Najlepsi polscy szachisci 2009

Najlepsi polscy szachiści 2009 roku
1. Wstęp
Celem niniejszej analizy jest poznanie odpowiedzi na pytania: Który z polskich zawodników
grał najlepiej w 2009 roku? Kto był najlepszy białymi, a kto czarnymi? Kto najlepiej radził
sobie z przeciwnikami z czołówki światowej (o rankingach co najmniej 2600)?
2. Opis procedury porównawczej
Do analizy wyników uzyskanych przez polskich zawodników wykorzystano wszystkie
rozegrane przez nich partie, spełniające następujące warunki:
a) partie zostały policzone do rankingu FIDE
b) ranking przeciwnika wynosił co najmniej 2300
c) turniej został zakończony w 2009 roku
Sklasyfikowani zostali jedynie ci zawodnicy, którzy rozegrali co najmniej 15 partii z
zawodnikami o rankingu 2500 lub wyŜszym.
Na podstawie tak zgromadzonych danych, obliczany był uzyskany przez zawodnika w 2009
roku wynik rankingowy, a takŜe wyniki rankingowe w partiach granych białymi, czarnymi
oraz z przeciwnikami z czołówki światowej (o rankingach co najmniej 2600).
PoniewaŜ liczba partii rozegranych przez zawodników białymi była róŜna od liczby partii
rozegranych czarnymi, więc aby wyeliminować wpływ tego czynnika na określenie średniej
siły gry oraz średniej siły gry z przeciwnikami z czołówki światowej (o rankingach co
najmniej 2600), oszacowane zostały odpowiednie wyniki rankingowe przy załoŜeniu
równomiernego rozkładu kolorów.
W celu obliczenia tych "efektywnych" wartości, zastosowana została następująca procedura:
W celu obliczenia efektywnej średniej siły gry, uśrednione zostały wyniki rankingowe
uzyskane przez zawodnika białymi i czarnymi.
Tak zdefiniowane kryterium wydaje się być najodpowiedniejsze przy wyborze najlepszych
graczy roku.
Z uwagi na niewielką liczbę partii rozgrywanych przez zawodników z przeciwnikami z
czołówki światowej (o rankingach co najmniej 2600), oddzielne obliczanie wyników
rankingowych uzyskanych białymi i czarnymi tym razem nie miałoby sensu, z uwagi na
olbrzymią niepewność wyznaczenia poszczególnych wartości. Z tego względu, bardziej
wiarygodną metodą uwzględnienia nierównomiernego rozkładu kolorów jest posłuŜenie się
wnioskami empirycznymi powstałymi z analizy prawie miliona wyników partii z lat 19992009. Zgodnie z obliczeniami Jeffa Sonasa, zaprezentowanymi na konferencji rankingowej w
Atenach w czerwcu 2009, tak zwana wartość białego koloru wynosi około 50 punktów
rankingowych przy średnim rankingu przeciwników co najmniej 2600 i maleje wraz ze
zmniejszaniem się siły grających. Innymi słowy, szanse grającego białymi zawodnika o
rankingu 2600 są statystycznie rzecz biorąc równe szansom grającego czarnymi zawodnika o
rankingu 2650.
3. Wyniki
Najlepsi zawodnicy 2009 roku
Najlepiej grającym w 2009 roku zawodnikiem był arcymistrz Michał Krasenkow (średni
efektywny poziom gry 2669), który wyprzedził arcymistrza Tomasza Markowskiego (2651)
oraz arcymistrza Bartosza Soćko (2643).
Zdecydowanie najlepszym zawodnikiem do lat 20 okazał się być zdobywca brązowego
medalu na mistrzostwach świata do lat 20, arcymistrz Michał Olszewski (2579).
Najlepiej grający białymi zawodnicy w 2009 roku
W zgodzie z wnioskami Jeffa Sonasa, okazało się, Ŝe najlepsi polscy zawodnicy znacznie
lepiej radzą sobie białymi niŜ czarnymi. Bierki koloru białego okazały się najgroźniejsze w
rękach arcymistrza Bartosza Soćko (średni poziom gry 2693), arcymistrza Radosława
Wojtaszka (2685) oraz arcymistrza Tomasza Markowskiego (2682).
Najlepiej grający czarnymi zawodnicy w 2009 roku
Zdecydowanie największy postrach czarnymi figurami wzbudzał arcymistrz Michał
Krasenkow (średni poziom gry 2663).
Najlepiej radzący sobie z czołówką światową w 2009 roku
Podobnie, jak w przypadku zaleŜności od koloru bierek, okazało się, Ŝe zawodnicy róŜnie
radzą sobie w zaleŜności od siły gry przeciwników. Najskuteczniejszy opór przeciwnikom z
czołówki światowej (o rankingach co najmniej 2600) stawiali arcymistrz Bartosz Soćko
(średni efektywny poziom gry 2658), arcymistrz Robert Kempiński (2653) oraz arcymistrz
Radosław Wojtaszek (2645).
Najaktywniejsi w 2009 roku
Najwięcej partii spełniających warunki przedstawione w "Opisie procedury porównawczej"
rozegrali arcymistrz Mateusz Bartel oraz arcymistrz Bartłomiej Macieja (po 99).
Najwięcej partii z czołówką światową w 2009 roku
Najwięcej partii z przeciwnikami z czołówki światowej (o rankingach co najmniej 2600)
rozegrali arcymistrz Bartosz Soćko (44) oraz arcymistrz Radosław Wojtaszek (38).
Porównanie wyników uzyskanych przez najlepszych polskich zawodników w 2009 roku
znajduje się w Tabeli 1.
Lp. Imię i Nazwisko
1
2
3
4
5
6
7
8
Michał
Krasenkow
Tomasz
Markowski
Bartosz Soćko
Radosław
Wojtaszek
Robert Kempiński
Bartłomiej
Macieja
Mateusz Bartel
Rafał
Antoniewski
Rp
(eff)
Rp
Rp
(b)
Rp
(c)
Rp (2600+
Rp
N
N
N
eff)
(2600+) (2600+) (2500+)
2669 2665 2675 2663
2618
2624
23
46
65
2651 2650 2682 2620
2607
2632
8
19
34
2643 2642 2693 2592
2658
2665
44
71
84
2639 2642 2685 2593
2645
2651
38
70
89
2631 2634 2652 2610
2653
2639
14
40
62
2621 2620 2659 2582
2626
2631
24
61
99
2611 2610 2623 2598
2603
2605
27
63
99
2611 2608 2655 2567
2594
2594
8
16
59
JMichał Olszewski 2579 2579 2596 2562
2603
2610
14
35
73
20
Grzegorz
2554 2555 2604 2504
2509
2509
16
33
61
Gajewski
Tabela 1: Porównanie wyników uzyskanych przez najlepszych polskich zawodników w 2009
roku.
Uwagi:
A) Oznaczenia:
Rp (eff) - oszacowany wynik rankingowy przy załoŜeniu równego rozkładu kolorów
Rp - uzyskany wynik rankingowy
Rp (b) - uzyskany wynik rankingowy białymi
Rp (c) - uzyskany wynik rankingowy czarnymi
Rp (2600+ eff) - oszacowany wynik rankingowy z przeciwnikami z czołówki światowej (o
rankingach co najmniej 2600) przy załoŜeniu równego rozkładu kolorów
Rp (2600+) - uzyskany wynik rankingowy z przeciwnikami z czołówki światowej (o
rankingach co najmniej 2600)
N (2600+) - liczba partii rozegranych z przeciwnikami o rankingu co najmniej 2600
N (2500+) - liczba partii rozegranych z przeciwnikami o rankingu co najmniej 2500
N - liczba rozegranych partii spełniających warunki zdefiniowane w "Opisie procedury
porównawczej"
B) W Tabeli 1 pokazane są wyniki tylko tych zawodników, którzy uzyskali wynik Rp (eff) co
najmniej 2600 lub zostali powołani do reprezentacji Polski na DME'2009, a takŜe wynik
najlepszego zawodnika do lat 20.
C) Z róŜnic rzędu kilku punktów nie naleŜy wyciągać zdecydowanych wniosków, gdyŜ takie
róŜnice mieszczą się w granicy błędu statystycznego.
D) Na czerwonym tle znajdują się zawodnicy powołani do reprezentacji Polski na DME'2009.
Najsilniejsi pokonani przeciwnicy
Najsilniejszymi przeciwnikami, którzy musieli uznać wyŜszość polskich szachistów byli
arcymistrz Magnus Carlsen (2786) , arcymistrz Etienne Bacrot (2709) oraz arcymistrz
Siergiej Tiwiakow (2697). Warto dodać, Ŝe wszystkich trzech pokonał arcymistrz Bartosz
Soćko.
4. Wnioski
Analiza wyników uzyskanych przez czołowych polskich zawodników w 2009 roku pozwala
obiektywnie ocenić, który z nich grał najlepiej w minionym roku. Z uwagi na rozbudowaną
charakterystykę moŜe być równieŜ pomocnym narzędziem przy kierowaniu reprezentacją
Polski, w szczególności przy ustalaniu kolejności szachownic lub konkretnych składów na
poszczególne mecze. MoŜe być takŜe przydatna dla samych zawodników, wskazując im na
relatywnie silne i słabe strony. W porównaniu z analizą dokonaną w poprzednich latach
pozwala ocenić, jakie elementy udało się poprawić, a w jakich nastąpił regres.
5. Dotychczasowi zwycięzcy
Analiza prowadząca do wyłonienia najlepszych zawodników roku w oparciu o uzyskany
przez nich efektywny wynik rankingowy publikowana jest od 2006 roku. Lista
dotychczasowych zwycięzców znajduje się w Tabeli 2:
Rok
I miejsce
II miejsce
III miejsce
2006 Michał Krasenkow (2668) Bartłomiej Macieja (2646)
Kamil Mitoń (2645)
2007 Bartosz Soćko (2651) Michał Krasenkow (2638) Tomasz Markowski (2610)
2008 Tomasz Markowski (2633) Bartosz Soćko (2621) Michał Krasenkow (2609)
2009 Michał Krasenkow (2669) Tomasz Markowski (2651) Bartosz Soćko (2643)
Tabela 2: Najlepsi polscy zawodnicy w latach 2006-2009.
Opracował
Arcymistrz Bartłomiej Macieja
26 kwietnia 2010