8 badania czynnościowe 189 Rozpoznawania, leczenia i Prewencji

8 Badania czynnościowe
DEFINICJA OBTURACJI
I
KLASYFIKACJA NASILENIA NA PODSTAWIE SPIROMETRII
WG
ATS/ERS
GOLD
FEV1/FVC < 0,70
FEV1/FVC < DGN
60–69
umiarkowana
50–59
umiarkowanie ciężka
35–49
ciężka
< 35
bardzo ciężka
FEV1/FVC (%)
Stadium I: łagodna
> 80
Stadium II: umiarkowana
< 80
Stadium III: ciężka
< 50
Stadium IV: bardzo ciężka
< 30
rycina 8-12 n Amerykańskie Towarzystwo Chorób Klatki Piersiowej i Europejskie Stowarzyszenie Oddechowe (ATS/ERS) określają obturację jako stosunek FEV1/FVC poniżej dolnej granicy normy (DGN). GOLD definiuje obturację jako stosunek FEV1/FVC
mniejszy niż 0,70. Stopień nasilenia obturacji określa się na podstawie FEV1 jako procent wartości należnej.
Rozpoznawania, Leczenia i Prewencji Przewlekłej
Obturacyjnej Choroby Płuc (GOLD, Global Initiative
for Chronic Obstructive Lung Disease) definiuje obturację dróg oddechowych jako wartość wskaźnika FEV1/
/FVC po podaniu leku rozszerzającego oskrzela poniżej 0,7 [24]. W obu przypadkach wartość FEV1 jest wyrażona jako procent wartości należnej i używa się jej do
oceny stopnia ciężkości obturacji dróg oddechowych.
Kryteria definiowania i klasyfikowania ograniczenia
przepływu powietrza za Zespołem Ekspertów ATS/
ERS oraz GOLD wymieniono na ryc. 8-12.
Wytyczne GOLD bronią użycia stałego stosunku
FEV1/FVC z powodu prostoty i łatwości zapamiętania,
ale przyznają, że FEV1/FVC obniża się z wiekiem i w
rezultacie może dochodzić do niesłusznej diagnozy
POChP u osób starszych [24]. W wyniku starzenia się
organizmu następuje utrata skoku sprężystego, FEV1
obniża się o wiele szybciej niż FVC, następuje więc
stopniowe obniżanie się wartości wskaźnika FEV1/
12
12
10
10
FEV1
= 0,85
FVC
8
6
4
2
–6
–8
–10
2
4
Objętość
(l)
E
FAŁSZYW
IE DODATN
6
20
30
40
–8
–10
70
80
90
Wartości należne dla mężczyzn
Dolna granica „normy” dla mężczyzn
rycina 8-14 n Graficzne przedstawienie obniżania się stosunku
FEV1/FVC wraz z wiekiem u białych mężczyzn. Linia niebieska reprezentuje wartości należne, a linia brązowa – dolną granicę normy (DGN). Po przekroczeniu 41 r.ż. DGN jest niższe od 70% granicy, którą zgodnie z zasadami GOLD uważa się za wartość odcięcia dla rozpoznania obturacji. Ciemne pola oznaczają wyniki
fałszywie dodatnie i fałszywie ujemne spowodowane zastosowaniem wartości granicznej 70%.
FVC. Na ryc. 8-13 przedstawiono przykłady krzywych
przepływ-objętość u osób zdrowych w wieku 20, 50
i 80 lat. Zespół Ekspertów ATS/ERS [14] podkreśla wagę wprowadzenia 5 percentyla DGN, dzięki któremu
nie dochodzi do fałszywych rozpoznań obturacji w populacji ludzi starszych i nierozpoznawania obturacji
w populacji ludzi młodszych. Graficznie przedstawia
to ryc. 8-14. Według danych III Narodowej Ankiety
na Temat Zdrowia i Odżywiania (NHANES, National
Health and Nutrition Examination Survey) odnoszących
się do białych mężczyzn i kobiet DGN dla FEV1/FVC
jest mniejsze niż 0,7 dla mężczyzn w wieku powyżej 41
lat oraz dla kobiet w wieku powyżej 52 lat [25]. Ryzyko
błędnego rozpoznania zaburzeń typu obturacyjnego
było widoczne w 2 badaniach, w których wykazano,
że u ok. 20% osób starszych błędnie zdiagnozowano
80 lat
10
4
–6
60
Wiek
FEV1
= 0,79
FVC
6
–4
50
12
8
–2
IE
50
FEV1
= 0,73
FVC
8
6
4
2
0
0
Wdech (l/s)
Wdech (l/s)
–4
IE UJEMN
2
0
–2
FAŁSZYW
70
50 lat
Wydech (l/s)
Wydech (l/s)
20 lat
80
60
FEV1 % wartości należnej
łagodna
90
0
0
2
4
Objętość
(l)
6
Wdech (l/s)
> 70
100
Wydech (l/s)
FEV1 % wartości należnej
189
–2
–4
0
2
4
Objętość
(l)
6
–6
–8
–10
rycina 8-13 n Przykłady krzywych przepływ-objętość u osób zdrowych w wieku 20, 50 i 80 lat. Stosunek FEV1/FVC obniża się z wiekiem,
przede wszystkim z powodu utraty skoku sprężystego (elastyczności płuc). Zmiany przepływu stają się z wiekiem bardziej widoczne
przy niższych objętościach płuc.