MARIOLOGIA W KONTEKŚCIE

Transkrypt

MARIOLOGIA W KONTEKŚCIE
MARIOLOGIA W KONTEKŚCIE
(z a m iast w stępu)
P ó ł w ie k u d z ia ła ln o ś c i K a te d r y M a r io lo g ii K a to lic k ie g o U n iw e rsy te tu
L u b e l s k i e g o J a n a P a w ła II p o z w o l i ł o U n i w e r s y t e t o w i i m a r i o l o g o m p o l s k i m
d o k o n a ć r e f le k s ji n a d p r z e b y t ą d r o g ą i z w r ó c i ć w z r o k k u p r z y s z ł o ś c i . Z w o ł a n e
w t y m c e lu s p o t k a n i e p o ł ą c z o n e z s y m p o z j u m s t a ł o s ię o k a z j ą d o z a p r e z e n ­
t o w a n i a i p r z e d y s k u t o w a n i a t r e ś c i, k t ó r e C z y t e l n i k z n a j d z i e w tej p u b l i k a c ji ,
p r z y g o t o w a n e j w t r a d y c y jn e j j u ż w s p ó ł p r a c y P o l s k i e g o T o w a r z y s t w a M a r i o l o ­
g i c z n e g o i K U L . W s p ó l n y m c e le m t o w a r z y s z ą c y m A u t o r o m , O r g a n i z a t o r o m
s y m p o z ju m i W y d a w c o m n in ie js z e g o to m u b y ło o d k r y w a n i e e k le z ja ln e g o ,
k u l t u r o w e g o i s p o ł e c z n e g o k o n t e k s t u d l a u p r a w i a n e j d y s c y p l i n y t e o l o g ic z n e j.
„ M a r i o l o g i a w k o n t e k ś c i e ” n a jle p ie j c h a r a k t e r y z u j e w ię c t r o s k ę i d o k o n a n i a
p r a c o w n i k ó w K a t e d r y , je j a b s o l w e n t ó w i s y m p a t y k ó w . T a k p o j m o w a ł m a r i o l o ­
g i ę z a ł o ż y c i e l K a t e d r y o. p r o f . L u d w i k K r u p a O F M , o t a k ą m a r i o l o g i ę z a b i e g a ł
w p o n a d d w u d z i e s t o l e t n i m o k r e s i e k i e r o w a n i a K a t e d r ą o. p r o f . S t a n i s ł a w C e ­
l e s t y n N a p i ó r k o w s k i O F M C o n v . W t y m d u c h u te ż p r a c u j ą u k s z t a ł t o w a n i w ic h
sz k o le o b e c n i p r a c o w n ic y K a te d ry .
S z u k a j ą c m o ż l i w i e n a jb a r d z i e j w ł a ś c iw e g o k o n t e k s t u d o k t r y n a l n e g o , d l a
s ł o w a w p r o w a d z a j ą c e g o d o m e r y t o r y c z n e g o p r z e s ł a n i a tej p u b l i k a c j i , w a r t o
z w ró c ić u w a g ę n a o p a tr z n o śc io w y p o d ty m w z g lę d e m te k st, ja k i O p a tr z n o ś ć
p o z w o liła w y p r a c o w a ć w K o śc ie le o sta tn ie g o o k re su . C h o d z i m ia n o w ic ie tek st
w y p ra c o w a n y p r z e z K o m isję D ia lo g u A n g lik a ń sk o - K a to lic k ie g o (A R C IC ) w S e ­
a tt le w 2 0 0 4 r. a n o s z ą c y o f ic ja l n y t y t u ł M a r y ja : ła s k a i n a d z ie ja w C h ry stu sie . D e ­
kla ra cja M ię d z y n a r o d o w e j K o m is ji A n g lik a ń s k o - R z y m s k o k a to lic k ie j ( A R C I C ) 1. T o
1 T łu m . k s. J . M . L ip n ia k , „ S a lv a to ris M ater. K w a r ta ln ik M a r io lo g ic z n y ” 7 (2 0 0 5 ) n r 2(26),
s. 4 2 7 - 4 5 9 . W l i t e r a t u r z e m a r i o l o g i c z n e j z w y k ł o się o k r e ś l a ć t e n d o k u m e n t p o j ę c i e m D e k l a r a c j a
z S e a t t le .
6
KAROL KLAUZA
t e k s t b ę d ą c y e f e k t e m d i a l o g u e k u m e n i c z n e g o , a w ię c o d p o w i a d a j ą c y a t m o s f e r z e
K a t e d r y , w k t ó r e j d z i ę k i o s o b o w o ś c i o. N a p i ó r k o w s k i e g o p r z e p l a t a ł y s ię w ą t k i
e k u m e n i z m u i f a s c y n a c j i S łu ż e b n ic ą P a n a a z a r a z e m D z i e w i c a A m i c ta Sole, j a k
J ą o k r e ś l a ł o. K r u p a . P o s ł u g u j ą c się t y t u ł a m i k s i ą ż e k o b u m a r i o l o g ó w l u b e ls k i c h
d o b r z e m o ż n a s t r e ś c i ć ic h w i o d ą c e id e e d o g m a t y c z n e , w s p ó ł b r z m i ą c e z e w s p o ­
m n i a n y m d o k u m e n t e m d o k t r y n a l n y m o b u d e n o m i n a c j i c h r z e ś c i ja ń s k i c h .
R z e c z y w i ś c i e b o w i e m m a r i o l o g i a l u b e l s k a p o z o s t a j ą c w k o n t e k ś c i e e k l e z ja l ­
n y m i k u ltu ro w y m ro z sz c z e p ia ła w sw y ch b a d a n ia c h n au k o w y ch , ja k w p r y z ­
m a c ie , p r a w d ę o M a r y i , ł a s c e i n a d z i e i w C h r y s t u s i e d l a b u d o w a n i a w ia r y , n a ­
d z ie i i m i ł o ś c i L u d u B o ż e g o n a d W is ł ą , w c i e n i u J a s n e j G ó r y i p o ś r ó d z ło ty c h
p ó l L i c h e n ia . D o b r z e o r i e n t u ją o t y m m a t e r i a ł y d o k u m e n t a c y j n e z a m i e s z c z o n e
w tej k s i ą ż c e , j a k i s p e c j a l n i e p r z y g o t o w a n a p r z y o k a z j i j u b i l e u s z u k s i ą ż k a z a ­
w ie ra ją c a o m ó w ie n ia p r a c m a g is te r s k ic h i d o k to r sk ic h n a p isa n y c h p o d k ie r u n ­
k i e m o. N a p i ó r k o w s k i e g o . T e n d o r o b e k d o b r z e s ł u ż y ł P r y m a s o w i T y s i ą c le c ia
w Je g o m a r y j n e j p e d a g o g i c e N a r o d u , d l a k t ó r e j p u n k t e m o d n i e s i e n i a i ź r ó d ł e m
d u c h o w e g o d y n a m i z m u p o z o s t a w a ł a J a s n o g ó r s k a C z a r n a M a d o n n a 2. G d y S o b ó r
W a t y k a ń s k i II w p r o w a d z i ł m a r i o l o g i ę w s p ó ł c z e s n ą w o b s z a r t e o l o g i i i n k a r n a ­
c y jn e j, K a t e d r a K U L a k t y w n i e w łą c z y ł a się w d z ie ło a g g io r n a m e n to i a c c o m o d a ta
re n o v a tio t e o l o g i i d o g m a t y c z n e j, c z y n i ą c to w d u c h u o d k r y w a n i a k o n t e k s t ó w
i w y z w a ń d l a r e f le k s ji n a d m i e js c e m M a r y i w t a j e m n i c y C h r y s t u s a i K o ś c i o ł a .
T e n w y s i ł e k t r w a n a d a l i o t w i e r a się n a c o r a z to n o w e o b s z a r y p o s z u k i w a ń ,
in sp ir o w a n e t a k i m i p a r tn e r a m i w sp ó łp ra c y , ja k P a p ie sk a A k a d e m i a M a r y jn a ,
P o ls k ie T o w a r z y s t w o M a r i o l o g i c z n e , ś r o d o w i s k o k u s t o s z y s a n k t u a r i ó w m a r y j ­
n ych w P o lsc e o r a z z g r o m a d z e n ia i w y d a w n ic tw a s p o d z n a k u M a r y i.
D o ś ć w y s o k o w t y m t e o l o g i c z n y m w y s i ł k u z n a j d u j e s ię r e f l e k s j a n a d
p r z y p o m n i a n y m w D e k la r a c ji z S e a ttle (d a le j j a k o D S . – K . K . ) s t o s u n k i e m p o ­
ś r e d n i c t w a M a r y i d o j e d y n e g o p o ś r e d n i c t w a C h r y s t u s a . P r z y p o m i n a j ą c sw ó j
w c z e ś n i e js z y t e k s t z 1981 r. O a u to r y te c ie w K ościele K o m i s j a A R C I C w ł ą c z a
t a j e m n i c ę p o w o ł a n i a M a r y i w c h r y s t o l o g i ę a Jej a k t y w n ą o b e c n o ś ć w K o ś c i e l e
2 Ś w i a d c z y o t y m m . i n . o s o b i s t y l i s t P r y m a s a S t e f a n a W y s z y ń s k i e g o s k i e r o w a n y d o o. p r o f .
A n d r z e j a K r u p y d n . 15 c z e r w c a 1 9 6 8 r. z n a k 1 7 2 4 / 6 8 / P , w k t ó r y m c z y t a m y m . in . „ J e s t e m b a r d z o
w d z ię cz n y z a ta k z w ię z łe sp re c y z o w a n ie m y śli, k tó re w sp ó ln ie ro z w a ż a liś m y . U f a m , że w y d a d z ą
sw ój o w o c ”. [A r c h iw u m K a t e d r y M a r i o l o g i i K U L ] . I n n y m p o t w i e r d z e n i e m w k ł a d u K a t e d r y w
m a r i o l o g i ę p o l s k ą j e s t o b s z e r n e s t u d i u m p o ś w i ę c o n e K o m i s j i M a r y j n e j E p i s k o p a t u : T. S i u d y ,
K o m i s ja M a r y j n a E p i s k o p a t u P o ls k i w s ł u ż b i e p o l s k i e j d r o g i m a r y jn e j, w : N a p o l s k i e j d r o d z e m a ­
r y jn e j. M a t e r i a ł y z s y m p o z j u m m a r io l o g i c z n o - m a r y jn e g o , P a s i e r b i e c , 2 1 - 2 2 p a ź d z i e r n i k a 2 0 0 6 r.
R ed.
A . G ą s i o r , k s . J. K r ó l i k o w s k i . C z ę s t o c h o w a - P a s i e r b i e c 2 0 0 7 , s. 2 7 - 3 6 . K a t e d r a m i a ł a te ż s w ó j
u d z i a ł w p r z y g o t o w a n i u t e k s t u P r o ś b a te o lo g ó w p o ls k ic h s k i e r o w a n a d o E p i s k o p a t u P o ls k i, a b y
p o d ją ł s t a r a n i a o o g ło s z e n ie d o g m a t u d u c h o w e g o m a c i e r z y ń s t w a M a r y i . T e k s t t e g o d o k u m e n t u ,
jako k o m p l e m e n t a r n y w s t o s u n k u d o d o k o n a ń K o m i s j i M a r y j n e j z a m i e s z c z o n o w c y t o w a n y m
t o m i e N a p o l s k i e j d r o d z e m a r y jn e j, s. 2 1 5 - 2 6 7 .
M A R I O L O G IA W K O N T E K Ś C I E
7
r o z p a t r u j e w k o n t e k ś c i e d o g m a t u o c o m m u n io s a n c to r u m . „ C h r z e ś c i j a ń s k i e r o ­
z u m i e n i e m i e j s c a M a r y i w ią ż e J ą n i e r o z e r w a l n i e z n a u k ą o C h r y s t u s i e i K o ś c ie le .
Z g a d z a m y s ię c o d o u z n a n i a z a ł a s k ę i s z c z e g ó l n e p o w o ł a n i e M a r y i f a k t u b y c ia
p r z e z N i ą M a t k ą B o g a W c ie lo n e g o (T h eo to ko s ), c o d o o b c h o d z e n i a ś w i ą t i c o d o
p r z y z n a n i a Je j s z c z e g ó l n i e z n a c z ą c e g o m i e js c a w e w s p ó l n o c i e ś w i ę t y c h ” ( D S . 2).
W p ie r w s z y c h l a t a c h w d r a ż a n i a r e f o r m y s o b o r o w e j w t a k p o j ę t y m o d k r y w a n i u
m a r i o l o g i i o z n a c z a ł o to n ie d o k o ń c a j e s z c z e p r z e z w y c i ę ż o n y m o d e l m a r i o l o g i i
c h r y s t o t y p i c z n e j . J e d n a k ż e , g d y c z y t a się p u b l i k a c je z o s t a t n i e g o o k r e s u w i d a ć
d ro g ę , ja k ą m a r io lo g ia lu b e lsk a p rzeb y ła w ty m k ie r u n k u .
Z w i ą z e k m a r i o l o g i i z c h r y s t o l o g i ą , in n y n i ż r ó w n o l e g ł e t r a k t o w a n i e t a j e m ­
n ic y i t y t u ł ó w d z i ę k i P a w ło w i V I i J a n o w i P a w ło w i II s t w o r z y ł d o b r ą p ł a s z c z y z n ę
d l a o d n o w i e n i a w s p ó ł c z e s n e j m a r i o l o g ii. Z a r ó w n o M a r ia lis cu ltu s, j a k i R o sa riu m
V irg in is M a r ia e w y z n a c z a j ą ( w s p o m n i a n ą w D S . 4 8 ) c e z u r ę c z a s o w ą m i ę d z y 1974
i 2 0 0 2 r., k i e d y to r ó ż n y m i t e k s t a m i d o k t r y n a l n y m i d o g m a t y m a r i o l o g i c z n e
z y s k a ł y c e n n e n a ś w i e t l e n i a , p r o m i e n i u ją c e t a k ż e n a in n e w s p ó l n o t y c h r z e ś c i ­
j a ń s k i e . I c h o c i a ż w c i ą ż je s z c z e b liż e j Z a c h o d o w i d o s p o t k a n i a p o d K r z y ż e m
C h r y s t u s a n i ż p o d i k o n ą J a s n o g ó r s k ą , to j e d n a k c o r a z c z ę ś c ie j w d z i e d z i c t w i e
R e f o r m a t o r ó w o d k r y w a n e s ą w ą t k i m a r y jn e j p o s t a w y p r o w a d z ą c e a d C h r is tu m .
W m a r i o l o g i i l u b e ls k i e j w c z y t y w a n o się w m i n i o n y m p ó ł w i e c z u w p a p i e s k i e
e n c y k lik i i a d h o r ta c je , a n a liz o w a n o w y m o w ę k a te c h e z p a p ie sk ic h , z w ła sz c z a
ic h m a r y j n e g o c y k l u J a n a P a w ła II. D z i ę k i c z e m u m o ż n a b y ło z a p r o p o n o w a ć
K o ś c i o ł o w i w P o ls c e i w o b s z a r z e ję z y k a w ł o s k i e g o s y n t e z ę p a p i e s k i e j m a r i o l o ­
g i i J a n a P a w ła II. W t y m d z ie le u c z e s t n i c z y l i a b s o l w e n c i K a t e d r y , p r a c u j ą c y n a
in n y c h p o l s k i c h w y d z i a ł a c h te o l o g ic z n y c h , d o d a j ą c d o w a r t o ś c i m e r y t o r y c z n e j
w a r t o ś c i i n t e g r a c y jn e . M a r i o l o g i a n ie sie w so b ie m a c ie r z y ń s k i , w s p ó ln o t o t w ó r c z y
z a c z y n . J e s t w t y m C h r y s t u s o w a i M a r y j n a , e k l e z ja l n a i r o d z i n n a .
I n n ą , p o w a ż n ą d o m e n ę c h a r a k t e r y z u ją c ą l u b e ls k ą „ m a r i o l o g i ę w k o n t e k ś c ie ”
s ta n o w iły p r a c e b a d a w c z e n a d d o g m a ta m i m a r y jn y m i, z w ła sz c z a N ie p o k a la ­
n y m P o c z ę c i e m i W n i e b o w z i ę c i e m . N a o b a te o b s z a r y b a d a ń z w r ó c i ł a u w a g ę
t a k ż e w s p o m n i a n a D e k la r a c ja ( D S . 2 ), r o z p a t r u j ą c j e w k o n t e k ś c i e r o z u m i e n i a
n i e o m y l n o ś c i n a u c z a n i a p a p i e s k i e g o p o z a S o b o r e m . C h o c i a ż a k t u a l n o ś ć ty c h
t e m a t ó w r o d z i się n a g r u n c i e k u l t u r y r e lig ijn e j Z a c h o d u to d l a s z k o ł y l u b e ls k i e j
n i e u s t a n n i e w y m u s z a ł a j ą b l i s k o ś ć t e o l o g ii W s c h o d u , s z c z ę ś l i w i e o b e c n a d z ię k i
n i e u s t a n n i e p o g ł ę b i a n y m s t u d i o m m y ś li g r e c k i e g o , r o s y j s k i e g o , u k r a i ń s k i e g o
i b ia ło r u s k ie g o d z ie d z ic tw a p o s tb iz a n ty jsk ie g o . W p r a c a c h ty ch u c z e stn ic z y li
b i b l i ś c i (w D S . o b s z e r n ą c z ę ś ć d o k u m e n t u p o ś w i ę c o n o a n a l i z o m S y n o p t y k ó w
i J a n a ) , p a t r o l o g o w i e , h i s t o r y c y K o ś c i o ł a i ik o n o l o d z y , z a r ó w n o z e s p e c j a l i z a ­
c j ą h i s t o r i i s z t u k i , j a k i h e r m e n e u t y k i t e o l o g ic z n e j. D o b r ą o k o l i c z n o ś c i ą s t a ło
s ię p o w o ł a n i e w I n s t y t u c i e T e o l o g i i D o g m a t y c z n e j o s o b n e j k a t e d r y z a jm u ją c e j
s ię p o g ł ę b i o n ą r e f le k s ją w t y m z a k r e s ie . W s p ó l n e o b s z a r y b a d a ń m a r i o l o g i i ,
KAROL KLAUZA
8
p n e u m a t o l o g i i o r a z i k o n o l o g i i d o g m a t y c z n e j w y d a j ą się d o b r z e r o k o w a ć n a
p rz y szło ść.
K r e ś l ą c p e r s p e k t y w y m e r y t o r y c z n e d l a K a t e d r y M a r i o l o g i i n a k o le jn e p ó ł ­
w ie c z e , ś w i a d o m i b o g a c t w a je j d o r o b k u i w y c z u w a ją c s k a lę w y z w a ń , p o w r a c a m y
d o p o c z ą tk ó w . W y r a ż a m y p r a g n ie n ie , b y d o p e łn ić d z ie ło r o z p o c z ę te u z a r a n ia
i s t n i e n i a K a t e d r y . T a k p i s a ł o n i m o. N a p i ó r k o w s k i u s t o s u n k o w u j ą c się d o b a d a ń
s w e g o p o p r z e d n i k a , o. K r u p y : „ T o c o n a p i s a ł (o. K r u p a – K . K . ) o D u c h u Ś w i ę ­
t y m , a j e s z c z e b a r d z i e j o C h r y s t u s i e , s t a n o w i b a r d z o i n t e r e s u ją c e p r z e s ł a n k i d o
p o g ł ę b i e n i a i s k o r y g o w a n i a n a u c z a n i a o p o ś r e d n i c t w i e M a t k i B o ż e j, Ś w ię t y c h
i K o śc io ła . S tw ie rd z a ją n a sz ą b e z p o ś r e d n io ś ć C h r y s tu se m , a n aw e t z B o g ie m .
Z d r o w i e m a r i o l o g i i o r a z m a r y j n o ś c i p o t r z e b u je tej id e i […] M o ż n a p y t a ć c z e m u
P r o f e s o r n ie u c z y n i ł d r u g i e g o k r o k u , c z e m u n ie z b u d o w a ł m o s t u m i ę d z y s w o ją
p n e u m a t o l o g i ą i c h r y s t o l o g i ą z je d n e j, a m a r i o l o g i ą z d r u g i e j s t r o n y . […] B ę d z i e ­
m y m u s i e l i k o n t y n u o w a ć d z ie ło , k t ó r e g o n ie d o k o ń c z y ł ” 3. Z p e r s p e k t y w y c z a s u
m o ż e m y się d o m y ś l a ć , ż e p o w o li d o p i e r o d o jr z e w a ł a ś w i a d o m o ś ć w a g i k o n t e k s t u
d l a h i s t o r i i d o g m a t u w o g ó le a d l a m a r i o l o g i i w s z c z e g ó l n o ś c i . D l a t e g o j u ż p ro
d o m o s u a m a w i a ł d o n a s o . p r o f. N a p i ó r k o w s k i p o d k o n ie c la t 8 0 . „ D o b r z e p o j ę t a
o d n o w a c z c i M a t k i P a n a m u s i w i ą z a ć s ię z o d n o w ą b i b l ijn ą , l i t u r g i c z n ą i s a k r a ­
m e n t a l n ą . C h r z e ś c i j a ń s t w o p o s i a d a p r z e c i e ż s w o ją h i e r a r c h i ę p r a w d , w a r t o ś c i
i ś w i ę t y c h m is t e r ió w . N i e m o ż n a s k u t e c z n i e o d n a w i a ć c z y p o p r a w n i e r o z w i ja ć
n a b o ż e ń stw a d o M a t k i B o ż e j b e z trw a ły c h o d n ie sie ń d o c a ło ś c i. W p o b o ż n o ­
śc i m a r y jn e j w P o lsc e tr z e b a p rz e z w y c ię ż y ć p r z y p a d k i iz o lo w a n ia m a r y jn o ś c i
z je j o g ó l n o c h r z e ś c i j a ń s k i e g o k o n t e k s t u w i a r y ”4. U p r o g u X X I w. s u g e s t i e te
p o z o s t a j ą w c i ą ż a k t u a l n e w y z n a c z a j ą c z a d a n i a d l a „ m a r i o l o g i i w k o n t e k ś c i e ”,
d z iw n ie w s p ó łb r z m ią c z s y m fo n ią te m ató w d o g m a ty c z n y c h w y lic z a n y c h p rz e z
D ek la ra c ję z Sea ttle. A n i A u t o r c y t o w a n y c h słó w , a n i d y s k u t a n c i A R C I C z 2 0 0 4 r.
p e w n i e n ie z d a w a l i s o b i e s p r a w y , j a k te a n g l i k a ń s k o - k a t o l i c k i e t e m a t y s t a n ą się
a k t u a l n e w k o n t e k ś c i e w ie lk ie j p o l s k ie j e m i g r a c j i w o b s z a r a n g l i k a n i z m u . C z y
u d a n a m się , n a m t e o l o g o m i k a t o l i k o m z P o ls k i ż y j ą c y m n a W y s p a c h B r y t y j ­
s k ic h , s p r o s t a ć t e m u w y z w a n i u …
L u b l i n , 1 l u t e g o 2 0 0 8 r.
K a r o l K lau z a
K u rato r K a te d ry M ario lo g ii
KUL
3 A m i c t a S o le . K s i ę g a p a m i ą t k o w a k u c z c i O jc a P r o f e s o r a A n d r z e j a L u d w i k a K r u p y O F M (1 9101 9 9 2 ). R e d . S. C . N a p i ó r k o w s k i O F M C o n v , L u b l i n 2 0 0 3 , s. 51.
4 S . C . N a p i ó r k o w s k i , M a t k a n a s z e g o P a n a . ( p r o b l e m y - p o s z u k iw a n ia - p e r s p e k t y w y ) , T a r n ó w
1 9 9 2 , s. 195.

Podobne dokumenty