rzepak ozimy

RZEPAK OZIMY
Najważniejszą rośliną oleistą uprawianą w Polsce jest rzepak ozimy. Dostarcza surowca do produkcji
oleju z przeznaczeniem na cele spożywcze i biopaliwowe. Produkty uzyskane po wydobyciu oleju (makuchy
i śruta poekstrakcyjna) są cennymi komponentami wysokobiałkowymi wykorzystywanymi do produkcji
przemysłowych pasz treściwych dla zwierząt. Rzepak ozimy jest bardzo ważną rośliną w płodozmianie,
zwłaszcza w tych gospodarstwach, w których dominujące znaczenie w strukturze zasiewów zajmują zboża.
Z uwagi na duże znaczenie gospodarcze rzepak jest przedmiotem intensywnych prac hodowlanych. Badania
dotyczą zarówno cech użytkowych (głównie jakościowych) m.in. zawartości i składu kwasów tłuszczowych,
zawartości białka i włókna , jak również cech rolniczych tj. wymagań glebowych, potrzeb nawozowych oraz
odporności na warunki stresowe (np okresy suszy, niskie temperatury) i na choroby. Postęp hodowlany
dotyczy także plonowania, a to przede wszystkim dzięki tworzeniu odmian mieszańcowych.
Hodowla odmian mieszańcowych odznacza się szczególnie dużym postępem ze względu na
wykorzystanie efektu Heterozji. Przejawia się on głównie bujniejszym wigorem roślin, często szybszym
rozwojem a przede wszystkim większym plonem nasion. W ostatnich latach nastąpiło wyraźne zwiększenie
udziału odmian mieszańcowych w uprawie. Odmiany mieszańcowe cechują się większym potencjałem
plonowania, rośliny wytwarzają silniejszy i bardziej rozwinięty system korzeniowy dzięki temu mogą lepiej
pobierać składniki pokarmowe. Większość odmian mieszańcowych lepiej sprawdza się w przypadku
opóźnionych siewów, ze względu na szybszy rozwój początkowy. Są one jednak bardziej wymagające co do
stanowiska. Odmiany populacyjne charakteryzują się stosunkowo łatwym zbiorem ze względu na mniejszą
masę roślin a to z kolei ogranicza koszt kombajnowania.
Plonowanie rzepaku jest oczywiście wypadkową wielu czynników. Rolnik ma bezpośredni wpływ tylko
na agrotechnikę. Dlatego bardzo ważnym elementem jest prawidłowy płodozmian, wybór odpowiedniej
odmiany, stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego, przestrzeganie właściwego terminu siewu oraz
terminowe i precyzyjne wykonywanie zabiegów ochrony roślin.
Obecnie w Krajowym rejestrze znajduje się 111 odmian rzepaku ozimego (39 odmian populacyjnych i 72
odmiany mieszańcowe). Ponad połowę stanowią odmiany wpisane w ostatnich pięciu latach.
W badaniach PDO realizowanych w ZDOO Kawęczyn brało udział 70 odmian z tego 16 odmian z
katalogu unijnego CCA.
Tabela 1
RZEPAK OZIMY. Warunki polowe doświadczenia. Rok zbioru 2015.
Miejscowość
Kawęczyn
Powiat
Sochaczew
Kompleks rolniczej przydatności gleby
4
Klasa bonitacyjna gleby
III a
PH gleby w KCl
6,14
Przedplon
pszenica jara
Data siewu
( dzień, m-c, rok )
29.08.2014
Obsada
(szt /m2 )
50/60
Data zbioru
( dzień, m-c, rok )
18.07.2015
Nawożenie mineralne
N
( kg / ha )
221
P2O5
( kg / ha )
45
K2O
( kg / ha )
90
Środki ochrony roślin
Herbicyd
( nazwa, dawka )
Butisan Star Max 500SE-2l/ha
Targa Super 050EC-0,75l/ha
Insektycyd
( nazwa, dawka )
Karate Zeon 050CS - 0,125l/ha
Nurelle D 550EC – 0,6l/ha
Proteus 110OD – 0,6l/ha
Fungicyd/ regulator wzrostu
Toprex 375SC – 0,3l/ha
Tabela 2
RZEPAK OZIMY. Plon nasion odmian ( % wzorca ). Lata zbioru 2013, 2014,2015
Plon ziarna w % wzorca
Lp.
Odmiana
2015
1
2
3
Wzorzec w dt/ha
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Adriana
Bellevue
Bogart
Monolit
Sherlock
Pamela
Lohana
ES Scarlet
Harry
Quartz
Brendy
Aixer
ES Valegro
Metys
Sidney
16
17
18
Goya
DA Vinci
Vision
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
NK Petrol
Rohan
Visby
Abakus
NK Technic
Poznaniak
Artoga
Gladius
SY Kolumb
Xenon
DK Exquisite
Inspiration
Rumba
SY Cassidy
Bonanza
DK Estrom
Marathon
Marcopoloos
Sherpa
SYCarlo
Tores
Arsenal
DK Exclusiv
DK Impression
Garou
2014
2013
2013-2015
4
5
6
48,97
50,04
41,8
Odmiany populacyjne z krajowego rejestru
102
94
98
90
88
100
90
83
72
93
91
74
98
89
102
93
96
99
92
93
105
91
105
101
92
96
89
87
87
100
93
102
Odmiany populacyjne z katalogu CCA
93
93
103
95
96
91
89
99
Odmiany mieszańcowe z krajowego rejestru
105
112
99
100
104
107
99
109
101
102
103
108
104
105
105
91
97
94
102
108
94
103
103
104
95
112
93
96
94
102
101
118
106
111
103
101
97
101
115
104
111
101
107
102
102
108
102
100
94
108
100
105
104
104
103
104
104
99
110
109
102
116
110
111
109
104
101
102
104
108
100
-
46,1
95
93
78
83
95
98
99
97
94
106
105
106
105
105
96
102
104
103
98
112
102
107
107
102
101
104
104
104
109
114
-
1
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
2
3
4
5
Konkret
85
95
Mercedes
106
108
Minerva
112
106
SY Marten
95
84
Arango
102
DK Exssence
103
Graf
104
Oriolus
95
Popular
101
Shrek
106
SY Polana
103
SY Samoa
96
SY Saveo
101
Tryumf
93
Odmiany populacyjne z katalogu CCA
58
Albatros
100
109
107
59
NK Caravel
103
109
99
60
PR46W20
105
97
103
61
PR46W24
104
102
102
62
Alabaster
100
102
63
DK Excelium
108
113
64
DK Explicit
108
118
65
NK Linus
101
105
66
Atenzo
109
67
Hybrirock
109
68
Kodiak
104
69
PR46 W26
97
70
PT 213
103
Wzorzec – wszystkie badane odmiany.
6
-
108
105
100
102
-