Kadzidło, 2008-04-11 Kochani Kurpie, Od kilku lat towarzyszy mi

Kadzid o, 2008-04-11
Kochani Kurpie,
Od kilku lat towarzyszy mi prze wiadczenie, e nale y zebra bardzo
skrupulatnie, wszelkie relacje Kurpiów, zwi zane z ich losem, do wiadczeniami,
nie atwym trwaniem na przestrzeni wielu lat. Czas ucieka. yj po ród nas ludzie
pami taj cy czasy przedwojenne, pami taj cy opowie ci dziadków i pradziadków o
wieku dziewi tnastym, To bardzo cenna pami . wiat zmienia si szybko, tracimy
kontakt z przesz ci , coraz trudniej zrozumie nam jak wygl da o ycie przesz ych
pokole , a bez tej wiedzy i bez tego pami tania, tera niejszo jest o wiele ubo sza.
Dlatego prosz wszystkich, którym bliska jest Kurpiowszczyzna, by my wspólnie
stworzyli Wielk Ksi
Kurpiów, by my stworzyli dzie o, które na lata utrwali
kurpiowski los i kurpiowskie ycie. Prosz o wszelkie mo liwe wspomnienia, listy,
pami tniki, dzienniki, rodzinne zdj cia, dokumenty, najdrobniejsze zapami tane
szczegó y z dzieci stwa. Prosz o spisanie swoich wspomnie , przywo anie zmar ych,
utrwalenie miesznych i smutnych wydarze , wszystkiego, co wi e si z Kurpiami i
dziejami Kurpiów.
Kochani, podejmujemy si ogromnego dzie a, ca y ogromny, zebrany materia
stworzy bezcenn , unikatow Ksi , która b dzie pi knym ho dem dla mieszka ców
Kurpiowszczyzny.
Szanowni Pa stwo, przedstawiam Pa stwu najwa niejsze dzia y przysz ej
Wielkiej Ksi gi Kurpiów. Ka dy z Pa stwa niechaj dopisze równie swój odr bny
rozdzia albo skorzysta z tych ju przedstawionych. Zach cam ka dego z Pa stwa do
tego wysi ku. Warto ocali przesz
dla przysz ych pokole .
Rozdzia y przysz ej Wielkiej Ksi gi Kurpiów:
1. Narodziny ( gdzie odbywa y si porody, jak du a by a miertelno
noworodków, kto odbiera porody, jak nazywa y si wiejskie akuszerki)
2. Dzieci stwo (obrz dy zwi zane z chrztem, najcz ciej nadawane imiona, jak
przebiega o dzieci stwo, zabawy dzieci, ubrania, zabawki, nazwy zabawek,
praca dzieci i pomoc w polu)
3. Szko a (gdzie si uczono, wspomnienie nauczycieli, wizyty wa nych go ci,
czym pisano, jak przebiega a edukacja, czy podejmowano dalsz nauk , ile
kilometrów chodzono do szko y, jak wygl da y klasy lekcyjne)
4. Rodzice, Dziadkowie, Pradziadkowie (wspomnienie najbli szych, czym si
zajmowali, jacy byli, w co si ubierali, o czym mówiono podczas spotka ,
relacje pomi dzy Rodzicami a dzie mi, nagrody, kary, domowe troski, domowe
rado ci, wa ne wydarzenia rodzinne)
5. Zabawy wiejskie (gdzie si odbywa y, kto przygrywa , najs ynniejsze bójki,
ta ce, jakie ta czono, instrumenty, sk ad kapel, nazwiska muzykantów,
przy piewki)
6. wi ta Bo ego Narodzenia, Wielkanocy, Bo ego Cia a (dania wi teczne,
prezenty, wystrój sto ów wi tecznych, Pasterka, Rezurekcje, procesje, lany
poniedzia ek)
7. Codzienne prace i ycie (prace w polu, w domu, przygotowywanie posi ków,
wychowanie dzieci, zaj cia m czyzn, zaj cia kobiet, rola dziadków w
rodzinach, rybo ówstwo, my listwo, k usownictwo, bimbrownictwo, handel,
grzybobrania, jakie warzywa uprawiano, jakie gatunki owoców by y
najpopularniejsze, jakie pito alkohole, jakie papierosy palono, czy popularna
by a fajka, kiedy pojawi y si rowery, motorowery, radia, telewizory,)
8. Emigracja (wyjazdy do Ameryki, do prac sezonowych do Niemiec, listy z
Ameryki, na co przeznaczano pieni dze przywo one na Kurpie, zaj cia na
Emigracji, los Kurpiów na emigracji, kariery na emigracji, niepowodzenia)
9. Jedzenie (potrawy kurpiowskie, co najcz ciej jedzono, na czym jedzono,
naczynia kuchenne, przyprawy, jakich u ywano, przepisy na stare ciasta,
potrawy, piwo kozicowe, kasz jaglan , fafernuchy)
10. Mi
(jak przebiega y zaloty, schadzki, s ynne romanse, trwa
ma
stw,
relacje kobieta-m czyzna, jak pilnowano dziewcz ta, w jakim wieku
wychodzono za m i si eniono)
11. luby i wesela (ilo go ci, ceremonia lubna, weselna, kto przygotowywa
przyj cie weselne, gdzie si odbywa y, co jedzono na weselach, co pito, kto
przygrywa , obrz dy weselne: oczepiny, b ogos awie stwo; ile dni trwa o
wesele, gdzie zamieszkiwali m odzi)
12. Bi uteria i dba
o urod (korale bursztynowe, kto mia najpi kniejsze, kiedy
pojawi y si zegarki na r , jakich by y firm, inne ozdoby: kolczyki,
bransolety, czy u ywano szminek, czym myto w osy, w czym si k pano, czy
malowano paznokcie, jakie by y najmodniejsze stroje, co robi o wra enie na
ch opcach, na dziewcz tach)
13. Wojny (zniszczenia wojenne, nazwiska poleg ych, zaginionych, codzienne
ycie pod okupacj , relacje z Niemcami, bolszewikami, przymusowe dostawy,
przymusowa praca na rzecz okupantów, egzekucje)
14. Rodzina, (jak rol pe ni Ojciec, jak Matka, jakie relacje by y pomi dzy
ma onkami, jak traktowano dzieci, jak sp dzano niedziele, dni wi teczne,
ksi ki w domu, jakie czytano czasopisma, rola dziadków w rodzinach)
15. Religia (przywi zanie do katolicyzmu, komunie, bierzmowania, udzia w
Mszach wi tych, pie ni religijne, jakie piewano, rekcje religii, nazwiska
katechetów, przebieg kol dy, pielgrzymki do miejsc wi tych)
16. mier (pie ni pogrzebowe, zwyczaje pogrzebowe, gwa towne wypadki, mier
od pioruna, wody, ognia, l k przed duchami i marami, opowie ci o duchach,
cuda do wiadczone, zas yszane, oba w domu, strój obny)
17. Lasy (jak wygl da y dawniej, jaka
a w nich zwierzyna, jakie ros y gatunki
drzew, wielo grzybów, ro lin, grzybobrania, zbieranie jagód, borówek)
18. Kl ski ywio owe: wichury, kataklizmy, wielkie po ary, powodzie, nawa nice,
nie yce, jak sobie radzono, jak sobie pomagano).
19. Wspomnienie o innych narodowo ciach i grupach religijnych yj cych na
Kurpiach (Rosjanie, ydzi, mariawici, ewangelicy, Niemcy, prawos awni)
20. Przes dy, (jakich zdarze si obawiano, czego si bano, jakie miejsca w okolicy
wydawa y si gro ne i dlaczego wolano je omija )
Szanowni Pa stwo, to tylko propozycje. Prosz swobodnie dopisywa swoje
rozdzia y. Nawet najdrobniejsze wspomnienia s bardzo wa ne. Po zebraniu ca ego
materia u, przyst pimy do prac redakcyjnych. Z pewno ci ta d uga, mudna praca,
obliczona na lata, przyniesie owoc w postaci pami tkowej Wielkiej Ksi gi Kurpiów.
Utrwalenie kurpiowskich losów jest naszym wspólnym obowi zkiem. Dlatego raz
jeszcze prosz o udzia w tym przedsi wzi ciu. Mam nadziej , e Ksi ga Kurpiów
uka e si do roku 2012.
Wszelkie materia y, wspomnienia, dokumenty, fotografie, opatrzone imieniem i
nazwiskiem, nazw miejscowo ci, prosz przekaza na adres:
Dariusz ukaszewski
Wójt Gminy Kadzid o
ul. Targowa 4
07-420 Kadzid o
z dopiskiem na kopercie: „Wielka Ksi ga Kurpiów”
Wszystkie otrzymane materia y zostan zwrócone w cicielom.