O programie 54. Warszawskiej Jesieni

Warszawska Jesień 2011
W ramach 54. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej
Warszawska Jesień (16-24 września 2011) będziemy chcieli przedstawić
muzykę, która nie jest jedynie skupiona na sobie, lecz która otwiera się na
otaczający świat, komentuje go, pragnie go zmieniać. Chodzi o rzeczywistość
wokół nas i o postawy kompozytorów, którzy zabierają głos w sprawach
społecznych, politycznych, dotyczących współczesnej cywilizacji.
Usłyszymy szereg dzieł o charakterze dokumentalnym. Na przykład w koncercie
inauguracyjnym kompozycję Strange News Rolfa Wallina z tekstem Josse de
Pauwa, przeznaczoną na orkiestrę, aktora i projekcję wideo i poruszającą
problem dzieci-żołnierzy w Afryce. Tekst i warstwa wideo wykorzystują
materiał reportażu telewizyjnego zrealizowanego w 2006 roku w Ugandzie
i Kongu. Sopranistka Pia Freund oraz Plus Ensemble przedstawią monodram
Lotty Wennäkoski Lelele. Autorką warstwy wizualnej – zdjęć i filmu wideo –
jest Elina Brotherus. W warstwie słownej kompozytorka wykorzystała
autentyczne wypowiedzi kobiet uprowadzonych z Europy Wschodniej
i sprzedanych na Zachód w celach prostytucji. W dziele Philla Niblocka The
Movement of People Working tematem jest praca ludzkich rąk, jej
powtarzalność, uporczywość, magia. Kompozycja ma formę koncertu-instalacji
i wykorzystuje przestrzenną projekcję dźwięku elektronicznego oraz filmy
prezentowane na trzech ekranach. W wykonaniu Neue Vocalsolisten zobaczymy
Freizeitspektakel Daniela Koettera i Hannesa Seidla na głosy, elektronikę
i instalację wideo, którego treścią jest zjawisko czasu wolnego we współczesnej
kulturze. Zorka Wollny i Artur Zagajewski przygotowują oratorium uliczne z
udziałem orkiestry i chóru mieszkańców Warszawy, rodzaj zakomponowanej
manifestacji. Będzie to wielogłos obywateli, którzy czują się pomijani w
społecznym dyskursie. Projekt powstaje we współpracy z Narodową Galerią
Sztuki – Zachęta.
Inną relację do rzeczywistości odnajdujemy na przykład w Missa pro nobis
Romana Bergera, na solistów, chór i orkiestrę – jest to dramatyczny sprzeciw
wobec barbarzyństwa i cynizmu współczesnej cywilizacji. Jeszcze inną –
w superprodukcji Songs of Wars I Have Seen, muzyczno-teatralnym dziele
Heinera Goebbelsa do dzienników Wars I Have Seen Gertrudy Stein (1945) –
relacji z prozy życia codziennego, toczącego się jednak w atmosferze grozy
wojny (koncert London Sinfonietty).
A jak w kontekście muzyki zaangażowanej w dziś zabrzmi emblematyczne
Il Canto Sospeso Luigiego Nono, które przedstawimy w koncercie finałowym?
Pierwszy i jedyny raz słyszeliśmy je w Polsce dokładnie pół wieku temu
(Warszawska Jesień 1961).
Dzieła wykorzystujące środki sceniczne i multimedia to także Hellhörig Caroli
Bauckholt oraz – podobnie jak u Niblocka – koncert-instalacja Sandglasses
młodej Litwinki Juste Janulyte (cztery wiolonczele, dźwięki elektroniczne
i światła). Muzycy grają wewnątrz swego rodzaju piaskowych zegarówklepsydr, uzyskanych za pomocą projekcji wideo.
Ponadto koloński zespół musikFabrik przedstawi 5 nie granych jeszcze
w naszym kraju kompozycji ze słynnego cyklu Klang Karlheinza Stockhausena.
Z recitalem własnych utworów fortepianowych wystąpi Frederic Rzewski,
grając między innymi (a także mówiąc i śpiewając) De Profundis do tekstów
Oscara Wilde’a. Prawykonane zostaną: skomponowana w 1975 roku, lecz nigdy
dotąd niewykonana monumentalna I Symfonia przedwcześnie zmarłego
Andrzeja Krzanowskiego, jednego z najważniejszych kompozytorów pokolenia
stalowowolskiego oraz utwory zamówione przez Warszawską Jesień u polskich
kompozytorów młodszej generacji: Agaty Zubel, Pawła Hendricha
i Aleksandra Nowaka. Natomiast na koncercie inauguracyjnym – słynne
orkiestrowe Scontri. To hołd dla postaci zmarłego niedawno Henryka Mikołaja
Góreckiego.
54. edycja festiwalu w pewnym sensie będzie premierowa – w tym roku
ogłaszamy Małą Warszawską Jesień! Zachęceni powodzeniem ubiegłorocznych
instalacji, odwiedzanych chętnie przez dzieci, zaplanowaliśmy koncert,
instalację i warsztaty specjalnie z myślą o młodszych słuchaczach. Chcemy, aby
Mała Warszawska Jesień była stałą częścią festiwalu.
Wśród wydarzeń towarzyszących na plan pierwszy wybija się konferencja na
temat „Muzyka i polityka”, organizowana przez Polskie Centrum Informacji
Muzycznej.
Tadeusz Wielecki
Dyrektor Festiwalu