Strategia Miasta i Gminy Radomyśl Wielki na lata 2006-2015

Transkrypt

Załącznik do uchwały Nr XXXIX/307/06
Rady Miejskiej w Radomyślu Wielkim
z dnia 4 października 2006 r.
Radomyśl Wielki, wrzesień 2006 r.
Strategia rozwoju miasta i gminy Radomyśl Wielki na lata 2006 -2015
SPIS TREŚCI
WSTĘP
A. DIAGNOZA STANU GMINY RADOMYŚL WIELKI
I. CHARAKTERYSTYKA GMINY RADOMYŚL WIELKI
I.1 Położenie
I.2 Sytuacja demograficzna gminy Radomyśl Wielki
I.3 Rynek pracy
I.4 Ochrona zdrowia
I.5 Opieka społeczna
I.6 Zasoby mieszkaniowe
I.7 Stan bezpieczeństwa publicznego
I.7 1 Zagrożenie w ruchu drogowym
I.7.2 Zagrożenie przestępczością
I.7.3 Zagrożenie pożarowe
II.OŚWIATA, KULTURA, SPORT I REKREACJA
II.1 Oświata
II.1.1 Struktura oświaty
II.1.2 Baza placówek oświatowych
II.1.3 Kadra pedagogiczna, pracownicy obsługi
II.1.4 Koszty funkcjonowania szkół
II.1.5 Informacje demograficzne
II.1.6 Prognozy demograficzne i ekonomiczne
II.2 Kultura
II.3 Sport
II.4 Turystyka i rekreacja
II.5 Walory turystyczne
II.6 Zabytki
III. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA (MŚP), ROLNICTWO
III.1 Podmioty gospodarcze, struktura produkcji
III.1.1 Instytucje okołobiznesowe
III.2 Rolnictwo
III.3 Gleby
III.4 Klimat
III.5 Grunty orne
III.6 Struktura własności gospodarstw
III.7 Produkcja rolna
III.8 Struktura produkcji zwierzęcej
IV. INFRASTRUKTURA, GOSPODARKA WODNO- ŚCIEKOWA
IV.1 Drogi
IV.2 Energetyka
IV.3 Gazownictwo, ciepłownictwo
IV.3.1 Gazownictwo
IV.3.2 Ciepłownictwo
IV.4 Gospodarka wodno –ściekowa
IV.4.1 Wody powierzchniowe
IV.4.2 Wody podziemne
2
IV.4.3 Zaopatrzenie w wodę
IV.4.4 Kanalizacja sanitarna
IV.4.5 Kanalizacja deszczowa
IV.5 Telekomunikacja
IV.6 Parafie i kościoły
IV.7 Cmentarze
V.STAN ŚRODOWISKA
V.1 Zakłady produkcji rolniczej
V.2 Atmosfera
V.3 Hałas
V.4 Gospodarka odpadami
VI. STAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
VI.1 Użytkowanie i przeznaczenie terenów
VI.2 Tereny przemysłowe
VI.3 Tereny leśne
VI.4 Tereny mieszkaniowe
VI.5 Tereny zieleni i wypoczynku
VI.6 Tereny wód otwartych
VI.7 Przydatność terenów
VI.7.1 Przydatność terenów pod zainwestowanie
VI.7.2 Tereny mieszkaniowe
VI.7.3 Tereny produkcyjno - usługowe
VI.7.4 Tereny komunalne
VI.8 Surowce mineralne
VII. GOSPODARKA FINANSOWA GMINY I JEJ MOŻLIWOŚCI ABSORBCYJNE
VIII. ANALIZA SWOT
VIII.1 Ludność, opieka społeczna, zdrowie
VIII.2 Edukacja, kultura, sport i rekreacja
VIII.3 Przemysł, małe i średnie przedsiębiorstwa
VIII.4 Rolnictwo
VIII.5 Uwarunkowania rozwoju
B. WIZJA ROZWOJU MIASTA I GMINY RADOMYŚL WIELKI
C. CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE ROZWOJU GMINY
RADOMYSL WIELKI
I. CELE STRATEGICZNE
II. CELE OPERACYJNE
D. WYKAZ PRZEDSIĘWZIĘĆ O CHARAKTERZE INWESTYCYJNYM I
ORGANIZACYJNYM DO WYKONANIA W OKRESIE REALIZACJI
STRATEGII ROZWOJU GMINY W LATACH 2006 –2015
ZAKOŃCZENIE
3
Co to jest strategia i dlaczego ją aktualizujemy?
WSTĘP
Strategia jest planem długofalowego działania gminy na lata 2006-2015 wynikającym
z analizy szans i zagrożeń dotyczących terenu gminy, które zostały określone w oparciu
o diagnozę stanu obecnego uwzględniająca jej mocne strony jak i słabości. Strategia wskazuje
główne nurty rozwoju gminy w celu zapewnienia jej stałego i zrównoważonego rozwoju
i zapewnienia mieszkańcom gminy lepszych warunków życia.
Strategia rozwoju gminy Radomyśl Wielki na lata 2006-2015 jest podstawą działania
gminy, tworzenia wszelkich programów i realizowania przedsięwzięć. Jest zarazem gwarantem
stabilności rozwoju i podnosi wiarygodność gminy jak również stanowi podstawę korzystania
przez gminę z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej i innych instytucji.
Gmina Radomyśl Wielki aktualizuje strategię z 2000 roku ponieważ w wyniku
przystąpienia Polski do Unii Europejskiej przed samorządami polskimi otworzyła się możliwość
korzystania z olbrzymiej puli środków przeznaczonych na inwestycje związane z ochroną
środowiska, drogownictwem, oświatą, itp. Z tej szansy gmina Radomyśl Wielki potrafiła
skorzystać, czego przykładem jest uzyskanie z funduszy PHARE i SAPARD łącznie ponad 3626,
7 tys. złotych w latach 2002-2004 na dofinansowanie rozbudowy i modernizacji stacji ujęcia
wody, budowę kanalizacji sanitarnej oraz budowę dróg gminnych. Uzyskane środki stanowiły 50
% wartości zrealizowanych zadań. Z Unijnych Środków Funduszy Strukturalnych w latach 20052006 Gmina uzyskała ponad 4766,3 tys. zł z przeznaczeniem na:
- przebudowę zabytkowego rynku w Radomyślu Wielkim,
- przebudowę ulicy Granicznej,
- rozbudowę szkoły podstawowej w Radomyślu Wielkim wraz z salę gimnastyczną,
- budowę oczyszczalni ścieków w Partyni wraz z budową kanalizacji sanitarnej
w Radomyślu Wielkim,
- dofinansowanie zakupu sprzętu dla Urzędu celem wprowadzenia elektronicznego obiegu
dokumentów,
- Odbudowę budynku Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” pod potrzeby Centrum
Kultury, Tradycji i Turystyki w Radomyślu Wielkim wraz z budową trasy turystycznorekreacyjnej.
Ubiegając się o środki unijne okazało się, że większa część Strategii stała się nieaktualna
zwłaszcza w zakresie planowanych inwestycji a niektóre zapisy zdezaktualizowały się
całkowicie.
4
„Strategia rozwoju gminy Radomyśl Wielki na lata 2006 – 2015” obejmuję:
- diagnozę stanu gminy,
- zestawienia słabych i mocnych stron,
- wizję gminy,
- cele strategiczne i operacyjne gminy,
- wykaz planowanych inwestycji,
Zespół opracowujący niniejszy dokument ma świadomość, że opracowana aktualizacja
w niedługim czasie wymagać będzie ponownej analizy, ponieważ strategia nie może być
dokumentem zamkniętym. Podlegać będzie bieżącym zmianom dyktowanym przez życie i bieg
wydarzeń, doprecyzowania celów i ustalenia ich hierarchii, rozwinięcia poszczególnych działów
lub fragmentów.
Opracowanie stanowi solidny dokument napisany z udziałem społeczności poprzez
anonimowe ankiety i zdaniem autorów odzwierciedla aspiracje i dążenia społeczne na najbliższe
lata.
Przewodniczący Zespołu dziękuje wszystkim, którzy przyczynili się do powstania niniejszego
dokumentu.
Michał Sypek
Przewodniczący Zespołu
5
A. DIAGNOZA STANU GMINY RADOMYŚL WIELKI
I. CHARAKTERYSTYKA GMINY RADOMYŚL WIELKI
I.1 Położenie
Gmina Radomyśl Wielki położona jest w zachodniej części województwa podkarpackiego
w powiecie mieleckim. Od północy graniczy z gminą Wadowice Górne, od zachodu z gminą
Radgoszcz, od południowego zachodu z gminą Lisia Góra, od południa z gminami Czarna oraz
Żyraków, a od wschodu z gminami Przecław i Mielec.
Teren gminy przecina z południa na północ droga wojewódzka Tarnów – Mielec, a ze
wschodu na zachód droga powiatowa Dębica – Dąbrowa Tarnowska.
W skład gminy Radomyśl Wielki wchodzą miasto Radomyśl Wielki i sołectwa: Dąbie,
Dąbrówka Wisłocka, Dulcza Mała, Dulcza Wielka, Janowiec, Partynia, Pień, Podborze, Ruda,
Zdziarzec, Zgórsko i Żarówka.
Powierzchnia gminy wynosi 159,84 km2.
Miasto Radomyśl Wielki ma połączenie autobusowe z Tarnobrzegiem, Mielcem, Dębicą,
Dąbrową Tarnowską, Krakowem, Katowicami, Zamościem i Stalową Wolą. Gmina nie posiada
połączenia kolejowego. Najbliższe stacje PKP znajdują się w Mielcu i Przecławiu na szlaku
kolejowym Dębica- Tarnobrzeg. Najbliżej położonym miastem jest Mielec (17 km).
I.2 Sytuacja demograficzna gminy Radomyśl Wielki
Gmina Radomyśl Wielki liczy 13 854 mieszkańców (6908 mężczyzn- 49,86 %, 6946
kobiet- 50,14 %) z czego 2946 zamieszkuje miasto Radomyśl Wielki (stan na 31.05.2006r.). Pod
względem liczebności ludności gmina Radomyśl Wielki zajmuje (za miastem Mielec) drugą
lokatę w powiecie mieleckim, stanowiąc ok. 8 % jego mieszkańców.
Średnia gęstość zaludnienia w gminie Radomyśl Wielki, czyli ilość mieszkańców
przypadająca na 1 km 2 jest rozłożona nierównomiernie i wynosi w mieście 327 i 72 w sołectwach
gminy. Łącznie gęstość zaludnienia w gminie Radomyśl Wielki wynosi 87 osób na 1 km 2 przy
średniej na terenie województwa podkarpackiego 118 osób na 1 km 2 i 153 osoby na 1 km2 w
powiecie mieleckim.
Gmina Radomyśl Wielki charakteryzuje się niewielką dysproporcją w strukturze płci
zaludnienia. Na 100 mężczyzn przypada 100,55 kobiet podczas gdy w powiecie wskaźnik ten
wynosi 101,9 a w województwie103,8.
Najliczniej zamieszkałe miejscowości to: miasto Radomyśl Wielki i sołectwa Dulcza
Wielka, Ruda, Partynia, natomiast najmniej zaludnione są: Pień, Zgórsko, Janowiec.
Powierzchnia [km2]
Tabela 1.Podział administracyjny i ludność Powiatu Mieleckiego
Miasta:
Mielec
Radomyśl Wlk
Gminy:
Borowa
Na
1 [km2]
Kobiety
Mężczyźni
Ogółem
Miejscowości
Sołectwa
Wyszczególnienie
Ludność
Kobiety
na sto
mężczyzn
47
9
-
-
64 450 31 416
2 946 1 427
33 034 1 361
1 518 327
105,2
106,3
55
10
10
5 697
2 864
101,7
6
2 815
102
Czermin
80
9
9
6 532 3 305
Gawłuszowice
34
7
7
2 905 1 469
Mielec
122
13
13
11 601 5 750
Padew Narodowa 71
12
12
5 434 2 772
Przecław
134
11
11
10 813 5 471
Radomyśl Wlk
151
12
12
10 908 5 481
Tuszów Narod.
90
14
13
7 288 3 673
Wadowice G.
87
13
13
6 752 3428
(źródło: Strategia rozwoju Powiatu Mieleckiego- grudzień 2005 r.)
3 227
1 436
5 851
2 662
5 342
5 428
3 615
3 324
81
86
95
77
81
72
81
77
97,6
97,8
101,8
96,0
97,6
99,0
98,4
97,0
Demografię gminy w poszczególnych sołectwach gminy Radomyśl Wielki przedstawia
poniższa tabela.
Tabela 2. Wykaz sołectw i liczba ich mieszkańców
Miejscowość <18 lat
dorośli
Razem
Razem
Razem
kobiety
mężczyźni
Ogółem
Radomyśl
830
2115
1518
1427
2945
Wielki
Dąbie
242
705
464
482
946
Dąbrówka
202
521
329
394
723
Wisłocka
Dulcza Mała 220
645
446
419
865
Dulcza
486
1222
843
865
1708
Wielka
Janowiec
162
471
321
312
633
Partynia
338
815
588
565
1153
Pień
80
260
169
171
340
Podborze
196
557
358
395
753
Ruda
428
1103
745
786
1531
Zdziarzec
243
695
490
448
938
Zgórsko
128
295
222
201
423
Żarówka
214
682
453
443
896
RAZEM
3769
10086
6946
6908
13854
(źródło: UM w Radomyślu Wielkim na dzień 31.05.2006r.)
Liczba mieszkańców powoli, ale systematycznie rośnie. W porównaniu z rokiem 1990
wzrosła o 856 osób. Podstawowym determinantem wpływającym na liczebność mieszkańców jest
liczba urodzeń i liczba zgonów oraz wynikający z nich przyrost naturalny, niewątpliwy wpływ
ma też natężenie migracji zewnętrznej ludności czyli jej napływ i odpływ z obszaru gminy.
Wzrost liczby ludności gminy Radomyśl Wielki na przestrzeni ostatnich 15 lat przedstawia
poniższy wykres.
14000
13800
13600
13400
13200
13000
12800
12600
12400
1990
1995
1999
2001
Liczba mieszkańców
7
2003
2005
W wyniku ruchów migracyjnych w ostatnich 3 latach liczba ludności zwiększyła się
o ponad 100 osób. Wartość ta jest wypadkową procesów migracyjnych zachodzących w mieście
i na obszarach wiejskich gminy. Gmina Radomyśl Wielki charakteryzuje się bardzo niewielkim
ale dodatnim bilansem ruchów migracyjnych, w wyniku których liczba mieszkańców wzrasta.
W ciągu ostatnich 10 lat maksymalna wartość salda zanotowano w 2005 roku, w którym
w wyniku migracji ludność gminy zwiększyła się o 58 osób.
Pomimo ciągłego wzrostu liczby mieszkańców gminy niepokojące w dalszej perspektywie
czasu staje się zjawisko spadku liczby urodzin dzieci w gminie. Wielkość urodzeń w gminie,
zarówno w mieście, jak i na obszarach wiejskich od kilku lat wskazuje wyraźną tendencję
malejącą, co może być wynikiem zmiany sytuacji społeczno- ekonomicznej kraju (trudności
finansowe, mieszkaniowe, na rynku pracy, itp.) oraz upowszechniania się modelu rodziny
małodzietnej. Biorąc pod uwagę kilka ostatnich lat w gminie Radomyśl Wielki największą liczbę
urodzeń, w stosunku do liczby ludności, zanotowano w 1996 roku, gdy kształtowała się ona na
poziomie ok. 300 osób co dawało wskaźnik urodzeń w wysokości 22,46 na 1 tys. mieszkańców.
W ostatnich pięciu latach rodziło się poniżej 200 osób rocznie (średnio 13,56 osób na 1000
mieszkańców). Konsekwencją zmian wielkości urodzeń przy stosunkowo ustabilizowanej
wielkości zgonów na przestrzeni badanych lat (wskaźnik zgonów średnio wynosił 8,90 osób na
1000 mieszkańców) są zmiany wskaźnika przyrostu naturalnego. W wyniku spadku liczby
urodzin przyrost naturalny w gminie uległ znacznemu zmniejszeniu (zarówno w mieście jak i na
obszarach wiejskich). Obecnie wskaźnik przyrostu naturalnego kształtuje się na poziomie 2,53 na
1000 mieszkańców podczas gdy jeszcze w roku 1996 wynosił on 12, 69.
Przyrost naturalny ludności na przestrzeni ostatnich 10 lat
w gminie Radomyśl Wielki (na 1000 mieszkańców)
14
12
10
8
6
4
2
0
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Przyrost naturalny
Liczba urodzeń dzieci na przestrzestrzeni ostatnich 10 lat
350
300
250
200
150
100
1995
1997
1999
2001
Liczba urodzeń dzieci
8
2003
2005
K
M
Radomyśl Wielki 408 422 830 5,99 909 909
1818 13,12 201
Dąbie
117 125 241 1,73 253 309
562 4,05 94
Dąbrówka
92
110 202 1.45 165 239
404 2,91 72
Wisłocka
Dulcza Mała
118 102 220 1,58 224 267
491 3,54 104
Dulcza Wielka
231 255 486 3,50 455 545
1000 7,21 157
Janowiec
83
79
162 1,16 165 208
373 2,69 73
Partynia
165 173 338 2,43 322 341
663 4,78 101
Pień
44
36
80 0,57 87 123
210 1,51 38
Podborze
85
111 196 1,41 193 238
431 3,11 80
Ruda
222 206 428 3,08 381 505
886 6,39 142
Zdziarzec
128 115 243 1,75 277 285
562 4,05 85
Zgórsko
72
56
128 0,92 115 128
243 1,54 35
Żarówka
101 113 214 1,54 236 276
512 3,69 116
Razem
1866 1903 3769 27,20 3782 4373 8155 58,86 1298
(stan na 31.05.2006, źródło UM Radomyśl Wielki- dane ewidencyjne)
% ogółu
mieszkańców
Wiek
poprodukcyj
ny
(pow. 60
kobiety, pow.
65 lat
mężczyźni)
K
M
Razem
M
Wiek
produkcyjny
(od 18-60
kobiety, do
65
mężczyźni)
Razem
K
% ogółu
mieszkańców
Wiek
przedprodukcyjny
(do 17 lat)
Razem
Miejscowość
% ogółu
mieszkańców
Tabela 3. Ludność według podziału na wiek przedprodukcyjny, produkcyjny, poprodukcyjny
96
48
45
297
142
117
2,14
1,02
0,84
50
65
25
51
12
46
75
48
17
54
632
154
222
98
152
50
126
217
133
52
170
1930
1,11
1,60
0,70
1,09
0,36
0,90
1,56
0,96
0,37
1,22
13,9
Struktura ludności w gminie Radomyśl Wielki
mężczyni
kobiety
ogółem
0%
10%
20%
30%
wiek przedprodukcyjny
40%
50%
60%
wiek produkcyjny
70%
80%
90%
100%
wiek poprodukcyjny
Z powyższej danych wynika, że udział ludności w wieku nieprodukcyjnym (do 17 lat)
kształtuje się na poziomie 27 % ogółu ludności, z kolei ludność w wieku produkcyjnym stanowi
ponad 58% a poprodukcyjnym blisko 14 % ogółu mieszkańców gminy. Struktura wiekowa uległa
pewnym zmianom w porównaniu z rokiem 2000, gdyż wiek przedprodukcyjny w 2000 roku
stanowił 30,6 %, wiek produkcyjny był na poziomie 55% a poprodukcyjny wynosił 14,4%
ówczesnego ogółu mieszkańców gminy. Reasumując można stwierdzić, że gmina charakteryzuje
się stosunkowo korzystną strukturą wiekową mieszkańców, wynika to głównie ze znacząco
wyższego udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym w stosunku do udziału w wieku
poprodukcyjnym. Taka struktura ma charakter rozwojowy, wskazuje bowiem, iż społeczeństwo
gminy jest stosunkowo młode. Mając jednak na uwadze ogólne prognozy demograficzne
9
województwa podkarpackiego oraz powiatu mieleckiego można przypuszczać, że obecny wzrost
ludności ma charakter przejściowy.
I.3 Rynek Pracy
Jak wskazują statystyki PUP w Mielcu na koniec miesiąca września w 2005 roku
w gminie Radomyśl Wielki zarejestrowanych było 961 osób bezrobotnych z czego ponad 55 %
stanowiły kobiety.
Tabela 4. Szczegółowy podział terytorialny osób bezrobotnych
Ogółem z
Wyszczególnienie:
Ogółem z
Ogółem na
Ogółem na
prawem do
Województwo
prawem do
koniec miesiąca
koniec miesiąca
zasiłku
Miasto/Gmina
zasiłku
(kobiety)
(kobiety)
POLSKA
2 712 135
338 979
1 481 993
154 130
Podkarpacie
157 468
14 826
86 213
6 450
Powiat Mielecki
9073
1013
5290
546
Miasto Mielec
4 016
491
Gmina Mielec
805
92
Gmina Tuszów
600
66
Narodowy
Gmina Przecław
996
104
Gmina Borowa
339
38
Gmina Czermin
427
53
Gmina
205
17
Gawłuszowice
Gmina Wadowice
396
38
Górne
Gmina Padew
328
31
Narodowa
Miasto i Gmina
961
83
Radomyśl Wielki
(stan na wrzesień 2005 r., źródło PUP w Mielcu)
2 406
479
264
63
363
34
571
188
241
61
18
20
108
7
229
22
174
16
531
41
Skala bezrobocia w latach 2000-III 2006
1200
1000
800
600
400
200
0
2000
2001
2002
2003
2004
Bezrobotni ogółem w gminie Radomyśl Wielki
10
2005
31.03.2006
Bezrobotne kobiety w gminie Radomyśl Wielki
Tabela 5. Skala bezrobocia
2000r.
2001
ogółem kobiety O
K
Powiat
9891
5664 11321 5918
Mielecki
Gmina
519
1072 537
Radomyśl 1026
Wielki
(źródło PUP Mielec)
2002
O
K
2003
O
K
2004
O
K
2005
O
K
31.03.2006
O
K
10747 5406 10636 5459 9665 5405 9340 5471 8760 5050
1100
481
1123
520
997
516
995
551
940
Bezrobocie na terenie gminy Radomyśl Wielki jest bardzo poważnym problemem z racji
małej ilości przedsiębiorstw i braku przemysłu. Analizując powyższe dane możemy stwierdzić, że
bezrobocie nieznacznie spada, natomiast poziom bezrobocia wśród kobiet utrzymuje się na
jednakowym poziomie od 5 lat. Poza bezrobociem zarejestrowanym przez PUP, występuje duże
bezrobocie ukryte, szczególnie w wiejskich gospodarstwach domowych.
I.4 Ochrona zdrowia
Podstawową opiekę zdrowotną mieszkańców gminy zapewniają 2 Niepubliczne Zakłady
Opieki Zdrowotnej, które podpisały kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia:
- NZOZ „Bielmed”,
- NZOZ „Radomyśl Wielki” wraz z Ośrodkiem Zdrowia w Rudzie.
Oba Zakłady Opieki Zdrowotnej obsługują łącznie około 13 tys. pacjentów.
O likwidacji Samodzielnego Gminnego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Radomyślu
Wielkim i przekazaniu zadań ochrony zdrowia w ręce dwóch prywatnych Niepublicznych
Zakładów Opieki Zdrowotnej tj. NZOZ „Bielmed” i NZOZ „Radomyśl Wielki” samorząd gminy
podjął decyzję w 2002 roku. Spowodowało to rewolucyjnie, korzystne zmiany w obsłudze
medycznej mieszkańców gminy Radomyśl Wielki. Ponadto na uwagę zasługuje fakt utworzenia
przy Ośrodku Rewalidacyjno- Wychowawczym w Pniu Niepublicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej finansowanego w ramach kontraktu z NFZ, który wykonuje usługi rehabilitacyjne dla
wychowanków ośrodka. Powstanie dwóch NZOZ spowodowało konkurencję, co wymusiło
zdecydowaną poprawę jakości obsługi pacjentów. Prywatne NZOZ zwiększyły liczbę lekarzy z 7
do 14 lekarzy. Uruchomiono obsługę medyczną pacjentów w nowych specjalnościach jak:
ginekologia, dermatologia. Prywatne NZOZ poczyniły zakupy nowego sprzętu medycznego jak:
stomatologicznego, rehabilitacyjnego, diagnostycznego i ginekologicznego. Gmina Radomyśl
Wielki w 2002 roku oddała do użytku NZOZ budynek komunalny, czyniła nadal wiele wysiłku,
aby jeszcze bardziej poprawić warunki funkcjonowania służby zdrowia w budynkach w
Radomyślu Wielkim i Rudzie. Łącznie w latach 2003-2006 przeznaczono na ten cel ponad 277
tys. zł.
Istnieje duże zapotrzebowanie na poszerzenie usług w zakresie poradni: okulistycznej,
laryngologicznej, pulmonologicznej i chirurgicznej. Uruchomienie w/w poradni wiązać się będzie
z koniecznością rozbudowy Przychodni lub budowy nowego obiektu.
Za spory sukces Gminy należy uznać uruchomienie podstacji Pogotowia Ratunkowego
w Radomyślu Wielkim, jedynej na Podkarpaciu tego typu placówki w miejscowości mniejszej niż
miasto powiatowe. Uruchomienie podstacji Pogotowia Ratunkowego znacznie skróciło czas
dojazdu karetki do pacjentów naszej Gminy wymagających nagłej pomocy oraz spełnione zostały
normy Unii Europejskiej mówiące, że maksymalny czas dojazdu pogotowia do pacjenta nie
powinien przekroczyć 15 minut.
Sprywatyzowane Zakłady Opieki Zdrowotnej świadczą pełny zakres usług podstawowej
opieki zdrowotnej tzn. diagnozowanie, leczenie pacjentów, sprawują opiekę nad noworodkami
11
510
wykonując patronaże pielęgniarskie i lekarskie w domu pacjenta, wykonują szczepienia ochronne
a także prowadzą profilaktykę i koordynują higienę szkolną.
Podstawowa opieka społeczna uzupełniona jest profilaktyką antyalkoholową, w budynku
przy ul. Armii Krajowej czynny jest Punkt Informacyjno- Konsultacyjny dla osób uzależnionych
od alkoholu i członków ich rodzin. Punkt czynny jest w każdy wtorek w godz. 1600-1900 w
którym przyjmuje psycholog i terapeuta. Z porad korzysta około 100 osób rocznie.
W mieście Radomyśl Wielki funkcjonuje 3 apteki zabezpieczające dostęp do leków
i preparatów medycznych mieszkańcom całej gminy.
Ponadto istnieje gabinet ambulatoryjnej rehabilitacji leczniczej w którym prowadzona jest
rehabilitacja lecznicza chorób reumatycznych, a także urazów powypadkowych. Z usług gabinetu
korzysta rocznie około 1800 pacjentów.
Opiekę stomatologiczną zapewnia 5 gabinetów stomatologicznych w mieście Radomyśl
Wielki.
I.5 Opieka społeczna
Opieka społeczna ma na celu pomoc osobom i rodzinom w przezwyciężaniu i przetrwaniu
w trudnych sytuacjach życiowych, w których same nie są w stanie pokonać. Zadanie to jest
realizowane przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Główne powody dla których
przyznawano pomoc na przestrzeni ostatnich 5 lat przedstawia poniższy wykres.
Główne powody przyznania pomocy społecznej.
800
700
600
500
400
300
200
100
0
2000
bezrobocie
niepełnosprawność
2001
2002
alkoholizm
macierzyństwo
2003
ubóstwo
wielodzietność
2004
2005
choroba
inne
Z zestawienia widać, że głównymi przyczynami przyznawania pomocy społecznej to
przede wszystkim bezrobocie i ubóstwo, chociaż od 2003 roku notuje się tendencję spadkową. Na
niezmiennym poziomie utrzymuje się pomoc świadczona rodzinom wielodzietnym i z powodu
choroby.
12
Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w latach 2000 - 2005
2500
2000
1500
1000
500
0
2000
2001
liczba rodzin
2002
2003
2004
2005
liczba osób którym przyznano decyzją świadczenie
Ośrodek Pomocy Społecznej współpracuje z Powiatowym Urzędem Pracy, Sądem
Rejonowym, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Mielcu, szkołami podstawowymi,
sołectwami a także z organizacjami pozarządowymi i kościelnymi. Współpraca ma na celu
zintegrowanie wysiłków w celu wsparcia osób i rodzin w dążeniu do zaspokojenia niezbędnych
potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Tabela 6. Budżet Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w latach 2000 - 2005
Rodzaj zadania
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Zadania zlecone
816 900
928 500
951 700
677 366
326 869
63 671
Zadania własne
Dożywianie +
wyposażenie
Zasiłek rodzinny
i pielęgnacyjny
Świadczenia
rodzinne
159 395
168 236
190 850
234 456
205 926
553 840
138 142
138 400
206 680
203 073
191 515
268 500
85 408
96 416
90 604
62 933
0
0
-
-
-
0
1 579 573
3 162 310
13
Tabela 7. Zadania zlecone i własne – liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w latach 2000-2005
2000
Lp. Rodzaj pomocy
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Zasiłek stały
Zasiłek stały
wyrównawczy
Renta socjalna
Zasiłek
okresowy
gwarantowany
Zasiłek
okresowy
Zasiłek z tytułu
urodzenia
dziecka
Zasiłek celowy
klęska
żywiołowa
Zasiłek
rodzinny
Zasiłek
pielęgnacyjny
Pomoc dla
kombatantów
Praca socjalna
Dożywianie
Usługi
opiekuńcze
Zasiłek celowy
Schronienie
Organizacja
pogrzebu
2001
2002
2003
2004
2005
Liczba osób
kwota
korzystających
z pomocy
społecznej
51
130 828
5
8 125
L. osób
kwota
L. osób
korzyst.
korzyst.
z pomocy
z pomocy
społ.
społ.
52
181 059 53
13
34 471 16
kwota
L. osób
kwota
L. osób
korzyst.
korzyst.
z pomocy
z pomocy
społ.
społ.
160 000 36
154 536 32
46 526 20
57 922 20
58 597
57 053
L. osób
kwota
korzyst. z
pomocy
społ.
24
63 671
0
0
81
0
345 700
0
96
2
411 698 104
7 820
2
472 543 108
5 800
1
372 149 0
1475
0
0
0
0
0
0
0
91
30 325
86
42 346
155
113 642 0
0
239
168 496
304
366 700
1
590
104
81 580
66
71 153
71
68 767
41
34 258
0
0
0
0
0
0
0
0
222
15 394
0
0
0
0
0
0
66
96 416
1
1 169
1
383
0
0
0
0
61
85 712
64
95 635
63
89 435
50
62 550
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
72
1 150
22
x
138 327
40 602
50
1 057
25
x
420
138 400 1 172
61 432 28
x
450
206 680 1277
76 753 27
0
380
203 073 1 258
78 536 24
0
175 246
60 132
326
1 258
22
0
257 753
61 458
126
0
0
28 607
0
0
413
0
0
136 323 496
0
0
0
1
188 750 572
0
0
1800
1
230 424 489
0
0
1 320
0
205 926
0
0
446
1
2
185 440
1 700
4 711
14
kwota
Strategia rozwoju miasta i gminy Radomyśl Wielki na lata 2006- 2015
Świadczeniami o charakterze socjalnym są dodatki mieszkaniowe. Wysokość dodatków
wypłacanych w latach 2002-2005 przedstawia poniższa tabela.
Tabela 8. Dodatki mieszkaniowe
Liczba wypłaconych
Lp.
Rok
dodatków
1.
2002
440
2.
2003
524
3.
2004
461
4.
2005
370
Kwota wypłaconych
dodatków
46 100
48 769
45 974
34 861
Usługi opiekuńcze świadczone przez Ośrodek Pomocy Społecznej
Jednym z problemów społecznych jaki występuje to wzrost liczby osób samotnych po 80
roku życia, które wymagają pomocy i opieki. Miejscowy Ośrodek Pomocy Społecznej zatrudnia 4
opiekunki domowe, które świadczą usługi dla 24 osób samotnych nie posiadających rodzin.
Według naszego rozeznania drugie tyle osób żyje samotnie, są to osoby zdolne do
samodzielnej egzystencji na dzień dzisiejszy a pomoc świadczona jest przez sąsiadów, krewnych
lub znajomych. Poniższa tabela przedstawia liczbę ludności powyżej 80 roku życia.
Tabela 9. Ludność powyżej 80 roku życia
Rok
Liczba ludności powyżej
80 r. życia ogółem
1988
182
2002
288
31.07. 2006 299
Liczba mężczyzn
Liczba kobiet
44
82
84
138
206
215
Najwięcej osób w podeszłym wieku samotnie żyje i mieszka na wsiach, dlatego też w
niedalekiej przyszłości władze samorządowe będą zmuszone zorganizować Dom Pomocy
Społecznej dla osób całkowicie niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Dla osób pozostałych
istnieje zapotrzebowanie na środowiskowe domy samopomocy (domy dziennego pobytu).
Zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze będzie narastać w związku z nasilającą się
emigracją zarobkową do większych miast i za granicę ludzi w wieku produkcyjnym.
I.6 Zasoby mieszkaniowe
Tabela 10. Zasoby mieszkaniowe gminy ( stan na koniec 2005r.)
Budynki mieszkalne
Lokale mieszkalne
łącznie
4036
2947
miasto
704
Tabela 11. Formy własności mieszkań ( stan na koniec 2005r)
Forma
Ilość
Liczba budynków
Wspólnoty mieszkaniowe
administrowane przez ZGKiM
(zarząd mienia komunalnego)
2
2
15
wieś
2439
Liczba lokali
9
Wspólnoty mieszkaniowe
zarządzane przez członków
Wspólnoty
Własność prywatna
Zasoby komunalne
3
3
46
1
2921
21
3041
47
Ilość budynków w rozbiciu na poszczególne miejscowości:
w gminie :
w mieście:
1. Dąbie
- 215
1. Radomyśl Wielki - 657
2. Dąbrówka Wisłocka - 146
3. Dulcza Mała
- 190
4. Zgórsko
- 84
5. Janowiec
- 133
6. Partynia
- 234
7. Podborze
- 157
8. Dulcza Wielka
- 348
9. Pień
- 77
10. Zdziarzec
- 195
11. Zarówka
- 210
12. Ruda
- 301
Razem:
- 2290
Pozytywnym zjawiskiem jest dynamiczny rozwój budownictwa jednorodzinnego w mieście
i na wsiach co w dużym stopniu minimalizuje deficyt mieszkaniowy w gminie. Poniższa tabela
przedstawia ilość wydawanych pozwoleń na budowę domów jednorodzinnych na przestrzeni
kilku ostatnich lat.
Tabela 12 Liczba wydanych pozwoleń na budowę za okres 2000-2005
Rok
Ilość wydanych pozwoleń na budowę
2000
68
2001
58
2002
67
2003
83
2004
77
2005
90
100
80
60
40
20
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Ilość wydanych pozwoleń na budowę
Niepokojącym zjawiskiem jest duża ilość pokryć dachowych eternitowych zawierających
szkodliwy azbest. Według inwentaryzacji przeprowadzonej w 2005 roku budynki mieszkalne,
16
gospodarcze, kurniki pokrywa łącznie 439420 m2 eternitu. Zestawienie ilościowe eternitu w
poszczególnych miejscowościach przedstawia poniższa tabela.
Tabela 13. Wykaz eternitowych pokryć dachowych.
Miejscowość
Mieszkalne
Gospodarcze
(m2)
(m2)
Dąbie
12 148
35 549
Zdziarzec
9 613
34 094
Podborze
4 007
11 184
Dulcza Mała
8 029
26 108
Dulcza Wielka
13 458
26 749
Pień
2 683
9 235
Ruda
9 130
39 066
Zgórsko
1 922
4 098
Partynia
10 031
25 656
Janowiec
3 588
9 278
Żarówka
8 789
23 087
Dąbrówka
5 092
17 147
Wisłocka
Radomyśl Wielki
7 811
18 399
2
RAZEM (m )
96 302
279 650
Kurniki
(m2)
2 503
6 940
480
5 705
8 249
10
4 090
120
3 915
395
8 100
4 420
RAZEM
(m2)
50 200
50 647
15 671
39 842
48 456
11 928
52 286
6 140
39 603
13 261
39 976
26 659
18 541
63 468
44 751
439 420
Jak ustalono komisyjnie stopień zużycia eternitu wynosi 30%. Problemem występującym
już dzisiaj jest utylizacja zdemontowanego eternitu. Środki finansowe jakimi obecnie dysponuje
Starostwo Powiatowe w Mielcu nie zabezpiecza płynnego odbioru odpadów zaliczanych do
niebezpiecznych. Zdarzają się przypadki wywożenia płyt eternitowych do lasów i zagajników.
W tej sprawie oczekiwane są decyzje przede wszystkim rządu i władz samorządowych
(powiatowych i gminnych) w sprawie zwiększenia środków na utylizację eternitu.
I.7 Stan bezpieczeństwa publicznego
Stan bezpieczeństwa publicznego w Radomyślu Wielkim nie odbiega od stanu
bezpieczeństwa publicznego w pozostałych gminach powiatu mieleckiego. Nad bezpieczeństwem
czuwa 9 policjantów miejscowego Posterunku Policji. Władze samorządowe zabiegają
o zwiększenie obsady etatowej policjantów aby zapewnić całodobowe dyżury na Posterunku.
I.7.1 Zagrożenie w ruchu drogowym
Układ drogowy w gminie jest w zasadzie dostosowany do jej struktury przestrzennej.
Korekty wymaga przebieg drogi wojewódzkiej, zwłaszcza w rejonie miasta Radomyśl Wielki.
Władze samorządowe od wielu lat zabiegają o budowę obwodnicy komunikacyjnej dla miasta.
Obwodnica na w/w drodze jest niezbędna z uwagi na jej niekorzystny przebieg przez centrum
miasta, a zwłaszcza jej zabytkowy rynek. Nasilony ruch jest uciążliwy dla mieszkańców, którzy
domagają się rozwiązania tego problemu komunikacyjnego.
W ocenie Komendy Powiatowej Policji w Mielcu droga nr 984 na terenie Mielec –
Janowiec – Lisia Góra jest jednym z miejsc o dużym zagrożeniu, rocznie dochodzi do około 15
wypadków drogowych, ginie średnio 4-5 osób, a rannych jest 15-26 osób.
Za przystąpieniem do zmiany układu komunikacyjnego drogi wojewódzkiej z ominięciem
miasta przemawia również fakt zaplanowania budowy autostrady Kraków- Tarnów ze zjazdem do
drogi wojewódzkiej przez Radomyśl Wielki do Mielca i Tarnobrzegu co spowoduje, że natężenie
ruchu drogowego zwiększy się wielokrotnie.
17
I.7.2 Zagrożenie przestępczością
Według statystyki policyjnej wynika, że stan przestępczości na terenie gminy od kilku lat
utrzymuje się na jednakowym poziomie, pojawiły się nowe kategorie przestępstw takie jak
kradzieże złomu, włamania do budowanych budynków mieszkalnych, z których dementowane są
urządzenia wodno- kanalizacyjne, stolarka okienna, drzwiowa, meble, itp.
Niepokojące jest to, że duża ilość przestępstw to kierowanie pojazdami mechanicznymi po
spożyciu alkoholu co jeszcze bardziej potęguje zagrożenie w ruchu drogowym.
Z przeprowadzonych sondaży wynika, że istnieje zapotrzebowanie na powołanie straży
miejskiej, która obok funkcjonariuszy policji egzekwowałaby ustanowione miejscowe przepisy
porządkowe.
I.7.3 Zagrożenie pożarowe
Nad bezpieczeństwem pożarowym czuwa 13 jednostek ochotniczych straży pożarnych,
wszystkie wyposażone w specjalistyczny sprzęt przeciwpożarowy. Do zwalczania zagrożenia
pożarowego jednostki posiadają 2 samochody ciężkie, 7 samochodów średnich i 7 samochodów
lekkich. Dwie jednostki OSP w Radomyślu Wielkim i OSP w Dulczy Małej włączone są w
Krajowy System Ratownictwa Gaśniczego. Jednostki zrzeszają ponad 500 strażaków ochotników.
Statystyka pożarowa przedstawia się następująco:
1997 r. – 15
2001 – 20
2005 - 25
1998 r. – 19
2002 – 20
1999 r. – 17
2003 – 42
2000 r. – 19
2004 - 21
Najczęstszymi przyczynami pożarów była nieostrożność obchodzenia się z ogniem,
podpalenia zwłaszcza w okresie wypalania suchych traw.
Oprócz działalności prewencyjnej jednostki prowadzą działalność kulturalną, oświatową na
wsiach, mają do dyspozycji 12 świetlic usytuowanych w domach strażaka. Bogaty dorobek
artystyczny mają strażackie chóry śpiewacze. Od 13 lat działa chór „Fayer Ton” przy OSP Dulcza
Mała oraz od 6 lat chór mieszany „Cantamus” przy OSP Dulcza Wielka, chóry te uświetniają
miejscowe uroczystości gminne i powiatowe, z powodzeniem uczestniczyły w Ogólnopolskim
Festiwalu Pieśni Strażackiej w Ciechocinku.
II. OŚWIATA, KULTURA, SPORT I REKREACJA
II.1 Oświata
II.1.1 Struktura oświaty
Gmina Radomyśl Wielki jest organem prowadzącym dla 10 szkół podstawowych i 1
gimnazjum. Wszystkie szkoły podstawowe są szkołami pełnymi, 6-klasowymi. SP Radomyśl
Wielki jest szkołą dwuciągową (klasy a, b), pozostałe to szkoły jednociągowe. Gimnazjum jest
szkołą o 9 ciągach (9 klas w jednym roczniku). Przy każdej szkole podstawowej funkcjonuje
Oddział Przedszkolny (tzw. klasa „0”), do którego uczęszczają dzieci 6-letnie. Nauczanie tych
dzieci stało się obowiązkowe z dniem 1 września 2004 roku.
Tabela 14. Stan organizacyjny szkół na dzień 31.12.2005r. przedstawia poniższa tabela:
Lp.
Szkoła
Liczba
Liczba dzieci
Liczba
Liczba
prac.
uczniów
6-letnich
nauczycieli
obsługi
1.
Gimnazjum
740
----57
19
2.
SP Dąbie
78
10
9
3,75
3.
SP Dąbrówka W.
71
11
9
2,5
4.
SP Dulcza Wielka
142
19
12
6,25*
18
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
SP Janowiec
SP Partynia
SP Podborze
SP Radomyśl W.
SP Ruda
SP Zdziarzec
SP Żarówka
Razem
68
132
101
291
126
78
56
1883
10
21
12
48
18
13
11
173
9
12
11
22
10
11
9
171
2,5
2,5
3,75
8,5
3,75
3,75
3,75
60
* - od 1.02.2006 r. liczba etatów pracowników obsługi zmniejszyła się do 5,5.
Od 1 września 2004 r. organem prowadzącym dla Szkoły Podstawowej w Dulczy Małej
zostało Stowarzyszenie „Nasza Gmina”. Oferta tej placówki została poszerzona o klasy specjalne
i integracyjne. Z dn. 31.08.2004 r. Rada Miejska w Radomyślu Wielkim zlikwidowała Szkołę
Podstawową w Pniu. Dzieci z tej miejscowości dowożone są do SP w Partyni. W budynku
szkolnym Stowarzyszenie „Nasza Gmina” zorganizowało Ośrodek Rewalidacyjno –
Wychowawczy, który jest dotowany przez Starostwo Powiatowe w Mielcu. Ponadto na terenie
Gminy funkcjonuje 1 przedszkole niepubliczne (w Radomyślu Wielkim), które korzysta z dotacji
Gminy i istnieje zapotrzebowanie na utworzenie drugiego przedszkola.
II.1.2 Baza placówek oświatowych.
Ważnym czynnikiem wpływającym na jakość pracy szkoły, jest stan bazy oświatowej oraz
stan wyposażenia szkół w pomoce dydaktyczne. Jednym z ważniejszych zadań w ostatnich latach
była realizacja Programu Komputeryzacji Szkół. Dzięki niemu udało się zorganizować 11
pracowni komputerowych w szkołach podstawowych, natomiast w Gimnazjum zorganizowano 2
pracownie komputerowe, pracownię do nauki języków obcych i pracownię multimedialną.
W ciągu ostatnich lat baza lokalowa szkół uległa diametralnej poprawie. Oprócz
Radomyśla Wielkiego, gdzie rozpoczęto rozbudowę szkoły przy pomocy środków unijnych, w
pozostałych szkołach przeprowadzono gruntowne remonty, polegające na: wymianie ogrzewania,
wymianie pieców węglowych na gazowe, ocieplenia, odnowienia elewacja, itp.
II.1.3 Kadra pedagogiczna, pracownicy obsługi.
Stan zatrudnienia kadry pedagogicznej wynika z konieczności realizacji procesu
dydaktycznego i w każdej szkole odpowiada ilości zajęć lekcyjnych dla danego typu placówki.
Łącznie szkoły na terenie Gminy zatrudniają 171 nauczycieli.
Tabela 15. Stan kadry pedagogicznej pod względem posiadanych kwalifikacji.
wykszt. Licencjat
SN
Średnie
Razem
mgr/dr
31
------Dyplomowany
31
99
8
2
5
Mianowany
114
16
3
----Kontraktowy
19
3
3
--1
Stażysta
7
Razem
149
14
2
6
171
W rozważaniach o przyszłości oświaty należy uwzględniać również możliwość
skorzystania przez nauczycieli z tzw. wcześniejszej emerytury w roku 2006 i 2007.
19
Tabela 16. Stan kadry pod względem stażu pracy (stan na dzień 31.12.2005):
0 – 5 lat
6-10 lat
11-20 lat
20-30 lat
Pow. 30 lat
28
25
56
56
6
Liczba
nauczycieli
II.1.4 Koszty funkcjonowania szkół.
Podstawą finansowania oświaty gminnej jest tzw. część oświatowa subwencji ogólnej,
przyznawana na każdy rok budżetowy przez Ministerstwo Finansów. Wysokość subwencji
oświatowej zależy od wielu czynników (tzw. wag), ale najważniejsze to liczba uczniów
uczęszczających do szkół i wielkość tych szkół. Przy naliczaniu subwencji przewiduje się, że
średnia liczebność klasy w środowisku wiejskim winna wynosić 18 uczniów, a w środowisku
miejskim (do 5.000 mieszkańców – 24 uczniów). Oznacza to, że subwencja winna pokryć koszty
funkcjonowania szkół (bez remontów i inwestycji), które liczą odpowiednio 108 uczniów(1ciagowa szkoła VI-klasowa na wsi) lub 144 uczniów (1-ciągowa szkoła VI-klasowa w mieście do
5.000 mieszkańców).
Analizując liczebność naszych szkół, zauważymy, że część z nich nie spełnia wymogów
MENiS, przez co otrzymywana subwencja nie pokrywa kosztów utrzymania danej placówki.
Koszty funkcjonowania oświaty obrazuje poniższa tabela, przedstawiająca wysokość
subwencji oświatowej w latach 2001-2006 oraz wysokość środków własnych dopłacanych przez
Gminę do oświaty (bez inwestycji).
Tabela 17.Wysokość subwencji oświatowej i środków własnych przeznaczanych na oświatę
(bez inwestycji) w latach 2001-2006
Rok
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Subwencja
6.449.781
7.886.942
8.443.115
8.333.107
śr. własne
2.767.381
1.168.589
1.757.141
1.133.045
Razem
9.217.162
9.055.531
10.200.256 9.466.152
9.063.576 9.377.858
760.297
875.175
9.823.873 10.253.033
Ciekawych informacji dostarcza nam tabela 18, zawierająca wyliczenia wysokości
subwencji oświatowej na 1 ucznia oraz kosztów utrzymania 1 ucznia w poszczególnych szkołach.
Koszty te obliczono bez uwzględnienia środków na cele remontowo- inwestycyjne oraz kosztów
utrzymania Oddziałów Przedszkolnych: Dla lepszego zobrazowania sytuacji tabela zawiera
porównanie roku 2005 z rokiem 2002.
Tabela18. Wysokość subwencji i kosztów utrzymania na1 –ego ucznia
Liczba
Koszt
1 Liczba
Koszt
1 Wzrost Różnica w l.
uczniów
ucznia 2002 uczniów
ucznia
kosztów uczniów
31.12.2002
31.12.2005 2005
SP Dąbie
91
4.015
78
5.370
1.355
-13
SP Dąbrówka
81
4.318
71
5.294
976
- 10
SP Dulcza M
62
6.188
SP Dulcza W.
182
3.072
142
4.260
1.188
- 40
SP Janowiec
87
3.994
68
5.798
1.804
- 19
SP Partynia
128
3.134
132
3.834
700
+4
SP Pień
13
8.599
SP Podborze
110
4.237
101
5.157
920
-9
SP Radomyśl
341
2.606
291
3.360
754
- 50
20
SP Ruda
SP Zdziarzec
SP Żarówka
Gimnazjum
Razem/średnio
Subwencja na 1
ucznia
120
90
72
762
2.139
3.991
3.987
5.458
2.739
3.362
126
78
56
740
1883
3.627
3.914
5.636
8.360
3.886
4.288
- 77
1.649
2.902
1.147
926
4.813
1.186
+6
- 12
- 16
- 22
181
Analiza tych danych wskazuje na rosnące koszty utrzymania 1 ucznia, a wynika to z kilku
przyczyn – spadek ilości uczniów, podnoszenie kwalifikacji zawodowych i zdobywanie
wyższego szczebla awansu zawodowego przez nauczycieli oraz dodatkowych kosztów typu:
urlopy dla poratowania zdrowia, odprawy emerytalne czy nagrody jubileuszowe. Choć z drugiej
strony polityka oszczędności oraz zmiany organizacyjne (likwidacja SP w Dulczy małej i SP w
Pniu) dały efekt w postaci przewagi wzrostu subwencji na 1 ucznia nad wzrostem kosztów
utrzymania 1 ucznia (odpowiednio 1186 zł i 926 zł)
II.1.5 Informacje demograficzne
Zjawiskiem niepokojącym ze społecznego punktu widzenia jest postępujący spadek
urodzeń, a więc tzw. niż demograficzny. Zjawisko to nie omija również naszej gminy i jest ono
widoczne w większości miejscowości.
Tabela 19 przedstawia wykaz liczby urodzeń w poszczególnych miejscowościach w
latach 1991-2005.
21
2003
2004
2005
2001
2000
13
8
16 10
7
12
27 24
6
9
16 14
5
3
11 17
37 29
22 23
13 13
11 10
184 172
2002
Dąbie
19 16 21
9
12 15 17 13
Dąbrówka
17 14 12 11 13 17 10 13
Dulcza Mała 13 11 16 14
9
18 12 16
Dulcza W.
33 29 31 37 20 25 33 14
Janowiec
15 15 13 15
5
5
9
6
Partynia
30 20 22 18 17 25 17 16
Pień
4
3
5
4
5
3
4
4
Podborze
20 20 21 25 13 21 15 15
Radomyśl W 55 46 53 43 50 40 31 33
Ruda
22 26 25 35 30 35 28 27
Zdziarzec
15 14 12 15 21 14 10 18
Żarówka
12 16 15 13
6
12 15 11
Razem
255 230 246 239 201 230 201 186
Rocznik 1991 – od 1.09.2006 III klasa Gimnazjum
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
Miejscowość
Tabela 19. Liczba dzieci w obwodach szkolnych wg roku urodzenia:
12
9
14 10
13 12
18 21
3
6
13 21
9
3
22 23
32 29
18 14
10 12
8
15
172 175
12
3
14
15
6
24
6
12
33
18
11
9
163
7
11
8
23
7
18
7
11
32
13
13
16
166
11
7
10
14
5
20
4
11
32
15
12
13
154
Liczba dzieci w obwodach szkolnych wg roku urodzenia
300
250
200
150
100
50
0
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Liczba dzieci
II.1.6 Prognozy demograficzne i ekonomiczne
Na podstawie powyższych danych można przedstawić pewne wyliczenia obrazujące
tendencje, jakie wystąpią w najbliższych latach.
Tabela 20 zawiera prognozę liczby uczniów w poszczególnych szkołach do r. szk.
2010/11.
Tabela 20. Liczba uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjum (prognoza)
Szkoła
2002/3 2003/4 2004/5 2005/6 2006/7 2007/8
2008/9
Dąbie
91
88
90
87
79
78
78
Dabrówka
81
83
77
76
80
79
80
Dulcza M
62
67
80
85
76
74
78
Dulcza W
182
168
175
160
156
143
141
Janowiec
87
76
62
53
46
40
38
Partynia
128
139
131
129
121
117
112
Pień
13
12
12
11
13
12
17
Podborze
110
112
115
110
98
92
101
Radomyśl
341
317
263
250
230
219
202
W.
Ruda
120
126
179
180
177
165
153
Zdziarzec
90
86
86
90
91
89
78
Żarówka
72
68
77
72
68
65
67
Razem
1.377
1.342
1.347
1.303 1.235
1.173
1.145
Gimnaz.
762
772
780
745
731
715
686
Razem
2.139
2.114
2.127
2.048 1.966
1.888
1.831
Wzrost/
--- 25
+13
- 79
- 82
- 78
- 57
Spadek
22
2009/10 2010/11
72
67
73
66
72
74
137
119
39
36
110
116
15
18
103
100
191
193
132
76
70
1.090
670
1.760
- 71
122
77
64
1.052
632
1.684
- 76
Liczba uczniów w szkołach podstawowych
i gminazjum - prognoza
1500
1000
500
0
2002/03
2004/05
2006/07
2008/09
2010/11
Liczba uczniów
Na podstawie dostępnych informacji możemy tez wskazać na przewidywana liczbę
uczniów w Gimnazjum w kolejnych latach szkolnych:
Tabela 21. Przewidywana liczba uczniów w Gimnazjum do roku 2016/2017
2011/12
2012/13
2013/14
2014/15
2015/16
Gimnazjum
617
571
542
528
519
2016/17
510
Przewidywania liczba uczniów
w Gimnazjum w latach 2011-2017
800
600
400
200
0
2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17
liczba uczniów
Analiza tabeli 20 wykazuje, że przy spadającej liczbie uczniów będzie również
odpowiednio zmniejszała się wysokość subwencji oświatowej. Jednocześnie będą rosły tzw.
koszty stałe, czyli koszty zatrudnienia i utrzymania budynków.
Głównym składnikiem kosztów w oświacie są wynagrodzenia nauczycieli i pracowników
obsługi. Tabela 22 pozwala prześledzić wzrost udziału kosztów płacowych w otrzymywanej
subwencji w ostatnich latach
Tabela 22.Wysokość kosztów płacowych w stosunku do otrzymywanej subwencji
2003
2004
2005
2006 (plan)
8.443.115
8.333.107
9.063.576
9.377.858
Subwencja
6.387.769
6.658.766
6.633.674
7.257.437
Płace
76
80
73
77
% płace/sub.
* - tabela obejmuje koszty płacowe w szkołach podstawowych i gimnazjum, bez uwzględnienia
funduszu socjalnego, dodatków wiejskich i mieszkaniowych;
23
Planując ewentualne zmiany w sieci szkolnej na terenie Gminy należy brać pod uwagę
dwa czynniki, na pozór przeciwstawne:
a) zapewnienie dostępu do edukacji każdemu uczniowi, stworzenie dzieciom w miarę
możliwości zbliżonych warunków do zdobywania wiedzy;
b) możliwości finansowe budżetu Gminy.
Odpowiednie decyzje winny być poprzedzone szerokimi konsultacjami społecznymi,
dokładną analizą skutków finansowych i społecznych oraz rozpoznaniem w zakresie możliwości
wdrażania rozwiązań alternatywnych.
II.2 Kultura
Koordynacją i upowszechnianiem kultury i czytelnictwa w gminie Radomyśl Wielki
zajmuje się Samorządowe Centrum Kultury i Bibliotek. Działalność upowszechniania kultury i
ochrona tradycji ludowej prowadzona jest przy współpracy ze szkołami i Radami Sołeckimi z
naszej gminy.
Samorządowe Centrum Kultury i Bibliotek jest organizatorem szeregu masowych imprez
kulturalnych do których należą:
• Podkarpacki Konkurs Wieńca Dożynkowego,
• Obchody Święta Miasta- „Dni Radomyśla Wielkiego”,
• Dożynki Gminne,
• Międzygminny Turniej Recytatorski Poezji Dziecięcej im. J. Brzechwy,
• Gminny Dzień Osób Niepełnosprawnych,
oraz przedsięwzięcia kulturalne kierowane do środowisk szkolnych: konkursy recytatorskie,
plastyczne, festiwale i przeglądy piosenki dziecięcej i młodzieżowej, plenery malarskie, warsztaty
tańca towarzyskiego, imprezy okolicznościowe: Święto 3 Maja i Święto Niepodległości.
Przy Centrum Kultury działają:
• Kapela Ludowa „Radomyślanie”,
• Chór „Echo” z Radomyśla Wielkiego (działa od 65 lat),
• Chór „Cantamus” z Dulczy Wielkiej,
• Dziecięce Zespoły Taneczne: „Akcent”, „Fantazja”, „Salto”, „Koniczynka”.
Przy Centrum działa Ognisko TKKF „Szartka” zajmująca się organizacją imprez
biegowych: Ogólnopolski Bieg im. J. Kozioła na dystansie 20 km- mężczyźni, 10 km- kobiety
oraz biegów dla dzieci i młodzieży na dystansie 1000 m i 2000 m.
Upowszechnianiem czytelnictwa w gminie zajmuje się Biblioteka Publiczna w Radomyślu
Wielkim oraz cztery jej filie w Dulczy Wielkiej, Rudzie, Zdziarcu i Żarówce. Biblioteki posiadają
bogato wyposażone księgozbiory, łącznie 70 935 woluminów w tym 34 010 dla dorosłych.
Zarejestrowanych jest 1884 czytelników a wypożyczenia rocznie sięgają 27 000 książek. Z
czytelni przy Bibliotece gminnej korzysta ponad 700 czytelników. Przy Bibliotece w Radomyślu
Wielkim zostało utworzone Gminne Centrum Internetowe dostępne dla wszystkich
zainteresowanych. Przy współpracy Centrum z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej przy
Bibliotece w Radomyślu Wielkim powstał „Klub Seniora”, skupiający emerytów i rencistów z
całej gminy.
Środkiem komunikacji ze społeczeństwem jest „Goniec Radomyski” dwumiesięcznik
wydawany przez Centrum, w którym oprócz tematyki kulturalnej podejmowana jest tematyka
gospodarcza oraz zamieszczane są artykuły dotyczące pracy Rady Miejskiej.
Bazą lokalową dla Centrum Kultury są pomieszczenia Zespołu Szkół w Radomyślu
Wielkim, są to pomieszczenia zastępcze dlatego zostały poczynione pierwsze kroki i po
odbudowie budynku „Sokoła” część pomieszczeń zostanie przekazana dla potrzeb kultury i
biblioteki.
W celu umożliwienia społeczności lokalnej udziału w życiu publicznym poprzez dostęp
do informacji pozbawionej politycznego komentarza zarówno o planowanych przez samorząd
24
działaniach i wydarzeniach, jak i podjętych już decyzji, istnieje potrzeba wydawania cyklicznej
gazety w formie serwisu samorządowego. Ponadto rozważana jest kwestia uruchomienia
lokalnego radia, które wzbogaciłoby życie kulturalne w mieście i gminie.
II.3 Sport, kultura fizyczna
Na terenie miasta i gminy organizacje pozarządowe działające jako Stowarzyszenia
Kultury Fizycznej zrzeszają 10 klubów sportowych w tym ponad 300 zawodników amatorsko
uprawiających sport:
1. Ludowy Klub Sportowy w Dąbiu
2. Klub Sportowy „Modorex” w Dąbrówce Wisłockiej
3. Ludowy Klub Sportowy „Apollo” w Dulczy Małej
4. Ludowy Klub Sportowy „Jamnica” w Dulczy Wielkiej
5. Ludowy Klub Sportowy „Janovia” w Janowcu
6. Ludowy Klub Sportowy „Sokół” w Partyni
7. Klub Sportowy „Atutu” w Podborzu
8. Klub Sportowy „Radomyślanka” w Radomyślu Wielkim
9. Ludowy Klub Sportowy w Zdziarcu
10. Ludowy Klub Sportowy „Sprint” w Żarówce
Największymi klubami są: „Radomyślanka” z Radomyśla Wielkiego posiadająca 4
drużyny piłkarskie występujące w klasie „A”, „Atutu” z Podborza posiadająca 2 drużyny
piłkarskie występujące w klasie „A” i „Jamnica” z Dulczy Wielkiej 2 drużyny piłkarskie
występujące w klasie „A”. Dysponują one dobrze utrzymanymi boiskami sportowymi i
zapleczem socjalnym.
Radomyśl Wielki posiada obiekty sportowe, budynek socjalny wraz z szatnią, łaźnię,
2 boiska sportowe (płyta główna i treningowa) trybuny na około 600 miejsc siedzących. Podborze
posiada stadion z trybunami na około 600 miejsc siedzących oraz szatnię i zaplecze socjalne.
Dulcza Wielka posiada stadion z ławkami na 150 miejsc siedzących oraz szatnię i zaplecze
socjalne. Pozostałe kluby sportowe posiadają boiska sportowe bez zaplecza socjalnego. Kluby
sportowe poza rozgrywkami na własnych boiskach występują w powiecie mieleckim, dębickim,
kolbuszowskim i ropczycko- sędziszowskim.
W miejscowości Ruda i Zgórsko brak jest pełnowymiarowego boiska sportowego.
W Zgórsku zakupiono grunt na którym w najbliższym czasie powstanie stadion sportowy wraz
z zapleczem, natomiast w Rudzie władze samorządowe podejmują działania aby zakupić grunt
pod budowę obiektu sportowego.
Ponadto Radomyśl Wielki posiada 1 halę sportową pełnowymiarową do różnych gier
sportowych z której korzysta Gimnazjum, kluby sportowe oraz grupy młodzieży z innych szkół.
Aktualnie w budowie jest hala gimnastyczna przy Szkole Podstawowej w Radomyślu
Wielkim.
W szkołach podstawowych w Dulczy Wielkiej, Podborzu, Rudzie, Partyni, Zdziarcu i
Dąbiu funkcjonują sale gimnastyczne w których nauczyciele wychowania fizycznego z
powodzeniem realizują zadania w zakresie wychowania fizycznego i rekreacji ruchowej
młodzieży.
W szkołach działają kluby sportowe zrzeszające dzieci i młodzież zainteresowane
aktywnym uprawianiem sportu. Kluby sportowe rywalizują ze sobą, na szczeblu gminnym,
powiatowym, wojewódzkim i ogólnopolskim w: piłce nożnej, piłce ręcznej, koszykówce i
siatkówce osiągając wysokie miejsca na wszystkich szczeblach.
Inne organizacje pozarządowe działające na terenie miasta i gminy to Stowarzyszenia
Ochotniczych Straży Pożarnych w miejscowości: Radomyśl Wielki, Żarówka, Partynia, Dulcza
Wielka, Dąbie, Janowiec, Ruda, Zdziarzec, Dąbrówka Wisłocka, Podborrze, Zgórsko, Pień,
następnie Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Radomyskiej w Radomyślu Wielkim oraz
Stowarzyszenia „Nasza Gmina” z siedzibą w Dulczy Małej.
25
Duże zapotrzebowanie jest na budowę krytej pływalni z której przede wszystkim
korzystałaby młodzież szkolna. Obecnie dzieci korzystają z nauki pływania na basenach w
Mielcu, Dębicy lub Cmolasie.
II.4 Turystyka i rekreacja
Turystyka, rekreacja to obecnie dziedziny w których gmina Radomyśl Wielki posiada
wszelkie warunki dla ich rozwoju. Lasy na terenie gminy zajmują 24,48 % całej powierzchni
gminy. Na tych terenach rośnie kilkadziesiąt gatunków drzew, roślin zielonych, porostów i
krzewów. Spotkać można typowe dla tego środowiska dziko żyjące ssaki oraz kilkanaście
gatunków ptaków objętych ochroną. Dla turystów lubiących wędrówki po pofałdowanych
terenach gmina ma kilka takich miejsc, dla wytrawnych wędkarzy posiada stawy rybne a
podmokłe pełne bagien, stawów i moczarów miejsca są rajem dla myśliwych. Do dyspozycji
mieszkańców i turystów udostępniony jest zalew w Narożnikach w gminie Radgoszcz. Ponadto
władze gminne w trosce o zapewnienie wypoczynku i spędzania wolnego czasu przez swoich
mieszkańców i turystów w miejscowości Podborze rozważa budowę zalewu wzdłuż cieku
wodnego Potok Zgórski. Budowa zbiorników retencyjnych i urządzeń piętrzących do
magazynowania wody w celu poprawy zabezpieczenia terenów przyrzecznych przed powodziami
w Zgórsku, Podborzu, Dulczy Małej, Dulczy Wielkiej, Rudzie i Dąbiu, znacznie poszerzyłoby
możliwości rekreacyjno- wypoczynkowe gminy. Gmina posiadając takie zasoby może rozwijać
agroturystykę która obok rolnictwa będzie źródłem dochodów jej mieszkańców. Funkcjonują dwa
Gospodarstwa Agroturystyczne (stadniny): Klub Rekreacyjny Jazdy Konnej i Hipoterapii
„ZASTAWIE” w Dulczy Małej oraz Gospodarstwo Agroturystyczne „ZASTAWIE” wraz z
noclegami. Ponadto od 2 lat funkcjonuje Zajazd „Wedeta” w Zgórsku dysponujący noclegami.
Tereny rekreacyjne muszą być uatrakcyjnione poprzez wytyczenie szlaków turystycznych,
ścieżek rowerowych, ścieżek zdrowia, punktów widokowych, basenów, kortów tenisowych i
innych urządzeń sportowych których obecnie nie ma. Baza tradycyjnych obiektów sportowych
tzn. boisk sportowych jest dość rozbudowana ale jednak wymaga doposażenia i modernizacji.
Brak jest wystarczających miejsc dla pobytu turystów (pensjonaty, kwatery prywatne, hotele)
usytuowanych w tzw. strefach ciszy oraz w bliskości terenów leśnych i zbiorników wodnych.
Ponadto rozważane jest utworzenie Centrum Sportu i Rekreacji w Radomyślu Wielkim na
terenach zrekultywowanych po byłym wysypisku śmieci co przy wykorzystaniu obiektów
sportowych Klubu „Radomyślanka” zapewniłoby uprawianie sportu rekreacji i wypoczynku.
II.5 Walory turystyczne
Gmina Radomyśl Wielki to teren typowo rolniczy, brak większych zakładów
przemysłowych powoduje, że posiada nie skażone środowisko naturalne. Obszar gminy położony
jest w Krainie Małopolskiej. Występuje tu bogactwo form i zbiorowisk roślinności rzadkich i
bardzo rzadkich w skali kraju. O bogactwie florystycznym gminy zadecydowała litologia skał
podłoża, rzeźba terenu, warunki topoklimatyczne oraz gospodarcza działalność człowieka.
Istniejące lasy gminy Radomyśl Wielki są pozostałością Puszczy Sandomierskiej silnie
przetrzebionej przez intensywną działalność człowieka, nie posiadającej już naturalnego składu
gatunkowego. Bogato zróżnicowane zadrzewienia przyczyniają się do dużej atrakcyjności tego
terenu. Najcenniejszymi kompleksami leśnymi gminy, który zachował w miarę naturalny
charakter są kompleksy leśne położone przy zachodniej granicy gminy w miejscowościach
Dulcza Wielka i Mała oraz Janowiec obejmujący również część gminy Radgoszcz. Kompleks
południowy znany jest pod nazwą miejscową jako Czarny Las lub Las Świerdze. W pobliżu
miasta Radomyśl Wielki znajdują się trzy mniejsze kompleksy leśne zwane Lasem Schabowskim,
Lasem Borek i Lasem Dąbskim. Dlatego też teren gminy wchodzi w skład JastrząbskoŻdżarskiego i Przecławskiego Obszar Chronionego Krajobrazu.
26
W odległości 4 km od Radomyśla Wielkiego w kierunku Mielca znajduje się najstarsza
wioska gminy –Zgórsko, należąca w przeszłości do słynnych rodów Mieleckich i Ossolińskich.
Za mostem na potoku Zgórskim szosa skręca na wschód, wznosząc się na niewielki pagórek (285
m. n.p.m. wysokości), skąd z rozwidlenia starej i nowej drogi przez Zgórsko, podziwiać można
piękny widok. Na południu widać rozległą panoramę pól Partyni i lasu Schabowiec, z wijącym
się potokiem Zgórskim, na zachodzie zaś kompleks stawów rybnych, założonych przez hr.
Ledóchowskiego. Po przeciwnej stronie widnieje ciemna bryła pięknego parku Ossolińskich, w
którym do lat 50-tych naszego wieku stał modrzewiowy dworek kuratorów ekonomicznych
Fundacji Narodowej Biblioteki Ossolińskich. Tu przechowywano zbiory biblioteki narodowej,
przed ich wywiezieniem do Lwowa. W zabytkowym parku, znajduję się niewielki obelisk z
tablicą pamiątkową ku czci dwóch zamordowanych przez hitlerowców oficerów AK. Na północy,
podziwiać można panoramę Wadowic Górnych z wnoszącą się nad wsią wieżą kościoła
parafialnego, od wschodu zaś zaczynają się zabudowania wioski Zgórsko. Tu, w otoczeniu
zabytkowych lip, znajduje się stary modrzewiowy kościółek z 1781 r. z łaskami słynącym
obrazem Matki Bożej Śnieżnej, będącym kopią obrazu z bazyliki Santa Maria Maggiore w
Rzymie. Ze względu na ciekawą architekturę i zgromadzone pamiątki, kościół wart jest
zwiedzenia. Punkt widokowy Zgórsko wchodzi w skład projektowanego szlaku turystycznego
zwanego „Szlakiem Miejsc Pamięci Narodowej”, znanego dotychczas tylko młodzieży szkolnej.
Ponad półtora wieku temu, na terenie miasta i gminy Radomyśl Wielki znajdowało się
około 20 dworów. Obecnie nie pozostał z nich ani jeden. Największego zniszczenia dworów
dokonały nie wojny światowe, lecz okres PRL-owski, kiedy to masowo je niszczono. Tak też się
stało z zabytkowym modrzewiowym dworkiem Ossolińskich w Przybyszu koło Zgórska.
Jedynym świadectwem istnienia na tym terenie dworów są fragmenty założeń parkowych lub
pojedyncze drzewa parków podworskich. Do najbardziej interesujących należy park podworski w
Dąbrówce Wisłockiej, położony w odległości około 200 m od krzyżówki drogi do Radomyśla
Wielkiego, na łagodnym południowym stoku, opadającym do potoku zwanego tu potocznie Mała
Dąbrówka. Przy drodze z Partyni do Schabowca z znajduje się 2,48 ha majątku ziemskiego
Ossolińskich, dzierżawionego w latach trzydziestych przez Iszlera Sztajera, Gantiera, a w okresie
okupacji przez Karola Szostaka. Majątek ziemski został podzielony na park i sad, znajdujący się
w najbliższej okolicy dworu oraz terenu pod zabudowania gospodarcze, pastwiska i staw. Po
innych dworach i parkach podworskich nie zachowały się żadne ślady. Na ich miejscach
pobudowano nowe budynki (Ruda, Górna i Dolna, Partynia, Zgórsko, Dulcza Mała i Wielka). Po
parku dworskim w Rudzie Górnej pozostały jedynie dwa kasztanowce białe, (wysokość około 20
m) oraz duży staw rybny.
Na terenie gminy występują również pomniki przyrody ożywionej. Są to dwa dęby
szypułkowe położone we wsi Dulcza Mała i wpisane do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora
Przyrody pod poz. 383 i 384. Podejmowane są działania do objęcia dalszych
zinwentaryzowanych drzew: 11 szt. dębów szypułkowych, 15 szt. lip drobnolistnych, 4 szt.
jesionów wyniosłych, 4 topole białe, 2 kasztanowce, 1 wiąz szypułkowy a także zadrzewienia
przy zabytkowym kościele parafialnym w Zgórsku.
Zróżnicowany krajobraz z przepięknymi kompleksami leśnymi, wzniesieniami i
niewielkimi spadkami, otwartymi przestrzeniami i dalekimi widokami, meandrującymi ciekami
wodnymi, zagajnikami i duktami polnymi, stwarza idealne warunki do uprawiania turystyki.
Biorąc pod uwagę, że kompleksy leśne położone są z dala od hałasu komunikacyjnego, stanowią
oazę ciszy i spokoju, są przede wszystkim terenami rekreacyjno- wypoczynkowymi.
Uzupełnieniem oferty dla turystów jest rozwinięta sieć sklepików i punktów
gastronomicznych oferujących znakomite wyroby i potrawy mięsno- wędliniarskie. Gmina
Radomyśl Wielki słynie ze wspaniałych wyrobów mięsnych produkowanych metodą tradycyjną
bez konserwantów i nazywana jest „zagłębiem mięsno – wędliniarskim”.
27
II.6 Zabytki
Oprócz niewątpliwych walorów przyrodniczych i turystycznych ziemia radomyska
posiada również ciekawe zabytki.
Miasto Radomyśl Wielki wyróżnia się spośród miejscowości w gminie formą
przestrzenną. Jego układ powstał w XVI w. Miasto założone przez Mikołaja Firleja, kasztelana
bieckiego. W czasie I wojny światowej zostało prawie całkowicie zniszczone. Odbudowany
Radomyśl Wielki powtórnie zrujnowany w czasie działań wojennych w 1944 r. /zniszczenia
objęły prawie 80 % stanu zabudowy/. Pomimo tak licznych zniszczeń miasto posiada cały szereg
budynków uznanych za zabytkowe. Są to przede wszystkim domy koncentrujące się przy rynku
oraz ulicach: Piłsudskiego, Wałowej, Armii Krajowej, Targowej i Firleja. Historyczną zabudowę
przyrynkową stanowią budynki mieszkalne, murowane pochodzące z przełomu XIX/XX wieku
lub początku XX, zazwyczaj piętrowe. Drewniane domy spotkać można przy ulicach: Targowej i
Wałowej. Pozostałe tereny miasta w najbliższym sąsiedztwie rynku zachowały jedynie
historyczny układ działek. Wypełniająca je zabudowa mieszkaniowa nie nawiązuje już do
dawnego budownictwa. Historyczny układ urbanistyczny miasta stanowi duży, kwadratowy
rynek o boku ok. 130 m i wychodząca z niego siatka prostopadłych ulic. Powierzchnia rynku
została zamieniona na skwer przecięty po przekątnej drogą główną Tarnów- Mielec. Zachowany
układ jest pod ochroną konserwatorską. Obecnie trwają prace przy przebudowie Rynku mające na
celu poprawę jego estetyki i przywrócenie funkcjonalności.
Na terenie gminy znajdują się: dwa zabytkowe kościoły w Radomyślu Wielkim, oraz
w Zgórsku i w Zdziarcu. Na szczególną uwagę zasługuje kościół parafialny w Zgórku pod
wezwaniem św. Mikołaja. Pierwsza świątynia, zbudowana w 1561 roku z fundacji Mikołaja
Mieleckiego, nie przetrwała próby czasu. W 1803 roku z polecenia władz austriackich zburzono
też pochodzącą z początków XVII wieku murowaną kaplicę Bractwa Różańcowego. Obecny
budynek pochodzi z 1781 roku i powstał głównie dzięki fundacji ówczesnych właścicieli
Zgórska- Ossolińskich. Architektonicznie utrzymany jest w stylu późnobarokowym, z
wyposażeniem rokokowym z II połowy XVIII wieku. Wnętrze kościoła zawiera wiele cennych
elementów m.in. ołtarz, figury oraz rokokowe organy. Wokół kościoła znajduje się zachowana
również objęta ochroną, grupa starodrzewia. Zespół przykościelny posiada, również murowaną
plebanię oraz dzwonnicę z lat 30-tych naszego stulecia. W jego pobliżu znajduje się barokowa
figura św. Jana Nepomucena z 1715 r. stojąca na terenie przykościelnego cmentarza oraz
umieszczona w murze kościelnym kamienna figura z przełomu XIX/XX w. przeniesiona z
nagrobka. Jak głosi legenda w miejscu gdzie stoi zabytkowy kościół król Jan III Sobieski wraz ze
swoją armią uczestniczył w mszy polowej podczas marszu na Wiedeń z odsieczą w 1683 roku. W
200- lecie odsieczy wiedeńskiej społeczeństwo ufundowało tablicę upamiętniającą ten fakt, która
znajduje się wewnątrz kościoła. Ponadto w prezbiterium kościoła znajduje się obraz nieznanego
malarza przedstawiający króla Jana II Sobieskiego na koniu podczas przemarszu wraz ze swoim
wojskiem (husarią) przez teren Zgórska.
Cennym obiektem jest również usytuowana malowniczo na wzgórzu, w zakolu strumienia,
w otoczeniu drzew kościół pomocniczy w Radomyślu Wielkim. Zbudowany został w latach
1870-1873 staraniem Piotra Kosturkiewicza jako dziękczynienie po ustaniu zarazy. Zniszczony w
1944 r. obiekt odbudowano w 1955 r. z zachowaniem pierwotnej architektury. Wnętrze posiada
skromny detal architektoniczny, sklepienie beczkowe. Drugi kościół w Radomyślu Wielkim stoi
w pobliżu rynku. Jest to murowany, późnobarokowy budynek wzniesiony w 1779 r. w pierwszej
połowie XX wieku rozbudowany, odbudowany po zniszczeniach wojennych.
Murowany kościół parafialny p.w. Św. Marcina w Zdziarcu powstał w 1910 r. W jego
wnętrzu zobaczyć można organy w stylu neogotyckim powstałe na początku XX wieku.
Pozostałe kościoły powstałe w naszym stuleciu posiadają stylowe lub są przykładami
współczesnej architektury sakralnej.
28
Na stałe w radomyski krajobraz wpisały się przydrożne kapliczki i krzyże, jest ich bardzo
dużo, są one wyrazem nie tylko religijności mieszkańców. Stanowią dodatkowy nieodłączny
element architektury wsi i podkreślają jej znaczenie dla kultury regionu.
W gminie znajdują się również cmentarze o charakterze zabytkowym, z wieloma
nagrobkami dającymi wyraz rodowodu wsi oraz posiadające zachowane zespoły starodrzewia.
Jednym z bardzo cennych jest cmentarz żydowski /kirkut/ w Radomyślu Wielkim. Leży on we
wschodniej części miasta na tzw. Kątach. Znajduje się tutaj ok. 60 rozproszonych po terenie płyt
nagrobnych. W najstarszej, zachodniej części cmentarza odnaleziono nagrobek Efraima Fiszela z
1817 r. wykonany z wapienia skalistego. Zwieńczone półkoliście lub trójkątnie maceby posiadają
zachowane elementy dekoracyjne: korony, menory, symbole lwów, orłów, gołąbków oraz
elementy roślinne. Postawiony w centralnej części cmentarza pomnik upamiętnia masowe
egzekucje Żydów, które odbywały się tutaj w 1942 r. w okresie okupacji hitlerowskiej. Pomnik
został wybudowany staraniem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Radomyskiej odsłonięto 23 sierpnia
1987 r. Na cmentarzu znajdują się m.in. prochy przodków Arthura Millera, słynnego dramaturga
amerykańskiego.
W obrębie starej części cmentarza katolickiego, przy ul. Wałowej stoi murowana kaplica
p.w. św. Stanisława wybudowana w 1852 r. z fundacji Piotra i Tekli Kostórkiewiczów. Wewnątrz
umieszczono obraz Matki Boskiej Leżajskiej z około połowy XIX wieku. W krypcie kaplicy
przygotowano miejsce na grobowiec rodziny fundatora, której epitafium umieszczono we
wnętrzu. Prostokątna budowla z absydą w części ołtarzowej, nakryta pobitym blachą dachem, z
wieżyczką sygnaturki na szczycie zastąpiła drewniany kościółek św. Stanisława, o którym
wspominają XVII-wieczne dokumenty zwąc go „Prebendarskim”.
Wokół kaplicy stoją stare pomniki nagrobne, a w jedynej alei okazałe grobowce. Kilka z
nich odznacza się bogactwem formy i szlachetną dekoracją. Na uwagę zasługują też żeliwne
krzyże, piękne dzieła XIX w. odlewnictwa artystycznego.
Na cmentarzu parafialnym znajduje się mogiła Walentego Trojnackiego- powstańca z
1863 roku. Jest tam także pięć mogił żołnierskich upamiętniających ofiary II wojny światowej, w
której leży 50 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w walce z Niemcami w 1939 roku.
Nierozłączny z wizerunkiem Radomyśla Wielkiego stał się usytuowany w samym centrum
miasta samolot sportowy M-2. Samolot ten był opracowany i wyprodukowany przez PZL-WSK
w Mielcu, w 1956 roku. Twórcami jego byli pierwsi po wojnie absolwenci Wydziału LotnictwaPolitechniki Warszawskiej, pod kierunkiem inż. Stanisława Jachyry. Mielecki samolot M-2
okazał się rewelacyjny. Był pierwszym samolotem wyprodukowanym całkowicie z części
metalowych. PZL-WSk w Mielcu wyprodukowano trzy prototypy M-2. Jeden z nich służył tylko
do badań wytrzymałościowych i nigdy nie wzniósł się w powietrze. Szczątki jego w postaci
kadłuba i skrzydła znajdują się w muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Pozostałe dwa
samoloty służyły do szkolenia pilotów w Aeroklubie Mieleckim do czasu ich kasacji. 6 maja
1972 roku Aeroklub Mielecki przekazał skasowany samolot M-2 Zarządowi Miejskiemu Związku
Młodzieży Socjalistycznej w Radomyślu Wielkim i jako eksponat znalazł na stałe swoje miejsce
na plantach Rynku Radomyśla Wielkiego. 14 września 1998r. w 80 rocznicę Polskiego
Lotnictwa, samolot stał się Pomnikiem Pilotów Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie
wywodzących się z Ziemi Radomyskiej.
III.DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA (MŚP), ROLNICTWO
III.1 Podmioty gospodarcze, struktura produkcji
Gmina Radomyśl Wielki pod względem gospodarczym należy zdecydowanie do kategorii
obszarów rolniczo-przemysłowych z przewagą produkcji rolniczej. Obok wymienionego
wcześniej głównego nurtu rozwoju gospodarczego funkcjonują tu również drobne
29
przedsiębiorstwa produkcyjne (należące najczęściej do branży przetwórstwa żywności) oraz małe
firmy usługowe często obsługujące sektor rolniczy.
Według danych z Urzędu Miejskiego Radomyśl Wielki w roku 2006 zarejestrowanych
jest 492 podmiotów gospodarczych Wśród firm prywatnych zarejestrowanych jest jako własność
osób fizycznych dominowały przedsiębiorstwa należące do sektora usług i handlu. Zdecydowanie
mało jest producentów.
Struktura przedsiębiorstw w gminie Radomyśl Wielki
42%
12%
13%
15%
Produkcja
Budownictwo
13%
Handel i naprawy
5%
Transport i łączność
Przemysł
Pozostałe
Tabela 23. Przedmiot działalności gospodarczej istniejących podmiotów w gminie
(stan - kwiecień 2006 r.)
Branża/ przedmiot działania
ilość podmiotów gospodarczych
działających w tej branży
Transport
67
Blacharstwo budowlane
2
Produkcja wyrobów cukierniczych/ piekarnie
3
Produkcja i sprzedaż mebli/ stolarstwo
16
Ślusarstwo
6
Usługi remontowo- budowlane
74
Działalność handlowa detaliczna i hurtowa w tym handel
165
obwoźny
Instalatorstwo elektryczne
9
Przetwórstwo żywności
17
Działalność weterynaryjna
3
Fryzjerstwo i usługi kosmetyczne
5
Gastronomia
12
Usługi stomatologiczne
4
Działalność rachunkowa, doradcza, prawnicza
6
Pośrednictwo ubezpieczeniowe
8
Laboratorium analityczne
1
Usługi geodezyjne i kartograficzne
3
Działalność pielęgniarek i położnych
5
Pozostała usługi w tym mechanika samochodowa
73
RAZEM
492
Dynamikę rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Gminie Radomyśl Wielki
przedstawia zamieszczony poniżej wykres.
30
Dynamika liczby podmiotów gospodarczych
w latach 2001-2005
2005
492
422
2004
2003
410
2002
408
401
2001
0
100
200
300
400
500
600
Liczba podmiotów gospodarczych
Z analizy danych zawartych w powyższej tabeli wynika, że na terenie Gminy Radomyśl
Wielki na przestrzeni ostatnich lat zarejestrowano tendencję wzrostową w zakresie powstawania
nowych podmiotów gospodarczych. Fakt ten wskazuje na większe zainteresowanie
przedsiębiorczością ze strony mieszkańców gminy. Niewątpliwy wpływ na tendencję wzrostową
ma system ulg podatkowych oraz niskie podatki ustalane przez Radę Miejską.
Biorąc pod uwagę strukturę własnościową zauważamy bezsprzeczną dominację liczby
podmiotów sektora prywatnego, z których większość należy do osób fizycznych. Badając
przekrój branż dostrzegamy, że najwięcej firm zajmuje się handlem i usługami (największy
procent usługodawców to przedsiębiorstwa transportowe). Zdecydowanie najmniej jest tu firm
produkcyjnych. Pod względem poziomu zatrudnienia dominują firmy zatrudniające do 5 osób
(najczęściej są to mikro-przedsiębiorstwa dające zatrudnienie jedynie właścicielom). Do
większych firm należą Zakłady Gumowe „Geyer & Hosaja” w Partyni, Zakłady Mięsne w
Radomyślu Wielkim, w Żarówce w Rudzie, Dulczy Wielkiej, Cegielnia w Podborzu, Gminna
Spółdzielnia w Radomyślu Wielkim oraz Spółdzielnia Usługowo-Wytwórcza w Partyni.
III.1.1 Instytucje okołobiznesowe
Na terenie Gminy działają tylko dwie instytucje z tzw. otoczenia biznesu, są to Bank
Spółdzielczy i Terenowa Delegatura Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale.
Terenowa Delegatura Ośrodka Doradztwa Rolniczego zajmuje się doradztwem
technologiczno-organizacyjnym i ekonomicznym. Pracuje tu jeden Specjalista Doradztwa
Rolniczego. ODR w Radomyślu Wielkim miesięcznie udziela ok. 500 różnego rodzaju porad dla
rolników. Do zakresu konsultacji należy:
- doradztwo na temat uprawy, wyboru odmiany roślin, nawożenia mineralnego, dolistnego i
wapnowania gleb,
- żywienie trzody chlewnej,
- możliwość uzyskania preferencyjnych kredytów dla rolnictwa,
- organizacja branżowych szkoleń wyjazdowych dla rolników,
- organizowanie kursów z zakresu zastosowania nowoczesnych technologii w rolnictwie,
- organizowanie kursów z zakresu przedsiębiorczości i zasad prowadzenia działalności
gospodarczej np. „Kierownik małej gastronomii”,
- doradztwo marketingowe,
31
- propagowanie wiedzy na temat polskiego rolnictwa w Unii Europejskiej,
- pomoc rolnikom w wypełnianiu wniosków o dopłaty unijne.
III.2 Rolnictwo
Gmina Radomyśl Wielki zaliczana jest do gmin o silnej funkcji rolniczej, natomiast
miasto stanowi dość silny ośrodek koncentrujący wszelkie funkcje usługowo- gospodarcze
służące całej jednostce administracyjnej.
Cechą charakterystyczną rolnictwa gminy Radomyśl Wielki jest duże zróżnicowanie
gospodarstw rolnych, gdzie obok dużych gospodarstw rolnych ze specjalizacją w hodowli drobiu
i trzody chlewnej jest bardzo duża grupa gospodarstw rolnych (ok. 70%) nisko dochodowych tzw.
socjalnych, w których produkcja wystarcza tylko na zapewnienie egzystencji ludzi tam
pracujących. Sytuacja ta jest spowodowana wieloma czynnikami, jak między innymi: małą
powierzchnią gospodarstw, słabą jakością gleb (przeważają gleby V i VI klasy) oraz niskim
poziomem kwalifikacji rolniczych. Dużą bolączką terenów wiejskich gminy jest duże bezrobocie
ukryte sięgające wg szacunków około 30 %. Istnieje stąd potrzeba różnorodnych działań na
obszarach wiejskich, które pozwoliłyby na poprawę sytuacji. Do najważniejszych zalicza się:
- tworzenie grup producenckich,
- rozwijanie nowych upraw np. biopaliw (rzepak, wierzba energetyczna),
- tworzenie nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich poprzez budowanie np.
brykieciarni wierzby energetycznej, tłoczni oleju rzepakowego, rozwijanie agroturystyki,
- rozwijanie chłodnictwa artykułów rolnych i lokalnych rynków hurtowych na artykuły
rolne,
- zalesienie części gruntów rolnych o niskiej klasie ziemi (V-VI),
- scalanie gruntów, melioracja,
- prowadzenie szkoleń rolników w zakresie nowych technologii produkcji rolniczej,
agrobiznesu i przekwalifikujących rolników do pracy w innych zawodach.
Szansą dla radomyskiego rolnictwa jest korzystanie z unijnego systemu dopłat
bezpośrednich , z której skorzystało w 2005 roku 1462 rolników, natomiast w 2006 złożono 1565
wniosków tj. wzrost o 7 %. Nadal około 20 % rolników nie korzysta z dopłat unijnych.
III.3 Gleby
Przyrodnicze uwarunkowania rozwoju rolnictwa w gminie Radomyśl Wielki w ogromnej
mierze zależą od rodzaju gleb występujących na tym terenie oraz od stopnia ich zasobności w
składniki mineralne i pokarmowe. Według struktury typologicznej najważniejszą rolę odgrywać
będą: bielicowe i pseudobielicowe, brunatne wyługowane i kwaśne, czarnoziemy zdegradowane,
mady brunatne, gleby glejowe, gleby murszowo- mineralne i murszowate (w tym murszowo –
mineralne), gleby torfowo – mułowe.
III.4 Klimat
Według podziału Polski na regiony klimatyczne gmina Radomyśl Wielki leży w pasie
klimatów podgórskich nizin i kotlin krainy klimatycznej sandomierskiej. Obszar ten należy do
najcieplejszych regionów w Polsce. Średnia suma opadów atmosferycznych wynosi 619 nm/rok.
Maksimum opadowe przypada na miesiąc lipiec i wynosi 88 mm. Minimum zaś przypada na
miesiąc luty i wynosi 27 mm. Średnia temperatura roczna wynosi 8,2 0 C. Najcieplejszym
miesiącem w roku jest lipiec (+190 C), natomiast najzimniejszym luty z temperaturą – 2,80 C.
Kierunki i rozkład wiatrów w ciągu roku uzależnione są od ogólnej cyrkulacji powietrza
atmosferycznego oraz ukształtowania terenu. Z wieloletnich obserwacji wynika, że dominują
wiatry zachodnie i północno-zachodnie.
Charakterystycznym zjawiskiem jakie występuje na tym terenie zwłaszcza w miejscach
obniżonych są późne wiosenne przymrozki oraz lokalne zmrozowiska występujące w
32
zagłębieniach terenu i utrzymujące się nawet do miesiąca maja. Zjawisko to często jest przyczyną
szkód w uprawach rolnych. Coraz częściej na przestrzeni ostatnich lat występowały anomalie
pogodowe takie jak gwałtowne ulewy powodujące lokalne podtopienia także susze powodujące
duże straty w rolnictwie.
III.5 Grunty orne
Kompleksy rolniczej przydatności gleb stanowią ekosystemy glebowe posiadające
zbliżone właściwości oraz mogące być podobnie zagospodarowane. Są one typami siedliskowymi
rolniczej przestrzeni produkcyjnej, z którymi związany jest odpowiedni dobór roślin i określone
warunki uprawne jak np. zakres i zaawansowanie procesów degradacyjnych. Dokładniej niż
klasyfikacja botaniczna pozwalają one ocenić przyrodniczą i gospodarczą przydatność gleb. Na
terenie gminy Radomyśl Wielki wyróżniono następujące kompleksy gleb: Kompleks 2-pszenny
dobry, Kompleks 3- pszenny wadliwy, Kompleks 4- pszenno-żytni, Kompleks 5- żytni dobry,
Kompleks 6 –żytni słaby, Kompleks 7 – żytnio- łubinowy, Kompleks 8- zbożowo- pastewny,
Kompleks 9- zbożowo-pastewny słaby, Kompleks 14- grunty orne przeznaczone na użytki
zielone. Na terenie gminy Radomyśl Wielki zalecane są następujące uprawy: pszenicy, buraków
cukrowych, żyta, ziemniaków, owsa, łubinu, koniczyny, buraków pastewnych, brukwi, pszenicy
cukrowe.
Tabela 24 Przydatność rolnicza gleb gminy Radomyśl Wielki według klasyfikacji bonitacyjnej
gleb.
Klasa
Grunty orne i sady
Użytki zielone
bonitacyjna Powierzchnia (ha)
% udział w ogóln. Powierzchnia (ha)
% udział w
pow. grunt. ornych
ogóln. pow.
grunt. ziel.
III a
55,0
3,3
III b
67,0
0,7
IV a
1738,0
19,4
790,0
46,8
IV b
2419,0
27,0
V
3507,0
39,1
725,0
42,9
VI
1221,0
13,6
95,0
5,6
VIZ
17,0
0,2
24,0
1,4
RAZEM
8969,0
100,0
1689,0
100,0
Klasy bonitacyjne gruntów w gminie Radomysl Wielki
(w procentach)
10%
2%
1%
0%
kl III a
33%
kl III b
kl IV a
kl IV b
40%
kl V
kl VI
kl VIZ
14%
Na terenie miasta Radomyśl Wielki przeważają grunty orne klas IV a i IV b (klasy
bonitacyjne). Inaczej wygląda sytuacja na terenie gminy Radomyśl Wielki. Przeważają tu grunty
33
najsłabsze V i VI klasy bonitacyjnej, które zajmują powierzchnię 52,7 % (grunty orne i sady).
Zauważa się niewielki udział gruntów III klasy bonitacyjnej. W użytkach zielonych zanotowano
równowagę pomiędzy występowaniem gleb III i IV a V i VI klasy bonitacyjnej.
Między innymi z powodu niskiej klasy bonitacyjnej gleb 5 miejscowości naszej gminy
zostało zaliczone do obszarów na których występują niekorzystne warunki gospodarowania tj.:
- ONW strefa nizinna II – Dąbie,
- ONW strefa nizinna I –Dulcza Mała, Żarówka, Partynia, i Dąbrówka Wisłocka.
Gospodarstwa rolne z w/w miejscowości korzystają ze zwiększonej dotacji
wyrównawczych od gospodarstw położonych poza w/w strefą.
Tabela 24. Procentowy udział gleb w poszczególnych sołectwach Gminy Radomyśl Wielki
Lp. Sołectwo
Grunty orne (%)
Użytki zielone (%)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
III a
Dąbie
Dąbrówka
Wisłocka
Dulcza
Mała
Dulcza
Wielka
Janowiec
Partynia
Pień
Podborze/
Zgórsko
Radomyśl
Wielki
Ruda
Zdziarzec
Żarówka
-
III b
2,6
-
IV a
3,2
15,4
IV b
26,6
32,5
V
57,9
40,6
VI
9,7
11,5
III
2,4
2,4
IV
65,4
40,1
V
24,4
43,2
VI
7,8
14,3
2,7
24,9
14,9
41,5
16,0
9,4
51,9
38,1
0,6
2,7
24,9
14,9
41,5
16,0
9,4
51,9
38,1
0,6
14,9
0,7
8,9
28,6
6,9
12,6
23,6
20,6
37,7
62,3
35,6
16,7
37,7
21,9
22,3
9,2
17,7
2,5
9,6
20,4
1,1
42,5
9,3
53,3
53,7
37,0
53,1
26,0
33,5
19,5
30,5
0,1
11,7
1,0
7,1
4,8
19,2
15,4
51,0
9,6
10,0
58,0
29,6
2,4
1,1
0,8
-
3,6
17,1
17,0
23,4
17,4
16,8
47,6
49,2
53,4
24,3
15,5
12,8
2,8
3,2
37,3
38,5
62,2
48,9
0,5
9,8
Tabela 25. Użytkowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej w
spisu z 2002 roku
Lp. Wyszczególnienie 1996
2002
gruntów
Powierzchnia %
Powierz.
w ha
ogólnej (ha)
pow.
1.
Użytki rolne
10972,0
72,4
10727
w tym:
1.1 grunty orne
9170.0
83,6
8818
1.2 sady
61,0
0,6
7
1.3 łąki
751,0
6,8
1448
1.4 pastwiska
990,0
9,0
453
2.
Użytki zielone
3103,0
20,5
1004
Gminie Radomyśl Wielki według
%
ogólnej
pow.
86,2
2006
Powierz. %
(ha)
ogólnej
pow.
11539,4 72,2
70,9
0,1
11,6
3,6
8,1
9624,9
72,2
811,86
1030,3
3162,6
60,2
0,45
5,1
6,44
19,8
Przewaga użytków rolnych w strukturze użytkowania gruntów gminy Radomyśl Wielki
jednoznacznie wskazuje na jej rolniczy charakter. Grunty orne oraz użytki zielone kumulują się
najczęściej w dolinach rzek. Niewielką rolę w produkcji rolnej odgrywają sady.
34
III.6 Struktura własności gospodarstw
Tabela 26. Struktura własnościowa gospodarstw gminy Radomyśl Wielki oraz ich powierzchnia w ha
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Wyszczególnienie
Gmina
Grunty osób fizycznych
Grunty będące własnością
Agencji Nieruchomości
Rolnej
Lasy Państwowe
Mienie komunalne Gminy
Grunty Kościołów
i Związków Wyznaniowych
Grunty spółek prawa
handlowego
Grunty państwowe byłego
PFZ w trakcie zmiany prawa
własności
ha
12 800
504
%
80
3,15
1754
550
63
10,96
3,43
0,39
18
0,11
311
1,95
Z analizy wynika, że 80% ogólnej powierzchni użytków rolnych użytkują indywidualni rolnicy.
III.7 Produkcja rolna
Pojęcie produkcji rolnej złożone jest z dwóch związanych ze sobą komponentów tj.
produkcji roślinnej i produkcji zwierzęcej. Analiza obu tych wielkości możliwa jest dzięki
przeprowadzonym wcześniej Spisom Rolnym. Według danych wynikających z ostatniego spisu
rolnego produkcja roślinna w indywidualnych gospodarstwach rolnych wygląda następująco
Tabela 27. Produkcja roślinna w indywidualnych gospodarstwach rolnych.
1996
2002
2006
Wyszczególnienie Powierzchnia
zasiewów w
ha
% ogólnej Powierzchnia % ogólnej Powierzchnia % ogólnej
powierzchni zasiewów w powierzchni zasiewów w powierzchni
zasiewów
ha
zasiewów
ha
zasiewów
Zboża ogółem
w
tym
zboża
podstawowe
z
mieszankami
zbożowymi
Strączkowe
jadalne na ziarno
Ziemniaki
Buraki cukrowe
Pastewne
Warzywa
5756
5705
45,1
44,7
4781
4633
82
79.5
5104
4929
45,1
43,6
4
0,03
2
0,01
-
-
995
9
250
45
7,79
0,07
1,96
0,35
800
18
161
24
13,7
0,3
2,8
0,4
1150
15
85
18
10,2
0,1
0,7
0,1
Z przedstawionych powyżej danych wynika, że dominującą rolę w produkcji roślinnej
odgrywa uprawa zbóż (głównie pszenżyta i owsa) oraz ziemniaków.
III.8 Struktura produkcji zwierzęcej
Na terenie gminy Radomyśl Wielki od roku 1996 zauważa się drastyczny spadek
pogłowia bydła w ok. 47 % w stosunku do wyników spisu rolnego z 2002 roku. Natomiast
35
pogłowie trzody chlewnej cechuje się wysoką tendencją zwyżkową i w stosunku do ostatniego
spisu stan pogłowia wzrósł o około 47%. Na podstawie wymienionych wcześniej Spisów
Rolnych stan pogłowia i obsady zwierząt gospodarskich wygląda następująco:
Tabela 28. Zwierzęta gospodarskie
wg spisu w 1996 r.
Wyszczególnienie
w szt.
Bydło
4086
w tym krowy
2549
Trzoda chlewna
9388
w tym lochy
634
wg spisu w 2002 r.
w szt.
2147
1525
13804
1077
tendencja(%)
-47,4
-40,1
+47,0
+69,8
Spadek pogłowia krów spowodowany jest nieopłacalnością hodowli krów mlecznych i
niską cena mleka, natomiast na wzrost pogłowia trzody chlewnej duży wpływ ma nieograniczony
zbyt do miejscowych ubojni i dynamicznie rozwijających się masarni.
Tabela 29. Specjalistyczna produkcja zwierzęca
Sołectwo
Fermy drobiu
rzeźnego i niosek
Dąbie
5
Dąbrówka Wisłocka
1
Dulcza Mała
2
Dulcza Wielka
4
Janowiec
Partynia
3
Pień
2
Podborze
1
Radomyśl Wielki
16
Ruda
4
Zdziarzec
7
Zgórsko
2
Żarówka
5
RAZEM
52
Tuczarnie trzody
chlewnej
5
2
2
2
1
2
1
3
4
2
20
Stawy rybne
Zespół 5 stawów
5
W gminie Radomyśl Wielki występuje wielokierunkowy system produkcji rolnej
(zbożowo- pastewno –okopowy z udziałem hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu). Gmina
postrzegana jest jako jeden z wiodących producentów drobiu i trzody chlewnej w regionie.
IV. INFRASTRUKTURA, GOSPODARKA WODNO- ŚCIEKOWA
IV.1 Drogi
Podstawowy układ drogowy gminy tworzą drogi: wojewódzka, powiatowe. Przez teren
gminy przebiega droga wojewódzka nr 984 Tarnów- Lisia Góra – Radomyśl Wielki – Mielec o
długości w obrębie gminy około 19,4 km. Z uwagi na duże natężenie ruchu wymagana jest pilnie
budowa obwodnicy dla miasta Radomyśl Wielki a szczególnie jej zabytkowego Rynku oraz
przebudowa nawierzchni na całej jej długości wraz z budową chodników w Zgórsku, Partyni,
Radomyślu Wielkim, Żarówce i Janowcu.
36
Druga kategoria dróg to drogi powiatowe których łączna długość na terenie gminy wynosi
78,2 km, z tej ilości na drogi o nawierzchni ulepszonej przypada 64, 08 km. Nawierzchnię
nieutwardzoną posiadają odcinki o łącznej długości 14,12 km.
Wykaz dróg powiatowych:
• droga nr 1175 R Tuszyma –Radomyśl Wielki o długości 5,062 km,
• droga nr 1180 R Dębica - Zdziarzec o długości 6,016 km,
• droga nr 1165 R Wadowice Górne - Zgórsko o długości 0,97 km,
• droga nr 1166 R Partynia - Jamy o długości 0,800 km,
• droga nr 1173 R Radomyśl Wielki – Dulcza Mała o długości 8,173 km,
• droga nr 1179 R Żarówka – Dulcza Wielka o długości 5,156 km,
• droga nr 1167 R Podborze - Ruda o długości 5,03 km,
• droga nr 218 Ruda – granica województwa – (Rydzów) o długości 3,988 km,
• droga nr 1169 R Zasów - Ruda o długości 6,349 km,
• droga nr 1182 R Brzeźnica - Radomyśl Wielki o długości 6,660 km,
• droga nr 1179 R Żarówka – Jastrząbka Stara o długości 5,226 km,
• droga nr 1181 R Radomyśl Wielki – Przeryty Bór o długości 7,729 km,
• droga nr 1174 R Dąbrowa Tarnowska –Radomyśl Wielki o długości 6,730 km,
• droga nr 1174 R Radgoszcz –Radomyśl Wielki o długości 2,654 km,
-
Do układu dróg powiatowych zalicza się także ulice:
Jasna dł. 0,200 km – droga nr 1201 R,
Rynek dł. 0,420 km -droga nr 1202 R,
Armii Krajowej dł. 1,990 km – droga nr 1175 R,
Kościuszki dł. 1,812 km – droga nr 1173 R,
Targowa dł. 1,540 – droga 1182 R,
Wałowa dł. 1,690 km – droga nr 1174 R.
Układ uzupełniający tworzy sieć dróg gminnych, ulic lokalnych miejskich oraz innych
dróg o charakterze publicznym. Ich długość na terenie gminy wynosi 117,80 km, z czego na ulice
miejskie przypada 13,08 km. Długość dróg układu lokalnego o nawierzchni utwardzonej wynosi
92,40 km, co stanowi 79 % ich długości, w tym o nawierzchni ulepszonej jest 44,16 km, czyli
37,5% ogólnej długości. Gęstość sieci dróg utwardzonych o znaczeniu lokalnym wynosi 57,9
km/100km2 . Gęstość sieci dróg utwardzonych wszystkich kategorii na terenie gminy wynosi
113,3 km/100km2. Łącznie na terenie gminy jest 215,4 km dróg z tego:
- drogi wojewódzkie – 19,4 km,
- drogi powiatowe – 78,2 km,
- drogi gminne utwardzone – 92,4 km,
- drogi gminne nieutwardzone – 11,6 km,
- drogi gminne w mieście (ulice) – 13,8 km.
37
100
50
0
Drogi wojewódzkie
Drogi gminne utwardzone
Drogi gminne w mieście (ulice)
Drogi powiatowe
Drogi gminne nieutwardzone
W gminie jest 16 mostów z czego 3 wymagają remontu (na drodze Dąbie nr 1174 R, na drodze
Dulcza Wlk. nr 1174 R , na drodze Podborze nr- 1167 R)
IV.2 Energetyka
Przez teren gminy przebiegają dwie napowietrzne linie elektroenergetyczne 110 kV i 220
kV. Wymienione linie są w rzeczywistości dwutorową linią elektroenergetyczną najwyższych
napięć –220 kV – jeden tor relacji Połaniec – Klikowa i drugi tor relacji Połaniec – Tarnów.
Źródłem dostawy energii elektrycznej dla gminy są:
- 1 GPZ (główna stacja 30/15 kV)- Radomyśl Wielki- zasilanie od Dębicy linią 30 kV,
- 2 GPZ Radomyśl- wychodzi 5 linii 15 kV powiązanymi między sobą (możliwość
przełączeń) oraz z liniami sąsiednich terenów od Dębicy, Dąbrowy Tarnowskiej,
Szczucina i Mielca,
- linie 15 kV zasilają Stacje transformatowe 15/04 kV w poszczególnych miejscowościach
w ilości 109 szt o średniej mocy 63 kVA oraz 6 stacji prywatnych zakładów (np. Zakład
Geyer & Hosaja w Partyni) o średniej mocy 500 kVA,
W trakcie realizacji jest budowa stacji (GPZ Radomyśl) 110 kV i linii zasilającej od
Mielca i Dębicy – linia dwutorowa- ujęcie z Woli Mieleckiej do Radomyśla Wielkiego oraz linii
wyjściowych z nowego GPZ 110 kV o napięciu 15 kV –nowe połączenia i powiązania dadzą
możliwość przesłania każdej zapotrzebowanej mocy oraz zlikwidowanie do minimum przerw w
dostawie energii dla odbiorców (okres budowy 2007-2008 r.). Zakład Energetyczny corocznie w
ramach bieżącej eksploatacji modernizuje sieci n/n (wymiana urządzeń i przewodów) oraz stacje
transfo 15/04 kV.
Na terenie miasta i gminy Radomyśl Wielki znajduje się 76 stacji transformatowych
dostarczających energię elektryczną do gospodarstw domowych oraz podmiotów gospodarczych
dla 13 miejscowości jak również do oświetlenia ulicznego.
W latach 2004-2005 wykonano częściowo modernizację oświetlenia ulicznego w
miejscowościach Radomyśl Wielki, Partynia, Zgórsko, Janowiec, Dulcza Wielka, Dulcza Mała,
Żarówka- skrzyżowanie. Drogę wojewódzką, drogi powiatowe i gminne oświetla łącznie 836
lamp ulicznych.
IV.3 Gazownictwo, ciepłownictwo
IV.3.1 Gazownictwo
W roku 1999 zakończono gazyfikację całej gminy, doprowadzając gaz do wszystkich
miejscowości, ostatnią wioską do której doprowadzono gaz było Podborze. Łączna długość
38
wykonanej sieci gazowej wynosi 278,60 km według stanu na 30.06.2006 r. do gazu
przyłączonych jest 1598 budynków co stanowi 52,6% gospodarstw domowych w gminie.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Tabela 30. Wykaz przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych, usługowych
w gminie Radomyśl Wielki
Sołectwo
Liczba gospod.
Liczba gospodarstw
posiadających przyłącz
gazowy
Dulcza Wielka
178
332
Dulcza Mała
58
220
Ruda
87
320
Żarówka
111
223
Pień
34
81
Partynia
104
240
Zgórsko
57
92
Podborze
72
170
Zdziarzec
121
200
Dąbie
130
220
42
164
Janowiec
103
132
Radomyśl Wielki
501
642
RAZEM
1 598
3 036
%
53,6
26,4
27,2
49,8
42,0
43,3
62,0
42,4
60,5
59,1
25,6
78,0
78,0
52,6
IV.3.2 Ciepłownictwo
Zaopatrzenie w ciepło w gminie realizowane jest głównie poprzez kotłownie
indywidualne, w których podstawowym paliwem jest węgiel, drewno oraz częściowo gaz.
Zauważa się stopniowe eliminowanie kotłowni opalanych paliwem stałym i przejście na czyste
ekologicznie nośniki ciepła jakimi są: gaz, energia elektryczna bądź niekonwencjonalne źródła
energii. Na podkreślenie zasługuje fakt, że we wszystkich budynkach komunalnych (szkołach,
domach strażaka, budynkach administracyjnych) wymieniono kotłownie węglowe na gazowe.
IV.4 Gospodarka wodno- ściekowa
IV.4.1 Wody powierzchniowe
Teren Gminy Radomyśl Wielki położony jest w zlewni rzeki Wisły. Odwadniany jest
przez system rzeczny rzeki Breń, która przyjmuje wody spływające z obszaru gminy potokami:
Dęba, Jamnica, Partyńskim i Zgórksim. Niewielki północno – wschodni fragment gminy
położony jest w dorzeczu rzeki Wisłoki. Głównych ciekiem gminy jest Potok Zgórski biorący
swój początek poza granicami gminy w okolicy Podlesia z Cisowej Góry. W górnym swym biegu
nosi nazwę Dąbrówka, na terenie gminy Radomyśl Wielki przyjmuje większy dopływ nazwany
przez miejscową ludność Śnieżką. W okolicy Rudy, Dąbrókwa zmienia nazwę na Potok Zgórski i
płynie w kierunku północno- zachodnim. Na terenie gminy wpływa do niego kilka większych i
mniejszych cieków z których największy jest potok Partyński, który wpada do Potoku Zgórskiego
w okolicy Zgórska. Dopływem Potoku Zgórskiego jest również Jamnica płynąca przez teren
gminy, ale wpadająca do niego poza jej granicami. Na terenie gminy żadna z rzek nie jest objęta
monitoringiem czystości wód.
IV.4.2 Wody podziemne
Teren gminy Radomyśl Wielki położony jest na obszarze o najbardziej ubogich zasobach
w wody podziemne w regionie Polski południowo – wschodniej. Teren ten leży poza obszarami
39
występowania Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Można tu jedynie wykonać lokalne
małe ujęcia wody poniżej 20 m3 /ha. Wody podziemne występują tu w dwóch poziomach
wodonośnych:
• czwartorzędowy poziom wodonośny zawarty w utworach czwartorzędu jest najbardziej
pospolity. Jego głębokość na obszarach położonych w pobliżu i w obrębie głównych dolin
rzecznych wynosi 1-2 m ppt. natomiast na obszarach poza dolinnych zwierciadło wód
występuje poniżej 2 m ppt. Wody tego poziomu ujmowane są studniami kopalnymi a
głębokość zalegania zwierciadła wody waha się w granicach od 2 do 20 m. Zasobność w
wodę jest bardzo mała i uzależniona od opadów atmosferycznych i poziomu wody w
rzekach. Wahania wody w studniach wynoszą średnio od 2 do 3 m. Większość studni
ujmuje wodę z przypowierzchniowych piasków. Osady te nie są przykryte warstwą
nieprzepuszczalnych i w konsekwencji doprowadza do zanieczyszczeń wód w studniach
pod względem bakteriologicznym,
• wody piętra przedczwartorzędowego występują w utworach mioceńskich, a poziom
wodonośny tworzą piaski i piaskowce przewarstwiające iły krakowieckie. Wydajność tego
poziomu jest bardzo mała. Wody mioceńskie są zmineralizowane, przy czym ich
mineralizacja rośnie wraz z głębokością. Reprezentują one wody chlorowo – wapniowe.
Szczegółowe badania tych wód mogą określić ich przydatność do celów leczniczych oraz
jako woda mineralna konsumpcyjna.
IV.4.3 Zaopatrzenie w wodę
Gmina Radomyśl Wielki posiada sieć wodociągową we wszystkich miejscowościach
Miasto i Gmina Radomyśl Wielki jest zaopatrywana w wodę ze studni głębinowych znajdujących
się na terenie sąsiedniej Gminy Wadowice Górne z dwóch ujęć: „Jamy” i Wampierzów.
Na terenie Gminy funkcjonują 3 przepompownie w miejscowości: Pień, Dulcza Wielka i
Ruda. Długość rozdzielczej sieci wodociągowej wynosi 194,3 km, długość przyłączy do
budynków wynosi 101,9 km.
W 2005 r. pobór wody dla potrzeb miasta i gminy wynosił 300 tys. m3. Planuje się
wybudowanie wodociągu w miejscowości Żarówka około 1km celem dokonania połączenia ujęć
wody z gminy Czarna z gminą Radomyśl Wielki oraz wybudowanie około 1,5 km rurociągu:
Wylów – Ruda dla spięcia ujęć wodociągów gminy Przecław i gminy Radomyśl Wielki, co
zapewni ciągłość dostawy wody w przypadku awarii ujęcia w Jamach lub w Wampierzowie.
Ponadto rozważane jest połączenie ujęcia wody w Jamach z ujęciem w Wampierzowie co w pełni
zabezpieczy ewentualne braki wody w tych gminach. Dla wspólnego gospodarowania zasobami
wody obie gminy utworzyły Międzygminny Związek Zaopatrzenia w Wodę. Działania
podejmowane przez samorządu obu gmin przyczyniły się do całkowitego zwodociągowania tak
deficytowej w wodę gminy jak Radomyśl Wielki, gdzie jeszcze w latach 70 –tych funkcjonowała
instytucja „woziwody”.
IV.4.4 Kanalizacja sanitarna
Na terenie Gminy Radomyśl Wielki funkcjonuje 1 mechaniczno-biologiczna
oczyszczalnia ścieków sanitarnych typu SBR o przepustowości 150 m3/d w Radomyślu Wielkim
przy ul. Kościuszki. W budowie jest nowoczesna oczyszczalnia ścieków w Partyni, która
przejmie oczyszczanie ścieków z całej gminy. Na budowę oczyszczalni Gmina pozyskała środki
unijne w wysokości 1 680 tys. zł. Będzie to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna
gwarantująca stopień oczyszczenia ścieków określonych przepisami prawa i obowiązującymi
standardami, o przepustowości 403 m3/d z możliwością rozbudowy do 1200 m3/d. Po oddaniu
do użytku w/w inwestycji planowana jest likwidacja oczyszczalni przy ul. Kościuszki w
Radomyslu Wielkim.
W Gminie Radomyśl Wielki istnieje kanalizacja sanitarna z ośmioma przepompowniami
o długości 42,8 km w miejscowościach:
40
-
8 km w Radomyślu Wielkim ul. Rynek, Ogrodowa, Piłsudskiego, Zasowska, Polna,
Targowa, Krótka, Boczna, Nowa, Osiedle Kościuszki, Osiedle Wola, Osiedle
Piłsudskiego,
- 23 km w Partyni,
- 11,8 km w Zgórsku
Do 2010 r. planuje się wykonanie kanalizacji sanitarnej w miejscowości: Radomyśl
Wielki, Zdziarzec, Dąbie, Pień, Podborze, oraz do 2013 r. kanalizacji w miejscowości: Dulcza
Mała, Dulcza Wielka, Żarówka, w 2006r. W trakcie realizacji jest sieć kanalizacyjna w
Radomyślu Wielkim o długości 4694 m wraz z 67 przyłączeniami o długości 1960 m, planowane
zakończenie inwestycji do końca roku 2006.
Wykaz podłączeń do kanalizacji sanitarnej przedstawia zestawienie:
Tabela 31. Wykaz podłączeń do kanalizacji sanitarnej
Lp.
Miejscowość
Liczba podłączonych
gospodarstw domowych
1.
Radomyśl Wielki
285
2.
Zgórsko
82
3.
Partynia
157
RAZEM
524
Liczba osób
1300
425
788
2513
Z powyższego zestawienia wynika, że około 19 % ludności gminy korzysta z
ogólnodostępnej kanalizacji sanitarnej. Dlatego też w planach długofalowych działania władz
gminy znalazło się jako zadanie priorytetowe dalsza kanalizacja gminy.
IV.4.5 Kanalizacja deszczowa
Na terenie miasta Radomyśl Wielki planuje się budowę kanalizacji deszczowej o długości
6,2 km celem zapewnienia prawidłowych warunków do odprowadzania i zrzutu ścieków
opadowych i roztopowych.
IV.5 Telekomunikacja
Działalność telekomunikacyjna w gminie prowadzona jest przez:
• Multimedia Polska Spółka S.A.
• Telekomunikację Polską S.A.
W 1998 roku zakończono proces telefonizacji gminy, w chwili obecnej gmina jest w 100
% stelefonizowana. Aktualnie nie ma problemów technicznych dotyczących stałego podłączenia
do Internetu. Obecnie usługę tą świadczy jedynie „Multimedia Polska” S.A. w br. w/w firma
planuje rozszerzyć pakiet usług o dostęp do telewizji cyfrowej.
Gmina Radomyśl Wielki ze środków unijnych uzyskanych w ramach własnego programu
„Budowa społeczeństwa informatycznego Gminy Radomyśl Wielki” w br. planuje uruchomić
bezpłatne punkty dostępu do Internetu (PIAP) w Radomyślu Wielkim, Rudzie, Żarówce, Żdziarcu
i Dulczy Wielkiej, ponadto w Rynku Radomyśla Wielkiego zostaną postawione dwa „kioski
multimedialne” z których mieszkańcy całodobowo będą mogli korzystać. W Rynku zostanie
również umożliwiony bezprzewodowy dostęp do Internetu (HOT SPOT).
IV.6 Parafie i kościoły
Na terenie gminy istnieje 8 parafii rzymsko –katolickich należących do Diecezji
Tarnowskiej. Kościoły znajdują się niemal we wszystkich miejscowościach gminy: kościół
parafialny w Radomyślu Wielkim pw. Przemienienia Pańskiego oraz kościół pomocniczy na tzw.
Wólce Plebańskiej, kościół parafialny pw. św. Mikołaja Bpa w Zgórsku, kościół parafialny pod
wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Zdziarcu, kościół parafialny w Dulczy
41
Małej pw. Wniebowzięcia NMP, w Dulczy Wielkiej pw. Trójcy Przenajświętszej, w Janowcu pw.
św. Jana Chrzciciela, w Rudzie pw. Najświętszej Maryi Panny Szkaplerznej, kościół w Dąbrówce
Wisłockiej pw. św. Kazimierza, kościół filialny parafii Zasów w Dąbiu pw. Podwyższenia Krzyża
Świętego, kościół filialny w Partyni należący do parafii Zgórsko, oraz kościół filialny parafii
Zdziarzec w Żarówce.
Jednym z najstarszych a zarazem zabytkowym kościołem jest kościół pw. św. Mikołaja
Bpa w Zgórsku. Drewniany kościół wystawiony w 1781 r. zachował piękne i wyraziste wnętrze.
Na szczególna uwagę zasługuje również kościół parafialny w Radomyślu Wielkim pochodzący z
XVIII w. kościół pomocniczy pw. Przemienienia Pańskiego i Najświętszej Marii Panny Królowej
zbudowany 1873r odbudowany po dotkliwych zniszczeniach w czasie działań wojennych w 1955
r. oraz kościół parafialny w Zdziarcu wybudowany w 1872 r. Na przełomie lat 80 – 90 powstały
świątynie w Żarówce, Dąbrówce Wisłockiej, Dulczy Małej oraz Janowcu. Obiekty sakralne
odgrywają ważną rolę w życiu społecznym mieszkańców gminy. Wymagają stałej konserwacji i
remontów.
IV.7 Cmentarze
Na terenie gminy znajdują się następujące cmentarze wyznaniowe: cmentarz parafialny w
Zdziarcu -Parafia Rzymsko –Katolicka w Zdziarcu, w Dulczy Wielkiej -Parafia Rzymsko –
Katolicka w Dulczy Wielkiej, w Zgórsku -Parafia Rzymsko –Katolicka w Zgórsku, w Radomyślu
Wielkim -Parafia Rzymsko –Katolicka w Radomyślu Wielkim, w Dulczy Małej -Parafia
Rzymsko –Katolicka w Dulczy Małej, w Rudzie -Parafia Rzymsko –Katolicka w Rudzie, w
Janowcu -Parafia Rzymsko –Katolicka w Janowcu, w Żarówce -Parafia Rzymsko –Katolicka w
Zdziarcu – kaplica Żarówka, w Dąbrówce Wisłockiej -Parafia Rzymsko –Katolicka w Dąbrówce
Wisłockiej.
Ponadto w Radomyślu Wielkim przy ul. Kąty na działce o pow. 1,31 ha znajduje się
cmentarz żydowski, który istniał już w początkach XIX wieku. Dwie tablice marmurowe z
napisami w języku polskim i hebrajskim upamiętniają wydarzenia masowego mordu
żydowskiego przez Niemców w II wojnie światowej. Cmentarz wymaga prac konserwacyjnych.
W Dąbiu w lesie na prywatnej posesji o pow. 18 arów znajduje się cmentarz z I wojny
światowej, gdzie pochowani są żołnierzy austriaccy i rosyjscy. Wymaga prac pielęgnacyjnych i
konserwacyjnych.
Na cmentarzu parafialnym w Radomyślu Wielki istnieje kwatera z I i II wojny światowej
o pow. 0,02 ha oraz pomnik z płyty granitowej upamiętniającej poległych żołnierzy z I i II wojny
światowej.
V. STAN ŚRODOWISKA
V.1 Zakłady produkcji rolniczej.
Źródłem zanieczyszczeń środowiska naturalnego, a w szczególności wód
powierzchniowych i gruntowych, są fermy hodujące gęsi, kaczki i kurczaki. Zjawisko to
występuje wtedy kiedy budynki inwentarskie są usytuowane w nieodpowiedniej odległości od
potoków, studni i rowów melioracyjnych.
V.2 Atmosfera.
Najczęściej występującymi charakterystycznymi zanieczyszczeniami powietrza są: pyły,
tlenek i dwutlenek siarki i tlenki azotu. Gmina Radomyśl Wielki ze względu na swój typowo
rolniczy charakter nie posiada na swym terenie obiektów szczególnie pogarszających stan
czystości powietrza atmosferycznego. Aktualnie głównymi czynnikami atmosfery są spaliny
samochodowe oraz tzw. niska emisja pochodząca ze spalania węgla w paleniskach domowych. Są
one głównym źródłem związków siarki. Zanieczyszczenia pochodzące ze spalania paliw w
42
pojazdach silnikowych w obecnych czasach odgrywają coraz to większe znaczenie. W wyniku tej
emisji do atmosfery dostają się: tlenek węgla, węglowodory, aldehydy, pyły, ołów. Emisja
komunikacyjna jest problemem narastającym szczególnie w miastach a także przy ruchliwych
drogach. Sytuacja ta ma ścisły związek z gwałtownie rozwijającą się motoryzacją co ma
bezpośredni wpływ na natężenie ruchu lokalnego i tranzytowego.
Emisja z rolnictwa pochodzi z przemysłowych hodowli zwierząt gospodarskich oraz
zabiegów agrotechnicznych. Szacuje się, że udział rolnictwa w zanieczyszczeniu powietrza
zwłaszcza amoniakiem, podtlenkiem azotu i metanem jest znaczny i stanowi poważne zagrożenie
dla środowiska.
Na terenie gminy nie prowadzi się pomiaru zanieczyszczenia powietrza.
V.3 Hałas.
Głównym źródłem hałasu jest komunikacja drogowa. Zgodnie z obowiązującymi
przepisami dla terenów zabudowy mieszkaniowej dopuszczalny poziom hałasu nie powinien
przekraczać 50dB w porze dziennej oraz 40dB w porze nocnej.
Wartości ponad normatywne występują wzdłuż drogi wojewódzkiej Tarnów-Mielec oraz
w mieście Radomyśl Wielki.
V.4 Gospodarka odpadami.
Gmina nie posiada własnego wysypiska odpadów komunalnych. Odpady komunalne
wywożone są z terenu gminy na wysypisko w Kosodrzy gmina Ostrów na podstawie podpisanej
wieloletniej umowy oraz na wysypisko śmieci „ Ekotar” w Tarnowie.
Wywozem zajmuje się Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w
Radomyślu Wielkim. Rocznie na w/w wysypiska wywożone jest ponad 962 tony odpadów
stałych. Mając na uwadze upowszechnienie wśród mieszkańców odbioru odpadów stałych,
uchwałą Rady Miejskiej wprowadzono dofinansowanie z budżetu gminy 50% wartości każdego
zakupionego pojemnika na śmieci. W ten sposób znacznie ograniczono ilość dzikich wysypisk
śmieci. Zinwentaryzowane „ dzikie” wysypiska śmieci są sukcesywnie likwidowane.
W najbliższym czasie zostanie wprowadzona selektywna zbiórka odpadów, obecnie
selekcję odpadów prowadzi administrator wysypiska w Kosodrzy i w Tarnowie.
Objęcie wszystkich gospodarstw domowych obowiązkiem selektywnej zbiórki odpadów
komunalnych wiązać się będzie z zakupem nowych środków transportowych dla Zakładu
Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej zajmującym się odbiorem i transportem odpadów. Baza
transportowa jaką dysponuje Zakład jest częściowo wyeksploatowana, w związku z powyższym
wymagać będzie dosprzętowienia.
Wykaz gospodarstw domowych wyposażonych w pojemniki na śmieci przedstawia
poniższe zestawienie.
Tabela 32.Wykaz gospodarstw domowych posiadających pojemniki na nieczystości stałe
Liczba gosp.
Liczba
Lp.
Sołectwo
posiadających
gospodarstw
%
pojemników.
w
1.
Dulcza Wielka
247
332
74,4
2.
Dulcza Mała
116
220
52,7
3.
Ruda
223
320
69,7
4.
Żarówka
146
223
65,5
5.
Pień
55
81
67,9
6.
Partynia
195
240
81,3
7.
Zgórsko
86
92
93,5
8.
Podborze
130
170
76,5
9.
Zdziarzec
172
200
86,0
43
10.
11.
12.
13.
Dąbie
158
220
71,8
116
164
70,7
Janowiec
107
132
81,1
Radomyśl Wielki
538
642
83,8
Razem
2 289
3 036
75,4
Z przeprowadzonej analizy wynika, że aż ponad 24% gospodarstw domowych nie osiada
pojemników na nieczystości stałe. Prawdopodobnie z gospodarstw tych nieczystości są
wywożone do pobliskich lasów i zagajników. W związku z powyższym zachodzi konieczność
podjęcia działań aby 100% gospodarstw było zaopatrzone w pojemniki.
VI. STAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
VI.1 Użytkowanie i przeznaczenie terenów
Tabela 33. Użytkowanie i przeznaczenie terenów
Rodzaj użytkowania
Ogółem
R
grunty orne
S
sady
Ł
łąki trwałe
Ps
pastwiska trwałe
Ls
lasy i grunty leśne
Lz
grunty zadrzewione i zakrzewione
Bi
tereny zabudowane i inne
Bp
tereny niezabudowane
Bz
tereny rekreacyjne, tereny zieleni
K
użytki kopalne
dr
drogi
Tk+Ti tereny kolejowe i inne
Tr
tereny różne
N
nieużytki
Ws
wody śródlądowe stojące
Wp
wody śródlądowe płynące
W
rowy
pow. w ha
15980
9 676
75
818
1 038
3 157
72
444
28
17
0
453
1
7
46
11
28
109
%
100,00
60,55
0,45
5,12
6,50
19,76
0,45
2,78
0,18
0,11
0,00
2,83
0,01
0,04
0,29
0,07
0,18
0,68
Obecny stan zagospodarowania gminy Radomyśl Wielki obejmuje tereny o powierzchni
15 980 ha. Gmina ma charakter rolniczy, dominują tutaj dwie formy użytkowania ziemi: użytki
rolne o powierzchni 11 607 ha które stanowią 72,62 % powierzchni całkowitej gminy i lasy o
powierzchni 9 912 ha które stanowią 24,48% powierzchni całkowitej gminy.
VI.2 Tereny przemysłowe
W chwili obecnej przemysł nie odgrywa znacznej roli w gospodarce gminy gdyż
istniejącymi zakładami są obiekty branży rolno – spożywczej i duże fermy hodowlane.
VI.3 Tereny leśne
Lasy na terenie miasta i gminy Radomyśl Wielki według wykazu gruntów /stan na dzień
01.01.1999r./ zajmują areał 3 912 ha co stanowi 24,48 % ogólnej powierzchni gminy. Poza
kompleksami leśnymi opisanymi w pkt. II.5 „Walory turystyczne” istnieją niewielkie
kilkuhektarowe obszary powiększane o tereny zalesiane przez właścicieli gruntów o glebach V i
44
VI klasy. Dominującym gatunkiem drzewostanu jest sosna, natomiast jej uzupełnienie stanowi
brzoza, modrzew, buk, jodła, dąb bezszypułkowy oraz olcha.
Obszar gminy Radomyśl Wielki wchodzi w skład Wielkoprzetrzennego Systemu
Obszarów Chronionych obecnego Województwa Podkarpackiego. Występują tu dwa obszary
chronionego krajobrazu: w zachodniej części gminy – Jastrząbsko – Żdżarski Obszar
Chronionego krajobrazu, we wschodniej części gminy – Przecławki Obszar Chronionego
Krajobrazu. Lasy na terenie gminy pełnią bardzo ważną funkcję nie tylko gospodarczą, ale i
ochronną. Wiele z nich pełni funkcję wodochronną a także są terenami ostoi dzikich zwierząt.
Odgrywają bardzo ważną funkcję w gospodarce wodnej tego obszaru jako potężny zbiornik
retencyjny. Pełnią również rolę naturalnego filtru, wychwytującego zanieczyszczenia pyłowe i
gazowe. Zważając na powyższe uwarunkowania zakłada się, że głównym celem
zagospodarowania lasów tego obszaru powinno być zachowane i ochrona naturalnych wartości
przyrodniczo – krajobrazowych, sukcesywna renaturalizacja obszarów zniekształconych i
zdegradowanych, wzbogacenie walorów ochronnych oraz turystyczno – rekreacyjnych. Ważnym
priorytetem zagospodarowania jest zwiększenie lesistości poprzez zalesianie terenów rolniczo
nieprzydatnych, rolnicy zalesiają grunty położone przy kompleksach leśnych w ilości około 15 ha
rocznie, zalesieniu sprzyjają przepisy ustanowione po wejściu Polski do Unii Europejskiej.
VI.4 Tereny mieszkaniowe
Gmina Radomyśl Wielki ma charakter rolniczy. Zespoły osiedleńcze na jej terenie to
miasto i dwanaście wsi z przysiółkami. Zabudowa większości wsi posiada układ ulicowy. Bardzo
korzystnym zjawiskiem jest stosunkowo małe występowanie rozproszonych gospodarstw, oraz
brak koncentracji zabudowy przy drodze głównej Mielec – Tarnów. Rozproszone obiekty
powstają głównie w przysiółkach. Zabudowa wiejska składa się z zagród oraz domów
jednorodzinnych. Jest ona w przeważającej części murowana. Budynki drewniane to przede
wszystkim budynki o cechach zabytkowych.
Miasto Radomyśl Wielki wyróżnia się kształtem przestrzennym, wielkością i strukturą
zabudowy od pozostałych miejscowości w gminie. Jego zabudowa skupi się wokół XVIwiecznego założenia urbanistycznego. Historyczna część wypełniona jest w dużym stopniu
zabudową zabytkową często w złym stanie technicznym. Uzupełniona została współczesnymi
budynkami, przeważa zabudowa jedno-, dwu-, trzykondygnacyjna. Na terenie miasta przeważa
zabudowa jednorodzinna, jedynie w północno- zachodniej części wzniesiono dwa bloki
wielorodzinne.
VI.5 Tereny zieleni i wypoczynku
W życiu człowieka coraz większe znaczenie odgrywa turystyka i rekreacja. Gmina
Radomyśl Wielki posiada korzystne warunki dla ich rozwoju, na które składają się walory i
zasoby środowiska przyrodniczego, łatwa dostępność komunikacyjna. Rozwój form turystyki
szczególnie agroturystyki powinny stać się obok rolnictwa dodatkowym źródłem dochodów
mieszkańców. Dla uatrakcyjnienia tego terenu planowane są szlaki turystyki pieszej i rowerowej.
VI.6 Tereny wód otwartych
Łączna powierzchnia zamyka się wielkością 148 ha. Na powierzchnię tą składają się rzeki,
potoki, rowy odwadniające, stawy, mokradła i tereny podmokłe. Gmina leży w zlewni rzeki
Wisły a odwodniana jest przez system rzeczny rzeki Breń. Duża rozpiętość przepływów świadczy
o znacznym potencjale i zagrożeniu powodziowym. Gmina posiada stosunkowo dobrze
rozwiniętą sieć melioracyjną, zmeliorowanych jest 7120 ha gruntów w Dąbiu, Rudzie i Zdziarcu,
urządzenia są w dużym stopniu wyeksploatowane gdyż mają ponad 40 lat.
45
VI.7 Przydatność terenów
VI.7.1 Przydatność terenów pod zainwestowanie
Terenami ograniczającymi w sposób znaczący rozwój zainwestowania budowlanego sa:
▪ obszary gleb i lasów chronionych,
▪ rzeźba terenu,
▪ sąsiedztwo obiektów przemysłowo – usługowo- hodowlanych,
▪ formalna ochrona środowiska przyrodniczego,
▪ niekorzystne warunki gruntowo – wodne i topoklimatyczne,
▪ obszary szczególnej ochrony ujęć wód podziemnych wymagające rozwiązania gospodarki
wodno – ściekowej,
▪ doliny rzek i cieków wodnych jako czynne ekosystemy łąkowo- torfowo – wodne, nie
przewidziane pod zabudowę.
VI.7.2 Tereny mieszkaniowe
W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radomyśl
Wielki znajduje się około 659 ha przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną, zagrodową oraz
częściowo usługi nieuciążliwe, około 80 % tych terenów jest już zabudowanych, pozostałe 20 %
nie tworzy wystarczającej rezerwy. W/w tereny są własnością prywatnych właścicieli.
VI.7.3 Tereny produkcyjno- usługowe
W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Radomyśl
Wielki znajduje się około 249 ha przeznaczonych pod zabudowę produkcyjną, rzemieślniczą,
usługową, składową, magazynową, obsługi komunikacji itp. wraz z niezbędną infrastrukturą
techniczną, technologiczną, z czego około 37 ha w/w terenów stanowią mienie komunalne gminy.
Około 60 % tych terenów jest zainwestowane, w większości jest własnością prywatną właścicieli,
którzy w obecnej chwili nie zamierzają prowadzić działalności gospodarczej lub sprzedaży
działek. Tereny te są częściowo uzbrojone w podstawowe media.
VI.7.4 Tereny komunalne
W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Radomyśl Wielki
znajduje się około 18 ha terenów przeznaczonych pod budownictwo komunalne (szkoły,
oczyszczalnie, remizy strażackie, obiekty usługowe).
VI.8 Surowce mineralne
Na terenie gminy surowce mineralne występują w dwóch poziomach stratygraficznych:
- trzeciorzędu (miocenu) – iły krakowieckie,
- czwartorzędu – piaski eoliczne i lodowcowe.
Pomimo ich pospolitego występowania nie odgrywają one istotnego znaczenia dla
gospodarki tego regionu. Obecnie na omawianym terenie udokumentowane są następujące złoża:
- „PODBORZE” położone w miejscowości Podborze, złoże surowców ilastych
wykorzystywane do produkcji wyrobów ceramiki budowlanej,
- „RUDA” położone w miejscowości Ruda, złoża surowców ilastych eksploatowane do
produkcji kruszywa lekkiego.
Ponadto na terenie gminy występują obszary perspektywiczne eksploatacji surowców
budowlanych na potrzeby lokalne. W miejscowości Dulcza Wielka są to iły (zasoby około 200
tys. m3), który może być wykorzystywany przy robotach drogowych.
Występują także surowce energetyczne – gaz ziemny i ropa naftowa. Do niedawna na
obszarze miejscowości Partynia prowadzona była eksploatacja ropy naftowej. Według wierceń
przeprowadzonych w latach 50-tych wynika, że warstwa roponośna ciągnie się od miejscowości
46
Partynia w kierunku zachodnim i wkracza na tereny gminy Radgoszcz i Wadowice Górne, złoża
nieeksploatowane z powodu nieopłacalności (zbyt drogie wydobycie). Złożom ropy naftowej i
gazu ziemnego towarzyszy występowanie wód mineralnych chlorowo – wapniowych, które
również nie są wykorzystywane.
VII. GOSPODARKA FINANSOWA GMINY I JEJ MOŻLIWOŚCI
ABSORBCYJNE
Dochodami budżetowymi gminy są:
- dochody własne ( w tym udziały we wpływach z podatku dochodowego),
- dotacje celowe,
- subwencje ogólne.
Dochodami własnymi gminy są wpływy z podatków: rolnego, leśnego, od nieruchomości
zlokalizowanych na danym terenie, od środków transportowych, od spadków i darowizn, od
działalności gospodarczej opłacanej w formie karty podatkowej oraz opłat skarbowych,
eksploatacyjnych i lokalnych.
Dochody gminy w latach 1995 - 2005 z uwzględnieniem dochodów
własnych i dotacji oraz subwencji.
25000000
20000000
15000000
10000000
5000000
0
dochody
1995
1996
dochody wasne
1997
1998
1999
2000
2001
dotacje, subwencje
2002
2003
2004
2005
Tabela 34. Dochody budżetu gminy w tym dochody własne, dotacje i subwencje.
Rok
Dochody ogółem
Dochody własne
Dotacje, subwencje
1995
5 757 520
2 176 212
3 581 308
1996
7 733 116
2 362 834
5 370 282
1997
10 769 832
3 422 856
7 346 976
1998
13 108 844
3 191 573
9 917 271
1999
13 353 983
3 182 879
10 171 104
2000
15 043 430
3 206 974
11 836 456
2001
17 694 600
4 059 605
13 634 995
2002
20 853 288
5 145 914
15 707 374
2003
18 982 361
3 846 490
15 135 871
47
2004
19 994 428
2 899 540
17 094 888
2005
24 620 615
4 377 169
20 243 446
Wydatki gminy przedstawiają poniższe tabele oraz wykresy.
Tabela 35. Wydatki i dochody gminy Radomyśl Wielki w latach 1995 – 2005.
Rok
Dochody gminy
Wydatki gminy
1995
5 757 520
5 312 441
1996
7 733 116
8 379 315
1997
10 769 832
11 836 779
1998
13 108 844
13 286 925
1999
13 353 983
13 076 965
2000
15 043 430
14 748 934
2001
17 694 600
18 532 055
2002
20 853 288
18 901 683
2003
18 982 361
18 814 493
2004
19 994 428
23 281 456
2005
24 620 615
22 340 591
Na poziom budżetu gminy wpływają głównie subwencje ogólne, których wysokość z roku
na rok systematycznie wzrasta (do 70% wysokości budżetu). Dochody własne gminy stanowią
niewiele ponad 20 % całości budżetu. Gmina z powodzeniem szuka wsparcia ze strony kapitału
zewnętrznego na rozwój inwestycji infrastrukturalnych, gdyż samorząd gminny ma za mało
środków by podołać dużym inwestycjom. Na realizację takich inwestycji uzyskiwane są pokaźne
środki stanowiące dodatkową pomoc ze środków państwowych, wojewódzkich jak również z
innych źródeł choćby z programów Unii Europejskiej, czy kredytów Banku Światowego.
Wydatki budżetowe gminy obejmują wydatki bieżące (wynagrodzenia, materiały i usługi,
opłaty i składki oraz dotacje dla jednostek gospodarki pozabudżetowej i funduszy celowych) i
wydatki majątkowe, w których główną pozycję stanowią wydatki inwestycyjne.
Dochody i wydatki gminy w latach 1995-2005
25000000
20000000
15000000
10000000
5000000
0
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Dochody
48
Wydatki
Relacja wydatków gminy do wydatków poniesionych na
inwestycje w latach 1995 - 2005.
25000000
20000000
15000000
10000000
5000000
0
1995
1996
1997
1998
wydatki gminy
1999
2000
2001
wydatki na inwestycje
2002
2003
2004
2005
dochody gminy
Tabela 36. Porównanie wydatków inwestycyjnych gminy na tle dochodów i wydatków w latach
1995 – 2006.
Rok
Dochody
Wydatki gminy
Wydatki
na W % w W % w
gminy
inwestycje
dochodach
wydatkach
1995
5 757 520
5 312 441
630 439
10,95
11,87
1996
7 733 116
8 379 315
1 621 472
20,97
19,35
1997
10 769 832
11 836 779
3 639 430
33,79
30,75
1998
13 108 844
13 286 925
2 315 898
17,67
17,43
1999
13 353 983
13 076 965
2 368 090
17,73
18,11
2000
15 043 430
14 748 934
2 769 376
18,41
18,78
2001
17 694 600
18 532 055
5 849 801
33,06
31,57
2002
20 853 288
18 901 683
4 077 949
19,56
21,57
2003
18 982 361
18 814 493
3 419 795
18,02
18,18
2004
19 994 428
23 281 456
6 456 908
32,29
27,73
2005
24 620 615
22 340 591
2 715 000
11,03
12,15
2006
24 953 815
29 948 080
6 733 074
26,98
22,48
(Plan)
49
Wysokość środków inwestycyjnych przypadających na 1 mieszkańca
Środki przeznaczone na inwestycje w gminie Radomyśl Wielki
w przeliczeniu na 1 mieszkańca w latach 1995 - 2006.
600
500
300
297,86
275,4
200
122,72
100
174,3
486,04
467,49
433,35
400
177,25 205,55
248,78
195,97
48,1
0
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006 Plan
środki na inwestycje w przeliczeniu na 1 mieszkańca
Jak widać poziom wydatków inwestycyjnych jest bardzo zróżnicowany w poszczególnych
latach i zależy od pozyskiwanych unijnych środków finansowych. Najwyższy procent (33%)
dochodów zainwestowanych przez gminę osiągnięto w 2004 r. Duży wpływ miało uzyskanie
znacznych unijnych środków pomocowych. Według Analizy Porównawczej Potencjału
Rozwojowego sporządzonej przez Centrum Badań Regionalnych na podstawie danych GUS za
2004 r. procent dochodów zainwestowanych przez gminę Radomyśl Wielki przedstawia poniższy
wykres:
Procent dochodów zainwestowanych przez gminę w roku 2004
35
30
32,3
25
20
20,0
20,3
15
10
17,8
16,9
5
0
Radomyśl
Wielki
Źródło:
Pow. Mielecki
Polska
Analizy Porównawcze Potencjału Rozwojowego; Centrum Badań Regionalnych na podstawie
danych GUS na rok 2004.
W roku 2000 rozpoczęły funkcjonowanie fundusze Unii Europejskiej i Banku
Światowego, których nadrzędnym celem było i jest stymulowanie rozwoju obszarów wiejskich i
były to Phare 99, Sapard i Phare 2000 oraz obecne fundusze strukturalne. Gmina z powodzeniem
korzystała z tych środków.
50
Wysokość środków pozyskanych przez gminę na przestrzeni ostatnich lat przedstawia
poniższe zestawienie.
Tabela 37.Wysokość środków pozyskiwanych przez gminę
LATA
2002
2003
2004
środki unijne 1205
(tys. zł)
pozyskiwane z 1368
innych źródeł
(tys. zł)
RAZEM
2573
(tys. zł)
2005
367,5
356
1699
2006-09-21
do 15.09
(podpisane
umowy)
4767
175,8
205,2
123,2
2864,2
543,3
561,2
1822,2
7631,2
Uzyskanie pomocy ze środków UE uwarunkowane jest przeznaczeniem na inwestycje
wkładu własnego w wysokości do 50%. Gmina takie możliwości posiada, gdyż niewielkie
zadłużenie wynoszące jedynie 5 %,do końca br. będzie wynosiło maksymalnie 8% umożliwia z
własnego budżetu wymagany udział finansowy. Poziom wydatków inwestycyjnych gminy
stanowi o jej możliwościach absorpcyjnych, które w świetle przedstawionych faktów są znaczne.
VIII. ANALIZA SWOT
Na podstawie zebranego materiału podczas opracowywania projektu strategii Zespół
wyszczególnił następujące mocne i słabe strony oraz wskazał na szanse i zagrożenia w
poszczególnych dziedzinach:
VIII.1 Ludność, opieka społeczna, zdrowie
SILNE STRONY
•
•
•
•
•
•
•
•
stały wzrost liczby mieszkańców Gminy, co
jest wynikiem dodatniego salda migracji
(nadwyżka zameldowań nad
wymeldowaniami),
duże zasoby siły roboczej,
korzystna struktura wiekowa mieszkańców,
duży procent ludzi młodych,
tradycje przetwórstwa rolno – spożywczego
zwłaszcza przetwórstwa mięsnego metodą
tradycyjną,
niska gęstość zaludnienia,
dobrze rozwinięta podstawowa opieka
zdrowotna poprzez niepubliczne ZOZ-y,
sieć aptek w pełni zabezpieczających
potrzeby mieszkańców,
funkcjonowanie przez całą dobę
w Radomyślu Wielkim Podstacji Pogotowia
Ratunkowego wyposażonego w nowoczesny
sprzęt ratujący życie.
51
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
SŁABE STRONY
wysoki poziom bezrobocia,
niska mobilność zawodowa,
brak atrakcyjnych ofert na rynku pracy,
brak domów opieki społecznej dla osób
samotnych w podeszłym wieku,
brak poradni dla kobiet,
brak poradni okulistycznej,
pulmonologicznej, chirurgicznej,
laryngologicznej,
niewystarczająca opieka lekarska
i stomatologiczna dzieci w szkołach
podstawowych,
wzrost liczby osób samotnych w
podeszłym wieku wymagających opieki,
Niewystarczająca ilość mieszkań
socjalnych,
duża ilość eternitu na dachach budynków
mieszkalnych, gospodarczych i kurnikach,
zbyt małe środki na utylizację
•
•
•
demontowanych płyt
istnienie trzech Niepublicznych ZOZ-ów
w tym jeden przy Ośrodku RewalidacyjnoWychowawczym w Pniu dla
niepełnosprawnych,
dobrze rozwinięta sieć gabinetów
stomatologicznych,
dynamicznie rozwijające się budownictwo
jednorodzinne w mieście i na wsiach
SZANSE
•
•
•
•
•
•
ZAGROŻENIA
•
poprzez odpowiednią politykę podatkową
stworzenie nowych miejsc pracy głównie w
sferze małej i średniej przedsiębiorczości,
umiejętność pracowników Urzędu
pozyskiwanych zewnętrznych środków
finansowych zwłaszcza z Unii Europejskiej,
poprawa zdrowotności mieszkańców
poprzez realizację programów
prozdrowotnych przyjętych przez Rade
Miejską,
uzbrojone tereny pod budownictwo,
zwiększenie ilości jednostek KSRG,
dobre wyposażenie jednostek OSP w sprzęt
gaśniczy i samochody
•
•
•
•
VIII.2 Edukacja, kultura, sport i rekreacja
SILNE STRONY
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
dobrze rozwinięty system szkół
podstawowych i ponadgimnazjalnych,
odpowiednio przygotowana kadra
nauczycielska,
opieka edukacyjna nad dziećmi
niepełnosprawnymi i upośledzonymi,
funkcjonowanie w obszarach oświaty
placówek niepublicznych,
zakres informatyzacji szkół,
duża liczba uzdolnionej artystycznie
młodzieży,
organizacja wielu imprez kulturalnych,
istnienie amatorskiego ruchu ludowego,
baza materialna kultury i sportoworekreacyjna zachęcająca do czynnego
uprawiania sportu i rekreacji,
dobra komunikacja społeczna,
funkcjonowanie śpiewaczych chórów
strażackich,
działalność organizacji pozarządowych w
sferze kultury fizycznej i sportu,
dobrze rozbudowana sieć uczniowskich
•
•
•
•
•
•
•
•
52
migracja zdolnej młodzieży do miast i za
granice,
ukryte bezrobocie i szara strefa,
wzrost bezrobocia,
zubożenie społeczeństwa,
niestabilność uregulowań prawnych
dotyczących służby zdrowia
SŁABE STRONY
braki w wyposażeniu szkół,
małe wykorzystanie bazy sportoworekreacyjnej,
brak bazy noclegowej,
brak boisk sportowych w dwóch
miejscowościach,
brak turystycznych ścieżek rowerowych,
niski poziom świadomości mieszkańców
na prowadzenie zdrowego trybu życia,
małe zainteresowanie społeczne wszelkimi
propozycjami kulturalnymi i sportoworekreacyjnymi,
słabe zaplecze kulturalne,
brak żłobka lub przedszkola dla dzieci
do lat 3
ograniczona baza dla przedszkoli
( funkcjonuje 1 przedszkole),
klubów sportowych przy szkołach,
• wydawanie dwumiesięcznika gazety
informacyjno –społeczno -kulturalnej przez
Centrum Kultury,
• realizacja programów dożywiania uczniów
we wszystkich szkołach podstawowych,
funkcjonowanie Biblioteki Publicznej wraz z 4
filiami z bogato wyposażonym księgozbiorem,
SZANSE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ZAGROŻENIA
reforma edukacji, poszerzenie oferty
edukacyjnej,
prezentacja i promocja dorobku
artystycznego grup twórczych na arenie
lokalnej, powiatowej, wojewódzkiej i
ogólnokrajowej,
utrzymywanie wysokiego poziomu licznych
imprez kulturalnych i sportowych,
prosportowa i prorekreacyjna polityka
władz gminnych,
kultywowanie tradycji ludowych i
sportowych,
sponsoring imprez kulturalnych oraz drużyn
sportowych przez prywatne firmy działające
na terenie gminy,
wykorzystanie zasobów leśnych jako
zaplecza rekreacyjnego,
uruchomienie zbiornika retencyjnego w
Zgórsku, Dulczy Małej, Dulczy Wielkiej,
Dąbiu, Rudzie i Podborzu,
promocja młodzieży uzdolnionej,
powstawanie gospodarstw
agroturystycznych,
wykorzystanie walorów turystycznych
gminy
•
•
•
•
•
•
•
•
•
migracja zdolnej i wykształconej
młodzieży,
brak tradycji korzystania z posiadanych
walorów kulturalnych i rekreacyjnych,
degradacja posiadanych zasobów,
niedostatecznie rozwinięta infrastruktura,
niskie nakłady finansowe na modernizację
obecnej bazy kultury,
mała aktywność fizyczna,
niż demograficzny,
niski poziom potrzeb kulturalnych,
kosztowna sieć szkół podstawowych
VIII.3 Przemysł, małe i średnie przedsiębiorstwa
SILNE STRONY
SŁABE STRONY
•
•
•
działalność i bardzo dobra kondycja kilku
dużych przedsiębiorstw prywatnych, które
mogą stać się instytucjami generującymi
potencjalne nowe miejsca pracy i będące
kandydatami na odbiorców innowacji oraz
nowoczesnych rozwiązań technologicznych,
bardzo dobre funkcjonowanie Ośrodka
Doradztwa Rolniczego,
dość szeroka oferta szkoleń dla
przedsiębiorców jakie oferuje Ośrodek
Doradztwa Rolniczego,
53
•
•
•
•
•
w strukturze podmiotów gospodarczych
najmniejszy procent stanowią firmy
produkcyjne,
brak tradycji przemysłowych,
brak lub niepewne rynki zbytu (co jest
powodem niewykorzystania sił
produkcyjnych),
brak integracji środowiska
przedsiębiorców działających na terenie
Gminy Radomyśl Wielki,
mała przedsiębiorczość mieszkańców,
•
•
posiadanie terenów pod rozwój
przedsiębiorczości,
dostępna obsługa bankowa
SZANSE
•
•
•
•
•
ZAGROŻENIA
•
duża chłonność inwestycyjna Gminy,
wysoki poziom kompetencji władz
samorządowych i ich silna motywacja
dotycząca działań mających na celu
poprawę infrastruktury technicznej Gminy,
możliwość uzyskania środków finansowych
pochodzących z dotacji celowych Funduszy
Strukturalnych,
stworzenie systemu „zachęt” oferowanych
przez władze gminy osobom chcącym
podjąć działalność gospodarczą poprzez
politykę podatkową,
możliwość utworzenia Parku PrzemysłowoTechnologicznego „Rad- Park” na terenie
gminy
•
•
VIII.4 Rolnictwo
SILNE STRONY
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
SŁABE STRONY
dobre warunki klimatyczne,
niewielkie zanieczyszczenie terenu,
tradycje rolnicze,
działalność Ośrodka Doradztwa Rolniczego
oraz Banku Spółdzielczego,
wykorzystanie nowych technologii
produkcji roślinnej i zwierzęcej,
ciągłe podnoszenie poziomu wiedzy
rolniczej pozwalającej na lepsze
wykorzystanie warunków naturalnych,
działalność przedsiębiorstw z otoczenia
rolnictwa (przetwórni, młynów, zakładów
mięsnych i innych wykorzystujących płody
rolne),
zwiększa się zainteresowanie rolnictwem,
likwidacja gruntów odłogujących,
istnienie masarni i ubojni zabezpieczających
zbyt na trzodę chlewną,
stosunkowo niskie ceny gruntów,
rozwój agroturystyki i turystyki,
zasoby leśna,
stosunkowo duży odsetek gruntów ornych
•
•
•
•
•
•
•
SZANSE
•
•
niekorzystne ustawodawstwo prawne
narzucane przez państwo małym i średnim
przedsiębiorstwom,
wzrost biurokracji urzędów utrudniający
płynne funkcjonowanie prywatnych firm,
niewielkie zainteresowanie Gminą i jej
możliwościami inwestycyjnymi ze strony
potencjalnych inwestorów strategicznych
brak giełdy towarowej,
niedoinwestowanie finansowe gospodarstw
rolnych,
rozdrobnienie gospodarstw,
warunki glebowe,
ponad 20 % rolników nie korzysta z
możliwości otrzymania dopłat
obszarowych,
brak kompleksowej melioracji gruntów
rolnych,
wyeksploatowana sieć melioracyjna
ZAGROŻENIA
nowe możliwości rozwoju jakie daje system
unijnych dopłat,
zwiększenie pomocy państwa dla rolnictwa
54
•
•
nieopłacalność produkcji rolniczej,
zwłaszcza mleka
niekorzystna polityka rządu do sektora
•
w postaci finansowania promocji polskiego
rolnictwa na zachodzie, finansowania
udziału w targach i imprezach
międzynarodowych,
uruchomienie kredytów preferencyjnych na
nowe inwestycje
•
VIII. 5 Uwarunkowania rozwoju
SILNE STRONY
•
•
•
•
•
•
•
rolnego,
pogorszenie się ogólnokrajowej
koniunktury gospodarczej
SŁABE STRONY
•
•
stosunkowo gęsta sieć połączeń o
nawierzchni utwardzonej,
dogodne powiązania siecią dróg
powiatowych i gminnych z ościennymi
gminami,
powszechna dostępność do usług
telekomunikacyjnych i Internetu,
powszechna dostępność do sieci gazowej,
dobrze rozwinięta sieć energetyczna,
powszechna dostępność do wody z
wodociągów,
kompleksowe rozwiązanie problemu braku
wody,
•
•
•
•
SZANSE
niezadowalający stan techniczny dróg,
kolizje funkcjonalne wynikające z
przebiegu drogi krajowej nr 984 przez
obszary zainwestowane w Radomyślu
Wielkim,
mały udział dróg o nawierzchni
utwardzonej w sieci dróg gminnych,
niski procent skanalizowania gospodarstw
(19%),
brak wysypiska śmieci,
ograniczona ilość osób korzystających z
Internetu,
ZAGROŻENIA
• brak środków finansowych
poprawa stanu środowiska przez
stosowanie gazu ziemnego do celów
grzewczych,
• realizacja budowy obwodnicy dla
Radomyśla Wielkiego w ciągu drogi 984,
• budowa nowoczesnej oczyszczalni ścieków
zapewni możliwość budowy kanalizacji w
pozostałych miejscowościach,
• asfaltowanie rocznie ok. 10 km dróg
gminnych
Przeprowadzona analiza zewnętrznych uwarunkowań rozwoju gminy Radomyśl Wielki
umożliwiła zidentyfikowanie kluczowych szans i zagrożeń, które mają obecnie lub mogą mieć w
przyszłości wpływ na skalę i tempo jej dalszego rozwoju społeczno – gospodarczego. Nie ulega
wątpliwości, że skuteczne rozwiązywanie szeregu problemów społecznych, gospodarczych,
infrastrukturalnych i ekologicznych występujących obecnie na terenie gminy w dużej mierze
warunkowane będzie rozwiązaniami systemowymi na szczeblu państwa (ustrojowo 0 prawnymi i
finansowymi), koniunkturą gospodarczą w kraju i za granicą, kondycją budżetu państwa i
stopniem wykorzystania pomocy finansowej Unii Europejskiej.
Stąd też, władze gminy Radomyśl Wielki będą stale monitorować zmiany w otoczeniu,
poszukując w nim szans (sposobności) i unikając zagrożeń rozwojowych. Innymi słowy, chodzi
tu z jednej strony o maksymalne wykorzystanie pojawiających się szans, które można
spożytkować dla przyspieszenia tempa rozwoju gminy, z drugiej zaś - minimalizowanie
negatywnych oddziaływań (zagrożeń) powodujących zahamowanie tempa rozwoju gminy (jest to
swoista „ochrona” przed niesprzyjającym otoczeniem).
•
55
B. WIZJA ROZWOJU MIASTA I GMINY RADOMYŚL
WIELKI
W toku opracowań materiałów do niniejszej strategii i w wyniku warsztatów
strategicznych przeprowadzonych z udziałem reprezentatywnych środowisk ustalona została
wizja rozwoju gminy.
„Radomyśl Wielki to gmina dążąca do zrównoważonego
rozwoju gospodarczego, stałego wzrostu jakości życia
mieszkańców poprzez budowę nowoczesnej infrastruktury
technicznej i społecznej”
Wizja rozwoju jest określeniem obrazu gminy, jaki chcieliby osiągnąć za 10-15 lat
mieszkańcy – uczestnicy procesu planowania. Wizja określa bardzo ogólnie dlaczego działamy,
do czego dążymy, jakie chcemy osiągnąć cele, jeśli podejmiemy działania strategiczne w nowych
realiach społeczno – gospodarczych kraju.
56
C. CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE
ROZWOJU MISTA I GMINY RADOMYŚL WIELKI
I. CELE STRATEGICZNE
Cele strategiczne rozwoju miasta i gminy Radomyśl Wielki, podobnie jak wizję rozwoju
gminy ustalono w trakcie warsztatów strategicznych przeprowadzonych z udziałem
reprezentantów środowisk, przy udziale Komisji Rozwoju Gospodarczego Rady Miejskiej w
Radomyślu Wielkim. Powstały one w wyniku analizy słabych i mocnych stron, jak również na
podstawie „Wizji rozwoju miasta i gminy Radomyśl Wielki.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Rozwój przedsiębiorczości.
Przebudowa i dostosowanie miasta oraz wsi do warunków Unii Europejskiej.
Wysoki poziom oświaty w mieście i gminie.
Ochrona środowiska naturalnego.
Rozwój budownictwa mieszkaniowego, socjalnego oraz na potrzeby służby zdrowia.
Rozwój rekreacji, wypoczynku, kultury w mieście i gminie.
II. CELE OPERACYJNE
Dla realizacji celów strategicznych opracowano cele operacyjne do poszczególnych zadań,
które przedstawiają się następująco:
1. ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
Realizacja celu strategicznego Nr 1 powinna przyczynić się do tworzenia nowych miejsc
pracy oraz zmniejszenia bezrobocia. Efektem powinno być zmniejszenie odpływu ludności z
gminy do większych miast i za granicę, dzięki stworzeniu warunków umożliwiających realizację
podstawowej potrzeby jaką jest praca.
1.1 Wydzielenie terenów pod działalność gospodarczą oraz zagospodarowanie
istniejących, poprzez:
1) uzbrojenie terenów inwestycyjnych i pod budownictwo mieszkaniowe,
2) stworzenie czytelnych, zrozumiałych i atrakcyjnych ulg (zachęt) inwestycyjnych.
1.2 Popieranie rodzinnych małych i średnich przedsiębiorstw.
1.3 Popieranie drobnego rzemiosła i usług.
1.4 Propagowanie i organizowanie szkoleń umożliwiających zmianę kwalifikacji
zawodowych.
1.5 Racjonalne wykorzystywanie pomocy społecznej i jej środków do ożywienia
gospodarczego.
1.6 Kontynuowanie procesów integracji producentów, dostawców, poddostawców i
kooperantów w regionie.
1.7 Rozwijanie infrastruktury niezbędnej do rozwoju przedsiębiorstw przetwórstwa rolno
–spożywczego.
1.8 Wspieranie tworzenia grup produkcyjno- marketingowych oraz kanałów zbytu dla
wytworzonych produktów.
1.9 Wspieranie specjalizację produkcji rolniczej poprzez ułatwianie dostępu do zakupu
maszyn, urządzeń i surowców produkcyjnych.
2. PRZEBUDOWA I DOSTOSOWANIE GMINY DO WARUNKÓW UE
Cel strategiczny Nr 2 zakłada wykorzystanie potencjału rolniczego istniejącego w gminie.
Zgodnie z „Wizją rozwoju miasta i gminy Radomyśl Wielki” restrukturyzacja i rozwój rolnictwa
w gminie ma umożliwić stworzenie warunków dla utrzymania charakteru rolniczego gminy przy
57
jednoczesnym zapewnieniu mieszkańcom wysokiego standardu życia, a także tworzenia usług dla
ludności i rzemiosła.
2.1 Oświata rolnicza:
1) podniesienie kwalifikacji rolniczych poprzez szkolenia, edukację,
2) rozwój doradztwa rolniczego na wsiach poprzez wykorzystanie Terenowego
Ośrodka Doradztwa Rolniczego.
2.2 Działania zmierzające do wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich poprzez
tworzenie alternatywnych miejsc pracy na wsiach, szczególnie w sektorze obsługi
rolnictwa, usługach i różnych formach rzemiosła.
2.3 Zwiększenie efektywności produkcji rolnej poprzez:.
1) przyciąganie kapitału i technologii umożliwiających efektowne wykorzystanie
istniejącego potencjału produkcyjnego,
2) utworzenie i wdrażanie preferencyjnego programu „zdrowa żywność”,
3) wyposażenie w elementy infrastruktury technicznej niezbędnej do prawidłowego
funkcjonowania gospodarstw rolnych i społeczności wiejskiej w tym rozbudowa i
modernizacja dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich.
2.4 Promowanie gospodarstw agroturystycznych.
2.5 Pomoc rolnikom w pozyskiwaniu środków z Unii Europejskiej.
2.6 Zachowanie i wykorzystanie zasobów kulturalnych i przyrodniczych wsi oraz
poprawa stanu środowiska.
2.7 Zalesienie gruntów rolnych V i VI klasy.
3. WYSOKI POZIOM OŚWIATY W MIEŚCIE I GMINIE
Realizacja tego celu strategicznego ma za zadanie dobre przygotowanie dzieci i młodzieży
do podjęcia nauki w szkołach średnich i kontynuacji w szkołach wyższych.
3.1 Stworzenie możliwości wyrównywania szans dla dzieci i młodzieży.
3.2 Zapewnienie wysokiego poziomu nauczania potwierdzonego egzaminami
wewnętrznymi i zewnętrznymi.
3.3Wsparcie pedagogiczne, psychologiczne i materialne na wszystkich poziomach
nauczania.
3.4 Budowa sal gimnastycznych w szkołach podstawowych.
3.5 Utworzenie gminnego przedszkola w mieście Radomyśl Wielki.
3.6 Przekształcenie szkół podstawowych o małej liczbie uczniów w szkoły społeczne
prowadzone przez stowarzyszenia.
3.7 Zorganizowanie gimnazjum dla dzieci niepełnosprawnych.
4. OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO
Realizacja poszczególnych celów zawartych w powyższym celu strategicznym ma za
zadanie uporządkowanie stanu środowiska naturalnego w gminie, którego stan ma zasadniczy
wpływ na jakość życia.
4.1 Rozwój technicznej infrastruktury proekologicznej w mieście i na wsiach poprzez:
1) budowę w całej gminie kanalizacji sanitarnej,
2) budowę gminnej oczyszczalni ścieków i oczyszczalni przydomowych w odległych
przysiółkach.
4.2 Zabezpieczenie odbioru śmieci poza gminę, w przyszłości rozważenie celowości
budowy własnego wysypiska.
4.3 Podjęcie zdecydowanych działań w celu zapobiegania powstawania dzikich wysypisk
odpadów.
4.4 Dosprzętowienie Zakładu GKiM poprzez zakup m.in. śmieciarki, ciągnika, przyczepy,
itp.
4.5 Opieka nad parkami krajobrazowymi i pomnikami przyrody.
58
4.6 Zapobieganie zanieczyszczenia powietrza poprzez wymianę węglowych pieców
centralnego ogrzewania na piece gazowe.
4.7 Poprawa stanu technicznego rowów melioracyjnych i cieków wodnych.
5. ROZWÓJ BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO, SOCJALNEGO ORAZ NA
POTRZEBY SŁUŻBY ZDROWIA
Realizacja powyższego celu strategicznego doprowadzi do złagodzenia problemów
mieszkaniowych wśród biedniejszej części mieszkańców. Natomiast budowa domu opieki
społecznej oraz utworzenie domu dziennego pobytu dla osób podopiecznych w sposób
kompleksowy rozwiąże problemy osób samotnych w podeszłym wieku, których jak wskazuje
statystyka z roku na rok przybywa.
5.1 Przygotowanie terenów pod budownictwo – ich wydzielenie i pełne uzbrojenie.
5.2 Budowa mieszkań komunalnych i czynszowych.
5.3 Budowa mieszkań socjalnych.
5.4 Stworzenie klimatu dla rozwoju usług deweloperskich, budownictwa, przemysłu
materiałów i usług budowlanych.
5.5 Zorganizowanie dziennego pobytu dla osób podopiecznych.
5.6 Rozbudowa lub budowa nowej przychodni lekarskiej dla poradni okulistycznej,
laryngologicznej, pulmonologicznej i chirurgicznej.
6. ROZWÓJ REKREACJI, WYPOCZYNKU I KULTURY W MIEŚCIE I GMINIE
Zadaniem powyższego celu strategicznego jest wykorzystanie potencjału gminy w
zakresie możliwości rozwoju usług rekreacyjnych, turystycznych i kulturalnych w mieście i
gminie. Jest uszczegółowieniem wysokiego standardu życia, jak również jest uzupełnieniem
innych celów strategicznych: aktywizacji gospodarczej miasta i gminy, ochrony środowiska
naturalnego oraz przebudowy i dostosowania miasta i wsi do warunków UE.
6.1 Sport
1) Rozwój sportu masowego.
2) Rozwój sportu szkolnego.
3) Kompleks boisk w każdej wsi.
4) Rozbudowa bazy sportowej w Radomyślu Wielkim
5) Budowa ścieżek rowerowych.
6) Propagowanie zdrowego stylu życia.
6.2 Rekreacja
1) Zagospodarowanie terenów na rekultywowanym gminnym wysypisku śmieci w
Radomyślu Wielkim.
2) Popieranie budownictwa rekreacyjnego.
3) Wspieranie rozwoju bazy gastronomicznej i hotelowej.
4) Wspieranie rozwoju agroturystyki i ośrodka hippicznego w Dulczy Małej.
6.3 Kultura
1) Ochrona dóbr kultury (odnowa, rekonstrukcja, pomoc przy odbudowie zabytków
sakralnych).
2) Wspieranie istniejących ośrodków kultury.
3) Rozwój biblioteki gminnej i 4 punktów filialnych.
4) Wspieranie amatorskiego ruchu kulturalnego.
5) Promocja kultury poprzez stałe imprezy plenerowe.
6) Popularyzacja dorobku miasta i wsi (kroniki, wystawy, festyny, itp.).
7) Budowa muszli koncertowej w Rynku.
8) Utworzenie muzeum.
9) wzbogacenie życia kulturalnego mieszkańców poprzez utworzenie lokalnego radia,
a także wydawanie gazetowego serwisu informacyjnego.
59
D. WYKAZ PRZEDSIĘWZIĘĆ O CHARAKTERZE
INWESTYCYJNYM I ORGANIZACYJNYM DO
WYKONANIA W OKRESIE REALIZACJI STRATEGII
ROZWOJU GMINY W LATACH 2006 – 2015
Lp.
NAZWA ZADANIA
I. OŚWIATA:
1.
2.
3.
4.
5.
Budowa sal gimnastycznych przy szkołach podstawowych
Utworzenie przedszkola w Radomyślu Wielkim
Utworzenie świetlicy opiekuńczo - wychowawczej
Podejmowanie działań organizacyjnych w sprawie przekształcenia szkół podstawowych o
małej liczbie uczniów w szkoły społeczne prowadzone przez stowarzyszenia
Wspieranie działań umożliwiających powszechną dostępność do Internetu w całej gminie
II. OCHRONA ŚRODOWISKA:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Budowa oczyszczalni ścieków
Budowa kanalizacji sanitarnej
Likwidacja przestarzałej technologicznie oczyszczalni ścieków w Radomyślu Wielkim
Zorganizowanie selektywnej zbiórki odpadów wraz z budową bazy przeładunkowej i
segregowni odpadów
Budowa miejskich szaletów w Radomyślu Wielkim
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków w przysiółkach nie objętych kompleksową
kanalizacją
Wypracowanie systemu usprawniającego proces utylizacji eternitu zdemontowanego z
dachów budynków mieszkalnych i gospodarczych
Wykonanie kanalizacji deszczowej
Zakup sprzętu do selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (śmieciarki, ciągnika,
przyczepy, itp.)
III. DROGOWNICTWO I BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Budowa nowych i modernizacja istniejących dróg i chodników (zgodnie z planami
rocznymi)
Modernizacja dróg transportu rolniczego
Przebudowa drogi Mielec –Lisia Góra
Budowa obwodnicy miasta Radomyśl Wielki
Budowa ścieżko- jezdni wzdłuż dróg o nasilonym ruchu drogowym
Przebudowa układu komunikacyjnego w mieście
Powołanie Straży Miejskiej
IV. KULTURA FIZYCZNA, SPORT, REKREACJA:
1.
Budowa Centrum Sportu i Rekreacji na terenach zrekultywowanego wysypiska śmieci w
60
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Radomyślu Wielkim wraz z rozbudową stadionu sportowego
Budowa stadionów sportowych w Zgórsku i Rudzie oraz rozbudowa kompleksów
sportowych w pozostałych miejscowościach
Budowa turystycznych tras rowerowych i konnych
Budowa zbiorników retencyjnych i urządzeń piętrzących wodę w Zdziarcu, Zgórsku,
Podborzu, Dulczy Wielkiej, Dulczy Małej, Rudzie i Dąbiu oraz wykorzystanie ich do
celów sportów wodnych i rekreacji
Budowa krytej pływalni w Radomyślu Wielkim
Wspieranie inicjatyw zmierzających do wykorzystania istniejących w domach strażaka
lokali na potrzeby klubów wiejskich
Wspieranie finansowe amatorskich zespołów artystycznych: kapeli ludowych, chórów
śpiewaczych, itp.
Dalsza przebudowa zabytkowego Rynku w Radomyślu Wielkim
Modernizacja oświetlenia ulicznego- wymiana lamp na energooszczędne
V. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE I SOCJALNE, OCHRONA
ZDROWIA:
1.
2.
3.
4.
5.
Budowa komunalnych mieszkań socjalnych i czynszowych
Uzbrojenie terenów pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne i budownictwo
przemysłowo - usługowe
Budowa środowiskowego domu dziennego pobytu osób podopiecznych
Budowa domu długoterminowej opieki społecznej dla 10-15 osób samotnych
kierowanych przez ośrodek pomocy społecznej
Rozbudowa lub budowa nowej przychodni rejonowej z poszerzeniem usług w zakresie:
- poradni okulistycznej,
- poradni chirurgicznej,
- poradni pulmonologicznej,
- poradni laryngologicznej
VI. KULTURA:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Odbudowa budynku dawnego „Sokoła” pod potrzeby Centrum Kultury w Radomyślu
Wielkim
Utworzenie muzeum – izby pamięci narodowej
Uruchomienie rozgłośni radiowej obejmującej swym zasięgiem miasto i gminę Radomyśl
Wielki
Wydawanie samorządowego biuletynu informacyjnego o pracach rady, Urzędu
Miejskiego wydawanego w formie gazety
Współfinansowanie renowacji zabytkowych obiektów na terenie gminy oraz miejsc
pamięci narodowej w tym cmentarzy z I i II wojny światowej
Monitorowanie zabytkowego Rynku w Radomyślu Wielkim
Budowa muszli koncertowej w Rynku w Radomyślu Wielkim
Współorganizowanie finansowo i organizacyjnie cyklicznych imprez kultywujących
dawne obyczaje i tradycje
VII. ROZWÓJ PRZEDSIEBIORCZOŚCI, ROLNICTWO:
1.
Podejmowanie działań mających na celu utworzenie terenów pod strefę przemysłową
61
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi przetwórstwa mięsnego
Promowanie miejscowych wyrobów wędliniarskich poprzez organizowanie Dni
Wędliniarza, targów o zasięgów gminnych, powiatowym i wojewódzkim
Popieranie idei budowy zakładu przetwórstwa płodów rolnych i owoców
Wspieranie programu rozwoju plantacji roślin i drzew bioenergetycznych oraz planu
zalesienia gruntów V i Vi klasy
Modernizacja rzek, rowów i innych cieków wodnych
Propagowanie i wspieranie scalania gruntów
Modernizacja stacji uzdatniania wody i sieci wodociągowej
62
ZAKOŃCZENIE
Należy wyraźnie podkreślić, że STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY
RADOMYŚL WIELKI NA LATA 2006-2015 nie jest „gotową receptą na sukces”, czy też
„spisem szczegółowego postępowania”. Jest jedynie „OGÓLNYM DROGOWSKAZEM”,
wskazującym najważniejsze do rozwiązania problemy społeczne, gospodarcze, infrastrukturalne
i ekologiczne, na których powinna być skoncentrowana uwaga Rady Miejskiej i Burmistrza
w określonym horyzoncie czasu. Ich skuteczna realizacja zależeć będzie od systematyczności
i determinacji w działaniach realizacyjnych zarówno obecnych, jak i przyszłych władz gminy, a
także sprzyjających uwarunkowań tkwiących w jej otoczeniu (sytuacja ogólnokrajowa,
europejska).
Realizacja strategii to proces, który wymagać będzie zaangażowania i aktywności władz
samorządowych, organizacji społecznych, jednym słowem całej społeczności lokalnej. Jedynie
harmonijna współpraca, a przede wszystkim zgoda i determinacja społeczna pozwoli osiągnąć
zamierzone efekty. Strategia jest dokumentem otwartym, uzupełnianym o nowe treści, pomysły,
uwagi i wnioski. Strategia rozwoju miasta i gminy Radomyśl Wielki na lata 2006 –2015 jest
umieszczona na stronie internetowej Gminy www.radomyslwielki.pl, ponadto tekst dokumentu
można uzyskać w pokoju nr 1, 14, 23 w Urzędzie Miejskim w Radomyślu Wielkim. Jeżeli po
zapoznaniu się z pełnym tekstem strategii nasuną się Państwu uwagi, nowe propozycje lub zechcą
się podzielić swoją opinią, prosimy o kontakt osobisty, listowny lub poprzez Internet:
[email protected] .
URZĄD MIEJSKI w Radomyślu Wielkim
RYNEK 32
39-310 RADOMYŚL WIELKI
Tel. (014) 68 19 121 – 123
Fax. (014) 68 19 123
e- mail: [email protected]
www.radomyslwielki.pl
63
SPIS TABEL
Tabela 1. Podział administracyjny i ludność Powiatu Mieleckiego
Tabela 2. Wykaz sołectw i liczba ich mieszkańców
Tabela 3. Ludność według podziału na wiek przedprodukcyjny, produkcyjny, poprodukcyjny
Tabela 4. Szczegółowy podział terytorialny osób bezrobotnych
Tabela 5. Skala bezrobocia
Tabela 6. Budżet Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w latach 2000 – 2005
Tabela 7. Zadania zlecone i własne – liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w latach
2000-2005
Tabela 8. Dodatki mieszkaniowe
Tabela 9. Ludność powyżej 80 roku życia
Tabela 10. Zasoby mieszkaniowe gminy
Tabela 11. Formy własności mieszkań
Tabela 12 Liczba wydanych pozwoleń na budowę za okres 2000-2005
Tabela 13. Wykaz eternitowych pokryć dachowych
Tabela 14. Stan organizacyjny szkół na dzień 31.12.2005r. przedstawia poniższa tabela:
Tabela 15. Stan kadry pedagogicznej pod względem posiadanych kwalifikacji.
Tabela 16. Stan kadry pod względem stażu pracy (stan na dzień 31.12.2005):
Tabela 17. Wysokość subwencji oświatowej i środków własnych przeznaczanych na oświatę
(bez inwestycji) w latach 2001-2006
Tabela18. Wysokość subwencji i kosztów utrzymania na1 –ego ucznia
Tabela 19. Liczba dzieci w obwodach szkolnych wg roku urodzenia:
Tabela 20. Liczba uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjum (prognoza)
Tabela 21. Przewidywana liczba uczniów w Gimnazjum do roku 2016/2017
Tabela 22. Wysokość kosztów płacowych w stosunku do otrzymywanej subwencji
Tabela 23. Przedmiot działalności gospodarczej istniejących podmiotów w gminie
Tabela 24 Przydatność rolnicza gleb gminy Radomyśl Wielki według klasyfikacji bonitacyjnej
gleb.
Tabela 24. Procentowy udział gleb w poszczególnych sołectwach Gminy Radomyśl Wielki
Tabela 25. Użytkowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej w Gminie Radomyśl Wielki według
spisu z 2002 roku
Tabela 26. Struktura własnościowa gospodarstw gminy Radomyśl Wielki oraz ich powierzchnia
w ha
Tabela 27. Produkcja roślinna w indywidualnych gospodarstwach rolnych.
Tabela 28. Zwierzęta gospodarskie
Tabela 29. Specjalistyczna produkcja zwierzęca
Tabela 30. Wykaz przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych, usługowych
w gminie Radomyśl Wielki
Tabela 31. Wykaz podłączeń do kanalizacji sanitarnej
Tabela 32.Wykaz gospodarstw domowych posiadających pojemniki na nieczystości stałe
Tabela 33. Użytkowanie i przeznaczenie terenów
Tabela 34. Dochody budżetu gminy w tym dochody własne, dotacje i subwencje.
Tabela 35. Wydatki i dochody gminy Radomyśl Wielki w latach 1995 – 2005.
Tabela 36. Porównanie wydatków inwestycyjnych gminy na tle dochodów i wydatków w latach
1995 – 2006.
64

Strategia Miasta i Gminy Radomyśl Wielki na lata 2006-2015

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zobacz artykuł w formacie PDF

pobierz - Gmina Radomyśl nad Sanem

pobierz - Gmina Radomyśl nad Sanem

pobierz - Gmina Radomyśl nad Sanem

ZŁOTE I DIAMENTOWE GODY - Gmina Radomyśl nad Sanem

UCHWAŁA NR XII/68/11 RADY MIEJSKIEJ W RADOMYŚLU

MARKETING STRATEGII

Uchwała Nr XXXIX/304/06 Rady Miejskiej w Radomyślu Wielkim z