Monografia ośrodka - Strona SOSW w Węgorzewie

Monografia ośrodka - Strona SOSW w Węgorzewie

Specjalny
Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
w Węgorzewie
zebrała i opracowała Małgorzata Piskorz
Dzisiejsi mieszkańcy Węgorzewa są – czy tego
chcą czy nie – spadkobiercami także jego niemieckiej przeszłości. Oczywiście nie musimy, żyć historią, ale jej znajomość sprawia, że życie jest o wiele
ciekawsze.
Jerzy M. Łapo
Węgorzewo 2015
PRUSKIE DZIEJE ZABUDOWAŃ OŚRODKA
Historia protestanckiego szkolnictwa i wychowania w Prusach sięga humanistycznych reform religijnych, społecznych i oświatowych zapoczątkowanych w
XVI w. w Niemczech. Kościoły ewangelickie głosiły odnowę życia religijnego w
duchu zasad biblijnych i za nadrzędne źródło prawd wiary uznały Pismo Święte. Centralną rolę odgrywała w nich liturgia słowa, a jej głównymi elementami było czytanie
tekstów biblijnych oraz kazania wygłaszane przez duchownych. Istotną rolę w ż yciu
liturgicznym ewangelików odgr ywała również pieśń kościelna, skupiona tematycznie
na rozwijaniu wątków i mot ywów biblijnych. Ewangelicy nie uznawali sakramentalnego znaczenia komunii, małżeństwa i kapłaństwa. Przekonani byli o jednostkowej
odpowiedzialności każdego człowieka przed Bogiem. Uważali zbawienie za wyłączny dar od Boga, a nie zasługę człowieka, ale nie odrzucali potrzeby dobr ych ucz ynków, uznając je za zewnętrzny przejaw misji wewnętrznej.
Pojęcie misji wewnętrznej rozumiane był o dwojako: początkowo była to
instytucja współpracująca z Kościołem, a od lat osiemdziesiątych XIX w. t ym mianem określano również przejawy aktywności dobrocz ynnej, socjalnej i wychowa wczej.
Działalność misyjna skupiała się głównie na rozpowszechnianiu czytelnictwa poprzez stworzenie sieci kolportażu prasy i książek chrześcijańskich oraz opiece
nad szeroko rozumianymi potrzebującymi. W ramach misji wewnętrznej ewangelickie wspólnot y parafialne angażowały się w modernizację starych i budowę nowych
budynków dla sierot, chorych i ułomnych (zwłaszcza dzieci) i organizował y kwest y
na utrzymanie powstał ych placówek. Członkiem misji mógł zastać każdy, kto włącz ył
się w jej prace albo wnosił datki.
Od początku założono, że najbiedniejsz ymi i chorymi opiekować się będą
diakoni i diakonisy, kt órych szkolono w specjalnych zakładach na terenie cał ych Prus.
Był y t o osoby samotne dobrowolnie podejmujące naukę i pracę na rzecz potrzebujących i po przeszkoleniu delegowane do pełnienia obowiązków w wyznaczonych kościołach, szpitalach, domach opieki, żłobkach, przedszkolach, domach dziecka i placówkach oświatowych.
Utrzymaniem diakonis, nazywanych też siostrami gminnymi, zajmował się
głównie Ojcz yźniany Związek Kobi et, choć czasem opłacano lub dofinansowywano
je z kas parafialnych, miejskich czy powiatowych. Diakonisy zobowiązane był y do
prostego życia, celibatu i posłuszeństwa wobec nakazów społeczności kościelnej. Ich
strój stanowiły ciemne (granatowe, szare lub czarne) suknie i białe czapki lub wel ony.
W Węgorzewie do działań misji wewnętrznej zakwalifikowano pracę powołanego w
1850 r. Towarzystwa Opieki nad Biednymi i Chorymi, rozdającego wśród ubogich
żywność oraz założonego przez hrabinę Annę Lehndorff i doktora Hermanna Adalberta Brauna w 1880 r. „Domu ułomnych dziatek, czyli ojczyzny kalek w Węgoborku”, przekształconego po objęciu kierownictwa w 1897 r. przez Hermanna A. Brauna,
w największ y w Prusach i jeden z największych w Europie kompleks instytucji opieki
socjalnej „Bethesda”, zajmujący w przededniu I wojny światowej obszar niemal 250
ha z ponad 60 budynkami mieszkalnymi, leczniczymi, produkcyjnymi i usługowymi z
przeznaczeniem dla 700 starców, sierot, chorych, inwalidów i niepełnosprawnych.
Opiekowało się nimi 40 sióstr i pomocnic, a w 1912 r. w zakładzie utworzono nawet
stanowisko duchownego. Proboszczem został Erich Braun, syn Hermanna Brauna.
2
Dr h. c. Hermann Adalbert Braun do końca pierwszej wojny światowej pełnił
obowiązki superintendenta diecezji węgorzewskiej, a w latach 1884-1918 jednocześnie był powiatowym inspektorem szkolnym. Z jego inicjatywy na terenie miasta i
powiatu przeprowadzono wiele przedsięwzięć filantropijnych.
Bahnhofstrabe 22, ok. 1900r. i
ok. 1907r.
Między innymi w 1901 roku przekonał Feliksa Goralskiego (właściciela drogerii przy
ul. Królewieckiej 11) do wykupienia za pięćdziesiąt jeden tysięcy marek posiadłości
przy ulicy Dworcowej 22 (Bahnhofstrasse) z jedenastopokojową willą (dzisiejszy
główny budynek Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego), którego właścicielem był H. Branderburg. Pastor Braun założył tu Żeński Ośrodek Wychowawczy
(Mädchen-Erziehungsheim) prowadzony przez diakonisy z założonego w 1850 roku
społecznego szpitala noszącego nazwę Ewangelickiego Domu Miłosierdzia w Królewcu (Königsberger Mutterhaus der Barmherzigkeit, diecezja węgorzewska podlegała rejencji królewieckiej).
O szczegółach organizacji pracy ośrodka przez pierwszych 40 lat niewiele
wiadomo. Najprawdopodobniej dziewczęta były wychowywane przez pracę w kuchni, pralni, szwalni i ogrodzie. W tym czasie Prusami Wschodnimi wstrząsnęła I wojna
światowa, a później kryzys gospodarczy.
Skutki wojny, trwającej w samym Węgorzewie niespełna miesiąc, czyli
przez okres okupacji rosyjskiej od 24 sierpnia do 10 września 1914 roku, nie okazały
się jednak zbyt dotkliwe, dzięki operatywności wojennego zarządu miasta, na którego
czele stanął kupiec Franz Tietz oraz odważnej interwencji pastora Ericha Brauna u
generała Pawła Rennenkampfa po zajęciu Węgorzewa przez wojska carskie. Pastor
Erich Braun otrzymał od okupantów „list ochronny”, nosił opaskę z czerwonym krzyżem i starał się wypełniać duszpasterskie obowiązki. W każdą niedzielę odprawiał
mszę w kościele miejskim, a we środę w kościele zakładu Bethesda. Odwiedzał chorych, udzielał chrztów i odprawiał pogrzeby. Bywały dni, kiedy ksiądz grzebał do
czternastu osób (cywilów i wojskowych). W środę 9 września pastor Braun ocenił
sytuację w mieście następującymi słowami „Nasze nieszczęście osiąga apogeum”.
Diakonisy w piekarni Bethesdy wypiekły tego dnia ostatnie chleby. W mieście brakowało żywności i dla mieszkańców, i dla żołnierzy rosyjskich, którzy coraz
3
częściej włamywali się do sklepów i mieszkań, a po południu do miasta przybyła kolumna sanitarna z ponad stu rannymi.
Rankiem 10 września miasto ogarnął chaos. Wojska rosyjskie rzuciły się do
ucieczki. Płonął spichrz Wolffa stojący przy ul. Nordenborskiej (dzisiejszej ul. Armii
Krajowej; budynek z czerwonej cegły obok „Pierożka”) i pobliskie stodoły. Ogień
objął dach gazowni. Przy dworcu płonęły hałdy węgla. Wycofujący się żołnierze carscy wysadzili most kolejowy nad Kanałem Młyńskim. Pożoga szalejąca wokół
Ośrodka nie dosięgnęła jednak jego zabudowań. O godz. 17.00 na ul. Dworcowej,
przy hotelu Podehla (zbieg ulic Zamkowej i Bolesława Prusa) pojawiają się pierwsi
żołnierze niemieccy witani entuzjastycznie przez mieszkańców.
Zniszczenia i grabieże w samym mieście nie były duże, jednak przez dwa
lata działań wojennych w powiecie węgorzewskim uszkodzonych zostało ponad
12500 budynków. Całkowitemu zniszczeniu uległo ponad 500 domów mieszkalnych i
budynków usługowo-rzemieślniczych, 151 zakładów przemysłowych, ponad 2500
wiejskich budynków mieszkalnych, stajni i stodół.
Powojenna bieda była tak wielka, że w 1919 roku na terenie powiatu wprowadzono kartki na chleb. W odbudowie zniszczeń wojennych mieszkańcom Węgorzewa pomagało kilka niemieckich miast niedotkniętych wojenną. Dzięki tej współpracy powstały dwa osiedla mieszkaniowe: w 1915 roku - Miejskie (obecna ul. M.
Konopnickiej), a w 1917 - Powiatowe (ul. Turystyczna).
Życie powoli zaczynało wracać do normy, ale sytuacja ekonomiczna stawała
się coraz trudniejsza. Jedna po drugiej upadały firmy, rosło bezrobocie i niezadowolenie społeczne. W 1931 r. całe Niemcy dotknął światowy kryzys gospodarczy, a w
1933 roku władzę w Prusach Wschodnich objęła Narodowosocjalistyczna Partia Niemiec.
Po wyborach w
węgorzewskim ośrodku
zaczęto zatrudniać osoby
niezwiązane z kościołem.
Jak wynika z zachowanych dokumentów duchowieństwo ewangelickie było gospodarzem
„Bethesdy” do 1943 roku,
kiedy zakłady przejęły
władze administracyjne
prowincji Prus Wschodnich. Najprawdopodobniej
w tym samym czasie
ewangelicki Żeński Ośrodek Wychowawczy został przejęty przez gminę i przekształcony w prowincjonalny
ośrodek edukacyjno-wychowawczy dla dziewcząt w wieku od 14 do 18 lat, skazanych przez sąd rodzinny na przymusową resocjalizację w zakładach opieki społecznej.
4
Prowincjonalny Ośrodek Wychowawczy w Węgorzewie (Provinzial-Erziehungsheim
Angerburg) podlegał gubernatorowi Prus i przyjmował dziewczęta ze wszystkich
powiatów Prus Wschodnich. Poza zasądzoną resocjalizacją i przymusowym
przysposobieniem do pracy
wychowanki dobrowolnie
mogły podejmować naukę
w trzyletniej szkole zawodowej.
Środki na utrzymywanie Ośrodka pochodziły z dotacji Centralnego
Towarzystwa Kobiet w
Berlinie
oraz
datków
mieszkańców powiatu, z
pokaźnym wkładem hrabiny Anny Lehndorff ze Sztynortu. Dzięki pomocy fundacji
hrabiny Lehndorff zakład powiększano i unowocześniano do końca lat 30-tych.
Początkowo do dzisiejszej siedziby przedszkola i administracji dobudowano
parterową przybudówkę, w
której umieszczono magazyn
żywnościowy, kuchnię, kredensownię i jadalnię. Z czasem
przybudówka stała się łącznikiem między dawną willą i
budynkiem mieszkalnym z
salę teatralną, salą rekreacyjną,
gabinetem lekarskim, dwoma
izolatkami i łaźnią na parterze.
Na piętrze mieściło się 6 sal
sypialnych dla 100 wychowanek oraz jedna duża i 3 małe
sale rekreacyjne, umywalnia z
ciepłą wodą i toalety oraz 2
pokoje mieszkalne wychowawczyń. Poddasze zaadaptowano na magazyn odzieżowy.
W 1937 roku w głębi
dziedzińca wybudowano warsztaty tkackie (obecnie internat
z gabinetem pedagoga). Budynek warsztatów tkackich mieścił też biura warsztatowe,
izby chorych i pokoje gościnne, w których zakwaterowano
kilku oficerów. Plac zamykał
budynek pralni, suszarni, pra-
5
sowalni, magla i pracowni krawieckiej. Obok mieścił się murowany obiekt gospodarczy ze stajnią, oborą i chlewnią. Za warsztatami tkackimi dziewczęta prowadziły gospodarstwo ogrodnicze z 3 szklarniami.
Do zakładu należało również 50-hektarowe gospodarstwo rolne w Jeziorzynach (Seeheim), zakupione po I wojnie światowej przez władze prowincji od Fryderyka Luszke.
Dzień w
Ośrodku zaczynał
się wspólną modlitwą i religijnymi pieśniami
śpiewanymi przy
akompaniamencie
fisharmonii.
Po porannym posiłku
dziewczęta przez
wiele godzin pracowały w pralni,
prasowalni, kuchni, pracowniach
krawieckich, warsztatach tkackich,
w szklarniach i ogrodzie.
Kiedy władze zakazały modlitw przy posiłkach i zamiast nich nakazano odczytywanie sloganów w rodzaju „Twoje działanie zależy wyłącznie od ciebie i wysiłku jaki w nie włożysz” z specjalnej partyjnej książki.
Ze wspomnień Klary Döhring wynika jednak, że trwało to zaledwie klika
miesięcy, choć siostra przełożona należała do NSDAP (większość pracowników była
bezpartyjna, a Auguste Lange była, według Klary Döring, „członkinią partii bez przekonania”).
W każdy
piątek przez godzinę
czytano
biblię z udziałem
pastora z samodzielnej
parafii
ewangelickiej,
funkcjonującej od
1912 r. przy Bethesdzie, w której
proboszczami byli
kolejno:
Erich Braun, Georg Fixe i Gerhard Ehlert.
6
7
Do rozrywek podopiecznych Ośrodka należało przygotowywanie i wystawianie spektakli teatralnych, na podstawie sztuk, których autorem był organista, kierownik chóru i kierownik zakładu dla niepełnosprawnych pan Otto Suchodolski, zajęcia gimnastyczne i taneczne, rysowanie, robótki ręczne, zabawy bożonarodzeniowe
oraz coroczne dekorowanie lametą dwóch ogromnych choinek ustawianych po obu
stronach sceny w sali teatralnej przed świętami Bożego Narodzenia.
Od 1 kwietnia 1935
roku Prowincjonalnym Ośrodkiem Wychowawczym kierowała siostra przełożona Auguste Lange, z inicjatywy której
Ośrodek „stał się wzorcowym
miejscem pracy, nauki i działalności społecznej”. Auguste
Lange urodziła się pierwszego
marca 1898 roku w Kamohnen,
gmina Gumbinnen (Gąbin), 20
kwietnia 1914 roku wstąpiła do
Domu Miłosierdzia w Królewcu i jako młoda siostra pracowała w Aptece Miłosierdzia, a 28 sierpnia 1916 roku powołano ją do pracy w sierocińcu w Piszu. Od 15 stycznia 1927 roku Auguste Lange pracowała w Ośrodku Wychowawczym w Braniewie. W Seminarium Nauczycielskim w Braniewie przebywała
od pierwszego kwietnia 1927 do pierwszego kwietnia 1928 roku. Po egzaminie końcowym pozostała jeszcze przez krótki okres w ośrodku wychowawczym w Braniewie,
a następnie zaangażowano ją do pracy w Węgorzewie.
Auguste Lange została uhonorowana tytułem
Człowieka Powiatu w roku
1938 i 1939 oraz Dyplomem
Uśmiechu w 1939 r. (nominacje do niego otrzymała
również w 1940 i 1941 r.).
Podwładnymi siostry Lange w 1941 r. były:
siostra A. Korth, która kierowała pralnią, siostra M.
Willkeit odpowiadała za prasowanie,
wychowawczyni
panna Dikty, która przyjmowała pranie, siostry M. Knobath i H. Abrolat prowadziły
szwalnię, siostra Berta Hellmig pełniła funkcję wychowawczyni gospodarczej, panna
Linke, panna Klara Döhring kierowała biurem, siostra A. Bednarzyck była kierowniczką kuchni, mistrzyni panna Holm przyuczała podopieczne do krawiectwa, mistrzyni Fleischer zajmowała się ogrodnictwem, panna Freutel odpowiadała za tkactwo, panna Melinski opiekowała się grupą polową, panna Löwenstein była gospodynią domową, panna Ursula Grunewald prowadziła zajęcia sportowe i taneczne, siostra
H. Teschke i pan Thielhardt prowadzili posiadłość w Jeziorzynach.
8
Kadra ośrodka, 1941 r.
Klara Döhring/Guttler
Klara Döhring (urodzona prawdopodobnie w 1914 r.) zatrudniona została w
Ośrodku w Węgorzewie w 1936 roku. Ukończyła Szkołę Agnes Miegel w Korfantowie (Aufbauform), a później odbyła szkolenie zawodowe w Królewcu. W Węgorzewie została zatrudniona początkowo jako asystentka wychowawczyni, a później kierowała kancelarią. Do jej obowiązków należało sprawowanie nadzoru nad kasą, prowadzenie interesów, spotkania z gośćmi i interesantami oraz uczestniczenie w rozprawach sądowych z udziałem podopiecznych Ośrodka.
Pierwszą rozprawą w sądzie do spraw nieletnich, w której uczestniczyła odbyła się w Insterburgu (obecnie
rosyjski Czerniachowsk) i dotyczyła „stosunku z ojcem”.
Nieletnia skazana została na
przymusowy pobyt w Prowincjonalnym Ośrodku Wychowawczym w Węgorzewie, a
ojciec nie brał nawet udziału w
rozprawie co uniemożliwiło
ustalenie dokładnego przebiegu
wydarzeń. Brak dowodów nie
przeszkodził jednak w skazaniu
dziewczyny, która z dużym
prawdopodobieństwem
była
molestowana przez własnego ojca.
9
Uważano wówczas, że „upadłe dziewczęta” muszą ciężko zapłacić za swoje
grzechy. Były zmuszone przez rodziny lub opiekunów do pobytu w ośrodkach takich
jak węgorzewski. Za flirty, rodzenie nieślubnych dzieci i gwałty płaciły wielogodzinną fizyczną pracą, która miała
je zresocjalizować. Klara
Döhring
wspomina,
że
„Dziewczyny nie dające się
wychować przenoszono do
ośrodka w Świdnicy na Śląsku. Raz zdarzyło się, że
przywiozłam tam dwie dziewczyny. Miały okazje uciec, ale
nie zrobiły mi tego. Nigdy nie
zapomnę ich spojrzeń w chwili
pożegnania.”
Często
skrzywdzone, odrzucane przez
społeczeństwo i własne rodziny, rozgoryczone i zbuntowane dziewczyny nie uciekały, bo zwyczajnie nie miały
gdzie się podziać.
W czasie II wojny światowej powiat węgorzewski został włączony do systemu obronnego wielkich jezior, w celu obrony dostępu do Królewca. Cały powiat
został ufortyfikowany i zaminowany, a w zakładach pracy wprowadzono niemal wojskowy dryl. Pracownicy Ośrodka również dotkliwie odczuwali częste i bardzo skrupulatne kontrole finansowe oraz rewizje żywnościowe. Obawiano się zwłaszcza tych
ostatnich, po aresztowaniu jednej z pielęgniarek z zakładu
Bethesda, w której pokoju znaleziono niezewidencjonowany
worek cukru. Podczas wojny co
tydzień dostarczano do pralni w
Ośrodku pościel z Wilczego
Szańca „kwatery głównej wodza” w Gierłoży. Ośrodek
świadczył tanie usługi w zakresie krawiectwa, prania, prasowania, tkactwa, ogrodnictwa i
rolnictwa do stycznia 1945
roku, kiedy ewakuowano go najpierw do Braniewa, a następnie w głąb III Rzeszy.
Ewakuacja całego powiatu zarządzona przez władze hitlerowskie, po sukcesie pierwszego uderzenia Armii Czerwonej, odbyła się w dniach 21-22 stycznia 1945
roku. Drogi prowadzące do Królewca i na zachód zatłoczone były uciekinierami.
Ludność cywilna przemieszczała się samochodami, furmankami, saniami, czasem na
rowerach lub nawet pieszo - dźwigając w walizkach najcenniejszy dobytek. Zima
tego roku była sroga - temperatura nocami spadała do -27 a nawet -30°C, ale mrozy i
śnieżyce nie były tak groźne jak żołnierze rosyjscy, którym dowództwo pozwoliło na
plądrowanie, palenie, bicie, gwałcenie i zabijanie ludności niemieckiej w odwecie za
„wojenne cierpienia narodów Związku Radzieckiego”. Czerwonoarmiści wybijali
10
okna, wyłamywali drzwi, kradli kosztowności, niszczyli sprzęty i podpalali napotkane
domy, a jeśli zastali w nich mieszkańców – bili i zabijali. Kobiety, młode dziewczęta,
a nawet małe dziewczynki gwałcili zbiorowo. Całe wsie stały w płomieniach, a na
drogach i poboczach leżały ciała rozstrzelanych jeńców, starców, kobiet i dzieci.
POWOJENNA HISTORIA PLACÓWKI
TRUDNE POCZĄTKI POLSKIEJ PAŃSTWOWOŚCI
Od 24 stycznia 1945 roku, po zajęciu Węgorzewa przez żołnierzy 3 Frontu
Białoruskiego, przez dwa lata na terenie Ośrodka stacjonowały oddziały Armii Czerwonej, które z braku opału paliły w kominku i piecach porąbanymi meblami,
drzwiami i deskami wyrywanymi z podłóg.
Po przejściu frontu życie w powiecie zamarło. Budynki mieszkalne i zakłady
przemysłowe zniszczone były w ponad 80%. Poważne uszkodzenia linii kolejowych
uniemożliwiły ich eksploatację. Zniszczone były też drogi i mosty. Do 1949 roku
powiat był niemal całkowicie odcięty od reszty kraju, a jedynym środkiem komunikacji była ciężarówka dojeżdżająca do stacji kolejowej w Giżycku. Pomimo trudności
transportowych do Węgorzewa i miejscowości całego powiatu zaczęli napływać przesiedleńcy z centralnej Polski i Wileńszczyzny. Jak wynika ze spisu z 14 lutego 1946
roku miasto zamieszkane było przez 1184 osoby, a w całym powiecie żyło 5330 ludzi. Do końca wrześniu tego samego roku wysiedlono około tysiąca Niemców, którzy
mimo wojny postanowili pozostać w swoich domach. W 1947 roku w ramach akcji
„Wisła” sprowadzono do Węgorzewa ponad 7000 Ukraińców. Rok później we wsiach
powiatu zadomowiło się prawie 20000 mieszkańców, ale nadal był on najsłabiej zaludnionym powiatem Okręgu Mazurskiego. W lipcu 1948 roku na 1 km² przypadało
około 18 osób, a dla porównania - w maju 1939 prawie 45.
Przedszkolaki, 1954 r.
W 1947 r. właścicielem zdewastowanego przez Rosjan majątku Ośrodka
została Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, dzięki której częściowo wyremontowano zabudowania i przeznaczono je na magazyny. Po trzech latach cały majątek
przejęły władze powiatowe z przeznaczeniem otwarcia Państwowego Zakładu Wychowawczego dla dziewcząt trudnych wychowawczo i opóźnionych w rozwoju umysłowym. Początkowo Zakład posiadał tylko szkołę podstawową i internat. Warsztaty
11
zawodowe przysposabiające do zawodu krawiec i introligator utworzono w 1952 roku.
Pierwsza 34-osobowa grupa dzieci z przepełnionego Państwowego Domu
Dziecka w Pasymiu, która przyjechała z wychowawczynią Kazimierą Wołk, wprowadziła się do Węgorzewa 15 listopada 1950 roku. Kierownictwo powstałego zakładu
powierzono Helenie Łubińskiej, która pełniła obowiązki dyrektora do końca grudnia
1950 roku.
Apel przed szkołą, 1954r.
Chłopców przeniesiono do zakładu o podobnym profilu w Kętrzynie, ale do
1952 roku w zakładzie istniała koedukacyjna grupa przedszkolna. Chłopcy (13 oraz 3,
którzy doszli w ciągu roku szkolnego) wrócili do Węgorzewa po pożarze zakładu w
Kętrzynie 2 lipca 1952 roku i uczyli się u nas w roku szkolnym 1953/54 i roku
1954/55 (od tego czasu stanowili coraz liczniejszy odsetek uczniów dochodzących).
W roku szkolnym 1951/52 w zakładzie przebywa 94 dzieci, które uczyły się
w sześciu klasach szkoły podstawowej z oddziałem przedszkolnym. W roku szkolnym 1952/53 było już 110 dzieci, a zakład zatrudniał 6 pracowników kancelarii, 5
wychowawczyń w internacie, 7 nauczycieli w szkole podstawowej (w tym jedną wychowawczynię grupy przedszkolnej), 8 pracowników warsztatów zawodowych, 3
pracownice kuchni, 2 praczki, woźnego, palacza-ogrodnika, szwaczkę, szewca, furmana, sprzątaczkę, dyżurną nocną i higienistkę. W roku szkolnym 1953/54 w grupie
przedszkolnej przebywało 17 podopiecznych, w pięciu oddziałach szkoły podstawowej – 91 uczniów, a w szkole zawodowej 17. Pracownicy zamieszkali w budynku
przy ulicy Bohaterów Stalingradu 68 (obecnie Zamkowej 32).
Od stycznia 1951 do lipca 1952 roku dyrektorem zakładu był Kazimierz Suchecki, który w dniu 1 sierpnia 1952 roku przekazał obowiązki Jerzemu Lindeckiemu.
Wydział Oświaty Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olszynie w marcu
1953 roku dokonał drastycznych zmian personalnych z powodu kryzysu wywołanego
przez trzyosobową Podstawową Organizację Partyjną. POP zastraszało i wydawało
polecenia wszystkim pracownikom zakładu łącznie z kierownictwem, na nieposłusznych donosiło do Urzędu Bezpieczeństwa nazywając ich „wrogami Polski Ludowej”.
12
Lekcja w klasie III z kierownikiem szkoły Ryszardem Kacperskim, 1959 r.
Przysposobienie zawodowe w klasie VI z Władysławem Łukszo
15 marca 1953 roku dyrektorem Państwowego Zakładu Wychowawczego w
Węgorzewie został absolwent Instytutu Pedagogiki Specjalnej w Warszawie mgr
Mieczysław Szwoch. Zmieniono też księgowego i kilku pracowników (zwolniono lub
przeniesiono do innych szkół). Dyscyplinę w zakładzie przywrócono ciężką pracą, a
w styczniu 1954 roku przeniesiono karnie do innego zakładu 11 wychowanek, które
nie chciały podporządkować się nowym zasadom.
Przedszkole przy PZW, 1955 r.
13
W latach 1951-52 budynek warsztatów tkackich przebudowano na siedzibę
szkoły podstawowej specjalnej, której kierownikiem w roku szkolnym 1952/53 został
Edmund Zieliński, obowiązki którego po przeniesieniu go do innej szkoły przejęła
Kazimiera Świerczyńska. Budynek mieścił 6 izb lekcyjnych, pokój nauczycielski,
kancelarię kierownika szkoły i dwa pokoje na pomoce naukowe.
Zakończenie roku szkolnego 1954/55
SZKOŁA ZAWODOWA
W listopadzie 1953 roku oddano
do użytku wyremontowany budynek gospodarczy przy pralni, w którym umieszczono również warsztaty introligatorskie i
krawieckie utworzonej w sierpniu szkoły
zawodowej specjalnej. W praktyce pomieszczenia warsztatowe okazały się zbyt
duże i dlatego warsztaty przeniesiono do
obecnego budynku administracji, a przy
pralni powstał drugi budynek internacki
dla starszej młodzieży z 40 miejscami
mieszkalnymi.
We wrześniu roku szkolnego
1954/55 z powodu braku naboru w szkole
zawodowej zlikwidowano kierunek introligatorski (uczennice klasy introligatorskiej przeniesiono do Państwowego Zakładu Wychowawczego w Płocku), a w
jego miejsce wprowadzono rolnictwo z
14
dwoma wyodrębnionymi wydziałami: hodowla i ogrodnictwo, na które zgłosiło się 15
ochotniczek. Do celów szkoleniowych przysposobiono 100-hektarowe gospodarstwo
rolne w Jeziorzynach, w którym hodowano około 80 świń, 2 krowy i 2 konie, a instruktorem działu rolnego został magister inżynier Zbigniew Nowiński.
W 1959 roku budynek po byłej chlewni, który opustoszał w 1957 roku (po
przeniesieniu inwentarza żywego do Jeziorzyn), został adaptowany na warsztaty krawieckie. Dokonane zmiany podczas remontu pozwoliły na otwarcie nowego kierunku
kształcenia zawodowego gospodarstwo domowe w miejsce kierunku rolniczego.
W 1961 roku zakład otrzymał w darze od Przedsiębiorstwa Transportu Handlu Wewnętrznego z Warszawy samochód ciężarowy marki „Ford”, który umożliwił
dowożenie dziewcząt do pracy w Jeziorzynach i transport wyprodukowanych tam
płodów rolnych. Gospodarstwo w Jeziorzynach z czasem włączono do SKR Węgorzewo.
Powstawały nowe kierunki kształcenia zawodowego: kucharz (w latach
2004-2012 – kucharz małej gastronomii), krawiec, ogrodnik, operator maszyn leśnych, pracownik obsługi hotelowej, malarz-tapeciarz.
Szkoła Zawodowa długo borykała się z trudnymi warunkami lokalowymi do
roku 1999, kiedy zyskała nowoczesny obiekt powstały w wyniku przebudowy i remontu kapitalnego budynku, w którym mieściły się warsztaty krawieckie i magazyn
spożywczy. W nowym budynku utworzono dwie pracownie krawieckie, kuchnię do
nauki zawodu kucharz, gabinet psychologa, pracownię komputerową oraz gabinet
terapeutyczny.
Obecnie w budynku mieści się również pracownia Montessori, gabinet logopedy, psychologa, EEG Biofeedback i gabinet diagnostyczno-terapeutyczny. Po likwidacji zawodu krawiec, pracownie krawieckie na pierwszym piętrze przekształcono
15
w pracownię komputerową i bibliotekę. W 2014 roku wyremontowano szkolną pracownię gastronomiczną i przystosowano ją do przeprowadzania egzaminów zawodowych.
W pracowniach szkoły zawodowej organizowano wewnętrzne i międzyszkolne konkursy „Najsprawniejszy w zawodzie”. Nasi uczniowie brali również udział
w ogólnopolskich konkursach zawodowych o tytuł „Najsprawniejszy w zawodzie” w
kategorii kucharz i krawiec (w 1993 – III miejsce w kategorii kucharz). Od 2008 roku
bierzemy udział w regionalnym konkursie kulinarnym „Smaki”, w którym rok później
nasi uczniowie zajęli I i III miejsce, w 2013 nagrodę główną i pierwsze miejsce w
kategorii Szkół Zawodowych zdobyła Paulina Tkacz, a Kazimierz Gil uczeń SPdP w
kategorii Szkół Przysposabiających zdobył miejsce II w 2015 roku.
W 1993 roku ZSZ nawiązała współpracę z podobna placówką z Sindal w
Danii. W maju Duńczycy pomagali nam nasadzać las energetyczny, który miał w
przyszłości dostarczać paliwa do ośrodkowej kotłowni, a we wrześniu 1994 klasa
ogrodnicza gościła z rewizytą w Danii.
Mówiąc o historii Szkoły Zawodowej, należy też wspomnieć o przystąpieniu
Ośrodka, dzięki staraniom dyrektor Aleksandry Siwołowskiej, w 2006 roku do udziału w programie „Schools Around The World” - inicjatywie firmy Cushman&Wakefield, mającej na celu stworzenie nowych możliwości rozwoju dla młodzieży, której szansy zostały ograniczone z powodów rodzinnych, socjalnych lub finansowych. W ramach programu nasi uczniowie wzięli udział w wycieczkach do
Rzymu i Paryża.
Praktyki zawodowe z Karolem Okrasą, 2008r.
Kolejnym efektem naszego udziału programie SCHOOLS AROUND THE
WORD były miesięczne praktyki wychowanków w renomowanych warszawskich
hotelach. Oprócz ciężkiej pracy pod kierunkiem takich specjalistów jak choćby Karol
16
Okrasa, uczniowie odbyli również kursy z doradztwa zawodowego i języka angielskiego. W wolnym czasie praktykanci zwiedzali Warszawę.
Nauczyciele szkoły zawodowej:

Teresa Bułakowska

Bożena Bukowska

Marek Chodubski

Joanna Chrostowska

Małgorzata Fedusio

Antonina Kandulska

Teresa Kaczyńska

Ewa Kęszczyk

Alina Kondzior

Andrzej Kowal

Robert Kun

Zbigniew Mamryk

Julita Oterska

Lucyna Patejko

Dariusz Pietrzak

Józefa Rospara

Mieczysław Siemieniago

Aleksandra Siwołowska

Stanisława Sobolewska

Barbara Sulbińska

Lucyna Suszko

Stefania Szczypińska

Maria Świerbutowicz

Bogumiła Tenderenda

Krystyna Wasilewska

Grażyna Wąsik

Teresa Wojciul

Irena Woronka

Beata Woźniak

Teresa Zinkiewicz
POPRAWA BAZY LOKALOWEJ
Na przestrzeni wielu lat teren i zabudowania Ośrodka wymagały rozlicznych
prac remontowych, przebudowy pokoi w Internacie, remontów pracowni szkolnych,
pralni i bloku żywieniowego, modernizacji instalacji elektrycznej, grzewczej, remontów stropów i pokrycia dachów, wymiany okien, ocieplenia elewacji, rozbudowy i
dostosowania dla potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo dróg komunikacyjnych i
parkingów oraz niezliczonych drobniejszych napraw służących poprawie bezpieczeństwa, warunków lokalowych i estetyki całego Ośrodka.
Starania o zgodę na podjęcie działań zmierzających do poprawy bazy dydaktycznej dyrekcja szkoły podjęła już w latach 60-tych. Kiedy po kilku latach władze
oświatowe i miejskie zezwoliły na wybudowanie budynku szkoły podstawowej w
miejscu, w którym dotychczas znajdowało się boisko, zaczęły piętrzyć się trudności
17
związane z wykonawcami, brakiem materiałów budowlanych i wreszcie przesunięciami terminów oddania gmachu do użytku.
Prace wykończeniowe trwały do połowy roku szkolnego 1970/71 i wreszcie
17 stycznia 1971 roku wykonawcy przekazali dyrekcji nowy budynek szkolny. Nadszedł czas na wyposażenie 9 sal lekcyjnych. Kazimiera Szczypińska, kierowniczka
szkoły i Władysław Łukszo, dyrektor placówki, z ogromnym zaangażowaniem urządzali poszczególne klasy, pracownie i gabinety.
3 lutego 1971 roku podczas uroczystego apelu na korytarzu nowej szkoły
dyrekcja, w obecności przedstawicieli władz oświatowych z Olsztyna oraz Urzędu
Miasta w Węgorzewie, przekazała uczniom i radzie pedagogicznej szkołę do użytku.
W nowej szkole mieściły się klaso-pracownie języka polskiego, matematyki, przyrody, historii, geografii, muzyki, zajęć praktyczno–technicznych, pracownie gospodarstwa domowego i krawiectwa, świetlica, sala gimnastyczna, gabinet logopedyczny,
stomatologiczny. Starą szkołę adoptowany został na kolejny budynek internacki.
Obecnie w tym budynku mieści się szkoła podstawowa, gimnazjum, sale
rehabilitacyjno-korekcyjne, integracji sensorycznej, stymulacji polisensorycznej oraz
dobudowana w latach 2013-2014 r. hala sportowa.
W roku 1972, dzięki wielu godzinom prac społecznych naszych wychowanek na terenie całej gminy, zakład otrzymał dotację na wsparcie czynów społecznych,
co umożliwiło budowę asfaltowego boiska szkolnego.
Warunki lokalowe internatu poprawiły się w latach 90-tych: wyremontowano pomieszczenia sanitarne, a ogromne 16 i 20-osobowe sale przebudowano na 2-4
osobowe pokoje.
Szkoła zawodowa dopiero w 1999 roku przeniosła się do dwupiętrowego
budynku wybudowanego w miejscu magazynu żywnościowego.
W roku 2000 zmodernizowano system ciepłowniczy Ośrodka zastępując
kotłownię węglową piecami przystosowanymi do spalania zrębów drzewnych.
W roku 2012 wykonano prace związane z zagospodarowaniem terenów zielonych na posesji placówki. Kostką brukową utwardzono kilkaset metrów kwadratowych alejek i ścieżek komunikacyjnych, oczyszczono i obsiano trawą tereny zielone
w parku sąsiadującym z posesją SOSW (część przedwojennej posesji należącej do
rodziny Tepperów), dzięki czemu pozyskaliśmy nowe tereny rekreacyjne.
W roku 2013 ukończono nowe ogrodzenie przy ulicy Zamkowej. Projekt
dofinansowany został ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w
ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013.
W 2013 roku ukończono również roboty budowlane w ramach projektu
„Budowa kompleksu sportowo – rekreacyjnego w Specjalnym Ośrodku Szkolno–
Wychowawczym w Węgorzewie”, realizowanego w ramach dofinansowania z Programu Współpracy Transgranicznej Litwa–Polska–Rosja w ramach Europejskiego
Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa 2007-2013. Dzięki tej inwestycji zyskaliśmy
plac zabaw, boisko trawiaste, kort tenisowy i halę sportową.
W drugim etapie tego projektu, zakończonym latem 2015 r. ocieplono i odnowiono budynek szkolny, wymieniono okna w internacie nr III oraz wyremontowano ogrodzenie wokół całego terenu Ośrodka.
18
CEREMONIAŁ OŚRODKA
Po zaledwie 12 latach liczba uczniów w Państwowym Zakładzie Wychowawczym wzrosła dziesięciokrotnie, a w ciągu 25 lat istnienia Ośrodek przyjął prawie 1250 wychowanek, lecz wciąż nie posiadał własnej symboliki.
Podczas obchodów jubileuszu 25-lecia, 15 listopada 1975 roku nastąpiło
uroczyste wręczenie dyrektorowi Januszowi Wierbiłowiczowi aktu nadania imienia
Marii Konopnickiej naszej placówce przez Kuratorium Oświaty i Wychowania w
Suwałkach. Dało to początek tworzeniu naszego własnego ceremoniału szkolnego, a
15 listopada stał się Świętem Ośrodka, obchodzonym co roku bardzo uroczyście.
Jesienią 1977 roku ogłoszono konkurs na hymn i godło Ośrodka. Wzięło w
nim udział 74 uczestników indywidualnych oraz pięć grup wychowawczych prezentujących piosenki kandydujące do rangi hymnu Ośrodka. 15 stycznia 1978 roku odbyła
się uroczystość, w czasie której ogłoszono wyniki konkursu. W kategorii „Godło”
zwyciężył projekt Beaty Hamanowicz – kontur postaci kobiecej przytulającej dziecko, a piosenka ułożona i wykonana przez gr IX pod kierunkiem pani Krystyny Wasilewskiej zajęła I miejsce w kategorii „Hymn”.
Wschód dłonią jeziora wygładza
Noc gwiazdami złoci
Mazurską piękną ziemię
Od Wigier po Niegocin
Ref. Co lat wiele było snem
Dziś radosnym wstaje dniem
I historii dalszy ciąg
Zapiszemy w wierszach naszych ksiąg
Wiatr w trzcinach radośnie wygrywa
Konopnickiej pieśni
I wszystkim polskim dzieciom
Przynosi dobre wieści
Dopełnieniem tworzenia odrębnej obrzędowości ośrodkowej było otrzymanie sztandaru, ufundowanego przez Państwowe Gospodarstwo Rolne w Węgorzewie.
W imieniu uczniów i pracowników 15 listopada 1980 roku, podczas uroczystości z
okazji 30-tej rocznicy powstania SOSW, sztandar przyjął dyrektor Kazimierz Szczypiński.
Sztandar Ośrodka składa się z awersu w barwach narodowych oraz rewersu z
symbolem pedagogiki specjalnej oraz pełną nazwą naszej placówki. Towarzyszy on
19
nam we wszystkich ważnych uroczystościach wewnętrznych, miejskich i powiatowych, a uroczystości szkolne od ponad 30 lat otwiera nasz własny hymn Ośrodka.
BIBLIOTEKA
Pierwszych 51 książek wpisano do księgi inwentarzowej 30 września 1959
roku. Na koniec roku szkolnego 1959/60 stan zbiorów wzrósł do 2309 egzemplarzy, a
obecnie w inwentarzu głównym wpisanych jest ponad 11000 książek, ponad 9000
egzemplarzy podręczników i broszur (podręczniki gromadzone są w bibliotece od
1998 roku, wcześniej magazynowano je razem z pomocami dydaktycznymi), a także
ponad 200 tytułów filmów programów multimedialnych i słuchowisk.
Czytelnikami biblioteki mogą zostać wszyscy uczniowie, pracownicy, rodzice i opiekunowie prawni uczniów ze wszystkich jednostek organizacyjnych Ośrodka.
Do głównych zadań biblioteki Ośrodka należy zaspokajanie zgłaszanych
przez użytkowników potrzeb czytelniczych i informacyjnych, podejmowanie różnorodnych form pracy dydaktyczno-wychowawczej z zakresu czytelnictwa, a od 2006
roku również prowadzenie szkolnego centrum multimedialnego i informacyjnego
wyposażonego w 4 stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu, skaner i drukarkę.
Zakres zadań nauczyciela-bibliotekarza obejmuje udostępnianie zbiorów;
prowadzenie różnych form upowszechniania czytelnictwa; udział w realizacji zadań
dydaktyczno-wychowawczych szkół z zakresu czytelnictwa; współpracę z wychowawcami klas, nauczycielami poszczególnych przedmiotów, rodzicami uczniów, bibliotekarzami i przedstawicielami instytucji pozaszkolnych oraz gromadzenie, ewidencję i opracowanie zbiorów, a także prowadzenie dokumentacji przebiegu pracy
biblioteki zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Od roku szkolnego 1986/87 karty katalogowe i dokumenty biblioteczne zaczęto pisać na „poniemieckiej” maszynie wypożyczonej z magazynu Ośrodka, wcześniej dokumentacja biblioteczna prowadzona była odręcznie. Pierwszy używany
komputer z drukarką igłową został podarowany bibliotece przez uczennicę szkoły
podstawowej Annę Dąbrowską w 1996 roku. Ania otrzymała go rok wcześniej od
gdyńskiej firmy „Unisoft”, produkującej oprogramowanie wspomagające zarządzanie
firm. Był to pierwszy komputer w historii Ośrodka! W listopadzie 2013 roku rozpoczęto komputerowe opracowywanie zbiorów bibliotecznych w programie MOL.
Nauczyciele bibliotekarze:

Teresa Murawska (1.09.1959-8.10.1966)
20






etatu)
Teresa Sitkiewicz (8.10.1966-10.02.1967)
Teresa Murawska (10.02.1967-1.09.1982)
Krystyna Szczypińska/Matczak (1.09.1982-1.00.1985)
Helena Rutkowska (1.09.1985- 1.09.1986)
Alicja Świderska (1.09.1985- 1.09.1986)
Małgorzata Andrulonis/Piskorz (od 1.09.1986, od 1.09.2002 - ½
PEDAGOG
Do głównych zadań pedagoga Ośrodka należy dokonywanie okresowej oceny sytuacji wychowawczej w Ośrodku, dbanie o realizację obowiązku szkolnego
uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum.
Pedagog sporządza wykazy uczniów z innych obwodów szkolnych, dotyczącego realizacji obowiązku szkolnego; uczniów posiadających decyzję sądu o umieszczeniu w placówce opiekuńczo-wychowawczej oraz uczniów mających trudne warunki materialne, wymagających opieki MOPS i PCPR.
Kompletuje dokumenty w celu ustalenia odpłatności za pobyt wychowanka
w grupie wychowawczej. Współpracuje z macierzystymi placówkami opiekuńczowychowawczymi. Udziela pomocy wychowankom w wyborze zawodu i kierunku
dalszego kształcenia. Udziela rodzicom porad ułatwiających rozwiązanie przez nich
trudności w wychowaniu własnych dzieci. Współdziała w opracowaniu planu dydaktyczno–wychowawczego Ośrodka. Przeprowadza wywiady środowiskowe oraz poznaje warunki życia i nauki wychowanków z problemami w nauce, a także sprawiających trudności wychowawcze. Stwarza wychowankom wymagających szczególnej
opieki i pomocy wychowawczej warunki do uczestnictwa w zorganizowanych formach zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych. Udziela pomocy wychowawcom i nauczycielom w ich pracy z uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze.
Pedagog ma obowiązek organizować różnorodne formy terapii dla uczniów z
objawami niedostosowania społecznego, udzielać pomocy wychowankom pochodzącym z rodzin zagrożonych społecznie i patologicznych, a także w przypadkach losowych. Współpracuje z organizacjami i instytucjami pomocy materialnej w celu zdobywania środków na dożywianie i pomoc socjalną dla uczniów Ośrodka. Wnioskuje o
kierowanie spraw wychowanków z rodzin zaniedbanych środowiskowo do odpowiednich sądów i kontaktuje się z sądami w sprawach wychowanków. Udziela pomocy w realizacji usamodzielnienia wychowanków. Kontaktuje się i współpracuje z poradnią psychologiczno-pedagogiczną.
Jako pierwszego pedagoga Ośrodka zatrudniono we wrześniu 1988 roku
panią Beatę Czarnecką, która sprawowała swoje obowiązki przez 15 lat. Kolejnymi
pedagogami zostały: Izabela Joachimiak (1.09.2003-31.08.2004), Jolanta Szewczyk
(1.09.2004-31.08.2009) i Beata Miazga (od 1.09.2009).
PSYCHOLOG
Do zadań psychologa Ośrodka należy: diagnozowanie środowiska ucznia,
rozpoznawanie potencjalnych możliwości oraz indywidualnych potrzeb ucznia, opracowanie wniosków dotyczących wychowanków wymagających szczególnej opieki i
21
pomocy psychologicznej, udzielanie rodzicom porad ułatwiających rozwiązanie przez
nich trudności w wychowaniu własnych dzieci, udzielanie pomocy wychowawcom i
nauczycielom w ich pracy z uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze, organizowanie różnych form terapii dla uczniów z objawami niedostosowania społecznego.
Psycholog prowadzi zajęcia terapeutyczne w zakresie profilaktyki wychowawczej.
Kontaktuje się z poradnią psychologiczno–pedagogiczną i wykonuje badania psychologiczne.
Psycholodzy Ośrodka:

Jadwiga Kolenkiewicz

Mirosława Zubowicz

Leonarda Anzukewicz-Gibowicz
ZESPOŁY EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNYE
Do 1965 roku szkoły i klasy życia powstawały wyłącznie w wyniku starań
Kół Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski przy Okręgowych Zarządach Towarzystwa
Przyjaciół Dzieci, ponieważ dzieci głębiej upośledzone umysłowo nie były objęte
obowiązkiem szkolnym. Sytuacja uległa zmianie po reformie szkolnictwa specjalnego
zapoczątkowanej zarządzeniem ministra oświaty z dnia 19 maja 1966 r. w sprawie
statutu specjalnej szkoły podstawowej, specjalnego zakładu wychowawczego oraz
specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego.
Pierwsza klasa życia w naszym Ośrodku powstała w wyniku decyzji Rady
Pedagogicznej w roku szkolnym 1969/70. Znalazło się w niej 20 uczennic klasy piątej, które „nie będą w stanie ukończyć szkoły ze względu na duże braki w wiadomościach i słabe opanowanie materiału nauczania”. Klasę podzielono na dwie grupy:
przysposobienie do prac rolniczych i ogrodniczych. Zajęcia przysposabiające do pracy odbywały się trzy razy w tygodniu, w pozostałe dni nauczano przedmiotów ogólnokształcących.
22
Klasy życia, zwane obecnie zespołami edukacyjno-terapeutycznymi, są jedną z form organizacyjnych nauczania w zakresie szkoły podstawowej, gimnazjum i
szkoły przysposabiającej do pracy. Pełnią one obok funkcji dydaktycznych bardzo
ważną funkcję terapeutyczną. Praca w 6–8 osobowych zespołach daje możliwość
indywidualnego podejścia do każdego ucznia oraz dostosowania wymagań do jego
możliwości poznawczych, uwarunkowanych indywidualnymi właściwościami rozwojowymi.
Praca odbywa się w oparciu o indywidualne programy nauczania opracowane dla każdego dziecka na podstawie diagnozy i oceny aktualnego poziomu rozwoju
psychofizycznego.
W zespołach edukacyjno-terapeutycznych nauka prowadzona jest w ramach
następujących przedmiotów: funkcjonowanie w środowisku, plastyka, muzyka z rytmiką, technika, wychowanie fizyczne. Ponadto każdy uczeń ma możliwość korzystania z szerokiej oferty zajęć rewalidacyjnych, np.: usprawnianie technik szkolnych,
logopedia, zajęcia komputerowe, EEG Biofeedback czy dogoterapia.
W zespołach edukacyjno-terapeutycznych rozwijana jest samodzielność niezbędna w realizacji zadań życia codziennego. Zespoły zapewniają wszechstronny
rozwój uczniów, integrując ich ze środowiskiem i przygotowując do podejmowania
ról społecznych.
Uczniowie zet-ek aktywnie uczestniczą w imprezach integracyjnych i konkursach organizowanych na terenie Ośrodka, miasta, powiatu i województwa.
23
GIMNAZJUM
W roku szkolnym 1999/2000 w wyniku reformy systemu oświaty w Ośrodku
utworzone zostało trzyletnie gimnazjum specjalne, a szkoła podstawowa z ośmioletniej stała się typem szkoły sześcioletniej.
Gimnazja powstały przede wszystkim, żeby wyrównywać szanse młodzieży
przychodzącej do szkół średnich z mniejszych, gorzej wyposażonych w pomoce naukowe szkół podstawowych. Zadaniem nauczycieli gimnazjów jest nauczanie, wyrównywanie braków wiedzy i umiejętności, wdrażanie do samodzielności oraz pomoc
w podejmowaniu decyzji dotyczącej kierunku dalszej edukacji.
W nowo powstałych gimnazjach wykładano następujące przedmioty: język
polski, historia, wiedza o społeczeństwie, sztuka (plastyka i muzyka), matematyka,
fizyka i astronomia, chemia, biologia, geografia, technika, informatyka, wychowanie
fizyczne, religia / etyka, godzina z wychowawcą.
Obok nauczanych przedmiotów wprowadzono ścieżki edukacyjne, które
realizowane mały być na poszczególnych przedmiotach. Za realizację ścieżek odpowiedzialność ponosić mieli nauczyciele, którzy włączyli do swoich planów nauczania
treści poszczególnych ścieżek. W każdym polskim gimnazjum należało realizować
następujące ścieżki edukacyjne: edukacja czytelnicza i medialna, edukacja prozdrowotna, edukacja ekologiczna, edukacja regionalna, obrona cywilna, edukacja europejska, kultura polska na tle cywilizacji śródziemnomorskiej. Z realizacji ścieżek Ministerstwo Edukacji Narodowej zrezygnowało przy okazji rozpoczętych w 2007 r. prac
nad nową podstawą programową.
Naukę w gimnazjum kończy kolejny po sprawdzianie szóstoklasistów egzamin, mający na celu określenie stanu wiedzy i umiejętności ucznia.
W Ośrodku gimnazjum zajęło I piętro budynku szkoły podstawowej.
24
Nauczyciele szkoły podstawowej i gimnazjum:

Halina Bienias

Krystyna Błaszko

Danuta Bobińska

Weronika Bortkiewicz

Barbara Bosińska

Elżbieta Bylińska

Stefania Chludzińska

Marek Chodubski

Beata Czarnecka

Irena Dłuska

Teodora Dycha

Katarzyna Dzitowska

Mirosława Dżurko

Alicja Grochowska

Kazimiera Idziaszek

Nina Iwanowicz

Bronisław Jabłoński

Emilia Jackiewicz

Teresa Jaśko

Maria Jusis

Teresa Kaczyńska

Krystyna Kalich

Ryszard Kacperski

Dorota Kasprzyk

Agnieszka Klimaszewska

Anna Kołowerzo

Alina Kondzior

Anna Kowalewska

Elżbieta Krasnoborska

Anna Krupa

Czesława Krynke

Robert Kun

Władysław Łukszo

Ewa Mackiewicz

Paweł Marcjanik

Barbara Malanda

Krystyna Szczypińska/Matczak

Kazimierz Myślak

Maria Noga

Katarzyna Pachałko

Anna Palmowska

Magdalena Perfikowska/Radziwoniuk

Iwona Perstynak

Małgorzata Andrulonis/Piskorz

Barbara Płatkowska

Teresa Puncewicz
25











Andrzej Raczkowski
Ewa Romacka
Helena Rutkowska
Małgorzata Runce
Kazimiera Rybko
Beata Samarow
Kazimiera Świerczyńska
Alina Wilczyńska
Irena Woronka
Joanna Wunderlich/Perłowska
Władysław Zbrzeźniak
SZKOŁA PRZYSPOSABIAJĄCA DO PRACY
Szkoła Przysposabiająca do Pracy dla absolwentów gimnazjalnych zespołów
edukacyjno-terapeutycznych funkcjonuje w Ośrodku od roku szkolnego 2006/2007.
Pierwsza klasa liczyła 7 uczniów, a jej wychowawczynią była pani Małgorzata Fedusio.
SPdP realizuje zajęcia dydaktyczno-wychowawcze i opiekuńcze w trzyletnim cyklu kształcenia, w oparciu o ramowy program pracy, program wychowawczy z
elementami profilaktyki oraz indywidualne plany pracy z uczniem.
Kształcenie obejmuje zagadnienia z zakresu:
26
- funkcjonowania osobistego i społecznego, czyli wiadomości i umiejętności ogólnych niezbędnych w dorosłym życiu oraz kształtowanie i utrwalanie zachowań akceptowanych w świecie ludzi dorosłych;
- przygotowania do pracy rozumianego jako kształtowanie właściwych postaw wobec
pracy w aspekcie motywacji, kompetencji i wykonania, poprzez poznawanie podstawowej wiedzy o pracy i poznawanie typowych sytuacji związanych z pracą, uczenie
wykonywania różnych prac użytecznych oraz opanowanie podstawowych umiejętności i czynności z zakresu gospodarstwa domowego, sporządzania i wydawania posiłków, wytwarzanie przedmiotów dekoracyjnych i pamiątkarskich, elementarnego
ogrodnictwa, bukieciarstwa i krawiectwa oraz organizacji czasu wolnego.
Zajęcia szkolne mają na celu przygotowanie uczniów do wykonywania prostych czynności dnia codziennego, posługiwania się różnego rodzaju sprzętem i narzędziami, a także wspieranie ich w osiąganiu maksymalnej niezależności w zakresie
zaspokajania własnych potrzeb i zaradności w dorosłym życiu codziennym.
Wychowawcy klas w SPdP:

Małgorzata Fedusio

Izabela Jachimiak

Barbara Mamryk
ŚWIETLICA
Świetlica służy uczniom wszystkich szkół Ośrodka, którzy muszą przebywać
w szkole przed rozpoczęciem zajęć szkolnych lub po ich zakończeniu, ze względu na
czas pracy rodziców lub dojazd do szkoły. Świetlica wspiera pracę wychowawczoopiekuńczą szkoły. Czas pracy świetlicy szkolnej jest corocznie dostosowywany
przez dyrektora placówki do tygodniowych planów zajęć tak, aby zapewnić wychowankom opiekę. Prowadzenie świetlicy powierza się jednemu z nauczycieli lub zespołowi nauczycieli, którzy sporządzają roczny (okresowy) plan pracy świetlicy, realizowany po zatwierdzeniu przez wicedyrektora.
Pierwszymi etatowymi wychowawcami świetlicy szkolnej w Ośrodku zostały Stanisława Sobolewska i Krystyna Błaszko.
INTERNAT
Głównym zadaniem internatu jest działalność opiekuńczo-wychowawcza.
Kryterium przydziału do grup wychowawczych jest płeć, wiek i przynależność do
klasy szkolnej. Mieszkańcy Internatu dbają o estetykę zajmowanych pomieszczeń i
posesji Ośrodka czyli pełni dla nich funkcję „drugiego domu”. Do Internatu trafiają
uczniowie wszystkich szkół spoza Węgorzewa oraz dzieci rodziców, którym odebrano prawa rodzicielskie.
O trudnych warunkach lokalowych internatu w Ośrodku mówiło się niemal
od początku istnienia placówki.
Po oddaniu do użytku nowego budynku szkoły podstawowej na początku lat
siedemdziesiątych możliwe stało się zaadoptowanie budynku przedwojennych warsztatów tkackich na drugi człon Internatu, co tylko nieznacznie złagodziło problemy
lokalowe. Stare budynki wymagały gruntownych remontów, a sypialnie przebudowy i
podniesienia standardów. W tatach dziewięćdziesiątych przeprowadzono kapitalny
27
remont budynku nr II. Udało się zmniejszyć sale sypialne, w których mieszkało dotychczas od 16 do 20 wychowanków na pokoje dla góra 4 osób. Wyremontowano też
wszystkie pomieszczenia sanitarne. Pod koniec lat 90-tych podobnej modernizacji
doczekał się również budynek nr III. Obecnie każda grupa wychowawcza posiada
własną świetlicę, w której wychowankowie odrabiają lekcje, oglądają telewizję i biorą udział w różnych formach zajęć pozalekcyjnych.
W internacie organizowane są dyskoteki, zabawy andrzejkowe i karnawałowe, ale najbardziej uroczyście obchodzone są Wigilie.
Pierwsza wspólna wieczerza
wigilijna wszystkich wychowanków
Internatu odbyła się we wtorek 21
grudnia 1999 roku. Głównym celem
całego przedsięwzięcia było zaznajomienie z tradycją, pokazanie i wyjaśnienie dawnych zwyczajów, zachęcenie do kultywowania obrzędów bożonarodzeniowych w domach rodzinnych.
Włączenie do pracy nad projektem
wszystkich mieszkańców Internatu było
pretekstem do wyzwolenia w nich aktywności i pomysłowości oraz przekonanie wszystkich uczestników, że współpraca
przynosi większe efekty niż nieskoordynowane działania jednostek. W ciągu dwóch
miesięcy wychowankowie pod czujnym, ale życzliwym okiem wychowawców przygotowali i rozdali zaproszenia, wykonali prace konkursowe (szopki bożenarodzenio-
28
we, stroiki świąteczne i ozdoby choinkowe itp.) oraz upominki dla zaproszonych gości, dekorowali świetlicę i nakryli stoły. W przygotowaniu wigilijnych potraw oprócz
pracowników kuchni, wychowawców brali udział również podopieczni Internatu.
Podczas wieczerzy uczniowie wystawili jasełka, podzielili się życzeniami i opłatkiem
- symbolem chleba i wzajemnego przebaczenia, wspólnie śpiewali najpiękniejsze
kolędy.
Ta pierwsza wspólna wieczerza tak wszystkim przypadła do gustu, że już co
roku w odświętnie udekorowanej dużej świetlicy Internatu, przy stołach pełnych wigilijnych potraw, zbierają się wszystkie grupy wychowawcze z opiekunami, delegacje
klasowe z wychowawcami, pracownicy administracji i coraz liczniejsze grono zaproszonych gości oczarowanych niepowtarzalną atmosferą naszych wspólnych Wigilii.
Wychowawcy internatu:

Barbara Ambrożewicz

Katarzyna Balcewicz

Władysława Baranowska

Marianna Biłas

Barbara Bosińska

Elżbieta Bylińska

Jolanta Chodubska-Szewczyk

Alicja Daszczyńska

Katarzyna Dzitowska

Mirosława Dżurko

Irena Galińska

Stanisława Gawlicka

Danuta Górniak

Leokadia Górczyńska

Wiesława Gubin

Iwona Gut

Helena Jabłońska

Teresa Jaśko

Alina Kacperska

Zofia Kasprowicz

Agnieszka Klimaszewska

Ewa Kołomańska

Janina Komarzewska

Danuta Komarzewska

Alina Kondzior

Anna Kołowerzo

Elżbieta Krasnoborska

Czesława Krynke

Irena Krywda-Macicka

Henryka Krzywińska

Danuta Kucharska

Krystyna Lisowska

Beata Miazga

Wanda Miklusz

Krystyna Mrozik
29




















Teresa Murawska
Iwona Naruszko
Anna Palmowska
Katarzyna Pachałko
Iwona Perstynak
Agnieszka Pissarek
Stanisława Piotrowska
Teresa Płatosz
Ewa Romacka
Halina Rusak
Danuta Skronot
Bolesława Stępniak
Barbara Szyszko
Grażyna Śledź
Alicja Świderska
Irena Twardowska
Bożena Wasilewska
Krystyna Wasilewska
Dariusz Wilczyński
Alicja Wróblewska
WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA
Powołany we wrześniu 2007 roku Zespół Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka przeprowadza zajęcia mające na celu pobudzanie ruchowego, poznawczego, emocjonalnego i społecznego rozwoju dzieci w oparciu o zalecenia opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka paradni psychologicznopedagogicznych.
Nauczyciele pracujący w ramach WWRD zapoznają się z sytuacją dziecka i
jego rodziny oraz projektują pomoc adekwatną do indywidualnych potrzeb. Podejmują systematyczne i kompleksowe działania na rzecz rozwoju motorycznego, stymulacji sensorycznej, rozwoju mowy i języka, orientacji i poruszania się w przestrzeni,
usprawniania widzenia, słuchu, umiejętności samoobsługi i funkcjonowania w środowisku.
Zespół WWRD w oparciu o przygotowany na podstawie diagnozy indywidualny program pracy rewalidacyjnej realizuje zajęcia we współpracy z innymi specjalistami w przypadku każdego skierowanego na wczesne wspomaganie dziecka do
momentu podjęcia przez nie nauki w szkole.
Dzięki bogatej bazie Ośrodka, nauczyciele WWRD korzystają z nowoczesnych pomocy terapeutycznych, dydaktycznych i rehabilitacyjnych. W zależności od
zdiagnozowanych problemów rozwojowych zajęcia terapeutyczne odbywają się w
następujących pracowniach: logopedycznej, integracji sensorycznej, Montessori, Sali
Doświadczania Świata i EEG Biofeedback. Dzieci z niepełnosprawnością ruchową
mają ponadto możliwość skorzystania z rehabilitacji ruchowej.
Specjaliści tworzący Zespół WWRD systematycznie udzielają wskazówek
rodzicom, jak pracować z dzieckiem w domu rodzinnym, dokumentują własną pracę
diagnostyczno-terapeutyczną z dzieckiem i rodziną oraz podnoszą kwalifikacje i do-
30
skonalą warsztat pracy, żeby udzielana w Ośrodku pomoc wykonana została fachowo
i rzetelnie.
ZAJĘCIA POZALEKCYJNE
Dzięki funduszom pozyskanym z Unii Europejskiej rozbudowano i poprawiono bazę lokalową Ośrodka oraz zakupiono bardzo dużo sprzętu i pomocy edukacyjnych, wykorzystywanych podczas terapii indywidualnej i grupowej w utworzonych po przystąpieniu Polski do UE lub doposażonych już istniejących gabinetach,
salach i pracowniach szkolnych oraz na zajęciach kół zainteresowań.
Wsparcie finansowe ze środków unijnych umożliwiło znaczne poszerzenie
oferty zajęć rehabilitacyjnych, rewalidacyjnych, terapeutycznych, edukacyjnych i
opiekuńczych odbywających się na terenie Ośrodka, które służą wspieraniu rozwoju
oraz rozbudzaniu i rozwijanie zainteresowań uczniów. Oto przegląd ważniejszych z
nich.
TERAPIA LOGOPEDECZNA
Na całokształt rozwoju dziecka i jego powodzenia szkolne w dużej 39 mierze wpływa mowa. Jest ona atutem w nawiązywaniu kontaktów społecznych, daje
możliwości precyzyjnej komunikacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji,
pozwala na wyrażanie własnych sądów, uczuć i upodobań.
Zaburzenia i wady wymowy w znacznym stopniu utrudniają osiąganie sukcesów w szkole. Pod koniec wieku przedszkolnego od dziecka oczekuje się poprawnego wymawiania wszystkich dźwięków, swobody w posługiwaniu się mową. Często
jednak u dzieci w tym okresie występują zaburzenia mowy, toteż powinno się możliwie wcześnie rozpocząć świadome jej usprawnianie oraz korygowanie wszelkich zaburzeń. Wczesne stosowanie ćwiczeń i zabaw wprowadzających do czytania, pobudzających rozwój języka służy przede wszystkim podnoszeniu sprawności rozumienia
języka mówionego poprzez słuchanie. Prowadzenie zabaw połączonych z czytaniem
stymuluje i motywuje wiele dzieci do mówienia. Większa systematyczność wczesnej
prezentacji słowa pisanego, w porównaniu ze zmienną formą wzorca mówionego,
odbieranego przez wzrok i słuch, nie tylko umożliwia dokładniejszą precyzję lecz
prowadzi także do lepszej artykulacji mowy. Systematyczne posługiwanie się zdaniami pisanymi wywiera korzystny wpływ na przyswojenie przez dziecko struktur
zdaniowych. Przy wprowadzeniu nowych wyrazów dziecko powinno mieć okazję do
31
poznania ich desygnatów (dotyczy to zarówno przedmiotów, jak i obrazków). Przedmiot i jego nazwa będzie znacznie bardziej zrozumiała, łatwiej zapamiętywana, jeśli
dziecko będzie mogło go dotknąć.
Rehabilitacja mowy osób niepełnosprawnych intelektualnie jest równie trudna co konieczna, ponieważ stopień rozwoju mowy decyduje o samowystarczalności
tych osób. Prawidłowa mowa pomaga w porozumiewaniu się, zaspokajaniu potrzeb
fizycznych i duchowych, w przystosowaniu się do życia i pracy w społeczeństwie.
We wrześniu 1979 r. w Ośrodku podjął pracę pierwszy wykwalifikowany
logopeda pani Stefania Chludzińska. Wcześniej zajęcia ortofoniczne prowadził Władysław Zbrzeźniak.
Logopedii pracujący w Ośrodku:

Stefania Chludzińska

Karina Boruczkowska

Iwona Gij

Iwona Łosińska
METODA SNOEZELEN
Metoda Snoezelen czyli terapia w Sali Doświadczania Świata jest elementem
kompleksowej metody usprawniania dzieci i młodzieży w specjalnie wyodrębnionym
pomieszczeniu wyposażonym w różnorodne urządzenia stymulujące rozwój zmysłów.
Dla dzieci ze znaczną i głęboką niepełnosprawnością intelektualną proces
uczenia się oraz nabywania wszelkich umiejętności jest trudny, a podstawą ich rozwoju jest usprawnianie pracy systemów sensorycznych oraz procesów układu nerwowego. Dlatego istotny jest stały dopływ do układu nerwowego bodźców zmysłowych.
To dzięki stymulacji wielozmysłowej mózg, otrzymuje informacje ze wszystkich
zmysłów, dokonuje ich rozpoznania, segregowania i interpretacji. Jednocześnie integruje je z wcześniejszymi doświadczeniami.
Osoby niepełnosprawne często doświadczają braku możliwości odbierania
bodźców. Ogranicza to ich motywację do podejmowania jakichkolwiek działań oraz
wiedzę o sobie i otaczającym świecie. Terapia Snoezelen umożliwia jednoczesne pobudzenie wszystkich zmysłów i znalezienie nowej drogi dotarcia do dziecka, którego
głęboka niepełnosprawność umysłowa czy zaburzenia psychiki nie pozwalają na nawiązywanie prawidłowej komunikacji i znacznie uniemożliwiają podjęcie jakiejkolwiek aktywności. Osoba podana terapii posiada wolność wyboru tych bodźców, które
dla niej są najprzyjemniejsze, na których chce się koncentrować i którymi pragnie się
32
zajmować. Pobyt w Sali pozwala na chłonięcie, badanie i kontrolowane szerokiego
zakresu bodźców zmysłowych w przystępnym otoczeniu. Zwiększa poczucie zaufania
i odprężenie, dając możliwość cieszenia się doznaniami zmysłowymi. W bezpiecznym, wygodnym otoczeniu podstawowe zmysły są pobudzane muzyką, efektami
świetlnymi i łagodnymi wibracjami. Terapia w Sali Doświadczania Świata zapewnia
komfort psychofizyczny i bezpieczeństwo, zachęca do nawiązywania kontaktu i
współdziałania z druga osobą, motywuje do komunikowania się w możliwy dla
dziecka sposób, pobudza do aktywności psychoruchowej, pomaga w nabywaniu
orientacji w schemacie własnego ciała i przestrzeni, ułatwia pokonywanie lęku, wywołuje radość i zadowolenie.
Odbiorcami tego typu terapii są uczniowie z różnego rodzaju niepełnosprawnościami i deficytami: z upośledzeniem umysłowym, mózgowym porażeniem
dziecięcym, autyzmem, zespołem Downa oraz zaburzeniami mowy na tle nerwicowym.
W naszej placówce uczniowie mogą w pełni korzystać z doskonale wyposażonej Sali od początku 2008 roku. Pierwszym i jedynym terapeutą metody Snoezelen
w Ośrodku jest Danuta Bobińska.
METODA MONTESSORI
Pedagogika Montessori akceptuje dziecko takim jakie ono jest, obdarza je
szacunkiem i miłością. Dziecko jest zawsze w centrum i rozwija się według własnego
planu i rytmu oraz własnych możliwości psychofizycznych.
Podstawą metody Montessori jest nauczanie wielozmysłowe przy pomocy
bogatego w barwy i kształty materiału rozwojowego, który dzięki swoim właściwościom pobudza rozwój dzieci. W pracowni oferuje się dzieciom zrozumiałe, logiczne,
przemyślane i konsekwentne modele zachowań, począwszy od nauczania wiązania
sznurowadeł aż do stosowania wzorów trygonometrycznych.
Materiały dla dzieci zawierają w sobie kontrolę błędów i podzielone są na
kilka działów, które odpowiadają pojawiającym się w tym wieku ,, wrażliwym fazom” (czas, gdy umysł dziecka jest bardziej chłonny). W pracowni znajdują się następujące działy (grupy materiałów): ,,Praktyczne ćwiczenia dnia codziennego”,
,,Kształcenie zmysłów”, ,,Edukacja językowa”, ,,Edukacja matematyczna” i
,,Wychowanie kosmiczne”.
Pracując z dziećmi unikamy: stopni, podkreślania porażki, współzawodnictwa, ćwiczeń ograniczających wolność dzieci, jak również dominacji nauczyciela.
33
Kładziemy szczególny nacisk na: pozytywne nauczanie, rozwijanie własnych zainteresowań dzieci, samodzielność podejmowania decyzji, koncentrację oraz dbałość o
porządek i estetykę.
Dzięki pedagogice M. Montessori uczniowie osiągają samodzielność i wiarę we własne siły, uczą się chętnie i szybko, a także wyrabiają w sobie poszanowanie dla drugiej osoby i jej pracy.
Metoda przeznaczona jest dla dzieci zdolnych (edukacja językowa, matematyczna, wychowanie kosmiczne), jak i dla dzieci z trudnościami w nauce. Z pracowni
korzystają wszyscy chętni nauczyciele wraz ze swoimi podopiecznymi. Opiekunką
pracowni i pierwszą terapeutką metody Montessori w Ośrodku jest Tatiana Rządowska.
INTEGRACJA SENSORYCZNA
Integracja sensoryczna oznacza scalenie wszystkich wrażeń zmysłowych w
procesie percepcji (spostrzegania) czyli odbiór bodźców pochodzących ze środowiska, jak również z własnego ciała, ich przewodzenie do mózgu oraz przetwarzanie.
Bodźce odbierane są przez siedem układów zmysłowych i przewodzone do mózgu, w
którym zachodzi przetwarzanie informacji. Układ nerwowy człowieka odbiera i rejestruje bodźce płynące ze zmysłów: dotyku skóry, określanego jako zmysł czucia powierzchniowego, związanego z odbieraniem bodźców dotykowych; równowagi zlokalizowanego w błędniku ucha wewnętrznego, określanego też jako układ przedsionkowy; czucia i ułożenia mięśni, ścięgien oraz stawów, określanego również jako
zmysł czucia głębokiego lub układ proprioceptywny; smaku, którego receptorami są
brodawki smakowe leżące na języku, zwany także czuciem smaku; wzroku; słuchu
zlokalizowanego w ślimaku ucha wewnętrznego; węchu zlokalizowanego w nosie,
zwanego również zmysłem powonienia.
Integracja sensoryczna nie tylko umożliwia nam odpowiednie zareagowanie
na odbierane wrażenia sensoryczne, ale również kieruje naszymi reakcjami na otoczenie. Na przykład, planowanie ruchu (praksja) jest ważną umiejętnością, która zależy od efektywnego procesu integracji sensorycznej. W proces planowania ruchu
wchodzą: pomysł/wyobrażenie tego, co chce się zrobić, zaplanowanie ruchu/aktywności oraz wykonanie ruchu/aktywności. Planowanie nowych aktywności
jest możliwe dzięki zdobytym wcześniej doświadczeniom oraz towarzyszącym im
wrażeniom sensorycznym. Wrażenia dotykowe, przedsionkowe oraz proprioceptywne
są szczególnie ważne w dostarczaniu informacji dotyczących ruchów ciała i tego, w
34
jaki sposób mogą być one wykorzystane do oddziaływania na otoczenie. Przy prawidłowym planowaniu ruchu jesteśmy w stanie poradzić sobie z nowym zadaniem organizując nową aktywność, np. dziecko potrafi wejść i zejść z nowego typu rowerka
bez pomocy i podpowiedzi. Planowanie ruchu wymaga świadomej koncentracji na
zadaniu wykorzystując jednocześnie zgromadzone wcześniej bez świadomości wrażenia sensoryczne.
Dla dziecka terapia jest zabawą, ale jest to jednocześnie ciężka praca. Tworzenie atmosfery zabawy służy zwiększeniu zaangażowania dziecka, pobudzeniu aktywności tak, by robiło szybsze postępy.
Jako pierwsza terapię sensoryczną o Ośrodku poprowadziła Magdalena Perfikowska/Radziwoniuk. W 2012 roku dodatkowe uprawnienia do diagnozowania i
prowadzenia terapii SI zdobyła Iwona Łosińska.
EEG BIOFEEDBACK
EEG Biofeedback (biologiczne sprzężenie zwrotne) jest metodą terapii opartą na technice komputerowej, za pomocą której można nauczyć się regulować pracę
własnego mózgu i ciała. Celem treningów jest wytwarzanie i wykorzystywanie optymalnych zakresów fal mózgowych.
W terapii EEG Biofeedback stosuje się z elektroencefalograf i komputerową
analizę fal mózgowych, których zakresy terapeuta wzmacnia lub hamuje podczas
treningu. Sygnały bioelektryczne odbierane za pomocą elektrod umieszczonych w
ściśle wyznaczonych punktach na skórze głowy wysyłane są do głowicy EEG, skąd
po wzmocnieniu przechodzą do komputera, gdzie ulegają obróbce za pomocą specjalnego oprogramowania i wysyłane są do pacjenta w postaci prostej gry komputerowej
oraz sygnałów dźwiękowych.
Skuteczność terapii EEG Biofeedback potwierdzono między innymi u osób:
ze specyficznymi zaburzeniami uczenia się (dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia itd.), z
zaburzeniami funkcji poznawczych, nadpobudliwych psychoruchowo, o zmiennym
nastroju, z zaburzeniami snu, lękowych, z zaburzeniami uwagi, niepełnosprawnych
intelektualnie, z mózgowym porażeniem dziecięcym, autystycznych i chorych na padaczkę.
EEG Biofeedback ma również zastosowanie w optymalizacji funkcjonowania mózgu u osób zdrowych jako forma wspomagania walki ze stresem i podnoszenia
wydajności pracy umysłowej.
W Ośrodku prowadzimy terapię tą metodą od 2007 roku. Na treningi uczęszczają uczniowie ze wszystkich szkół Ośrodka wskazani do terapii w orzeczeniach
35
Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oraz wytypowani przez wychowawców klas.
Nasza placówka zatrudnia trzech terapeutów: Anna Krupa po szkoleniu I stopnia,
Iwona Gij po II stopniach szkolenia i Małgorzata Piskorz po III stopniach szkolenia.
KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA
Kinezjologia Edukacyjna wykorzystuje proste ćwiczenia fizyczne opracowane w taki sposób, aby zintegrować pracę ciała i umysłu. Gimnastyka Mózgu jest jednym ze sposobów na obniżenie poziomu stresu w procesie uczenia się.
Ćwiczenia podzielone są na grupy:

ćwiczenia na przekroczenie linii środkowej’

ćwiczenia wydłużające’

ćwiczenia energetyzujące i pogłębiające postawę.
Udział w zajęciach prowadzonych tą metodą daje możliwości łatwiejszego
uczenia się przez:

wzrost rozumienia,

poprawienie zdolności organizacyjnych,

usprawniają percepcję wzrokowo ruchową i słuchowo ruchową,

poprawienie pamięci długo i krótkoterminowej,

wzmocnienie koordynacji i współpracy półkul mózgowych,

ułatwiają rozwój abstrakcyjnego myślenia,

wspomagają pozytywne nastawienie i równowagę emocjonalną.
Ćwiczenia usprawniają zdolności matematyczne, pamięć, słuch, koordynację
„oczy-uszy-ręce”, mowę, kontrolę ułożenia ciała w przestrzeni, skupienie i koncentrację uwagi, koordynację słuchowo-wzrokową i myślenie abstrakcyjne.
Nauczyciele po szkoleniu z zakresu kinezjologii:

Beata Czarnecka

Izabela Jachimiak

Małgorzata Piskorz
METODA KNILLÓW
Jest to trening zaznajamiający
dziecko z własnym schematem ciała, rozwijający kontakt społeczny, ruch, świadomość
ciała oraz jego możliwości sprawcze
(umiejętność kontroli ruchów), różne formy
zabawy z partnerem. Programy mogą być
stosowane przez każdą osobę, która ma
regularny kontakt z dzieckiem. Można je wykonywać codziennie i jeśli to możliwe o tej
samej porze dnia.
Programy Aktywności mają zastosowanie w:

przywracaniu doznań zmysłowych ćwiczonych w życiu płodowym,
służących poznaniu własnego ciała i umożliwiających kontakt z otoczeniem;

pobudzaniu dzieci głębiej upośledzonych do aktywności i współdziałania;
36

aktywizowaniu dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym;

diagnozowaniu i usprawnianiu w terapii dzieci nieharmonijnie rozwijających się oraz z trudnościami w nauce;

porządkowaniu zachowania dzieci niedostosowanych społecznie.
Wśród nauczycieli Ośrodka przeszkolenie w tym zakresie przeszła Katarzyna Pachałko.
RUCH ROZWIJAJĄCY WERONIKI SHERBORNE
Nazwa metody Ruch Rozwijający wyraża główną ideę metody tj. posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i
terapii zaburzeń tego rozwoju. System ćwiczeń w tej metodzie wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka, zaspokajanych w kontakcie z dorosłymi tj. z tzw. baraszkowania.
Korzyści płynące ze stosowania metody W. Sherborne:

daje pozytywne odczucie w kontakcie z innym człowiekiem,

wyzwala swobodę zachowań i naturalność,

daje okazję do rozładowania energii,

jest próbą pokonania własnych zahamowań wynikających z
uprzednich doświadczeń,

daje radość,

wyzwala zaangażowanie,

daje możliwość zaspokojenia własnych potrzeb,

daje pewność siebie,

daje możliwość poczucia się w innej roli niż na co dzień,

zbliża do siebie uczestników zajęć,

daje radość z działania w grupie i przyjemność dawania innym radości,

daje okazję do wspomnień, przypomnienia sobie zdarzeń z dzieciństwa,

daje okazję do bliskiego kontaktu fizycznego bez uruchamiania
sfery seksualnej,

daje poczucie partnerstwa,

umożliwia odczuwanie przyjemnych doznań płynących z własnego
ciała,

nie jest ograniczona wiekiem uczestników.
Przeszkoleni nauczyciele:

Beata Czarnecka

Izabela Jachimiak

Anna Palmowska

Andrzej Raczkowski
KOREKCJA WAD POSTAWY
Głównym założeniem korekcji wad postawy jest kształtowanie nawyku prawidłowej postawy ciała. W metodzie tej stawiamy na zmianę nawyków dnia codziennego. Uczymy dziecko poprawnie siedzieć, stać i chodzić tak, aby używało ciała bez
37
utrwalania nieprawidłowych napięć. Metoda ta polega na prowadzeniu specjalnie
dobranych - dostosowanych do typu wady, psychofizycznego i motorycznego rozwoju, wydolności organizmu dziecka - ćwiczeń korekcyjnych. Dokładna analiza funkcjonalna w połączeniu z bogatym warsztatem zasad i technik pozwala na zastosowanie indywidualnej terapii dostosowanej ściśle do potrzeb dziecka.
Cele ogólne:

Zapobieganie wadom postawy ciała u dzieci.

Korygowanie zaburzeń postawy ciała.

Przeciwdziałanie utrwalaniu i pogłębianiu się wad postawy.

Wygaszenie istniejącego nawyku i wytworzenie nawyku prawidłowego.

Poprawianie zaburzeń w rozwoju motoryczności, podniesienie
ogólnej sprawności i wydolności organizmu dziecka- poprzez ćwiczenia
kształtujące, oddechowe, zabawy i gry ruchowe z elementami ćwiczeń korekcyjnych dla danej wady.
Od października 2012r. prowadzona jest w naszym Ośrodku również profesjonalna rehabilitacja medyczna. Fizjoterapeuta prowadzi ćwiczenia indywidualne z
każdym dzieckiem, które ma zalecenia lekarskie do takiej terapii. W zależności od
potrzeb i możliwości danego dziecka prowadzone są ćwiczenia normalizujące napięcie mięśniowe, rozluźniające lub wzmacniające wybrane grupy mięśniowe, ćwiczenia
korekcyjne w wadach postawy ciała, a także ćwiczenia bierne u osób z mózgowym
porażeniem czterokończynowym. Wszystkie te ćwiczenia mają na celu zahamowanie
nieprawidłowych kompensacji i przywrócenie możliwej do osiągnięcia sprawności
fizycznej.
BIBLIOTERAPIA
Biblioterapia to metoda wykorzystująca utwór literacki do pomagania osobom stojącym w obliczu poważnych problemów. Od zwykłego czytelnictwa różni się
bardziej systematycznym i zorganizowanym planem spotkań z lekturą. Biblioterapia
kliniczna jest częścią klasycznej psychoterapii i polega odbudowie równowagi psychicznej poprzez lekturę, natomiast biblioterapia rozwojowa (społeczna lub wychowawcza) od bardzo dawna stosowana była intuicyjnie przez bibliotekarzy i pedagogów jako pomoc w zakresie kształtowania postaw oraz akceptacji siebie i własnych
przeżyć w trudnych sytuacjach. W pedagogice specjalnej istotnym aspektem bibliote-
38
rapii jest stymulacja w zakresie rozwoju wiedzy, języka i myślenia, rozumienia pojęć
moralnych oraz rozwoju uczuć.
Biblioterapia polega na odpowiednim doborze książki do celów terapeutycznych, umiejętnym poprowadzeniu wspólnego czytania oraz dyskusji uczestników i
empatycznego prowadzącego nad problemami zawartymi w tekście. Zamiast analizować poszczególne wątki w biblioterapii książkę traktuje się jak nauczycielkę życia,
z której można czerpać wiedzę o wyrażaniu samych siebie w sprawach głęboko poruszających. Daleki od dydaktyzmu kontakt z dziełem literackim na zajęciach biblioterapeutycznych umożliwia dzielenie się najgłębszymi przeżyciami i trudnymi emocjami z niewielką grupą rówieśników, którzy identyfikują się z przeżyciami bohaterów literackich i którzy poruszeni ich losem otrzymują pełniejszy wgląd w siebie samych. Niektóre kierunki biblioterapii nastawione są także na tworzenie „własnej”
literatury, co rozładowuje napięcie, rozwija wyobraźnię i kreatywność oraz podnosi
samoocenę oraz prestiż w otoczeniu.
Fakt, że osoby uczestniczące w programach biblioterapeutycznych, po ich
zakończeniu dobrowolnie sięgają po książki, aktywizują się i rozwijają stanowi najlepszą rekomendację prezentowanej metody w świecie zdominowanym przez media i
„pseudokontakty” utrzymywane za pośrednictwem komputera.
DOGOTERAPIA
Terapia z udziałem psa (kynoterapia lub dogoterapia) to metoda wzmacniająca efektywność rehabilitacji, w której motywatorem jest odpowiednio wyselekcjonowany i wyszkolony pies, prowadzony przez wykwalifikowanego terapeutę. Nie ma
rasy psów szczególnie nadającej się do terapii. O przydatności decydują zawsze cechy
osobnicze oraz umiejętności przewodnika. Rasami psów, których spolegliwość i łatwość szkolenia pozwalają na udział w terapii są m. in.: Golden retriever, Labrador
Retriever i Cavalier King Charles Spaniel.
Dogoterapia jest celowym zabiegiem, w którym zespół zwierzę – opiekun
stanowi integralny element programu opracowanego w celu polepszenia funkcji poznawczych człowieka. Może być stosowana w różnych miejscach, może być grupowa
lub indywidualna i może być stosowana do osób w różnym wieku. Proces ten winien
być dokumentowany i oceniany.
39
Polskie Towarzystwo Kynoterapeutyczne zaproponowało polską terminologię form
terapii:
- Spotkanie z psem (SP) – zajęcia z psem, które mają na celu stworzenie pozytywnego kontaktu pomiędzy uczestnikami i psem. W trakcie spontanicznej
zabawy (ukierunkowanej przez prowadzącego) uczestnicy przyzwyczajają
się do kontaktu z psem, głaszczą go, wydają polecenia. Zajęcia SP mają za
zadanie dostarczenie uczestnikom pozytywnego ładunku emocjonalnego, satysfakcji z obcowania z psem, przełamują lęki w kontaktach z otoczeniem,
stymulują rozwój zmysłów i postrzegania, pozwalają oderwać się od otaczającej ich rzeczywistości. W zależności od potrzeb podopiecznych i możliwości placówki mają formę spotkań indywidualnych lub pracy grupowej. Mogą
odbywać się w formie spotkań jednorazowych lub zajęć cyklicznych. Czas
trwania zwykle nie jest jednoznacznie określony. Zajęcia SP nie wymagają
prowadzenia dokumentacji.
- Edukacja z psem (EP) – zajęcia mają na celu usprawnienie sfery intelektualnej dziecka, co wymaga odpowiedniego przygotowania oraz wiedzy i
umiejętności osób prowadzących. Zajęcia zwykle odbywają się w przedszkolach i szkołach. Pies używany jako „pomoc naukowa”, motywuje do nauki i
poprzez stworzenie przyjaźniejszych warunków zwiększa możliwości przyswojenia wiedzy. Dziecko chętniej zapamiętuje treści, których bohaterem
jest jego nowy przyjaciel – pies. EP pomaga również dzieciom o obniżonej
percepcji lub niechęci (z różnych powodów) do przyswajania wiedzy i przebywania w szkole. Zajęcia prowadzone są w grupach lub indywidualnie. Mają określony scenariusz realizujący program nauczania. Wskazana jest ewaluacja i dokumentacja zajęć, szczególnie w przypadku zajęć indywidualnych.
- Terapia z psem (TP) – jest to zestaw ćwiczeń ukierunkowanych na konkretny, zaplanowany cel rehabilitacyjny, do których układana jest metodyka
w porozumieniu z rehabilitantem lub lekarzem prowadzącym. Charakteryzuje się indywidualnym podejściem do każdego uczestnika, jego możliwości i
potrzeb. TP jest w pełni dokumentowana: każdy uczestnik ma założoną kartę
informacyjną i kartę przebiegu zajęć, w której wpisujemy rodzaj prowadzonych ćwiczeń oraz ich efekty. Najkorzystniejszą formą TP są zajęcia indywidualne lub w bardzo małych grupach (zwykle nie więcej niż 3 osoby).
Dogoterapia najbardziej efektywna jest w rehabilitacji dzieci, ze względu na
„ukrycie” ćwiczeń rehabilitacyjnych w zabawie z psem. Daje również efekty w terapii
osób chorych, samotnych i starszych. Działanie w tym przypadku przede wszystkim
polega na nawiązaniu psychicznej więzi ze zwierzęciem, co przyspiesza leczenie,
ułatwia przejście choroby lub wspomaga proces rehabilitacji.
Pierwszym terapeutą tej metody w Ośrodku od marca 2014 roku jest Danuta
Bobińska z psem rasy Cavalier King Charles Spaniel o imieniu Felix.
HIPOTERAPIA
Hipoterapia stanowi jedną z metod rehabilitacji osób niepełnosprawnych, a
swoją specyfikację zawdzięcza koniowi biorącemu udział w terapii.
Głównymi odbiorcami tej formy terapii są uczniowie: upośledzeni umysłowo, z deficytami rozwojowymi, z uszkodzeniami analizatorów (wzrok, słuch), niedo-
40
stosowani społecznie, po przebytych chorobach zostawiających trwałe ślady w
sprawności fizycznej i w życiu psychicznym.
Uniwersalność metody polega na jednoczesnym oddziaływaniu
ruchowym, sensorycznym, psychicznym i społecznym. Hipoterapia
zmniejsza zaburzenia równowagi i
poprawia reakcje obronne, zwiększa
możliwości lokomocyjne i zapewnia
kontakt ze zwierzęciem i przyrodą,
stymuluje rozwój psychoruchowy
dziecka,
w
tym:
poprawia
koordynację wzrokowo ruchową, orientację przestrzenną oraz rozeznanie w schemacie własnego ciała, zwiększa możliwości koncentracji uwagi i utrzymania zorganizowanej aktywności, poprawia motywację do wykonywania ćwiczeń, rozwija samodzielność, zwiększa poczucie własnej wartości, relaksuje i osłabia reakcje nerwicowe.
Dzięki Renacie i Romanowi Stromidło, wykwalifikowanym hipnoterapeutom z przeszkolonymi końmi (najpierw Lebiodkiem, a później Susaną), nasi uczniowie mali możliwość korzystania z tej formy terapii w latach 2007-2012. Współpracę
zakończono po rozpoczęciu budowy nowych boisk szkolnych.
KOŁA ZAINTERESOWAŃ
Dla naszych uczniów najważniejsza jest akceptacja i wiara w własne możli-
41
wości dlatego w Ośrodku od zarania podejmowane były działania umożliwiające pogłębianie wiedzy o otaczającej rzeczywistości, rozbudzanie indywidualnych zainteresowań, a także rozpoznawanie i rozwijanie uzdolnień uczniów. Udział w zajęciach
kół zainteresowań umożliwia uzyskanie wiedzy o wyższym stopniu trudności niż na
lekcjach (zgodnie z poziomem ich rozwoju intelektualnego), a działania dydaktyczne
nauczyciela prowadzącego mają na celu pobudzenie samodzielności i aktywności w
zdobywaniu kolejnych umiejętności oraz zachęcanie do gromadzenia różnych doświadczeń i dzielenia się nimi z innymi, do wykorzystania ich w szkole i poza nią.
Na przestrzeni lat w Ośrodku działały najróżnorodniejsze przedmiotowe koła
zainteresowań (przyrodnicze, historyczne, matematyczne itd.) oraz muzyczne (wokalne i instrumentalne), taneczne, teatralne, sportowe, plastyczne, fotograficzne,
komputerowe, dziennikarskie i kulinarne, których uczestnicy odnosili znaczące sukcesy w lokalnych, regionalnych oraz krajowych konkursach i zawodach.
GAZETKA SZKOLNA
W 1999 roku z okazji Święta
Ośrodka ukazało się pierwsze wydanie
naszej szkolnej gazetki. W wyniku konkursu
przeprowadzonego
wśród
uczniów od następnego roku szkolnego
przybiera ona nazwę „Nasz Ekspres” i
pod tym tytułem funkcjonuje do dziś.
Wydawana jest 4 razy w roku
szkolnym (w listopadzie, grudniu, marcu i maju). „Nasz Ekspres” ukazuje się
również w formie elektronicznej. Bieżące i archiwalne numery gazetki można przeglądać na naszej stronie internetowej
(www.soswwegorzewo.pl). Oba wydania, zarówno tradycyjne jak i elektroniczne,
cieszą się zawsze dużą popularnością wśród uczniów, którzy również bardzo chętnie
uczestniczą w różnego rodzaju konkursach proponowanych w każdym numerze. Miłośnicy muzyki mogą wykazać się wiedzą w konkursie „Jak to leciało”, polegającym
na uzupełnianiu tekstu wybranej piosenki. Stałym konkursem jest również Konkurs
Motoryzacyjny, w którym zadania dotyczą między innymi przepisów ruchu drogowego oraz budowy pojazdów samochodowych. Na łamach gazetki można znaleźć relacje
z życia Ośrodka, jak również różnego rodzaju porady i horoskop. W numerach ukazu-
42
jących się przed świętami uczniowie zamieszczają pozdrowienia dla swoich kolegów
oraz pracowników naszej szkoły. Popularnością cieszy się również „Nasza Fotka”,
stała rubryka w której wybrani uczniowie prezentują siebie i swoje zainteresowania.
Od 2009 roku w Ośrodku działa Koło Dziennikarskie, które pod opieką Roberta Kuna przygotowuje i wydaje gazetkę Ośrodka.
SEKCJA OLIMPIAD SPECJALNYCH
Sekcja Olimpiad Specjalnych „Tęcza” przy SOSW w Węgorzewie została
powołana decyzją Komitetu Regionalnego Oddziału Olimpiady Specjalne Polska
Warmińsko-Mazurskie, uchwałą nr 4/2004 z dnia 09.10.2004. W skład sekcji weszło
23 zawodników - uczniów SOSW w Węgorzewie i 13 członków- nauczycieli SOSW.
Do zarządu sekcji powołano: Małgorzatę Runce (przewodnicząca), Beatę Czarnecką,
Elżbietę Krasnoborską.
Od początku działalności zawodnicy sekcji biorą udział w Regionalnych
Zawodach Olimpiad Specjalnych w następujących dyscyplinach:

tenis stołowy - Olecko

lekkoatletyka - Olsztyn

biegi przełajowe - Elbląg

Dzień Treningowy Aktywności Motorycznej – Olsztyn.
W latach 2005-2007 prowadzone były z zawodnikami sekcji regularne zajęcia sportowe z tenisa stołowego.
W roku 2006 dzięki współpracy sekcji z Mazurską Fundacją Edukacyjną
„Bonus Pastor” zostały pozyskane środki z Urzędu Miasta i Gminy w Węgorzewie z
43
przeznaczeniem na wyjazd zawodników sekcji na basen w Mikołajkach oraz zakup
sprzętu sportowego na sumę 1000 zł.
Od 2005 roku regularnie w styczniu członkowie sekcji i wolontariusze organizują dla zawodników sekcji Dzień Treningowy Programu Aktywności Motorycznej
połączony z balem karnawałowym.
Obecnie sekcja liczy 19 zawodników i 12 członków. Sekcją kieruje przewodnicząca - Joanna Perłowska, a członkiem zarządu jest Magdalena Radziwoniuk.
Ważniejsze osiągnięcia uczniów
Rok szkolny 1995/6:

I miejsce Anny Dąbrowskiej w Wojewódzkim Forum Twórczości
Artystycznej „Sprawni Inaczej”
Rok szkolny 1996/7:

II miejsce Urszuli Suchockiej w biegu na 800 m w Wojewódzkich
Igrzyskach Młodzieży w Lekkiej Atletyce „Sprawni Razem” w Suwałkach
Rok szkolny 1997/8:

II miejsce Urszuli Suchockiej i Dariusza Cizio w V Noworocznym
Biegu Przełajowym Dzieci i Młodzieży Sprawni Inaczej w Ełku
Rok szkolny 1998/9:

III miejsce Urszuli Suchockiej w Mistrzostwach Województwa w
Biegach Przełajowych „Sprawni Razem” w Węgorzewie
Rok szkolny 1999/2000:

III miejsce Krzysztofa Kleszczewskiego w zawodach strzeleckich
XVI Rajdu „Rodło”
Rok szkolny 2000/2001:

nagrody główne Małgorzaty Zapaśnik, Katarzyny Lotko i Kamila
Stefanowicza w konkursie plastycznym XX Wojewódzkiego Przeglądu
Twórczości Artystycznej Szkół i Ośrodków Specjalnych w Bartoszycach
Rok szkolny 2001/2002:

II miejsce Ośrodka w Konkursie Ortograficznym w Giżycku

II miejsce Ośrodka w Przeglądzie Dorobku Kulturalnego Szkół Powiatu Węgorzewskiego „Manewry Kulturalne 2002”
Rok szkolny 2002/2003:

I miejsce Katarzyny Lotko, II miejsce Kamila Waleczko i III miejsce Małgorzaty Zapaśnik w powiatowych eliminacjach ogólnopolskiego
konkursu rysunkowego „Zagrożenie - tego można uniknąć”

I miejsce gromady zuchowej „Wesoła Gromadka” w IV Ostródzkim
Rajdzie Ekologicznym

I miejsce Ośrodka w Przeglądzie Dorobku Kulturalnego Szkół Powiatu Węgorzewskiego „Manewry Kulturalne 2003”

III miejsce w klasyfikacji drużynowej IV Wojewódzkich Zawodów
Gimnastycznych w Szczytnie
Rok szkolny 2003/2004:

I miejsce Ośrodka w kategorii PLASTYKA, II miejsce w kategorii
TEATR i III miejsce w kategorii MUZYKA w Przeglądzie Twórczości Ar-
44
tystycznej Szkół Gimnazjalnych i Ponadgimnazjalnych Powiatu Węgorzewskiego
Rok szkolny 2004/2005:

nagrody główne Mateusza Obiedzińskiego, Dariusza Topczewskiego i Małgorzaty Zapaśnik w Wojewódzkim Konkursie Plastycznym „Moje
marzenia”

II miejsce Ośrodka w IV Wojewódzkim Konkursie Ortograficznym
„Orto-zgadula” w Giżycku
Rok szkolny 2005/2006:

II miejsce Emilii Popowskiej w kategorii gimnazja i szkoły zawodowe w II Wojewódzkim Konkursie Pięknego Czytania „Sztuka Słowa” w
Giżycku

I miejsce Ośrodka w konkursie na gaik i marzannę w kategorii stroiki w XXIX Międzynarodowym Przeglądzie Wiosennych Widowisk Obrzędowych „Święto Wiosny”

II miejsce Iwony Andruszkiewicz w III Wojewódzkim Konkursie
Plastycznym „Szkoła marzeń”

I miejsce Ośrodka w V Wojewódzkim Konkursie Ortograficznym
„Orto-zgadula” w Giżycku

II miejsce w klasyfikacji drużynowej w VI Wojewódzkich Zawodach Gimnastycznych Szkół i Ośrodków Specjalnych w Szczytnie
Rok szkolny 2006/2007:

I miejsce konkursie na ozdoby wielkanocne Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie - łabędź wykonany przez Marysię Zapaśnik

II miejsce w konkursie na gaik Szkoły Przysposabiającej do Pracy

III miejsce w klasyfikacji zespołowej i III miejsce w klasyfikacji
indywidualnej Emilii Popowskiej w Wojewódzkich Zawodach Gimnastycznych Szkół i Ośrodków Specjalnych w Szczytnie

I miejsce Małgorzaty Zapaśnik w biegu na 1500 m w VI Regionalnym Mityngu lekkoatletycznym Olimpiad Specjalnych
Rok szkolny 2007/2008;

I miejsce Marii Zapaśnik w wojewódzkim Konkursie „112 w trudnej sprawie – nie używaj przy zabawie”

II miejsce w konkursie Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie
„Na Gaik i Marzankę”

III miejsce w konkursie „Tradycje i obyczaje wielkanocne” zorganizowanym przez SOSW w Ełku

I miejsce Marcina Błaszczyka, II miejsce Artura Kościńskiego i III
miejsce Krzysztofa Tarczyńskiego w Biegach Przełajowych Szkół Gimnazjalnych i Ponadgimnazjalnych o Mistrzostwo Powiatu Węgorzewskiego
Rok szkolny 2008/9:

I miejsce reprezentacji SOSW w Węgorzewie w I Wojewódzkim
Festiwalu Talent Roku w Ełku

wyróżnienia Pawła Błaszczyka, Patrycji Chudziutko, Laury Hulaj–
Pole i Grzegorza Guta w powiatowym konkursie plastycznym na projekt
ekotorby (projekt Pawła tak spodobał się jurorom, że został wykorzystany
45
jako nadruk na prawdziwych ekotorbach, a Partycja otrzymała także specjalne wyróżnienie gazety „Węgorzewski Tydzień”)

III miejsce Laury Hulaj-Pole i Jana Walickiego w biegu na 500 m, I
miejsce Adama Celnera w biegu na 1000 m i III miejsce Pawła Błaszczyka
na 1500 m podczas IV Regionalnego Mityngu w Biegach Przełajowych
Olimpiad Specjalnych w Elblągu

II miejsce Andrzeja Świderskiego oraz III miejsca Marcina Wójtowicza i Pawła Chodziutko w VII Regionalnym Turnieju Tenisa Stołowego w
Olecku
Rok szkolny 2009/10:

I i II miejsce w konkursie „Zapobiegajmy pożarom”

III miejsce Mateusza Obiedzińskiego w wojewódzkim konkursie
„Talent Roku” w Ełku

II miejsce Alicji Herbatowicz w I Wojewódzkim Konkursie Recytatorskim „WIERSZOWISKO” w Łupkach

I miejsce Julity Kasińskiej i II miejsce Laury Hulaj-Pole V Biegach
Przełajowych Olimpiad Specjalnych w Elblągu

I miejsce Pawła Guta, Andrzeja Wójtowicza i Andrzeja Charamana,
II miejsce Pauliny Tkacz i III miejsce Andrzeja Świderskiego w VIII Regionalnym Turnieju Tenisa Stołowego w Olecku
Rok szkolny 2010/11:

I miejsce w konkursie kulinarnym „Smaki 2011 – tradycje kulinarne różnych regionów Polski”

II miejsce Roberta Chodorowskiego i Łukasza Ciszewskiego oraz
III miejsce Pauliny Tkacz, Iwony Charaman, Kingi Jabłońskiej w zawodach
tenisa stołowego o Mistrzostwo Powiatu Węgorzewskiego szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych

III miejsce na Wojewódzkim Przeglądzie Teatrów Amatorskich w
Reszlu

I miejsce w III Wojewódzkim Konkursie „Talent Roku” organizowanym przez Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Ełku

I miejsce Julity Kasińskiej i II miejsce Laury Hulaj–Pole w biegu na
500 m w VI Regionalnym Mityngu w Biegach Przełajowych Olimpiad Specjalnych

III miejsce Mateusza Józefowicza w Wojewódzkim Konkursie Recytatorskim pod hasłem „Wiersze o matce”

I miejsce Roberta Chodorowskiego, II miejsce Pauliny Tkacz i III
miejsce Macieja Zielińskiego w VIII Regionalnym Turnieju Tenisa Stołowego w Olecku
Rok szkolny 2011/12:

I miejsce w Drużynowych Mistrzostwach Szkół Podstawowych
oraz indywidualnie I miejsce Łukasza Ciszewskiego i III miejsce Macieja
Zielińskiego w Mistrzostwach Powiatu w tenisie stołowym

III miejsce grupy teatralnej „Super Mocni” w IV Integracyjnym
Przeglądzie Teatrów Amatorskich „ W krainie baśni, mitów i legend...” w
Reszlu
46

II miejsce za skecz „Zaklęci w czasie” w II Wojewódzkim Konkursie „Ruch Rzeźbi Umysł, Serce, Ciało”

I miejsce Amatorskiego Zespołu Teatralnego ,,Carpe Diem” w kategorii „Przedstawienie o charakterze ekologicznym” w Festiwalu Ekologicznym ,,Czysty powiat” w Kętrzynie

III miejsce Amatorskiego Zespołu Teatralnego ,,Carpe Diem” na
Festiwalu Teatralnym dla uczniów szkół i ośrodków specjalnych w Ełku

I miejsce Julity Kasińskej w biegu na dystansie 500 m oraz II miejsce Pawła Błaszczyka i III miejsce Grzegorza Guta na dystansie 800 m w
VII Regionalnym Mityngu w Biegach Przełajowych Olimpiad Specjalnych
w Elblągu

II miejsce Natalii Stawickiej w IX Festiwalu Ekologicznym w Kętrzynie pt. „Nie wyrzucaj - tylko wykorzystaj”

II miejsce Macieja Trawińskiego w Wojewódzkim Konkursie Recytatorskim w Ełku

II miejsce Amatorskiego Zespołu Teatralnego ,,Carpe Diem” w kategorii gimnazjum na Przeglądzie Teatralnym „Eko-Teatr” w Budrach
Rok szkolny 2012/13:

I miejsce Weroniki Rutkowskiej w międzynarodowym konkursie
plastycznym „Litwa – Polska – Rosja – sąsiedzi, partnerzy, przyjaciele”

I miejsce w biegu na 1500 m Pawła Dyjacha i II miejsce w biegu
400 m Julity Kasińskiej w VIII Regionalnym Mityngu Olimpiad Specjalnych
w Lekkiej Atletyce w Bartoszycach

I miejsca Karoliny Rutkowskiej i Macieja Zielińskiego, II miejsca
Marioli Chodorowskiej i Łukasza Ciszewskiego oraz III miejsce Jarosława
Damszela w XI Regionalnym Turnieju Tenisa Stołowego w Olecku

I miejsce w Pauliny Tkacz w IX Regionalnym Konkursie Kulinarnym „Smaki – Zdrowe Przekąski” w Olecku

I miejsce Łukasza Ciszewskiego, II miejsce Pawła Dyjacha i III
miejsce Macieja Zielińskiego w biegu na dystansie 1600 m oraz III miejsce
Jacka Smurlika w biegu na dystansie 400 m, III miejsce Julity Kasińskiej w
biegu na 800 m podczas VIII Regionalnego Mityngu w Biegach Przełajowych Olimpiad Specjalnych w Elblągu

I miejsce SOSW w Węgorzewie w kategorii sport podczas III Wojewódzkiego Konkursu „Ruch rzeźbi umysł, serce, ciało”

III miejsca Huberta Wawiórko i Mateusza Józefowicza w IV Wojewódzkim Konkursie Recytatorskim w Łupkach
Rok szkolny 2013/14:

I miejsce Weroniki Rutkowskiej i II miejsce Karoliny Śliwy w X
Wojewódzkim Konkursie Pięknego Czytania w Giżycku

I miejsce Małgorzaty Ziembal w VI Wojewódzkim Przeglądzie Piosenki w Specjalnym Ośrodku Szkolno- Wychowawczym w Olsztynie

I miejsce Klaudii Niewiadomskiej oraz II miejsca Małgorzaty
Ziembal, Karoliny Rutkowskiej i Weroniki Rutkowskiej w powiatowym
konkursie plastycznym pt. „Ekologiczne ozdoby na choinkę”
47
Rok szkolny 2014/15:

I miejsce Julity Kasińskiej na 800 m w IX Regionalnym Mityngu w
Biegach Przełajowych Olimpiad Specjalnych w Elblągu

II miejsce Macieja Zielińskiego na 1600 m w IX Regionalnym Mityngu w Biegach Przełajowych Olimpiad Specjalnych w Elblągu

III miejsce Adama Iwiczukla i Jacka Smurlika na 400 m w IX Regionalnym Mityngu w Biegach Przełajowych Olimpiad Specjalnych w Elblągu

II miejsce Kazimierz Gila w konkursie „Smaki 2015” w kategorii
Szkół Przysposabiających do Pracy

4 złote medale w Regionalnym Turnieju Ośrodków Specjalnych w
Bocce w Łupkach
WYPOCZYNEK
Przez wszystkie lata istnienia Ośrodek w ramach swoich możliwości dbał o
atrakcyjność form wypoczynku wychowanków. Organizowano liczne biwaki, kolonie
letnie i zimowe oraz wycieczki śródroczne. Nasi podopieczni zwiedzili nasz region,
tereny centralnej Polski i stolicę, tereny górskie, wyżynne i nadmorskie oraz niektóre
miasta europejskie.
W lipcu 1955 roku na prośbę Państwowego Młodzieżowego Zakładu Wychowawczego w Warszawie zorganizowano pierwszą wakacyjną wymianę młodzieży. Wychowanki węgorzewskiego zakładu obejrzały dzięki temu wyjazdowi przygotowania oraz pierwsze dni V Światowego Festiwalu Młodzieżowy i Studentów, który
odbył się w Warszawie w dniach od 31 lipca do 15 sierpnia. Festiwal miał stać się
48
dowodem wyższości komunizmu nad kapitalizmem. Do Warszawy przyjechały tysiące młodych gości z całego globu, w tym z krajów kapitalistycznych i Trzeciego Świata. Dla nich była to okazja zapoznania się z życiem za „żelazną kurtyną”, dla Polaków
okazja spotkania się z ludźmi z krajów niedostępnych dla obywateli PRL. Dla warszawiaków i wycieczkowiczów z całej Polski atrakcję stanowiły różnokolorowe stroje
egzotycznych gości i ich swobodny styl życia. Według oficjalnych danych, do Warszawy przybyło ponad 30 tysięcy uczestników z 114 krajów. Atrakcją Festiwalu był
świeżo oddany do użytku Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina oraz Stadion Dziesięciolecia. Całe miasto było udekorowane, na ścianach szczytowych zrujnowanych
domów powstały kolorowe kompozycje malarskie, rozwieszono transparenty z różnojęzycznymi hasłami. Odbywały się wystawy sztuki współczesnej, dalekiej od do niedawna obowiązującego socrealizmu. Festiwal przyczynił się w znacznym stopniu do
wydarzeń października 1956 roku.
Rok później w lipcu dziewczęta z Węgorzewa w ramach wakacyjnej wymiany przez kilka tygodni mieszkały w Państwowym Zakładzie dla Dzieci Głuchych w
Raciborzu.
W październiku 1974 roku grupa naszych wychowanek ze szkoły zawodowej wzięła udział w wycieczce „po kraju z przekroczeniem granicy PRL”. Cześć
kosztów wyjazdu pokryła Federacja SZM, resztę pieniędzy zarobiły same uczennice
podejmując przez rok wszelkie możliwe prace zarobkowe. W czasie pięciodniowej
wycieczki dziewczęta zwiedziły między innymi Muzeum Pergamońskie w Berlinie,
pałace w Poczdamie oraz palmiarnię i akwarium w Dreźnie.
Od 17 IX do 1 X 1993 klasa ogrodnicza z Zasadniczej Szkoły Zawodowej w
Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Węgorzewie odbyła praktykę zawodową w Danii. Podróż sfinansowała istniejąca przy Ośrodku Fundacja Pomocy
Wychowankom SOSW, a pobyt opłacił duński Ośrodek Szkolny PMU w Sidnal –
gospodarz praktyk. Głównym założeniem wyjazdu ośmioosobowej grupy uczennic
była nauka uprawy wierzby ekologicznej. Program wyjazdu zakładał też poznanie
duńskiej geografii, historii, kultury i rolnictwa.
We wrześniu 2006 roku odbyła się pierwsza w naszych dziejach zagraniczna
wycieczka do Rzymu. Uczniowie zwiedzili Schody Hiszpańskie, Panteon, Muzea
Watykańskie, Kaplicę Sykstyńską, Colosseum, Wzgórza Kapitolińskie, Forum Romanum. Byli także przy grobie papieża Jana Pawła II.
Zaś czterodniowy pobyt w Paryżu, w którym uczestniczyli rok później, był
dosłownie naszpikowany atrakcjami. Odwiedzili Muzeum Louvre, katedrę Notre
Dame, Dzielnicę Łacińską z jednym z najstarszych na świecie Uniwersytetów - Sor-
49
boną, Montmartre czy Pałac Sprawiedliwości. Odwiedziny w Eurodisneylandzie pozwalały skutecznie stracić poczucie czasu, a ostry przejazd kolejką był chyba straszniejszy niż pierwszy lot samolotem.
Każdy wie jak wyglądają te obiekty jednak ujrzeć je na własne oczy - to robi
ogromne wrażenie! Widok oświetlonej nocą wieży Eiffla czy wieczorny rejs po Sekwanie pozostawiają niezatarte wspomnienia. Oba wyjazdy zagraniczne były bez
wątpienia niesamowitymi przygodami życia dla każdego z uczestników.
HARCERSTWO
Pierwsze drużyny harcerskie utworzono w Ośrodku już w 1958 roku, po
reaktywowaniu Związku Harcerstwa Polskiego na ogólnopolskiej naradzie instruktorów ZHP w Łodzi w grudniu 1956 roku (w okresie stalinowskim ZHP wcielono do
ZMP i pozbawiono umundurowania oraz symboliki). Od tego momentu w Ośrodku
stale przybywało członków ZHP. W 1965 roku powstały dwie drużyny: młodszoharcerska im. Hanki Sawickiej i starszoharcerska im. Generała Karola Świerczewskiego.
Ich drużynowymi zostały Teresa Jaros i Antonika Jandulska. W tym samym roku z
działających w zakładzie drużyn utworzono IV Szczep „Nieprzetartego Szlaku”, którego szczepową została phm. Teresa Jaros, a po jej odejściu obowiązki przejęła jedna
z dotychczasowych drużynowych Antonina Jandulska (z czasem harcmistrz ZHP odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz nagrodami Kuratora i Ministra Oświaty i Wychowania).
W latach 70-tych nasz szczep skupiał 12 drużyn, wśród których istniały między innymi: pożarnicza, artystyczna, turystyczna, młodzieżowej służby ruchu, a w
latach 80-tych również żeglarska.
50
W 1975 roku harcerze naszego szczepu pod kierunkiem Bogusławy Tenderendy, Kazimiery Rybko i Ewy Romackiej urządzili w piwnicy budynku nr 3 harcówkę, w której odtąd mogły odbywać się wszystkie zbiórki, wieczornice i świeczkowiska.
Pod koniec lat osiemdziesiątych praca drużyn stale słabła, a po odejściu na
emeryturę Antoniny Jandulskej zupełnie zanikła.
Reaktywacja harcerstwa w Ośrodku nastąpiła w momencie podjęcia pracy w
Internacie wieloletniej komendantki Hufca ZHP im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Węgorzewie Danuty Komarzewskiej. Z jej inicjatywy w latach 1997-2001 w Ośrodku
działała 2 Drużyna Starszoharcerska, a od grudnia 2003 roku – 2 Gromada Zuchowa
„Krasnale Mądrale”, której drużynową od początku jest hm. Danuta Komarzewska.
Nasze drużyny wielokrotnie zdobywały tytuły „Drużyny Sztandarowej” i
„Mistrzowskiej Drużyny Zuchów”. Aktywnie uczestniczyły w akcjach i imprezach
organizowanych przez Komendę Hufca i Chorągwi, takich jak: Harcerski Start, Alerty Naczelnika ZHP, Festiwal Piosenki Harcerskiej, konkurs recytatorski „Strofy o
Ojczyźnie”, Ogólnopolski Zlot Drużyn „Nieprzetartego Szlaku”, Zlot Harcerskich
Drużyn Wodnych i Manewry Harcerskie. Na uroczyste wigilie w internacie zuchy i
harcerze co roku dostarczają Betlejemskie Światełko Pokoju.
W 1966 roku nasi harcerze pomagali przy budowie bazy obozowej w Przerwankach. W 1975 roku IV Szczep Komendy Hufca Węgorzewo był organizatorem I
Zlotu Drużyn NS na szczeblu chorągwianym. Nasze drużyny aktywnie uczestniczyły
w akcjach ochrony środowiska naturalnego oraz pomocy ofiarom kataklizmów i klęsk
żywiołowych w Polsce oraz za granicą.
WSPÓŁPRACA Z KOŚCIOŁEM
Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Węgorzewie od lat ściśle współpracuje z
Kościołem parafii Dobrego Pasterza, której proboszczem jest zaprzyjaźniony z naszą
placówką ksiądz Piotr Mazurek. W ciągu roku szkolnego organizowanych jest 5 mszy
świętych dla szkoły z okazji uroczystości szkolnych i rekolekcji. W mszach tych
uczestniczą: dyrekcja, grono pedagogiczne, pracownicy szkoły, młodzież i dzieci.
Uczniowie bardzo angażują się w oprawę muzyczną i liturgiczną mszy. W
szkole działa schola, w ramach której młodzież uczy się nowych pieśni religijnych i
doskonali już poznane. Zajęcia rozwijają zainteresowania treściami religijnymi i zapoznają z wymogami śpiewu kościelnego podczas sprawowania liturgii.
51
Na lekcjach religii uczniowie poznają podstawowe elementy wiary, przygotowują się do Pierwszej Komunii i sakramentu bierzmowania. Katechetki dbają, by
podopieczni Ośrodka wzrastali w oparciu o chrześcijański system wartości, wprowadzają ich w świat wartości moralnych i służbę drugiemu człowiekowi.
Do szczególnych tradycji Ośrodka należy organizowanie wigilii Świąt Bożego Narodzenia. Na wigilie w pięknej, odświętnej oprawie, zapraszani są: ks. proboszcz Piotr Mazurek, władze miasta, nauczyciele i uczniowie Ośrodka. Podczas wigilii wystawiane są Jasełka przygotowane przez wychowanków, śpiewane kolędy i
pastorałki. Tradycja ta wprowadza wszystkich w świąteczny nastrój.
Kilkakrotnie w naszej szkole
gościliśmy Jego Ekscelencję Księdza
Biskupa Jerzego Mazura (ostatnio 15 X
2014r.), a w kwietniu 2009 roku
odwiedził
naszą
placówkę
Jego
Ekscelencja Ksiądz Biskup Romuald
Kamiński. Szacowni goście oglądali
programy artystyczne w wykonaniu
wychowanków, spotkali się z uczniami i
pracownikami, zwiedzali Ośrodek, ze
wzruszeniem przyjmowali od dzieci
bukiety kwiatów i własnoręcznie wykonane przez dzieci prezenty.
STOWARZYSZENIE
Z inicjatywy nauczycieli przy SOSW
w Węgorzewie powstało Stowarzyszenie
Wspierania Rozwoju Dzieci i Młodzieży „Jesteś”. Organizacja został powołana do życia 4
lipca 2007 roku na zebraniu założycielskim
pracowników Ośrodka. W pierwszym składzie
Stowarzyszenia znalazło się 19 członków,
którzy spośród własnego grona wybrali
Zarząd i Komisję Rewizyjną. Do pierwszego
Zarządu weszli: Andrzej Raczkowski jako
przewodniczący, Alina Wilczyńska jako
wiceprzewodnicząca, Alina Liksza jako skarbnik oraz panie Beata Czarnecka, Anna
52
Kowalewska jako członkowie Zarządu.
Za oficjalną datę powstania organizacji przyjmuje się 13 sierpnia 2007 roku - dzień rejestracji Stowarzyszenia w Sądzie Okręgowym w Olsztynie. W 2008 roku
do Stowarzyszenia przyjęto 23 nowych członków. W 2009 roku przewodniczą Stowarzyszenia została Alina Wilczyńska.
Zgodnie z przyjętym statutem Stowarzyszenie zajmuje się:

wspieraniem rozwoju osób niepełnosprawnych oraz osób potrzebujących specjalistycznej pomocy terapeutycznej i edukacyjnej,

organizowaniem i prowadzeniem różnych form lecznictwa, rehabilitacji, edukacji, opieki i pracy osób niepełnosprawnych;

popularyzowaniem wiedzy na temat niepełnosprawności oraz zaburzeń i nieprawidłowości w rozwoju.
Od stycznia 2009 roku Stowarzyszenie jest organem prowadzącym Przedszkola Niepublicznego „Jesteś”. Poza realizacją programu wychowawczego przedszkole oferuje bogatą ofertę zajęć wspierających rozwój małego dziecka: zajęcia metodą Montessori, zajęcia języka angielskiego, zajęcia rytmiczno-ruchowe oraz opiekę
logopedyczną.
Stowarzyszenie działa na rzecz wychowanków SOSW i innych osób niepełnosprawnych poprzez przygotowanie i organizację zajęć terapeutycznych oraz imprez
sportowych, kulturalnych i integracyjnych. Środki na ten cel pozyskiwane są z funduszy PFRON, Powiatu Węgorzewskiego oraz programów pomocowych.
Od 2008 roku Ośrodek we współpracy ze Stowarzyszeniem Wspierania
Rozwoju Dzieci i Młodzieży „Jesteś” realizuje program „Nie Ja, nie Ty, po prostu
My”, adresowany do środowiska osób niepełnosprawnych z powiatu węgorzewskiego, który ma na celu:
53

integrację osób niepełnosprawnych z mieszkańcami regionu,

prezentację dorobku placówek zajmujących się opieką i edukacją
osób niepełnosprawnych,

aktywizację środowisk społecznych w kierunku poznawania ludzi z
problemami zdrowotnymi

poszerzanie wiedzy na temat niepełnosprawności i możliwości pomocy osobom niepełnosprawnym w powiecie węgorzewskim

przybliżanie niepełnosprawnym uroków ziemi warmińskomazurskiej, w tym parków krajobrazowych i zabytków kultury

współpracę lokalnych samorządów z organizacjami pożytku publicznego.
W ramach programu organizowane są spartakiady sportowo-rekreacyjne,
wycieczki edukacyjno-krajoznawcze, plenery i warsztaty malarskie, konferencje
szkoleniowo-informacyjne. Wydawane są również publikacje na temat placówek
zajmujących się pomocą środowisku osób niepełnosprawnych.
Kolejnym ważnym przedsięwzięciem w działalności Stowarzyszenia była
realizacja projektu „Kultura bliżej nas”, w ramach którego zorganizowano wycieczki
do Olsztyna i Olsztynka (30 IX 2011); Białegostoku (22 XI 2011); Warszawy (19-20
I 2012) i Suwałk (29 V 2012);
PRACOWNICY
Zdzisława i Kazimierz Sucheccy oraz Kazimiera Górniak zajmowali się
kształceniem i wychowaniem pierwszej grupy wychowanek naszego zakładu. Wraz z
nimi zatrudniono higienistkę Helenę Gruszkę, kucharkę Zofię Pawłowską i pomoc
kuchenną Zofię Pawlikowską. W miarę rozbudowy placówki zatrudniano coraz liczniejsze grono pracowników, a wśród nich od końca lat 60-tych również własnych
absolwentów.
Kadra Państwowego Zakładu Wychowawczego, 1955r.
54
Wykształcenie pracowników pedagogicznych przez wiele lat odbiegało bardzo od ideału. Nauczyciele początkowo niechętnie podnosili swoje kwalifikacje zawodowe, ponieważ wiązało się to z koniecznością rocznego wyjazdu do Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Do połowy lat 60-tych ponad 50%
procent kadry pedagogicznej stanowili absolwenci liceów pedagogicznych, w następnych latach ich odsetek zmniejszył się na rzecz absolwentów studium nauczycielskiego i dopiero w latach 80-tych procent absolwentów uczelni wyższych przekroczył
50% zatrudnionych pedagogów. Obecnie cała kadra pedagogiczna Ośrodka posiada
wyższe wykształcenie i wciąż doskonali swoje kwalifikacje.
Pierwszymi emerytami, którzy uzyskali prawa emerytalne w 1984 roku, pracując wyłącznie w naszej placówce byli: Alina Kacperska, Janina Komarzewska, Alicja Daszczyńska, Alicja Świderska i Władysław Zbrzeźniak.
Janina Komarzewska odbiera nagrodę, 1975r.
Dyrektor SP Kazimiera Świerczyńska, 1975r.
Pracownicy wyróżniający się w pracy na przestrzeni lat funkcjonowania naszej placówki otrzymali wiele nagród. Za zasługi dla szkolnictwa specjalnego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski odznaczeni zostali dyrektorzy Władysław Łukszo, Kazimierz Szczypiński, Zygmunt Manista, Jerzy Kęcki i główna księgowa Helena Karpowicz. Komendantka IV Szczepu Nieprzetartego Szlaku Antonina
Jandulska odznaczona została Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Złotym Krzyżem Zasługi odznaczono 35 osób, 2 osoby Srebrnym Krzyżem, a 4 otrzymały Brązowy Krzyż Zasługi. Odznaką Zasłużonych dla Warmii i Mazur uhonorowano 2 osoby.
Dyrektorzy SOSW w Węgorzewie:
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Tytuł, imię i nazwisko
Helena Łubińska
Kazimierz Suchecki
mgr Jerzy Lindecki
mgr Mieczysław Szwoch
Władysław Łukszo
mgr Janusz Wierbiłowicz
mgr Kazimierz Szczypiński
mgr Jerzy Kęcki
Marek Kot
mgr Aleksandra Siwołowska
mgr Andrzej Raczkowski
Okres pracy na stanowisku
15.11.1950 - 31.12.1950
31.12.1950 - 31.07.1952
1.08.1952 - 15.03.1953
15.03.1953 - 31.01.1962
1.02.1962 - 10.06.1972
1.09.1972 - 20.08.1976
21.08.1976 - 31.08.1985
1.09.1985 - 31. 08.1991
1.09.1991 - 31.08.1999
1.09.1999 - 31.12.2006
od 1.01.2007
55
Wicedyrektorzy SOSW w Węgorzewie:
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tytuł, imię i nazwisko
Maria Gilon
Mgr Janusz Wierbiłowicz
Zygmunt Manista
Marek Kot
mgr Andrzej Raczkowski
mgr Alina Wilczyńska
Okres pracy na stanowisku
1.09.1965 - 31.08.1969
1.09.1969 - 31.08.1972
1.09.1981 - 31.08.1985
1.09.1985 - 31. 08.1991
1.09.2001 - 31.08.2002
od 1.09.2002
Dyrektorzy Szkoły Podstawowej Specjalnej:
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Tytuł, imię i nazwisko
Kazimierz Suchecki
Edmund Zieliński
Kazimiera Świerczyńska
mgr Halina Bienias
Władysław Łukszo
Ryszard Kacperski
Kazimiera Świerczyńska
Maria Jusis
mgr Marek Chodubski
mgr Weronika Bortkiewicz
Okres pracy na stanowisku
1.01.1951 - 31.07.1952
1.08.1952 - 15.03.1953
1.09.1953 - 31.07.1954
1.09.1954 - 31.01.1958
1.02.1958 - 30.06.1959
1.09.1959 - 9.08.1961
1.09.1961 - 31.08.1986
1.08.1986 - 31.08.1989
1.09.1989 - 31.08.1999
1.09.1999 - 31.08.2001
Dyrektorzy Szkoły Zawodowej Specjalnej:
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Tytuł, imię i nazwisko
Ryszard Kacperski
Kazimierz Myślak
Mieczysław Szwoch
Kazimiera Świerczyńska
Helena Rutkowska
mgr inż. Bogumiła Tenderenda
mgr Aleksandra Siwołowska
mgr inż. Lucyna Patejko
56
Okres pracy na stanowisku
1.01.1953 - 1.11.1954
1.12.1954 - 31.08.1958
1.09.1958 - 31.08.1961
1.09.1961 - 31.06.1962
1.09.1962 - 31.01.1973
1.09.1973 - 26.06.1990
1.09.1990 – 31.08.1999
1.09.1999 – 31.08.2001
Kierownicy Internatu:
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Tytuł, imię i nazwisko
Krystyna Kosakowska
mgr Felicja Szwoch
Kazimierz Myślak
Maria Świerkowicz
Alina Kacperska
Ewa Romacka
Alicja Wróblewska
Helena Jabłońska
mgr Danuta Komarzewska
mgr Elżbieta Bylińska
mgr Teresa Bułakowska
Okres pracy na stanowisku
1.01.1952 - 15.03.1953
1.09.1953 - 31.12.1953
1.01.1954 - 30.06.1958
1.09.1958 - 31.01.1962
1.02.1962 - 30.06.1985
1.07.1985 - 31.07.1988
1.08.1988 – 31.07.1990
1.08.1990 – 31.08.1993
1.09.1993 - 31.08.1998
1.09.1998 – 31.08.1999
1.09.1999 – 31.08.2007
Liczba pracowników:
Rok szkolny
Pracownicy pedagogiczni
Admini-
Obsługa
stracja
Kiero-
Ogółem
wnictwo
SP
ZSZ
G
SPdP
Internat
Pedagog
Psycholog
1950/51
1
-
-
-
2
-
-
-
3
1
7
1952/53
1959/60
15
7
6
-
-
5
15
-
-
5
6
13
27
1
3
39
64
1970/71
1980/81
1985/86
8
13
15
7
9
9
-
-
brak danych
-
-
6
6
6
brak danych
18
18
5
5
5
brak danych
22
27
1990/91
1995/96
2000/01
13
20
24
11
15
22
3
-
24
25
28
1
1
1
1
½ +½
6
6
6
23
18
18
4
4
5
89
90
109
2001/02
2005/06
22
14
13
7
6
14
-
23
14
1
1
-
7
5
18
16
3
3
93
74
2006/07
2007/08
2008/09
15
16
14
7
7
5
10
10
8
2
3
5
9
10
9
1
1
1
-
4
5
6
15
15
20
3
2
2
66
69
70
2009/10
2010/11
12
13
5
4
8
8
5
4
9
10
1
1
-
4
4
18
18
2
2
64
64
2011/12
2012/13
2013/14
16
12
14
3
1
1
8
10
9
4
4
3
9
11
11
1
1
1
1
1
1
4
4
4
17
18
17
2
2
2
65
64
63
2014/15
14
2
9
3
10
1
1
4
15
2
61
57
73
80
Kalendarium dziejów SOSW w Węgorzewie:
15 XI 1950 – przyjęcie pierwszej grupy wychowanek z Państwowego Domu Dzieci w
Pasymiu
1 IX 1953 – rozpoczęcie roku szkolnego w utworzonej w sierpniu Zasadniczej Szkoły
Zawodowej
VI 1957 – zakład otrzymuje 100-hektarowe gospodarstwo rolne w Jeziorzynach
1-3 VI 1957 – udział 40 wychowanek z 5 opiekunkami w wojewódzkim zlocie wychowanków Domów Dziecka i Zakładów Wychowawczych w Bartoszycach
7 IX 1957 – pierwsze dożynki zakładowe
VI 1958 – pierwsze w historii zakładu egzaminy końcowe w klasie III ZSZ
21-23 VI 1958 – zdobycie I miejsca wśród zakładów wychowawczych na zlocie placówek wychowawczych w Bartoszycach
12 XI 1958 – udział dziewcząt ze starszych grup internatu w wieczorze towarzyskim
z zabawą taneczną w Państwowym Zakładzie Wychowawczym w Kętrzynie
V 1959 – pierwszy egzamin czeladniczy dla absolwentek ZSZ, po którym 7 uczennic
otrzymało dyplom czeladnika ze specjalnością krawiectwo damskie lekkie miarowe
XII 1959 – zakończenie zakładania centralnego ogrzewania w budynkach zakładu
11 II 1961 – przekazanie Zasadniczej Szkole Zawodowej przy PZW w Węgorzewie
samochodu ciężarowego marki Ford przez Przedsiębiorstwo Transportowe Nr 1 Handlu Wewnętrznego w Warszawie
24 IV – 6 V 1961 – praktyki słuchaczy PIPS w Warszawie
1 VI 1963 – pierwszy udział wychowanków w miejskich obchodach Dnia Dziecka
19 V 1966 – zmiana nazwy na Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
3 II 1971 – uroczyste oddanie do użytku budynku szkoły podstawowej (budynek nr
IV)
24 V 1975 – zakład jest gospodarzem II Igrzysk Sportowych Zakładów i Szkół Specjalnych województwa olsztyńskiego (w punktacji ogólnej zdobyliśmy I miejsce)
15 XI1975 – nadanie Ośrodkowi imienia Marii Konopnickiej
1 IX 1976 – utworzenie pierwszej „klasy życia”
15 I 1978 – rozstrzygnięcie konkursu na godło i hymn Ośrodka
2.11.1979 – rozpoczyna pracę pierwszy wykwalifikowany logopeda Stefania Chudzińska (wcześniej zajęcia ortofoniczne prowadził Władysław Zbrzeźniak)
15 XI 1980 – Ośrodek otrzymuje sztandar
1 VI 1986 – Ośrodek organizuje obchody Dnia Dziecka w Międzynarodowym Roku
Pokoju dla uczniów szkół specjalnych województwa suwalskiego
IX 1998 – Anna Dąbrowska zostaje 15-tą polską stypendystką międzynarodowej
Fundacji Artystów Malujących Ustami i Nogami
28 I 1988 – obchody 30-lecia IV Szczepu Nieprzetartego Szlaku
1 IX 1994 – utworzenie w internacie grupy wychowawczej dla chłopców
1 IX 1999 - rozpoczął działalność uczniowski Samorząd Ośrodka
19 XI 1999 - oddanie do użytku budynku Zasadniczej Szkoły Zawodowej (budynek
nr V)
19 XI 1999 – ukazało się pierwsze wydanie gazety szkolnej, od IX 2000 pod nazwą
„Nasza Ekspres”
21 XII 1999 – w Internacie odbyła się pierwsza uroczysta wieczerza wigilijna
58
16 XI 2001– uroczyste otwarcie sali korekcyjno-kompensacyjnej, urządzonej ze środków pozyskanych przez Uczniowski Klub Sportowy „Olimpik”
5 IV 2002 – nasz pierwszy i zwycięski udział w Przeglądzie Dorobku Kulturalnego
Szkół Ponadgimnazjalnych Powiatów Węgorzewskiego i Giżyckiego
IV 2003 - na terenie Ośrodka przeprowadzono pierwszy plebiscyt na ulubioną książkę
dzieciństwa, zorganizowany przez bibliotekę szkolną
19 III 2004 - pierwszy udział uczniów zet-ek w Zimowym Festynie Sportowym Niepełnosprawnych w Giżycku
9 X 2004 - utworzenie w Ośrodku sekcji Olimpiad Specjalnych „Tęcza”
19 XII 2005 – uruchomienie pierwszej pracowni komputerowej w ZSZ i szkolnego
Centrum Multimedialnego;
22 III 2006 – uruchomienie pracowni komputerowej w Gimnazjum
5 IV 2006 – przyjęcie Ośrodka (jako jedynej szkoły w Polsce) do udziału w programie „Schools Around The Word” firmy Suchman&Wakefield
1 IX 2006 – otwarcie Szkoły Przysposabiającej do Pracy
13 VIII 2007 – rejestracja Stowarzyszenia „Jesteś”
3 IX 2007 - podjęcie wczesnego wspomagania rozwoju w Ośrodku
20 IX 2007- pierwszy trening w gabinecie EEG Biofeedback
27 IX 2007 – pierwsze zajęcia hipoterapii z Lebiodkiem i jego opiekunami
7-11 listopada 2007 – wycieczka do Paryża sponsorowana przez firmę Cushman&Wakefield
17 XII 2007 - otwarcie gabinetu Marii Montessorii
1 IV 2008 - otwarcie Sali Stymulacji Polisensorycznej (Sali Doświadczania Świata)
11 IV 2008 - otwarcie Sali Integracji Sensorycznej
9 V 2008 - po raz pierwszy w historii naszej placówki odbył się DZIEŃ OTWARTY
30 V 2008 – organizacja konferencji w ramach projektu „Nie Ja, Nie Ty, Po Prostu
My”
24 II 2009 – zajęcie I miejsca w I Wojewódzkim Przeglądzie Szkół Specjalnych „Talent Roku”
15 I 2010 – oddanie do użytku pracowni plastycznej w budynku nr 2
30 VIII 2010 - przedstawiciele Powiatu Węgorzewskiego i Dyrektor SOSW Andrzej
Raczkowski – podpisali w Urzędzie Marszałkowskim w Olsztynie umowę na dofinansowanie projektu „Restauracja i modernizacja posesji Specjalnego Ośrodka
Szkolno–Wychowawczego w Węgorzewie”, w ramach którego zaplanowano prace
remontowe dróg wewnętrznych i parkingów na terenie placówki, stylowe ogrodzenie
wzdłuż ulicy Zamkowej oraz tereny zielone
18 IX 2010 - nasi uczniowie uczestniczyli w uroczystości otwarcia Europejskich Letnich Igrzysk Olimpiad Specjalnych w Warszawie
16 III 2011 - w Węgorzewskim Centrum Kultury po raz pierwszy odbył się Wojewódzki Konkurs „Ruch rzeźbi umysł, serce, ciało”
28 IX 2011 - odbywała się I Węgorzewska Olimpiada Lekkoatletyczna Osób Niepełnosprawnych na Stadionie Miejskim
31 III 2011 – rozszerzenie statutowych uprawnień do kształcenia, wychowania i
opieki o niesłyszących, słabosłyszących, niewidomych, słabowidzących, z niepełnosprawnością ruchową (w tym z afazją), z autyzmem (w tym z zespołem
Aspergera), a także dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami sprzężonymi
5 VI 2012 - inauguracyjne zebranie „Klubu Rodzica”
59
21 XII 2012 - po raz pierwszy odbyła się wigilia szkolna dla wszystkich uczniów
szkół Ośrodka, nauczycieli i rodziców
20 II 2013 - podpisanie umowy z firmą Przedsiębiorstwo Budowlano–Instalacyjne
„IWICZUK” z siedzibą w Węgorzewie na budowę kompleksu sportowo – rekreacyjnego w Specjalnym Ośrodku Szkolno–Wychowawczym w Węgorzewie
2 IX 2013 - rozpoczęcie zajęć dydaktyczno-wychowawczych w utworzonym przy
szkole podstawowej oddziale przedszkolnym
17 X 2013 – w ramach V Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery uczniowie Zasadniczej
Szkoły Zawodowej uczestniczyli w zajęciach praktycznych z absolwentem naszej
ZSZ, a obecnie kucharzem w Kompleksie Hotelowym LOGOS w Augustowie, Jarosławem Łapciukiem
23 X 2013 r. - w ramach kolejnej edycji programu „Nie Ja, nie Ty, po prostu My”
odbyły się warsztaty rękodzielnicze pod hasłem „Chcę i potrafię tworzyć sztukę.”
14 II 2014 – oddanie do użytku hali sportowej
30 VII 2014 - uroczyste zakończenie projektu „Budowa kompleksu sportowo - rekreacyjnego w Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym w Węgorzewie” dofinansowanego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej EISP Litwa - Polska Rosja 2007- 2013 (nowoczesna sala gimnastyczna wraz z zapleczem socjalnym, dwa
boiska sportowe, plac zabaw, ocieplenie i odnowienie budynku szkoły podstawowej i
gimnazjum, wymiana okien w internacie nr 3, remont ogrodzenia oraz muru oporowego wokół Ośrodka
26-30 I 2015 – półzimowisko dla uczniów wszystkich szkół Ośrodka
20 II 2015 – pierwszy maraton filmowy pod hasłem „Film uczy i wychowuje”
15 III 2015 – inauguracyjne spotkanie Klubu Smakoszy Książek
16 VI 2015 – medalowy debit reprezentacji Ośrodka w VI Regionalnym Turnieju
Olimpiad Specjalnych W Bocce W Łupkach - 4 złote i 3 srebrne medale
19-20 VI 2015 – wycieczka dla najlepszych uczniów do Warszawy
60
Liczba uczniów w szkołach Ośrodka:
Rok szkolny
Ogółem
Szkoła
Podstawowa
Szkoła Zawodowa
Gimnazjum
Szkoła Przysposabiająca
do Pracy
1950/51
1951/52
1952/53
1953/54
1954/55
1955/56
1957/58
1958/59
1959/60
1960/61
1961/62
1962/63
1963/64
1964/65
1965/66
1971/72
1975/76
1981/82
1985/86
1991/92
1995/96
1999/2000
2001/2002
2005/2006
2006/2007
2009/2010
2010/2011
2011/2012
2012/2013
2013/2014
2014/2015
20
94
110
125
141
144
144
161
190
178
207
202
194
203
189
240
226
217
215
201
257
241
219
142
123
99
95
98
97
96
114
20
94
69
108
111
96
99
109
128
110
135
130
121
124
108
166
139
137
132
100
113
87
82
36
35
40
41
41
47
51
70
41 (warsztaty)
17
30
48
45
52
62
68
72
72
73
79
81
74
87
80
83
101
144
145
78
36
40
19
10
8
7
11
14
9
59
70
41
26
30
34
30
23
22
7
14
14
15
13
11
8
61
Spis treści
PRUSKIE DZIEJE ZABUDOWAŃ OŚRODKA ….…………………..…….... 2
POWOJENNA HISTORIA PLACÓWKI ……………………..……………… 11
TRUDNE POCZĄTKI POLSKIEJ PAŃSTWOWOŚCI …………………..... 11
SZKOŁA ZAWODOWA ………………………………………………………. 14
POPRAWA BAZY LOKALOWEJ .............................................................. 17
CEREMONIAŁ OŚRODKA ………………………………..…………...…….. 19
BIBLIOTEKA ……………………………………………..…………………..... 20
PEDAGOG ……………………………………………………………….……. 21
PSYCHOLOG ………………………………………………………….….…... 21
ZESPOŁY EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNE …………………….….….. 22
GIMNAZJUM ………………………………………………………….……..... 24
SZKOŁA PRZYSPOSABIAJĄCA DO PRACY …………...…………....…... 26
ŚWIETLICA ………………………………………………………………….… 27
INTERNAT …………………………………………………………..……........ 27
WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA ……………..……..... 30
ZAJĘCIA POZALEKCYJNE ………………………………………….…........ 31
TERAPIA LOGOPEDECZNA …….………………………………………….. 31
METODA SNOEZELEN …………………………………………………........ 32
METODA MONTESSORI ………………………………………………..…… 33
INTEGRACJA SENSORYCZNA …………………………………….…..….. 34
EEG BIOFEEDBACK …………………………………………………………. 35
KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA …………………………..………………… 36
METODA KNILLÓW ……………………………………………………….….. 36
RUCH ROZWIJAJĄCY WERONIKI SHERBORNE ……………...…..……. 37
KOREKCJA WAD POSTAWY………………………………………...……… 37
BIBLIOTERAPIA ....................................................................................... 38
DOGOTERAPIA ........................................................................................ 39
HIPOTERAPIA ………………………………………………………………… 40
KOŁA ZAINTERESOWAŃ …………………………………………………… 41
GAZETKA SZKOLNA ................................................................................ 42
SEKCJA OLIMPIAD SPECJALNYCH ………………………………………. 43
Ważniejsze osiągnięcia uczniów …………………………........................... 44
WYPOCZYNEK ......................................................................................... 48
HARCERSTWO .………………………………………………………………. 50
WSPÓŁPRACA Z KOŚCIOŁEM ….………………………..………………… 51
STOWARZYSZENIE .…………………………………………………………. 52
PRACOWNICY ……………………………………………………………....... 54
Kalendarium dziejów SOSW w Węgorzewie ….……………………………. 58
Liczba uczniów w szkołach Ośrodka ………………………….……………... 61
62