduły kształcenia MK_1 NAUKI PODSTAWOWE (anatomia, fizjologia, patologia, genetyka, biochemia i biofizyka, mikrobiologia i parazytologia, farmakologia, radiologia) MK_2 NAUKI SPOŁECZNE (psychologia, socjologia, pedagogika, prawo, zdrowie publiczne, filozofia i etyka zawodu pielęgniarki, język angielski) 490 MK_3 NAUKI W ZAKRESIE PODSTAW OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ MK_4 NAUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ (choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne, pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne, ( podstawy chirurgia i pielęgniarstwo pielęgniarstwa, chirurgiczne, położnictwo, promocja zdrowia, ginekologia i pielęgniarstwo podstawowa opieka położnicze, zdrowotna, dietetyka, psychiatria i pielęgniarstwo badania fizykalne, psychiatryczne, anestezjologia badania naukowe i pielęgniarstwo w zagrożeniu w pielęgniarstwie, życia, rehabilitacja zajęcia fakultatywne: i pielęgnowanie zakażenia szpitalne, niepełnosprawnych, język migowy, neurologia promocja zdrowia MK_5 KSZTAŁCENIE PRAKTYCZNE Zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe psychicznego) WIEDZA K_A.W1. K_A.W2. K_A.W3. K_A.W4. K_A.W5. K_A.W6. K_A.W7. K_A.W8. K_A.W9. K_A.W10. posługuje się mianownictwem anatomicznym omawia budowę ciała ludzkiego w ujęciu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja, głowa) oraz czynnościowym (układ kostno-stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, powłoka wspólna) rozumie neurohormonalną regulację procesów fizjologicznych oraz procesów elektrofizjologicznych charakteryzuje specyfikację i znaczenie gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej w utrzymaniu homeostazy ustroju określa podstawowe reakcje związków nieorganicznych i organicznych w roztworach wodnych oraz prawa fizyczne wpływające na przepływ cieczy, a także czynniki oddziałujące na opór naczyniowy przepływu krwi wyjaśnia podstawy fizykochemiczne działania zmysłów wykorzystujących fizyczne nośniki informacji (fale dźwiękowe i elektromagnetyczne) określa fizyczne podstawy nieinwazyjnych i inwazyjnych metod obrazowania posiada wiedzę z zakresu diagnostyki radiologicznej różnicuje budowę aminokwasów, nukleozydów, monosacharydów, kwasów karboksylowych i ich pochodnych, wchodzących w skład makrocząsteczek obecnych w komórkach, macierzy zewnątrzkomórkowej i płynach ustrojowych, różnicuje witaminy omawia funkcje genomu, transkryptomu i proteomu człowieka oraz podstawowe koncepcje regulacji ekspresji genów, w tym regulacji epigenetycznej NP-A NP-A NP-F NP-F NP-BiB NP-F NP-BiB NP-F NP-BiB NP-R NP-R NP-F NP-BiB NP-G 490 i pielęgniarstwo neurologiczne, geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne, opieka paliatywna, podstawy ratownictwa medycznego) K_A.W11. K_A.W12. K_A.W13. K_A.W14. K_A.W15. K_A.W16. K_A.W17. K_A.W18. K_A.W19. K_A.W20. K_A.W21. K_B.W1. K_B.W2. K_B.W3. K_B.W4. opisuje budowę chromosomów oraz molekularne podłoże mutagenezy; zna profile metaboliczne podstawowych narządów wymienia zasady dziedziczenia różnej liczby cech, dziedziczenia cech ilościowych, niezależnego dziedziczenia cech oraz dziedziczenia pozajądrowej informacji genetycznej; wylicza enzymy biorące udział w trawieniu i objaśnia podstawowe defekty enzymów trawiennych oraz określa skutki tych zaburzeń definiuje podstawowe pojęcia z zakresu mikrobiologii i parazytologii różnicuje epidemiologię zakażeń wirusami, bakteriami oraz zakażeń grzybami i pasożytami, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania charakteryzuje poszczególne grupy środków leczniczych, główne mechanizmy działania, ich przemiany w ustroju i działania uboczne omawia podstawowe zasady farmakoterapii charakteryzuje poszczególne grupy leków i ich zastosowanie lecznicze oraz zasady leczenia krwią i środkami krwiozastępczymi definiuje podstawowe pojęcia z patologii ogólnej z zakresu zaburzeń w krążeniu, zmian wstecznych, zmian postępowych, zapaleń i nowotworów omawia wybrane zagadnienia z zakresu patologii narządowej układu krążenia, układu oddechowego, trawiennego, moczowo-płciowego i nerwowego wymienia czynniki chorobotwórcze zewnętrzne i wewnętrzne, modyfikowalne i niemodyfikowalne zna podstawy psychologii w zakresie zachowania i rozwoju człowieka, uwarunkowań jego prawidłowego i zaburzonego funkcjonowania zna problematykę relacji człowiek – środowisko społeczne omawia mechanizmy funkcjonowania człowieka w sytuacjach trudnych wymienia etapy i prawidłowości rozwoju NP-G NP-G NP-F NP-G NP-MiP NP-MiP NP-FA NP-FA NP-FA NP-P NP-P NP-P NS-Ps NS-Ps, NS-S, NS-P NS-Ps, NS-S NS-Ps 490 K_B.W5. K_B.W6. K_B.W7. K_B.W8. K_B.W9. K_B.W10. K_B.W11. K_B.W12. K_B.W13. K_B.W14. K_B.W15. K_B.W16. K_B.W17. K_B.W18 K_B.W19. K_B.W20. psychicznego człowieka różnicuje pojęcie emocji i motywacji oraz zna pojęcie osobowości i jej zaburzeń charakteryzuje istotę i strukturę zjawisk zachodzących w procesie przekazywania i wymiany informacji definiuje modele i style komunikacji interpersonalnej zna techniki redukowania lęku i sposoby relaksacji oraz mechanizmy powstawania, działania i zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego omawia mające zastosowanie w pielęgniarstwie wybrane teorie i metody modelowania rzeczywistości z perspektywy socjologii omawia wybrane obszary odrębności kulturowych i religijnych charakteryzuje zakres interakcji społecznej i procesu socjalizacji oraz działanie lokalnych społeczności i ekosystemu definiuje pojęcia grupy, organizacji, instytucji, populacji, społeczności i ekosystemu oraz zna zasady ich funkcjonowania różnicuje pojęcia dewiacji i zaburzenia ze szczególnym uwzględnieniem patologii dziecięcej rozumie procesy poznawcze i różnicuje zachowania zachowania prawidłowe, zaburzone i patologiczne definiuje i interpretuje zjawisko nierówności klasowej, etnicznej, płci i dyskryminacji objaśnia podstawowe pojęcia i zagadnienia z zakresu pedagogiki jako nauki stosowanej i procesu wychowania w aspekcie zjawiska społecznego (chorowania, zdrowienia, hospitalizacji, umierania) wykazuje znajomość procesu kształcenia w ujęciu edukacji zdrowotnej zna problematykę metodyki edukacji zdrowotnej w odniesieniu do dzieci, młodzieży i dorosłych; zna podstawowe pojęcia z zakresu prawa i jego miejsce w życiu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem praw człowieka i prawa pracy zna na poziomie podstawowym problematykę ubezpieczeń zdrowotnych i ich systemu w Polsce i w Unii Europejskiej, charakteryzuje ubezpieczenia NS-Ps NS-Ps, NS-P NS-Ps NS-Ps, NS-S NS-S NS-S NS-S NS-S NS-S NS-S NS-S NS-S, NS-P NS-P NS-P NS-Pr NS-Pr 490 K_B.W21. K_B.W22. K_B.W23. K_B.W24. K_B.W25. K_B.W26. K_B.W27. K_B.W28. K_B.W29. K_B.W30 K_B.W31. K_B.W32. K_B.W33. K_B.W34. K_B.W35. obowiązkowe i dobrowolne oraz wybrane trendy w polityce ochrony zdrowia w Polsce i w państwach członkowskich Unii Europejskiej zna podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych: prawa i obowiązki pielęgniarki, strukturę organizacyjną i zasady funkcjonowania samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych, zadania samorządu w zakresie przyznawania prawa wykonywania zawodu i wydawania pozwolenia na wykonywanie indywidualnej lub grupowej praktyki pielęgniarskiej różnicuje odpowiedzialność karną, cywilną i pracowniczą związaną z wykonywaniem zawodu pielęgniarki zna Kartę Praw Pacjenta, Kartę Praw Człowieka i Kartę Praw Dziecka przedstawia genezę, założenia i zadania zdrowia publicznego w ramach systemowej koncepcji ochrony zdrowia wskazuje kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania zdrowia publicznego zna podstawowe pojęcia dotyczące zdrowia i choroby klasyfikuje czynniki warunkujące zdrowie w ujęciu jednostkowym i globalnym omawia zasady racjonalnego żywienia w świetle najnowszych doniesień naukowych charakteryzuje istotę profilaktyki i prewencji chorób omawia podstawy organizacji Narodowego Systemu Zdrowia w Polsce wyjaśnia założenia modeli edukacji zdrowotnej, w tym model medycyny rodzinnej, rolę i zadania pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej wymienia zasady funkcjonowania rynku usług medycznych w Polsce oraz wybranych krajach Unii Europejskiej określa swoiste zagrożenia zdrowotne występujące w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy omawia strukturę i funkcje jednostek opieki zdrowotnej omawia pojęcia: stanowisko pracy, odpowiedzialność, obowiązki i uprawnienia, czas NS-Pr NS-Pr NS-Pr NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP 490 K_B.W36. K_B.W37. K_B.W38. K_B.W39. K_B.W40. K_B.W41. K_B.W42. K_B.W43. K_B.W44. K_B.W45. K_B.W46. K_C.W1. K_C.W2. K_C.W3. K_C.W4. pracy; praca zmianowa; rozkład czasu pracy, standard opieki, procedura, algorytm charakteryzuje podstawowe metody organizacji opieki pielęgniarskiej i rodzaje dokumentacji obowiązującej na pielęgniarskich stanowiskach pracy definiuje pojęcia: obciążenie pracą, choroba zawodowa i wypadek przy pracy wskazuje typowe etapy procesu poszukiwania pracy opisuje etapy planowania pracy własnej i ich znaczenie w rozwoju zawodowym definiuje pojęcie jakości w opiece zdrowotnej i pielęgnowaniu, różnicuje kryteria opieki zdrowotnej oraz pielęgniarskiej różnicuje przedmiot etyki ogólnej i zawodowej posiada wiedzę z zakresu koncepcji filozoficznoetycznych przydatnych w pielęgniarstwie (psychologiczno-personalistyczna, egzystencjalistyczna, personalistyczna, kosmicznoewolucyjna, etyka niezależna Tadeusza Kotarbińskiego) charakteryzuje istotę podejmowania decyzji etycznych i rozwiązywania dylematów moralnych w pracy pielęgniarki zna problematykę etyki normatywnej w tym aksjologii wartości, powinności i sprawności moralnych istotnych w pracy pielęgniarki rozumie treść kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki i zasad etycznych zna język angielski na poziomie biegłości B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego wskazuje uwarunkowania rozwoju pielęgniarstwa z perspektywy czasu (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość) na tle transformacji opieki omawia istotę współczesnego pielęgniarstwa w wymiarze teoretycznym i praktycznym oraz procesu profesjonalizacji definiuje pielęgnowanie oraz określa w nim miejsce wspierania, pomagania i towarzyszenia charakteryzuje rolę i funkcje zawodowe pielęgniarki oraz rolę pacjenta w procesie realizacji opieki zdrowotnej NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-FiEZP NS-FiEZP NS-FiEZP NS-FiEZP NS-FiEZP NS-JA POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP 490 K_C.W5. K_C.W6. K_C.W7. K_C.W8. K_C.W9. K_C.W10. K_C.W11. K_C.W12. K_C.W13. K_C.W14. K_C.W15. K_C.W16. K_C.W17. K_C.W18. K_C.W19. opisuje proces pielęgnowania (istota, etapy, zasady stosowania) i primarynursing (istota, odrębności) oraz wpływu pielęgnowania tradycyjnego na funkcjonowanie praktyki pielęgniarskiej zna i stosuje klasyfikacje diagnoz pielęgniarskich określa istotę opieki pielęgniarskiej opartej o założenia teoretycznie F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C. Roy i B.Neuman oraz innych teorii klasycznych pielęgniarstwa różnicuje udział pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym w procesie promowania zdrowia, profilaktyki, diagnozowania, leczenia i rehabilitacji wyjaśnia zakres działań pielęgniarki w zależności od zaburzeń stanu pacjenta w tym: długotrwale unieruchomionego, z bólem, gorączką, zaburzeniami snu różnicuje zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem zdrowym, zagrożonym chorobą, chorym i o niepomyślnym rokowaniu charakteryzuje warunki pracy i zakres zadań zawodowych pielęgniarki opisuje istotę, cel, wskazania, przeciwwskazania, niebezpieczeństwa, obowiązujące zasady i strukturę wykonywania podstawowych czynności pielęgniarskich definiuje zdrowie, promocję zdrowia, profilaktykę, zachowania zdrowotne, styl życia oraz wskazuje ich podstawy teoretyczne wyjaśnia paradygmaty zdrowia i ich wpływ na promocję zdrowia i profilaktykę zdrowotną określa zakres i charakter zadań pielęgniarki w promocji zdrowia, zna zasady konstruowania programów promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej zna strategie promocji zdrowia o zasięgu lokalnym, narodowym i ponadnarodowym charakteryzuje podstawową opieką zdrowotną w Polsce i na świecie z uwzględnieniem zadań pielęgniarki i innych pracowników ochrony zdrowia zna system zarządzania informacją w podstawowej opiece zdrowotnej wskazuje determinanty i mierniki jakości podstawowej opieki zdrowotnej POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ 490 POP-PZ K_C.W20. K_C.W21. K_C.W22. K_C.W23. K_C.W24. K_C.W25. K_C.W26. K_C.W27. K_C.W28. K_C.W29. K_C.W30. K_C.W31. K_C.W32. K_C.W33. K_C.W34. K_C.W35. omawia modele opieki środowiskowo-rodzinnej i formy świadczenia opieki pielęgniarskiej w ramach podstawowej opieki zdrowotnej formułuje odrębności w opiece środowiskoworodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy i dokumentowania ze względu na środowisko zamieszkania, nauki i pracy formułuje odrębności w opiece środowiskoworodzinnej w zakresie gromadzenia informacji, diagnozowania, metod pracy i dokumentowania ze względu na odbiorcę indywidualnego i jego stan, charakterystykę rodziny i społeczności lokalnej realizuje świadczenia zdrowotne w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, w tym świadczenia gwarantowane i zapewnianie opieki nad pacjentem chorym ocenia środowisko nauczania i wychowania w zakresie rozpoznawania problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży przygotowuje sprzęt i środki do realizacji opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania pacjenta stosuje standardy i procedury pielęgniarskie w podstawowej opiece zdrowotnej definiuje zapotrzebowanie (ilościowe i jakościowe) organizmu na składniki pokarmowe niezbędne do utrzymania życia w warunkach zdrowia i choroby wymienia zasady żywienia osób zdrowych w różnym wieku i charakteryzuje istotę żywienia dojelitowego i pozajelitowego zna zasady profilaktyki i leczenia dietetycznego oraz powikłania dietoterapii omawia badanie podmiotowe ogólne i szczegółowe, zasady jego prowadzenia i dokumentowania charakteryzuje techniki badania fizykalnego i kompleksowego badania fizykalnego pacjenta dla potrzeb opieki pielęgniarskiej określa znaczenie wyników badania podmiotowego i przedmiotowego w formułowaniu oceny stanu zdrowia pacjenta dla potrzeb opieki pielęgniarskiej definiuje przedmiot, cel, obszar badań oraz paradygmaty pielęgniarstwa charakteryzuje etapy postępowania badawczego opisuje metody i techniki badań POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-D POP-D POP-D POP-BF POP-BF POP-BF POP-BNwP POP-BNwP POP-BNwP 490 K_C.W36. K_C.W37. K_C.W38. K_C.W39. K_C.W40. K_C.W41. K_C.W42. K_C.W43. K_C.W44. K_C.W45. K_C.W46. K_C.W47. K_C.W48. K_C.W49. W41. K_C.W50. K_D.W1. określa zasady interpretowania danych empirycznych i wnioskowania zna podstawowe przepisy z zakresu prawa autorskiego i ochrony własności intelektualnej określa istotę etyki w badaniach naukowych definiuje zakażenia szpitalne, z uwzględnieniem źródeł i rezerwuaru drobnoustrojów w środowisku szpitalnym, dróg szerzenia, zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych POP-BNwP POP-BNwP POP-BNwP POP-ZS wyjaśnia sposoby kontroli szerzenia się, zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych, w tym mikroflory środowiska szpitalnego wyjaśnia mechanizm i sposoby postępowania w zakażeniu krwi, zakażeniu ogólnoustrojowym, szpitalnym zapaleniu płuc, zakażeniu dróg moczowych i zakażeniu grzybiczym analizuje zagrożenia epidemiologiczne w skupiskach ludzi takich jak szkoły, przedszkola, uczelnie, szpitale, koncerty, koszary wojskowe wyjaśnia przyczyny zaburzeń słuchu i mowy w kontekście porozumiewania się i rozumie znaczenie wczesnego ich wykrywania rozróżnia sposoby i środki komunikowania się osób z uszkodzeniem słuchu rozpoznaje znaki daktylograficzne: statyczne, dynamiczne, liczbowe i idiograficzne w zakresie gromadzenia informacji o sytuacji zdrowotnej pacjenta zna zasady komunikacji z pacjentem niesłyszącym charakteryzuje teorie rozwojowe zdrowia psychicznego i definiuje zdrowie psychiczne rozpoznaje zagrożenia i pozytywne czynniki w kształtowaniu zdrowia psychicznego omawia stres jako determinant równowagi biopsychospołecznej organizmu w aspekcie zdrowia psychicznego wskazuje rolę pielęgniarki w profilaktyce wypalenia zawodowego, agresji, przemocy i mobbingu w różnych okresach życia człowieka. wymienia objawy zagrożenia życia u pacjentów POP-ZS POP-ZS POP-ZS POP-JM POP-JM POP-JM POP-JM POP-PZP POP-PZP POP-PZP POP-PZP OS-CHWiPI, OS-PiPP, 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS- w różnym wieku K_D.W2. charakteryzuje czynniki ryzyka i zagrożeń zdrowotnych pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia K_D.W3. wyjaśnia etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i opiekę pielęgniarską w schorzeniach: układu krążenia (serca, naczyń krwionośnych), układu oddechowego, układu nerwowego, układu pokarmowego (żołądka, jelit, wielkich gruczołów), wątroby, trzustki, układu moczowego (nerek i pęcherza moczowego), układu kostno-stawowego, mięśni, układu dokrewnego oraz krwi zna zasady oceny stanu chorego w zależności od wieku K_D.W4. K_D.W5. zna zasady diagnozowania w pielęgniarstwie internistycznym, geriatrycznym, chirurgicznym, pediatrycznym, neurologicznym, psychiatrycznym, anestezjologicznym, położniczo-ginekologicznym i opiece paliatywnej K_D.W6. zna zasady planowania opieki nad chorymi w zależności od wieku i stanu zdrowia K_D.W7. zna zasady przygotowania, opieki w trakcie oraz po badaniach i zabiegach diagnostycznych wykonywanych u pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia OS-GiPG, OS-PGiPPG, GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-NiPN, OS-RiPN, OSOS-RiPN, OS-AiPZŻ, AiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OSOS-GiPG, OS-PGiPPG, GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-OP, PsiPPs, OSOS-PsiPPs, OS-CHiPCH, CHiPCH, OS-NiPN, OSOS-NiPN, OS-RiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-PRM AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OSNiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, K_D.W8. charakteryzuje grupy leków i ich działanie na układy i narządy chorego w różnych schorzeniach, w zależności od wieku i stanu zdrowia, z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania K_D.W9. charakteryzuje techniki i procedury pielęgniarskie stosowane w opiece nad chorym, uzależnione od jego wieku i stanu zdrowia K_D.W10. zna zasady przygotowania chorego do samoopieki w zależności od wieku i stanu zdrowia K_D.W11. różnicuje reakcje chorego na chorobę i hospitalizację, z uwzględnieniem wieku i stanu zdrowia K_D.W12. zna rolę pielęgniarki przy przyjęciu chorego do podmiotu leczniczego, z uwzględnieniem wieku i stanu zdrowia pacjenta K_D.W13. charakteryzuje proces starzenia w aspekcie biopsycho-społeczno-ekonomicznym zna swoiste zasady organizacji opieki specjalistycznej (geriatrycznej, intensywnej opieki medycznej, neurologicznej, psychiatrycznej, pediatrycznej, internistycznej, chirurgicznej, paliatywnej oraz systemu ratownictwa medycznego w Polsce) różnicuje etiopatogenezę schorzeń wieku podeszłego: cukrzycy, chorób serca, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, zespołów otępiennych, zespołu Parkinsona i depresji charakteryzuje narzędzia i skale oceny wsparcia K_D.W14. K_D.W15. K_D.W16. OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-GiPG 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-AiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-GiPG OS-GiPG OS-GiPG OS-GiPG K_D.W17. K_D.W18. K_D.W19. K_D.W20. K_D.W21. K_D.W22. K_D.W23. K_D.W24. K_D.W25. K_D.W26. K_D.W27. K_D.W28. K_D.W29. K_D.W30. K_D.W31. K_D.W32. osób starszych i ich rodzin zna zasady aktywizacji chorego niepełnosprawnego i objętego opieką geriatryczną wyjaśnia patofizjologię i objawy kliniczne chorób wieku rozwojowego: układu oddechowego, układu krążenia, dróg moczowych, układu pokarmowego, chorób alergicznych oraz chorób krwi OS-GiPG. OS-RiPN, OSNiPN OS-GiPG. OS-RiPN, OSNiPN OS-PiPP omawia patofizjologię i objawy kliniczne chorób i stanów zagrożenia życia noworodka i wcześniaka charakteryzuje podstawy opieki nad wcześniakiem i noworodkiem wyjaśnia cel i zasady opieki przedkoncepcyjnej charakteryzuje mechanizm i okresy porodu fizjologicznego zna zasady planowania opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej i połogu identyfikuje etiopatogenezę schorzeń ginekologicznych zna następstwa długotrwałego unieruchomienia OS-PiPP OS-PiPP, OS-AiPZŻ, OS-PRM OS-PiPP, OS-AiPZŻ, OSPRM OS-PiPP OS-PiPP OS-PGiPPG, zna metody, techniki i narzędzia oceny stanu świadomości i przytomności zna etiopatogenezę i objawy kliniczne podstawowych zaburzeń psychicznych zna zasady obowiązujące przy zastosowaniu przymusu bezpośredniego zna możliwości stosowania psychoterapii u chorych z zaburzeniami układu nerwowego zna zasady żywienia chorych, z uwzględnieniem leczenia dietetycznego, wskazań przedi pooperacyjnych charakteryzuje czynniki zwiększające ryzyko okołooperacyjne zna zasady przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego w trybie pilnym i planowym oraz w chirurgii jednego dnia OS-PGiPPG, OS-PGiPPG, OS-PGiPPG, OS-PGiPPG, OS-PGiPPG, OS-PGiPPG, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-AiPZŻ, OS-PRM, OS-NiPN OS-AiPZŻ, OS-PRM, OSNiPN OS-PsiPPs OS-PsiPPs OS-PsiPPs OS-PsiPPs OS-PsiPPs OS-PsiPPs OS-CHiPCH OS-CHiPCH OS-CHiPCH, OS-AiPZŻ, OS-PGiPPG OS-CHiPCH, OS-AiPZŻ, OS-PGiPPG OS-CHiPCH, OS-AiPZŻ, OS-PGiPPG OS-CHiPCH, OS-AiPZŻ, OS-PGiPPG 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, K_D.W33. zna kierunki obserwacji pacjenta po zabiegu operacyjnym, w celu zapobiegania wczesnym i późnym powikłaniom K_D.W34. wymienia objawy, charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania w określonych jednostkach chorobowych leczonych chirurgicznie K_D.W35. K_D.W36. K_D.W37. K_D.W38. K_D.W39. K_D.W40. K_D.W41. K_D.W42. K_D.W43. K_D.W44. K_D.W45. K_D.W46. K_D.W47. K_D.W48. wyjaśnia działania zintegrowanego systemu opieki stomijnej i innych stowarzyszeń na rzecz zdrowia wyjaśnia patofizjologię zaburzeń występujących w przebiegu chorób, urazów układu nerwowego i grożących powikłań zna podstawowe kierunki rehabilitacji leczniczej (ergoterapia, psychoterapia, kinezyterapia, fizjoterapia); charakteryzuje przebieg i sposoby postępowania rehabilitacyjnego w jednostkach chorobowych zna formy rehabilitacji zawodowej zna standardy i procedury postępowania w stanach nagłych i zabiegach ratujących życie zna zasady przygotowania sali operacyjnej do zabiegu w znieczuleniu ogólnym i regionalnym charakteryzuje kierunki obserwacji pacjenta w trakcie zabiegu operacyjnego, obejmujące monitorowanie w zakresie podstawowym i rozszerzonym zna przebieg procesu znieczulania i wskazuje na zasady i metody opieki nad pacjentem po znieczuleniu charakteryzuje metody znieczulenia regionalnego i zadania pielęgniarki anestezjologicznej w trakcie i po znieczuleniu regionalnym rozpoznaje stany zagrożenia życia i opisuje monitorowanie pacjentów metodami przyrządowymi i bezprzyrządowymi objaśnia algorytmy postępowania resuscytacyjnego w zakresie BLS i ALS zna zasady profilaktyki zakażeń w oddziałach intensywnej terapii i na bloku operacyjnym opisuje procedury zabezpieczenia medycznego w zdarzeniach masowych i katastrofach oraz w sytuacjach szczególnych, takich jak skażenia OS-CHiPCH, OS-AiPZŻ, OS-PGiPPG OS-CHiPCH, OS-AiPZŻ, OS-PGiPPG OS-CHiPCH, OS-PGiPPG OS-CHiPCH, OS-PGiPPG OS-CHiPCH, OS-CHiPCH, OS-CHiPCH, OS-AiPZŻ, OS-NiPN OS-CHiPCH, OS-AiPZŻ, OS-NiPN OS-RiPN OS-RiPN OS-RiPN OS-RiPN OS-RiPN OS-AiPZŻ, OS-PRM OS-AiPZŻ, OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ, OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ, OS-PRM OS-AiPZŻ, OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ OS-PRM 490 K_D.W49. K_D.W50. chemiczne, radiacyjne i biologiczne zna zasady pierwszej pomocy przedmedycznej zna patofizjologię, objawy kliniczne i powikłania chorób nowotworowych W41. K_D.W51. zna procedurę postępowania z ciałem pacjenta zmarłego K_A.U1. posługuje się w praktyce mianownictwem anatomicznym oraz wykorzystuje znajomość topografii narządów ciała ludzkiego OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSAiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ UMIEJĘTNOŚCI K_A.U2. OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, NP-A wykazuje różnice w budowie i charakteryzuje funkcje życiowe człowieka dorosłego i dziecka NP-A NP-F K_A.U3. prognozuje kierunek procesów biochemicznych w poszczególnych stanach klinicznych NP-BiB K_A.U4. konstruuje wzór wykorzystania podstaw wiedzy anatomicznej w badaniu przedmiotowym OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OSNiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, NP-A K_A.U5. rozpoznaje najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie ich budowy i cykli NP-MiP 490 K_A.U6. K_A.U7. K_A.U8. życiowych oraz objawów chorobowych szacuje ryzyko ujawnienia się danej choroby w oparciu o zasady dziedziczenia i wpływ czynników środowiskowych wykorzystuje znajomość praw fizyki do opisu zagadnień z zakresu biologii komórek, tkanek oraz procesów fizjologicznych, w szczególności do wyjaśnienia wpływu czynników zewnętrznych, takich jak temperatura, grawitacja, ciśnienie, pole elektromagnetyczne oraz promieniowanie jonizujące na organizm ludzki ocenia wpływ leczenia farmakologicznego na fizjologiczne i biochemiczne procesy zachodzące w poszczególnych narządach NP-G NP-BiB OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, NP-FA K_A.U9. różnicuje poszczególne grupy leków i ich zastosowanie lecznicze NP-FA K_A.U10. K_A.U11. zna problematykę leczenia krwią i środkami krwiozastępczymi opisuje zmiany w funkcjonowaniu organizmu jako całości w sytuacji zaburzenia jego homeostazy NP-FA OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, NP-P K_A.U12. powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych z objawami klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami badań diagnostycznych NP-P 490 K_A.U13. wykorzystuje wiedzę na temat chorób uwarunkowanych genetycznie w profilaktyce nowotworów oraz diagnostyce prenatalnej OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, NP-G K_A.U14. klasyfikuje drobnoustroje, z uwzględnieniem mikroorganizmów chorobotwórczych i obecnych we florze fizjologicznej NP-MiP K_A.U15. wykorzystuje wiedzę na temat funkcjonowania układu pasożyt - żywiciel dla prawidłowej terapii chorób wywołanych przez pasożyty NP-MiP K_A.U16. szacuje niebezpieczeństwo toksykologiczne w określonych grupach wiekowych oraz w różnych stanach klinicznych NP-FA K_A.U17. K_B.U1. ocenia szkodliwość dawki promieniowania jonizującego i stosuje się do zasad ochrony radiologicznej opracowuje zestawienia podstawowych determinantów zdrowia NP-R NS-ZP K_B.U2. K_B.U3. ocenia wpływ choroby, hospitalizacji i innych sytuacji trudnych na stan fizyczny, psychiczny i funkcjonowanie społeczne człowieka projektuje i realizuje w warunkach symulowanych elementarne formy pomocy psychologicznej NS-Ps, NS-S NS-Ps 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, K_B.U4. K_B.U5. K_B.U6. prognozuje wpływ choroby i hospitalizacji na stan psychiczny człowieka oraz zależności somatopsychiczne analizuje postawy ludzkie, proces ich kształtowania i zmiany NS-Ps NS-Ps, NS-S NS-P ocenia funkcjonowanie człowieka w sytuacjach trudnych (stres, konflikt, frustracja NS-Ps K_B.U7. zna psychologiczne aspekty funkcjonowania człowieka w różnych okresach rozwojowych NS-Ps, NS-P K_B.U8. K_B.U9. zna psychospołeczne aspekty wychowania seksualnego i prorodzinnego kontroluje błędy i bariery w procesie komunikowania NS-Ps, NS-S NS-Ps K_B.U10. wykazuje umiejętność aktywnego słuchania NS-Ps K_B.U11. wykorzystuje techniki komunikacji werbalnej, niewerbalnej i parawerbalnej w opiece zdrowotnej NS-Ps K_B.U12. tworzy warunki prawidłowej komunikacji pielęgniarka – pacjent oraz pielęgniarka – personel OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, NS-Ps, NS-S 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, medyczny K_B.U13. dokonuje wyboru właściwych technik redukowania lęku i metod relaksacyjnych NS-Ps K_B.U14. K_B.U15. K_B.U16. K_B.U17. K_B.U18. K_B.U19. K_B.U20. K_B.U21. K_B.U22. K_B.U23. K_B.U24. K_B.U25. stosuje techniki zapobiegania zespołowi wypalenia zawodowego analizuje i krytycznie ocenia zjawisko dyskryminacji i rasizmu kontroluje i koordynuje działania zapobiegające dewiacjom i patologiom wśród dzieci i młodzieży zna przepisy prawne dotyczące wykonywania zawodu pielęgniarki i udzielania świadczeń zdrowotnych zna możliwości stosowania odpowiedzialności zawodowej, karnej i cywilnej w zakresie funkcjonowania systemu ochrony zdrowia i udzielania świadczeń zdrowotnych opracowuje projekty pielęgniarskich działań prozdrowotnych w środowisku zamieszkania, edukacji i pracy ocenia globalne trendy dotyczące ochrony zdrowia w aspekcie najnowszych danych epidemiologicznych i demograficznych interpretuje działania w zakresie polityki zdrowotnej i społecznej prowadzonej przez państwo na rzecz zdrowia publicznego dokonuje analizy i oceny funkcjonowania różnych systemów opieki medycznej oraz identyfikowania źródeł ich finansowania projektuje metody i formy profilaktyki i prewencji chorób oraz kształtowania prawidłowych zachowań zdrowotnych wobec różnych grup społecznych kontroluje czynniki obciążające w pracy pielęgniarki oraz sprzyjające występowaniu chorób zawodowych i wypadków przy pracy rozwija umiejętności aktywnego poszukiwania OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, NS-Ps NS-S NS-S NS-Pr, NS-ZP NS-Pr NS-ZP OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, POP-POZ, POP-PZ NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP NS-ZP 490 POP-POZ, POP-PZ pracy (metody poszukiwania, curriculum vitae, K_B.U26. list motywacyjny, rozmowa kwalifikacyjna, autoprezentacja przeprowadza ocenę jakości opieki pielęgniarskiej dla potrzeb doskonalenia pielęgnowania OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, NS-ZP K_B.U27. K_B.U28. K_B.U29. różnicuje zakres uprawnień, obowiązków zawodowych i powinności moralnych w zindywidualizowanej sytuacji podmiotu opieki szanuje godność osoby ludzkiej w relacji z podopiecznym i jego rodziną NS-ZP NS-Ps, NS-P, NS-FiEZP wie, jak rozwiązywać dylematy moralne w praktyce zawodowej NS-FiEZP K_B.U30. dba o rozwój moralny i kształtowanie sumienia NS-FiEZP K_B.U32. K_B.U33. K_C.U1. analizuje piśmiennictwo w języku angielskim porozumiewa się w języku angielskim w sposób odpowiadający poziomowi B1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego proponuje model pielęgnowania i stosuje w praktyce wybrane teorie pielęgniarstwa NS-JA NS-JA POP-PP K_C.U2. gromadzi informacje metodą wywiadu, obserwacji, pomiarów bezpośrednich i pośrednich (skale), analizy dokumentacji (w tym analizy badań diagnostycznych), badania fizykalnego w celu rozpoznawania stanu zdrowia pacjenta POP-PP 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, K_C.U3. K_C.U4. K_C.U5. i sformułowania diagnozy pielęgniarskiej wykonuje testy diagnostyczne dla oznaczenia ciał ketonowych i glukozy we krwi i w moczu oraz cholesterolu we krwi, a także inne testy paskowe oznacza glikemię za pomocą gleukometru ustala cele i plan opieki nad człowiekiem chorym lub niepełnosprawnym POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OSNiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS- POP-PP K_C.U6. planuje i realizuje opiekę pielęgniarską wspólnie z chorym lub niepełnosprawnym i jego rodziną POP-PP K_C.U7. K_C.U8. monitoruje stan zdrowia pacjenta na wszystkich etapach pobytu chorego w szpitalu lub innych placówkach opieki zdrowotnej, między innymi przez ocenę podstawowych parametrów życiowych: temperatury, tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu i świadomości, masy ciała i wzrostu dokonuje bieżącej i końcowej oceny stanu zdrowia pacjenta i skuteczności działań pielęgniarskich POP-PP POP-PP K_C.U9. przechowuje leki zgodnie z obowiązującymi standardami POP-PP K_C.U10. K_C.U11. podaje choremu leki różnymi drogami, zgodnie z pisemnym zleceniem lekarza oraz oblicza dawki leków POP-PP pomaga choremu w jedzeniu, wydalaniu, poruszaniu się i zapewnianiu czystości POP-PP 490 K_C.U12. K_C.U13. K_C.U14. pielęgnuje skórę i jej wytwory oraz błony śluzowe z zastosowaniem środków farmakologicznych i materiałów medycznych, w tym stosuje kąpiele lecznicze POP-PP dobiera technikę i sposoby zakładania opatrunków na rany, w tym wykorzystuje bandażowanie wykorzystuje różne techniki karmienia pacjenta POP-PP POP-PP POP-D K_C.U15. K_C.U16. K_C.U17. wykonuje zabiegi doodbytnicze – lewatywa, wlewka, kroplówka, sucha rurka do odbytu zakłada cewnik do pęcherza moczowego, monitoruje diurezę, usuwa cewnik, wykonuje płukanie pęcherza moczowego układa chorego w łóżku w pozycjach terapeutycznych i zmienia pozycje POP-PP POP-PP POP-PP K_C.U18. K_C.U19. wykonuje gimnastykę oddechową i drenaż złożeniowy, inhalację i odśluzowywanie dróg oddechowych wykonuje nacieranie, oklepywanie i inne techniki masażu klasycznego, ćwiczenia czynne i bierne POP-PP POP-PP K_C.U20. zapewnia choremu bezpieczne otoczenie POP-PP 490 PGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHiPCH, POP-PP POP-P, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP POP-PP, OS-CHiPCH, OS-NiPN, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-AiPZŻ, OS-PiPP, OSCHiPCH, OS-NiPN, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, K_C.U21. stwarza choremu warunki do snu i wypoczynku POP-PP K_C.U22. K_C.U23. wykonuje płukanie oka i ucha podłącza i obsługuje zestawy do kroplowych wlewów dożylnych POP-PP POP-PP K_C.U24. K_C.U25. K_C.U26. zakłada zgłębnik do żołądka i obarcza treści stosuje zabiegi przeciwzapalne i bańki lekarskie zakłada i usuwa cewnik z żył obwodowych POP-PP POP-PP POP-PP K_C.U27. K_C.U28. K_C.U29. K_C.U30. monitoruje, ocenia i pielęgnuje miejsce wkłucia centralnego, obwodowego i portu naczyniowego wykonuje pulsoksymetrię i kapnometrię asystuje lekarzowi przy badaniach diagnostycznych: nakłuciu jamy brzusznej, opłucnej, pobieraniu szpiku i punkcji lędźwiowej pobiera materiał do badań laboratoryjnych i bakteriologicznych POP-PP POP-PP, OS-AiPZŻ, POP-PP POP-PP, OS-AiPZŻ, POP-PP POP-PP POP-PP K_C.U31. K_C.U32. K_C.U33. wykonuje kąpiel noworodka i niemowlęcia oraz monitoruje jego rozwój przygotowuje siebie i sprzęt do instrumentowania i zmiany opatrunku na ranie prowadzi dokumentację opieki pielęgniarskiej, w tym historię pielęgnowania, kartę obserwacji, karę gorączkową, książkę raportów, kartę profilaktyki i leczenia odleżyn POP-PP POP-PP POP-PP 490 OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHiPCH POP-PP POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OSNiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-PiPP POP-PP, OS- CHiPCH POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, K_C.U34. odnotowuje wykonanie zleceń w karcie zleceń lekarskich POP-PP K_C.U35. K_C.U36. K_C.U37. K_C.U38. K_C.U39. K_C.U40. K_C.U41. K_C.U42. K_C.U43. K_C.U44. K_C.U45. K_C.U46. pomaga pacjentowi w adaptacji do warunków panujących w szpitalu i w innych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego POP-PP ocenia stan zdrowia jednostki i rodziny - „potencjał zdrowotny człowieka” z wykorzystaniem swoistej metodyki (skale, siatki, pomiary przyrządowe) rozpoznaje uwarunkowania zachowań zdrowotnych jednostki i czynniki ryzyka chorób wynikających ze stylu życia uczy odbiorcę usług pielęgniarskich samokontroli stanu zdrowia i motywuje do zachowań prozdrowotnych inicjuje i wspiera jednostkę i rodzinę w utrzymaniu zdrowia przez tworzenie środowiskowej „koalicji na rzecz zdrowia realizuje programy promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej dostosowane do rozpoznanych potrzeb zdrowotnych opracowuje i wdraża indywidualne programy promocji zdrowia jednostek i rodzin realizuje świadczenia zdrowotne w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, w tym: świadczenia gwarantowane i zapewnianie opieki nad pacjentem chorym ocenia środowisko nauczania i wychowania w zakresie rozpoznawania problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży przygotowuje sprzęt i środki do realizacji opieki pielęgniarskiej w środowisku zamieszkania pacjenta stosuje standardy i procedury pielęgniarskie w podstawowej opiece medycznej ocenia stan odżywienia organizmu POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-PZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-POZ POP-D 490 OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, POP-PP, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OSPGiPPG, OS-OP, OSPsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, K_C.U47. z wykorzystaniem metod antropometrycznych, biochemicznych i badania podmiotowego prowadzi poradnictwo w zakresie żywienia dorosłych oraz dzieci zdrowych POP-POZ POP-D K_C.U48. K_C.U49. K_C.U50. W41. K_C.U51. K_C.U52. K_C.U53. K_C.U54. K_C.U55. K_C.U56. stosuje wybrane diety terapeutyczne w otyłości, niedożywieniu, cukrzycy, hyperlipidemii, nadciśnieniu tętniczym, chorobach serca i naczyń krwionośnych, trzustki i wątroby POP-D przeprowadza badanie podmiotowe pacjenta, analizuje, interpretuje wyniki dla potrzeb diagnozy pielęgniarskiej i jej dokumentowania POP-BF rozpoznaje i interpretuje podstawowe odrębności w badaniu noworodka, niemowlęcia, osoby dorosłej i w wieku geriatrycznym wykorzystuje techniki badania fizykalnego do oceny fizjologicznych funkcji skóry, zmysłów, głowy, klatki piersiowej w tym układu sercowonaczyniowego, układu oddechowego, gruczołów piersiowych, jamy brzusznej, narządów płciowych, obwodowego układu krążenia, układu mięśniowoszkieletowego i układu nerwowego dokumentuje wyniki badania fizykalnego i ich wykorzystywanie w zakresie oceny stanu zdrowia pacjenta OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ POP-BF wykonuje badanie fizykalne umożliwiające wczesne wykrywanie chorób sutka i uczy pacjentów samobadania piersi uczestniczy w realizacji projektu badawczego krytycznie analizuje publikowane wyniki badań naukowych POP-BF OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ POP-BF OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ POP-BF OS-CHiPCH OS-PGiPPG POP-BNwP POP-BNwP wykorzystuje wyniki badań naukowych w zapewnianiu wysokiej jakości opieki nad pacjentem POP-BNwP 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OS- RiPN, OS-AiPZŻ K_C.U57. K_C.U58. K_C.U59. K_C.U60. K_C.U61. K_C.U62. uczestniczy w kształceniu zawodowym studentów opracowuje i realizuje własny projekt badawczy w ramach badań o charakterze jakościowym analizuje i opracowuje raporty z badań naukowych (np. artykuły naukowe) POP-BNwP postępuje zgodnie z zasadami etyki badań naukowych i ochrony własności intelektualnej wdraża standardy postępowania zapobiegającego zakażeniom szpitalnym i zakażeniom w innych placówkach opieki zdrowotnej POP-BNwP POP-BNwP POP-BNwP POP-ZS prowadzi ocenę i izoluje chorych potencjalnie zakażonych lub chorych zakaźnie POP-ZS K_C.U63. stosuje bezpiecznie środki dezynfekcyjne i segreguje odpady medyczne POP-ZS K_C.U64. nawiązuje kontakt z osobą słabo słyszącą i niesłyszącą POP-JM K_C.U65. K_C.U66. K_C.U67. posługuje się znakami języka migowego w opiece nad pacjentem głuchoniemym w celu przygotowania do świadomego uczestnictwa w procedurach medyczno-opiekuńczych POP-JM posługuje się językiem migowym w zakresie terminologii sytuacyjnej: udzielanie pierwszej pomocy, przekazywanie informacji rodzinie POP-JM podejmuje działania promujące zdrowie psychiczne i rozpoznaje sieci wsparcia społecznego POP-PZP 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OS- RiPN, OS-AiPZŻ K_C.U68. K_D.U1 podejmuje działania zapobiegające oraz diagnostyczne w zakresie występowania przemocy, agresji, mobbingu i wypalenia zawodowego gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje ewaluacji opieki K_D.U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki w różnym wieku i stanie zdrowia K_D.U3. prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia, dotyczące wad rozwojowych, chorób i uzależnień K_D.U4. motywuje chorego i jego opiekunów do wejścia do grup wsparcia społecznego K_D.U5. prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób K_D.U6. organizuje izolację chorych zakaźnie w miejscach publicznych i w warunkach domowych K_D.U7. ocenia rozwój psychofizyczny dziecka, wykonuje testy przesiewowe, wykrywa zaburzenia w rozwoju diagnozuje stopień ryzyka rozwoju odleżyn i dokonuje ich klasyfikacji K_D.U8. POP-PZP OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OSPRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-PiPP OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ, OSPRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-PiPP OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, K_D.U9. pobiera materiał do badań diagnostycznych K_D.U10. ocenia stan ogólny pacjenta w kierunku powikłań po specjalistycznych badaniach diagnostycznych i powikłań pooperacyjnych K_D.U11. doraźnie podaje tlen, modyfikuje dawkę stałą insuliny szybko i krótko działającej K_D.U12. przygotowuje chorego do badań diagnostycznych pod względem fizycznym i psychicznym K_D.U13. dokumentuje sytuację zdrowotną pacjenta, jej dynamikę zmian i realizowaną opiekę pielęgniarską K_D.U14. doraźnie unieruchamia złamanie kości, zwichnięcia i skręcenia oraz przygotowuje pacjenta do transportu K_D.U15. K_D.U16. OS-PsiPPs, OS-OP, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-AiPZŻ, OS-PsiPPs OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-PRM prowadzi edukację w zakresie udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia rozpoznaje stany nagłego zagrożenia zdrowia OS-CHWiPI, OS-PiPP, -GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHiPCH, OS-PRM OS-CHiPCH, OS-AiPZŻ, OS-PRM OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM, 490 OS-PsiPPs, OS-OP, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-CHiPCH, OSNiPN, OS-AiPZŻ, OSPsiPPs OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ K_D.U17. K_D.U18. wykonuje defibrylację automatyczną (AED) i bezprzyrządowe udrażnianie dróg oddechowych instruuje pacjenta i jego opiekuna w zakresie użytkowania sprzętu pielęgnacyjnorehabilitacyjnego oraz środków pomocniczych K_D.U19. prowadzi żywienie enteralne i parenteralne dorosłych i dzieci z wykorzystaniem różnych technik, w tym pompy obrotowo-perystaltycznej K_D.U20. rozpoznaje powikłania leczenia farmakologicznego, dietetycznego, rehabilitacyjnego i leczniczo-pielęgnacyjnego K_D.U22. pielęgnuje pacjenta z przetoką, rurką intubacyjną i tracheotomijną prowadzi rozmowę terapeutyczną K_D.U23. doraźnie tamuje krwawienia i krwotoki K_D.U24. prowadzi rehabilitację przyłóżkową i usprawnianie ruchowe pacjenta oraz aktywizację z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej K_D.U25. prowadzi, dokumentuje i ocenia bilans płynów pacjenta K_D.U26. przekazuje informacje o stanie zdrowia chorego członkom zespołu terapeutycznego K_D.U21. OS-AiPZŻ , OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-AiPZŻ, OS-CHiPCH OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM NP-FA NS-Ps OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ, OS-CHiPCH OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-AiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-CHiPCH OS-GiPG, OS-RiPN, OS-NiPN OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PsiPPs, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, 490 OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-CHiPCH OS-GiPG, OS-RiPN, OS-NiPN OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PsiPPs, OS-PGiPPG, OS-OP, OSCHiPCH, OS-NiPN, OSRiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, K_D.U27. asystuje lekarzowi w trakcie badań diagnostycznych i leczniczych K_D.U28. prowadzi dokumentację opieki nad chorym: kartę obserwacji, zabiegów pielęgniarskich i raportów, kartę rejestru zakażeń szpitalnych, profilaktyki i leczenia odleżyn oraz kartę informacyjną z zaleceniami w zakresie samoopieki K_D.U29. ocenia poziom bólu, reakcję chorego na ból i nasilenie bólu oraz stosuje postępowanie przeciwbólowe K_D.U30. K_D.U31. K_D.U32. K_D.U33. OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OSCHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-CHWiPI, OS-GiPG, OS-OP, OS-PGiPPG, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-OP tworzy warunki do godnego umierania przewiduje skutki postępowania pacjenta z określonymi zaburzeniami psychicznymi dostosowuje interwencje pielęgniarskie do rodzaju problemów pielęgnacyjnych OS-PsiPPs przygotowuje i podaje leki różnymi drogami, samodzielnie lub na zlecenie lekarza POP-PP K_D.K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece NP-G, NP-BiB NP-FA, NP-MiP NP-P, NP-F KOMPETENCJE SPOŁECZNE NS-Ps, NS-S, POP-PP., POPNS-P, NS-Pr, NS- PZP,POP-JM, ZP, NS-FiEZP POP-BNwP , 490 OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-GiPG, OS-OP, OS-CHiPCH, OSNiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-OP OS-PsiPPs OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, OS-PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, NP-A NP-R K_D.K2. K_D.K3. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu NP-G, NP-BiB NP-FA, NP-MiP NP-P, NP-F NP-A NP-R NS-Ps, NS-S, NS-P, NS-Pr, NS-ZP, NS-FiEZP przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece NS-Ps, NS-S, NS-P, NS-Pr, NS-ZP, NS-FiEZP K_D.K4. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych NP-R, P-FA, NP-MiP K_D.K5. NS-Ps, NS-S, NS-P, NS-Pr, NS-ZP, NS-FiEZP przestrzega praw pacjenta NS-Ps, NS-S, NS-P, NS-Pr, NS-ZP, NS-FiEZP K_D.K6. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe NP-G, NP-BiB, NP-FA, NP-MiP, NP-P, NP-F, NP-A, NP-R K_D.K7. przestrzega tajemnicy zawodowej NS-Ps, NS-S, NS-P, NS-Pr, NS-ZP, NS-FiEZP NS-Ps, NS-S, NS-P, NS-Pr, 490 POP-PZ, POP-D POP-BF, POPPOZ POP-PP, POPPZP, POP-JM, POP-ZS, POP-BNwP, POP-BF, POP-D POP-POZ, POP-PZ POP-PP, POP- PZP, POP-JM, POP-ZS, POP-BNwP POP-BF. POPPOZ POP-PZ, POP-D POP-PP, POP-PZP, POP-JM, POP-ZS POP-BNwP POP-BF, POP-POZ POP-PZ, POP-D POP-PP, POP-PZP, POP-JM POP-ZS POP-BNwP POP-BF, POP-POZ POP-PZ, POP-D POP-PP, POP-PZP, POP-JM POP-SZ POP-BNwP POP-BF, POP-POZ POP-PZ, POP-D POP-PP, POP-PZP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, NS-ZP, NS-FiEZP K_D.K8. K_D.K9. K_D.K10. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz współpracownikami NS-Ps, NS-S, NS-P, NS-Pr, NS-ZP, NS-FiEZP, NS-Ps, NS-S, NS-P, NS-Pr, NS-ZP, NS-FiEZP NS-Ps, NS-S, NS-P, NS-Pr, NS-ZP, NS-FiEZP 490 POP-JM POP-BNwP POP-BF, POP-POZ POP-PZ, POP-D POP-PP, POP-PZ, POP-JM POP-ZS POP-BNwP POP-BF, POP-PO POP-PZ, POP-D POP-PP, POP-PZP, POP-JM POP-ZS POP-BNwP POP-PZ, POP-D POP-PP, POP-PZP, POP-JM POP-ZS POP-BNwP POP-PZ, POP-D OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHwiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHwiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OSAiPZŻ, OS-PRM OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ OS-CHWiPI, OS-PiPP, OS-GiPG, OS-PGiPPG, OS-OP, PsiPPs, OS-CHiPCH, OS-NiPN, OS-RiPN, OS-AiPZŻ EFEKTY KSZTAŁCENIA – podział na grupy wraz z symbolami / kodami STUDIA I stopnia 1. NAUKI PODSTAWOWE Anatomia Fizjologia Patologia Genetyka Biochemia i biofizyka Mikrobiologia i parazytologia Farmakologia Radiologia NP-A NP-F NP-P NP-G NP-BiB NP-MiP NP-F NP-R 2. NAUKI SPOŁECZNE Psychologia Socjologia Pedagogika Prawo Zdrowie publiczne Filozofia i etyka zawodu pielęgniarki Język angielski NS-Ps NS-S NS-P NS-Pr NS-ZP NS-FiEZP NS-JA 3. PODSTAWY OPIEKI PIELĘGNIARSKIEJ Podstawy pielęgniarstwa Promocja zdrowia Podstawowa opieka zdrowotna Dietetyka Badania fizykalne Badania naukowe w pielęgniarstwie Zakażenia szpitalne Język migowy Promocja zdrowia psychicznego POP-PP POP-PZ POP-POZ POP-D POP-BF POP-BNwP POP-ZS POP-JM POP-PZP 4. OPIEKA SPECJALISTYCZNA Choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne Położnictwo, ginekologia i pielęgniarstwo położniczo-ginekologiczne Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne Anestezjologia i pielęgniarstwo w zagrożeniu życia Opieka paliatywna Podstawy ratownictwa medycznego 490 OS-CHWiPI OS-PiPP OS-CHiPCH OS-RiPN OS-GiPG OS-NiPN OS-PGiPPG OS-PsiPPs OS-AiPZŻ OS-OP OS-PRM 490