Alkoholizm – choroba społeczna

Prowadzący: mgr Ewa Robakowska
Kontakt dla studentów: e-mail: [email protected]
Alkoholizm – choroba społeczna
Forma organizacyjna: warsztat
Semestr zimowy, tryb stacjonarny, liczba godzin: 30
1. Opis kursu.
Tematyka przedmiotu obejmuje szeroko rozpowszechnioną problematykę uzależnienia od alkoholu,
współuzależnienia oraz elementy pracy terapeutycznej z osobami uzależnionymi. Nacisk położony
jest na praktyczne zastosowanie wiedzy teoretycznej.
2. Cel zajęć i efekty kształcenia.
Wiedza: uczestnicy nauczą się jak rozpoznawać problem alkoholowy, poznają rządzące nim
mechanizmy, a także wymiar społeczny, psychologiczny i zdrowotny uzależnienia od alkoholu.
Uzyskana wiedza zostanie sprawdzona za pomocą testu.
Umiejętności: kursanci zdobędą umiejętności praktyczne w zakresie diagnozowania problemu
alkoholowego na podstawie objawów i mechanizmów psychologicznych.
Kompetencje społeczne: uczestnicy zdobędą wiedzę na temat aspektów pracy terapeutycznej oraz
działań profilaktycznych, które będą kształtowane i sprawdzane w trakcie kursu.
3. Formy pracy: prezentacja, dyskusja z wykorzystaniem technik twórczego myślenia, praca
z arkuszami roboczymi, analiza przypadków.
4. Warunki zaliczenia i wymagania.
Podstawą zaliczenia przedmiotu jest test sprawdzający wiedzę uzyskaną w trakcie zajęć oraz ze
wskazanej literatury, praca pisemna/studium przypadku; aktywny udział w zajęciach, obecności.
5. Tematy poszczególnych spotkań wraz z literaturą:
1. Alkoholizm jako choroba
- czym jest alkohol
- choroba alkoholowa
- mity na temat alkoholizmu i alkoholików
*Literatura obowiązkowa:
Woronowicz B.: Na zdrowie! Media Rodzina. Parpamedia, 2008, rozdz. 1
Cierpiałkowska L., Ziarko M.: Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie
i Profesjonalne, 2010, rozdz. 2.3.
Urschel H.C.: Uwolnij mózg od uzależnienia: rewolucyjny program wychodzenia z nałogu, Czarna
Owca, 2011, rozdz. 1
Literatura uzupełniająca:
Lazarus A.A., Colman A.E.: Psychopatologia, Zysk i S-ka, Poznań, 2011, rozdz. 5 – Alkoholizm
2. Etiologia problemu alkoholowego
- czynniki sprzyjające uzależnieniu
- droga do uzależnienia
- picie ryzykowne i nadużywanie alkoholu
*Literatura obowiązkowa:
Woronowicz B.: Na zdrowie! Media Rodzina. Parpamedia, 2008, rozdz. 3, 4, 7
Margasiński A.: Rodzina alkoholowa z uzależnionym w leczeniu, Impuls, 2010, rozdz.1
Cierpiałkowska L., Ziarko M.: Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie
i Profesjonalne, 2010, rozdz. 3.5.
Będkowska-Korpała B.: Uzależnienia w praktyce klinicznej, PARPAMEDIA, Warszawa, 2009, rozdz. 2
Literatura uzupełniająca:
Teesson M., Degenhardt L., Hall W.: Uzależnienia, GWP, Sopot, 2005, rozdz. 4
3. Objawy choroby alkoholowej
- kryteria uzależnienia
- rozpoznawanie problemu
- zjawisko głodu alkoholowego: objawy, radzenie sobie
*Literatura obowiązkowa:
Chlebio-Abed D .: Pierwotna profilaktyka uzależnienia od alkoholu, Śląsk, Katowice, 2000, str. 35-36
Cierpiałkowska L., Ziarko M.: Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie
i Profesjonalne, 2010, rozdz. 2.4., 2.7.
Woronowicz B.: Na zdrowie! Media Rodzina. Parpamedia, 2008, rozdz. 6
4., 5. Fazy rozwoju uzależnienia od alkoholu
- etapy choroby alkoholowej
- błędne koło uzależnienia
- projekcja filmu z zakresu problematyki uzależnień
*Literatura obowiązkowa:
Chlebio-Abed D .: Pierwotna profilaktyka uzależnienia od alkoholu, Śląsk, Katowice, 2000, str. 37-38
Margasiński A.: Rodzina alkoholowa z uzależnionym w leczeniu, Impuls, 2010, rozdz. 1
Chodkiewicz J.: Odbić się od dna, UŁ, 2012, str. 45-52
6., 7. Mechanizmy uzależnienia od alkoholu. Emocje i alkohol.
- psychologiczne mechanizmy alkoholizmu
- rozpoznawanie uzależnienia na podstawie rządzących nim mechanizmów
- wpływ alkoholu na życie emocjonalne
- rozpoznawanie uczuć
- radzenie sobie z emocjami
*Literatura obowiązkowa:
Jampolsky L.: Leczenie uzależnionego umysłu, Santorski & Co, Warszawa, 2004, str. 36-43, 45-65
Urschel H.C.: Uwolnij mózg od uzależnienia: rewolucyjny program wychodzenia z nałogu, Czarna
Owca, 2011, rozdz. 2 i 6
Chodkiewicz J.: Odbić się od dna, UŁ, 1012, str. 64-70
Literatura uzupełniająca:
Potter-Efron R.P.: Złość, alkoholizm i inne uzależnienia, PTP, 1994
8, 9. Współuzależnienie i problemy społeczne wynikające z uzależnienia
- istota współuzależnienia
- rodzina z problemem alkoholowym
- DDA
- problemy prawne, materialne i zawodowe osoby uzależnionej
*Literatura obowiązkowa:
Beattie M.: Koniec współuzależnienia, Media Rodzina, Poznań, 2003, rozdz. 3, 4
Margasiński A.: Rodzina alkoholowa z uzależnionym w leczeniu, Impuls, 2010, rozdz. 3.4, 4, 5, 6
Cierpiałkowska L., Ziarko M.: Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie
i Profesjonalne, 2010, rozdz. 4.4., 4.5.
Chlebio-Abed D .: Pierwotna profilaktyka uzależnienia od alkoholu, Śląsk, Katowice, 2000, str. 42-69
Woronowicz B.: Na zdrowie! Media Rodzina. Parpamedia, 2008, rozdz. 25, 26
Woititz J.G.: Dorosłe dzieci alkoholików, Akuracik, Warszawa, 2000, str. 32-65
Literatura uzupełniająca:
Woydyłło E.: Rak duszy. O alkoholiźmie, Wydawnictwo Literackie, 2009, str. 81-89
Urschel H.C.: Uwolnij mózg od uzależnienia: rewolucyjny program wychodzenia z nałogu, Czarna
Owca, 2011, rozdz.8
10. Zdrowotne konsekwencje nadużywania alkoholu
- wpływ alkoholu na organizm
- szkody zdrowotne wyrządzane przez alkohol
- zespoły psychopatologiczne
*Literatura obowiązkowa:
Woronowicz B.: Na zdrowie! Media Rodzina. Parpamedia, 2008, rozdz. 5
Teesson M., Degenhardt L., Hall W.: Uzależnienia, GWP, Sopot, 2005, str. 31-34
Cierpiałkowska L., Ziarko M.: Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie
i Profesjonalne, 2010, rozdz. 1.3, 1.4.
Literatura uzupełniająca:
red. Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J.: Psychiatria. T. 2, Psychiatria kliniczna, Elsevier Urban &
Partner, 2011, rozdz. 3.4.
Chlebio-Abed D .: Pierwotna profilaktyka uzależnienia od alkoholu, Śląsk, Katowice, 2000, str. 26-31
11. Nawroty w uzależnieniu
- sygnały ostrzegawcze
- zapobieganie nawrotom
*Literatura obowiązkowa:
Gossop M.: Nawroty w uzależnieniach, PARPA, 1997, rozdz. 2
Woydyłło E.: Rak duszy. O alkoholiźmie, Wydawnictwo Literackie, 2009, str. 137-157
Urschel H.C.: Uwolnij mózg od uzależnienia: rewolucyjny program wychodzenia z nałogu, Czarna
Owca, 2011, rozdz. 3 i 9
Woronowicz B.: Na zdrowie! Media Rodzina. Parpamedia, 2008, str.165-168
Literatura uzupełniająca:
Chodkiewicz J.: Odbić się od dna, UŁ, 2012, str.52-58
12. Profilaktyka alkoholizmu
- działania zapobiegawcze
- wczesne rozpoznanie problemu
- działania prozdrowotne
*Literatura obowiązkowa:
Woronowicz B.: Na zdrowie! Media Rodzina. Parpamedia, 2008, rozdz. 22, 23
Woydyłło E.: Rak duszy. O alkoholiźmie, Wydawnictwo Literackie, 2009, str. 188-204
Chlebio-Abed D .: Pierwotna profilaktyka uzależnienia od alkoholu, Śląsk, Katowice, 2000, str. 69-87
Urschel H.C.: Uwolnij mózg od uzależnienia: rewolucyjny program wychodzenia z nałogu, Czarna
Owca, 2011, rozdz. 10 i 11
Literatura uzupełniająca:
Cierpiałkowska L., Ziarko M.: Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie
i Profesjonalne, 2010, rozdz. 7
13., 14. Motywacja do leczenia, terapia alkoholizmu, ruch AA
- motywy uzależnionego do podjęcia leczenia
- opór w leczeniu i manipulacja ze strony uzależnionego
- elementy pracy terapeutycznej
- problematyka grup samopomocowych
*Literatura obowiązkowa:
Cierpiałkowska L., Ziarko M.: Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie i
Profesjonalne, 2010, rozdz. 6.3., 6.5.
Woronowicz B.: Na zdrowie! Media Rodzina. Parpamedia, 2008, rozdz. 15
Woydyłło E.: Rak duszy. O alkoholiźmie, Wydawnictwo Literackie, 2009, str. 60-69, 170-187
Chodkiewicz J.: Odbić się od dna, str. 59-64
Literatura uzupełniająca:
Margasiński A.: Rodzina alkoholowa z uzależnionym w leczeniu, Impuls, 2010, rozdz. 7
Monti, Abrams, Kadden, Cooney: Psychologiczna terapia uzależnienia od alkoholu, IPZiT, Warszawa,
1994
Vinogradov S., Yalom I.: Psychoterapia grupowa, IPZ PTP, 2007
15. Analiza przypadku
- omówienie problemu alkoholowego na podstawie konkretnych przypadków
- wyznanie alkoholika – film edukacyjny
6. Biogram prowadzącego zajęcia.
Ewa Robakowska – mgr psychologii, biegły sądowy w przedmiocie uzależnienia od alkoholu.
W obszarze pomocy psychologicznej od wielu lat zajmuje się problematyką uzależnień, zaburzeń
psychicznych, diagnozą psychologiczną oraz psychoterapią krótkoterminową. Prowadziła terapie
indywidualne i grupowe dla osób uzależnionych od alkoholu na oddziale dziennym oraz w systemie
ambulatoryjnym. Prowadzi treningi i warsztaty psychologiczne. Autorka badań nad depresją oraz
psychologicznymi aspektami samobójstw. Współpracuje z Sądem Okręgowym w Katowicach oraz
z Niepublicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej w Czeladzi i Środowiskowym Domem Samopomocy dla
osób z zaburzeniami psychicznymi w Sosnowcu.