dochody pierwotne

UNIA EUROPEJSKA
PARLAMENT EUROPEJSKI
RADA
Strasburg, 21 maja 2013 r.
(OR. en)
2010/0374 (COD)
LEX 1338
PE-CONS 77/12
ADD 18 REV 1
STATIS 106
ECOFIN 1090
UEM 345
CODEC 3081
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
W SPRAWIE EUROPEJSKIEGO SYSTEMU RACHUNKÓW
NARODOWYCH I REGIONALNYCH W UNII EUROPEJSKIEJ
(ESA 2010) - (ZAŁĄCZNIK A - ROZDZIAŁ 18)
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
PL
ROZDZIAŁ 18
RACHUNKI ZAGRANICY
WPROWADZENIE
18.01.
Rachunki sektorów instytucjonalnych będących rezydentami przedstawiają działalność
gospodarczą – produkcję, tworzenie, podział i redystrybucję dochodów, spożycie oraz
akumulację aktywów i zobowiązań. Rachunki te obejmują transakcje pomiędzy
jednostkami będącymi rezydentami oraz transakcje między jednostkami będącymi
rezydentami a jednostkami będącymi nierezydentami, czyli zagranicą.
18.02.
ESA jest systemem zamkniętym, w którym obydwie strony każdej transakcji rejestruje się
na rachunkach jako rozchody i przychody. W przypadku jednostek będących rezydentami
umożliwia to sporządzenie spójnego i przejrzystego zestawu rachunków, a do sekwencji
rachunków włącza się całą działalność gospodarczą każdej jednostki instytucjonalnej. Nie
ma to jednak zastosowania do jednostek będących nierezydentami. Jednostki będące
nierezydentami można obserwować wyłącznie poprzez pomiar ich relacji z jednostkami
będącymi rezydentami należącymi do gospodarki, tak więc rejestrować można tylko ich
transakcje z jednostkami będącymi rezydentami. Dokonuje się tego poprzez stworzenie
sektora instytucjonalnego zwanego „zagranicą” oraz sporządzenie specjalnego zestawu
rachunków z ograniczoną liczbą pozycji, które w odniesieniu do jednostek będących
nierezydentami ukazują wyłącznie transakcje z jednostkami będącymi rezydentami.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
1
PL
18.03.
Sekwencja rachunków dla sektora zagranicy wygląda następująco:
a)
rachunek wymiany towarów i usług z zagranicą (V.I) obejmujący import i eksport
towarów i usług;
b)
rachunek zewnętrzny dochodów pierwotnych i wtórnych (V.II) obejmujący koszty
związane z zatrudnieniem, dochody z tytułu własności i dochody z inwestycji oraz
transfery bieżące takie jak transfery osobiste (w tym przekazy zarobków
pracowników) oraz pomoc międzynarodową;
c)
rachunki zewnętrzne akumulacji (V.III) obejmujące:
1)
rachunek kapitałowy (V.III.1) pokazujący transfery kapitałowe oraz nabycie
pomniejszone o rozdysponowanie niefinansowych aktywów
nieprodukowanych;
2)
rachunek finansowy (V.III.2) pokazujący transakcje dotyczące aktywów
finansowych i zobowiązań;
3)
rachunek pozostałych zmian wolumenu aktywów (V.III.3.1) pokazujący
nierekompensowane konfiskaty itp.;
4)
rachunek przeszacowań (V.III.3.2) pokazujący nominalne zyski i straty z tytułu
posiadania majątku;
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
2
PL
d)
rachunek zewnętrzny aktywów i zobowiązań (V.IV) pokazujący bilanse otwarcia
i zamknięcia, a także zmiany wartości tych aktywów i zobowiązań pomiędzy
bilansami otwarcia i zamknięcia.
Pełna sekwencja przedstawiona jest w rozdziale 8, a numery rachunków podane powyżej
w nawiasach odnoszą się do numerów rachunków w tym rozdziale.
18.04.
Jako że rachunki sporządzane są z punktu widzenia sektora zagranicy, import do
gospodarki krajowej przedstawiany jest jako przychody, zaś eksport z gospodarki krajowej
jako rozchód na rachunku wymiany towarów i usług z zagranicą. Podobne odwrócenie ma
miejsce we wszystkich rachunkach zagranicy. Jeżeli saldo jest dodatnie, występuje
nadwyżka dla zagranicy i deficyt dla gospodarki krajowej ogółem. Zaś saldo ujemne
oznacza deficyt dla zagranicy, a nadwyżkę dla gospodarki krajowej. Aktywa finansowe
posiadane przez zagranicę stanowią zobowiązania gospodarki krajowej, a zobowiązania
zagranicy stanowią aktywa krajowe gospodarki krajowej.
18.05.
Schemat standardowy statystyki dotyczącej transakcji i pozycji pomiędzy daną gospodarką
a zagranicą zawarto w podręczniku na temat bilansu płatniczego i międzynarodowej
pozycji inwestycyjnej z 2008 r. (wydanie szóste) (BPM6) 1. Podręcznik ten jest
zharmonizowany z systemem rachunków narodowych z 2008 r., przedstawia jednak relacje
pomiędzy gospodarką krajową a zagranicą w zestawie rachunków i bilansów
prezentujących informacje w inny sposób. W niniejszym rozdziale przedstawiono rachunki
sektora zagranicy w ESA 2010 oraz ich związek z rachunkami międzynarodowymi BPM6.
1
International Monetary Fund, Balance of Payments and International Investment Position
Manual, Sixth Edition (BPM6), 2009, ISBN 978-1-58906-812-4 (dostępny na stronie
http://www.imf.org).
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
3
PL
TERYTORIUM EKONOMICZNE
18.06.
Najczęściej stosowana definicja pojęcia terytorium ekonomicznego odnosi się do obszaru
znajdującego się pod faktyczną kontrolą gospodarczą jednego rządu. Można jednak
stosować też pojęcia unii walutowych i gospodarczych, regionów lub całego świata,
ponieważ mogą one być również przedmiotem szczególnego zainteresowania polityki lub
analizy makroekonomicznej. Pełną definicję podano w rozdziale 2 (pkt 2.04–2.06).
18.07.
W celu ustalenia, czy jednostka jest rezydentem na danym terytorium ekonomicznym,
trzeba określić:
1)
czy dana jednostka kwalifikuje się jako jednostka instytucjonalna; a jeżeli tak, to
2)
czy jednostka spełnia kryteria określone w rozdziale 2 dotyczące ustalenia
„siedziby”.
Siedziba
18.08.
Siedzibą każdej jednostki instytucjonalnej jest terytorium ekonomiczne, z którym ma ona
najsilniejsze powiązania, określone jako główne centrum jej interesów ekonomicznych.
Pojęcia te są identyczne w ESA, SNA 2008 i BPM6. Wprowadzenie terminu „główne
centrum interesów ekonomicznych” nie oznacza, że nie ma już potrzeby dzielenia
jednostek prowadzących znaczną działalność na co najmniej dwóch terytoriach (zob. pkt
18.12) lub że można pominąć jednostki instytucjonalne bez istotnej obecności fizycznej
(zob. pkt 18.10 i 18.15). Pojęcie siedziby ogólnie, a także w odniesieniu do gospodarstw
domowych, przedsiębiorstw i w szczególności innych jednostek opisano dokładnie
w rozdziale 2.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
4
PL
JEDNOSTKI INSTYTUCJONALNE
18.09.
Pojęcie „jednostki instytucjonalnej” jest takie samo w ESA, SNA 2008 i BPM6. Ogólna
definicja podana jest w rozdziale 2, w pkt 2.12–2.16. Ze względu na skoncentrowanie się
na gospodarce krajowej w sytuacjach transgranicznych jednostki traktuje się w szczególny
sposób. W niektórych przypadkach jednostki posiadające osobowość prawną łączone są
w jedną jednostkę instytucjonalną, jeżeli są rezydentami w tej samej gospodarce, natomiast
nie są łączone, jeżeli są rezydentami w różnych gospodarkach. Podobnie pojedyncza
jednostka posiadająca osobowość prawną może zostać podzielona, jeżeli jej znacząca
działalność prowadzona jest w co najmniej dwóch gospodarkach. Wskutek takiego
podejścia siedziba uzyskanych w ten sposób jednostek staje się wyraźniej określona,
a pojęcie terytorium ekonomicznego ulega wzmocnieniu.
18.10.
Przedsiębiorstwa niefinansowe i instytucje finansowe oraz sektor instytucji rządowych
i samorządowych do gromadzenia środków finansowych wykorzystują zazwyczaj spółki
specjalnego przeznaczenia (SSP). Jeżeli SSP jest rezydentem w tej samej gospodarce co
jednostka macierzysta, metoda postępowania jest prosta. Zasadniczo SSP nie ma żadnego
atrybutu, który nadawałby jej charakter jednostki odrębnej od jednostki macierzystej,
a aktywa i zobowiązania SSP wykazywane są na rachunkach jednostki macierzystej.
W przypadku gdy SSP jest nierezydentem, kryteria dotyczące siedziby dla sektora
zagranicy wymagają uznania istnienia odrębnej jednostki. W takim przypadku wszelkie
aktywa i zobowiązania SSP wykazywane są w sektorze zagranicy, a nie w sektorze
gospodarki krajowej. Traktowanie SSP będących nierezydentami należących do sektora
instytucji rządowych i samorządowych zdefiniowane jest w pkt 2.14.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
5
PL
18.11.
Członkowie jednego gospodarstwa domowego muszą być rezydentami tej samej
gospodarki. Jeżeli dana osoba jest rezydentem w innej gospodarce niż pozostali
członkowie gospodarstwa domowego, osoba ta nie jest uważana za członka tego
gospodarstwa domowego, nawet jeżeli posiada z tymi innymi członkami wspólne dochody
i wydatki oraz aktywa.
ODDZIAŁY JAKO TERMIN UŻYWANY W MIĘDZYNARODOWYCH RACHUNKACH
BILANSÓW PŁATNICZYCH
18.12.
Oddział jest to przedsiębiorstwo nieposiadające osobowości prawnej należące do jednostki
będącej nierezydentem, określanej jako jednostka macierzysta. Oddział traktowany jest na
terytorium, na którym jest zlokalizowany, jako rezydent i jednostka typu przedsiębiorstwo.
Identyfikacja oddziałów jako oddzielnych jednostek instytucjonalnych wymaga wskazania
znaczącej działalności, którą można wyodrębnić z reszty jednostki. Istnienie oddziału
przyjmuje się w następujących przypadkach:
a)
oddział ma pełny zestaw rachunków, w tym bilans; lub
b)
sporządzenie tych rachunków jest w razie potrzeby możliwe i znaczące
z gospodarczego i prawnego punktu widzenia. Dostępność odrębnych rejestrów
wskazuje na istnienie rzeczywistej jednostki i umożliwia w praktyce opracowanie
statystyki.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
6
PL
Dodatkowo występuje często co najmniej jeden z poniższych czynników:
a)
oddział podejmuje lub zamierza podjąć produkcję na znaczącą skalę, a produkcja ta
umiejscowiona jest na terytorium innym niż terytorium jego centrali, trwającą przez
co najmniej rok:
(i)
jeżeli proces produkcji wymaga fizycznej obecności, wówczas działalność
powinna mieć miejsce fizycznie na takim terytorium;
(ii)
jeżeli produkcja nie wymaga fizycznej obecności, na przykład w niektórych
przypadkach w sektorze bankowości, ubezpieczeń, innych usług finansowych,
własności patentów, znaków towarowych lub praw autorskich, pośrednictwa
handlowego (merchantingu) i „produkcji wirtualnej”, wówczas działalność
należy uznać za odbywającą się na danym terytorium ze względu na rejestrację
lub siedzibę prawną jednostki prowadzącej tę działalność na tym terytorium;
b)
oddział uznaje się za podlegający systemowi podatku dochodowego – o ile taki
istnieje – gospodarki, na terytorium której jest usytuowany, nawet jeżeli oddział ten
jest zwolniony z podatku.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
7
PL
18.13.
Identyfikacja oddziału ma konsekwencje dla sprawozdawczości statystycznej zarówno
jednostki macierzystej, jak i oddziału. Działalność oddziału jest wyłączona z działalności
jednostki instytucjonalnej jego centrali, zaś rozdzielenie jednostki macierzystej i oddziału
musi być spójne w obydwu gospodarkach. Oddział może zostać zidentyfikowany
w przypadku projektów budowlanych lub działalności mobilnej, takiej jak transport,
rybołówstwo lub doradztwo. Jeżeli jednak działalność taka nie jest wystarczająco
znacząca, aby mogła stanowić o identyfikacji oddziału, ujmuje się ją jako eksport towarów
lub usług z centrali.
18.14.
W niektórych przypadkach wstępna działalność związana z przyszłym projektem
inwestycji bezpośrednich przed założeniem spółki jest wystarczającym dowodem na
powstanie siedziby, czego skutkiem jest powstanie jednostki typu przedsiębiorstwo.
Przykładowo licencje i wydatki prawne poniesione na projekt są wykazywane jako
poniesione przez jednostkę typu przedsiębiorstwo i stanowią część związanych
z inwestycjami bezpośrednimi przepływów do tej jednostki, a nie – odpowiednio –
sprzedaż licencji jednostkom będącym nierezydentami lub eksport usług do centrali.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
8
PL
UMOWNE JEDNOSTKI BĘDĄCE REZYDENTAMI
18.15.
Jeżeli jednostka będąca nierezydentem jest właścicielem gruntu zlokalizowanego na
danym terytorium, do celów statystycznych jako właściciela takiego gruntu identyfikuje
się jednostkę umowną traktowaną jak rezydent. Taka umowna jednostka będąca
rezydentem jest jednostką typu przedsiębiorstwo. Taki sposób traktowania na zasadzie
umownej jednostki jako rezydenta stosuje się również wobec powiązanych budynków,
budowli i innych ulepszeń na takim gruncie, długoterminowej dzierżawy gruntu oraz
własności zasobów naturalnych innych niż grunty. Wskutek takiego traktowania jednostka
będąca nierezydentem jest właścicielem umownej jednostki będącej rezydentem, nie jest
zaś bezpośrednio właścicielem gruntu, w związku z czym istnieje zobowiązanie w formie
udziałów kapitałowych wobec jednostki będącej nierezydentem, ale grunty i pozostałe
zasoby naturalne pozostają aktywami gospodarki, w której są usytuowane. Umowna
jednostka będąca rezydentem świadczy zazwyczaj usługi wobec swojego właściciela, na
przykład zakwaterowanie w przypadku domów wypoczynkowych.
18.16.
Zasadniczo jeżeli jednostka będąca nierezydentem dzierżawi długoterminowo takie aktywa
będące nieruchomościami jak budynki, wiąże się to z podjęciem produkcji w gospodarce,
w której są one położone. Jeżeli z jakiegokolwiek powodu nie istnieje powiązana
działalność produkcyjna, umowna jednostka będąca rezydentem tworzona jest również
w celu objęcia takiej dzierżawy. Dlatego też jednostka będąca nierezydentem traktowana
jest jako właściciel umownej jednostki będącej rezydentem, a nie budynku będącego
własnością gospodarki, w której jest położony.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
9
PL
PRZEDSIĘBIORSTWA WIELOTERYTORIALNE
18.17.
Niektóre przedsiębiorstwa prowadzą jednolitą działalność na więcej niż jednym terytorium
ekonomicznym; zazwyczaj jest to działalność o charakterze transgranicznym, taka jak linie
lotnicze, linie żeglugowe, instalacje hydroelektryczne na rzekach granicznych, rurociągi,
mosty, tunele i kable podmorskie. Należy zidentyfikować osobne oddziały, chyba że
jednostka jest prowadzona jako jednolita działalność nieposiadająca odrębnych rachunków
ani procesów decyzyjnych w odniesieniu do każdego terytorium, na jakim działa. W takich
przypadkach ze względu na skoncentrowanie się na danych dotyczących każdej gospodarki
narodowej należy podzielić działalność pomiędzy odpowiednie gospodarki. Działalność
dzieli się proporcjonalnie, wykorzystując odpowiedni, charakterystyczny dla
przedsiębiorstw, wskaźnik proporcji działalności wykonywanej na każdym z terytoriów.
Zasadę podziału proporcjonalnego można również zastosować do przedsiębiorstw
w strefach administrowanych wspólnie przez co najmniej dwa rządy.
PODZIAŁ GEOGRAFICZNY
18.18.
Na potrzeby zestawiania rachunków Unii Europejskiej sektor zagranicy (S.2) dzieli się na:
a)
państwa członkowskie, instytucje i organy Unii Europejskiej (S.21):
1)
państwa członkowskie Unii Europejskiej (S.211):
(i)
państwa członkowskie strefy euro (S.2111);
(ii)
państwa członkowskie nienależące do strefy euro (S.2112);
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
10
PL
2)
b)
instytucje i organy Unii Europejskiej (S.212):
(i)
Europejski Bank Centralny (EBC) (S.2121);
(ii)
instytucje i organy Unii Europejskiej, z wyjątkiem EBC (S.2122);
państwa niebędące członkami Unii Europejskiej i organizacje międzynarodowe
niebędące rezydentami Unii Europejskiej (S.22).
18.19.
Na potrzeby zestawienia rachunków strefy euro powyższe podsektory można pogrupować
w następujący sposób:
państwa członkowskie strefy euro i Europejski Bank Centralny (S.2I = S.2111 + S.2121)
państwa i organizacje międzynarodowe niebędące rezydentami strefy euro (S.2X = S.2112
+ S.2122 + S.22).
Opis rachunków europejskich znajduje się w rozdziale 19.
MIĘDZYNARODOWE RACHUNKI BILANSU PŁATNICZEGO
18.20.
Rachunki narodowe różnią się od rachunków międzynarodowych przedstawionych
w BPM6. Na rachunkach międzynarodowych pokazane są transakcje pomiędzy daną
gospodarką krajową a gospodarką zagraniczną z punktu widzenia gospodarki krajowej.
Dlatego też import wykazywany jest jako rozchód („winien”), a eksport jako przychód
(„ma”).
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
11
PL
Rachunki międzynarodowe zawarte w BPM6 przedstawione są w formie streszczenia w tablicy
18.1.
18.21.
Drugą istotną różnicą pomiędzy międzynarodowymi rachunkami bilansu płatniczego
a rachunkami sektora zagranicy w ESA jest wykorzystanie w rachunkach
międzynarodowych kategorii funkcjonalnych, podczas gdy przy klasyfikowaniu transakcji
finansowych w ESA stosuje się instrumenty. Kwestię tę szerzej omówiono w pkt 18.57
i 18.58.
POZYCJE BILANSUJĄCE NA RACHUNKACH BIEŻĄCYCH RACHUNKÓW
MIĘDZYNARODOWYCH
18.22.
Struktura pozycji bilansujących w bilansie płatniczym jest nieco inna niż w rachunkach
narodowych, a mianowicie każdy rachunek w rachunkach międzynarodowych ma swoją
pozycję bilansującą oraz inną pozycję przechodzącą do kolejnego rachunku. Przykładowo
rachunek dochodów pierwotnych ma własną pozycję bilansującą (saldo dochodów
pierwotnych) i saldo skumulowane (saldo towarów, usług i dochodów pierwotnych).
Zewnętrzne saldo dochodów pierwotnych odpowiada saldu dochodów pierwotnych i jest
pozycją wchodzącą do DNB. Saldo obrotów bieżących z zagranicą odpowiada
oszczędnościom zagranicy w odniesieniu do gospodarki krajowej. W tablicy 18.1
przedstawiono pozycje bilansujące w strukturze rachunków BPM6.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
12
PL
Tablica 18.1 – Międzynarodowe rachunki przepływów bilansu płatniczego
Bilans płatniczy
Rachunki bieżące
„Ma”
„Winien”
Saldo
Towary
462
392
70
Usługi
78
107
-29
Towary i usługi
540
499
41
6
2
Odsetki
13
21
Dochód podzielony przedsiębiorstw niefinansowych
36
17
14
0
69
40
29
609
539
70
Rachunek towarów i usług
Rachunek dochodów pierwotnych
Koszty związane z zatrudnieniem
i instytucji finansowych
Reinwestowane zyski
Dochody pierwotne
Wyroby, usługi i dochody pierwotne
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
13
PL
Bilans płatniczy
Rachunek dochodów wtórnych
Podatki od dochodów, majątku
1
0
Składki na udziale własnym z tytułu pozostałych
2
11
12
3
Bieżące transfery międzynarodowe
1
31
Różne transfery bieżące
1
10
17
55
ubezpieczeń osobowych i majątkowych
Odszkodowania i świadczenia z tytułu pozostałych
ubezpieczeń osobowych i majątkowych
Dochody wtórne
Saldo rachunku bieżącego
-38
32
Rachunek kapitałowy
Nabycie/rozdysponowanie aktywów nieprodukowanych
0
Transfery kapitałowe
1
-4
Saldo rachunku kapitałowego
-3
Wierzytelności netto (+)/zadłużenie netto (-)
29
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
14
PL
Bilans płatniczy
Rachunek finansowy (w podziale na kategorie funkcjonalne)
Zmiana
Zmiana
Saldo
aktywów
zobowiązań
Inwestycje bezpośrednie
-4
8
Inwestycje portfelowe
17
7
3
0
Pozostałe inwestycje
42
22
Aktywa rezerwowe
8
-
Zmiana ogółem aktywów/zobowiązań
66
37
Instrumenty pochodne itp.
Wierzytelności netto (+)/zadłużenie netto (-) (finansowe)
Błędy i pominięcia netto
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
29
0
15
PL
RACHUNKI SEKTORA ZAGRANICY I ICH ZWIĄZEK Z MIĘDZYNARODOWYMI
RACHUNKAMI BILANSU PŁATNICZEGO
Rachunek wymiany towarów i usług z zagranicą
18.23.
Rachunek towarów i usług składa się tylko z importu i eksportu towarów i usług, ponieważ
są to jedyne transakcje dotyczące wyrobów i usług o charakterze transgranicznym. Wyroby
i usługi rejestruje się, jeżeli następuje przejście własności ekonomicznej z jednostki
w jednej gospodarce na jednostkę w innym państwie. Chociaż w przypadku zmiany
właściciela zazwyczaj zachodzi fizyczne przemieszczenie wyrobów, nie zawsze ma to
miejsce. W przypadku pośrednictwa handlowego (merchantingu) towary mogą zmieniać
właściciela bez zmiany lokalizacji do momentu odsprzedaży stronie trzeciej.
W tablicach 18.2 i 18.3 przedstawiono sposób rejestrowania dochodów pierwotnych
i wtórnych w ESA i w BPM6.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
16
PL
Tablica 18.2 – Rachunek wymiany towarów i usług z zagranicą (ESA V.1)
Rozchody
Przychody
P.6
Eksport towarów i usług
540
P.7
Import towarów i usług
499
P.61
Eksport towarów
462
P.71
Import towarów
392
P.62
Eksport usług
78
P.72
Import usług
107
B.11
Saldo wymiany towarów
i usług z zagranicą
-41
Tablica 18.3 – Rachunek wyrobów i usług w BPM6
Rachunki bieżące
„Ma”
„Winien”
Saldo
Towary
462
392
70
Usługi
78
107
-29
540
499
41
Rachunek towarów i usług
Towary i usługi
18.24.
Wyroby przemieszczające się z jednej gospodarki do drugiej, ale w przypadku których nie
następuje zmiana własności ekonomicznej, nie pojawiają się jako import i eksport. Towary
wysyłane za granicę w ramach obrotu uszlachetniającego lub przysyłane z powrotem po
takiej obróbce nie pojawiają się zatem jako import i eksport towarów; jedynie opłata
ustalona za obrót uszlachetniający pojawia się jako usługa.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
17
PL
18.25.
W bilansie płatniczym podkreśla się rozróżnienie pomiędzy towarami a usługami.
Rozróżnienie to ma znaczenie polityczne, gdyż istnieją odrębne traktaty międzynarodowe
dotyczące towarów i usług. Odzwierciedla ono także kwestie związane z danymi – dane na
temat towarów uzyskuje się zwykle ze źródeł celnych, natomiast dane na temat usług
z rejestrów płatności lub z badań.
18.26.
Statystyka dotycząca międzynarodowego handlu towarami jest głównym źródłem danych
na temat towarów. Międzynarodowe normy w tym zakresie przedstawiono w dokumencie
ONZ zatytułowanym „Statystyka międzynarodowego handlu towarami: pojęcia
i definicje”, wersja 2 1 (IMTS). W BPM6 zidentyfikowano niektóre możliwe źródła różnic
pomiędzy wartością towarów zarejestrowaną w statystyce dotyczącej międzynarodowego
handlu towarami i w bilansie płatniczym. Zaleca się w nim również stosowanie
standardowej tablicy przejścia (uzgodnieniowej) pomagającej użytkownikom
w zrozumieniu tych różnic. Jednym z głównych źródeł różnic jest fakt, że normy IMTS
opierają się na wycenie importu typu CIF (koszt, ubezpieczenie, fracht), podczas gdy
w bilansie płatniczym stosuje się jednolitą wycenę FOB (wartość na granicy celnej
eksportującej gospodarki, czyli „dostarczone na statek”) w odniesieniu do eksportu
i importu. Niezbędne jest wobec tego wyłączenie kosztów ubezpieczenia i frachtu
poniesionych pomiędzy granicą celną eksportera a granicą celną importera. Ze względu na
różnice pomiędzy wyceną typu FOB a faktycznymi ustaleniami umownymi konieczna jest
zmiana ukierunkowania niektórych kosztów frachtu i ubezpieczenia.
Zasady wyceny są takie same w ESA i w bilansie płatniczym. Do celów rejestrowania
eksportu i importu towarów należy zatem stosować wycenę FOB (zob. pkt 18.32).
1
International Merchandise Trade Statistics: Concepts and definitions, United Nations, 1998,
ISBN 92-1-161410-4 (dostępny na stronie: http://unstats.un.org).
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
18
PL
18.27.
Wykorzystanie zmiany własności jako podstawy w bilansie płatniczym oznacza, że
pozycje dotyczące towarów rejestrowane będą w czasie zgodnym z odpowiednimi
przepływami finansowymi. W BPM6 nie istnieją już wyjątki od zasady zmiany własności.
Z kolei IMTS opiera się na czasie dokonania czynności celnych. Podczas gdy czas ten jest
często dopuszczalnym przybliżeniem, w niektórych przypadkach konieczne może być
dokonanie korekt, np. w odniesieniu do towarów wysyłanych na podstawie listu
przewozowego. W przypadku towarów wysyłanych za granicę w ramach obrotu
uszlachetniającego bez zmiany własności, wartości przemieszczenia wyrobów zawarte są
w IMTS, ale zmiany własności są kluczowe w prezentacji w bilansie płatniczym,
w związku z czym w bilansie płatniczym pokazuje się wyłącznie opłaty związane
z „usługami produkcyjnymi w odniesieniu do nakładów rzeczowych będących własnością
osób trzecich”; zaleca się jednak traktowanie wartości przemieszczania towarów jako
pozycji uzupełniających w celu zrozumienia charakteru takich ustaleń w zakresie obrotu
uszlachetniającego. Dalsze szczegółowe informacje dotyczące rejestracji ustaleń
w zakresie obrotu uszlachetniającego znajdują się w dalszych częściach niniejszego
rozdziału. W celu uzgodnienia danych szacunkowych ze zmianą własności ekonomicznej
towarów konieczne mogą być kolejne korekty IMTS – ogólnie lub ze względu na
szczególne ujęcie każdego państwa. Przykładem może być pośrednictwo handlowe
(merchanting), złoto niemonetarne, towary wprowadzane na dane terytorium lub
opuszczające to terytorium niezgodnie z prawem oraz towary dostarczane przez
przewoźników w portach.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
19
PL
18.28.
Towary reeksportowane są to towary zagraniczne (towary wytworzone w innych
gospodarkach i wcześniej importowane, czemu towarzyszyła zmiana własności
ekonomicznej), eksportowane bez istotnej zmiany w stosunku do stanu, w jakim były
wcześniej importowane. Ponieważ towary reeksportowane nie są produkowane w danej
gospodarce, mają mniejszy związek z tą gospodarką niż inne towary eksportowane.
Gospodarki, na których terytorium znajdują się ważne punkty przeładunkowe i ulokowane
są przedsiębiorstwa hurtowe, charakteryzują się często znacznymi wartościami reeksportu.
Reeksport zwiększa wartości liczbowe zarówno importu, jak i eksportu, a kiedy wartość
reeksportu jest znaczna, zwiększa się również proporcja importu i eksportu w agregatach
ekonomicznych. Celowe jest zatem oddzielne wykazywanie reeksportu. Towary
importowane, które oczekują na reeksport, rejestruje się w rzeczowych środkach
obrotowych właściciela ekonomicznego będącego rezydentem.
Handel tranzytowy ma miejsce, gdy towary przemieszcza się przez dane państwo w drodze
do miejsca końcowego przeznaczenia, a w państwie, przez które się je przemieszcza, są
one zasadniczo wyłączone ze statystyki handlu zagranicznego, statystyki bilansu
płatniczego i rachunków narodowych.
Handel quasi-tranzytowy dotyczy towarów importowanych do danego państwa,
przechodzących odprawę celną w celu dopuszczenia do swobodnego obrotu w UE,
a następnie wysyłanych do innego państwa w UE. Jednostka wykorzystywana na potrzeby
odprawy celnej zazwyczaj nie jest jednostką instytucjonalną zdefiniowaną w rozdziale 2
i w związku z tym nie nabywa własności towarów. W tym przypadku import wykazuje się
w rachunkach narodowych jako import bezpośredni do miejsca końcowego przeznaczenia,
tak jak w przypadku zwykłego handlu tranzytowego. Odpowiednią wartością jest wartość
zarejestrowana w momencie, gdy towary wprowadza się na terytorium państwa
końcowego przeznaczenia.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
20
PL
18.29.
Towary przedstawia się w bilansie płatniczym na poziomie zagregowanym. Bardziej
szczegółowe podziały towarów można uzyskać z danych IMTS.
18.30.
W bilansie płatniczym dane szczegółowe podaje się w odniesieniu do poniższych
dwunastu standardowych składników usług:
a)
usługi produkcyjne w odniesieniu do nakładów rzeczowych będących własnością
osób trzecich;
b)
usługi konserwacji i naprawy, gdzie indziej niesklasyfikowane;
c)
transport;
d)
podróże;
e)
budownictwo;
f)
usługi ubezpieczeniowe i emerytalne;
g)
usługi finansowe;
h)
opłaty za korzystanie z własności intelektualnej, gdzie indziej niesklasyfikowane;
i)
usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne;
j)
pozostałe usługi gospodarcze;
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
21
PL
k)
usługi kulturalne i rekreacyjne; oraz
l)
towary i usługi sektora instytucji rządowych i samorządowych, gdzie indziej
niesklasyfikowane.
18.31.
Trzy ze standardowych składników bilansu płatniczego wymienionych powyżej to pozycje
związane z jednostką realizującą transakcję, co oznacza, że odnoszą się do nabywcy lub
dostawcy, a nie do samego produktu. Pozycje te należą do kategorii podróży, budownictwa
oraz towarów i usług sektora instytucji rządowych i samorządowych, gdzie indziej
niesklasyfikowanych.
a)
Podróże obejmują wszystkie wyroby lub usługi nabyte przez nierezydentów podczas
pobytu, do własnego wykorzystania lub w celu przekazania innym osobom. Podróże
obejmują wyroby, transport miejscowy, zakwaterowanie, posiłki i inne usługi.
b)
Budownictwo obejmuje wartość ogółem produktu dostarczanego przez wykonawcę,
w tym wszelkie materiały pozyskiwane na miejscu, a zatem niezarejestrowane
w ramach importu i eksportu towarów.
c)
Towary i usługi sektora instytucji rządowych i samorządowych, gdzie indziej
niesklasyfikowane, obejmują cały zakres pozycji, których nie można przypisać do
bardziej konkretnych pozycji.
Oprócz tych trzech pozycji związanych z jednostką realizującą transakcję pozostałe
składniki są związane z produktami i opierają się na bardziej szczegółowych klasach CPA,
wersja 2. Dodatkowe normy dotyczące handlu usługami zawarto w podręczniku
dotyczącym statystyki międzynarodowego handlu usługami 1 (MSITS), który jest
zharmonizowany z rachunkami międzynarodowymi.
1
United Nations, Eurostat, OECD, IMF, WTO et al., Manual on Statistics of International
Trade in Services, 2011 (dostępny na stronie: http://unstats.un.org).
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
22
PL
Wycena
18.32.
Zasady wyceny zawarte w ESA i rachunkach międzynarodowych są takie same.
W obydwu przypadkach wykorzystuje się wartości rynkowe, zaś w odniesieniu do
niektórych pozycji instrumentów, w przypadku których nie ma możliwości
zaobserwowania ceny rynkowej, stosuje się wartości nominalne. W rachunkach
międzynarodowych wycena eksportu i importu towarów jest przypadkiem szczególnym,
w którym stosuje się jednolity punkt wyceny – wartość na granicy celnej gospodarki
eksportującej, czyli wycenę typu FOB (dostarczone na statek). Ujęcie takie skutkuje
spójnością wyceny dokonywanej przez eksporterów i importerów i zapewnia jednolitą
podstawę pomiaru w okolicznościach, w których strony mogą mieć szeroki zakres różnych
uzgodnień umownych, od „z zakładu” (gdzie importer jest odpowiedzialny za
zorganizowanie transportu i ubezpieczenie) po „dostarczone, cło opłacone” (gdzie
eksporter jest odpowiedzialny za zorganizowanie transportu, ubezpieczenie i opłacenie ceł
importowych).
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
23
PL
Obrót uszlachetniający
18.33.
W stosunku do ESA 95, w ESA 2010 zaszła zasadnicza zmiana w podejściu do towarów
wysyłanych za granicę w ramach obrotu uszlachetniającego bez zmiany własności. W ESA
95 wyroby będące przedmiotem tej procedury wykazywano jako eksport w momencie
wysyłania za granicę, a następnie rejestrowano jako import po powrocie, z wyższą
wartością wynikającą z uszlachetnienia. Metoda ta znana była jako rejestracja brutto;
powoduje ona faktycznie umowne przypisanie zmiany własności, tak by dane liczbowe na
temat handlu międzynarodowego odpowiadały szacunkowej wartości towarów będących
przedmiotem handlu. W SNA 2008, BPM6 i ESA 2010 nie przypisuje się umownie zmiany
własności, lecz pokazuje tylko jedną pozycję – import usługi uszlachetniania. Dla państwa,
w którym uszlachetnianie ma miejsce, jest to eksport usługi. Taki sposób rejestrowania jest
bardziej spójny z rejestrami instytucjonalnymi i powiązanymi transakcjami finansowymi.
Powoduje on jednak niespójność w stosunku do statystyki międzynarodowego handlu
towarami (IMTS). IMTS w dalszym ciągu wykazuje się wartość brutto eksportu w celu
uszlachetnienia oraz powrotnego importu uszlachetnionych towarów.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
24
PL
18.34.
W celu uniknięcia takiej niespójności w rachunkach narodowych wartość eksportowanych
towarów wraz z wartością towarów importowanych można rejestrować w postaci pozycji
uzupełniających, których wartości odpowiadają wartościom zarejestrowanym w IMTS.
Umożliwi to otrzymanie usługi netto w ramach obrotu uszlachetniającego jako wartości
eksportowanych towarów uszlachetnionych pomniejszonej o wartość importowanych
towarów nieuszlachetnionych. Usługę tę rejestruje się w rachunkach narodowych. Dzięki
temu w przypadku państwa, którego wyroby są uszlachetniane za granicą, eksport będzie
rejestrowany razem z importowanymi towarami uszlachetnionymi jako pozycje
uzupełniające na rachunku wymiany towarów i usług z zagranicą. Umożliwi to
uzgodnienie pozycji IMTS z danymi dotyczącymi importu usług netto,
odzwierciedlającymi koszty uszlachetniania.
18.35.
Przykład związany z ujęciem obrotu uszlachetniającego w tablicach podaży
i wykorzystania pokazuje tę różnicę. Rozważany przypadek dotyczy sytuacji, w której
przedsiębiorstwo produkujące żywność przeprowadza zbiory i przetwarzanie warzyw, po
czym zleca podwykonawstwo samego puszkowania warzyw na rzecz jednostki zależnej za
granicą, w której przedsiębiorstwo to posiada całościowy udział, a następnie przywozi je
z powrotem w puszkach i sprzedaje w postaci żywności puszkowanej.
18.36.
Dane liczbowe dotyczące importu i eksportu podane w tablicy 18.4 dotyczącej ujęcia
obrotu uszlachetniającego jako handlu międzynarodowego zgodnie z ESA 95 powinny
odpowiadać pozycjom w statystyce międzynarodowego handlu towarami (IMTS). Eksport
towarów do jednostki zależnej za granicą zajmującej się puszkowaniem wynosi 50,
a następnie puszkowane warzywa wracają jako import o wartości 90.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
25
PL
Tablica 18.4 – Ujęcie obrotu uszlachetniającego jako handlu międzynarodowego
zgodnie z ESA 95
Zakupy
Popyt końcowy
Ogółem
Wydatki
Sprzedaż
Produkcja
gospodarstw
żywności
domowych Eksport
Żywność
90
50
140
Import żywności w puszkach
90
90
Wartość dodana
50
PKB (E) = 50
Produkcja globalna ogółem
140
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
26
PL
Tablica 18.5 – Ujęcie obrotu uszlachetniającego jako handlu międzynarodowego
zgodnie z ESA 2010
Zakupy
Popyt końcowy
Ogółem
Wydatki
Sprzedaż
Produkcja
gospodarstw
żywności
domowych Eksport
Żywność
90
0
90
Import usług puszkowania
40
40
Wartość dodana
50
PKB (E) = 50
Produkcja globalna ogółem
90
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
27
PL
18.37.
W tablicy 18.5 pokazano ujęcie obrotu uszlachetniającego na bazie netto w ESA 2010:
pokazany jest jedynie handel usługami i nie będzie zgodności z przemieszczeniami
towarów rejestrowanymi w IMTS. Pozycja netto, eksportu pomniejszonego o import,
wykazana będzie na międzynarodowych rachunkach bilansu płatniczego oraz
odpowiednich rachunkach sektora zagranicy. Zgodnie z zaleceniem BPM6, jeżeli
wiadomo, że import i eksport w IMTS odzwierciedlają sytuację, w której nie zachodzi
zmiana własności, eksport i import rejestruje się obok siebie w danych bilansu płatniczego,
tak by możliwe było natychmiastowe obliczenie elementu usługi. Stąd też w przypadku
przemysłu spożywczego warzywa wysyłane za granicę w celu puszkowania zostałyby
wykazane jako eksport o wartości 50, zaś importowane z powrotem warzywa w puszkach
zostałyby wykazane jako import o wartości 90. Liczby te mogą być umieszczone obok
siebie w statystyce rachunków międzynarodowych jako pozycje uzupełniające, przy czym
eksport rejestruje się jako ujemny import, co umożliwia uzyskanie wartości netto importu
usług puszkowania wynoszącej 40.
W tablicy 18.6 przedstawiono sposób rejestrowania tego przypadku w BPM6.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
28
PL
Tablica 18.6 – Rejestrowanie obrotu uszlachetniającego w BPM6
Rachunki bieżące
„Ma”
„Winien”
Rachunek wyrobów i usług
Saldo
-40
Usługi (składniki standardowe)
„Usługi produkcyjne w odniesieniu do
nakładów rzeczowych będących własnością
40
-40
90
-40
osób trzecich”
Pozycje uzupełniające
Obrót uszlachetniający za granicą
50
Pośrednictwo handlowe (merchanting)
Towary będące przedmiotem pośrednictwa handlowego (merchantingu)
18.38.
Pośrednictwo handlowe (merchanting) definiuje się jako zakup towarów przez rezydenta
(w gospodarce sporządzającej rachunki) od nierezydenta w połączeniu z późniejszą
odsprzedażą tych samych towarów kolejnemu nierezydentowi, przy czym towary nie są
obecne w gospodarce sporządzającej rachunki. Merchanting ma miejsce w przypadku
transakcji, w których fizyczne posiadanie towarów przez właściciela nie jest konieczne do
tego, aby proces miał miejsce. Te i kolejne wyjaśnienia związane z merchantingiem są
zgodne z odpowiednimi punktami BPM6 (pkt 10.41–10.48).
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
29
PL
18.39.
Procedury merchantingu stosuje się do sprzedaży hurtowej i detalicznej. Mogą być one
również stosowane w obrocie towarami oraz przy zarządzaniu światowymi procesami
produkcyjnymi i ich finansowaniu. Przykładowo przedsiębiorstwo może zamówić montaż
wyrobu przez jednego lub kilku wykonawców w taki sposób, że wyroby takie są nabywane
przez to przedsiębiorstwo i odsprzedawane bez przemieszczania przez terytorium
właściciela. Jeżeli postać fizyczna wyrobów zmienia się w okresie, kiedy wyroby te są
w posiadaniu, wskutek usług produkcyjnych realizowanych przez inne jednostki, wówczas
transakcje związane z tymi wyrobami są rejestrowane w ramach towarów ogółem, a nie
merchantingu. W innych przypadkach, jeżeli postać wyrobów się nie zmienia, włącza się
je do merchantingu, przy czym cena sprzedaży odzwierciedla drobne koszty
uszlachetnienia oraz marże hurtowe. W przypadkach, w których pośrednik handlowy jest
organizatorem ogólnoświatowego procesu produkcyjnego, cena sprzedaży może również
obejmować takie elementy jak planowanie, zarządzanie, patenty i inny know-how,
marketing i finansowanie. W szczególności w przypadku wyrobów zaawansowanych
technologii taki wkład nierzeczowy może być znaczny w stosunku do wartości materiałów
i montażu.
18.40.
Towary będące przedmiotem merchantingu rejestruje się w rachunkach właściciela w taki
sam sposób jak inne towary będące jego własnością. Towary te wyszczególnia się jednak
w statystyce rachunków międzynarodowych gospodarki pośrednika handlowego, ponieważ
mają one znaczenie jako takie i ponieważ nie podlegają systemowi celnemu tej gospodarki.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
30
PL
Merchanting traktuje się w następujący sposób:
a)
nabycie towarów przez pośredników handlowych wykazuje się w ramach towarów
jako eksport ujemny gospodarki pośrednika handlowego;
b)
sprzedaż towarów wykazuje się w ramach towarów sprzedanych w ramach
merchantingu jako eksport dodatni gospodarki pośrednika handlowego;
c)
różnicę pomiędzy sprzedażą i nabyciem towarów w ramach merchantingu wykazuje
się jako „eksport netto towarów będących przedmiotem merchantingu”. Pozycja ta
obejmuje marże pośredników handlowych, zyski i straty z tytułu posiadania majątku
oraz przyrost rzeczowych środków obrotowych dotyczący towarów będących
przedmiotem merchantingu. Wskutek strat lub zwiększenia rzeczowych środków
obrotowych eksport netto towarów będących przedmiotem merchantingu może być
w niektórych przypadkach ujemny; oraz
d)
pozycje dotyczące merchantingu wyceniane są w cenach transakcji uzgodnionych
przez strony, a nie na bazie FOB.
18.41.
Pozycje dotyczące merchantingu pojawiają się wyłącznie jako eksport w rachunkach
gospodarki terytorium pośrednika handlowego. W odpowiadających sobie gospodarkach
eksportujących i importujących sprzedaż eksportową pośrednikom handlowym i zakup
importowy od pośredników handlowych włącza się do towarów ogółem.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
31
PL
18.42.
Sprzedaż hurtową i detaliczną, obrót towarami oraz zarządzanie produkcją przemysłową
można również przeprowadzać w ramach ustaleń, zgodnie z którymi towary są obecne na
terytorium gospodarki właściciela, w którym to przypadku rejestruje się je jako towary
ogółem, a nie merchanting. W przypadkach, w których wyroby nie przechodzą przez
gospodarkę właściciela, ale zmienia się ich postać fizyczna, ponieważ są uszlachetniane
w innej gospodarce, transakcje międzynarodowe rejestruje się w ramach towarów ogółem,
a nie jako merchanting (opłatę za uszlachetnienie rejestruje się jako usługę produkcyjną
pokrywaną przez właściciela).
18.43.
Jeżeli pośrednik handlowy odsprzedaje towary rezydentowi tej samej gospodarki, do której
sam należy, operacja taka nie spełnia wymogów definicji merchantingu. W związku z tym
zakup towarów wykazuje się w takim przypadku jako import usługi towarów ogółem do
tej gospodarki. Jeżeli jednostka, która zakupiła towary od pośrednika handlowego w tej
samej gospodarce, do której sama należy, odsprzedaje następnie te towary rezydentowi
innej gospodarki, bez względu na to, czy towary te są, czy nie są wprowadzane na
terytorium gospodarki pośrednika handlowego, sprzedaż towarów rejestruje się w ramach
eksportu towarów ogółem z gospodarki pośrednika handlowego. Chociaż przypadek taki
jest bardzo podobny do merchantingu, nie odpowiada definicji przedstawionej w ust.
18.38. Dodatkowo rejestrowanie zakupu jako merchantingu przez pierwszego pośrednika
handlowego byłoby niepraktyczne, ponieważ pośrednik ten może nie wiedzieć, czy drugi
pośrednik wprowadzi towary na terytorium danej gospodarki.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
32
PL
Import i eksport FISIM
18.44.
Faktyczne odsetki od kredytów i pożyczek zapłacone i otrzymane zawierają element
dochodu i opłatę za usługę. Instytucje kredytowe prowadzą działalność, oferując
deponentom stopy procentowe, które są niższe niż stopy naliczane kredytobiorcom.
Powstałą w ten sposób marżę odsetkową instytucje finansowe wykorzystują do
pokrywania wydatków i wytwarzania nadwyżki operacyjnej. Marże odsetkowe stanowią
alternatywę dla pobierania od klientów wyraźnie określonych opłat za usługi finansowe.
W ESA zaleca się umowne przypisywanie opłat za usługę do FISIM. Definicję pojęcia
FISIM oraz wytyczne dotyczące szacowania wartości FISIM przedstawiono w rozdziale
14.
18.45.
Instytucje finansowe, które domyślnie pobierają opłaty za FISIM, niekoniecznie są
rezydentami, również klienci tych instytucji nie muszą być rezydentami. Dlatego też
możliwy jest import i eksport tego rodzaju usług finansowych. Wytyczne dotyczące
opracowywania danych w zakresie importu i eksportu FISIM znajdują się w pkt 14.10.
Rachunek zewnętrzny dochodów pierwotnych i wtórnych
W tablicach 18.7 i 18.8 przedstawiono przykład rejestrowania dochodów pierwotnych
i wtórnych w ESA i w BPM6.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
33
PL
Tablica 18.7 – Rachunek zewnętrzny dochodów pierwotnych i wtórnych (ESA V.II)
Rozchody
Przychody
B.11
Saldo wymiany towarów i usług
z zagranicą
-41
D.1
Koszty związane z zatrudnieniem
6 D.1
Koszty związane z zatrudnieniem
2
D.2
Podatki związane z produkcją i importem
0 D.2
Podatki związane z produkcją i importem
0
D.3
Dotacje
0 D.3
Dotacje
0
D.4
Dochody z tytułu własności
D.5
Podatki bieżące od dochodów, majątku
D.6
Składki na ubezpieczenia społeczne
i świadczenia społeczne
D.7
Pozostałe transfery bieżące
D.8
Korekta z tytułu zmian w uprawnieniach
emerytalno-rentowych
B.12 Saldo obrotów bieżących z zagranicą
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
63 D.4
1 D.5
D.6
0
38
Podatki bieżące od dochodów, majątku
0
Składki na ubezpieczenia społeczne
0
i świadczenia społeczne
16 D.7
D.8
0
Dochody z tytułu własności
Pozostałe transfery bieżące
55
Korekta z tytułu zmian w uprawnieniach
0
emerytalno-rentowych
-32
34
PL
Tablica 18.8 – Rachunek dochodów pierwotnych i rachunek dochodów wtórnych w BPM6
Kod
„Ma” „Winien” Saldo
ESA
Towary i usługi
41
Rachunek dochodów pierwotnych
Koszty związane z zatrudnieniem
D.1
Odsetki
Dochód podzielony przedsiębiorstw niefinansowych
i instytucji finansowych
D.4
Reinwestowane zyski
6
2
13
21
36
17
14
0
Podatki związane z produkcją i importem
D.2
0
0
Dotacje
D.3
0
0
69
40
29
609
539
70
Dochody pierwotne
Towary, usługi i dochody pierwotne
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
35
PL
Kod
„Ma” „Winien” Saldo
ESA
Rachunek dochodów wtórnych
Podatki od dochodów, majątku
D.5
1
0
2
11
12
3
Bieżące transfery międzynarodowe
1
31
Różne transfery bieżące
1
10
17
55
Składki na udziale własnym z tytułu pozostałych
ubezpieczeń osobowych i majątkowych
Odszkodowania i świadczenia z tytułu pozostałych
ubezpieczeń osobowych i majątkowych
Dochody wtórne
D.6, D.7,
D.8
-38
Saldo rachunku bieżącego
32
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
36
PL
Rachunek dochodów pierwotnych
18.46.
W bilansie płatniczym pozycje na rachunku dochodów pierwotnych obejmują koszty
związane z zatrudnieniem i dochody z tytułu własności, dokładnie tak samo jak na
rachunku podziału pierwotnego dochodów w ESA. Płatność podatków związanych
z produkcją przez rezydentów oraz otrzymywanie dotacji przez rezydentów od krajowego
sektora instytucji rządowych i samorządowych rejestruje się na rachunku tworzenia
dochodów, który nie jest częścią bilansu płatniczego. Każdą płatność podatków
związanych z produkcją do zapłacenia przez rezydenta innemu sektorowi instytucji
rządowych i samorządowych oraz każdą dotację do otrzymania przez rezydenta od innego
sektora instytucji rządowych i samorządowych rejestruje się na rachunku dochodów
pierwotnych bilansu płatniczego. Odpowiadające sobie pozycje dotyczące krajowego
sektora instytucji rządowych i samorządowych wykazuje się na rachunku podziału
pierwotnego dochodów, zaś pozycje dotyczące zagranicznych sektorów instytucji
rządowych i samorządowych w kolumnie zagranicy tego rachunku oraz na rachunku
dochodów pierwotnych bilansu płatniczego.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
37
PL
18.47.
W kontekście transgranicznym może pojawić się zagadnienie rent gruntowych, dzieje się
tak jednak rzadko, ponieważ wszystkie grunty uznaje się za własność rezydentów, w tym
poprzez tworzenie w razie potrzeby umownej jednostki będącej rezydentem. Jeżeli takie
umowne jednostki będące rezydentami są własnością nierezydentów, wówczas
uzyskiwany przez nie dochód klasyfikuje się jako dochody z inwestycji bezpośrednich,
a nie jako renty gruntowe. Przykładem rejestrowania rent w rachunkach
międzynarodowych mogą być krótkoterminowe prawa połowowe dotyczące wód
terytorialnych udzielane zagranicznym flotom połowowym. W rachunkach
międzynarodowych powszechne jest stosowanie terminu „dochody z inwestycji”
w rozumieniu dochodów z tytułu własności z wyłączeniem rent gruntowych. Dochody
z inwestycji odzwierciedlają dochód powstały z własności aktywów finansowych, zaś
dezagregacja dochodów z inwestycji odpowiada dezagregacji aktywów finansowych
i zobowiązań – po to, aby możliwe było obliczenie stopy zwrotu.
Dochody z inwestycji bezpośrednich
18.48.
Rola inwestycji bezpośrednich jest szczególnie istotna i znajduje odzwierciedlenie
zarówno w przepływach, jak i stanach w rachunkach międzynarodowych. W przypadku
inwestycji bezpośrednich zakłada się, że część zatrzymanych zysków przedsiębiorstwa
przekazywana jest inwestorowi bezpośredniemu w formie dochodów z inwestycji. Cześć ta
odpowiada udziałowi posiadanemu przez inwestora bezpośredniego w przedsiębiorstwie.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
38
PL
18.49.
Zatrzymane zyski są równe nadwyżce operacyjnej netto przedsiębiorstwa powiększonej
o wszystkie uzyskane dochody z tytułu własności, pomniejszonej o wszystkie dochody
z tytułu własności do zapłacenia (przed obliczeniem reinwestowanych zysków),
powiększonej o transfery bieżące do otrzymania, pomniejszonej o transfery bieżące do
zapłacenia oraz pomniejszonej o pozycję dotyczącą korekty z tytułu zmian
w uprawnieniach emerytalno-rentowych. Reinwestowane zyski pochodzące
z jakichkolwiek bezpośrednich jednostek zależnych włączane są do dochodów z tytułu
własności do otrzymania przez przedsiębiorstwo bezpośredniego inwestowania.
18.50.
Reinwestowane zyski mogą być ujemne, na przykład jeżeli przedsiębiorstwo przynosi
straty lub gdy dywidendy rozdziela się w oparciu o zyski z tytułu posiadania majątku, lub
też w kwartale, w którym wypłaca się dywidendę roczną. Tak samo jak dodatnie
reinwestowane zyski traktuje się jako zastrzyk kapitałowy w przedsiębiorstwo
bezpośredniego inwestowania w postaci udziałów kapitałowych inwestora bezpośredniego,
tak też ujemne reinwestowane zyski traktuje się jako wycofanie kapitału.
W przypadku przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania, które jest w 100 %
własnością nierezydenta, reinwestowane zyski są równe zyskom zatrzymanym, a saldo
dochodów pierwotnych przedsiębiorstwa wynosi dokładnie zero.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
39
PL
Rachunek dochodów wtórnych (transferów bieżących) w BPM6
18.51.
Na rachunku dochodów wtórnych pokazane są transfery bieżące pomiędzy rezydentami
a nierezydentami. Zakres pozycji transferów bieżących odpowiada dokładnie pozycjom
rachunku podziału wtórnego dochodów. Część z tych pozycji ma szczególne znaczenie
w rachunkach międzynarodowych, w szczególności bieżąca współpraca międzynarodowa
i przekazy zarobków przesyłane do państw pochodzenia przez osoby pracujące za granicą.
18.52.
Transgraniczne transfery osobiste są to transfery od gospodarstwa domowego do
gospodarstwa domowego i mają one znaczenie ze względu na to, że są istotnym źródłem
finansowania międzynarodowego dla niektórych państw, z których pochodzi znaczna
liczba osób pracujących długoterminowo za granicą. Transfery osobiste obejmują przekazy
zarobków dokonywane przez osoby pracujące długoterminowo, czyli osoby zmieniające
gospodarkę, w której są rezydentami.
18.53.
Inni pracownicy, tacy jak pracownicy przygraniczni i pracownicy sezonowi, nie zmieniają
gospodarki, w której są rezydentami, gdyż pozostaje nią gospodarka ich państwa
pochodzenia. Międzynarodowe transakcje tych pracowników nie obejmują transferów,
tylko koszty związane z zatrudnieniem, podatki i koszty podróży. W bilansie płatniczym
dodatkowe przedstawienie osobistych przekazów zarobków pozwala połączyć transfery
osobiste z tymi powiązanymi pozycjami. Osobiste przekazy zarobków obejmują transfery
osobiste, koszty związane z zatrudnieniem pomniejszone o podatki i koszty podróży,
a także transfery kapitałowe pomiędzy gospodarstwami domowymi.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
40
PL
18.54.
Przepływy ubezpieczeń, a w szczególności przepływy związane z reasekuracją, mogą mieć
znaczenie na poziomie międzynarodowym. Transakcje pomiędzy ubezpieczycielem
bezpośrednim a reasekuratorem rejestruje się jako całkowicie oddzielny zestaw transakcji
i nie zachodzi konsolidacja pomiędzy transakcjami, z jednej strony, ubezpieczyciela
bezpośredniego jako jednostki wystawiającej polisy swym klientom, a z drugiej strony –
transakcjami pomiędzy posiadaczem polisy a reasekuratorem.
Zewnętrzny rachunek kapitałowy
18.55.
Elementy rachunku kapitałowego podlegające transakcjom międzynarodowym są bardziej
ograniczone niż elementy objęte w sektorach krajowych. Pozycje w rachunku kapitałowym
obejmują wyłącznie nabycie i rozdysponowanie niefinansowych aktywów
nieprodukowanych oraz transfery kapitałowe. Żadnych transakcji nie rejestruje się jako
nakładów inwestycyjnych w odniesieniu do aktywów produkowanych, ponieważ
ostateczne wykorzystanie eksportu i importu towarów nie jest znane w momencie
rejestrowania. Nie uwzględnia się tu również nabycia ani rozdysponowania gruntów.
18.56.
Wierzytelności netto lub zadłużenie netto stanowią pozycję bilansującą dla sumy rachunku
bieżącego i kapitałowego oraz dla rachunku finansowego. Obejmuje ona wszystkie
instrumenty wykorzystywane do dostarczania lub zdobywania finansowania, nie tylko
wierzytelności i zadłużenie. Zasadniczo wierzytelności netto lub zadłużenie netto w BPM6
mają taką samą wartość jak odpowiadająca im pozycja rachunków narodowych dotycząca
gospodarki ogółem – i taką samą jak pozycja rachunków narodowych dotycząca zagranicy,
ale z odwrotnym znakiem. W tablicach 18.9, 18.10 i 18.11 przedstawiono rejestrowanie
elementów rachunku bieżącego i rachunku kapitałowego oraz salda wynikowe w ESA
i BPM6.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
41
PL
Tablica 18.9 – Zmiana wartości netto z tytułu salda obrotów bieżących z zagranicą
i transferów kapitałowych (ESA V.III.1.1)1
Zmiana aktywów
Zmiana zobowiązań i wartości netto
B.12
Saldo obrotów bieżących
z zagranicą
D.9
-32
Transfery kapitałowe, do
4
otrzymania
D.9
Transfery kapitałowe, do
zapłacenia
B.101
-1
Zmiany wartości netto z tytułu
salda obrotów bieżących
z zagranicą i transferów
kapitałowych
1
-29
W przypadku zagranicy odpowiada zmianom wartości netto z tytułu salda obrotów
bieżących z zagranicą i transferów kapitałowych.
Tablica 18.10 – Rachunek nabycia aktywów niefinansowych (ESA V.III.1.2)
Zmiany aktywów
Zmiany zobowiązań i wartości netto
B.101
Zmiany wartości netto z tytułu
salda obrotów bieżących
z zagranicą i transferów
kapitałowych
NP
-29
Nabycie pomniejszone
o rozdysponowanie aktywów
nieprodukowanych
B.9
0
Wierzytelności netto
(+)/zadłużenie netto (-)
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
-29
42
PL
Tablica 18.11 – Rachunek kapitałowy w BPM6
„Ma”
„Winien”
Saldo rachunku bieżącego
Saldo
32
Rachunek kapitałowy
Nabycie/rozdysponowanie aktywów
nieprodukowanych
Transfery kapitałowe
0
1
4
Saldo rachunku kapitałowego
-3
Wierzytelności netto (+)/zadłużenie netto (-)
29
Zewnętrzny rachunek finansowy i międzynarodowa pozycja inwestycyjna
18.57.
Rachunek finansowy bilansu płatniczego i międzynarodowa pozycja inwestycyjna mają
szczególne znaczenie, ponieważ umożliwiają zrozumienie finansowania
międzynarodowego, jak również międzynarodowej płynności finansowej. W porównaniu
z klasyfikacją instrumentów finansowych stosowaną w ESA klasyfikacja instrumentów
finansowych w bilansie płatniczym jest oparta na kategoriach funkcjonalnych (zob. pkt
18.21) i zawiera dodatkowe dane na temat instrumentów i sektorów instytucjonalnych.
W tablicach 18.12 i 18.13 przedstawiono rachunek finansowy odpowiednio w ESA
i BPM6.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
43
PL
Tablica 18.12 – Rachunek finansowy (ESA V.III.2)
Zmiany aktywów
F
Nabycie netto aktywów
Zmiany zobowiązań i wartości netto
37
F
Zaciągnięcie netto zobowiązań
66
1
F.1
Złoto monetarne i specjalne
0
finansowych
F.1
Złoto monetarne i specjalne
prawa ciągnienia (SDR-y)
prawa ciągnienia (SDR-y)
F.2
Gotówka i depozyty
11
F.2
Gotówka i depozyty
-2
F.3
Dłużne papiery wartościowe
9
F.3
Dłużne papiery wartościowe
20
F.4
Kredyty i pożyczki
4
F.4
Kredyty i pożyczki
45
F.5
Udziały kapitałowe i udziały
2
F.5
Udziały kapitałowe i udziały
14
w funduszach inwestycyjnych
F.6
F.7
Systemy ubezpieczeniowe,
w funduszach inwestycyjnych
0
F.6
emerytalno-rentowe
emerytalno-rentowe
i standaryzowanych gwarancji
i standaryzowanych gwarancji
Instrumenty pochodne i opcje
0
F.7
na akcje dla pracowników
F.8
Systemy ubezpieczeniowe,
Pozostałe kwoty do
Instrumenty pochodne i opcje na
0
3
akcje dla pracowników
10
F.8
otrzymania/zapłacenia
Pozostałe kwoty do
-14
otrzymania/zapłacenia
B.9
Wierzytelności netto
-29
(+)/zadłużenie netto (-)
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
44
PL
Tablica 18.13 – Rachunek finansowy w BPM6
Wierzytelności (+)/zadłużenie (-) netto (rachunki
29
bieżące i kapitałowe)
Rachunek finansowy (w podziale na kategorie
funkcjonalne)
Zmiana
Zmiana
aktywów
zobowiązań
Inwestycje bezpośrednie
-4
8
Inwestycje portfelowe
17
7
Instrumenty pochodne itp.
3
0
Pozostałe inwestycje
42
22
Aktywa rezerwowe
8
-
Zmiana ogółem aktywów/zobowiązań
66
37
Wierzytelności netto (+)/zadłużenie netto (-)
(rachunek finansowy)
Błędy i pominięcia netto
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
Saldo
29
0
45
PL
18.58.
Kategorie funkcjonalne BPM6 przedstawiają informacje na temat motywacji i relacji
pomiędzy stronami, mające szczególne znaczenie dla międzynarodowej analizy
ekonomicznej. Dane w podziale na kategorie funkcjonalne dzieli się dalej na instrumenty
i sektory instytucjonalne, co umożliwia powiązanie ich z odpowiednimi pozycjami ESA
oraz pozycjami statystyki monetarnej i finansowej. Klasyfikacja sektorów
instytucjonalnych w BPM6 jest taka sama jak w ESA, choć zazwyczaj ma postać skróconą
(do pięciu sektorów w standardowych składnikach). Oprócz tego dla władz monetarnych
wykorzystywany jest dodatkowy podsektor, stanowiący podsektor funkcjonalny
powiązany z aktywami rezerwowymi. Obejmuje on bank centralny oraz wszystkie części
sektora instytucji rządowych i samorządowych lub instytucji finansowych inne niż bank
centralny, które posiadają aktywa rezerwowe, w związku z czym ma znaczenie dla państw,
w których niektóre lub wszystkie rezerwy przechowywane są poza bankiem centralnym.
18.59.
Główne powiązania pomiędzy kategoriami instrumentów finansowych w rachunkach
narodowych a kategoriami funkcjonalnymi w rachunkach międzynarodowych
przedstawiono w tablicy 18.14. Kategorie funkcjonalne wykorzystane są zarówno po
stronie aktywów, jak i zobowiązań rachunku finansowego BPM6. Nie przedstawiono
stosunkowo rzadko występujących powiązań.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
46
PL
Tablica 18.14 – Związki pomiędzy kategoriami funkcjonalnymi BPM6 a kategoriami
instrumentów finansowych ESA
Kategorie funkcjonalne rachunku międzynarodowego
Instrumenty ESA
Inwestycje
Inwestycje
Instrumenty
Pozostałe
Aktywa
bezpośrednie
portfelowe
pochodne
inwestycje
rezerwowe
X
Złoto monetarne
X
X
Gotówka
X
X
Pozycje międzybankowe
X
X
X
X
X
Pozostałe depozyty
X
X
X
Dłużne papiery wartościowe
X
Kredyty i pożyczki
X
Specjalne prawa ciągnienia (SDR-y)
Gotówka i depozyty
Pozostałe depozyty bieżące
rozliczeniowe
X
X
X
X
Udziały kapitałowe i udziały
w funduszach inwestycyjnych
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
47
PL
Kategorie funkcjonalne rachunku międzynarodowego
Inwestycje
Inwestycje
Instrumenty
Pozostałe
Aktywa
bezpośrednie
portfelowe
pochodne
inwestycje
rezerwowe
Akcje notowane
X
X
X
Akcje nienotowane
X
X
X
Pozostałe udziały kapitałowe
X
Instrumenty ESA
Udziały kapitałowe:
X
Udziały/jednostki uczestnictwa
w funduszach inwestycyjnych:
Udziały/jednostki
uczestnictwa w funduszach
X
X
X
X
X
rynku pieniężnego
Udziały/jednostki
uczestnictwa w funduszach
inwestycyjnych niebędących
X
X
funduszami rynku
pieniężnego
Systemy ubezpieczeniowe,
emerytalno-rentowe
i standaryzowanych gwarancji
Rezerwy techniczne
pozostałych ubezpieczeń
X
X
X
X
osobowych i majątkowych
Uprawnienia z tytułu
ubezpieczeń na życie i rent
dożywotnich
Uprawnienia emerytalnorentowe
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
X
48
PL
Kategorie funkcjonalne rachunku międzynarodowego
Instrumenty ESA
Inwestycje
Inwestycje
Instrumenty
Pozostałe
Aktywa
bezpośrednie
portfelowe
pochodne
inwestycje
rezerwowe
Należności funduszy
emerytalno-rentowych od
podmiotów nimi
X
X
zarządzających
Uprawnienia do świadczeń
X
innych niż emerytalnorentowe
Rezerwy na pokrycie żądań
wypłaty z tytułu
X
X
standaryzowanych gwarancji
Instrumenty pochodne i opcje na akcje
dla pracowników
X
Instrumenty pochodne
Opcje na akcje dla
X
X
pracowników
Pozostałe kwoty do
otrzymania/zapłacenia
Kredyty handlowe i zaliczki
X
X
X
X
Pozostałe kwoty do
otrzymania/zapłacenia,
z wyłączeniem kredytów
handlowych i zaliczek
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
49
PL
BILANSE SEKTORA ZAGRANICY
18.60.
Międzynarodowa pozycja inwestycyjna jest częścią bilansów przedstawioną w rachunkach
międzynarodowych. Termin ten podkreśla szczególne składniki bilansu narodowego
wchodzące w jej skład. Międzynarodowa pozycja inwestycyjna obejmuje wyłącznie
aktywa finansowe i zobowiązania. W przypadku gdy jednostka będąca nierezydentem jest
bezpośrednim właścicielem nieruchomości w danym państwie, za właściciela
nieruchomości uważa się umowną jednostkę będącą rezydentem, przy czym jednostka ta
stanowi własność jednostki będącej nierezydentem jako aktywa finansowe (zob. również
pkt 18.16). W przypadku należności finansowych element transgraniczny powstaje, gdy
jedna strona jest rezydentem, a druga nierezydentem. Dodatkowo chociaż złoto kruszcowe
stanowi aktywa, które nie mają swojego odpowiednika w zobowiązaniach, ze względu na
jego rolę w płatnościach międzynarodowych włącza się je do międzynarodowej pozycji
inwestycyjnej, jeżeli stanowi aktywa rezerwowe. Wyłącza się jednak aktywa niefinansowe,
ponieważ nie mają one odpowiednika po stronie zobowiązań ani innego aspektu
międzynarodowego.
18.61.
Pozycją bilansującą w międzynarodowej pozycji inwestycyjnej jest międzynarodowa
pozycja inwestycyjna netto. Międzynarodowa pozycja inwestycyjna netto powiększona
o aktywa niefinansowe w bilansie narodowym równa jest narodowej wartości netto,
ponieważ należności finansowe pomiędzy rezydentami unettowione są do zera w bilansie
narodowym. W tablicy 18.15 przedstawiono przykład bilansu dla sektora zagranicy, a
w tablicy 18.16 przykład międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
50
PL
18.62.
W odniesieniu do dochodów z inwestycji i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej stosuje
się takie same ogólne kategorie. Dzięki temu możliwe jest obliczenie średnich stóp zwrotu.
Stopy zwrotu można porównać w czasie oraz w odniesieniu do różnych instrumentów
i terminów zapadalności. Przykładowo można dokonać analizy tendencji w odniesieniu do
zwrotu z inwestycji bezpośrednich lub porównać zwrot z innymi instrumentami.
Tablica 18.15 – Bilanse sektora zagranicy (ESA)
Saldo
Zmiany
Pozostałe
otwarcia
z tytułu
zmiany
transakcji
wolumenu
805
37
0
7
849
0
1
0
0
1
Przeszacowanie
Saldo
zamknięcia
Aktywa
Aktywa niefinansowe
Aktywa finansowe
AF.1
Złoto monetarne i specjalne
prawa ciągnienia (SDR-y)
AF.2
Gotówka i depozyty
105
11
0
0
116
AF.3
Dłużne papiery wartościowe
125
9
0
4
138
AF.4
Kredyty i pożyczki
70
4
0
0
74
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
51
PL
AF.5
Udziały kapitałowe i udziały
w funduszach inwestycyjnych
AF.6
Saldo
Zmiany
Pozostałe
otwarcia
z tytułu
zmiany
transakcji
wolumenu
345
2
0
3
350
26
0
0
0
26
0
0
0
0
0
134
10
0
0
144
1 074
66
0
3
1 143
770
0
0
0
770
Przeszacowanie
Saldo
zamknięcia
Systemy ubezpieczeniowe,
emerytalno-rentowe
i standaryzowanych gwarancji
AF.7
Instrumenty pochodne i opcje
na akcje dla pracowników
AF.8
Pozostałe kwoty do
otrzymania/zapłacenia
Zobowiązania
AF.1
Złoto monetarne i specjalne
prawa ciągnienia (SDR-y)
AF.2
Gotówka i depozyty
116
-2
0
0
114
AF.3
Dłużne papiery wartościowe
77
20
0
2
99
AF.4
Kredyty i pożyczki
17
45
0
0
62
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
52
PL
AF.5
Udziały kapitałowe i udziały
w funduszach inwestycyjnych
AF.6
Saldo
Zmiany
Pozostałe
otwarcia
z tytułu
zmiany
transakcji
wolumenu
3
14
0
1
18
25
0
0
0
25
7
3
0
0
10
59
-14
0
0
45
Przeszacowanie
Saldo
zamknięcia
Systemy ubezpieczeniowe,
emerytalno-rentowe
i standaryzowanych gwarancji
AF.7
Instrumenty pochodne i opcje
na akcje dla pracowników
AF.8
Pozostałe kwoty do
otrzymania/zapłacenia
Wartość netto
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
269
265
53
PL
Tablica 18.16 – Zintegrowane zestawienie międzynarodowej pozycji inwestycyjnej w BPM6
Międzynarodowa pozycja
Pozycja
inwestycyjna
otwarcia
Transakcje
Pozostałe zmiany
Przeszacowanie
wolumenu
Pozycja
zamknięcia
Aktywa
Inwestycje bezpośrednie
42
-4
0
1
39
Inwestycje portfelowe
40
17
0
2
59
Instrumenty pochodne
0
3
0
0
3
Pozostałe inwestycje
152
42
0
0
194
Aktywa rezerwowe
63
8
0
0
71
Aktywa ogółem
297
66
0
3
366
Inwestycje bezpośrednie
132
8
0
2
142
Inwestycje portfelowe
180
7
0
5
192
Instrumenty pochodne
0
0
0
0
0
Pozostałe inwestycje
261
22
0
0
283
Zobowiązania ogółem
573
37
0
7
617
-276
29
0
-4
-251
Zobowiązania
Międzynarodowa
inwestycyjna netto
pozycja
PE-CONS 77/12 ADD 18 REV 1
54
PL