(GWO)-TEST

WPISUJE UCZEŃ
IMIĘ I NAZWISKO UCZNIA
NUMER UCZNIA W DZIENNIKU
dysleksja
PRÓBNY EGZAMIN
W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM
Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW
MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH
Instrukcja dla ucznia
1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 10 stron. Ewentualny
brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swoje imię i nazwisko
oraz swój numer w dzienniku.
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
4. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/
atramentem. Nie używaj korektora.
5. W zadaniach od 1. do 25. są podane cztery odpowiedzi: A, B, C, D.
Odpowiada im następujący układ na karcie odpowiedzi:
Wybierz tylko jedną odpowiedź i zamaluj kratkę z odpowiadającą
jej literą – np. gdy wybrałeś odpowiedź „A”:
6. Staraj się nie popełnić błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale
jeśli się pomylisz,
błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź.
7. Rozwiązania zadań od 26. do 33. zapisz czytelnie i starannie
w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.
8. Redagując odpowiedzi do zadań, możesz wykorzystać miejsce
opatrzone napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą
sprawdzane i oceniane.
Powodzenia!
Strona 1 z 10
ROK 2011
Czas pracy:
120 minut
Liczba punktów
do zdobycia: 50
Zadanie 1. (0–1)
Piasek na plaży nagrzewa się szybciej niż woda w morzu. W wyniku tego na wybrzeżu
morskim w dzień wieje bryza dzienna. Jest to wiatr wiejący
A. od morza do lądu.
B. od lądu do morza.
C. wzdłuż linii brzegowej.
D. tylko nocą.
Zadanie 2. (0–1)
Rysunki przedstawiają pozorną wędrówkę Słońca po nieboskłonie w dniach rozpoczynających astronomiczne pory roku. Tymi porami roku są kolejno
A. wiosna, lato, jesień, zima.
B. lato, jesień, zima, wiosna.
C. jesień, zima, wiosna, lato.
D. zima, wiosna, lato, jesień.
Zadanie 3. (0–1)
W Afryce, na obszarach międzyzwrotnikowych, można zaobserwować rzeki okresowe. Ich
występowanie związane jest z
A. częstą zmianą koryta rzeki.
B. przypływami i odpływami oceanów.
C. ulewnymi deszczami okresowo wypełniającymi wodą koryta rzek.
D. funkcjonowaniem zapór i elektrowni wodnych zbudowanych na tych rzekach.
Zadanie 4. (0–1)
Związek między wartościami pewnych wielkości fizycznych oznaczonych literami D , L , p
p–1
. Wynika z tego, że wartość wielkości p można opisać
opisany jest równaniem D = L ·
107
równaniem
D
A. p = 107L
−1
D
B. p = 1 + 107L
C. p = 107D
−1
L
D. p = 1 + 107D
L
Zadanie 5. (0–1)
Dlaczego hałdy węgla w składach opału w okresie letnim bieli się wapnem?
A. Aby były bardziej widoczne przez kupujących.
B. Aby łatwiej można było oszacować, ile węgla z danej hałdy sprzedano.
C. Aby zmniejszyć nasiąkanie węgla wodą podczas deszczu.
D. Aby zapobiec przegrzewaniu się węgla od promieni słonecznych i ewentualnemu samozapłonowi.
Strona 2 z 10
Zadanie 6. (0–1)
Przyjmijmy, że światło pokonuje odległość od Słońca do Ziemi w czasie 8,3 minuty i że
km
rozchodzi się z prędkością 3 · 105 s . Zatem odległość ta jest równa
A. 1,49 · 106 km
B. 2,49 · 106 km
C. 1,49 · 108 km
D. 2,49 · 108 km
Zadanie 7. (0–1)
Na podstawie danych znajdujących się w tabeli wskaż, która wypowiedź najdokładniej informuje o stosunku gęstości Ziemi do gęstości Słońca.
Masa w kg
Objętość w km3
Ziemia
Słońce
6 · 1024
2 · 1030
1,1 · 1012
1,4 · 1018
A. Gęstość Ziemi jest około 4 razy większa od gęstości Słońca.
B. Gęstość Ziemi jest około 40 razy większa od gęstości Słońca.
C. Gęstość Ziemi jest około 40 razy mniejsza od gęstości Słońca.
D. Gęstość Ziemi jest około 4 razy mniejsza od gęstości Słońca.
Zadanie 8. (0–1)
Zjawisko zmiany kierunku biegu promienia światła przy przejściu z powietrza do wody
nazywamy
A. odbiciem.
B. załamaniem.
C. rozproszeniem.
D. skupieniem.
Zadanie 9. (0–1)
Wojtek napełnił szklaną butelkę wodą zabarwioną atramentem, a następnie zamknął ją korkiem z umieszczoną w nim cienką szklaną rurką. Całość postawił na nasłonecznionym miejscu. Po pewnym czasie zaobserwował, że podniósł się poziom cieczy w rurce. Świadczy to
o tym, że w wyniku ogrzania
A. woda rozszerza się mniej niż szkło.
B. woda rozszerza się bardziej niż szkło.
C. woda rozszerza się tak samo jak szkło.
D. butelka zmniejszyła swoją pojemność.
Zadanie 10. (0–1)
W błonach światłoczułych wykorzystywanych w fotografii używa się bromku srebra, który
otrzymuje się w wyniku reakcji: AgNO3 + KBr → AgBr + KNO3 Jest to przykład reakcji
A. wymiany.
B. analizy.
C. syntezy.
D. zobojętniania.
Strona 3 z 10
Zadanie 11. (0–1)
Słońce zbyt mocno świeciło przez okno hrabiego Wojciecha. Kamerdyner przysłonił je więc kotarami (zob. rysunek obok). Jaka
część okna została zasłonięta?
A. 40%
B. 70%
C. 60%
D. 50%
Zadanie 12. (0–1)
Pod jakim kątem do poziomu padają promienie słoneczne, gdy
cień pionowo rosnącej topoli ma długość równą jej wysokości?
A. 30◦
B. 45◦
C. 60◦
D. 90◦
Zadanie 13. (0–1)
Która figura nie ma osi symetrii?
A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.
Zadanie 14. (0–1)
Masa Słońca jest równa ok. 2 · 1030 kg. Hel, będący obok wodoru jednym z głównych składników Słońca, ma masę 5 · 1029 kg. Jaki procent masy Słońca stanowi masa helu?
A. 50%
B. 40%
C. 25%
D. 5%
Zadanie 15. (0–1)
Jądro Słońca jest kulą, której promień stanowi
Słońca jest większa od objętości jego jądra?
1
4
promienia Słońca. Ile razy objętość całego
A. 4 razy.
B. 16 razy.
C. 64 razy.
D. 400 razy.
Zadanie 16. (0–1)
Na ścianie starego zamku zachował się zegar słoneczny. Na jego tarczy widnieje napis:
MCDLXXXIX. Jest to rok ukończenia budowy zamku. Budowę tę ukończono
A. w
B. w
C. w
D. w
1489
1491
1591
1689
roku.
roku.
roku.
roku.
Strona 4 z 10
Zadanie 17. (0–1)
O jakiej witaminie mowa?
Witamina rozpuszczalna w tłuszczach, bierze udział w przemianach wapnia i fosforu oraz
metabolizmie kości; dobrym źródłem jest tran, wątroba, masło, jaja, mleko, ryby i drożdże.
Słownik terminów biologicznych, pod red. J. Strzałko, Poznań 2006, s. 700.
A. Witamina A.
B. Witamina B.
C. Witamina C.
D. Witamina D.
Zadanie 18. (0–1)
Zaśmiecanie lasu może stwarzać zagrożenie, dlatego jest zabronione. Pozostawione w lesie
szkło
A. niekorzystnie zmienia poziom zakwaszenia gleby w lesie.
B. zakłóca gospodarkę wodną ekosystemu leśnego.
C. niszczy ściółkę i runo leśne.
D. może być przyczyną pożaru.
Zadanie 19. (0–1)
Asia szybkim krokiem przeszła z ciemnego pomieszczenia, w którym przebywała dłuższy
czas, do mocno oświetlonego światłem słonecznym. Jej organizm zareagował na to w ten
sposób, że
A. tęczówki oczu zmieniły swój kolor.
B. zwiększyły się źrenice oczu.
C. zmniejszyły się źrenice oczu.
D. zmniejszyły się tęczówki oczu.
Zadanie 20. (0–1)
Wskaż trzy miejscowości wczasowe leżące nad morzem.
A. Sopot, Ciechocinek, Ustka.
B. Jastarnia, Rabka, Międzyzdroje.
C. Kołobrzeg, Hel, Zakopane.
D. Hel, Ustka, Jastarnia.
Zadanie 21. (0–1)
Które z wymienionych zjawisk nie ma związku z wpływem Słońca na Ziemię?
A. Wybuch wulkanu.
B. Wiatry wiejące w strefie międzyzwrotnikowej (pasaty).
C. Efekt cieplarniany.
D. Zmiana pór roku.
Zadanie 22. (0–1)
W pewien słoneczny dzień Jurek, bawiąc się na plaży w Gdyni, wbił pionowo w piasek kijek
i co pewien czas mierzył długość cienia. Udało mu się uchwycić taki moment, w którym
cień był najkrótszy. Wówczas cień
A. wskazywał północ geograficzną i było południe miejscowego czasu słonecznego.
B. nie wskazywał północy geograficznej, ale było południe miejscowego czasu słonecznego.
C. wskazywał północ geograficzną, ale nie było południa miejscowego czasu słonecznego.
D. nie wskazywał północy geograficznej i nie było południa miejscowego czasu słonecznego.
Strona 5 z 10
Zadanie 23. (0–1)
W najdłuższym dniu roku – 22 czerwca – Słońce w momencie górowania świeci nad zwrotnikiem Raka pod kątem prostym do płaszczyzny poziomej. Kąt padania promieni słonecznych w momencie górowania dla innych miejsc w tym dniu liczy się ze wzoru
h = 90◦ − φ + 23◦27 , gdzie φ oznacza szerokość geograficzną. Dla miejscowości Bobrowniki (53◦07 N i 23◦53 E) ten kąt jest równy
A. 13◦26
B. 42◦40
C. 60◦20
D. 89◦34
Informacje do zadań 24–26
Diagram przedstawia liczbę dni słonecznych w poszczególnych miesiącach w pewnej miejscowości
w całym roku. Dzień uznawano za słoneczny, jeśli
przez co najmniej 60% dnia świeciło Słońce.
Zadanie 24. (0–1)
Średnia liczba dni słonecznych w miesiącu w tym
okresie to
A. 18
B. 18,5
C. 19
D. 19,5
Zadanie 25. (0–1)
Mediana zestawu miesięcznych liczb dni słonecznych w tym okresie wynosi
A. 18
B. 19
C. 20
D. 21
Zadanie 26. (0–2)
Gdyby w jednym z miesięcy wszystkie dni były słoneczne, to średnia liczba dni słonecznych przypadająca na miesiąc byłaby równa 20. W którym miesiącu wszystkie dni powinny
być słoneczne? Odpowiedź uzasadnij.
Odpowiedź:
Uzasadnienie:
Strona 6 z 10
Zadanie 27. (0–2)
Rośliny rosną w różnych warunkach klimatycznych i środowiskowych. Połącz określenie
rodzaju rośliny z opisem jej przystosowania się do tych warunków.
a) rośliny
cieniolubne
1. Słabo rozwinięte systemy korzeniowe. Duże przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem.
b) rośliny
światłolubne
2. Liście z grubą skórką, często pokryte woskowym nalotem. Do
rozwoju rośliny potrzebują dużo światła.
c) rośliny
sucholubne
3. Najczęściej mają duże liście, bez nalotu woskowego i włosków.
Liście i łodygi są zwykle ciemnozielone, gdyż zawierają dużo
chlorofilu.
d) rośliny
wodne
4. System korzeniowy jest przystosowany do pobierania wody
z głęboko położonych źródeł. Liście, łodygi i korzenie są przystosowane do magazynowania wody.
5. System korzeniowy jest przystosowany do pobierania wody
z głęboko położonych źródeł. W korzeniach występują duże
przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem.
a)
..........
b)
..........
c)
..........
d)
..........
Zadanie 28. (0–2)
Podane niżej zdania zakwalifikuj jako prawdę lub fałsz, wstawiając w odpowiednie pole
tabeli znak X.
Prawda
a) Światło czerwone jest składnikiem światła białego.
b) Światło widzialne jest promieniowaniem elektromagnetycznym.
c) Ultrafiolet i podczerwień są składnikami światła widzialnego.
d) Światło białe, przechodząc przez pryzmat, ulega rozszczepieniu.
Zadanie 29. (0–3)
Kostkę lodu postawiono w nasłonecznionym miejscu. Wykres przedstawia zależność temperatury
lodu i otrzymanej z niego wody od czasu. Odpowiedz na pytania.
a) Jaka była początkowa temperatura kostki lodu?
b) Jak nazywa się proces, którego przebieg przedstawia na wykresie odcinek BC?
c) Po jakim czasie od rozpoczęcia ogrzewania lód miał temperaturę −1◦C?
Strona 7 z 10
Fałsz
Zadanie 30. (0–2)
Winogrona dojrzewające w słonecznych winnicach są bardzo słodkie, gdyż zawierają dużo
glukozy — cukru, którego wzór sumaryczny ma postać C6 H12 O6 . Glukoza powstaje w roślinach z dwutlenku węgla i wody przy udziale energii świetlnej, chlorofilu i enzymów w procesie fotosyntezy. Proces ten jest wieloetapowy, a jego skróconym opisem jest schemat:
Zapisz równanie tej reakcji.
Zadanie 31. (0–5)
Otwarte naczynie zawierające 250 g roztworu chlorku sodu o stężeniu 6% pozostawiono na
dłuższy czas w nasłonecznionym miejscu. Wskutek tego część wody odparowała i roztwór
ma teraz stężenie 8%. Ile wody odparowało? Zapisz obliczenia.
Zadanie 32. (0–4)
Cień Wojtka, chłopca o wzroście 180 cm, ma długość 4,5 m. Wojtek stoi nieopodal drewnianego, pionowo ustawionego słupa o wysokości 4 m i obserwuje, jak na sam jego szczyt
wspina się kot. Wspinaczka zajęła kotu 0,2 min. Z jaką średnią prędkością poruszał się cień
kota? Wynik podaj w m
i zaokrąglij do części dziesiątych. Zapisz obliczenia.
s
Strona 8 z 10
Zadanie 33. (0–5)
Na podstawie zamieszczonego diagramu wykonaj poniższe polecenia.
a) Ile procent promieniowania słonecznego jest pochłaniane przez powierzchnię Ziemi?
Odpowiedź: ............................................................................................................................... ............
b) Oblicz miarę kąta środkowego wycinka przedstawiającego część promieniowania pochłoniętego przez atmosferę. Zapisz obliczenia
Odpowiedź: ............................................................................................................................... ............
c) Diagram jest kołem o promieniu 3 cm. Oblicz pole wycinka przedstawiającego część promieniowania słonecznego, które odbija się od atmosfery Ziemi. Zapisz obliczenia.
Odpowiedź: ............................................................................................................................... ............
Strona 9 z 10
Brudnopis
Strona 10 z 10