2 - Pacjenci których leczymy obraz psychospołeczny

Pacjenci, któ
których leczymy
– obraz psychospoł
psychospołeczny (cz.1)
Skala SRUA – pomiar nasilenia objaw
ów uzależ
objawó
zależnienia od alkoholu
Barbara Bętkowska-Korpała
Zakład Psychologii Lekarskiej Katedry Psychiatrii
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków
Perspektywy Lecznictwa Odwykowego - Wrocław, 2010
Skala SRUA
Skala Rozwoju Uzależ
Uzależnienia od Alkoholu (SRUA)
– autor: Jacek Kasprzak
– skala zaadoptowana do potrzeb projektu badawczego
– noozologiczna diagnoza
diagnoza nasilenia objawó
objawów uzależ
uzależnienia
od alkoholu z klasyfikacji ICDICD-10
– zewnę
zewnętrzna ocena nasilenia na skali od 0 do 4
– rzetelność
rzetelność wewnę
wewnętrznej zgodnoś
zgodności alfa Cronbacha – 0,85
(w grupie 297 badanych)
Skala Rozwoju Uzależ
Uzależnienia od Alkoholu
KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE WG ICDICD-10
Silna potrzeba picia albo kompulsywne picie alkoholu
Upoś
Upośledzenie kontrolowania zachowań
zachowań zwią
związanych z piciem
Zespó
Zespół abstynencyjny
Zmiana tolerancji
Zawęż
enie repertuaru zachowań
Zawężenie
zachowań zwią
związanych z piciem
Picie alkoholu pomimo wiedzy o szkodliwoś
szkodliwości
NASILENIE
0
0
1
1
2
2
3
3
4
4
0
0
1
1
2
2
3
3
4
4
0
0
1
1
2
2
3
3
4
4
1
Kryteria oceny
1 - Silna potrzeba picia albo kompulsywne picie alkoholu –
„głód alkoholowy”
alkoholowy”
Opis stanu
0
Utrzymywanie abstynencji, bą
bądź sporadyczne uż
używanie alkoholu bez
towarzyszą
towarzyszącego piciu napię
napięcia.
1
Pojawia się
się napię
napięcie w sytuacjach zwią
związanych z piciem alkoholu i ochota aby
napić
napić się
się, choć
choć obecna jest jeszcze umieję
umiejętność
tność powstrzymywania.
powstrzymywania.
2
Pojawia się
się niepokó
niepokój i rozdraż
rozdrażnienie w sytuacjach zwią
związanych z alkoholem i/lub
przedł
przedłużają
ającej się
się abstynencji, oczekiwanie w napię
napięciu na okazję
okazję napicia się
się.
3
Pojawiają
Pojawiają się
się napię
napięcie i rozdraż
rozdrażnienie oraz towarzyszą
towarzyszące mu czę
częste myś
myśli o
piciu, aktywne poszukiwanie alkoholu,
alkoholu, prowokowanie okazji do picia.
4
Przez wię
większość
kszość czasu abstynencji utrzymywanie się
się napię
napięcia i rozdraż
rozdrażnienia,
towarzyszy temu natrę
natrętne myś
myślenie o piciu i/lub sny alkoholowe wraz z
doznaniami zmysł
zmysłowymi i psychofizycznymi jak po wypiciu alkoholu.
2 - Upoś
Upośledzenie kontrolowania zachowań
zachowań zwią
związanych z piciem
- „utrata kontroli”
kontroli”
Opis stanu
0
Kierowanie swoim postę
postępowaniem w kontakcie z alkoholem i osobami piją
pijącymi
1
Spontanicznie podejmowanie abstynencji,
abstynencji, ograniczanie kontaktó
kontaktów z
alkoholem (co do miejsca, osó
osób, iloś
ilości, czasu spoż
spożywania). Zachowania te
poprzedzone są
są wcześ
wcześniejszym niekontrolowanym spoż
spożyciem alkoholu
2
Pojawia się
się trudność
trudność w utrzymaniu abstynencji nawet jeś
jeśli są
są do zał
załatwienia
waż
ważne sprawy ż yciowe. Nie dotrzymywanie skł
składanych sobie i innym obietnic
powstrzymywania się
się od picia,
3
Picie alkoholu trwa kilka dni z rzę
rzędu.
du. Nawet jeś
jeśli są
są to niewielkie dawki,
trudno jest przewidzieć
przewidzieć czas rozpoczę
rozpoczęcia i zakoń
zakończenia picia oraz iloś
ilości
wypijanego alkoholu. Nie zwracanie uwagi na czas, miejsce, okoliczno
okolicznośści picia.
4
Podję
Podjęcie picia alkoholu powoduje każ
każdorazowo utratę
utratę kontroli.
kontroli. Czas picia
przedł
przedłuża się
się nawet do wielu dni lub tygodni. Osoba piją
pijąca nie zwraca uwagi na
czas, miejsce, okolicznoś
okoliczności picia alkoholu.
2
3 - Zespó
Zespół abstynencyjny spowodowany zredukowaniem
bądź przerwaniem picia oraz picie alkoholu
w celu złagodzenia lub usunię
usunięcia objawó
objawów abstynencyjnych
Opis stanu
0
Spoż
Spoż ycie alkoholu nie wywoł
wywołuje negatywnych objawó
objawów wegetatywnych i psychicznych.
1
Nastę
Następnego dnia po wypiciu ponadstandardowej dawki alkoholu (dla danej osoby)
pojawiają
pojawiają się
się objawy zł
złego samopoczucia,
samopoczucia, rozbicia (bó
(ból gł
gł owy, osł
osłabienie, suchość
suchość bł on
śluzowych, wzmoż
wzmoż ona potliwość
potliwość,, nudnoś
nudności, wymioty).
2
Nastę
Następnego dnia po wypiciu ponadstandardowej dawki alkoholu (dla danej osoby)
pojawiają
pojawiają się
się objawy zł
złego samopoczucia,
samopoczucia, rozbicia (bó
(ból gł
gł owy, osł
osłabienie, suchość
suchość bł on
śluzowych, wzmoż
wzmoż ona potliwość
potliwość,, nudnoś
nudności, wymioty) oraz wyraź
wyraźne oznaki zmian
psychicznych ( nastró
nastrój draż
drażliwy lub obniż
obniżony, lę
lęki, nadwraż
nadwrażliwość
liwość na bodź
bodź ce)
3
Dolegliwoś
Dolegliwości fizyczne i psychiczne utrzymują
utrzymują się
się przez kilka dni z rzę
rzędu. Pojawia się
się
przemoż
przemożna potrzeba użycia alkoholu w celu zł
złagodzenia objawó
objawów odstawiennych
(reintoksykacja).
reintoksykacja).
4
Każ
Każdorazowe pró
próby ograniczenia i/lub przerwania picia skutkuje pojawieniem się
się
nasilonych objawó
objawów abstynencyjnych (fizycznych i psychicznych). Mogą
Mogą pojawić
pojawić się
się
powikł
powikłania w postaci drgawek lub majaczenia.
4 - Wystę
Występowanie tolerancji, polegają
polegającej na przyjmowaniu
coraz wię
większych dawek alkoholu w celu wywoł
wywołania efektu
uzyskiwanego począ
początkowo mniejszą
mniejszą mniejszą
mniejszą dawką
dawką alkoholu
Opis stanu
0
Ilość
Ilość spoż
spoż ywanego alkoholu nie zmienia się
się, picie mieś
mieści się
się w granicach
rozsą
rozsądnego uż
używania.
1
Picie czę
częste i coraz wię
większych iloś
ilości alkoholu po to, by poczuć
poczuć jego efekt tak
samo jak dawniej.
2
Picie czę
częste duż
dużych iloś
ilości alkoholu, mimo tego pacjent uważ
uważa, że po alkoholu
moż
może dział
działać równie sprawnie jak na trzeź
trzeźwo.
3
Wypijanie mniejszych porcji alkoholu niż
niż dawniej i upijanie się
się szybciej niż
niż
inni. Alkohol zaburza wykonywanie codziennych rutynowych czynnoś
czynności.
4
Wypijanie mniejszych porcji alkoholu niż
niż dawniej i upijanie się
się nawet kilka
razy w cią
ciągu dnia.
dnia.
5 - Zawęż
enie repertuaru zachowań
Zawężenie
zachowań zwią
związanych z piciem
alkoholu oraz postę
postępują
pujące zaniedbywanie alternatywnych do
picia przyjemnoś
przyjemności, zachowań
zachowań i zainteresowań
zainteresowań; Zwię
Zwiększenie
iloś
ilości czasu potrzebnego na sprawy zwią
związane z piciem
Opis stanu
0
Używanie alkoholu włą
czone jest w bogaty repertuar zachowań
włączone
zachowań interpersonalnych
i doś
doświadczeń
wiadczeń intrapsychicznych..
intrapsychicznych..
1
Picie alkoholu w ulubionych miejscach i/lub porach. Przestrzeganie
Przestrzeganie rytuał
rytuału
swojego picia.
picia. W zdecydowanej wię
większoś
kszości przypadkó
przypadków radzenie sobie ze stresem
w naturalny sposó
sposób (np. omawianie, wysił
wysiłek fizyczny, odpoczynek, relaksacja).
2
Organizowanie łatwego dostę
dostępu do alkoholu. Wię
Większość
kszość rutynowych czynnoś
czynności
wykonywanych jest pod wpł
wpływem alkoholu.
alkoholu. Alkohol staje się
się głównym źródłem
redukowania stresu i/lub stymulowania przyjemnych doznań
doznań.
3
Coraz wię
więcej czasu poś
poświę
więcane jest na picie alkoholu i/lub na sprawy zwią
związane
z minimalizowaniem lub usuwaniem szkó
szkód spowodowanych piciem. Picie
alkoholu dezorganizuje funkcjonowanie fizyczne, psychiczne i społ
społeczne.
4
Picie alkoholu staje się
się najważ
najważniejszym sposobem radzenia sobie z trudnoś
trudnościami
życiowymi i/lub redukowania cierpienia.
3
6 - Picie alkoholu pomimo oczywistej wiedzy o jego szczegó
szczególnej
szkodliwoś
szkodliwości dla zdrowia piją
pijącego
Opis stanu
0
Pacjent nie doprowadza do takiego stęż
enia alkoholu w organizmie, któ
stężenia
które wywoł
wywołuje
objawy zatrucia.
1
Spoż
Spożywanie takich iloś
ilości alkoholu, któ
które powodują
powodują wystę
występowanie objawó
objawów zatrucia
i pomimo nieprzyjemnych doznań
doznań fizycznych, picie po raz kolejny wię
większą
kszą niż
niż
standardowej porcji alkoholu.
2
Picie alkoholu pomimo świadomoś
wiadomości dolegliwoś
dolegliwości fizycznych i psychicznych
(patrz objawy AZA) wynikają
wynikających z jego uż
używania i/lub pomimo jednoznacznych
informacji lekarza i/lub rodziny na temat przyczyny zł
złego stanu zdrowia.
3
Wystę
Występowanie jednoznacznych szkó
szkód zdrowotnych wywoł
wywołanych piciem
alkoholu.
alkoholu. Lekarz moż
może wskazywać
wskazywać konieczność
konieczność utrzymywania abstynencji jako
elementu nieodzownego w leczeniu i rehabilitacji danego schorzenia.
schorzenia.
4
Picie alkoholu pomimo wystę
występowania szkó
szkód zdrowotnych bezpoś
bezpośrednio
zagraż
zagrażają
ających życiu piją
pijącego.
cego. Cierpienie psychiczne i bó
ból fizyczny, zwią
związane ze
schorzeniem nie wzmacniają
wzmacniają motywacji do zaprzestania picia alkoholu.
Fazy rozwoju uzależ
uzależnienia
Ocena objawów według ICD-10
FAZA I – Wstępna: 3 -6 pkt
FAZA II - Zaawansowana: 7-12 pkt
FAZA III – Krytyczna: 13-18 pkt
FAZA IV – Końcowa: 19-24 pkt
4