Samorządy nie wykorzystują dotacji na szybki internet

Samorządy nie wykorzystują dotacji na szybki internet
Wpisany przez
Z Magdaleną Gaj, wiceministrem infrastruktury, o przyszłości szerokopasmowego Internetu w
Polsce, środkach unijnych i szansach na ich wykorzystanie rozmawia Piotr Wielicki.
Unijne dotacje na budowę szybkiego internetu dostępne są od trzech lat. Polskie
samorządy wykorzystały tylko trzy procent przyznanych środków. Jaki jest powód tego
ślamazarnego tempa?
- Po pierwsze, należy wskazać, iż kwestie związane ze środkami z Unii Europejskiej należą do
kompetencji Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Zgodnie z danymi znajdującymi się na stronie
internetowej www.funduszeeuropejskie.gov.pl, w ramach działania 8 programu Innowacyjna
Gospodarka zawarto umowy o łącznej wysokości jednego miliona 340 tysięcy złotych, to jest 23
procent ogólnej kwoty dostępnych środków, w ramach działań przeznaczonych na rozwój
społeczeństwa informacyjnego w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych alokowano
jedynie 34,7 procent dostępnych środków.
Według stanu na 30 września 2010 roku, w ramach RPO jest już w trakcie realizacji lub będzie
realizowanych w sumie 90 projektów dotyczących budowy sieci szerokopasmowych, na łączną
kwotę około dwóch miliardów 400 milionów złotych. Zaznaczyć należy równocześnie, iż
informacje o stanie wykorzystania środków przeznaczonych na budowę sieci i walkę z
wykluczeniem cyfrowym nie są w zupełności miarodajne i nie całkowicie oddają rzeczywistą
sytuację. Należy zdawać sobie bowiem sprawę, iż dane te dotyczą jedynie projektów, w których
podpisano już umowy o dofinansowanie. W przypadku realizacji inwestycji w ramach
programów regionalnych i Rozwoju Polski Wschodniej, zawarcie umowy o dofinansowanie
poprzedza wiele czasochłonnych zadań, jak chociażby inwentaryzacja infrastruktury, czy
opracowanie studium wykonalności.
Większość samorządów zrealizowała już dużą część prac poprzedzających zawarcie umowy o
dofinansowanie. Jednocześnie, jeśli chodzi o działanie 8.3 programu Innowacyjna Gospodarka,
dane dotyczą jedynie pierwszej rundy naboru wniosków o dofinansowanie (I runda 2009 r.),
podczas gdy w okresie programowania zorganizowanych zostanie łącznie 8 rund naborów.
Zauważalny jest trend, iż w drugiej rundzie naborów nastąpił wzrost liczby zgłoszonych
wniosków o dofinansowanie i spodziewamy się, iż tendencja ta będzie się utrzymywać. Myślę,
1/6
Samorządy nie wykorzystują dotacji na szybki internet
Wpisany przez
że od nowego roku prace w tym obszarze naprawdę ruszą i będą widoczne. Świadczą o tym
chociażby ostatnio rozpoczęte projekty - z województwa łódzkiego, czy
warmińsko-mazurskiego.
Czy samorządy boją się sięgać po unijne środki, czy też nie wiedzą, jak zrealizować
skomplikowane telekomunikacyjne inwestycje?
- Powodów słabego wykorzystania środków jest przynajmniej kilka. Najważniejsze to na pewno
brak specjalistycznej wiedzy technicznej i prawnej z zakresu prowadzenia inwestycji
telekomunikacyjnych, duża skala prowadzonych projektów oraz niezadowalające zasoby
kadrowe, jeśli chodzi o osoby zaangażowane w realizację projektów. Samorządy musiały wejść
w nową dla nich materię i potrzebny był czas na naukę.
Rząd zapowiada w tej sprawie gwałtowne przyspieszenie. Stoi pani na czele specjalnego
zespołu międzyresortowego. Czym on się będzie zajmował?
- W chwili obecnej Międzyresortowy Zespół do spraw Realizacji Programu „Polska cyfrowa"
działa na podstawie zarządzenia numer 144 prezesa Rady Ministrów z 23 grudnia 2008 roku,
zgodnie z którym na czele zespołu stoi sekretarz lub podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw
Wewnętrznych i Administracji, do którego zadań należą sprawy objęte działem administracji
rządowej - informatyzacja, natomiast ja jestem wiceprzewodniczącą tego zespołu. Trwają
jednak prace nad zmianą przedmiotowego zarządzenia, jeśli zakończą się pomyślnie, będę
miała przyjemność objąć przewodnictwo nad pracami zespołu. Jeśli chodzi o cele, jakie
stawiam przed sobą i zespołem, to jako sprawy najważniejsze chciałabym wskazać koordynację
działań organów administracji rządowej na rzecz upowszechniania usług szerokopasmowych i
rozwoju społeczeństwa cyfrowego w Polsce, a także opracowanie propozycji działalności
edukacyjnej w zakresie wykorzystania nowoczesnych technologii informatycznych wśród
Polaków.
2/6
Samorządy nie wykorzystują dotacji na szybki internet
Wpisany przez
W ramach działalności koordynacyjnej będziemy starać się wspierać samorządy w realizacji
inwestycji w infrastrukturę telekomunikacyjną, zachęcać do podejmowania lokalnych inicjatyw
oraz prowadzić działania informacyjne mające na celu wyposażenie w wiedzę konieczną do
realizacji inwestycji telekomunikacyjnych. Jednocześnie zdajemy sobie sprawę, iż niezwykle
istotną barierą dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce jest brak potrzeby i brak
umiejętności korzystania z nowoczesnych usług telekomunikacyjnych wśród wielu grup
społecznych w Polsce. Na tym polu chciałabym dotrzeć do takich osób i poprzez działania
edukacyjne oraz - w szczególności poprzez wskazanie realnych korzyści wynikających z
korzystania z usług dostępnych w Internecie - zachęcić je do zmiany nastawienia i
równocześnie wyposażyć w podstawowe umiejętności informatyczne, pozwalające na
dołączenie do grupy Polaków świadomie korzystających z najnowszych zdobyczy techniki
informacyjnej. Zespół ten powinien być kopalnią pomysłów i inicjatyw, które następnie będą
przyjmowane i implementowane przez odpowiednie resorty, instytucje, ale także i samorządy.
Jakie znaczenie ma nowa ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci
telekomunikacyjnych dla rozpowszechnienia internetu w Polsce?
- Ustawa jest elementem przyjętego przez rząd „Planu stabilności i rozwoju - wzmocnienie
gospodarki Polski wobec światowego kryzysu finansowego". Realizując jeden z
najistotniejszych celów tego planu, będzie się przyczyniać do zwiększenia popytu
inwestycyjnego w sektorze telekomunikacji, w szczególności poprzez działania mające na celu
przyspieszenie inwestycji współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej oraz zniesienie
barier dla inwestycji w infrastrukturę teleinformatyczną.
Ponadto ustawa, służąc realizacji programu „Polska cyfrowa", czyli programu upowszechnienia
usług szerokopasmowych w Polsce do 2012 roku, ma wpływać na zapewnienie dostępu do
internetu szerokopasmowego, a w szczególności przyspieszyć budowę sieci nowej generacji
(NGN/NGA) pozwalającej użytkownikom końcowym na dostęp do internetu, głównie
światłowodowego, przy dużo wyższej przepustowości łączy niż dotychczas. Celem ustawy jest
więc przede wszystkim ułatwienie procesu inwestycyjnego w telekomunikacji, ale również
zwiększenie konkurencji na rynku telekomunikacyjnym, a w konsekwencji rozwój polskiego
społeczeństwa opartego na wiedzy, i likwidacja wykluczenia cyfrowego. Rozwiązania
przewidziane w ustawie w głównej mierze mają odnosić się do obszarów słabo zaludnionych i
terenów wiejskich, gdzie brak jest wystarczającej infrastruktury telekomunikacyjnej i gdzie nie
istnieje w chwili obecnej skuteczna konkurencja.
3/6
Samorządy nie wykorzystują dotacji na szybki internet
Wpisany przez
Media mówią o niej „megaustawa". Dlaczego?
- Ustawa ma po pierwsze, nie tylko w mojej opinii, charakter rewolucyjny. Zawiera rozwiązania
kompleksowe, dotykające różnych kwestii, które zostały wcześniej zidentyfikowane jako bariery
w rozwoju telekomunikacji. Z jednej strony są to przepisy materialne dotyczące działalności w
zakresie telekomunikacji jednostek samorządu terytorialnego, dostępu do budynków, odrębnej
własności elementów infrastruktury telekomunikacyjnej, z drugiej rozdział dotyczący
regionalnych sieci szerokopasmowych, będący w istocie rzeczy specustawą, na wzór
specustaw drogowej, kolejowej, Euro 2012. Dodatkowo, aby zapewnić poprawne
funkcjonowanie przepisów ustawy, należało dokonać zmian w trzynastu innych ustawach, które
tworzyły tak zwane bariery inwestycyjne w telekomunikacji. Te czynniki złożyły się zapewne na
to, iż do ustawy przylgnęło określenie „megaustawa".
Jakie największe bariery eliminuje ustawa?
- Podstawową przyczyną zastoju inwestycyjnego w Polsce są bariery prawne i administracyjne,
które utrudniają i opóźniają budowę infrastruktury telekomunikacyjnej. Bariery te przedsiębiorcy
telekomunikacyjni napotykają na każdym etapie procesu inwestycyjnego: lokalizacyjnym,
środowiskowym i budowlanym. Ustawa eliminuje przede wszystkim bariery związane z
rozproszeniem procesu inwestycyjnego, związane z prowadzeniem wielu równoległych
postępowań - w skali kraju nawet kilkunastu tysięcy - i ich koordynacji, jak również problemy
dotyczące pozyskania „prawa drogi" przez rozdrobnione grunty prywatne i drogi publiczne.
Dodatkowo szczegółowo uregulowane kwestie łączy telekomunikacyjnych w budynkach, w
szczególności dostępu do budynku, kanalizacji kablowej i kabla. W Ministerstwie Infrastruktury
trwają także prace nad zmianą rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, tak aby wprowadzić dla nowych budynków
wymóg wyposażenia ich w instalację światłowodową.
4/6
Samorządy nie wykorzystują dotacji na szybki internet
Wpisany przez
Ustawa zmienia w szczególności następujące ustawy: ustawę z 21 marca 1985 roku o drogach
publicznych w zakresie zajęcia pasa drogowego na potrzeby infrastruktury telekomunikacyjnej
oraz wprowadzenia obowiązku lokalizowania kanałów technologicznych w pasie drogowym przy
okazji budowy i przebudowy dróg publicznych, ustawę z 7 lipca 1994 roku „Prawo budowlane",
w szczególności w zakresie dodania definicji obiektu liniowego i kwestii zniesienia obowiązku
uzyskania pozwolenia na budowę dla telekomunikacyjnych linii kablowych, kanalizacji kablowej
oraz instalowania kabli telekomunikacyjnych w kanalizacji kablowej, ustawę z 27 marca 2003
roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym poprzez wprowadzenie zmiany definicji
inwestycji celu publicznego, zgodnie z którą inwestycja jest inwestycją celu publicznego, jeżeli
obejmuje działania wskazane w ustawie, bez względu na to, czy podmiot realizujący te
działania jest podmiotem prywatnym, czy też publicznym, oraz zapisanie, iż nie można odmówić
ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego, jeżeli zamierzenie inwestycyjne jest zgodne z
przepisami odrębnymi.
Dodatkowo w „megaustawie" zawarto regulacje dotyczące miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego, stanowiące lex specialis w stosunku do obowiązujących
przepisów z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Jeden z rozdziałów
ustawy reguluje kompleksowo lokalizację szczególnej formy inwestycji, jaką są regionalne sieci
szerokopasmowe i zawiera liczne ułatwienia w stosunku do obowiązujących dotychczas
przepisów prawa. Wprowadzone regulacje przewidują znaczne skrócenie ścieżki inwestycyjnej
dla takich projektów, co w efekcie ma umożliwić wykorzystanie środków europejskich.
Co może być największym problemem przy wcielaniu ustawy w życie?
- Ustawa weszła w życie w 17 lipca 2010 roku, w związku z czym za wcześnie jest, aby móc
ocenić jej skuteczność. W chwili obecnej zbieramy wszystkie sygnały, pytania i problemy,
identyfikowane zarówno przez jednostki samorządu terytorialnego, jak i przedsiębiorców.
Ministerstwo Infrastruktury podejmuje szereg działań mających na celu upowszechnienie
wiedzy na temat rozwiązań przyjętych w ustawie i wyjaśnienie wszelkich kwestii
problematycznych. Takie działania prowadzone są także w ramach Projektu System
Informacyjny o infrastrukturze szerokopasmowej i portal Polska Szerokopasmowa w ramach
Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013, w którym Ministerstwo
Infrastruktury bierze udział. Wydaje się bowiem, że największym problemem przy wcielaniu w
życie ustawy może być niewiedza podmiotów mających realizować jej zapisy.
5/6
Samorządy nie wykorzystują dotacji na szybki internet
Wpisany przez
Do końca okresu finansowania zostało tylko trzy lata. Czy zdążymy wykorzystać unijne ś
rodki?
- W mojej opinii ustawa zapewnia narzędzia pozwalające samorządom wykorzystać środki
unijne na inwestycje związane z telekomunikacją. Od samorządów zależy teraz, czy będą
potrafiły i czy będą chciały skorzystać ze stworzonych dla nich regulacji. Jak już wspomniałam,
ministerstwo zapewnia szeroką pomoc, obejmującą odpowiadanie na zgłaszane wątpliwości,
warsztaty prowadzone przez pracowników w ramach Projektu System Informacyjny o
infrastrukturze szerokopasmowej i portal Polska Szerokopasmowa; opracowywany jest także
przewodnik po ustawie. Ministerstwo organizuje również cykliczne spotkania, czyli tak zwany
Okrągły Stół Szerokopasmowy, który stanowi forum wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy
administracją, samorządami i przedsiębiorcami. Rząd jest odpowiedzialny za stworzenie
odpowiedniego otoczenia prawnego - w mojej ocenie zostało ono stworzone, regulator rynku
odpowiada za otoczenie regulacyjne, a przedsiębiorcy za swój biznes, a co z tym idzie i
inwestycje. Inwestycje w nowoczesne technologie z pewnością się opłacą, a na nich nie da się
stracić, można tylko zyskać.
Rozmawiał: Piotr Wielicki
6/6