Jak zwalczać pędraki i drutowce?

Nr 09/2009 (61)
www.wrp.pl
Doc. dr hab. Marek Mrówczyński
Inż. Henryk Wachowiak
Instytut Ochrony Roślin
– PIB w Poznaniu
Strona Wraz ze wzrostem intensyfikacji rolnictwa, uproszczeniami w uprawie, monokulturą nastąpiło ograniczenie
populacji wrogów naturalnych, co przyczyniło się do wzrostu znaczenia szkodników. Wśród wielu gatunków
agrofagów wyróżnia się grupę szkodników wielożernych, a w niej szkodniki glebowe. W Polsce występuje wiele
gatunków szkodników glebowych, najważniejsze z nich to: pędraki – larwy chrabąszczy, drutowce – larwy sprężykowatych, lenie, łokaś garbatek, oraz rolnice.
Jak zwalczać pędraki i drutowce?
U
proszczenia w agrotechnice, ugorowanie dużych powierzchni gleby oraz brak
ochrony, są podstawowymi
przyczynami liczniejszego
pojawu posiadających 3-5letni okres rozwoju pędraków
i drutowców.
Pędraki - larwy chrabąszczy, które podobnie jak drutowce odżywiają się wieloma
gatunkami roślin. Największe
straty powodują w uprawach
ziemniaków, buraków, kukurydzy, zbóż oraz warzyw. Stanowią poważne zagrożenie w
truskawkach i młodych sadach. Pędraki znajdują dobre
warunki do rozwoju na pastwiskach, łąkach i ugorach.
Cykl rozwojowy jednego pokolenia trwa w zależności od
gatunku, 3-5 lat. Larwy żyją
w glebie, odżywiają się podziemnymi częściami roślin.
Ciało mają charakterystycznie zgięte w kształcie litery U,
są grube, zazwyczaj białawe z
ciemniejszą głową.
Pędraki podgryzają korzenie, rośliny więdną, żółkną
i zasychają. Podczas masowych pojawów na polach
tworzą się tak zwane „łysiny”.
Pędraki powodują uszkodzenia roślin, które wyglądają
podobnie do uszkodzeń spowodowanych żerowaniem
drutowców, rolnic, leni i ślimaków.
Bardzo ważnym problemem jest brak opracowanych zaleceń do zwalczania szkodników glebowych. Przy braku zaleceń
chemicznego zwalczania,
a także wysokiej cenie stosowania nielicznych środków doglebowych, dużego
znaczenia nabiera wykorzystanie innych metod ograniczenia liczebności szkodników glebowych. Najważniejsza zalecana metoda do
zwalczania pędraków to
prawidłowa i pełna agrotechnika.
Zabiegi pielęgnacyjne,
takie jak podorywka, orka
czy spulchnianie gleby powodują wydobycie pędraków na powierzchnię, gdzie
giną z powodu uszkodzeń
mechanicznych, przesuszenia lub są zjadane przez
ptaki.
Ważny jest prawidłowy
płodozmian oraz szczegółowa analiza obecności
szkodników glebowych po
likwidacji plantacji wieloletnich. Tam, gdzie występują
szkodniki glebowe, należy
zaprawiać nasiona zaprawami zoocydowymi, które
ograniczają populację tych
szkodników.
Do wielożernych agrofagów glebowych należą również drutowce. Są to larwy
chrząszczy z rodziny sprężykowatych, silnie wydłużone, do 3 cm długości, pokryte mocnym chitynowym
pancerzykiem, żółto-pomarańczowej barwy, mają trzy
pary krótkich nóg i krótkie
trzy członowe czułki. Dorosłe chrząszcze długości 7-15
mm o barwie brunatno-szarej, mają ciało wydłużone o
małej głowie, bruzdkowane
pokrywy i aparat skoczny
pomiędzy śródpleczem a
przedpleczem. Żerują na
Drutowce żerują na wszystkich podziemnych częściach
roślin, uszkadzając korzenie, co może spowodować żółknięcie, zasychanie oraz obumieranie roślin. Uprawom
zbóż zagrażają już na początku rozwoju – mogą uszkadzać kiełkujące nasiona.
plantacjach zbóż, a także
motylkowatych, ziemniakach, burakach i kukurydzy.
Do najbardziej pospolitych
gatunków należą osiewnik
ciemny, osiewnik rolowiec,
osiewnik skibowiec oraz zaciosek kruszcowy.
W ostatnich latach szkodliwość drutowców znacznie wzrosła. Jest to spowodowane głównie uproszcze-
niami agrotechnicznymi, bezorkowymi systemami uprawy
oraz częstym uruchamianiem
ugorów. Na polach położonych w pobliżu zadrzewień i
krzewów oraz po łąkach lub
ugorach prowadzić dokładny
monitoring liczebności. Obserwacje należy przeprowadzić przed zasiewem roślin,
kiedy istnieje jeszcze możliwość zastosowania agrotech-
nicznych lub chemicznych
metod zwalczania.
W przypadku licznego występowania drutowców zastosować integrowane programy zwalczania. Wielokrotna uprawa mechaniczna
ogranicza liczebność populacji drutowców, ponieważ w
przesuszonej i spulchnionej
glebie giną podatne na wysychanie jaja i młodsze stadia
larwalne. Zabiegi pielęgnacyjne, takie jak podorywka,
orka czy spulchnianie powodują wydobywanie larw sprężykowatych na powierzchnię gleby, gdzie giną na skutek przesuszenia, uszkodzeń
mechanicznych lub zjedzone
przez ptaki. Ważne jest stosowanie płodozmianów, w
których sieje się rośliny nieatakowane przez drutowce
(np. groch, fasola, gorczyca,
len). Do skutecznych metod chemicznych ograniczających występowanie drutowców należy przedsiewne
zaprawianie materiału siewnego.
Cały materiał na www.wrp.pl.
wr-095/09