Sposób na skuteczne zarządzanie siecią wod-kan

Sposób na skuteczne zarządzanie siecią wod-kan
O strategii, która pozwala miastom efektywnie i oszczędnie zarządzać siecią
wodociągowo-kanalizacyjną oraz optymalnie planować inwestycje mówi Brice Gatignol,
członek zarządu Saur Polska, dyrektor usług inżynierskich.
Teraz Środowisko: Strategia zarządzania siecią wod-kan
stworzona przez firmę Saur opiera się na Centrach
Działań Operacyjnych (CDOP). Czym są takie centra?
Brice Gatignol: Centra Działań Operacyjnych to nowoczesne
narzędzie do zarządzania siecią i obiektami wodnokanalizacyjnymi. Pozwalają one na integrację wielu
systemów, gromadzenie danych w jednym miejscu, a przez
to ich lepsze wykorzystanie. Informatyzacja wodociągów
jest naturalna w dobie cyfryzacji, idzie z duchem czasu.
Opiera
się
na
podstawowych
rozwiązaniach
informatycznych, takich jak GIS, SCADA, CRM, Modele
Hydrauliczne oraz Mobilny System Zarządzania Pracami.
Poza
informatyzacją,
CDOP
stanowi
komponent
organizacyjny spółki pozwalający na integrację tych rozwiązań w codziennej
eksploatacji. Jest to ważny element przynoszący spółkom wodociągowym szereg
korzyści.
TŚ: Jakie to korzyści?
BG: CDOP pomaga operatorom ustalić priorytety w zakresie interwencji, optymalizować
harmonogramy prac brygad, dokumentować i analizować awarie oraz podejmować
właściwe decyzje w zakresie planowania inwestycji.
Dobrym przykładem efektywności CDOP w procesie eksploatacyjnym jest zarządzanie
stratami wody. Moduł odpowiedzialny za monitoring sieci w sposób ciągły pozwala
analizować przepływy nocne. Na ich podstawie ustalane są priorytety w zakresie
poszukiwania wycieków. Wszystkie prace są planowane i wprowadzane do modułu
zarządzania pracami. Następnie wyznaczone brygady otrzymują na urządzenia mobilne
powiadomienie o zaplanowanej pracy wraz z najważniejszymi informacjami, takimi jak
wielkość przepływu, mapa sytuacyjna oraz dane dotyczące historycznych awarii.
Raportowanie poszczególnych interwencji wykonywane jest przez pracowników przy
użyciu aplikacji mobilnej w terenie, skąd dane automatycznie trafiają do centralnej
bazy danych. Dzięki takiemu rozwiązaniu planiści CDOP są w stanie na bieżąco
kontrolować stopień zaawansowania poszczególnych prac realizowanych w terenie.
Wszystkie awarie oraz interwencje zostają w krótkim czasie udokumentowane i
zlokalizowane na mapie w systemie GIS. Dla każdego sektora sieci wodociągowej
obliczany jest w sposób automatyczny wskaźnik awaryjności. Najbardziej krytyczne
sektory są analizowane za pomocą modelu matematycznego, który pozwala precyzyjnie
określić warunki hydrauliczne i zidentyfikować potencjalne przyczyny awaryjności, np.
zbyt wysokie ciśnienie. W ten sposób model hydrauliczny wspomaga podejmowanie
decyzji z zakresu planowania inwestycji.
TŚ: Czy każde miasto może pozwolić sobie na takie rozwiązanie?
BG: Z założenia centra obsługują rozległe sieci, bo wtedy budowa systemu CDOP jest
bardziej opłacalna. Rozwiązania takie dotyczą więc miast powyżej 100-200 tys.
mieszkańców. Jednak systemy takie z powodzeniem mogą być stosowane dla związków
gmin, które można zarządzać w jednym centrum. Związki gmin charakteryzują się dość
rozległymi sieciami zarówno wodociągowymi oraz kanalizacyjnymi, oraz rozproszonymi
odbiorcami usług. Czynniki te sprawiają, że koszty eksploatacji takiego systemu są dość
wysokie. Taki model usług wykorzystywany jest przez Saur we Francji, gdzie jesteśmy
operatorem dla wielu gmin i związków gmin, co powoduje efekt skali. Każde Centrum
Działań Operacyjnych obsługuje około 30 0000 km sieci wod-kan oraz ponad 1000
obiektów.
Rynek wodno-kanalizacyjny w Polsce ma jednak inną charakterystykę, nie jest tak
skonsolidowany. Samorządy są zainteresowane optymalizacją w zarządzaniu i widzimy
duże zainteresowanie elementami składowymi naszych centrów np.: samym
monitoringiem, modelowaniem hydraulicznym czy zarządzaniem ciśnieniem w systemie
wodociągowym w celu ograniczania strat wody. Obniżanie strat wody ma duże
uzasadnienie ekonomiczne w obszarach gdzie koszt produkcji wody jest wyższy, np. na
Śląsku. Coraz częściej spotykamy się z projektami wdrożenia zintegrowanego systemu
obejmującego takie elementy, jak GIS oraz model hydrauliczny. Wdrożenie całego
systemu zarządzania to proces stopniowy. Należy do niego podchodzić bardzo ostrożnie,
poprzedzając go studium przedwdrożeniowym aby zidentyfikować najważniejsze obszary
optymalizacji. Bazuje się wówczas m.in. na wskaźnikach eksploatacji (straty wody,
infiltracja, zużycie energii, czas naprawy awarii, wydajność brygady i wiele innych). Po
takiej analizie Spółka może wdrożyć najistotniejsze elementy CDOP. Jedno z pierwszych
takich centrów w pełnej skali powstało w Gdańsku (spółka Saur Neptun Gdańsk).
TŚ: Dlaczego samym samorządom
kosztownego rozwiązania?
miałoby
zależeć
na
wprowadzeniu
tak
BG: Korzyści CDOP nie ograniczają się jedynie do samego operatora. Samorządy, które
prowadzą usługi wod-kan czy to przez spółkę komunalną czy prywatnego operatora,
potrzebują pełnej wiedzy o jakości prowadzonych usług, o kosztach prowadzenia usługi,
rzetelnych planów inwestycyjnych oraz wizji polityki taryfowej.
Olbrzymią zaletą jest transparentność – system ten umożliwia stały wgląd on-line do
kluczowych danych świadczących o działalności operacyjnej. Możliwe też jest
automatyczne generowanie raportów, podsumowujące podstawowe elementy
działalności spółki wodociągowej.
Samorządy mają większą wiedzę o systemie, znają jego mocne i słabe strony. Wszystko
to pomaga skierować inwestycje tam, gdzie jest to faktycznie potrzebne.
Innym przykładem jest wykorzystywanie danych z CDOP dla instytucji zewnętrznych, jak
na przykład udostępnianie wyników i stanu technicznego bazy danych hydrantów GIS do
Straży Pożarnej.
TŚ: Ile trwa pełne wdrożenie takiego systemu?
BG: Wdrożenie Centrów Działań Operacyjnych w Saur we Francji rozpoczęto 15 lat temu.
Pierwszą pełną wersję takiego Centrum osiągnięto po 5 latach prac. Praca nad systemem
to jednak ciągły proces, jego funkcjonowanie powinno być ulepszane cały czas.
Rozwiązania IT zmieniają się szybko i dają coraz więcej możliwości integracji wielu
istniejących systemów/danych.
Z daleka wdrożenie takiego systemu może wyglądać prosto, jak łączenie poszczególnych
klocków. Część technologii IT jest dość szeroko dostępna na rynku, a poszczególne
składniki opisywane w przedmiotach zamówienia niemalże jak roboty budowlane. Często
zapomina się jednak, że sama definicja funkcjonalności systemu, parametryzacji jego
elementów, uzupełnienia istniejących baz danych, wymagają zaangażowania zasobów
spółki i dużego doświadczenia. Wdrożenia wymagają także szkolenia oraz zmian
organizacyjnych wewnątrz spółki, żeby nowy system mógł być optymalnie wykorzystany.
Za przykład niech posłuży proces eksploatacyjny który został wdrożony przez Saur w
jednym z miast, dla którego zidentyfikowano około 1500 czynności, a dla każdej
czynności nadano kompetencje, reguły wskazujące na uprawnienia pracowników,
czynności BHP itd. Coraz częściej mamy do czynienia z technologiami SaaS, czyli
webowymi aplikacjami dzięki którym dostęp do CDOP, jako usługi jest możliwy, a czas
wdrożenia oraz inwestycje dla poszczególnych spółek coraz łatwiejsze.
Rozmawiała Marta Wierzbowska-Kujda
Tekst powstał we współpracy z projektem Eco-Miasto, którego celem jest rozpowszechnianie i wdrażanie
wśród polskich gmin dobrych praktyk zrównoważonego rozwoju. Projekt organizowany jest przez Ambasadę
Francji w Polsce.
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.