Pobierz - Szczepkleszcz.pl

Warszawa, 9 kwietnia 2015
KOMUNIKAT PRASOWY
konferencja prasowa inaugurująca ogólnopolską kampanię edukacyjną
”Kleszczowe Zapalenie Mózgu – Szczepimy! Zapobiegamy!”
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to realne zagrożenie dla każdego z nas. Jest to ostra choroba
zakaźna
ośrodkowego
układu
nerwowego
przenoszona
przez
zakażone
kleszcze
z gatunku Ixodes ricinus (kleszcz pospolity). Budzi ona niepokój głównie z powodu poważnych
powikłań zdrowotnych, które może powodować. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia
(WHO) prowadzi do trwałych następstw neurologicznych aż u 58% pacjentów lub nawet zgonu
u 1-4% przypadków.
W Polsce na przestrzeni ostatnich dwóch dekad odnotowujemy wzrost liczby zachorowań na
kleszczowe zapalenie mózgu. W 2012 roku zarejestrowano 189 zachorowań, podczas gdy w roku
2013 już 225. Z uwagi na fakt, iż rejestracji podlegają jedyne przypadki potwierdzone badaniami,
można domniemywać, że ich liczba jest wyższa. Dla porównania w latach 1990-1992 obserwowano
jedynie od 4 do 8 przypadków rocznie. Jest to bezpośrednia konsekwencja ocieplenia klimatu, który
przejawia się w łagodnym przebiegu zim i jednoczesnym zanikaniu tak zwanych przejściowych pór
roku, co z kolei sprzyja większej przeżywalności kleszczy.
Kleszcze to osiągające rozmiary od 1 do 30 mm krwiopijne pajęczaki zamieszkujące niemal
wszystkie miejsca na Ziemi. W Polsce żyje 19 gatunków z 900 znanych. Wbrew obiegowej opinii
kleszcze nie występują tylko w lasach liściastych i mieszanych. Są równie popularne w parkach
miejskich, na zielonych skwerach, łąkach, polach, czy nawet przydomowych ogródkach, szczególnie
jesli są położone w okolicy parkowej.
W Polsce regionem największej aktywności kleszczy jest województwo podlaskie. Należy jednak
mieć na względzie, iż dane w tym zakresie są niedoszacowane i obszary endemiczne mogą
występować
również
w
innych
miejscach
Polski.
Najmniej
kleszczy
występuje
natomiast
w województwie zachodniopomorskim. Zagrożenie kleszczami jest najbardziej intensywne od
marca do listopada. W tym okresie dochodzi do zarażeń chorobami odkleszczowymi, w tym
kleszczowym zapaleniem mózgu.
Kleszcze są niezwykle skutecznymi wektorami (roznosicielami) dla patogenów (bakterii, riketsji1
i wirusów), ponieważ są względnie długowieczne, żerują na różnych żywicielach, pozostawiają
w skórze dużo śliny przenoszącej patogeny. Ponadto są małe i niezwykle płodne (u kleszczy
pospolitych ilość jaj w składzie może wynosić nawet 5000) wyjaśnia mgr Marta Supergan-Marwicz
z Katedry Biologii Ogólnej i Parazytologii Warszawskiego Uniwersytetu.
Szacuje się, że ok 3-15% występujacych w Polsce kleszczy jest zarażonych kleszczowym
zapaleniem mózgu2. Leczenie pacjentów, u których doszło do zarażenia wirusem kleszczowego
zapalenia mózgu ma jedynie objawowy charakter. Chorych, w przypadku których doszło do
neuroinfekcji (zaburzeń świadomości i nastroju, oczopląsu, porażeń nerwów czaszkowych,
niedowładów kończyn oraz śpiączki) odbywa się w warunkach szpitalnych i często trwa wiele
tygodni. Proces terapeutyczny z uwagi na brak specjalnie dedykowanego leku jest szczególnie
utrudniony. W związku z tym najczęściej stosuje się dożylne nawadnianie, leki przeciwzapalne,
przeciwbólowe i przeciwgoraczkowe, a w razie potrzeby dodatkowo także leki zmniejszające obrzęk
mózgu. Pacjenci, u których zdiagnozowano powikłania neurologiczne przeważnie wymagają
wielomiesięcznej, często intensywnej rehabilitacji, wiążącej się zazwyczaj z wyłączeniem z życia
zawodowego3.
Z uwagi na skomplikowany proces terapeutyczny kleszczowego zapalenia mózgu szczególnego
znaczenia nabiera profilaktyka. Może ona przybierać różne formy (szczelny ubiór, substancje
odstraszające, tzw. repelenty). Nie ulega jednak watpliwości, że najskuteczniejszym i przez to
najwazniejszym
sposobem
zapobiegania
kleszczowemu
zapaleniu
mózgu
jest
szczepienie ochronne. Na polskim rynku zarejestrowane i dostępne są dwie szczepionki (każda
z nich dostępna w wersji dla juniorów i dorosłych).
Kompletne szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu wymaga podania trzech dawek
szczepionki, przy czym dwie pierwsze wykonuje się w miesiącach zimowych regularnie w odstępie
od jednego do trzech miesięcy. Trzecie szczepienie wykonane przed rozpoczęciem następnego
sezonu wzmożonych zachorowań, kończy tak zwaną immunizację podstawową i zapewnia
odporność poszczepienną na conajmniej trzy lata. Aby podtrzymać odporność poszczepienną należy
po trzech do pięciu lat (w zależności od wieku i liczby otrzymanych szczepień przypominających)
przedłużyć ją za pomocą jednej dawki szczepionki. Do szczepienia każdorazowo kwalifikuje lekarz.
Istnieje również możliwość uzyskania ochrony poszczepiennej w krótszym czasie. Na przyspieszony
tryb szczepień składają się dwie dawki. W tym trybie drugą dawkę otrzymuje się po dwóch
tygodniach od pierwszej. Trzecią i zarazem ostatnią dawkę należy podać od pięciu do dwunastu
miesięcy od drugiej.
Szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu jest szczepieniem zalecanym, ale wciąż nie
obowiązkowym,
1
zgodnie
z
Programem
Szczepień
Ochronnych
w
Polsce
z
2015
roku.
rodzaj Gram-ujemnych bakterii o kształcie pałeczkowatym z rzędu Rickettsiales. Nazwa pochodzi od nazwiska
Howarda Taylora Rickettsa (źródło: Wikipedia)
2
Forum Zakażeń 2013;4 (1):21-27, Joanna Zajkowska, Piotr Czupryna
3
Medycyna po Dyplomie, wydanie specjalne, marzec 2014, lek. Justyna Tymińska-specjalista medycyny
rodzinnej, s.1
Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 roku w sprawie wykazu rodzaju
czynności
zawodowych
oraz
zalecanych
szczepień
ochronnych
wymaganych
u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujacych pracę, zatrudnionych
lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności, stanowi, iż zaleca się, aby szczepienia przeciw
kleszczowemu
zapaleniu
mózgu
bezpośrednio
związanych
z
były
wykonywane
uprawą
roślin
lub
przy
czynnościach
hodowlą
zwierząt
zawodowych
na
obszarach
endemicznego występowania zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu oraz przy
czynnościach wykonywanych w kompleksach leśnych oraz na terenach zadrzewionych na
obszarach endemicznego występowania zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu.
W dniu 9 kwietnia 2015 roku odbyła się w Warszawie z inicjatywy Fundacji Aby żyć konferencja
prasowa inaugurująca ogólnopolską kampanię edukacyjną pt. Kleszczowe Zapalenie
Mózgu. Szczepimy! Zapobiegamy! Kampania potrwa do 30 czerwca br. i ma na celu
podniesienie świadomości społeczeństwa w obszarze zagrożeń, jakie powodują kleszcze oraz
korzyści płynących ze szczepień ochronnych. Kampania w sposób szczególny zwraca uwagę na
kleszczowe zapalenie mózgu. Jest to druga po boreliozie najbardziej popularna w Polsce choroba
przenoszona przez kleszcze. W odróżnieniu od boreliozy w przypadku kleszczowego zapalenia
mózgu istnieje skuteczna profilaktyka w postaci szczepień ochronnych i to jeden z kluczowych
przekazów kampanii. Kampania jest adresowana do mieszkańców aglomeracji miejskich, którzy
w okresie aktywności kleszczy podróżują w regiony endemicznego występowania zachorowań na
kleszczowe zapalenie mózgu oraz do osób preferujących aktywny wypoczynek na łonie natury.
Patronat Honorowy nad kampanią objęły: Państwowa Inspekcja Sanitarna oraz Narodowy
Instytut Zdrowia Publicznego – PZH. Z kolei Patronatu Merytorycznego zgodziły się udzielić:
Polskie Towarzystwo Immunologii Doświadczalnej i Klinicznej oraz Polskie Towarzystwo
Higieniczne.
W ramach kampanii powstała strona internetowa szczepkleszcz.pl stanowiąca kompendium
wiedzy na temat kleszczowego zapalenia mózgu i profilaktyki w tym zakresie. Strona odsyła do
fanpejdża kampanii na Facebooku. Ważnym elementem kampanii jest 30-sekundowy spot radiowy,
do którego głosu użyczył m.in. Ambasador kampanii – Jacek Kawalec. Dodatkowo zaprojektowano
reklamę prasową oraz baner internetowy. Kampania będzie promowana głównie w Internecie. Na
portalu Onet Zdrowie powstanie sekcja specjalna zawierająca kontent edukacyjny w obszarze
zagrożeń powodowanych przez kleszcze i dostępnych metod profilaktycznych. Edukacja na łamach
sekcji specjalnej będzie połączona z materiałami redakcyjnymi o charakterze lifestylowym.
Kampania będzie widoczna również na Onet Styl Życia, Onet Kobieta i Fakt.pl.
Organizator kampanii chce zainteresować jej tematem szerokie grono odbiorców. Szczególnie
ważnymi adresatami są osoby młode. Z myślą o nich powstaje unikatowa gra w sieci
zaprojektowana w technice 2D z motywem kleszcza w roli głównej. Scenariusz gry został
opracowany w taki sposób, by umiejętnie łączyć rozrywkę z edukacją. Gra będzie miała
zręcznościowy
charakter.
Każdy
z
jej
pięciu
poziomów
przeniesie
gracza
w bajkowo-komiksowy świat, w którym zręczność i ogólna wiedza na temat kleszczy pozwoli
uzyskać
satysfakcjonujący
wynik
otwierajacy
drogę
do
atrakcyjnych
nagród.
Organizator
przewiduje również przeprowadzenie ciekawych konkursów, a szczegółowe informacje na ten temat
znajdą się na stronie kampanii.
W ramach kampanii stworzony zostanie specjalny kanał na YouTube, na którym dostępna będzie
sonda
społeczna
na
temat
wiedzy
w
obszarze
kleszczowego
zapalenia
mózgu,
w szczególności dróg zarażeń oraz powikłań, jakie powoduje. W dalszej kolejności upubliczniony
zostanie edukacyjny film promujący kampanię z udziałem jej Ambasadorów – Aleksandry Kutz
i Jacka Kawalca.
Do udziału w konferencji zaproszeni zostali: Marek Posobkiewicz – p.o. Głównego Inspektora
Sanitarnego, Ewa Mikulak i Agnieszka Królasik – eksperci Narodowego Instytutu Zdrowia
Publicznego - PZH (NIZP-PZH), prof. dr hab. med. Joanna Zajkowska - specjalistka z zakresu
chorób zakaźnych, ekspert międzynarodowej grupy ISW-TBE, zajmującej się kleszczowym
zapaleniem mózgu, z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego
w Białymstoku, mgr Marta Supergan-Marwicz – specjalistka z zakresu ochrony środowiska,
z
Katedry
Biologii
Ogólnej
i
Parazytologii
Warszawskiego
Uniwersytetu
Medycznego
oraz
Ambasadorzy kampanii popierajacy ideę szczepień ochronnych przeciwko kleszczowemu zapaleniu
mózgu – dziennikarka Aleksandra Kutz oraz aktor Jacek Kawalec. Z ramienia organizatora
w konferencji uczestniczył Andrzej Kuczara – Prezes Zarządu Fundacji Aby żyć. Spotkanie
poprowadziła red. Agnieszka Rosłoniak.
Podczas konferencji eksperci przybliżyli zagrożenia powodowane przez kleszcze. Zwrócono
szczególną uwagę na kleszczowe zapalenie mózgu – epidemiologię, przebieg choroby, powikłania.
Ponadto zaprezentowano obszary wzmożonej aktywności kleszczy i wyjaśniono dlaczego nie
powinno się ich bagatelizować. Ważne miejsce w dyskusji zajęła profilaktyka w obszarze
kleszczowego zapalenia mózgu. Przedstawiono dostępne na polskim rynku szczepionki, ich
bezpieczeństwo oraz skuteczność w odniesieniu do schematów szczepień ochronnych. Podczas
spotkania przybliżono również genezę i cele kampanii oraz bieżące i planowane w jej ramach
działania.
Więcej informacji:
Fundacja Aby żyć
ul. Mogilska 40, 31-546 Kraków
tel. 661 397 839, [email protected]
www.abyzyc.pl
D&D Communication
Anna Paplińska
tel. 516 033 577, [email protected]
Kampania jest finansowana z niezależnego grantu edukacyjnego firmy Pfizer