VAT w budownictwie, czyli czego nie wiemy

VAT w budownictwie, czyli czego nie wiemy
Stawki VAT w 2011 roku nie mają jeszcze szczegółowych rozporządzeń wykonawczych,
dlatego należy zachować daleko idącą ostrożność w ich interpretacji.
Zmiany stawek VAT oraz wprowadzone nowe rozporządzenie wykonawcze do ustawy o VAT
spowodowały wątpliwości co do możliwości stosowania obniżonej stawki VAT (8%) do montażu
drzwi oraz okien. Zobacz, jaka stawka VAT jest, zdaniem naszego eksperta, właściwa dla tych
usług w 2011 r. i na jakiej podstawie prawnej. Na gruncie przepisów obowiązujących do końca
2010 r. usługi montażu okien oraz drzwi mogły w niektórych przypadkach być opodatkowane
obniżoną stawką 7% (jeżeli montaż wykonywany był - najogólniej mówiąc - w obiektach
budownictwa mieszkaniowego). Dotyczyło to również sytuacji, gdy usługi montażu okien oraz
drzwi obejmowały dostarczenie materiałów (z samymi oknami i drzwiami włącznie), w tym
montażu okien oraz drzwi przez producentów tych towarów (ze względu na brzmienie § 6 ust. 1
w zw. z poz. 14 załącznika nr 1 do obowiązującego wówczas rozporządzenia Ministra Finansów
z 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i
usług, Dz.U. nr 224, poz. 1799 z późn. zm. - dalej: poprzednie rozporządzenie wykonawcze).
Potwierdza to m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 20
października 2009 r. - sygn. IBPP2/443-597/09/PH, publ. http://sip.mf.gov.pl/sip/ czy
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 2 czerwca 2010 r. - sygn.
ITPP1/443-223/10/BK, publ. http://sip.mf.gov.pl/sip/).
Od 1 stycznia 2011 r. stawki VAT uległy zmianie, w tym stawka 7% została podwyższona do
8%, zaś stawka 22% do 23% (zob. art. 146a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i
usług, Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
Obowiązujące od 1 stycznia 2011 r. rozporządzenie Ministra Finansów z 22 grudnia 2010 r. w
sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 246,
poz. 1649) - dalej rozporządzenie wykonawcze, nie przedłużyło również przepisów
pozwalających na stosowanie obniżonej stawki podatku do robót budowlano-montażowych. W
związku z tym pojawia się pytanie, czy i w jakim zakresie na gruncie przepisów obecnie
obowiązujących usługi montażu okien oraz drzwi mogą korzystać z opodatkowania obniżoną
stawką 8%.
Czy możliwe jest stosowania 8% stawki VAT dla montażu drzwi i okien?
Wyjaśnić pragnę, że od 1 stycznia 2011 r. obniżona stawka 8% w budownictwie ma
zastosowanie na podstawie przepisów art. 41 ust. 12 ustawy o VAT oraz § 7 ust. 1 pkt 2 i 3
rozporządzenia wykonawczego.
Przepisy rozporządzenia wykonawczego nie mają, według mnie, zastosowania do montażu
okien i drzwi, gdyż dotyczą one robót konserwacyjnych, czyli robót mających na celu
utrzymanie sprawności technicznej elementów budynku lub jego części innych niż remont (zob.
1/4
VAT w budownictwie, czyli czego nie wiemy
§ 7 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego). W świetle tej definicji montażu okien i drzwi nie
można według mnie uznać za roboty konserwacyjne, a w konsekwencji montaż okien i drzwi nie
może być opodatkowany obniżoną stawką 8% na podstawie przepisów § 7 ust. 1 pkt 2 i 3
rozporządzenia wykonawczego.
Nie ma jednak, w mojej ocenie, przeszkód, aby montaż drzwi oraz okien opodatkowany był
obniżoną stawką 8% na podstawie art. 41 ust. 12 ustawy o VAT, tj. jako remont lub
modernizacja obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego
społecznym programem mieszkaniowym.
Wniosek ten uzasadnia brak definicji pojęć remontu oraz modernizacji (co według mnie
prowadzi do wniosku, że chodzi o budowlane usługi/roboty remontowe oraz modernizacyjne),
jak również brzmienie punktu 5.3.4 objaśnień do PKWiU z 2008 r. (stosowanego dla celów
podatkowych od 1 stycznia 2011 r.), budowlane roboty instalacyjne i montażowe, włączając
instalowanie (montaż) stolarki budowlanej własnej produkcji, klasyfikuje się w dziale 43 PKWiU,
tj. w dziale obejmującym roboty budowlane specjalistyczne. W konsekwencji uważam, że usługi
montażowe (w tym usługi montażowe obejmujące dostarczenie montowanych elementów, np.
stolarki okiennej czy drzwi) mogą zostać uznane za budowę lub remont obiektów budowlanych
lub ich części zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Dotyczy to zarówno usług montażu okien i drzwi świadczonych bez dostarczenia materiału, jak i
montażu okien i drzwi obejmujących dostawę niezbędnego do montażu materiału (np. stolarki
okiennej czy drzwi).
W tym drugim przypadku koniecznym warunkiem jest, aby montaż okien i drzwi wykonywany
był na podstawie umowy o roboty budowlane, nie zaś na podstawie umowy sprzedaży (okien
lub drzwi) z montażem. Jest to warunek uznania montażu okien lub drzwi za świadczenie usługi
(w przeciwnym razie montaż drzwi lub okien powinien zostać uznany za element
opodatkowanej stawką 23% dostawy tych drzwi lub okien).
Stawka VAT dla producentów okien i drzwi
Co ważne, obniżona stawka 8% może być stosowana również do montażu okien i drzwi przez
ich producentów. Dzieje się tak, mimo że obecnie obowiązujące rozporządzenie wykonawcze
nie zawiera odpowiednika § 6 ust. 1 w zw. z poz. 14 załącznika nr 1 do poprzedniego
rozporządzenia wykonawczego. Istnienie takiego przepisu nie jest konieczne, gdyż szczególny
sposób traktowania montażu okien i drzwi przez ich producentów był efektem brzmienia art. 8
ust. 3 ustawy o VAT, który nakazywał usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na
podstawie przepisów o statystyce publicznej identyfikować za pomocą tych klasyfikacji (z
przepisów PKWiU wynika zaś, że roboty instalacyjne wykonywane przez producenta wyrobu
siłami własnymi są kwalifikowane łącznie z wyrobem w tym samym grupowaniu).
Przepis ten został jednak 1 stycznia 2011 r. uchylony, a w konsekwencji obecnie brak jest
podstaw do szczególnego sposobu traktowania montażu okien i drzwi (oraz innych artykułów
budowlanych) przez ich producentów. A zatem montaż okien oraz drzwi - z uwzględnieniem
powyższych uwag - może być opodatkowany obniżoną stawką 8% na podstawie art. 41 ust. 12
ustawy o VAT, a więc w zakresie, w jakim dotyczy obiektów budowlanych lub ich części
2/4
VAT w budownictwie, czyli czego nie wiemy
zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Kiedy mamy do czynienia z budownictwem objętym społecznym programem mieszkaniowym?
Pojęcie budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym definiują przepisy art.
41 ust. 12a i 12b ustawy o VAT.
Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się:
1. obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części (dodać należy, że przez obiekty
budownictwa mieszkaniowego rozumie się budynki mieszkalne stałego zamieszkania
sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11 - zob. art. 2 pkt 12
ustawy o VAT), z wyłączeniem lokali użytkowych, a także budynków mieszkalnych
jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m2 oraz lokali mieszkalnych,
których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m2,
2. lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji
Obiektów Budowlanych w dziale 12,
3. obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką
lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych.
Wyłączenie spod definicji budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym
budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz lokali mieszkalnych nie jest pełne. Z art. 41 ust.
12c ustawy o VAT wynika, że w przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni
przekraczającej limity określone powyżej, obniżoną stawkę podatku (w 2011 r. stawkę 8%)
stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni
użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w
całkowitej powierzchni użytkowej. A zatem montaż okien i drzwi wykonywanych w takich
budynkach i lokalach (tj. budynkach mieszkalnych jednorodzinnych i lokalach mieszkalnych
niezaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym ze względu
na przekroczenie powierzchni użytkowej do budownictwa objętego społecznym programem
mieszkaniowym) opodatkowany jest w 2011 r. częściowo według stawki 8%, częściowo zaś
według stawki 23%.
PRZYKŁAD
Osoba fizyczna remontuje lokal mieszkalny o powierzchni użytkowej 78 m2. Osoba ta zamówiła
montaż okien w remontowanym mieszkaniu. Świadczenie tej usługi powinno zostać przez
wykonawcę opodatkowane obniżoną stawką 8% (także jeżeli montaż okien obejmuje
dostarczenie stolarki okiennej).
Inaczej by się rzecz miała, gdyby chodziło o montaż okien w lokalu mieszkalnym o powierzchni
użytkowej przekraczającej 150 m2, np. w mieszkaniu o powierzchni 180 m2. W przypadku takim
usługa montażu okien powinna zostać przez wykonawcę opodatkowana częściowo (w 83,33%;
150/180 x 100% = 83,33%) opodatkowana według stawki 8%, częściowo zaś (w 16,67%)
według stawki 23%. Jak dotąd nie ukazały się żadne wyjaśnienia organów podatkowych czy
Ministerstwa Finansów dotyczące omawianej kwestii (czy szerzej - dotyczące zasad stosowania
3/4
VAT w budownictwie, czyli czego nie wiemy
obniżonej stawki 8% w budownictwie). W konsekwencji do dokonanej interpretacji przepisów
należy podchodzić z pewną rezerwą. Dopiero za kilka miesięcy będzie można stwierdzić, jak
ukształtowała się praktyka w stosowaniu obniżonej stawki 8% do montażu okien oraz drzwi.
Podstawa prawna: - art. 2 pkt 12, art. 41 ust. 12-12c oraz art. 146a ustawy z 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.),
- § 7 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 oraz ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 22 grudnia 2010 r. w
sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 246,
poz. 1649),
- § 6 ust. 1 w zw. z poz. 14 załącznika nr 1 oraz § 37 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z
24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i
usług (Dz.U. nr 224, poz. 1799 z późn. zm.).
Autor: Tomasz Krywan, doradca podatkowy
Tekst opublikowany: 24 stycznia 2011 r.
4/4