Dlaczego ceny się zmieniają? - Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty
Kształtowanie się cen
Dlaczego ceny się zmieniają?
dr Dariusz Malinowski
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
6 listopada 2012 r.
2012-11-09
Podstawowe pojęcia
●
●
●
●
●
Rynek – mechanizm za pomocą którego dokonują się
negocjacje między nabywcami a sprzedawcami, których celem
jest ustalenie ceny produktu i ilości nabywanego
(sprzedawanego) produktu
Wielkość popytu na produkt – ilość produktu, którą są skłonni
nabyć konsumenci (gospodarstwa domowe) w danym okresie
(np. w ciągu dnia)
Wielkość podaży produktu – ilość produktu, którą są skłonne
sprzedawać (oferować na rynku) przedsiębiorstwa (producenci)
w danym okresie (np. w ciągu dnia)
Cena produktu – miara wartości produktu; ilość pieniądza,
którą trzeba wydać aby nabyć produkt
Cena równowagi rynku – cena przy której wielkość popytu jest
równa wielkości podaży
1
Rodzaje rynków
●
Rynki produktów (ceny produktów)
●
Rynki czynników produkcji
●
np. rynek pracy (płaca)
●
Rynki instrumentów finansowych
●
np. rynek akcji (ceny akcji);
●
rynek walutowy (kurs walutowy);
●
rynek kredytów mieszkaniowych (stopa
procentowa)
Kto ustala cenę?
●
●
W gospodarce
rynkowej
●
a) rynek – niewidzialna ręka
rynku
W gospodarce
centralnie
planowanej
●
●
●
b) wielkie przedsiębiorstwa oligopolistyczne,
monopolistyczne
●
●
RZĄD
(państwo)
2
Od czego zależy wielkość popytu na batony?
a) dochody konsumentów (gospodarstw domowych)
b) preferencje konsumentów (gusty, upodobania)
moda, reklama, tradycja, informacja o produkcie
c) oczekiwania konsumentów
d) nastroje konsumentów
e) ceny produktów powiązanych z danym produktem
(produkty substytucyjne i komplementarne)
Od czego zależy wielkość podaży batonów?
INWESTYCJE – PRODUKCJA - PODAŻ
a) koszty produkcji (np. koszty pracy, koszty energii,
koszty surowców, koszty transportu)
b) wysokość podatków
c) jakość dróg, linii kolejowych, banków
d) poziom wykształcenia i zdrowia ludzi
3
Dlaczego zmieniają się ceny produktów?
Wzrost wielkości popytu
Zmniejszenie wielkości
popytu
wzrost ceny
spadek ceny
Wzrost wielkości podaży
Zmniejszenie wielkości
podaży
spadek ceny
wzrost ceny
Pytania
1) Czy zmniejszeniu ceny zawsze towarzyszy
wzrost ilości nabywanego produktu?
2) Czy wzrostowi ceny zawsze towarzyszy
zmniejszenie ilości nabywanego produktu?
3) Czy wzrostowi wielkości popytu zawsze
towarzyszy wzrost ilości nabywanego produktu?
4
Równowaga i nierównowaga na rynku
a) równowaga rynku – wielkość popytu jest
równa wielkości podaży
b) nadwyżka na rynku – wielkość podaży jest
większa niż wielkość popytu
●
c) niedobór na rynku – wielkość popytu jest
większa od wielkości podaży
Czy rząd (państwo) może wpływać na ceny ?
1) ustalenie przez rząd ceny niższej od tej, którą ustalił
rynek
CEL: zwiększenie ilości nabywanego produktu
(działanie w interesie konsumentów)
2) ustalenie przez rząd ceny wyższej od tej, którą ustalił
rynek
CEL: wzrost zysków producentów
5
INFLACJA I DEFLACJA
●
●
Inflacja – wzrost przeciętnego poziomu cen w
gospodarce
POLSKA – 4,6 % (2011 rok)
●
●
Deflacja – zmniejszenie przeciętnego poziomu
cen w gospodarce
6