Maciej Czerwiński Konwersatorium polityczne (Bałkany) 1. Cel

Maciej Czerwiński
Konwersatorium polityczne (Bałkany)
1. Cel kursu.
Celem jednosemestralnego kursu jest wprowadzenie do problematyki współczesnej sceny
politycznej oraz wydarzeń społeczno-politycznych i ekonomicznych krajów bałkańskich:
Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Grecji, Macedonii, Rumunii, Serbii i Czarnogóry i
Słowenii. Istotnym elementem zajęć będą rozważania na temat ideologii nacjonalizmu i
kultury.
2. Wymagania.
Od studentów się wymaga, aby:
-
aktywnie uczestniczyli w zajęciach (30 % końcowej oceny)
ustnie zaliczyli test sprawdzający (70 %)/ napisali pracę końcową
Jedno-semestralny kurs jest podzielony na 15 dwu-jednostkowych zajęć.
I. Kraje bałkańskie na przełomie lat 80-tych i 90-tych
Komunizm w krajach bałkańskich („różne drogi dochodzenia do socjalizmu”) – Perspektywy
i proces transformacji – Sytuacja ekonomiczna – Nacjonalizm a komunizm – Najważniejsze
wydarzenia społeczno-polityczne
II. (Etno-)nacjonalizm
Wojna w byłej Jugosławii
Przyczyny wojny jugosłowiańskiej (kryzys ideologii jugosłowiańskiej, nacjonalizm) –
Problem Kosowa, Chorwacji, Bośni – Działania wojenne w Chorwacji i Bośni
Lektura obowiązkowa:
Urs Altermat (1998), Sarajewo przstrzega. Etnonacjonalizm w Europie, Kraków,
str. 27-39, 43-53;
III. Wojna w byłej Jugosławii
Rola wspólnoty międzynarodowej (USA, EWG-UE, Rosja, OBWE, ONZ) – Uznanie
Chorwacji, Macedonii i Bośni – Koniec wojny (Dayton) – koncepcje na temat rozpadu
(„rozbicia”) Jugosławii
Lektura obowiązkowa:
Henryk Batowski (1993), Podstawy kryzysu jugosłowiańskiego, Kraków, w Polska Akademia
Umiejętności (Odbitka z „Rocznika PAU 1001-1992”).
IV. Przed Dayton – Bośnia i Hercegowina do 2002 roku
Zaangażowanie wspólnoty międzynarodowej – Konstytucja BiH – Zmiany strukturalne w
państwie – Instytucja państwowe – Rola Wysokiego Przedstawiciela WM – Główne siły
polityczne i ich programy – Wybory do ważniejszych instytucji do 2002 roku
IV. Po Dayton – Bośnia i Hercegowina od 2002 roku
Kwestie sporne dotyczące tożsamości bośniackiej – Rola partii nacjonalistycznych i „panbośniackich” – Byli komuniści – Sytuacja ekonomiczna: przemysł, usługi, eksport/import,
inwestycje zagraniczne, PKB na głowę mieszkańca, bezrobocie, inflacja – Wybory w 2002
roku – Programy unijne – Rola mediów – Zbrodniarze wojenni – Perspektywy na przyszłość
V. Chorwacja do 2000 roku
Akcje „Burza” i „Błysk”: rola USA – Kształtowania państwa – Sytuacja ekonomiczna i
społeczna – Partie polityczne i wybory – Stosunki z sąsiadami – Chorwacja i jej euroatlantyckie aspiracje
VI. Chorwacja po 2000 roku
Zmiana rządzących: wybory 1999/2000, Nowa sytuacja polityczna, Sytuacja ekonomiczna:
przemysł, usługi, eksport/import, inwestycje zagraniczne, PKB na głowę mieszkańca,
bezrobocie, inflacja – Chorwacja wobec procesów integracyjnych – Współpraca z
Trybunałem Haskim – Spory o tożsamość: między nacjonalizmem a kosmopolityzmem –
Rola mediów – Perspektywy na przyszłość – Nowe wybory 2003
VII. Jugosławia do 1999 roku
Rządy Miloševicia – Polityka wobec Kosowa – Polityka wobec Bośni i Chorwacji – Stosunki
ze WM – Partie polityczne – Bombardowanie Jugosławii przez NATO – Porozumienie z
Kumanova – Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ 1244 i jej interpretacje – Kwestia
wspólnoty państwowej Seria/Czarnogóra
VIII. Serbia po 1999 roku
Wybory 2000: Obalenie Miloševicia – Nowy rząd i nowy prezydent – Zmiany w polityce
wewnętrznej i międzynarodowej – Problem Kosowa – Współpraca z Hagą - Sytuacja
ekonomiczna: przemysł, usługi, eksport/import, inwestycje zagraniczne, PKB na głowę
mieszkańca, bezrobocie, inflacja – Zabójstwo premiera Đinđicia: rola służb specjalnych w
Serbii – Nowe wybory 2002 – Spory o tożsamość – Rola mediów – Perspektywy na
przyszłość
IX. Czarnogóra po 1999 roku
Kompozycja etniczna Czarnogóry – Rola Czarnogóry w wojnie – Dominacja
promiloševiciewskich elit politycznych – Zmiany na szczytach władzy po 1997 roku –
Czarnogóra i jej miejsce w Jugosławii – Stosunek Czarnogóry do bombardowań Jugosławii
Niepodległościowe aspiracje Czarnogóry – Konflikt z serbskimi elitami politycznymi w
Czarnogórze i Serbii – Status Czarnogóry w federacji – Sytuacja ekonomiczna: przemysł,
usługi, eksport/import, inwestycje zagraniczne, PKB na głowę mieszkańca, bezrobocie,
inflacja – Sylwetka Milo Đukanovicia – Rola wspólnosty międzynarodowej (Beogradska
povelja) – Nastroje społeczne – Spory o tożsamość – Rola mediów – Perspektywy na
przyszłość
X. Albania i Kosowo
Komunizm w Albanii – transformacja w latach 90-tych – Sytuacja ekonomiczna: przemysł,
usługi, eksport/import, inwestycje zagraniczne, PKB na głowę mieszkańca, bezrobocie,
inflacja – Spory o tożsamość – Rola mediów – Perspektywy na przyszłość
Konflikty w Kosowie w latach 90-tych – Albańska elita intelektualna i polityczna – UCK –
Rola konfliktu w Macedonii – Porozumienie w Rambuilleu i Kumanowie – Status Kosowa
według Rezolucji 1244 Rady Bezpieczeństwa ONZ – Wspólnota międzynarodowa i jej rola
(instytucje: pokaz PowerPoint) Wybory parlamentarne 2001 - Sytuacja ekonomiczna:
przemysł, usługi, eksport/import, inwestycje zagraniczne, PKB na głowę mieszkańca,
bezrobocie, inflacja – Spory o tożsamość – Rola mediów – Perspektywy na przyszłość
XI. Słowenia – od komunizmu do Unii Europejskiej
Pierwsze wybory – Wojna w Słowenii – Partie polityczne i sytuacja polityczna – Sytuacja
ekonomiczna: przemysł, usługi, eksport/import, inwestycje zagraniczne, PKB na głowę
mieszkańca, bezrobocie, inflacja – Stosunki z sąsiadami (Chorwacja, Jugosławia, Włochy) –
Spory o tożsamość – Rola mediów – Perspektywy na przyszłość
XII. Grecja – między socjalizmem i nacjonalizmem
Sytuacja w Grecji po drugiej wojnie światowej – „wojenne” konflikty ideowe we
współczesnej Grecji – Grecja a „Zachód” – miejsce Grecji w UE – geografia polityczna
XIV. Bułgaria i Rumunia: od dyktatury do demokracji
Obalenie komunizmu – Pierwsze wybory – Kwestia mniejszości (szczególnie tureckiej w
Bułgarii i węgierskiej w Rumunii) - Sytuacja ekonomiczna: przemysł, usługi, eksport/import,
PKB na głowę mieszkańca, bezrobocie, inflacja – Euro-atlantycka integracja – Stosunki z
sąsiadami (szczególnie Bułgarii z Macedonią i Serbią, Rumunii z Węgrami) – Spory o
tożsamość – Rola mediów – Perspektywy na przyszłość
XV. Podsumowanie