doc2. Materiał nauczania
download 
Reklamacja Transkrypt
2. Materiał nauczania
Dr inż. Szymon Szewrański Dydaktyka przedmiotowa "Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe" projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. MINISTERSTWO EDUKACJI i NAUKI MINISTERSTWO EDUKACJI i NAUKI 321[07]/T-4, SP-2, SP-1/MEiN/2006. MODUŁOWY PROGRAM NAUCZANIA TECHNIK ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU 321[07] Zatwierdzam Minister Edukacji i Nauki Warszawa 2006 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” Autorzy: dr inż. Władysława Maria Francuz dr inż. Barbara Zin mgr inż. Anna Kusina Recenzenci: mgr inż. Jakub Krzemkowski mgr inż. Tadeusz Popowicz Opracowanie redakcyjne: Joanna Fundowicz „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 1 Spis treści Wprowadzenie Założenia programowo-organizacyjne kształcenia I. w zawodzie 1. Opis pracy w zawodzie 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego II. Plany nauczania III. Moduły kształcenia w zawodzie 1. Obiekty architektury krajobrazu Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska Określanie stanu i zasobów środowiska Rozpoznawanie obiektów architektury krajobrazu Klasyfikowanie materiałów budowlanych i gruntów Prowadzenie prac mierniczych Posługiwanie się dokumentacją techniczną 2. Podstawy projektowania architektury krajobrazu Kształtowanie architektury krajobrazu Stosowanie technik plastycznych w projektowaniu architektury krajobrazu Sporządzanie dokumentacji inwentaryzacyjnej terenu Wykonywanie projektów architektury krajobrazu 3. Technologia produkcji i uprawy roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu Uprawianie gleby Stosowanie roślin ozdobnych w kształtowaniu krajobrazu Zwalczanie chwastów, szkodników oraz chorób roślin ozdobnych Wykonywanie dekoracji roślinnych 4. Mechanizacja prac związanych z kształtowaniem krajobrazu Eksploatowanie maszyn, instalacji i urządzeń technicznych Obsługiwanie i prowadzenie ciągnika rolniczego 5. Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni Organizowanie procesu inwestycji Wykonywanie i konserwacja elementów architektury krajobrazu Kosztorysowanie robót 6. Praktyka zawodowa Wykonywanie robót budowlanych i ogrodniczych na terenach zieleni „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 2 4 6 6 8 18 21 21 26 30 33 36 39 42 45 48 52 55 58 62 65 68 71 74 77 80 83 88 91 95 98 101 103 Wykonywanie robót konserwatorskich i pielęgnacyjnych na terenach zieleni Wykonywanie prac z zakresu produkcji roślin ozdobnych 7. Tereny zieleni w obrębie obiektów zabytkowych Określanie stanu i zasobów regionalnych dóbr kultury Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni w obrębie obiektów zabytkowych „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 3 106 109 112 115 118 Wprowadzenie Modułowy program nauczania dla zawodu Technik architektury krajobrazu 321[07] jest przeznaczony do realizacji w technikum dla młodzieży i dla dorosłych oraz w szkole policealnej, w formie stacjonarnej lub zaocznej. Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie absolwenta do skutecznego wykonywania zadań zawodowych w warunkach gospodarki rynkowej. Wymaga to dobrego przygotowania ogólnego, opanowania podstawowej wiedzy i umiejętności oraz prezentowania właściwych postaw zawodowych. Absolwent szkoły powinien charakteryzować się otwartością, komunikatywnością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego uczenia się i podnoszenia kwalifikacji, a także umiejętnością oceny własnych możliwości. Realizacja programu nauczania o modułowym układzie treści kształcenia ułatwia osiągnięcie tych zamierzeń. Kształcenie zawodowe z wykorzystaniem podejścia modułowego, poprzez powiązanie celów i materiału nauczania z procesem pracy i zadaniami zawodowymi umożliwia: - przygotowanie ucznia do wykonywania typowych zadań zawodowych na stanowiskach pracy, którym odpowiadają określone zakresy umiejętności, wiedzy i postaw zawodowych, - integrację treści nauczania z różnych dyscyplin wiedzy, - stymulowanie aktywności intelektualnej i motorycznej ucznia, pozwalającej na indywidualizację procesu nauczania. Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że: - preferowane są aktywizujące metody nauczania, które z jednej strony wyzwalają aktywność, kreatywność, zdolność do samooceny uczącego się, z drugiej zaś zmieniają rolę nauczyciela w kierunku doradcy, partnera, projektanta, organizatora i ewaluatora procesu dydaktycznego, - proces nauczania i uczenia się ukierunkowany jest na osiąganie konkretnych, wymiernych rezultatów w formie ukształtowanych umiejętności intelektualnych i praktycznych, które umożliwiają wykonywanie określonego zakresu pracy w zawodzie, - wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy i umiejętności wcześniej uzyskanych przez ucznia w toku nauki formalnej, nieformalnej oraz incydentalnej, - program nauczania posiada elastyczną strukturę, a znajdujące się w nim moduły i jednostki można aktualizować (modyfikować, uzupełniać lub wymieniać) nie burząc konstrukcji programu, po to, aby dostosowywać treści do zmieniających się potrzeb rynku pracy, rozwoju nauki i technologii oraz predyspozycji uczących się. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 4 Modułowy program nauczania dla zawodu składa się z modułów kształcenia w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych, wyodrębnionych na podstawie określonych kryteriów, umożliwiających zdobywanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności i postaw właściwych dla zawodu. W strukturze programu wyróżnia się: - założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, - plany nauczania, - programy modułów i jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych oraz wykaz literatury. Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki oraz propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia. Dydaktyczna mapa programu nauczania, zamieszczona w założeniach programowo-organizacyjnych kształcenia w zawodzie, przedstawia schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Ma ona ułatwić dyrekcji szkół i nauczycielom planowanie i organizowanie procesu dydaktycznego. W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek modułowych, który zawiera następujące elementy: - symbol cyfrowy zawodu zgodnie z obowiązującą klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, - symbol literowy, oznaczający grupę modułów: O – dla modułu ogólnozawodowego, Z – dla modułów zawodowych, S – dla modułu specjalizacyjnego. - cyfrę arabską dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnej wyodrębnionej w module jednostki modułowej. Przykładowy zapis kodowania modułu: 321[07].O1 321[07] – symbol cyfrowy zawodu: technik architektury krajobrazu O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Obiekty architektury krajobrazu, Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 321[07].O1.01 321[07] – symbol cyfrowy zawodu: technik architektury krajobrazu O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Obiekty architektury krajobrazu, 01 – pierwsza jednostka modułowa w module 01: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 5 I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 1. Opis pracy w zawodzie Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik architektury krajobrazu może podejmować pracę w: – przedsiębiorstwach prowadzących działalność w zakresie projektowania, zakładania i pielęgnowania obiektów architektury krajobrazu, – przedsiębiorstwach i instytucjach innych branż, w których znajdują się obiekty architektury krajobrazu, Absolwent może również samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Zadania zawodowe – urządzanie i pielęgnowanie terenów zieleni i zadrzewień, – projektowanie elementów architektury krajobrazu z zachowaniem wymogów estetycznych i ekologicznych, – pielęgnowanie i konserwowanie istniejących i nowo projektowanych elementów architektury krajobrazu, – prowadzenie uproszczonej rachunkowości, sporządzanie kosztorysów oraz stosowanie zasad marketingu w działalności związanej z architekturą krajobrazu. Umiejętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć: – charakteryzować prawne, ekonomiczne i społeczne aspekty kształtowania krajobrazu, – rozpoznawać kierunki historycznych i współczesnych rozwiązań w zakresie architektury krajobrazu, – wykonywać i interpretować rysunki techniczne elementów architektury krajobrazu, – posługiwać się dokumentacją techniczną, – określać właściwości materiałów budowlanych i dobierać je do projektowanych elementów, – rozpoznawać i charakteryzować podstawowe obiekty architektury krajobrazu, tereny zieleni i zadrzewienia, – klasyfikować rośliny stosowane w kształtowaniu krajobrazu ze względu na właściwości biologiczne, wymagania środowiskowe i wartości użytkowe, – określać zasady projektowania i kształtowania zadrzewień, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 6 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – oceniać walory dekoracyjne roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu, określać zasady kształtowania krajobrazu obszarów zurbanizowanych i niezurbanizowanych, wykonywać i konserwować elementy małej architektury ogrodowej z zachowaniem wymogów estetycznych i ekologicznych, projektować i wykonywać dekoracje roślinne do wystroju wnętrz, planować i wykonywać prace związane z urządzaniem, pielęgnowaniem oraz konserwacją terenów zieleni i zadrzewień, użytkować maszyny i urządzenia stosowane w urządzaniu i pielęgnowaniu terenów zieleni i zadrzewień, prowadzić i obsługiwać ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T, wykorzystywać specjalistyczne programy komputerowe, stosować rachunek ekonomiczny w działalności gospodarczej, prowadzić uproszczoną rachunkowość, rozwiązywać problemy, podejmować decyzje, komunikować się z uczestnikami procesu pracy, stosować przepisy kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy, posługiwać się wybranym językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej, prowadzić działalność gospodarczą, stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych, udzielać pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy, kierować zespołem pracowników, korzystać z różnych źródeł informacji. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 7 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego Proces kształcenia zawodowego według modułowego programu nauczania dla zawodu technik architektury krajobrazu może być realizowany w technikum dla młodzieży i dla dorosłych oraz w szkole policealnej, w formie stacjonarnej lub zaocznej. Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe, zawodowe i specjalizacyjne. Kształcenie ogólnozawodowe umożliwia uczniowi zdobycie umiejętności podstawowych w zawodzie technik architektury krajobrazu, a kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Kształcenie specjalizacyjne ma na celu dostosowanie kwalifikacji absolwenta do potrzeb lokalnego i regionalnego rynku pracy. Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Program składa się z jednego modułu ogólnozawodowego: Obiekty architektury krajobrazu, pięciu modułów zawodowych: Podstawy projektowania architektury krajobrazu, Technologia produkcji i uprawy roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu, Mechanizacja prac związanych z kształtowaniem krajobrazu, Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni, Praktyka zawodowa oraz jednego modułu specjalizacyjnego: Tereny zieleni w obrębie obiektów zabytkowych. Moduły uwzględniające zadania zawodowe są podzielone na jednostki modułowe. Każda jednostka modułowa zawiera treści stanowiące wyodrębnioną całość. Realizacja celów kształcenia poszczególnych modułów i jednostek modułowych umożliwia opanowanie umiejętności pozwalających na wykonanie określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym nabywaniu umiejętności zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń określonych w poszczególnych jednostkach modułowych. Moduł 321[07].O1 – Obiekty architektury krajobrazu składa się z sześciu jednostek modułowych wspólnych dla grupy zawodów przyporządkowanych do profilu Kształtowanie środowiska, które zamieszczone są w programach nauczania dla zawodu: technik budownictwa 311[04], technik ochrony środowiska 311[24], technik inżynierii środowiska i melioracji 311[19] i technik architektury krajobrazu 321[07]. Programy poszczególnych jednostek modułowych obejmują ogólnozawodowe treści kształcenia. W wyniku realizacji programu, uczeń powinien stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska oraz prawa budowlanego, zapobiegać zagrożeniom w środowisku pracy, udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 8 zdrowia i życia, posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekologii, ochrony środowiska i budownictwa, określać zmiany zachodzące w środowisku na skutek działalności człowieka, racjonalnie gospodarować zasobami przyrody, rozróżniać style architektoniczne budowli, klasyfikować obiekty budowlane w środowisku, rozróżniać podstawowe materiały budowlane oraz badać ich właściwości, magazynować, składować i transportować materiały oraz sprzęt budowlany, analizować wpływ inwestycji budowlanych na środowisko, posługiwać się dokumentacją techniczną, wykonywać pomiary geodezyjne w terenie. Moduł 321[07].Z1 – Podstawy projektowania architektury krajobrazu składa się z czterech jednostek modułowych stanowiących podbudowę kształcenia dla kolejnych modułów. Programy poszczególnych jednostek obejmują treści dotyczące zasad kształtowania krajobrazu, zasad sporządzania projektów architektury krajobrazu, w szczególności wykorzystania różnych technik rysunkowych: kreślarskich, malarskich komputerowych oraz zasad komponowania rysunków i przestrzeni, sporządzania inwentaryzacji terenu z uwzględnieniem wykonywania niezbędnych pomiarów geodezyjnych, zastosowania materiałów budowlanych do budowy obiektów architektury krajobrazu, wykonywania projektów terenów zieleni również z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych. Moduł 321[07].Z2 – Technologia produkcji i uprawy roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu składa się z czterech jednostek modułowych. Programy poszczególnych jednostek obejmują treści związane z produkcją i uprawą roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu, uprawą gleb, stosowaniem zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych roślin, a także wykonywaniem kompozycji roślinnych. Moduł 321[07].Z3 – Mechanizacja prac związanych z kształtowaniem krajobrazu składa się z dwóch jednostek modułowych których programy dotyczą użytkowania różnego typu maszyn oraz instalacji i urządzeń technicznych stosowanych podczas urządzania terenów zieleni oraz produkcji roślin, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Program kolejnej jednostki dotyczy stosowania przepisów o ruchu drogowym, a także nauki obsługiwania i prowadzenia ciągnika rolniczego. Moduł 321[07].Z4 – Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni składa się z trzech jednostek modułowych. Programy jednostek obejmują zagadnienia związane z organizowaniem procesu inwestycji oraz kosztorysowaniem prac związanych z urządzaniem terenów zieleni. Program modułu pozwoli na opanowanie umiejętności związanych z zabezpieczeniem terenu budowy, wykonywaniem robót ziemnych, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 9 wykonywaniem i konserwacją elementów architektury krajobrazu, uprawą i pielęgnacją drzew, krzewów, trawników, kwietników i rabat. Moduł 321[07].Z5 – Praktyka zawodowa składa się z trzech jednostek modułowych. Treści zawarte w programach jednostek umożliwiają uczniom nabycie umiejętności organizowania i wykonywania robót budowlanych, ogrodniczych i konserwatorskich na terenach zieleni oraz wykonywania prac z zakresu produkcji roślin ozdobnych. Praktyka powinna być realizowana w wybranych przedsiębiorstwach prowadzących działalność w zakresie projektowania, zakładania i pielęgnowania obiektów architektury krajobrazu, a także w szkółkach produkujących materiał roślinny do urządzania terenów zieleni lub w centrach kształcenia praktycznego. Przy wyborze miejsca odbywania praktyk należy zwrócić uwagę na odpowiednią bazę szkoleniową, przygotowanie i kwalifikacje pracowników oraz na warunki socjalne. Program modułu specjalizacyjnego 321[07].S1 – Tereny zieleni w obrębie obiektów zabytkowych, składa się z dwóch jednostek modułowych, których programy obejmują zagadnienia związane z urządzaniem terenów zieleni w obrębie istniejących obiektów zabytkowych w nawiązaniu do ich walorów historycznych oraz tradycji miejscowych. Pozwala uczniom zdobyć dodatkowe umiejętności zwiększające atrakcyjność wykonywanej pracy. W związku z dużą liczbą reliktów architektonicznych, których otoczenie wymaga rewaloryzacji, będzie rosło zapotrzebowanie rynku pracy na specjalistów w tym zakresie. W szkole policealnej na podbudowie liceum profilowanego o profilu kształtowanie środowiska, kształcenie należy rozpocząć od modułu 321[07].Z1. Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 10 Wykaz modułów i jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 321[07].O1.01 321[07].O1.02 321[07].O1.03 321[07].O1.04 321[07].O1.05 321[07].O1.06 321[07].Z1.01 321[07].Z1.02 321[07].Z1.03 321[07].Z1.04 321[07].Z2.01 321[07].Z2.02 321[07].Z2.03 321[07].Z2.04 321[07].Z3.01 321[07].Z3.02 321[07].Z4.01 321[07].Z4.02 321[07].Z4.03 321[07].Z5.01 Wykaz modułów i jednostek modułowych Moduł 321[07].O1 Obiekty architektury krajobrazu Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska Określanie stanu i zasobów środowiska Rozpoznawanie obiektów architektury krajobrazu Klasyfikowanie materiałów budowlanych i gruntów Prowadzenie prac mierniczych Posługiwanie się dokumentacją techniczną Moduł 311[07].Z1 Podstawy projektowania architektury krajobrazu Kształtowanie architektury krajobrazu Stosowanie technik plastycznych w projektowaniu architektury krajobrazu Sporządzanie dokumentacji inwentaryzacyjnej terenu Wykonywanie projektów architektury krajobrazu Moduł 311[07].Z2 Technologia produkcji i uprawy roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu Uprawianie gleby Stosowanie roślin ozdobnych w kształtowaniu krajobrazu Zwalczanie chwastów, szkodników oraz chorób roślin ozdobnych Wykonywanie dekoracji roślinnych Moduł 321[07].Z3 Mechanizacja prac związanych z kształtowaniem krajobrazu Eksploatowanie maszyn, instalacji i urządzeń technicznych Obsługiwanie i prowadzenie ciągnika rolniczego Moduł 321[07].Z4 Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni Organizowanie procesu inwestycji Wykonywanie i konserwacja elementów architektury krajobrazu Kosztorysowanie robót Moduł 321[07].Z5 Praktyka zawodowa Wykonywanie robót budowlanych i ogrodniczych na terenach zieleni „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 11 Orientacyjna liczba godzin na realizację 468 68 80 50 120 50 100 360 65 60 100 135 288 53 80 75 80 168 90 78 288 48 175 65 160 60 Wykonywanie robót konserwatorskich i pielęgnacyjnych na terenach zieleni Wykonywanie prac z zakresu produkcji roślin 321[07].Z5.03 ozdobnych Moduł 321[07].S1 Tereny zieleni w obrębie obiektów zabytkowych 321[07].S1.01 Określanie stanu i zasobów regionalnych dóbr kultury Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni w obrębie 321[07].S1.02 obiektów zabytkowych Razem: 321[07].Z5.02 50 50 48 20 28 1780 Orientacyjna liczba godzin na realizację programu dotyczy procesu kształcenia w czteroletnim technikum dla młodzieży. Na podstawie wykazu modułów oraz schematów układu jednostek modułowych w poszczególnych modułach sporządzono dydaktyczną mapę programu. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 12 Dydaktyczna mapa programu 321[07].O1 Obiekty architektury krajobrazu 321[07].O1.01 321[07].O1.02 321[07].O1.03 321[07].O1.04 321[07].O1.05 321[07].O1.06 321[07].Z1 Podstawy projektowania architektury krajobrazu 321[07].Z1.01 321[07].Z1.02 321[07].Z1.03 321[07].Z1.04 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 13 321[07].Z3 321[07].Z2 Mechanizacja prac związanych z kształtowaniem krajobrazu Technologia produkcji i uprawy roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu 321[07].Z3.01 321[07].Z2.01 321[07].Z3.02 321[07].Z2.02 321[07].Z2.03 321[07].Z2.04 321[07].Z4 Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni 321[07].Z4.01 321[07].Z4.02 321[07].Z4.03 321[07].Z5 Praktyka zawodowa 321[07].Z5.01 321[07].Z5.03 321[07].Z5.02 321[07].S1 Tereny zieleni w obrębie obiektów zabytkowych „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 14 321[07].S1.01 321[07].S1.02 Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinni posiadać przygotowanie w zakresie kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciel kierujący procesem kształcenia powinien udzielać pomocy uczniom w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań, rozwijać zainteresowanie zawodem, wskazywać na możliwości dalszego kształcenia, zdobywania nowych umiejętności zawodowych. Należy również kształtować postawy uczniów, takie jak: rzetelność i odpowiedzialność za pracę, dbałość o jej jakość, porządek na stanowisku pracy, poszanowanie pracy innych osób, racjonalne gospodarowanie materiałami i surowcami oraz dbałość o stan środowiska. Nauczyciel powinien uczestniczyć w organizowaniu bazy techniczno-dydaktycznej oraz ewaluacji programów nauczania, dostosowując je do potrzeb zmieniającego się rynku pracy. Wskazane jest opracowywanie przez nauczycieli pakietów edukacyjnych, wspomagających realizację programu nauczania. Pakiety edukacyjne stanowiące obudowę dydaktyczną programu powinny być opracowane zgodnie z metodologią kształcenia modułowego. Wskazane jest wykorzystywanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek do historycznych i współczesnych parków krajobrazowych i ogrodów, na tereny zieleni otaczające obiekty różnego typu, na targi roślin ozdobnych oraz do szkółek produkujących materiał roślinny. W realizacji treści kształcenia należy uwzględniać aktualne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt. Podczas realizacji procesu dydaktycznego należy zwrócić szczególną uwagę na samokształcenie z wykorzystaniem różnorodnych materiałów źródłowych, takich jak: literatura zawodowa normy, instrukcje, poradniki, elektroniczne źródła informacji. Wskazane jest, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami: ćwiczeń praktycznych, tekstu przewodniego, projektów, samokształcenia kierowanego oraz metodą sytuacyjną. Prowadzenie zajęć aktywizującymi metodami nauczania wymaga przygotowania materiałów metodycznych takich jak: teksty przewodnie, instrukcje do metody projektów, karty instrukcyjne do samokształcenia „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 15 kierowanego, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe oraz przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. Środki dydaktyczne niezbędne w procesie kształcenia modułowego stanowią: pomoce i materiały dydaktyczne, techniczne środki kształcenia, dydaktyczne środki pracy. Pracownie powinny być wyposażone w środki dydaktyczne, które zostały określone w jednostkach modułowych. Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest sprawdzanie i ocenianie edukacyjnych osiągnięć ucznia. Wskazane jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych. Badania diagnostyczne mają na celu uzyskanie informacji o poziomie wiedzy i umiejętności uczniów w początkowej fazie kształcenia. Badania kształtujące powinny być prowadzone w trakcie zajęć dydaktycznych i dostarczać bieżących informacji o efektywności nauczania i uczenia się. Informacje uzyskane w wyniku badań pozwalają na dokonanie niezbędnych korekt w procesie nauczania. Badania sumatywne prowadzone są po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej. Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny. Sprawdzanie i ocenianie edukacyjnych osiągnięć uczniów wymaga od nauczyciela określenia kryteriów i norm oceniania, opracowania testów osiągnięć szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów, dostosowanych do przyjętego wewnątrzszkolnego systemu oceniania. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu, za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych, obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń oraz przez stosowanie sprawdzianów praktycznych. Podana w tabelach wykazu jednostek modułowych orientacyjna liczba godzin przewidziana na realizację programu może ulegać zmianie w zależności od stosowanych przez nauczyciela metod i środków dydaktycznych. W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów powinny być dostosowane do treści i metod kształcenia. Zaleca się, aby zajęcia były prowadzone w grupie do 15 osób. Proponowane formy organizacyjne prowadzenia zajęć to: praca w 2-3 osobowych zespołach oraz praca indywidualna. Szkoła podejmująca kształcenie systemem modułowym powinna posiadać odpowiednie pracownie wraz z wyposażeniem. Szkoły realizujące kształcenie w zawodzie technik architektury krajobrazu powinny posiadać następujące pracownie: „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 16 pracownie techniczną, pracownię przyrodniczą, pracownię kształtowania krajobrazu, pracownię ekonomiczną. Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się na odpowiednio wyposażonych ćwiczeniowych stanowiskach symulacyjnych, w pracowniach ćwiczeń praktycznych oraz na stanowiskach roboczych w terenie. Ćwiczeniowe stanowisko pracy ucznia powinno stanowić wydzieloną część pracowni, warsztatów lub hali. Korzystając ze zgromadzonych materiałów, narzędzi i sprzętu, uczeń będzie mógł wykonywać określone zadania zawodowe. – – – – „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 17 II. Plany nauczania PLAN NAUCZANIA Czteroletnie technikum Zawód: Technik architektury krajobrazu 321[07] Podbudowa programowa: gimnazjum Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Klasy I – IV Dla dorosłych Liczba godzin Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim w czteroletnim okresie okresie nauczania nauczania Semestry I – VIII Forma Forma stacjonarna zaoczna 9 164 1 Obiekty architektury krajobrazu 13 2 Podstawy projektowania architektury 10 krajobrazu 3 Technologia produkcji i uprawy roślin stosowanych w kształtowaniu 8 krajobrazu 4 Mechanizacja prac związanych 5 z kształtowaniem krajobrazu 5 Urządzanie i pielęgnacja terenów 12 zieleni 6 Tereny zieleni w obrębie obiektów 2 zabytkowych Razem 50 Praktyka zawodowa: 4 tygodnie Nauka jazdy ciągnikiem rolniczym 20 godz. 1 uczeń/słuchacz 7 126 6 100 3 63 8 151 2 26 35 630 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 18 PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: Technik architektury krajobrazu 321[07] Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania Dla dorosłych Liczba godzin Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie w dwuletnim nauczania okresie nauczania Semestry I – IV semestry I – IV Forma Forma stacjonarna zaoczna 13 9 177 1 Obiekty architektury krajobrazu 2 Podstawy projektowania architektury 10 8 krajobrazu 3 Technologia produkcji i uprawy roślin 8 6 stosowanych w kształtowaniu krajobrazu 4 Mechanizacja prac związanych 5 3 z kształtowaniem krajobrazu 5 Urządzanie i pielęgnacja terenów 12 9 zieleni 6 Tereny zieleni w obrębie obiektów 2 2 zabytkowych Razem 50 37 Praktyka zawodowa: 4 tygodnie Nauka jazdy ciągnikiem rolniczym 20 godz. dla 1 ucznia/słuchacza „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 19 136 110 68 163 28 682 PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: Technik architektury krajobrazu 321[07] Podbudowa: liceum profilowane o profilu kształtowanie środowiska Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania semestry I – II Dla dorosłych Liczba godzin Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie w rocznym nauczania okresie nauczania Semestry I – II Forma Forma stacjonarna zaoczna 7 122 1 Podstawy projektowania architektury 9 krajobrazu 6 5 2 Technologia produkcji i uprawy roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu 3 Mechanizacja prac związanych 5 3 z kształtowaniem krajobrazu 4 Urządzanie i pielęgnacja terenów 10 7 zieleni 5 Tereny zieleni w obrębie obiektów 2 2 zabytkowych Razem 32 24 Praktyka zawodowa: 4 tygodnie Nauka jazdy ciągnikiem rolniczym 20 godz. dla 1 ucznia/słuchacza „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 80 68 135 27 432 III. Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 321[07].O1 Obiekty architektury krajobrazu 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: - posługiwać się pojęciami z zakresu ekologii, ochrony środowiska i budownictwa, - analizować elementy środowiska, - badać podstawowe elementy środowiska, - określać aktualny stan środowiska, - określać zmiany zachodzące w środowisku na skutek działalności człowieka, - określać stan zasobów środowiska przyrodniczego, - określać podstawy racjonalnego gospodarowania zasobami środowiska, - określać wpływ inwestycji budowlanych na środowisko, - określać zależności zachodzące pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska, - określać wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka i środowisko przyrodnicze, - stosować zasady ochrony środowiska, - rozróżniać style architektoniczne budowli, - klasyfikować obiekty budowlane w środowisku, - rozpoznawać elementy i układy konstrukcyjne budynku, - określać właściwości materiałów budowlanych, - określać zasady składowania, przechowywania i transportowania materiałów budowlanych, - klasyfikować grunty, - określać właściwości gruntów i ich przydatność do celów budowlanych, - charakteryzować rodzaje robót ziemnych, - korzystać z map i planów sytuacyjno-wysokościowych, - wykonywać pomiary geodezyjne w terenie, - charakteryzować elementy dokumentacji technicznej, - posługiwać się dokumentacją techniczną, - wykonywać szkice i rysunki robocze, - sporządzać rysunki techniczne, - zapobiegać zagrożeniom w środowisku pracy , - dobrać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej do określonych prac budowlanych i terenowych, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 21 - stosować zasady bezpiecznej pracy podczas użytkowania maszyn - i obsługiwania urządzeń, udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska, przestrzegać przepisów prawa budowlanego, korzystać z literatury zawodowej i innych źródeł informacji. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 321[07].O1.01 321[07].O1.02 321[07].O1.03 321[07].O1.04 321[07].O1.05 321[07].O1.06 Nazwa jednostki modułowej Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska Określanie stanu i zasobów środowiska Rozpoznawanie obiektów architektury krajobrazu Klasyfikowanie materiałow budowlanych i gruntów Prowadzenie prac mierniczych Posługiwanie się dokumentacją techniczną Razem „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 22 Orientacyjna liczba godzin na realizację 68 80 50 120 50 100 468 Schemat układu jednostek modułowych 321[07].O1 Obiekty architektury krajobrazu 321[07].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 321[07].O1.02 Określanie stanu i zasobów środowiska 321[07].O1.03 Rozpoznawanie obiektów architektury krajobrazu 321[07]O1.04 Klasyfikowanie materiałow budowlanych i gruntów 321[07]O1.05 Prowadzenie prac mierniczych 321[07].O1.06 Posługiwanie się dokumentacją techniczną „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 23 Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej 321[07].01.01Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, która ma na celu zapoznanie uczniów z podstawowymi zagrożeniami występującymi na stanowiskach pracy, a także z zasadami organizacji bezpiecznej pracy. Pozostałe jednostki modułowe należy realizować kolejno. 4. Literatura Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz wzór instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół. MEN, Warszawa 1997 Bogdanowski J.: Polskie ogrody ozdobne. Arkady, Warszawa 2000 Francuz W.M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. KWP Bud-Ergon OW PZiTB, Warszawa 1998 Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 Karaczun Zb., Indeka.: Ochrona środowiska. Aries, Warszawa 1999 Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997 Kozak D., Chmiel B., Nieko J.: Ochrona środowiska. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2001 Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP, Warszawa 1994 Lenkiewicz Wł., Michnowski Z.: O materiałach budowlanych. WSiP, Warszawa 2002 Łopata K., Rudnik E.: Tajemnice gleby-Chroń swoje środowisko. WSiP, Warszawa 1997 Maciak F.: Ochrona i rekultywacja środowiska. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2003 Miłaszewski R.: Interdyscyplinarne podstawy ochrony środowiska przyrodniczego. Ossolineum, Wrocław 1993 Mirski J.: Budownictwo z technologią. Część III. WSiP, Warszawa 2003 Pawelczyk-Szpilowa Ekologia.: Biologia i Ekologia. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej 1999 Pokorski J., Siwiec A.: Kształtowanie terenów zieleni. WSiP, Warszawa 1998 Pylka-Gutowska E.:Ekologia z ochroną środowiska. Wydawnictwo Oświatowe, Warszawa1999 Różańska A., Krogulec T., Rylce J.: Ogrody. Historia architektury i sztuki ogrodowej, Wyd. SGGW, Warszawa 2002 Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2003 Tauszyński K.: Budownictwo z technologią. Część l. WSiP, Warszawa 2003 Umiński T.: Ekologia. Środowisko. Przyroda. WSiP, Warszawa 1995 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 24 Wasilewski Z.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989 Wiśniewski H., Kowalewski G.: Ekologia z ochroną i kształtowaniem Środowiska. AGHEN, Warszawa 2000 Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym Arkady, Warszawa 1998 Wojewoda K.: Magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów budowlanych. REA, Warszawa 1999 Wróbel J.: Ochrona przyrody w Polsce. Wydawnictwo Ministerstwa Środowiska, Warszawa 2000 Zwolińska K.: Mała historia sztuki. WSiP, Warszawa 1995 Zwoździak J., Zwożdziak A., Szczurek A.: Meteorologia w ochronie atmosfery. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1998 Żarska B.: Ochrona krajobrazu. Wyd. SGGW, Warszawa, 2002 Kodeks Pracy Ustawa Prawo budowlane Ustawa Prawo ochrony środowiska Ustawa o ochronie dóbr kultury Ustawa o ochronie gruntów leśnych i rolnych Czasopisma specjalistyczne: Przyroda Polska, Aura, Murator, Atlas Budowlany, Forum Budowlane, Materiały Budowlane, Architektura, Ogród. Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 25 Jednostka modułowa 321[07].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 1. Szczegółowe cele kształcenia - W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: zinterpretować podstawowe akty prawne dotyczące praw i obowiązków pracownika, pracodawcy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, zastosować odpowiednie zabezpieczenia terenu robót, podjąć działania w wypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie z instrukcją przeciwpożarową, zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej, zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas użytkowania maszyn i obsługiwania urządzeń, zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas transportowania oraz magazynowania materiałów, zastosować zasady ochrony środowiska, dobrać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej do określonych prac budowlanych i terenowych, określić zagrożenia związane z wykonywaną pracą, przewidzieć i zapobiec zagrożeniom życia i zdrowia pracowników, zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia. 2. Materiał nauczania Prawna ochrona pracy. Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczeństwa pracy oraz bezpieczeństwa przeciwpożarowego związane z budową i pielęgnacją terenów zieleni. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesach pracy. Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Zabezpieczenie urządzeń napędowych. Bezpieczeństwo pracy podczas obsługiwania urządzeń mechanicznych i elektrycznych. Bezpieczeństwo pracy podczas obsługiwania urządzeń pod ciśnieniem. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Zasady ochrony przeciwpożarowej. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 26 Zasady eksploatacji maszyn i urządzeń do robót budowlanych, ziemnych do urządzania, pielęgnowania oraz konserwacji terenów zieleni i zadrzewień. Zasady bezpieczeństwa podczas transportu, magazynowania materiałów i wyrobów budowlanych oraz elementów zieleni. Procedury udzielania pierwszej pomocy. 3. Ćwiczenia · Dobieranie środków ochrony osobistej do rodzaju pracy. · Udzielanie pierwszej pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym, zgodnie z obowiązującymi zasadami. · Udzielanie pierwszej pomocy osobie poszkodowanej w wypadku. · Wykonywanie sztucznego oddychania na fantomie, zgodnie z obowiązującymi zasadami. · Dobieranie sposobu zabezpieczenia terenu robót. · Dobieranie sprzętu i środków gaśniczych do rodzaju gaszonego pożaru. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie do ćwiczeń. Kodeks Pracy. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie. Polskie Normy i akty prawne dotyczące ergonomii. Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiające zagrożenia na stanowiskach pracy. Środki do nauki udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia. Typowy sprzęt gaśniczy. Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej. Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi urządzeń stwarzających zagrożenia. Filmy dydaktyczne na temat procedury postępowania w razie wypadków przy pracy, udzielania pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia, ochrony środowiska na stanowiskach pracy, zagrożenia pożarowego, zachowania pracowników w przypadku powstania pożaru i w sytuacjach awarii technologicznych. Tablice poglądowe. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót związanych z kształtowaniem terenów zieleni. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 27 Podczas realizacji programu należy zwrócić uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz bezpieczeństwa na stanowisku pracy, znaczenia ochrony zdrowia w pracy zawodowej, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska oraz nieprawidłowości i zagrożeń, które mogą wystąpić w procesie pracy. Zaleca się, aby podczas realizacji programu nauczania stosować aktywizujące metody nauczania, w szczególności dyskusję dydaktyczną, metodę inscenizacji, przypadków, tekstu przewodniego oraz ćwiczenia praktyczne i gry symulacyjne z zastosowaniem środków ochrony osobistej i sprzętu gaśniczego. Zajęcia powinny odbywać się w grupie do 15 osób, podzielonych na zespoły 2–3 osobowe. Podczas wykonywania ćwiczeń uczeń powinien opanować umiejętności rozpoznawania zagrożeń zdrowia i życia oraz wykonywania określonych czynności związanych z udzielaniem pierwszej pomocy. Konieczne jest uświadomienie uczniom, że ochrona człowieka w środowisku pracy jest zagadnieniem nadrzędnym. 6. Propozycje metod sprawdzania edukacyjnych ucznia i oceny osiągnięć Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na bieżąco podczas realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się stosować: sprawdziany ustne i pisemne, sprawdziany praktyczne, testy osiągnięć szkolnych oraz obserwację pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Proces oceniania powinien obejmować: – diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych celów kształcenia, – identyfikowanie postępów uczniów podczas realizacji programu jednostki modułowej oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia, – sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu programu jednostki modułowej. W procesie oceniania należy zwracać uwagę na: - wykonywanie zadań zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, - prawidłowe udzielanie pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia, - stosowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz środków gaśniczych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 28 Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić w trakcie i po jego wykonaniu. Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów należy sprawdzać umiejętność operowania zdobytą wiedzą, zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, poprawność wnioskowania. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy przeprowadzić sprawdzian teoretyczny oraz sprawdzian umiejętności praktycznych. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 29 Jednostka modułowa 321[07].O1.02 Określanie stanu i zasobów środowiska 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: posłużyć się pojęciami z zakresu ekologii i ochrony środowiska, scharakteryzować elementy środowiska, określić zależności zachodzące pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska, scharakteryzować strukturę i funkcjonowanie ekosystemów, ocenić wpływ czynników środowiska na organizmy żywe, określić zmiany w środowisku spowodowane działalnością człowieka, określić wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka i środowisko przyrodnicze, scharakteryzować procesy samooczyszczania zachodzące w środowisku, określić aktualny stan środowiska przyrodniczego, scharakteryzować stan zasobów przyrody, zastosować zasady racjonalnej gospodarki zasobami przyrody, zaplanować wykorzystanie zasobów przyrody do celów związanych z kształtowaniem architektury krajobrazu, zaplanować działania związane z ochroną zasobów przyrody, określić wpływ odpadów na środowisko, określić działania związane z oczyszczaniem ścieków, scharakteryzować przyczyny degradacji i dewastacji gleb, wskazać działania związane z rekultywacją gleb, zastosować przepisy prawa obowiązujące w ochronie środowiska i ochronie przyrody. 2. Materiał nauczania Pojęcia ekologiczne. Elementy i zasoby środowiska przyrodniczego. Cykle biogeochemiczne i ich znaczenie dla środowiska. Ekosystemy i ich funkcjonowanie. Źródła i rodzaje zanieczyszczeń środowiska. Wpływ zanieczyszczeń środowiska na organizmy żywe. Samooczyszczanie środowiska. Zasoby środowiska przyrodniczego. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 30 Racjonalna gospodarka zasobami środowiska. Ochrona środowiska przyrodniczego. Gospodarka wodno-ściekowa i gospodarka odpadami. Degradacja, dewastacja i rekultywacja gleb. Podstawy prawne ochrony i kształtowania środowiska (Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska, Ustawa o ochronie gruntów leśnych i rolnych). 3. Ćwiczenia · Analizowanie zależności zachodzących pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska. · Ocenianie wpływu czynników środowiska na organizmy żywe. · Analizowanie zmian w środowisku spowodowanych działalnością człowieka. · Określanie wpływu zanieczyszczeń na zdrowie człowieka i środowisko przyrodnicze. · Planowanie wykorzystania zasobów przyrody do celów związanych z kształtowaniem architektury krajobrazu. · Charakteryzowanie wpływu odpadów na środowisko. · Ocenianie przydatności lokalnych zasobów naturalnych do celów budowlanych. · Planowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenach zieleni. · Analizowanie przepisów prawa obowiązujących w ochronie środowiska i ochronie przyrody. 4. Środki dydaktyczne Makiety, plansze, foliogramy ze schematami i wykresami łańcuchów pokarmowych, obiegu materii w przyrodzie, piramid ekologicznych. Filmy dydaktyczne ilustrujące stan środowiska przyrodniczego. Instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń. Poradniki, słowniki ekologiczne, artykuły prasowe, akty prawne: ustawy i przepisy wykonawcze z zakresu ochrony środowiska. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Treści programowe jednostki dotyczą zagadnień związanych z poznawaniem i analizowaniem procesów zachodzących w środowisku naturalnym, gospodarowaniem zasobami przyrody, określaniem wpływu zanieczyszczeń na zdrowie człowieka i środowisko przyrodnicze oraz planowaniem działań związanych z ochroną i kształtowaniem „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 31 środowiska. W czasie realizacji programu jednostki modułowej, należy korzystać z wiedzy ucznia zdobytej podczas nauki: biologii, geografii, chemii, fizyki oraz ochrony i kształtowania środowiska. Wskazane jest, aby uczniowie prawidłowo posługiwali się pojęciami ekologicznymi oraz rozróżniali i poprawnie interpretowali zależności zachodzące między elementami środowiska. Program należy realizować metodami aktywizującymi, w grupie do 15 osób. Ćwiczenia, wykonywane w zespołach kilkuosobowych umożliwią kształtowanie umiejętności ponadzawodowych, takich jak: komunikacja interpersonalna praca w grupie, dostrzeganie i rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji, organizowanie i ocenianie własnej pracy. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni wyposażonej w komputery z licencyjnym oprogramowaniem i dostępem do Internetu oraz w środki dydaktyczne, takie jak: filmy dydaktyczne, teksty przewodnie, roczniki statystyczne, literatura specjalistyczna. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie, przez cały czas realizacji programu jednostki, na podstawie wcześniej ustalonych kryteriów oceniania i wymagań programowych. Sprawdzanie osiągnięć powinno dostarczać informacji nauczycielowi i uczniowi o zakresie i poziomie opanowania umiejętności określonych w celach kształcenia. Do sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można stosować następujące metody: sprawdziany pisemne i ustne, sprawdziany praktyczne oraz testy osiągnięć szkolnych. Umiejętności praktyczne należy oceniać poprzez obserwację czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na: - posługiwanie się pojęciami z zakresu ekologii i ochrony środowiska, - analizowanie procesów zachodzących w środowisku, - dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych zachodzących w przyrodzie, - przestrzeganie zasad ochrony i racjonalnego korzystania z dóbr przyrody. W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki sprawdzianów, testów dydaktycznych oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 32 Jednostka modułowa 321[07].O1.03 Rozpoznawanie obiektów architektury krajobrazu 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć: - posłużyć się pojęciami z zakresu budownictwa, - rozpoznać i scharakteryzować obiekty budowlane, - rozpoznać budynki i obiekty inżynierskie powstałe w różnych epokach, - rozróżnić style architektoniczne i ogrodowe, - rozpoznać elementy budowli charakterystyczne dla każdego stylu, - scharakteryzować elementy budynku, - rozpoznać technologie wykonania budynków, - określić lokalizację, układy przestrzenne i charakterystykę pomieszczeń w budynkach, - ocenić wpływ obiektów budowlanych i inżynierskich na środowisko, - ocenić zależność funkcji, konstrukcji i formy obiektów budowlanych od charakteru środowiska, - sklasyfikować tereny w mieście, - rozpoznać typy i formy krajobrazu, - dokonać analizy form osadnictwa, - dokonać analizy planu ogólnego miasta, - dokonać analizy zagrożeń związanych z procesami urbanistycznymi. 2. Materiał nauczania Podstawowe pojęcia budowlane. Obiekty budowlane. Obiekty inżynierii lądowej i wodnej. Style architektoniczne i ogrodowe. Wpływ obiektów budowlanych i inżynierskich na środowisko. Procesy urbanizacyjne. Rodzaje terenów w mieście. Typy i formy architektury krajobrazu. 3. Ćwiczenia · Rozróżnianie obiektów budowlanych w terenie. · Określanie stylu architektonicznego budynku na podstawie jego charakterystycznych cech. · Klasyfikowanie budowli i budynków w zależności od ich przeznaczenia. · Rozpoznawanie elementów budynku w terenie. · Rozpoznawanie w terenie typów i form krajobrazu. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 33 · Rozpoznawanie rodzajów terenów w mieście. · Analizowanie przykładowego planu ogólnego miasta. 4. Środki dydaktyczne Plansze poglądowe i foliogramy przedstawiające budynki o różnym przeznaczeniu. Filmy dydaktyczne prezentujące obiekty budowlane powstałe w różnych epokach, rozwój osadnictwa w aspekcie historycznym, podział terenów w mieście oraz typy architektury krajobrazu. Filmy dydaktyczne prezentujące wpływ obiektów budowlanych i inżynierskich na środowisko. Eksponaty detali architektonicznych. Modele budynków i ich elementów. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące zagadnień związanych z rozpoznawaniem budowli wznoszonych w środowisku. W trakcie zajęć uczniowie będą poznawali najbardziej charakterystyczne cechy budownictwa różnych epok, ciągłość myśli architektoniczno-budowlanej, wpływ niektórych obiektów na środowisko oraz rolę procesów urbanizacyjnych w kształtowaniu środowiska człowieka. Istotne jest opanowanie przez ucznia umiejętności operowania podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa, geodezji, ochrony i kształtowania środowiska. Zaleca się, aby w trakcie realizacji programu nauczania rozszerzać w miarę potrzeb te zagadnienia, które dotyczą bezpośrednio zawodu. W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie metody: wykładu, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem oraz ćwiczeń praktycznych. Zajęcia należy prowadzić w pracowni wyposażonej w środki dydaktyczne, w grupie do 15 osób. W czasie zajęć uczniowie powinni mieć możliwość korzystania z literatury zawodowej oraz innych źródeł informacji, takich jak: akty prawne, normy, instrukcje, poradniki, atesty, materiały informacyjne producentów. Dla ułatwienia zrozumienia realizowanych treści, wskazane jest prezentowanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek dydaktycznych, których celem będzie poznanie różnego typu obiektów budowlanych, zabytków architektury, rodzajów i form kształtowania krajobrazu oraz wpływu obiektów budowlanych i inżynierskich na środowisko. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 34 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na podstawie ustalonych kryteriów, zgodnie z obowiązującym systemem oceniania. Ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie podczas realizacji programu nauczania, na podstawie: - ustnych sprawdzianów, - pisemnych sprawdzianów, - obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadań. Oceniając osiągnięcia ucznia należy zwrócić uwagę na: - rozpoznawanie budynków i obiektów inżynierskich powstałych w różnych epokach oraz ich elementów, - rozróżnianie stylów architektonicznych w różnych epokach, - rozpoznawanie rodzajów terenu, - rozpoznawanie elementów architektury krajobrazu, - ocenianie wpływu obiektów budowlanych i inżynierskich na środowisko, - przewidywanie zmian w środowisku pod wpływem procesów urbanistycznych. W ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów, testów dydaktycznych oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 35 Jednostka modułowa 321[07].O1.04 Klasyfikowanie materiałów budowlanych i gruntów 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: - sklasyfikować i scharakteryzować materiały i wyroby budowlane, - określić właściwości techniczne materiałów i wyrobów budowlanych, - dokonać analizy cech technicznych materiałów pod kątem ich przydatności i możliwości zastosowania z uwzględnieniem ich wpływu na środowisko, - wykonać podstawowe badania właściwości materiałów i wyrobów budowlanych, - rozróżnić zaprawy budowlane i betony, - określić skład zapraw i betonów, - określić warunki wytwarzania i transportowania mieszanki betonowej, - zastosować zasady składowania, przechowywania i transportowania materiałów budowlanych, - ocenić przydatność materiałów budowlanych z uwzględnieniem ich wpływu na środowisko, - dobrać materiały budowlane do określonych rozwiązań technicznych i warunków środowiskowych, - dokonać klasyfikacji gruntów, - wykonać badania makroskopowe gruntów, - ocenić przydatność gruntów do celów budowlanych, - określić rodzaje robót ziemnych, - scharakteryzować technologie wykonywania robót ziemnych, - określić wpływ przeobrażeń gruntu na stan środowiska. 2. Materiał nauczania Materiały i wyroby budowlane oraz ich zastosowanie. Właściwości techniczne materiałów i wyrobów budowlanych. Zasady składowania, przechowywania i transportowania materiałów budowlanych. Klasyfikacja gruntów. Właściwości fizyczne i mechaniczne gruntów. Roboty ziemne. 3. Ćwiczenia · Klasyfikowanie materiałów budowlanych na podstawie ich cech fizycznych i mechanicznych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 36 · Określanie możliwości zastosowania wybranych materiałów budowlanych na podstawie ich właściwości. · Klasyfikowanie materiałów budowlanych pod kątem ich oddziaływania na środowisko. · Badanie cech fizycznych i mechanicznych materiałów budowlanych. · Badanie cech fizycznych gruntów. · Ocenianie przydatności gruntów do celów budowlanych na podstawie ich właściwości. 4. Środki dydaktyczne Próbki materiałów i wyrobów budowlanych. Instrukcje do wykonywania badań. Zestawy norm i aprobat technicznych materiałów i wyrobów. Sprzęt i aparatura umożliwiająca wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych. Zestaw filmów wideo dotyczących pobierania prób i wykonywania badań materiałów i wyrobów budowlanych, wykonywania zapraw i mieszanek betonowych, prowadzenia robót ziemnych. Czasopisma specjalistyczne. Plansze poglądowe prezentujące sprzęt do prowadzenia robót budowlanych i ziemnych. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Realizacja programu jednostki modułowej umożliwi uczniom poznanie właściwości materiałów budowlanych i gruntów oraz możliwości ich wykorzystania do realizacji obiektów architektury krajobrazu oraz ochrony i kształtowania środowiska. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni materiałów budowlanych, na stanowiskach badawczych, w grupie do 15 osób podzielonych na zespoły 2-3 osobowe. Pracownia powinna być wyposażona w sprzęt i aparaturę umożliwiającą wykonywanie badań laboratoryjnych oraz w próbki materiałów i wyrobów budowlanych, a także w akty prawne, normy, informatory, katalogi, czasopisma i literaturę zawodową. Badania laboratoryjne należy prowadzić zgodnie z obowiązującymi instrukcjami, a przygotowywanie zapraw i betonów na podstawie określonej receptury. Podczas realizacji jednostki modułowej, należy wykorzystać następujące metody nauczania: wykład informacyjny, tekst przewodni oraz ćwiczenia praktyczne i laboratoryjne. Każdy uczeń powinien mieć możliwość dokładnego zapoznania się z materiałami i wyrobami budowlanymi w naturalnej postaci lub w postaci próbek. Ze względu na dużą różnorodność materiałów i wyrobów budowlanych na rynku, należy kształtować u uczniów umiejętność dokonywania prawidłowego wyboru tych materiałów, uwzględniając ich jakość, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 37 trwałość, możliwość zastosowania oraz wpływ na człowieka i środowisko. Wskazane jest organizowanie wycieczek na targi i wystawy materiałów oraz wyrobów budowlanych, do wytwórni zapraw i betonów, a także na place budowy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia opanowania umiejętności określonych w celach kształcenia. Szczególną uwagę należy zwrócić na: - rozróżnianie materiałów i wyrobów budowlanych, - badanie mechanicznych właściwości gruntów, - zastosowanie materiałów i wyrobów budowlanych, - określanie właściwości technicznych materiałów budowlanych, - posługiwanie się sprzętem i aparaturą laboratoryjną, - wykonywanie podstawowych badań laboratoryjnych materiałów budowlanych, - przygotowywanie podstawowych zapraw i betonów, - ocenianie przydatności gruntów do celów budowlanych, - określanie zakresu i rodzaju robót ziemnych związanych z budową obiektów architektury krajobrazu, - przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska podczas badania właściwości materiałów i wyrobów budowlanych oraz gruntów. Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się głównie podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych. Poziom przyswojonych treści objętych programem jednostki można zbadać za pomocą sprawdzianów pisemnych i ustnych oraz testów osiągnięć szkolnych. W ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględnić również aktywność, zaangażowanie oraz umiejętność rozwiązywania zadań problemowych. W końcowej ocenie osiągnięć edukacyjnych ucznia po zrealizowaniu programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 38 Jednostka modułowa 321[07].O1.05 Prowadzenie prac mierniczych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: - posłużyć się mapami sytuacyjno-wysokościowymi, - wykonać przeliczenia wielkości liniowych na podstawie podziałki mapy, - określić zakres prac mierniczych, - zaplanować front robót mierniczych, - rozróżnić sprzęt przeznaczony do pomiarów geodezyjnych, - dobrać sprzęt i przyrządy pomiarowe do prowadzenia pomiarów geodezyjnych, - określić zasady i metody pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych, - wykonać pomiary liniowe w terenie, - wytyczyć linię prostą w terenie, - wytyczyć linie proste prostopadłe w terenie, - wytyczyć kąty w terenie, - wykonać pomiary kątów w terenie, - wykonać pomiary wysokościowe w terenie, - udokumentować wyniki pomiarów, - opracować wyniki pomiarów, – zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas prowadzenia pomiarów geodezyjnych. 2. Materiał nauczania Mapy geodezyjno-kartograficzne. Pomiary geodezyjne i zasady ich wykonywania. Sprzęt geodezyjny oraz narzędzia pomiarowe. Tyczenie prostej. Tyczenie prostych prostopadłych. Pomiary kątów. Pomiary wysokościowe. Opracowywanie wyników pomiarów. Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas prowadzeniu geodezyjnych. 3. Ćwiczenia pomiarów · Obliczanie wielkości liniowych na podstawie podziałki mapy. · Wykonywanie pomiarów wysokościowych w terenie przy pomocy niwelatora. · Wykonywanie pomiarów odległości w terenie. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 39 · Sporządzanie planów sytuacyjnych na podstawie pomiarów liniowych w terenie. · Tyczenie prostej i prostych prostopadłych w terenie. · Wykonywanie pomiarów kątów między określonymi punktami w terenie zabudowanym. · Tyczenie kątów w terenie. 4. Środki dydaktyczne Sprzęt pomiarowy, instrukcje obsługi sprzętu i przyrządów pomiarowych. Instrukcje techniczne dotyczące pomiarów sytuacyjnych. Teksty przewodnie do ćwiczeń. Dzienniki pomiarów geodezyjnych wykonywanych w terenie. Mapy sytuacyjno-wysokościowe. Instrukcja zawierająca znaki umowne stosowane na mapach. Sprzęt i przybory kreślarskie. Programy komputerowe do opracowania wyników pomiarów geodezyjnych. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące wykonywania pomiarów geodezyjnych w terenie, posługiwania się sprzętem i przyrządami mierniczymi oraz dokumentowania wyników pomiarów. Realizacja programu nauczania jednostki modułowej wymaga stosowania różnych metod nauczania, a w szczególności pokazu z instruktażem, metod problemowych i ćwiczeń praktycznych. Szczególnie zalecana, obok metody projektów jest metoda przewodniego tekstu, w której instruktaż zostanie zastąpiony pytaniami prowadzącymi, a zadaniem uczniów będzie wypełnienie odpowiednich formularzy. Każdy uczeń powinien mieć możliwość samodzielnego posługiwania się sprzętem geodezyjnym, stosowanym przy wykonywaniu pomiarów. Ćwiczenia powinny być prowadzone w terenie, w grupach podzielonych na zespoły 2-3 osobowe. Zgodnie z zasadą stopniowania trudności, kolejne zadania powinny być coraz trudniejsze. W trakcie ćwiczeń należy zwrócić uwagę na właściwy dobór i posługiwanie się sprzętem pomiarowym, oraz dokładność wykonywania pomiarów. Po wykonaniu każdego ćwiczenia uczniowie powinni samodzielnie sprawdzić i ocenić prawidłowość wykonania pomiarów oraz wpisów w dziennikach pomiarów. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 40 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji jednostki modułowej na podstawie ustalonych kryteriów oceniania. Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się zastosować: sprawdziany ustne, obserwację czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń, sprawdziany pisemne oraz testy osiągnięć szkolnych. Sprawdzanie umiejętności praktycznych może odbywać się poprzez obserwację czynności ucznia, podczas wykonywanych ćwiczeń. W procesie oceniania należy zwrócić uwagę na: - posługiwanie się mapami sytuacyjno-wysokościowymi, - obliczanie wielkości liniowych na podstawie skali mapy, - posługiwanie się sprzętem pomiarowym i geodezyjnym, - wykonywanie pomiarów liniowych i wysokościowych w terenie, - opracowywanie wyników pomiarów wysokościowych, - sporządzanie planów sytuacyjnych. Kontrolę poprawności wykonania ćwiczeń należy prowadzić w trakcie i po ich wykonaniu. W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów, poziom wykonania ćwiczeń, sposób opracowania wyników pomiarów oraz wykonanie i prezentację projektów. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 41 Jednostka modułowa 321[07].O1.06 Posługiwanie się dokumentacją techniczną 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: - zorganizować stanowisko rysunkowe zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii, - rozróżnić poszczególne rodzaje i elementy dokumentacji technicznej, - skorzystać z dokumentacji technicznej, - zastosować oznaczenia graficzne na rysunkach budowlanych, - posłużyć się sprzętem i przyborami kreślarskimi, - wykonać rysunki podstawowych konstrukcji geometrycznych oraz krzywych drugiego stopnia, - zastosować zasady geometrii wykreślnej podczas wykonywania rysunków obiektów budowlanych oraz architektury krajobrazu, - sporządzić rysunki techniczne w różnych skalach, - zwymiarować rysunki techniczne, - opisać rysunki pismem technicznym, - sporządzić rzuty poziome i przekroje elementów oraz obiektów, - sporządzić rzuty aksonometryczne elementów oraz obiektów architektury krajobrazu, - wykonać szkice i rysunki odręczne, - zastosować programy komputerowe do wykonywania rysunków technicznych, - posłużyć się aktami prawnymi obowiązującymi w Polsce i w innych państwach Unii Europejskiej związanych z wykonywaniem dokumentacji technicznej. 2. Materiał nauczania Rodzaje i elementy dokumentacji technicznej. Normy rysunkowe. Materiały, sprzęt i przybory kreślarskie. Podstawy geometrii wykreślnej. Rzuty, przekroje i rozwinięcia brył. Oznaczenia graficzne na rysunkach budowlanych. Pismo techniczne. Zasady sporządzania, wymiarowania i opisywania rysunków technicznych. Zasady wykonywania rzutów i przekrojów. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 42 3. Ćwiczenia · Sporządzanie, wymiarowanie i opisywanie rysunków technicznych. · Wykonywanie rzutów poziomych i przekrojów budynków zgodnie z obowiązującymi normami. · Wykonywanie rzutów poziomych i przekrojów wybranych obiektów budowlanych metodą tradycyjną i z zastosowaniem programów komputerowych. · Wykonywanie szkiców detali budowlanych. · Szkicowanie wybranych elementów architektury krajobrazu. · Posługiwanie się dokumentacją w różnych fazach procesu budowlanego. 4. Środki dydaktyczne Dokumentacja architektoniczno-budowlana. Zestawy przyborów kreślarskich. Normy graficznych oznaczeń budowlanych. Modele brył geometrycznych. Model rzutni prostokątnej. Eksponaty naturalne elementów architektonicznych i budowlanych. Filmy i plansze poglądowe prezentujące zasady wykonywania rysunków i sporządzania dokumentacji technicznej. Foliogramy i fazogramy przedstawiające zasady rzutowania. Programy komputerowe umożliwiające wykonywanie rysunków technicznych. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki obejmuje treści dotyczące posługiwania się dokumentacją techniczno-budowlaną, wykonywania i czytania rysunków technicznych, wymiarowania i opisywania rysunków, stosowania zasad geometrii wykreślnej podczas sporządzania rysunków, sporządzania rzutów poziomych i przekrojów budynków, wykonywania szkiców elementów obiektów budowlanych. W procesie dydaktycznym należy stosować następujące metody nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu z objaśnieniem i ćwiczeń projektowych. Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w stoły kreślarskie, techniczne środki kształcenia, zbiór norm, katalogów oraz specjalistycznych programów komputerowych. W czasie zajęć należy zwrócić uwagę na prawidłowe rozmieszczenie materiałów i przyborów rysunkowych na stołach kreślarskich oraz na oświetlenie i postawę ucznia podczas wykonywania rysunków. Szkice modeli i elementów budowlanych należy wykonywać zgodnie z zasadami techniki szkicowania, zachowując kształt i proporcje wymiarowe. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 43 Zajęcia powinny odbywać się w pracowni kształtowania krajobrazu wyposażonej zgodnie z wymaganiami ergonomii w stoły kreślarskie, przybory kreślarskie, stanowiska komputerowe z oprogramowaniem wspomagającym projektowanie. rysownice oraz techniczne środki kształcenia. Uczniowie powinni pracować w grupie do 15 osób, na indywidualnych stanowiskach pracy. Konieczne jest zapewnienie uczniom możliwości wykonywania rysunków technicznych z wykorzystaniem programów komputerowych. Umiejętność tę należy traktować jako priorytetową. Nie może ona zastąpić kreślenia odręcznego, ale z pewnością będzie niezbędna w pracy zawodowej absolwenta szkoły. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Osiągnięcia szkolne uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia powinny być oceniane na poszczególnych etapach realizacji programu jednostki modułowej. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na: - czytanie dokumentacji technicznej, - sporządzanie, wymiarowanie i opisywanie rysunków technicznych, - szkicowanie elementów budynku, - stosowanie oznaczeń graficznych na rysunkach, - wykonywanie rzutów poziomych i przekrojów w budynku z zastosowaniem programów komputerowych, - sporządzanie opisów technicznych. Do pomiaru osiągnięć pracy ucznia powinny być wykorzystywane: - sprawdziany ustne i pisemne, - testy osiągnięć szkolnych, - prace w formie projektów. Proces oceniania powinien być realizowany według ustalonych i przyjętych kryteriów oceniania, zgodnie z obowiązującą skalą ocen. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić poziom wykonania ćwiczeń oraz wyniki sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 44 Moduł 321[07].Z1 Podstawy projektowania architektury krajobrazu 1.Cele kształcenia: - W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: stosować różne techniki rysunkowe i graficzne oraz techniki barwne do wykonywania rysunków architektury krajobrazu, wykonywać i interpretować rysunki techniczne elementów architektury krajobrazu, posługiwać się dokumentacją techniczną obiektów architektury krajobrazu, określać zasady projektowania krajobrazu obszarów zurbanizowanych i niezurbanizowanych, charakteryzować podstawowe obiekty architektury krajobrazu, tereny zieleni i zadrzewienia, określać zasady zakładania i kształtowania zadrzewień, dobierać materiały budowlane do projektowanych elementów, projektować elementy architektury ogrodowej, określać zasady inwentaryzacji terenów i obiektów architektury krajobrazu, wykonywać proste projekty koncepcyjne, konserwatorskie i wykonawcze terenów zieleni, charakteryzować prawne, ekonomiczne i społeczne aspekty kształtowania krajobrazu, przestrzegać przepisów prawa, norm i normatywów związanych z projektowaniem architektury krajobrazu, wykorzystywać specjalistyczne programy komputerowe do sporządzania projektów architektury krajobrazu. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 321[07].Z1.01 321[07].Z1.02 321[07].Z1.03 321[07].Z1.04 Nazwa jednostki modułowej Kształtowanie architektury krajobrazu Stosowanie technik plastycznych w projektowaniu architektury krajobrazu Sporządzanie dokumentacji inwentaryzacyjnej terenu Wykonywanie projektów architektury krajobrazu Razem „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 45 Orientacyjna liczba godzin na realizację 65 60 100 135 360 3. Schemat układu jednostek modułowych 321[07].Z1 Podstawy projektowania architektury krajobrazu 321[07].Z1.01 Kształtowanie architektury krajobrazu 321[07].Z1.02 Stosowanie technik plastycznych w projektowaniu architektury krajobrazu 321[07].Z1.03 Sporządzanie dokumentacji inwentaryzacyjnej terenu 321[07].Z1.04 Wykonywanie projektów architektury krajobrazu Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej 321[07].Z1.01 Kształtowanie architektury krajobrazu, jednostka modułowa 321[07].Z1.02 Stosowanie technik plastycznych w projektowaniu architektury krajobrazu może być realizowana równocześnie, natomiast pozostałe dwie jednostki modułowe: 321[07].Z1.03 Sporządzanie dokumentacji inwentaryzacyjnej terenu i 321[07].Z1.04 Wykonywanie projektów architektury krajobrazu powinny być kolejno realizowane. 4. Literatura Bogdanowski J.: Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu. Ossolineum, Wrocław 1976 Bogdanowski J.: Polskie ogrody ozdobne. Arkady, Warszawa 2000 Gadomska E., Gadomski K.: Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. cz. I. HORTPRESS, Warszawa 2005 Gadomska E., Gańko K., Garczarczyk M., Zinowiec-Cieplik K.: Podstawy architektury krajobrazu. cz. I. HORTPRESS, Warszawa 2004 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 46 Kosmala M., Suski Z.: Materiały budowlane w architekturze krajobrazu. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1994 Lewandowski Z.: Geometria wykreślna. PWN, Warszawa 1975 Neufert P.: Podręcznik projektowania architektoniczno-budowlanego. Arkady, Warszawa 2000 Piwocki K., Porębski M.: Dzieje sztuki w zarysie, T. I–III, WSiP, Warszawa 1988 Pokorski J., Siwiec A.: Kształtowanie terenów zieleni. WSiP, Warszawa 1998 Popek M., Wapińska B.: Planowanie elementów środowiska. cz. 1. WSiP, Warszawa 2004 Różańska A., Krogulec T., Rylce J.: Ogrody. Historia architektury i sztuki ogrodowej, Wyd. SGGW, Warszawa 2002 Samujłowie H. i J.: Rysunek techniczny i odręczny w budownictwie. Arkady, Warszawa 1987 Siewniak M., Mitkowska A.: Tezaurus sztuki ogrodowej. Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 1998 Zwolińska K.: Mała historia sztuki. WSiP, Warszawa 1995 Ustawa Prawo budowlane Ustawa Prawo ochrony środowiska Ustawa o ochronie dóbr kultury Ustawa o ochronie gruntów leśnych i rolnych Czasopisma specjalistyczne: Przyroda Polska, Aura, Murator, Atlas Budowlany, Forum Budowlane, Materiały Budowlane, Architektura, Ogród Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 47 Jednostka modułowa 321[07].Z1.01 Kształtowanie architektury krajobrazu 1. Szczegółowe cele kształcenia - W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: zastosować kryteria klasyfikacji terenów zieleni i krajobrazu, ocenić wartość estetyczną, przyrodniczą i kulturową krajobrazu rolniczego, ogrodniczego i leśnego, scharakteryzować różnorodność biologiczną krajobrazów, rozróżnić style sztuki ogrodowej występujące w różnych okresach historycznych, scharakteryzować zasady ochrony, rewitalizacji, rekultywacji i rewaloryzacji krajobrazu, określić rodzaje krajobrazów chronionych, wskazać ich przykłady w Polsce i na świecie, określić zasady kształtowania krajobrazu w różnych epokach historycznych oraz wskazać ich typowe elementy przestrzenne, rozpoznać roślinność charakterystyczną dla architektury krajobrazu w poszczególnych epokach historycznych, wskazać i scharakteryzować czynniki kompozycji ogrodowej, scharakteryzować kompozycje oraz wskazać przykłady ogrodów historycznych i współczesnych, określić zasady kształtowania krajobrazu z uwzględnieniem historycznych aspektów rozwoju miast i wsi, określić zasady konserwacji i rewaloryzacji zabytkowych założeń ogrodowych, określić sposoby zapobiegania niekorzystnym zmianom w krajobrazie spowodowanym ingerencją człowieka, określić zasady tworzenia i ochrony parków narodowych, parków krajobrazowych i innych obszarów prawnie chronionych, wyjaśnić rolę planowania przestrzennego w projektowaniu terenów zieleni, scharakteryzować działalność organizacji i instytucji związanych z architekturą krajobrazu, zinterpretować przepisy prawa polskiego i międzynarodowego dotyczące odnowy i konserwacji ogrodów zabytkowych oraz ochrony krajobrazu, określić zakres kompetencji Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i Miejskiego Architekta Krajobrazu. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 48 2. Materiał nauczania Krajobraz jako wynik działalności człowieka. Typy, struktura i jednostki przestrzenne krajobrazu. Różnorodność biologiczna w krajobrazie. Klasyfikacja terenów zieleni i zadrzewień. Zasady kompozycji w architekturze krajobrazu. Historia architektury ogrodowej. Współczesna architektura krajobrazu. Elementy architektury ogrodowej. Rewaloryzacja krajobrazu. Rewaloryzacja i konserwacja zabytkowych założeń ogrodowych. Zasady ochrony i rekultywacji krajobrazu. Parki narodowe, parki krajobrazowe i inne obszary prawnie chronione. Instytucje, których działalność związana jest z architekturą krajobrazu. Podstawy prawne ochrony i kształtowania architektury krajobrazu. 3. Ćwiczenia · Klasyfikowanie krajobrazów według różnych kryteriów z uwzględnieniem zmian spowodowanych ingerencją człowieka. · Ocenianie walorów krajobrazu. · Określanie elementów i czynników kompozycji ogrodowych. · Charakteryzowanie zasad kształtowania krajobrazu w różnych epokach historycznych. · Charakteryzowanie roślinności wykorzystywanej w architekturze krajobrazu w poszczególnych epokach. · Porównywanie rodzajów historycznych założeń ogrodowych w Polsce i na świecie. · Rozpoznawanie stylów w architekturze krajobrazu na podstawie detali architektonicznych i ogrodowych charakterystycznych dla różnych epok. · Wskazywanie przykładów stosowania zasad ochrony, rewitalizacji, rekultywacji i rewaloryzacji krajobrazu. · Charakteryzowanie rodzajów współczesnych terenów zieleni na świecie i w Polsce. · Charakteryzowanie rodzajów kompozycji ogrodów współczesnych. · Określanie roli miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w projektowaniu terenów zieleni. · Odczytywanie elementów planu zagospodarowania przestrzennego wykorzystywanych w projektowaniu terenów zielonych. · Porównywanie zakresu kompetencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody oraz Miejskiego Architekta Krajobrazu. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 49 4. Środki dydaktyczne Plansze poglądowe i foliogramy przedstawiające schematy historycznych zespołów ogrodowych i współczesnych terenów zielonych. Filmy dydaktyczne prezentujące wpływ terenów zieleni na środowisko oraz różne rodzaje krajobrazu historycznego i współczesnego. Albumy przedstawiające obiekty architektury krajobrazu. Modele urbanistyczne i architektoniczne. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane z historią i zasadami kształtowania architektury krajobrazu oraz prawną ochroną zabytkowych terenów zieleni. W procesie nauczania-uczenia się proponuje się zastosowanie następujących metod : sytuacyjnej, inscenizacji, dyskusji dydaktycznej, gier dydaktycznych, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Szczególnie wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do różnych obiektów ogrodowych w Polsce i jeżeli jest to możliwe również za granicę. Niezbędne jest prezentowanie filmów dydaktycznych oraz korzystanie z albumów dotyczących obiektów architektury krajobrazu. Prezentacja rozwoju architektury krajobrazu w Polsce i na świecie powinna uwzględniać najbardziej znane przykłady kompozycji ogrodowych. Istotne jest kształtowanie poczucia odpowiedzialności uczniów za ochronę krajobrazu i środowiska oraz umiejętności stosowania obowiązujących przepisów prawa. Należy zapewnić uczniom szeroki dostęp do różnych źródeł informacji takich jak: literatura zawodowa, Internet, normy, instrukcje, poradniki, katalogi. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. Praca w grupach pozwala również na zdobywanie przez uczniów umiejętności ponadzawodowych, takich jak: komunikowanie się, współpraca w zespole, prezentowanie wyników pracy. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie podczas realizacji programu jednostki, na podstawie kryteriów oceniania przedstawionych na początku zajęć. Sprawdzanie osiągnięć powinno dostarczyć nauczycielowi i uczniowi informacji „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 50 o zakresie i poziomie opanowania umiejętności określonych w celach kształcenia. Dokonując oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę na: - rozpoznawanie historycznych i współczesnych stylów architektonicznych i ogrodowych, - rozpoznawanie krajobrazów chronionych na podstawie przykładów w Polsce i na świecie, - klasyfikowanie krajobrazów według różnych kryteriów, z uwzględnieniem stopnia ingerencji człowieka. W procesie oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można stosować: sprawdziany pisemne i ustne, testy osiągnięć szkolnych oraz obserwację pracy ucznia podczas wykonywania zadań. Proces oceniania powinien być realizowany według ustalonych i przyjętych kryteriów oceniania, zgodnie z obowiązującą skalą ocen. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić poziom wykonania ćwiczeń oraz wyniki sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 51 Jednostka modułowa 321[07].Z1.02 Stosowanie technik plastycznych w projektowaniu architektury krajobrazu 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: zorganizować stanowisko pracy do wykonywaniu rysunków, grafik projektów, modeli i makiet, dobrać techniki rysunkowe i graficzne do wykonywanej dokumentacji projektowej, wykonać szkice oraz studia rysunkowe elementów oraz obiektów architektury krajobrazu, zastosować różne techniki rysunkowe i graficzne dobierając formę i walor dla uzyskania zamierzonych efektów plastycznych, skomponować elementy rysunku odpowiednio dobierając proporcje i sposób rozmieszczenia jego elementów, dobrać i wymieszać barwy podstawowe w celu uzyskania zamierzonej palety barw, dobrać materiały, przybory i techniki do wykonywanego projektu, wykorzystać techniki komputerowe do wykonywania różnego rodzaju projektów, odzwierciedlić z wykorzystaniem różnych technik, obrazy brył w układzie przestrzennym uwzględniając właściwości i faktury materiałów, wykonać modele i makiety prezentujące różnorodne efekty przestrzenne oraz obiekty architektury krajobrazu. 2. Materiał nauczania Podstawy rysunku odręcznego. Zasady perspektywy. Szkice i studia rysunkowe. Zasady kompozycji w rysunku odręcznym. Podstawowe techniki rysunkowe. Techniki barwne. Rysunek z natury i w plenerze. Makiety i modele. Grafika komputerowa. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 52 3. Ćwiczenia · Organizowanie stanowiska pracy do wykonywania rysunków odręcznych i grafik. · Dobieranie technik rysunkowych i rodzajów grafiki w celu uzyskania zamierzonych efektów plastycznych. · Komponowanie elementów rysunku dobierając odpowiednio proporcje i rozmieszczenie elementów. · Dobieranie materiałów i przyborów do rożnych technik malarskich. · Wykonywanie rysunku z natury w określonej technice barwnej. · Mieszanie barw podstawowych w celu uzyskania zestawów barw pochodnych, kontrastowych, dopełniających. · Odzwierciedlanie obrazu podstawowych brył z uwzględnieniem faktur i rodzajów materiałów, zgodnie z poznanymi zasadami perspektywy, z wykorzystaniem różnych technik. · Wykonywanie szkicu z natury w plenerze. · Wykonywanie makiety lub modelu. · Wykonywanie rysunku barwnego przy wykorzystaniu dostępnych programów komputerowych. 4. Środki dydaktyczne Plansze i makiety projektów plastycznych. Filmy dydaktyczne dotyczące projektów plastycznych. Podstawowe przybory i materiały rysunkowe i malarskie. Podstawowe przybory i materiały modelarskie. Programy i techniki komputerowe do opracowywania plastycznych. efektów 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane z kształtowaniem i doskonaleniem umiejętności plastycznych ucznia. Do osiągnięcia zamierzonych celów kształcenia proponuje się stosowanie przede wszystkim metody ćwiczeń praktycznych i metody projektów. Podczas realizacji programu należy zwrócić uwagę na rozwijanie wyobraźni przestrzennej uczniów poprzez ćwiczenia plastyczne: szkice w terenie, rysunki z natury, makiety, grafiki oraz rozwijanie wrażliwości plastycznej. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób. Zaleca się stosowanie indywidualnej formy pracy uczniów, możliwe jest także realizowanie ćwiczeń w 2-3 osobowych zespołach podczas wykonywania większych prac plastycznych, sporządzania makiet czy modeli. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dydaktycznej. Część zajęć powinna odbywać się w terenie. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 53 Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się na bieżąco w trakcie realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na: – prawidłowe zorganizowanie stanowiska pracy, – stosowanie różnych technik plastycznych do wykonywania rysunków, wykonywanie rysunków z natury, – wykonywanie makiety lub modelu, – posługiwanie się specjalistycznymi programami komputerowymi podczas wykonywania zadań. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonywać na podstawie prezentowanych prac, sprawdzianów praktycznych oraz obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadań. Z uwagi na specyfikę programu jednostki modułowej ocenie podlegać powinna kreatywność, estetyka, staranność i poprawność wykonania prac plastycznych a także umiejętność pracy w grupie. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić poziom wykonania ćwiczeń oraz wyniki sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 54 Jednostka modułowa 321[07].Z1.03 Sporządzanie dokumentacji inwentaryzacyjnej terenu 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: określić zasady sporządzania dokumentacji inwentaryzacyjnej terenu, wykonać pomiary i obliczenia geodezyjne związane z urządzaniem terenów zieleni i zakładaniem zadrzewień, odczytać i scharakteryzować elementy podkładu geodezyjnego, wykorzystać różne rodzaje map do sporządzenia inwentaryzacji terenu, zebrać informacje na potrzeby wykonania analiz przyrodniczych, historycznych, funkcjonalno-przestrzennych i kompozycyjnych, dokonać analizy różnych dokumentacji inwentaryzacyjnych, wykonać sensoryczną, historyczną, przyrodniczą, kompozycyjną i funkcjonalno-przestrzenną analizę terenu, wykonać inwentaryzację ogólną i szczegółową terenu oraz obiektów architektury krajobrazu, wykonać inwentaryzację zieleni, wykonać inwentaryzację i monitoring zadrzewień, wykonać odręczne rysunki inwentaryzacji terenu oraz z wykorzystaniem programów komputerowych, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas prowadzenia pomiarów geodezyjnych. 2. Materiał nauczania Mapy geodezyjne. Pomiary i obliczenia geodezyjne. Inwentaryzacja terenu. Inwentaryzacja elementów architektury krajobrazu. Inwentaryzacja zieleni. Inwentaryzacja i monitoring zadrzewień. Analizy terenu. Zasady sporządzania rysunków inwentaryzacyjnych. Dokumentacja inwentaryzacyjna. Programy komputerowe do wykonywania rysunków inwentaryzacyjnych. Bezpieczeństwo i higiena pracy związane z inwentaryzacją w terenie. 3. Ćwiczenia · Odczytywanie elementów podkładu geodezyjnego. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 55 · Zbieranie informacji do analiz przyrodniczych, historycznych, funkcjonalno-przestrzennych i kompozycyjnych. · Wykonywanie sensorycznej, historycznej, przyrodniczej, kompozycyjnej i funkcjonalno-przestrzennej analizy terenu. · Wykonywanie inwentaryzacji ogólnej terenu. · Wykonywanie inwentaryzacji szczegółowej obiektów architektury krajobrazu z wykorzystaniem sprzętu i przyrządów pomiarowych. · Wykonywanie inwentaryzacji zieleni i zadrzewień. 4. Środki dydaktyczne Mapy sytuacyjno-wysokościowe. Sprzęt i przybory kreślarskie. Przyrządy pomiarowe. Dokumentacje inwentaryzacyjne. Programy komputerowe do wykonania rysunków inwentaryzacyjnych. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane z wykonywaniem inwentaryzacji terenów zieleni oraz obiektów architektury krajobrazu. Wskazane jest wykorzystanie umiejętności uzyskanych przez uczniów w trakcie realizacji programu jednostki modułowej 321[07].O1.05 Prowadzenie prac mierniczych. Uczniowie powinni samodzielnie wykonywać pomiary w terenie, a następnie opracowywać wyniki pomiarów i sporządzać inwentaryzację terenu. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na 2–3 osobowe zespoły. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dydaktycznej oraz w terenie, szczególnie w ogrodach botanicznych oraz szkółkach roślin ozdobnych. W terenie konieczna jest praca w grupach, ułatwia ona również zdobywanie umiejętności komunikowania się, współpracy w zespole, prezentowania wyników pracy. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. Wskazane jest udostępnienie uczniom norm, katalogów, instrukcji, poradników oraz możliwości korzystania z Internetu. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się na bieżąco w trakcie realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 56 zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Proces oceniania powinien obejmować: - diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych celów kształcenia, - identyfikowanie postępów uczniów podczas realizacji programu jednostki oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia, - sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów po zrealizowaniu programu jednostki modułowej. Dokonując oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę na: - prowadzenie w terenie pomiarów liniowych, niwelacji geometrycznej oraz pomiarów realizacyjnych, - interpretowanie wyników pomiarów, - analizowanie dokumentacji geodezyjnej i wykorzystywanie jej do sporządzania dokumentacji inwentaryzacyjnej obiektów architektury krajobrazu, - wykorzystywanie podkładu geodezyjnego do wykonania inwentaryzacji terenu, - zbieranie informacji do analiz przyrodniczych, historycznych, funkcjonalno-przestrzennych i kompozycyjnych, - wykonywanie rysunków inwentaryzacyjnych terenu. Ocenie powinna podlegać dokładność i staranność wykonywania prac a także umiejętność pracy w grupie. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonywać przede wszystkim na podstawie sprawdzianów praktycznych (zadań typu próba pracy), testów osiągnięć szkolnych oraz obserwacji ucznia podczas wykonywania zadań. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić poziom wykonania ćwiczeń oraz wyniki sprawdzianów. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 57 Jednostka modułowa 321[07].Z1.04 Wykonywanie projektów architektury krajobrazu 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – określić rolę poszczególnych etapów projektowania w tworzeniu dokumentacji projektowej architektury krajobrazu, – dokonać analizy różnych dokumentacji projektowych architektury krajobrazu, – wykorzystać dokumentację geodezyjną do tworzenia dokumentacji projektowej architektury krajobrazu, – odczytać elementy planu zagospodarowania przestrzennego, – scharakteryzować sposoby sporządzania dokumentacji projektowej dla różnych rodzajów terenów zieleni, – zgromadzić materiały wyjściowe do tworzenia dokumentacji projektowej, – scharakteryzować tradycje lokalne i uwzględnić je podczas projektowania, – zastosować zasady kompozycji i doboru roślin dla podstawowych elementów terenów zieleni, – wykonać proste projekty koncepcyjne ogólne i szczegółowe dla różnego rodzaju terenów zieleni, – wykonać proste projekty wykonawcze zieleni, zadrzewień i architektury ogrodowej, – wykonać projekty nasadzeń roślinnych, – wykonać projekty prostych obiektów małej architektury, – wykonać proste projekty konserwatorskie zieleni i zadrzewień, – dobrać materiały budowlane do urządzania terenów zieleni, – zastosować sposoby łączenia różnych materiałów budowlanych oraz zasady konstrukcji podstawowych elementów architektury krajobrazu, – skorzystać z norm, instrukcji, katalogów i normatywów projektowania architektury krajobrazu, – zastosować programy komputerowe do sporządzania dokumentacji projektowej architektury krajobrazu. 2. Materiał nauczania Podstawy projektowania obiektów architektury krajobrazu. Analizy kompozycyjno-przestrzenne. Zasady urządzania krajobrazu. Zasady doboru gatunków drzew i krzewów. Materiały budowlane w architekturze krajobrazu. Obiekty małej architektury. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 58 Projekt koncepcyjny terenu. Projekt wykonawczy architektury krajobrazu. Projekt wykonawczy zieleni i zadrzewień. Projekt konserwatorski zieleni i zadrzewień. Przepisy prawa budowlanego i ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia · Wykonywanie prostych zadań związanych z realizacją projektów koncepcyjnych dla różnego rodzaju terenów zieleni. · Sporządzanie projektów wykonawczych wybranych detali architektury krajobrazu. · Wykonywanie makiet i modeli do projektów koncepcyjnych i wykonawczych. · Dobieranie materiałów budowlanych i roślinnych do określonych obiektów architektury krajobrazu. · Wykonywanie projektów roboczych prostych elementów architektury krajobrazu łącznie z zestawieniem materiałów. · Wykonywanie projektów zadrzewień. · Wykonywanie rysunków roboczych różnymi technikami. 4. Środki dydaktyczne Dokumentacja urbanistyczna, architektoniczna i architektury krajobrazu. Podkłady inwentaryzacyjne. Przybory i materiały kreślarskie i modelarskie. Zbiór norm dotyczących projektowania. Katalogi elementów architektury krajobrazu, katalogi drzew i roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Programy komputerowe do sporządzania rysunków architektury krajobrazu. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane z wykonywaniem projektów architektury krajobrazu oraz dobieraniem materiałów roślinnych i budowlanych do projektowania elementów architektury krajobrazu, wykonywaniem rysunków roboczych, sporządzaniem zestawień materiałowych, wykonywaniem makiet i modeli. W procesie kształcenia należy wykorzystać umiejętności uzyskane przez uczniów w trakcie realizacji programu jednostki modułowej 321[07].Z1.02 Stosowanie technik plastycznych w projektowaniu architektury krajobrazu. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 59 W procesie nauczania-uczenia się proponuje się przede wszystkim stosowanie metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. W realizacji programu należy zwrócić szczególną uwagę na ćwiczenia rysunkowe i prace projektowe. Należy uświadomić uczniom jak ważna jest dokładność i solidność w wykonywaniu projektów, odpowiedzialność za podejmowane decyzje projektowe oraz ich realizację w terenie. Realizacja programu jednostki modułowej związana jest z wykonywaniem projektów oraz znacznej liczby ćwiczeń rysunkowych i wymaga stosowania przede wszystkim indywidualnej formy pracy uczniów. Możliwe jest także wykonywanie ćwiczeń w 2–3 osobowych grupach podczas wykonywania większych prac projektowych. Wskazane jest wykorzystanie przez uczniów specjalistycznych programów komputerowych do projektowania architektury krajobrazu. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. Wskazane jest udostępnienie uczniom norm, katalogów, instrukcji, poradników oraz możliwości korzystania z Internetu. . 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się w trakcie realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Proces oceniania powinien obejmować: - diagnozowanie stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych celów kształcenia, - identyfikowanie postępów uczniów podczas realizacji programu jednostki oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia, - sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów po zrealizowaniu programu jednostki modułowej. Dokonując oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę na: - odczytywanie i interpretowanie projektów, - wykonywanie prostych projektów koncepcyjnych dla różnych rodzajów terenów zieleni, - posługiwanie się dostępnymi programami komputerowymi do sporządzania projektów architektury krajobrazu, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 60 - dobieranie nowoczesnych materiałów budowlanych i roślinnych do określonych obiektów architektury krajobrazu, - wykonywanie projektów roboczych prostych elementów architektury krajobrazu. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonywać przede wszystkim na podstawie prezentowanych projektów, sprawdzianów praktycznych oraz obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadań. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić poziom wykonania ćwiczeń, oceny prezentowanych projektów oraz wyniki sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 61 Moduł 321[07].Z2 Technologia produkcji i uprawy roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu 1. Cele kształcenia - W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: rozpoznawać typy i rodzaje gleb oraz charakteryzować ich właściwości, dobierać sposoby regulowania stosunków wodnych w glebie, określać wpływ zabiegów melioracyjnych na krajobraz, przestrzegać zasad właściwego użytkowania i konserwacji sieci melioracyjnych, klasyfikować rośliny stosowane w kształtowaniu krajobrazu ze względu na właściwości biologiczne, wymagania środowiskowe i wartości użytkowe, rozpoznawać gatunki roślin stosowane w kształtowaniu krajobrazu na podstawie cech morfologicznych, dobierać rośliny stosowane w kształtowaniu krajobrazu do lokalnych warunków klimatycznych i glebowych, oceniać jakość i walory dekoracyjne roślin oraz możliwości ich zastosowania w urządzaniu terenów zieleni, określać rodzaje i funkcje zadrzewień, określać zasady doboru i wymagania siedliskowe gatunków drzew i krzewów stosowanych w kształtowaniu krajobrazu, określać cele i zadania zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych, dobierać zabiegi uprawowe i pielęgnacyjne do określonych rodzajów roślin, stosować bezpieczne dla środowiska metody ochrony i nawożenia roślin, rozpoznawać chwasty, choroby i szkodniki roślin ozdobnych oraz stosować metody ich zwalczania, sterować kwitnieniem określonych gatunków roślin ozdobnych, wykonywać dekoracje z wykorzystaniem roślin, naczyń i materiałów pomocniczych. przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 62 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 321[07].Z2.01 321[07].Z2.02 321[07].Z2.03 321[07].Z2.04 Orientacyjna liczba godzin na realizację Uprawianie gleby 53 Stosowanie roślin ozdobnych w kształtowaniu 80 krajobrazu Zwalczanie chwastów, szkodników oraz chorób 75 roślin ozdobnych Wykonywanie dekoracji roślinnych 80 Razem 288 Nazwa jednostki modułowej 3. Schemat układu jednostek modułowych 321[07].Z2 Technologia produkcji i uprawy roślin ozdobnych 321[07].Z2.01 Uprawianie gleby 321[07].Z2.02 Stosowanie roślin ozdobnych w kształtowaniu krajobrazu 321[07].Z2.03 Zwalczanie chwastów, szkodników oraz chorób roślin ozdobnych 321[07].Z2.04 Wykonywanie dekoracji roślinnych Realizację programu należy rozpocząć od jednostki modułowej 321[07].Z2.01 Uprawianie gleby, która ma celu przygotowanie uczniów do uprawy roślin ozdobnych stosowanych w kształtowaniu krajobrazu a następne jednostki modułowe należy realizować kolejno. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 63 4. Literatura Chmiel H.: Uprawa roślin ozdobnych. PWRiL, Warszawa 1993 Gadomska E., Gadomski K.: Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. cz. I. HORTPRESS, Warszawa 2005 Łapanowski G., Orlikowski L.: Ochrona roślin iglastych i wrzosowatych. PLANTRESS Sp. z o.o. Kraków 1997 Marcinkowski J.: Byliny ogrodowe. PWRiL, Warszawa 1991 Pokorski J., Siwiec A.: Kształtowanie terenów zieleni. WSiP, Warszawa 1998 Popek M., Wapińska B.: Planowanie elementów środowiska. cz. 1. WSiP, Warszawa 2004 Seneta Wł., Dolatowski J.: Dendrologia. PWN, Warszawa 2000 Siewniak M., Mitkowska A.: Tezaurus sztuki ogrodowej. Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 1998 Czasopisma specjalistyczne: Przyroda Polska, Aura, Murator, Kwietnik, Ogrodnictwo, Szkółkarstwo ozdobne, Ogród, Mój Piękny Ogród Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 64 Jednostka modułowa 321[07].Z2.01 Uprawianie gleby 1. Szczegółowe cele kształcenia W – – – – – – – – – – – – – – – – – – wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: scharakteryzować rodzaje gleb, określić podstawowe procesy glebotwórcze, określić skład gleby, określić rolę czynników glebowych decydujących o wzroście i rozwoju roślin, określić podstawowe właściwości gleb na podstawie badań organoleptycznych, posłużyć się mapami glebowo-rolniczymi, dobrać sposoby regulowania stosunków wodnych w glebie, określić wpływ zabiegów melioracyjnych na krajobraz, dobrać metody nawadniania do rodzaju upraw, określić cele i zadania uprawy gleby, zaprojektować metody uprawy dostosowane do rodzaju gleby i roślin, wykonać zabiegi uprawowe związane z urządzaniem terenów zieleni, scharakteryzować właściwości i zastosowanie nawozów organicznych i mineralnych, określić czynniki wpływające na skuteczność i efektywność nawożenia, skorzystać z zaleceń nawozowych stacji chemiczno-rolniczych, określić zasady przechowywania nawozów, scharakteryzować i dobrać rodzaje podłoży ogrodniczych do uprawy określonych roślin, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska podczas wykonywania zabiegów uprawowych. 2. Materiał nauczania Podstawy gleboznawstwa. Skład, właściwości oraz klasyfikacja gleb. Podstawy melioracji. Metody nawadniania. Nawozy organiczne i mineralne. Uprawa i nawożenie gleby. 3. Ćwiczenia · Charakteryzowanie przebiegu procesu glebotwórczego na podstawie profilu glebowego. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 65 · · · · · · · Rozpoznawanie rodzajów gleb w terenie. Badanie organoleptyczne właściwości gleb. Dobieranie metod regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleb. Projektowanie metod uprawy różnych rodzajów gleby. Dobieranie nawozów do rodzaju gleby i uprawy roślin. Korzystanie z map glebowo-rolniczych. Dobieranie rodzajów podłoży ogrodniczych do uprawy określonych roślin. 4. Środki dydaktyczne Mapy glebowo-rolnicze. Plansze profili glebowych. Próbki nawozów. Katalogi nawozów. Plansze poglądowe i filmy dydaktyczne dotyczące uprawy gleby. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane z uprawą i nawożeniem gleby. Wskazane jest stosowanie wykładów informacyjnych, pokazów z objaśnieniem oraz ćwiczeń praktycznych. Podczas realizacji programu jednostki należy zwrócić uwagę na przygotowanie uczniów do stosowania zabiegów nawadniania, zabiegów uprawowych oraz skutecznego i efektywnego nawożenia. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na 2–3 osobowe zespoły. Większość zajęć powinna odbywać się w terenie, szczególnie w ogrodach oraz szkółkach roślin ozdobnych. W terenie konieczna jest praca w grupach, ułatwia ona zdobywanie umiejętności komunikowania się, współpracy w zespole, prezentowania wyników pracy. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno odbywać się podczas realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 66 Proces oceniania powinien obejmować: – diagnozowanie stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych celów kształcenia, – identyfikowanie postępów uczniów podczas realizacji programu jednostki oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia, – sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów po zrealizowaniu programu jednostki modułowej. Dokonując oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę na: - określanie właściwości gleb, - wykorzystywanie map glebowo-rolniczych, - dobieranie zabiegów uprawowych, - dobieranie rodzajów podłoży ogrodniczych do uprawy określonych roślin, - dobór odpowiednich nawozów do określonych roślin oraz środowisk roślinnych. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonywać na podstawie sprawdzianów ustnych i praktycznych oraz obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadań. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 67 Jednostka modułowa 321[07].Z2.02 Stosowanie roślin ozdobnych w krajobrazu kształtowaniu 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – scharakteryzować naturalne zbiorowiska roślinne Polski, określić gatunki typowe, – wyjaśnić wpływ czynników siedliska i zabiegów uprawowych na wzrost, rozwój i plonowanie roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu, – określić wpływ czynników pogodowych i klimatu na wzrost i rozwój roślin, – zastosować fitosocjologiczne i ekologiczne zasady zestawiania roślin, – rozpoznać gatunki roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu na podstawie cech morfologicznych, – określić funkcje i walory dekoracyjne roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu, – dobrać rośliny stosowane w kształtowaniu krajobrazu do rodzaju terenów zieleni oraz warunków siedliskowych, – określić rodzaje i funkcje zadrzewień, – dobrać gatunki drzew i krzewów stosowanych w kształtowaniu krajobrazu, – zastosować zasady sterowania kwitnieniem wybranych gatunków roślin ozdobnych, – zastosować zasady ochrony roślin wykorzystywanych w kształtowaniu krajobrazu, – zastosować zabiegi uprawowe i pielęgnacyjne wykonywane na plantacjach roślin, – określić przydatność zabiegów uprawowych w rozmnażaniu roślin, – dobrać nawozy oraz określić sposoby ich stosowania w produkcji roślin ozdobnych, – zaprojektować i wykonać kompozycje roślinne z uwzględnieniem warunków siedliskowych i planowanych efektów plastycznych. 2. Materiał nauczania Rośliny stosowane w kształtowaniu krajobrazu. Warunki siedliskowe. Zabiegi uprawowe. Zabiegi pielęgnacyjne. Ochrona roślin. Kompozycje roślinne. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 68 3. Ćwiczenia · · · · · · · · · · Rozpoznawanie roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Charakteryzowanie naturalnych zbiorowisk roślinnych w Polsce. Określanie wpływu czynników siedliska na wzrost i rozwój roślin. Określanie wpływu warunków pogodowych i klimatycznych na rozwój roślin. Dobieranie rodzaju podłoża do uprawy roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Rozmnażanie roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Wykonywanie zabiegów uprawowych roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Analizowanie możliwości wykorzystania różnych roślin w kształtowaniu krajobrazu. Określanie walorów dekoracyjnych roślin ozdobnych oraz ich wymagań siedliskowych. Wykonywanie kompozycji roślinnych przeznaczonych na: kwietnik sezonowy, rabatę bylinową, kompozycję roślin wodnych i roślin drzewiastych. 4. Środki dydaktyczne Katalogi roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Baza danych roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Okazy roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Zielniki, utrwalone części roślin (owoce, pędy, nasiona). Klucze do oznaczania roślin. Filmy i plansze poglądowe zbiorowisk roślin i roślin ozdobnych. Filmy dydaktyczne dotyczące zabiegów uprawowych roślin. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące zastosowania roślin w kształtowaniu krajobrazu, zbiorowisk roślinnych w Polsce, wpływu warunków siedliskowych, pogodowych i klimatycznych na rozwój roślin oraz zasad tworzenia kompozycji roślinnych. Realizacja programu jednostki modułowej wymaga stosowania następujących metod nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu z objaśnieniem i ćwiczeń praktycznych. Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwracać uwagę na kształtowanie umiejętności stosowania zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych, oraz prawidłowego doboru roślin do określonych kompozycji roślinnych. Uczniowie powinni poznawać materiał roślinny na podstawie żywych okazów roślin, jak również zielników, albumów i encyklopedii roślin. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 69 Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na 2–3 osobowe zespoły. Większość zajęć powinna odbywać się w terenie, szczególnie w ogrodach botanicznych oraz szkółkach roślin ozdobnych. W terenie konieczna jest praca w grupach, ułatwia ona zdobywanie umiejętności komunikowania się, współpracy w zespole, prezentowania wyników pracy. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na bieżąco podczas realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się stosować: sprawdziany ustne i pisemne, sprawdziany praktyczne, testy osiągnięć szkolnych oraz obserwację pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Proces oceniania powinien obejmować: – diagnozowanie stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych celów kształcenia, – identyfikowanie postępów uczniów podczas realizacji programu jednostki oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia, – sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów po zrealizowaniu programu jednostki modułowej. Dokonując oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę na: - rozpoznawanie roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu, - wykonywanie kompozycji roślinnych zgodnie z zasadami plastycznego doboru roślin i wymaganiami siedliskowymi, - dobieranie rodzaju podłoża do uprawy roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu, - stosowanie zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy przeprowadzić sprawdzian teoretyczny oraz sprawdzian umiejętności praktycznych (zadanie typu próba pracy). W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 70 Jednostka modułowa 321[07].Z2.03 Zwalczanie chwastów, szkodników oraz chorób roślin ozdobnych 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: rozpoznać chwasty, szkodniki oraz choroby roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu, wskazać przyczyny występowania chwastów, szkodników i chorób roślin, dobrać metody zapobiegania szkodnikom i chorobom roślin, dobrać metody zwalczania chwastów, szkodników i chorób roślin, rozpoznać środki ochrony roślin oraz określić sposoby ich stosowania, scharakteryzować biologiczne metody walki z chorobami, szkodnikami i chwastami, dobrać techniki wykonywania zabiegów ochrony roślin, wskazać zagrożenia powodowane przez stosowanie chemicznych środków ochrony roślin, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska podczas stosowania chemicznych środków ochrony roślin. 2. Materiał nauczania Rodzaje chwastów, szkodników i chorób roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Metody zapobiegania chwastom, szkodnikom i chorobom roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Metody zwalczania chwastów, szkodników i chorób roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. Środki ochrony roślin. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska. 3. Ćwiczenia · Analizowanie czynników chorobotwórczych roślin. · Rozpoznawanie objawów chorób na okazach roślin i szkodników roślin. · Dobieranie metod zwalczania szkodników i chorób roślin. · Dobieranie metod zapobiegania szkodnikom i chorobom roślin. · Wskazywanie zagrożeń powodowanych przez stosowanie chemicznych środków ochrony roślin. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 71 · Określanie metod stosowania i przechowywania środków ochrony roślin z zastosowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska. 4. Środki dydaktyczne Plansze przedstawiające roślin z objawami chorób i szkodniki roślin. Tablice poglądowe dotyczące chwastów. Filmy dydaktyczne o metodach zwalczania i zapobiegania, szkodnikom, chwastom i chorobom roślin. Okazy: roślin z objawami chorób, szkodników i chwastów. Zestawy zdjęć i przezroczy dotyczących chorób i szkodników roślin. Katalogi. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące rodzajów chorób i czynników chorobotwórczych roślin ozdobnych, szkodników i chwastów oraz metod ich zwalczania i zapobiegania. Proponuje się stosowanie następujących metod nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu z objaśnieniem i ćwiczeń praktycznych,. Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwrócić uwagę na stosowanie metod zapobiegania i zwalczania: chwastów, szkodników i chorób roślin a szczególnie stosowania środków ochrony roślin oraz przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na 2–3 osobowe zespoły. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dydaktycznej oraz w terenie, szczególnie w ogrodach botanicznych oraz szkółkach roślin ozdobnych. W terenie konieczna jest praca w grupach, ułatwia ona również zdobywanie umiejętności komunikowania się, współpracy w zespole, prezentowania wyników pracy. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na bieżąco podczas realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się stosować: sprawdziany ustne i pisemne, sprawdziany praktyczne, testy „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 72 osiągnięć szkolnych oraz obserwację pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Proces oceniania powinien obejmować: – diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych celów kształcenia, – identyfikowanie postępów uczniów podczas realizacji programu jednostki modułowej oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia, – sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu programu jednostki modułowej. W procesie oceniania należy zwracać uwagę na: - rozpoznawanie rodzajów chorób i szkodników roślin, - stosowanie metod zwalczania szkodników i chorób roślin, - określanie zagrożeń powodowanych przez stosowanie chemicznych środków ochrony roślin, - stosowanie przepisów stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska podczas przechowywania środków ochrony roślin, - stosowanie środków ochrony roślin zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy przeprowadzić sprawdzian teoretyczny oraz sprawdzian umiejętności praktycznych (zadanie typu próba pracy). W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 73 Jednostka modułowa 321[07].Z2.04 Wykonywanie dekoracji roślinnych 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: scharakteryzować rodzaje dekoracji roślinnych, dobrać materiał roślinny do kompozycji pod względem plastycznym i wymagań siedliskowych, wykonać kompozycje roślinne z użyciem kwiatów ciętych, suchych części roślin i roślin doniczkowych, określić zasady dekoracji różnego rodzaju wnętrz, zaprojektować kompozycje roślinne do dekoracji wnętrz, wykonać dekoracje roślinne w różnych wnętrzach, scharakteryzować organizację szkółki roślin ozdobnych, zastosować zasady ekspozycji i sprzedaży roślin ozdobnych w szkółkach. 2. Materiał nauczania Rodzaje dekoracji roślinnych. Kompozycje roślinne. Zasady dekoracji wnętrz. Szkółkarstwo roślin ozdobnych. 3. Ćwiczenia · Określanie rodzajów dekoracji roślinnych z uwzględnieniem ich przeznaczenia. · Dobieranie materiałów roślinnych do określonych dekoracji. · Wykonywanie kompozycji z: kwiatów ciętych, suchych części roślin, roślin doniczkowych z przeznaczeniem do dekoracji różnego rodzaju pomieszczeń. · Wykonywanie dekoracji roślinnych w określonym wnętrzu. · Planowanie ekspozycji roślin ozdobnych w szkółkach. 4. Środki dydaktyczne Plansze ilustrujące przykłady dekoracji roślinnych. Filmy dydaktyczne z zakresu kompozycji roślinnych i dekoracji wnętrz. Sprzęt, narzędzia i materiały do wykonywania dekoracji i kompozycji roślinnych. Próbki materiałów niezbędnych do dekoracji i kompozycji roślinnych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 74 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące wykorzystania roślin ozdobnych do wykonywania dekoracji roślinnych oraz organizowania szkółkarstwa roślin ozdobnych. Proponuje się stosowanie następujących metod nauczania: ćwiczeń praktycznych, pokazu z objaśnieniem, wykładu informacyjnego. Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwrócić uwagę na dobieranie roślin ozdobnych do różnego rodzaju dekoracji roślinnych. Uczniowie powinni poznać materiał roślinny oraz różne materiały przydatne do wykonywania dekoracji roślinnych. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na 2–3 osobowe zespoły. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni wyposażonej w materiał roślinny oraz różne materiały przydatne do wykonywania dekoracji roślinnych. Część zajęć powinna odbywać się w szkółkach roślin ozdobnych. W terenie proponuje się pracę w grupach, która ułatwia zdobywanie umiejętności komunikowania się, współpracy w zespole, prezentowania wyników pracy. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na bieżąco w trakcie realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Zaleca się szczególnie ocenianie umiejętności komponowania roślinności zgodnie z zasadami plastycznego doboru roślin, a także z wymaganiami wystroju wnętrz. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonywać przede wszystkim na podstawie sprawdzianów praktycznych oraz obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadań. Proces oceniania powinien obejmować: – diagnozowanie stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych celów kształcenia, – identyfikowanie postępów uczniów podczas realizacji programu jednostki modułowej oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia, – sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu programu jednostki modułowej. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 75 W ocenianiu należy uwzględnić nie tylko kreatywność ale także umiejętność pracy w grupie. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na: – dobieranie materiałów roślinnych do określonych dekoracji, – wykonywanie kompozycji roślinnych z różnych materiałów, – wykonywanie ekspozycji roślin ozdobnych w szkółkach. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy przeprowadzić badanie osiągnięć w formie sprawdzianu teoretycznego oraz sprawdzianu umiejętności praktycznych (zadanie typu próba pracy). W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 76 Moduł 321[07].Z3 Mechanizacja prac związanych z kształtowaniem krajobrazu 1. Cele kształcenia - W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: rozróżniać pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji roślin ozdobnych oraz urządzaniu i pielęgnacji terenów zieleni, określać zasady użytkowania maszyn i urządzeń stosowanych w urządzaniu i pielęgnacji terenów zieleni oraz zadrzewień, określać zasady eksploatacji instalacji i urządzeń technicznych stosowanych w produkcji roślin wykorzystywanych w kształtowaniu krajobrazu, prowadzić i obsługiwać ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T, przestrzegać przepisów prawa o ruchu drogowym, stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska dotyczące eksploatacji maszyn, instalacji i urządzeń technicznych, stosować procedury udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 321[07].Z3.01 321[07].Z3.02 Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na realizację urządzeń 90 Eksploatowanie maszyn, instalacji i technicznych Obsługiwanie i prowadzenie ciągnika rolniczego Razem „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 77 78 168 3. Schemat jednostek modułowych 321[07].Z3 Mechanizacja prac związanych z kształtowaniem krajobrazu 321[07].Z3.01 Eksploatowanie maszyn, instalacji i urządzeń technicznych 321[07]. Z3.02 Obsługiwanie i prowadzenie ciągnika rolniczego 4. Literatura Buliński J., Miszczak M.: Podstawy mechanizacji rolnictwa. WSiP, Warszawa 1999 Grzegórski Z.: Pojazdy silnikowe. WSiP, Warszawa 1997 Kowalczyk J., Bieganowski F.: Mechanizacja ogrodnictwa cz. I i II. WSiP, Warszawa 2001 Kozłowska D.: Podstawy mechanizacji. Cz. 2. Hortpress, Warszawa 1997 Kuczewski J., Majewski Z.: Eksploatacja maszyn rolniczych. WSiP, Warszawa 1999 Kurczyński A., Nowak J.: Podręcznik kierowcy kategorii B. Pytania egzaminacyjne. Wydawnictwo Kram, Warszawa 2005 Kurczyński A.: Kodeks drogowy w pytaniach i odpowiedziach. Wydawnictwo Kram, Warszawa 2004 Papuga Z.: Prawo jazdy dla każdego. Testy kategoria B. Wydawnictwo Liwona, Warszawa 2004, Skrobacki A.: Pojazdy rolnicze. WSiP, Warszawa 1999 Waszkiewicz Cz., Kuczewski J.: Maszyny rolnicze. Cz. 1. WSiP, Warszawa 1998 Waszkiewicz Cz.: Maszyny rolnicze. Cz. 2. WSiP, Warszawa 1999 Kodeks drogowy. Stan prawny na dzień 1 sierpnia 2005 r. Kantor Wydawniczy ZAKAMYCZE, Kraków 2005 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 78 Skrypty testowe zawierające wszystkie pytania z komputerowych testów egzaminacyjnych kategorii A oraz kategorii B. Wydawnictwo Liwona, Warszawa 2005 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 79 Jednostka modułowa 321[07].Z3.01 Eksploatowanie maszyn, instalacji technicznych i urządzeń 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: rozpoznać podstawowe części maszyn, zastosować zasady eksploatacji silników elektrycznych, urządzeń grzewczych i urządzeń elektrycznych do oświetlania, zastosować zasady eksploatacji instalacji oświetleniowych przeznaczonych dla roślin, wnętrz urbanistycznych i terenów otwartych, posłużyć się narzędziami i maszynami do uprawy gleby oraz nawożenia, posłużyć się siewnikami oraz sadzarkami, dobrać i obsłużyć maszyny, urządzenia oraz instalacje do zaopatrzenia w wodę i nawadniania, dobrać i obsłużyć maszyny i narzędzia do sadzenia, przesadzania oraz pielęgnowania drzew i krzewów, zastosować maszyny i narzędzia do zakładania i pielęgnowania trawników, zastosować maszyny i urządzenia techniczne do mechanizacji prac w szkółkach, dobrać i eksploatować aparaty do środków ochrony roślin z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, dobrać i obsłużyć maszyny do odśnieżania, czyszczenia dróg i chodników, scharakteryzować przeznaczenie i zastosować zasady eksploatacji maszyn do robót ziemnych i budowy dróg, obsłużyć środki transportowe oraz urządzenia do załadunku, wykonać czynności związane z konserwacją i przygotowaniem sprzętu technicznego do postoju, zastosować zasady przechowywania paliw i smarów, zastosować przepisy prawa o ruchu drogowym podczas pracy maszynami rolniczymi, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska związane z eksploatacją maszyn, instalacji i urządzeń technicznych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 80 2.Materiał nauczania Podstawy eksploatacji sprzętu technicznego. Urządzenia elektryczne. Mechanizacja uprawy i nawożenia gleby. Mechanizacja siewu i sadzenia roślin. Mechanizacja zaopatrzenia w wodę i nawadniania. Mechanizacja prac związanych z pielęgnacją drzew i krzewów. Mechanizacja prac związanych z zakładaniem i pielęgnacją trawników. Mechanizacja prac w szkółkach. Mechanizacja ochrony roślin. Mechanizacja robót ziemnych. Urządzenia transportowe. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska związane z eksploatacją maszyn, instalacji i urządzeń technicznych. 3. Ćwiczenia · Obsługiwanie urządzeń elektrycznych. · Analizowanie zagrożeń związanych użytkowaniem urządzeń elektrycznych. · Eksploatowanie instalacji oświetleniowej przeznaczonej dla roślin, wnętrz urbanistycznych i terenów otwartych. · Obsługiwanie instalacji nawadniającej. · Obsługiwanie środków transportowych i urządzeń do załadunku. · Obsługiwanie narzędzi i maszyn do uprawy i nawożenia. · Obsługiwanie siewników i sadzarek. · Obsługiwanie urządzeń do mechanizacji prac w szkółkach. · Obsługiwanie maszyn do robót ziemnych i budowy dróg. · Obsługiwanie maszyn do sadzenia i przesadzania drzew i krzewów. 4. Środki dydaktyczne Tablice, plansze i schematy instalacji wodociągowej, nawadniającej i oświetleniowej. Schematy instalacji elektrycznych. Tablice, plansze i schematy maszyn i urządzeń. Foliogramy i przezrocza dotyczące eksploatowania maszyn, instalacji i urządzeń technicznych. Filmy dydaktyczne przedstawiające zasady obsługi maszyn i urządzeń. Katalogi maszyn i urządzeń oraz instrukcje obsługi. Modele elementów maszyn i ich przekrojów. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 81 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane z użytkowaniem maszyn, instalacji i urządzeń technicznych. Proponuje się stosowanie następujących metod nauczania: ćwiczeń praktycznych, pokazu z instruktażem, wykładu informacyjnego. Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwracać uwagę na obsługiwanie maszyn i urządzeń zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii. Planując zajęcia należy również uwzględniać pojawiające się na rynku nowoczesne urządzenia techniczne. Szczególną uwagę należy poświęcić zagadnieniom obsługi technicznej, konserwacji i przechowywania maszyn i urządzeń technicznych. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na 2–3 osobowe zespoły, wskazane jest także stosowanie indywidualnej formy pracy. Większość zajęć powinna odbywać się w terenie. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na bieżąco w trakcie realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Pozwoli to na ocenę stopnia osiągania założonych celów kształcenia oraz daje nauczycielowi możliwość dobierania skutecznych metod pracy. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonywać przede wszystkim na podstawie sprawdzianów praktycznych oraz obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadań. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na: - użytkowanie maszyn i urządzeń technicznych, - stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy przeprowadzić badanie osiągnięć w formie sprawdzianu teoretycznego oraz sprawdzianu umiejętności praktycznych. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 82 Jednostka modułowa 321[07].Z3.02 Obsługiwanie i prowadzenie ciągnika rolniczego 1. Szczegółowe cele kształcenia W - wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: przygotować ciągnik do jazdy, wykonać obsługę codzienną pojazdu, ruszyć z miejsca na terenie płaskim i pochyłym, zmienić prędkość jazdy za pomocą dźwigni zmiany paliwa, przejechać wyznaczony odcinek trasy do przodu i do tyłu, zatrzymać pojazd na terenie płaskim i pochyłym, zahamować i zatrzymać pojazd w określonym miejscu, zaparkować pojazd w określonym miejscu, wykonać manewry drogowe, przejechać przez różne typy skrzyżowań, prowadzić pojazd w ruchu miejskim i poza obszarem zabudowanym, przewidzieć rzeczywiste lub potencjalne zagrożenia na drodze, przygotować przyczepę oraz połączyć ją z ciągnikiem, prowadzić ciągnik z przyczepą, prowadzić ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T, zastosować przepisy prawa o ruchu drogowym podczas prowadzenia ciągnika rolniczego, zastosować przepisy ruchu drogowego podczas kierowania pojazdem, określić obowiązki uczestnika ruchu drogowego, rozpoznać rodzaje i określić znaczenie znaków drogowych, określić zasady korzystania z dróg, wyjaśnić zasady pierwszeństwa przejazdu, zastosować zasady wykonywania manewrów drogowych, zastosować zasady przewożenia osób i ładunków, określić uprawnienia policji i służb drogowych w zakresie kontroli ruchu drogowego, określić czynności kierującego pojazdem przed i po uruchomieniu silnika, wykonać podstawowe czynności kontrolne i obsługowe urządzeń wpływających na bezpieczeństwo jazdy, scharakteryzować wpływ środków farmaceutycznych i odurzających na sprawność kierowcy, określić obowiązki kierującego pojazdem w sytuacji wypadku drogowego, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 83 - zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, - udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach. 2. Materiał nauczania Obsługa ciągnika rolniczego. Warunki używania pojazdów w ruchu drogowym. Technika kierowania. Przyrządy do sterowania mechanizmami pojazdu silnikowego. Podstawowe zasady uruchamiania silnika i kierowania pojazdem. Prawo o ruchu drogowym. Prawo jazdy, szkolenie i egzamin. Badanie sprawności fizycznej i psychicznej kierującego oraz sprawdzanie kwalifikacji do kierowania pojazdami. Zatrzymywanie prawa jazdy, cofanie i przywracanie uprawnień. Obsługa urządzeń i przyrządów kontrolno-pomiarowych ciągnika. Wypadki drogowe. Naruszenie przepisów ruchu drogowego. Zabezpieczenie miejsca wypadku. Urazy powypadkowe. Działanie leków na organizm kierowcy. Organizacja służb ratunkowych i drogowych. Procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach. 3. Ćwiczenia · Analizowanie warunków jazdy pojazdem w mieście i poza miastem. · Rozpoznawanie przyrządów kontrolno-pomiarowych oraz ich przeznaczenia. · Przygotowywanie ciągnika do jazdy i ruszanie z miejsca. · Wykonywanie manewrów ciągnikiem. · Jazda pasem ruchu do przodu i do tyłu. · Redukowanie biegów. · Wymijanie innych pojazdów, omijanie przeszkód, wyprzedzanie. · Parkowanie prostopadłe i skośne. · Ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu. · Cofanie i parkowanie ciągnikiem z przyczepą. · Rozpoznawanie znaków drogowych. · Ustalanie pierwszeństwa przejazdu. · Powiadamianie o zaistniałym wypadku drogowym. · Udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach. · Zabezpieczanie miejsca wypadku. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 84 4. Środki dydaktyczne Instrukcje obsługi i sprawdzania stanu technicznego pojazdu. Plansze i filmy dydaktyczne przedstawiające obsługę i naprawę pojazdów rolniczych. Symulator jazdy. Pojazd rolniczy. Instrukcje obsługi pojazdów, instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Katalogi znaków drogowych. Kodeks drogowy. Modele skrzyżowań dróg. Komputerowe programy dotyczące symulacji różnych sytuacji drogowych podczas kierowania pojazdami. Makieta umożliwiająca symulacje sytuacji na drodze. Tablice poglądowe, filmy wideo dotyczące zasad bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym, kierowania pojazdem, podstawowych czynności kontrolno-obsługowych, udzielania pierwszej pomocy. Akty prawne z zakresu ruchu drogowego oraz warunków używania pojazdów. Programy komputerowe: Prawo jazdy ABCDT – Egzamin wewnętrzny – dla OSK. Egzamin wewnętrzny – Prawo jazdy ABCDT – dla kursantów. Za kierownicą, ADR, BERLE 2.0. Procedura udzielania pierwszej pomocy. Wykazy leków o działaniu niepożądanym na organizm kierowcy. Filmy dydaktyczne na temat procedury postępowania w razie wypadków drogowych, udzielania pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia. Filmy dydaktyczne dotyczące techniki kierowania samochodem, czynności kontrolno-obsługowych, testów, znaków drogowych oraz egzamin na placu manewrowym. Plansze z telefonami alarmowymi. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki powinien być realizowany z wykorzystaniem następujących metod nauczania: tekstu przewodniego, pokazu z instruktażem, oraz ćwiczeń praktycznych. Zakres materiału nauczania obejmuje zasady ruchu drogowego oraz naukę obsługi i prowadzenia ciągnika rolniczego. Zajęcia powinny odbywać się w grupie do 15 osób w pracowni na wydzielonych stanowiskach ćwiczeniowych. Uczniowie powinni pracować samodzielnie lub w zespołach 2–3 osobowych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 85 Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne, szczególnie w: symulatory jazdy, programy multimedialne do nauki zasad ruchu drogowego, zestawy testów do egzaminu na prawo jazdy. Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji, wykorzystywać kodeks drogowy, podręczniki, poradniki oraz informatory. Realizacja programu jednostki ma na celu przygotowanie uczniów do uzyskania państwowych uprawnień pozwalających na kierowanie ciągnikiem rolniczym na drogach publicznych, prawa jazdy kategorii T. Szczególną uwagę należy zwracać na stan techniczny pojazdów używanych do celów szkoleniowych. Pojazdy używane do nauki jazdy muszą być sprawne i oznaczone tablicami z literą L widoczną dla innych uczestników ruchu. Tablica ta powinna być oświetlona. Nauka jazdy ciągnikiem rolniczym odbywa się indywidualnie. Przed przystąpieniem do nauki uczeń powinien wykonać badania lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do kierowania pojazdami mechanicznymi. Początkowe zajęcia z nauki jazdy realizuje się na placu manewrowym, na którym nie ma naturalnego ruchu drogowego. Plac taki powinien mieć utwardzoną nawierzchnię. Powinien być również oznakowany znakami drogowymi pionowymi i poziomymi. Podczas pierwszych jazd na placu uczniowie nabywają umiejętności posługiwania się mechanizmami i przyrządami służącymi do prowadzenia pojazdu, a następnie poprawnego wykonywania manewrów stosowanych w ruchu drogowym. W miarę zdobywania przez ucznia umiejętności praktycznych, naukę jazdy należy prowadzić na drogach publicznych, początkowo o małym natężeniu ruchu, a następnie w normalnym ruchu drogowym. Kandydat ubiegający się o uzyskanie prawa jazdy musi opanować przepisy ruchu drogowego, ponieważ ich przestrzeganie, jest podstawowym warunkiem bezpieczeństwa ruchu drogowego. Realizując program jednostki modułowej należy zwrócić uwagę na obowiązek przestrzegania przepisów ruchu drogowego, kulturę jazdy, zasadę ograniczonego zaufania oraz konieczność ciągłego doskonalenia zawodowego. Należy także powtórzyć z uczniami zajęcia dotyczące zasad udzielania pierwszej pomocy w sytuacji wypadku drogowego. Umiejętności te uczniowie opanowali już podczas realizacji programu jednostki modułowej 321[07]O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 86 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczać informacji dotyczących zakresu i stopnia opanowania umiejętności określonych w celach kształcenia. Proces oceniania powinien być realizowany systematycznie podczas realizacji programu jednostki na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Wskazane jest stosowanie następujących metod oceniania: sprawdzianów teoretycznych i praktycznych, testów osiągnięć szkolnych, a przede wszystkim obserwacji działań uczniów i podczas wykonywania zadań. Podczas nauki jazdy należy zwrócić uwagę na sprawność i samodzielność wykonywania zadań przez uczniów. Na początku zajęć nauczyciel powinien zwrócić uwagę na zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zasady kulturalnej jazdy. Po zakończeniu zajęć należy omówić ich przebieg zwracając uwagę na poprawność wykonanych zadań oraz dokonać ich oceny. Do sprawdzania umiejętności stosowania zasad ruchu drogowego można zastosować testu wielokrotnego wyboru oraz wykorzystać programy komputerowe. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej wskazane jest sprawdzenie osiągnięć uczniów z zastosowaniem testu wielokrotnego wyboru oraz sprawdzianu umiejętności praktycznych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 87 Moduł 321[07].Z4 Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: planować i wykonywać prace związane z urządzaniem, pielęgnowaniem i konserwacją terenów zieleni i zadrzewień, organizować stanowisko pracy związane z urządzaniem, pielęgnowaniem i konserwacją terenów zieleni i zadrzewień, określać zasady doboru gatunków i odmian roślin ozdobnych do rodzaju terenów zieleni, określać zasady doboru materiałów budowlanych do wykonywania różnego rodzaju prac, dobierać maszyny, urządzenia i narzędzia do określonych robót, organizować roboty związane z urządzaniem terenów zieleni, organizować wykonywanie robót ziemnych i transportowanie mas ziemnych, wykonywać i konserwować elementy małej architektury ogrodowej z zachowaniem wymagań estetycznych i ekologicznych, wykonywać elementy wodne: basen, oczko wodne, kaskadę, wykonywać zabiegi konserwacyjne i pielęgnacyjne terenów zieleni i zadrzewień, wykonywać kosztorysy określonych prac związanych z urządzaniem terenów zieleni, prowadzić dokumentację robót związanych z urządzaniem terenów zieleni, stosować przepisy prawa budowlanego, ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, stosować przepisy kodeksu pracy oraz przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej, prowadzić działalność gospodarczą w zakresie architektury krajobrazu, prowadzić uproszczoną rachunkowość. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 88 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 321[07].Z4.01 321[07].Z4.02 321[07].Z4.03 Nazwa jednostki modułowej Organizowanie procesu inwestycji Wykonywanie i konserwacja elementów architektury krajobrazu Kosztorysowanie robót Razem Orientacyjna liczba godzin na realizację 48 175 65 288 3. Schemat układu jednostek modułowych 321[07].Z4 Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni 321[07].Z4.01 Organizowanie procesu inwestycji 321[07].Z4.02 Wykonywanie i konserwacja elementów architektury krajobrazu 321[07].Z4.03 Kosztorysowanie robót Realizację programu modułu 321[07]Z4 należy rozpocząć od jednostki modułowej 321[07].Z4.01 Organizowanie procesu inwestycji, która obejmuje zakres podstawowych działań związanych z urządzaniem terenów zieleni, następnie należy zrealizować jednostkę modułową 321[07]Z4.02 Wykonywanie i konserwacja elementów architektury krajobrazu, a na końcu jednostkę modułową 321[07].Z4.03 Kosztorysowanie robót. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 89 4. Literatura Adamiec T.: Prawne podstawy działalności w budownictwie. WSiP, Warszawa 1998 Alisson J.: Woda ozdobą ogrodu. ELEW, Warszawa 1993 Bartosiewicz A.: Urządzanie terenów zieleni. WSiP, Warszawa 1998 Baumann R.: Domy w zieleni. Arkady, Warszawa, 1991 Begemann W., Schiechtl H.M.: Inżynieria ekologiczna w budownictwie wodnym i ziemnym. Arkady, Warszawa 1999 Bogdanowski J.: Polskie ogrody ozdobne. Arkady, Warszawa 2000 Chachulski Z.: Chirurgia drzew. Lero VIl. Warszawa 1992 Gadomska E., Gadomski K.: Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. cz. I. HORTPRESS, Warszawa 2005 Jakubowski W.J.,Maj T, Załęski P.: Podstawy przedsiębiorczości. Oficyna Edukacyjna, Warszawa 2003 Kosmala M., Suski Z.: Materiały budowlane w architekturze krajobrazu. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1994 Kosmala M.: Pielęgnowanie drzew i krzewów ozdobnych. PWRiL, Warszawa 2000 Kowalczyk Z., Czarkowski M.: Kosztorysowanie w budownictwie. WSiP, Warszawa 2000 Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP, Warszawa 2000 Mirski J.: Organizacja budowy. WSiP, Warszawa 1999 Nowy Poradnik majstra budowlanego. Praca zbiorowa. Arkady, Warszawa 2000 Pokorski J., Siwiec A.: Kształtowanie terenów zieleni. WSiP, Warszawa 1998 Siewniak M., Mitkowska A.: Tezaurus sztuki ogrodowej. Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 1998 Standelmann P.: Ogrodowe stawy. Muza S.A, Warszawa 1996 Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2003 Wałęza W.: Żywopłoty. PWRiL, Warszawa 2002 Żarska B.: Ochrona krajobrazu. Wyd. SGGW, Warszawa, 2002 Ustawa Prawo budowlane Ustawa Prawo ochrony środowiska Ustawa o ochronie dóbr kultury Ustawa o ochronie gruntów leśnych i rolnych Czasopisma specjalistyczne: Przyroda Polska, Aura, Murator, Atlas Budowlany, Forum Budowlane, Materiały Budowlane, Ogrodnictwo, Kwietnik, Ogród, Mój Piękny Ogród Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 90 Jednostka modułowa 321[07].Z4.01 Organizowanie procesu inwestycji 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: posłużyć się dokumentacją projektową dla poszczególnych etapów realizacji obiektów architektury krajobrazu, zaplanować prace związane z urządzaniem, pielęgnacją i konserwacją terenów zieleni, zorganizować miejsca realizacji robót zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, zastosować odpowiednie zabezpieczenie terenu robót, zabezpieczyć elementy roślinne na terenie budowy, scharakteryzować wpływ czynników przyrodniczych i organizacyjnoekonomicznych na przebieg prac, określić właściwości gruntów, dobrać sposoby odspajania, ładowania, transportu i stabilizacji gruntu, dobrać sposoby zabezpieczania warstwy urodzajnej gleby, dobrać metody zabezpieczania gleby przed erozją, obliczyć objętość mas ziemnych przy pracach związanych z kształtowaniem terenu, zaplanować miejsce składowania materiałów budowlanych i przechowywania roślin, określić zasady transportu materiałów budowlanych oraz mas ziemnych, zorganizować pracę i kierować zespołem pracowników, udokumentować przebieg robót, zastosować przepisy prawa budowlanego, ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, przygotować dokumenty niezbędne do podjęcia i prowadzenia działalności gospodarczej związanej z architekturą krajobrazu, założyć i prowadzić firmę związaną z architekturą krajobrazu. 2. Materiał nauczania Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy na terenie budowy. Organizacja terenu robót. Zabezpieczanie elementów zieleni istniejącej na terenie budowy. Roboty ziemne. Metody zabezpieczania gruntu. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 91 Zasady transportowania i składowania, Dokumentacja robót. Prowadzenie działalności gospodarczej krajobrazu. związanej z architekturą 3. Ćwiczenia · Sporządzanie planu inwestycyjnego dla określonego terenu. · Zabezpieczanie gruntu, gleby i elementów roślinnych na terenie budowy. · Stosowanie metod zabezpieczania drzew i krzewów na terenie budowy. · Wykonywanie elementów architektury krajobrazu. · Dobieranie sposobów odspajania, ładowania, transportu i stabilizacji gruntu. · Planowanie miejsca składowania materiałów budowlanych i przechowywania roślin. · Sporządzanie harmonogramu prac zespołów wykonawczych do prowadzenia robót zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. · Dokumentowanie przebiegu wybranego fragmentu robót inwestycyjnych. · Sporządzanie protokołu odbioru inwestycji, · Sporządzanie dokumentów dotyczących podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej związanej z architekturą krajobrazu. 4. Środki dydaktyczne Plansze i foliogramy przedstawiające strukturę procesu inwestycyjnego. Przykładowe projekty organizacji budowy i robót. Plansze przedstawiające schematy: normy czasu, wydajności maszyn, zużycia materiałów. Normy i przepisy dotyczące organizacji pracy zespołów pracowniczych. Harmonogramy i sieci powiązań prowadzonych robót. Formularze zleceń roboczych. Druki rozliczenia kosztów materiałów, sprzętu i czasu na stanowisku pracy. Dziennik budowy i dokumenty materiałowe. Plansze i filmy dydaktyczne dotyczące metod zabezpieczania terenu robót. Przepisy i wzory dokumentów związanych z zakładaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 92 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące planowania i organizacji robót związanych z urządzaniem, pielęgnowaniem i eksploatacją obiektów architektury krajobrazu, prowadzeniem robót ziemnych, metodami zabezpieczania gruntu, zasadami transportu i składowania materiałów budowlanych oraz roślin, a także prowadzeniem dokumentacji robót. Proponuje się stosowanie następujących metod nauczania: ćwiczeń praktycznych, pokazu z objaśnieniem, wykładu informacyjnego. Wskazane jest korzystanie z przykładowych projektów wykonawczych elementów architektury krajobrazu, harmonogramów robót oraz dokumentacji budowy. Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwracać uwagę na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zabezpieczanie elementów zieleni istniejącej na terenie budowy. W programie jednostki modułowej zawarto także zagadnienia dotyczące podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej związanej z architekturą krajobrazu, które należy traktować jako uzupełniające w stosunku do treści programu nauczania przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na 2–3 osobowe zespoły. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dydaktycznej oraz w terenie. W terenie wskazana jest praca w grupach, ułatwia ona również zdobywanie umiejętności komunikowania się, współpracy w zespole, prezentowania wyników pracy. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na bieżąco w trakcie realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Pozwoli to na ocenę stopnia osiągania założonych celów kształcenia oraz daje nauczycielowi możliwość dobierania skutecznych metod pracy. Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się stosować: sprawdziany ustne i pisemne, sprawdziany praktyczne, testy „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 93 osiągnięć szkolnych oraz obserwację pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na: – posługiwanie się dokumentacją projektową dla poszczególnych etapów realizacji obiektów architektury krajobrazu, – planowanie prac związanych z urządzaniem, pielęgnacją i konserwacją terenów zieleni, – organizowanie miejsca realizacji robót, – stosowanie przepisów prawa budowlanego, ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, – planowanie działań związanych z podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej wskazane jest sprawdzenie osiągnięć uczniów z zastosowaniem testu dydaktycznego oraz sprawdzianu umiejętności praktycznych. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów (testów) oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 94 Jednostka modułowa 321[07].Z4.02 Wykonywanie i konserwacja elementów architektury krajobrazu. 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: posłużyć się dokumentacją techniczną, dobrać rodzaje roślinności drzewiastej w architekturze krajobrazu, zaprojektować rozmieszczenie roślin w różnych formach terenów zieleni z uwzględnieniem wymagań siedliskowych i walorów dekoracyjnych, przetransportować i zasadzić drzewa i krzewy stosowane w kształtowaniu krajobrazu, przesadzić rośliny drzewiaste oraz wykonać zabiegi pielęgnacyjne, zastosować podstawowe metody leczenia drzew, założyć i pielęgnować rabaty bylinowe, runa leśne i parkowe, określić rodzaje i funkcje trawników w architekturze krajobrazu, założyć i pielęgnować różnego typu powierzchnie trawiaste, posiać, zasadzić i przesadzić rośliny stosowane w kształtowaniu krajobrazu, wykonać projekty robocze różnego rodzaju kwietników, rabat i nasadzeń w pojemnikach, założyć oraz pielęgnować kwietniki i rabaty, wykonać instalacje nawadniające oraz ogrodowe urządzenia wodne i dokonać ich konserwacji, zastosować zasady pielęgnacji i konserwacji obiektów architektury krajobrazu, dokonać odbioru wykonanych robót obiektów architektury krajobrazu, wykonać dokumentację powykonawczą robót. 2. Materiał nauczania Projekty rozmieszczenia roślin. Transport, sadzenie, przesadzanie i pielęgnacja roślin drzewiastych. Zakładanie i pielęgnacja trawników. Zakładanie i pielęgnacja kwietników i rabat. Elementy budowlane w architekturze krajobrazu. Elementy wodne. Odbiór robót. Dokumentacja powykonawcza. 3. Ćwiczenia · Organizowanie stanowiska pracy do wykonania kwietników i rabat. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 95 · Zakładanie trawników. · Sadzenie siewek i sadzonek roślin stosowanych w kształtowaniu krajobrazu. · Przesadzanie roślin ozdobnych. · Transportowanie i sadzenie drzew i krzewów. · Pielęgnowanie oraz dosadzanie drzew i krzewów. · Wykonywanie prac pielęgnacyjnych przy produkcji roślin ozdobnych. · Pielęgnowanie trawników i kwietników sezonowych i trwałych. · Wykonywanie i konserwacja elementów wodnych. · Wykonywanie konserwacji i pielęgnacji terenów zieleni zgodnie z dokumentacją techniczną. 4. Środki dydaktyczne Dokumentacja techniczna. Filmy dydaktyczne prezentujące przykłady realizacji nasadzeń roślinnych. Filmy, makiety, katalogi prezentujące materiały budowlane oraz rośliny. Okazy naturalne i atlasy roślin ozdobnych. Atlasy drzew i krzewów. Materiały budowlane i roślinne. Dokumentacja powykonawcza. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące technologii wykonywania robót związanych z urządzaniem, pielęgnowaniem i eksploatacją obiektów architektury krajobrazu, prac związanych z sadzeniem, przesadzaniem i pielęgnacją elementów roślinnych, zakładaniem trawników, kwietników i rabat oraz odbiorem robót. Proponuje się stosowanie następujących metod nauczania: ćwiczeń praktycznych, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktażem i metody projektów. Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwrócić uwagę na wykonywanie projektów roboczych różnych typów kompozycji roślinnych oraz posługiwanie się projektami roboczymi. Wskazane jest wykorzystywanie przykładowych projektów wykonawczych elementów architektury krajobrazu. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na 2–3 osobowe zespoły. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dydaktycznej oraz w terenie. W terenie wskazana jest praca w grupach, ułatwia ona również zdobywanie umiejętności komunikowania się, współpracy w zespole, prezentowania wyników pracy. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 96 Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na bieżąco podczas realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Osiągnięcia edukacyjne uczniów można oceniać na podstawie sprawdzianów ustnych i pisemnych, sprawdzianów praktycznych, wykonanych projektów oraz obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Proces oceniania powinien obejmować: – diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych celów kształcenia, – identyfikowanie postępów uczniów podczas realizacji programu jednostki modułowej oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia, – sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu programu jednostki modułowej. W procesie oceniania należy zwracać uwagę na: – odczytywanie i interpretowanie projektów, – planowanie robót związanych z wykonaniem poszczególnych prac. – prawidłowe zorganizowanie miejsca pracy, – dobór odpowiednich roślin do urządzania terenów zieleni, – wykonywanie nasadzeń oraz pielęgnację roślin ozdobnych. W ocenianiu należy uwzględnić także umiejętność pracy w grupie. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych sprawdzianów, oceny prezentowanych projektów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 97 Jednostka modułowa 321[07].Z4.03 Kosztorysowanie robót 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – – – W wyniki procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: posłużyć się aktami prawnymi, katalogami, biuletynami i publikacjami regulującymi zasady sporządzania kosztorysów, określić rodzaje kosztorysów sporządzonych przez wykonawcę i inwestora, określić rodzaje kosztów składające się na wielkość ceny kosztorysowej, zastosować metody sporządzania kosztorysów, sporządzić protokół danych wyjściowych do kosztorysowania, sporządzić przedmiar lub obmiar robót oraz specyfikację techniczną wykonania i odbioru robót, sporządzić umowy dotyczące wykonania robót związanych z urządzaniem terenów zieleni, sporządzić harmonogram zadania inwestycyjnego, sporządzić dokumentację robót sporządzić kosztorysy na wykonanie różnych zadań inwestycyjnych, sporządzić dokumenty finansowe związane z prowadzeniem własnego przedsiębiorstwa, zastosować programy komputerowe do sporządzania kosztorysów. 2. Materiał nauczania Akty prawne i ustawy o sporządzaniu kosztorysów. Rodzaje kosztorysów. Rodzaje kosztów. Metody kosztorysowania. Przedmiar i obmiar robót. Sporządzanie kosztorysów robót. Umowa o roboty związane z urządzaniem terenów zieleni, Dokumentacja robót. Dokumenty finansowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. własnego 3. Ćwiczenia · Analizowanie aktów prawnych, katalogów, biuletynów i publikacji regulujących zasady sporządzania kosztorysów. · Sporządzanie założeń wyjściowych do kosztorysowania. · Sporządzanie przedmiaru i obmiaru robót. · Sporządzanie protokołu danych wyjściowych i dokumentacji budowy. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 98 · Sporządzenie kosztorysu na wykonanie zadania inwestycyjnego. 4. Środki dydaktyczne Akty prawne regulujące jednolitość kosztorysowania. Akty prawne, katalogi i biuletyny dotyczące cen jednostkowych i nakładów rzeczowych. Przykładowe dokumentacje projektowe i dokumentacje budowy. Przykładowe kosztorysy sporządzone przez wykonawcę (ofertowy, zamienny i powykonawczy) i przez inwestora. Protokoły danych wyjściowych. Programy komputerowe do kosztorysowania. Dokumenty finansowe przedsiębiorstwa związanego z architekturą krajobrazu. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące kosztorysowania robót związanych z urządzaniem, pielęgnowaniem i eksploatacją obiektów architektury krajobrazu. Proponuje się stosowanie przede wszystkim ćwiczeń praktycznych. Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwrócić uwagę na zagadnienia związane z przepisami dotyczącymi kosztorysowania, korzystanie z katalogów i cenników kosztorysowych, wykonywanie przedmiaru i obmiaru robót, a także wykorzystywanie programów komputerowych do sporządzania kosztorysów. Wskazane jest wykorzystywanie przykładowych projektów wykonawczych oraz kosztorysów różnego typu. W programie jednostki modułowej zawarto także zagadnienia dotyczące podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej związanej z architekturą krajobrazu, które należy traktować jako uzupełniające w stosunku do treści programu nauczania przedmiotów Podstawy przedsiębiorczości. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się na bieżąco w trakcie realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Pozwala to na ocenę stopnia osiągania założonych celów „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 99 kształcenia oraz daje nauczycielowi możliwość dobierania skutecznych metod pracy. Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się stosować: sprawdziany teoretyczne i praktyczne oraz obserwację pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. W procesie oceniania należy zwracać uwagę na: – wykonanie przedmiaru i obmiaru robót, – przygotowywanie danych wyjściowych do kosztorysowania, – wykonanie kosztorysu przy użyciu dostępnego programu komputerowego do kosztorysowania. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 100 Moduł 321[07].Z5 Praktyka zawodowa 1. Szczegółowe cele kształcenia - W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: planować zagospodarowanie terenu robót, organizować stanowiska pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii oraz wymaganiami technologicznymi, korzystać z dokumentacji technicznej, wykonywać przedmiary i obmiary robót związanych z budową i pielęgnacją terenów zieleni, obsługiwać zmechanizowany sprzęt, narzędzia i urządzenia techniczne, w tym ciągnik rolniczy, stosować materiały i metody pracy bezpieczne dla człowieka i środowiska, wykonywać roboty budowlane związane z urządzaniem terenów zieleni, wykonywać prace ogrodnicze związane z urządzaniem, konserwacją i pielęgnowaniem terenów zieleni, wykonywać prace związane z zadrzewieniami, wykonywać prace dotyczące konserwacji elementów architektury krajobrazu, wykonywać prace z zakresu produkcji roślin ozdobnych i szkółkarskich, oceniać jakość wykonanych prac, wykonywać pracę zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol Orientacyjna Nazwa jednostki modułowej jednostki liczba godzin modułowej na realizację 321[07].Z5.01 Wykonywanie robót budowlanych i ogrodniczych 60 na terenach zieleni 321[07].Z5.02 Wykonywanie robót konserwatorskich 50 i pielęgnacyjnych na terenach zieleni 321[07].Z5.03 Wykonywanie prac z zakresu produkcji roślin 50 ozdobnych Razem 160 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 101 3. Schemat układu jednostek modułowych 321[07].Z5 Praktyka zawodowa 321[07].Z5.01 Wykonywanie robót budowlanych i ogrodniczych na terenach zieleni 321[07].Z5.03 Wykonywanie prac z zakresu produkcji roślin ozdobnych 321[07].Z5.02 Wykonywanie robót konserwatorskich i pielęgnacyjnych na terenach zieleni Programy jednostek modułowych 321[07].Z5.01 Wykonywanie robót budowlanych i ogrodniczych na terenach zieleni oraz 321[07].Z5.02 Wykonywanie robót konserwatorskich i pielęgnacyjnych na terenach zieleni należy realizować kolejno, natomiast program jednostki modułowej 321[07].Z5.03 Wykonywanie prac z zakresu produkcji roślin ozdobnych można realizować w dowolnej kolejności. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 102 Jednostka modułowa 321[07].Z5.01 Wykonywanie robót budowlanych i ogrodniczych na terenach zieleni 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, zasadami ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz ergonomii, wykonać podstawowe prace związane z urządzaniem terenów zieleni, wykonać prace związane z budową i urządzaniem terenów zieleni zgodnie z dokumentacją techniczną, przygotować do pracy, przechować i konserwować narzędzia i maszyny stosowane do wykonywania robót na terenach zieleni, posłużyć się narzędziami, przyrządami i maszynami stosowanymi do wykonywania robót na terenach zieleni, obsłużyć ciągnik rolniczy, zasadzić drzewa i krzewy ozdobne, założyć rabaty kwiatowe i bylinowe oraz runa leśne i parkowe, założyć różnego typu powierzchnie trawiaste, wykonać elementy małej architektury ogrodowej, wykonać instalacje i urządzenie nawadniające, wykonać kompozycje kwiatowe, wykonać dekoracje z wykorzystaniem roślin, naczyń i materiałów pomocniczych, udekorować wnętrza materiałem roślinnym i pielęgnować roślinność w pomieszczeniach, zastosować bezpieczne dla środowiska metody ochrony i nawożenia roślin ozdobnych, udokumentować przebieg robót budowlanych i ogrodniczych, zachować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas prac związanych z urządzaniem i pielęgnacją terenów zieleni. 2. Materiał nauczania Organizacja stanowisk pracy. Dobieranie narzędzi, przyrządów i maszyn do wykonywania robót na terenach zieleni. Stosowanie maszyn i urządzeń. Wykonywanie prac związanych z budową terenów zieleni. Sadzenie drzew i krzewów. Zakładanie trawników. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 103 Zakładanie rabat kwiatowych sezonowych i trwałych. Budowa placów oraz urządzeń nawadniających. Wykonywanie prac związanych z zastosowaniem roślinności do dekoracji wnętrz. Stosowanie metod ochrony i nawożenie roślin. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane z wykonywaniem typowych prac budowlanych i ogrodniczych na terenach zieleni. Celem realizacji programu jednostki modułowej jest doskonalenie dotychczas opanowanych umiejętności zawodowych. W czasie odbywania praktyk uczniowie powinni indywidualnie realizować zadania zawodowe na określonych stanowiskach pracy. Rozpoczynając zajęcia należy udzielić uczniom instruktażu wstępnego w zakresie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujących na stanowisku pracy. W pierwszej kolejności uczniowie powinni obserwować i analizować sposób wykonywania prac, a następnie pod nadzorem instruktora wykonywać samodzielnie określone zadania zawodowe. W czasie praktyk zawodowych należy obserwować pracę uczniów podczas wykonywania zadań zawodowych, udzielać wskazówek, a także dokonywać analizy popełnionych przez uczniów błędów. Szczególną uwagę należy zwrócić na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania robót ziemnych, budowlanych i ogrodniczych oraz obsługiwania maszyn i urządzeń technicznych. Harmonogram zajęć praktycznych powinien uwzględniać sezonowość produkcji roślinnej i prac na terenach zieleni. Uczniowie powinni dokumentować przebieg praktyki opisując szczegółowo wykonywane zadania w dzienniczku praktyk. 4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu praktyki zawodowej na podstawie ustalonych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą ocen. Umiejętności uczniów należy sprawdzać obserwując ich pracę podczas wykonywania zadań zawodowych. Obserwując pracę uczniów podczas praktyki zawodowej, szczególną uwagę należy zwrócić na: „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 104 - wykorzystanie wiadomości i umiejętności praktycznych, - przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, - organizację stanowiska pracy, - jakość i ilość wykonanej pracy. Dokonując oceny pracy uczniów należy zwrócić uwagę na: - zdyscyplinowanie i punktualność, - odpowiedzialność za mienie powierzone na czas praktyki zawodowej, - pracowitość, dokładność i rzetelność w wykonywaniu zadań praktycznych, - zainteresowanie wykonywaną pracą, - współpracę w zespole podczas wykonywania określonych zadań zawodowych, - kulturę osobistą i zawodową. Każde wykonane przez ucznia zadanie zawodowe powinno być ocenione. W przypadku oceny negatywnej zadanie powinno zostać powtórzone, aż do uzyskania przez ucznia oceny pozytywnej. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 105 Jednostka modułowa 321[07].Z5.02 Wykonywanie robót konserwatorskich i pielęgnacyjnych na terenach zieleni 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: zorganizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, zasadami ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz wymaganiami ergonomii, wykonać podstawowe prace związane z konserwacją i pielęgnacją terenów zieleni zgodnie z dokumentacją techniczną, posłużyć się narzędziami, przyrządami i maszynami stosowanymi do wykonywania robót konserwatorskich na terenach zieleni, wykonać pielęgnację i zabiegi lecznicze drzew i krzewów ozdobnych, wykonać pielęgnację żywopłotu, wykonać pielęgnację kwietników, wykonać pielęgnację trawników, wykonać konserwację elementów małej architektury ogrodowej, sprawdzić stan techniczny i dokonać konserwacji instalacji i urządzeń nawadniających, zastosować bezpieczne dla środowiska metody ochrony i nawożenia roślin, udokumentować przebieg robót, zachować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z konserwacją i pielęgnacją terenów zieleni. 2. Materiał nauczania Organizowanie stanowisk pracy. Dobieranie narzędzi, przyrządów i maszyn do wykonywania robót konserwacyjnych i pielęgnacyjnych na terenach zieleni. Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych drzew i krzewów. Pielęgnowanie trawników. Pielęgnowanie kwietników. Wykonywanie robót konserwatorskich na terenach zieleni. Wykonywanie prac związanych z konserwacją obiektów małej architektury. Wykonywanie prac związanych z konserwacją instalacji i urządzeń nawadniających. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 106 3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane z wykonywaniem typowych prac pielęgnacyjnych i konserwatorskich na terenach zieleni. Celem programu jednostki modułowej jest doskonalenie dotychczas opanowanych umiejętności zawodowych, w szczególności wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych roślin oraz konserwacji elementów małej architektury ogrodowej. W czasie odbywania praktyk uczniowie powinni indywidualnie realizować zadania zawodowe na określonych stanowiskach pracy. Rozpoczynając zajęcia należy udzielić uczniom instruktażu wstępnego w zakresie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujących na stanowisku pracy. W pierwszej kolejności uczniowie powinni obserwować i analizować sposób wykonywania prac, a następnie pod nadzorem instruktora wykonywać samodzielnie określone zadania zawodowe. W czasie praktyk zawodowych należy obserwować pracę uczniów podczas wykonywania zadań zawodowych, udzielać wskazówek, a także dokonywać analizy popełnionych przez uczniów błędów. Szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłowe posługiwanie się narzędziami, użytkowanie maszyn i urządzeń podczas wykonywania prac pielęgnacyjnych i konserwatorskich na terenach zieleni oraz przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Harmonogram zajęć praktycznych powinien uwzględniać sezonowość produkcji roślinnej i prac na terenach zieleni. Uczniowie powinni dokumentować przebieg praktyki opisując szczegółowo wykonywane zadania w dzienniczku praktyk. 4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu praktyki zawodowej na podstawie ustalonych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą ocen. Umiejętności uczniów należy sprawdzać obserwując ich pracę w czasie wykonywania zadań zawodowych. Obserwując pracę uczniów, szczególną uwagę należy zwrócić na: - wykorzystanie wiadomości i umiejętności praktycznych, - przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, - organizację stanowiska pracy, - jakość i ilość wykonanej pracy. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 107 Dokonując oceny pracy uczniów należy zwrócić uwagę na: - zdyscyplinowanie i punktualność, - odpowiedzialność za mienie powierzone na czas praktyki zawodowej, - pracowitość, dokładność i rzetelność wykonywania zadań praktycznych, - zainteresowanie wykonywaną pracą, - współpracę w zespole podczas wykonywania określonych zadań zawodowych, - kulturę osobistą i zawodową. Każde wykonane przez ucznia zadanie zawodowe powinno być ocenione. W przypadku oceny negatywnej zadanie powinno zostać powtórzone, aż do uzyskania przez ucznia oceny pozytywnej. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 108 Jednostka modułowa 321[07].Z5.03 Wykonywanie prac z zakresu produkcji ozdobnych roślin 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, zasadami ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz wymaganiami ergonomii, wykonać podstawowe prace związane z produkcją roślin ozdobnych i materiału szkółkarskiego na potrzeby urządzania terenów zieleni, przygotować do pracy, przechować i konserwować narzędzia stosowane do produkcji roślin ozdobnych, posłużyć się narzędziami i przyrządami stosowanymi do produkcji roślin ozdobnych, wykonać zabiegi związane z produkcją i pielęgnacją roślin ozdobnych doniczkowych i szkółkowych, przygotować materiał roślinny przeznaczony do ekspedycji, zastosować bezpieczne dla środowiska metody ochrony i nawożenia roślin ozdobnych, udokumentować przebieg prac związanych z produkcją roślin ozdobnych, zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas prac związanych z produkcją roślin ozdobnych. 2. Materiał nauczania Organizowanie stanowisk pracy związanych z produkcją roślin ozdobnych. Użytkowanie narzędzi, przyrządów i maszyn do wykonywania robót związanych z produkcją roślin ozdobnych. Wykonywanie zabiegów rolniczych związanych z produkcją roślin ozdobnych. Produkcja roślin doniczkowych. Produkcja roślin szkółkowych. Stosowanie metod ochrony i nawożenia roślin ozdobnych. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska. 3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane z wykonywaniem typowych prac z zakresu produkcji roślin ozdobnych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 109 Celem programu jednostki modułowej jest doskonalenie dotychczas opanowanych umiejętności zawodowych. W czasie odbywania praktyk uczniowie powinni indywidualnie realizować zadania zawodowe na określonych stanowiskach pracy. Rozpoczynając zajęcia należy udzielić uczniom instruktażu wstępnego w zakresie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujących na stanowisku pracy. W pierwszej kolejności uczniowie powinni obserwować i analizować sposób wykonywania prac, a następnie pod nadzorem instruktora wykonywać samodzielnie określone zadania zawodowe. W czasie praktyk zawodowych należy obserwować pracę uczniów podczas wykonywania zadań zawodowych, udzielać wskazówek, a także dokonywać analizy popełnionych przez uczniów błędów. Szczególną uwagę należy zwrócić na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania prac związanych z produkcją roślin ozdobnych. Harmonogram zajęć praktycznych powinien uwzględniać sezonowość produkcji roślinnej i prac na terenach zieleni. Uczniowie powinni dokumentować przebieg praktyki opisując szczegółowo wykonywane zadania w dzienniczku praktyk. 4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu praktyki zawodowej na podstawie ustalonych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą ocen. Umiejętności uczniów należy oceniać obserwując ich pracę w czasie wykonywania zadań zawodowych. Obserwując pracę uczniów, szczególną uwagę należy zwrócić na: - wykorzystanie wiadomości i umiejętności praktycznych, - przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, - organizację stanowiska pracy, - jakość i ilość wykonanej pracy. Dokonując oceny pracy uczniów należy zwrócić uwagę na: - zdyscyplinowanie i punktualność, - odpowiedzialność za mienie powierzone podczas praktyki zawodowej, - pracowitość, dokładność i rzetelność w wykonywaniu zadań praktycznych, - zainteresowanie wykonywaną pracą, „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 110 - współpracę w zespole podczas wykonywania określonych zadań zawodowych, - kulturę osobistą i zawodową. Każde wykonane przez ucznia zadanie zawodowe powinno być ocenione. W przypadku oceny negatywnej zadanie powinno zostać powtórzone, aż do uzyskania przez ucznia oceny pozytywnej. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 111 Moduł 321[07].S1 Tereny zieleni w obrębie obiektów zabytkowych 1. Szczegółowe cele kształcenia - W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: posługiwać się pojęciami z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego, rozpoznawać obiekty zabytkowe, określać zależności pomiędzy planowaniem przestrzennym a ochroną dóbr kultury, planować wykorzystanie regionalnych zasobów dóbr kultury na terenach zieleni do celów rekreacyjnych, turystycznych i sportowych, charakteryzować rodzaje ekspozycji reliktów architektonicznych na terenach zieleni, charakteryzować zasady kompozycji i doboru roślin w obrębie obiektów historycznych i reliktów architektonicznych, rozpoznawać i analizować tradycje miejscowe, określać metody zabezpieczania, zachowania i eksponowania obiektów historycznych i reliktów architektonicznych znajdujących się na terenach zieleni, stosować współczesne metody projektowania terenów zieleni w obrębie obiektów historycznych i reliktów architektonicznych, stosować programy komputerowe podczas tworzenia dokumentacji projektowej. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Nazwa jednostki modułowej Określanie stanu i zasobów regionalnych dóbr kultury Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni w obrębie 321[07].S1.02 obiektów zabytkowych Razem 321[07].S1.01 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 112 Orientacyjna liczba godzin na realizację 18 30 48 3. Schemat układu jednostek modułowych 321[07].S1 Tereny zieleni w obrębie obiektów zabytkowych 321[07].S1.01 Określanie stanu i zasobów regionalnych dóbr kultury 321[07].S1.02 Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni w obrębie obiektów zabytkowych Program jednostek modułowych 321[07].S1.01 Określanie stanu i zasobów regionalnych dóbr kultury oraz 321[07].S1.02 Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni w obrębie obiektów zabytkowych należy realizować kolejno. 4. Literatura Alisson J.: Woda ozdobą ogrodu. ELEW, Warszawa 1993 Bartosiewicz A.: Urządzanie terenów zieleni. WSiP, Warszawa 1998 Bogdanowski J.: Polskie ogrody ozdobne. Arkady, Warszawa 2000 Bogdanowski J.: Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu. Ossolineum, Wrocław 1976 Gadomska E., Gadomski K.: Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni. cz. I. HORTPRESS, Warszawa 2005 Kosmala M., Suski Z.: Materiały budowlane w architekturze krajobrazu. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1994 Kosmala M.: Pielęgnowanie drzew i krzewów ozdobnych. PWRiL, Warszawa 2000 Neufert P.: Podręcznik projektowania architektoniczno-budowlanego. Arkady, Warszawa 2000 „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 113 Piwocki K., Porębski M.: Dzieje sztuki w zarysie, T. I–III, WSiP, Warszawa 1988 Pokorski J., Siwiec A.: Kształtowanie terenów zieleni. WSiP, Warszawa 1998 Popek M., Wapińska B.: Planowanie elementów środowiska. cz. 1. WSiP, Warszawa 2004 Różańska A., Krogulec T., Rylce J.: Ogrody. Historia architektury i sztuki ogrodowej. Wyd. SGGW, Warszawa 2002 Siewniak M., Mitkowska A.: Tezaurus sztuki ogrodowej. Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 1998 Standelmann P.: Ogrodowe stawy. Muza S.A, Warszawa 1996 Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2003 Wałęza W.: Żywopłoty. PWRiL, Warszawa 2002 Zwolińska K.: Mała historia sztuki. WSiP, Warszawa 1995 Żarska B.: Ochrona krajobrazu. Wyd. SGGW, Warszawa, 2002 Ustawa Prawo budowlane Ustawa Prawo ochrony środowiska Ustawa o ochronie dóbr kultury Ustawa o ochronie gruntów leśnych i rolnych Czasopisma specjalistyczne: Przyroda Polska, Aura, Murator, Atlas Budowlany, Forum Budowlane, Materiały Budowlane, Ogrodnictwo, Kwietnik, Ogród, Mój Piękny Ogród Architektura Krajobrazu. Kwartalnik. Akademia Rolnicza, Wrocław Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 114 Jednostka modułowa 321[07].S1.01 Określanie stanu i zasobów regionalnych dóbr kultury 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: posłużyć się pojęciami z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego, określić zależności pomiędzy planowaniem przestrzennym a ochroną dóbr kultury, zaplanować wykorzystanie do celów rekreacyjnych, turystycznych i sportowych zasobów dóbr kultury na terenach zieleni, scharakteryzować rodzaje ekspozycji reliktów architektonicznych na terenach zieleni, zinwentaryzować relikty architektoniczne i określić ich stan zachowania, określić kierunki współczesnego projektowania terenów zieleni w obrębie obiektów zabytkowych, dostosować współczesne tendencje projektowe do lokalnych tradycji i charakteru zabytków, odczytać dokumentacje historyczne związane z projektowaniem terenów zieleni w obrębie obiektów zabytkowych. 2. Materiał nauczania Architektura krajobrazu a dziedzictwo kulturowe. Współczesne planowanie przestrzenne a ochrona dóbr kultury. Współczesne tendencje projektowe terenów zieleni w kontekście obiektów zabytkowych. Ekspozycje reliktów architektonicznych na terenach zieleni. Podstawy prawne ochrony dóbr kultury. 3. Ćwiczenia · Wskazywanie zależności pomiędzy planowaniem przestrzennym a ochroną dóbr kultury. · Rozróżnianie regionalnych dóbr kultury na terenach zieleni. · Rozpoznawanie rodzajów ekspozycji reliktów architektonicznych na terenach zieleni. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 115 4. Środki dydaktyczne Dokumentacje historyczne. Plansze poglądowe i filmy dydaktyczne dotyczące zasobów regionalnych dóbr kultury. Czasopisma specjalistyczne. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące określania stanu i zasobów regionalnych dóbr kultury, rozróżniania regionalnych reliktów lub obiektów historycznych i rodzajów ich ekspozycji na terenach zieleni. Proponuje się stosowanie następujących metod nauczania: ćwiczeń praktycznych, pokazu z objaśnieniem, wykładu informacyjnego. Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwrócić uwagę na rozpoznawanie obiektów dziedzictwa kulturowego, określanie zależności pomiędzy planowaniem architektury krajobrazu a ochroną dóbr kultury, ze szczególnym uwzględnieniem tradycji lokalnych. Treści programu jednostki modułowej związane są z zagospodarowaniem najbliższego otoczenia istniejących obiektów historycznych zachowanych w różnym stanie, często w postaci ruiny. W każdym regionie Polski istnieje wiele reliktów lub obiektów historycznych charakterystycznych dla tego terenu. Otoczenie takich obiektów jest często zdegradowane i konieczne jest urządzenie go na nowo z wyeksponowaniem obiektu historycznego. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na 2–3 osobowe zespoły. Wskazane jest wykorzystywanie przykładowych projektów wykonawczych architektury krajobrazu powiązanej z obiektami zabytkowymi oraz wykonywanie projektów, a także organizowanie wycieczek dydaktycznych umożliwiających poznanie istniejących reliktów i obiektów historycznych. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na bieżąco w trakcie realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Pozwala to na ocenę stopnia osiągania założonych celów „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 116 kształcenia oraz daje nauczycielowi możliwość dobierania skutecznych metod pracy. Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się stosować: sprawdziany ustne i pisemne, sprawdziany praktyczne oraz obserwację pracy uczniów podczas wykonywania zadań. W procesie oceniania należy zwracać uwagę na: - odczytywanie dokumentacji historycznych, - interpretowanie przepisów prawa związanych z ochroną dóbr kultury, - posługiwanie się pojęciami z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego, - planowanie wykorzystania regionalnych zasobów dóbr kultury na terenach zieleni do celów rekreacyjnych, turystycznych i sportowych. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy przeprowadzić sprawdzian teoretyczny oraz sprawdzian umiejętności praktycznych. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 117 Jednostka modułowa 321[07].S2.02 Urządzanie i pielęgnacja terenów zieleni w obrębie obiektów zabytkowych 1. Szczegółowe cele kształcenia – – – – – – – – – – – W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: scharakteryzować zasady kompozycji i doboru roślin w obrębie obiektów historycznych i reliktów architektonicznych, takich jak: „trwała ruina”, forty, baszty, bunkry, historyczne cmentarze zamknięte, rozpoznać tradycje lokalne, wskazać metody zabezpieczania, eksponowania i zachowania obiektów historycznych i reliktów architektonicznych na terenach zieleni, zastosować współczesne metody projektowania terenów zieleni w obrębie obiektów historycznych i reliktów architektonicznych, wykonać inwentaryzację obiektu historycznego i reliktu architektonicznego, wykonać inwentaryzację terenu wokół obiektu historycznego i reliktu architektonicznego, dobrać rośliny ozdobne, drzewa i krzewy do kształtowania terenów zieleni w obrębie obiektów historycznych, odpowiednie do tradycji lokalnych oraz stylu architektonicznego obiektu, zaprojektować tereny zieleni w obrębie istniejących obiektów historycznych, urządzić, pielęgnować i konserwować tereny zieleni wokół obiektów historycznych i reliktów architektonicznych, dobrać materiały budowlane służące do zabezpieczania i konserwacji historycznych budowli i reliktów architektonicznych, zastosować programy komputerowe do sporządzania dokumentacji projektowej. 2. Materiał nauczania Regionalne tradycje kulturowe. Metody zabezpieczania, zachowania i eksponowania obiektów historycznych i reliktów architektonicznych na terenach zieleni. Inwentaryzacja obiektów historycznych i reliktów architektonicznych. Współczesne metody projektowania terenów zieleni w obrębie historycznych obiektów i reliktów architektonicznych. Projekt koncepcyjny wybranego terenu zieleni z istniejącym obiektem zabytkowym. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 118 Projekt wykonawczy wybranego fragmentu terenu zieleni z istniejącym obiektem historycznym. Materiały budowlane służące do zabezpieczania i konserwacji murów kamiennych, ceglanych i drewnianych. 3. Ćwiczenia · Określanie zasad kompozycji i doboru roślin w obrębie obiektów historycznych i reliktów architektonicznych. · Stosowanie metod zabezpieczania, zachowania i eksponowania obiektów historycznych i reliktów architektonicznych na terenach zieleni. · Wykorzystywanie współczesnych metod projektowania terenów zieleni w obrębie obiektów historycznych i reliktów architektonicznych. · Sporządzanie inwentaryzacji obiektów historycznych i reliktów architektonicznych. · Sporządzanie projektu koncepcyjnego terenu zieleni z ekspozycją reliktów murów historycznych. · Sporządzanie projektu wykonawczego wybranego fragmentu terenu zieleni z ekspozycją reliktów murów historycznych. 4. Środki dydaktyczne Dokumentacja historyczna. Inwentaryzacja obiektów historycznych. Dokumentacja architektoniczno-urbanistyczna. Filmy i plansze związane z planowaniem terenów zieleni w obrębie obiektów zabytkowych. Programy komputerowe 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane z urządzaniem i pielęgnacją terenów zieleni w obrębie obiektów zabytkowych, a w szczególności z rozpoznawaniem tradycji lokalnych, dobieraniem roślin i tworzeniem kompozycji w obrębie obiektów historycznych oraz reliktów architektonicznych, wykonywaniem inwentaryzacji obiektu historycznego i reliktu architektonicznego, a także projektowaniem terenów zieleni z istniejącymi obiektami historycznymi. Proponuje się stosowanie następujących metod nauczania: ćwiczeń praktycznych, pokazu z objaśnieniem oraz metody projektów. Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwrócić uwagę na projektowanie terenów zieleni z uwzględnieniem istniejących obiektów historycznych, tradycji regionalnych i ochrony dóbr kultury. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 119 Wskazane jest wykorzystywanie przykładowych projektów wykonawczych architektury krajobrazu powiązanej z obiektami zabytkowymi oraz wykonywanie projektów, a także organizowanie wycieczek dydaktycznych umożliwiających poznanie istniejących reliktów i obiektów historycznych. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupie do 15 osób, z podziałem na 2–3 osobowe zespoły. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dydaktycznej oraz w terenie. W terenie konieczna jest praca w grupach, ułatwia ona również zdobywanie umiejętności komunikowania się, współpracy w zespole, prezentowania wyników pracy. Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować również umiejętność posługiwania się współczesnymi źródłami informacji, aby przygotować uczniów do samodzielnego zdobywania i wykorzystywania wiedzy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na bieżąco w trakcie realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Pozwala to na ocenę stopnia osiągania założonych celów kształcenia oraz daje nauczycielowi możliwość dobierania skutecznych metod pracy. Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się stosować: sprawdziany ustne i pisemne, sprawdziany praktyczne, oraz obserwację pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. W procesie oceniania należy zwracać uwagę na: - odczytywanie dokumentacji historycznych, - interpretowanie przepisów prawa związanych z ochroną dóbr kultury, - rozpoznawanie i analizowanie tradycji lokalnych, - wykonywanie inwentaryzacji obiektów historycznych i reliktów architektonicznych, - stosowanie zasad kompozycji i doboru roślin w obrębie obiektów historycznych i reliktów architektonicznych, takich jak: „trwała ruina”, forty, baszty, bunkry, historyczne cmentarze zamknięte. Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy przeprowadzić sprawdzian teoretyczny oraz sprawdzian umiejętności praktycznych. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń. „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 120
