Nadleśnictwo Kamienna Góra Raport o stanie lasów Nadleśnictwa

Nadleśnictwo Kamienna Góra
Kamienna Góra 15.03.2013 r.
Raport o stanie lasów Nadleśnictwa Kamienna Góra na dzień
15 marca 2013 roku
I. Stan posiadania
Nadleśnictwo Kamienna Góra, wg stanu na dzień 1 stycznia 2013 roku,
zarządza gruntami stanowiącymi własność Skarbu Państwa o powierzchni ogólnej
16 114,52 ha, w tym lasy zajmują powierzchnię łączną 15 820,70 ha, co stanowi
98,2% powierzchni ogólnej, z czego lasy ochronne i rezerwatowe stanowią 99,9%,
natomiast pozostałą powierzchnię uzupełniają głównie użytki rolne, a także grunty
zabudowane i zurbanizowane, nieużytki, grunty zadrzewione i zakrzewione oraz
grunty pod wodami i tereny różne.
Informacje dotyczące powiatu kamiennogórskiego
W wymiarze dotyczącym powiatu kamiennogórskiego zarządzana przez
Nadleśnictwo Kamienna Góra powierzchnia gruntów przedstawia się następująco:
► powierzchnia ogólna gruntów wynosi – 13 982,06 ha, co w przypadku powiatu
kamiennogórskiego stanowi 86,8% powierzchni ogólnej nadleśnictwa,
► grunty leśne ( lasy ) zajmują powierzchnię – 13 737,60 ha, czyli również jak
w przypadku powierzchni ogólnej 98,2% powierzchni gruntów będących w naszym
zarządzie na terenie powiatu, a w tym szczegółowo:
- grunty leśne zalesione – 13 346,77 ha,
- grunty leśne niezalesione – 41,13 ha, w tym do odnowienia 16,21 ha,
- grunty związane z gospodarką leśną – 349,70 ha, w tym szkółka leśna – 8,99 ha
► grunty zadrzewione i zakrzewione – 3,92 ha,
► użytki rolne – 215,98 ha,
► grunty zabudowane i zurbanizowane – 11,72 ha, w tym użytki kopalne 6,21 ha
► nieużytki – 12,56 ha,
► grunty pod wodami – 0,25 ha,
► tereny różne – 0,03 ha.
Powierzchnia gruntów przeznaczonych do zalesienia w aktualnie obowiązującym
planie urządzenia lasu Nadleśnictwa Kamienna Góra na lata 2009 – 2018, w tym
głównie użytków rolnych, wynosi 24,78 ha.
Nadleśnictwo Kamienna Góra, ul. Bohaterów Getta nr 33, 58-400 Kamienna Góra
tel.: +48 75 744 30 65, fax: +48 75 744 27 53, e-mail: [email protected]
www.lasy.gov.pl
Nadleśnictwo Kamienna Góra
W porównaniu ze stanem na dzień 1 stycznia 2009 r. – data rozpoczęcia
obowiązywania aktualnego planu urządzenia lasu, powierzchnia ogólna w wyniku
przyjęcia gruntów wzrosła o 3,75 ha natomiast powierzchnia leśna w wyniku zalesień
oraz przyjęcia gruntów leśnych wzrosła o 17,80 ha.
Struktura drzewostanów na terenie powiatu, podobnie jak na terenie całego
nadleśnictwa, wg gatunków panujących ( dominujących ), na dzień 1 stycznia 2009 r.
przedstawiała się następująco:
- Świerk
– który zajmuje 85,60% powierzchni i obejmuje 90,64% miąższości
( masy drewna ),
- Buk
– który zajmuje 4,11% powierzchni i obejmuje 3,23% miąższości,
- Modrzew – który zajmuje 2,36% powierzchni i obejmuje 0,95% miąższości,
- Brzoza – która zajmuje 2,19% powierzchni i obejmuje 1,34% miąższości,
- Jawor
– który zajmuje 1,66% powierzchni i obejmuje 1,06% miąższości,
- Olsza
– która zajmuje 1,59% powierzchni i obejmuje 0,99% miąższości,
- Sosna
– która zajmuje 1,37% powierzchni i obejmuje 0,99% miąższości,
- pozostałe gatunki, takie jak Jesion, Jodła, Dąb, Daglezja, Sosna czarna, Jarząb
pospolity, Olsza szara, Osika, Klon zajmują poniżej 1%.
Zestawienie zmian powierzchni oraz wynikające z tego tendencje, ograniczone do
głównego gatunku panującego – świerka pospolitego, w poszczególnych okresach,
przedstawia poniższe zestawienie syntetyczne:
- stan na 01.01.1989 r. – 12 471,20 ha – 87,4% powierzchni
- stan na 01.01.1999 r. – 12 643,94 ha – 85,7% powierzchni
- stan na 01.01.2009 r. – 13 205,36 ha – 85,6% powierzchni
- stan na 01.01.2012 r. – 12 963,91 ha – 84,3% powierzchni
Struktura drzewostanów wg rzeczywistego udziału gatunków drzew na terenie
powiatu, również podobnie jak na terenie całego nadleśnictwa, na dzień 1 stycznia
2009 r. przedstawiała się następująco:
- Świerk
– który zajmuje 68,74% powierzchni i obejmuje 82,88% miąższości,
- Buk
– który zajmuje
9,62% powierzchni i obejmuje 4,33% miąższości,
- Modrzew – który zajmuje 7,12% powierzchni i obejmuje 4,26% miąższości,
- Brzoza – która zajmuje 4,29% powierzchni i obejmuje 2,48% miąższości,
- Jawor
– który zajmuje 3,11% powierzchni i obejmuje 1,71% miąższości,
- Sosna
– która zajmuje 2,46% powierzchni i obejmuje 1,92% miąższości,
- Olsza
– która zajmuje 1,88% powierzchni i obejmuje 1,09% miąższości,
- pozostałe gatunki, takie jak Jesion, Jodła, Dąb, Daglezja, Sosna czarna, Jarząb
pospolity, Olsza szara, Osika, Klon i inne łącznie zajmują powierzchniowo niecałe 3%,
a miąższościowo obejmują niecałe 1,5%.
Zestawienie zmian powierzchni ograniczone do głównego gatunku panującego –
Świerka pospolitego, w trzech kolejnych okresach, przedstawia poniższe zestawienie:
- stan na 01.01.1999 r. – 10 926,55 ha – 76,39%
Nadleśnictwo Kamienna Góra, ul. Bohaterów Getta nr 33, 58-400 Kamienna Góra
tel.: +48 75 744 30 65, fax: +48 75 744 27 53, e-mail: [email protected]
www.lasy.gov.pl
Nadleśnictwo Kamienna Góra
- stan na 01.01.2009 r. – 10 490,51 ha – 68,47%
- stan na 01.01.2012 r. – 10248,24 ha – 66,61%
Z przedstawionych zestawień powierzchniowych wynika, że istnieje stała,
wyraźna tendencja ograniczająca udział w składzie gatunkowym Świerka a tym
samym zwiększającą się powierzchnię innych gatunków, głównie liściastych z
największym udziałem Buka i Jawora.
Całkowita miąższość lasów w naszym zarządzie została wyliczona w trakcie
sporządzania planu urządzenia lasu i wynosiła na dzień 1 stycznia 2009 r. 5 062 720
m3 w tym głównego gatunku panującego – Świerka pospolitego 4 195 810 m3, a
zmiany miąższość w trzech kolejnych okresach przedstawiamy poniżej:
- stan na 01.01.1999 r. – 4 690 986 m3 w tym Świerk – 3 846 688 m3
- stan na 01.01.2009 r. – 5 062 720 m3 w tym Świerk – 4 195 810 m3
- stan na 01.01.2012 r. – 5 108 425 m3 w tym Świerk – 4 210 060 m3
Informacyjnie podajemy, że w okresie od 01.01.2009 r. do 01.01.2012 r. Nadleśnictwo
sporządziło, w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013,
5 szt. planów zalesienia gruntów rolnych na ogólną powierzchnię 23,18 ha dla
prywatnych właścicieli gruntów, a opracowane plany zostały przez właścicieli gruntów
zrealizowane w całości.
II. Hodowla lasu
W 2012 roku Nadleśnictwo Kamienna Góra odnowiło ogółem 247,62 ha
powierzchni leśnej w tym 70,20 ha stanowią uprawy powstałe w wyniku obsiewu
naturalnego oraz wykonało 152,26 ha czyszczeń wczesnych i 200,58 ha czyszczeń
późnych. Pielęgnację upraw ( koszenie) nadleśnictwo wykonało na powierzchni 620,86
ha.
III. Użytkowanie lasu
Nadleśnictwo w ramach zabiegów pielęgnacyjnych, ochronnych i realizacji
zadań gospodarczych pozyskało w 2012 roku 126,1 tys. m3 drewna, w tym w użytkach
rębnych 106,9 tys m3 i 19,20 tys. m3 w użytkach przedrębnych. W 2012 roku
Nadleśnictwo wykonało 238,74 ha trzebieży wczesnych oraz 364,95 ha trzebieży
późnych.
IV. Ochrona lasu
Do najistotniejszych czynników determinujących stan sanitarny drzewostanów
Nadleśnictwa Kamienna Góra należą:
Nadleśnictwo Kamienna Góra, ul. Bohaterów Getta nr 33, 58-400 Kamienna Góra
tel.: +48 75 744 30 65, fax: +48 75 744 27 53, e-mail: [email protected]
www.lasy.gov.pl
Nadleśnictwo Kamienna Góra
1.0 Czynniki abiotyczne
1.1
Szkody od wiatru i śniegu
W ostatnich trzech latach nie odnotowano na terenach leśnych nadleśnictwa
znaczących szkód wynikłych z powodów czynników abiotycznych. W 2011 roku
pozyskano ogółem 125,51tys.m3 grubizny, w tym z przyczyn sanitarnych 12,9 tys. m 3,
W 2012 roku pozyskano ogółem 126,13 tys.m3 grubizny, w tym z przyczyn sanitarnych
13,7 tys. m3. Natomiast szkody na wskutek przymrozków późnych (maj/czerwiec
2012r.) po ocenie regeneracji aparatu asymilacyjnego, oceniono na 12,37 ha w
uprawach leśnych (zasadniczo bk, jd, jw.) oraz 0,3 ha na Szkółce Leśnej w
Krzeszowie.
1.2
Zakłócenia stosunków wodnych
Zachwianie stosunków wodnych związane jest z niską roczną sumą opadów oraz
zmianą ich charakteru. Zanikają opady o charakterze wielodniowym, słabe deszcze
tzw. „kapuśniaczki” na rzecz krótkotrwałych opadów nawalnych szybko spływających z
powierzchni gleby. W sezonie wegetacyjnym staje się to przyczyną niedoboru wilgoci
lub podtopień powodując degradację terenów leśnych. Temperatury i opady mają
bezpośredni wpływ na kondycję drzew i drzewostanów. Osłabione drzewa są bardziej
podatne na ataki kambiofagów (rytownik pospolity, kornik drukarz i drukarczyk ) co jest
przyczyną niewłaściwego wzrostu i zamierania drzewostanów. Z danych nadleśnictwa
(formularz nr 4 za 2012r.) wynika, że w wyniku obniżenia poziomu wód i suszy
zagrożonych jest obecnie około 215,5 ha drzewostanów, zasadniczo świerkowych.
1.3 Objawy żółknięcia szpilek świerka
Istotnym problemem przy ocenie stanu zdrowotnego drzewostanów, jest
występujące na znacznym obszarze nadleśnictwa zamieranie drzewostanów
świerkowych. Prawdopodobnie spowodowane jest to niedoborem składników
glebowych co jednak nie zostało potwierdzone badaniami. Niewłaściwości te, w
połączeniu z innymi zagrożeniami abiotycznymi, powodują powierzchniowe i grupowe
zjawisko żółknięcie szpilek świerka. W skali ogólnej nadleśnictwa opisane powyżej
objawy - szkody powyżej 30%, zauważyć można na ogólnej powierzchni 172,5 ha
(dane z 2012r. form. nr 4). Największe uszkodzenia dotyczą leśnictwa Grzędy tj.: od
31% - 60% - 90 ha oraz powyżej 60% - 60 ha. Pozostałe uszkodzenia występują na
terenie leśnictw Podlesie, Błażejów, Czernów oraz Chełmsko.
Nadleśnictwo Kamienna Góra, ul. Bohaterów Getta nr 33, 58-400 Kamienna Góra
tel.: +48 75 744 30 65, fax: +48 75 744 27 53, e-mail: [email protected]
www.lasy.gov.pl
Nadleśnictwo Kamienna Góra
2.0 Czynniki biotyczne :
2.1 Szkodniki wtórne.
W 2011 zutylizowano 51,83 tys m3 pozostałości zrębowych a w 2012r. 43,40 tys. m 3
Od 2013r. wykładana będzie zmniejszona liczba pułapek feromonowych tj. około 900
szt., co będzie wystarczające do właściwego monitorowania zagrożenia oraz redukcji
populacji szkodników wtórnych. Od 2009 r. liczba wyszukiwanych w lesie drzew
trocinowych systematycznie maleje – 11844 szt. w 2009 roku na powierzchni 3255 ha,
1916 szt. w 2010 r. na powierzchni 904 ha, 1087 szt. w 2011 na powierzchni 367 ha
oraz 919 szt. w 2012r. na powierzchni 216,5 ha.
Od 2008r. prowadzony jest monitoring kornika modrzewiowca za pomocą pułapek z
feromonem Cembrodor, co pozwala na dokładniejszą ocenę realnego zagrożenia ze
strony tego owada.
2.2 Szkodniki upraw.
W części leśnictw utrzymuje się, stałe zagrożenie ze strony ryjkowców, zasadniczo
szeliniaka sosnowego oraz naliściaków. Stosując działania profilaktyczne i
zwalczające szkodniki, wykładane są pułapki klasyczne i feromonowe, częściowo
tylko zmniejszające zagrożenie. W przypadkach koniecznych do ochrony uprawy
przed przepadnięciem, nadleśnictwo zwalcza szkodniki stosując opryski preparatami
chemicznymi, dopuszczonymi do stosowania w lasach przez Instytut Badawczy
Leśnictwa. Największe nasilenie występowania szkód i zwalczania szkodników
preparatem chemicznym (lata 2011 do 2012) występuje na terenie leśnictw :
Podlesie – 13,8 ha (2011), 17,55 ha (2012) szeliniak;
Błażejów – 4,8 ha (2011), 3,27 ha (2012) szeliniak;
Czernów – 2 ha (2011) naliściaki; 2,0 ha (2012) szeliniak;
Dobromyśl – 9 ha (2011) naliściaki; 4,00 ha (2012) szeliniak;
Grzędy – 3 ha (2011) szeliniak
Chełmsko – 2,14 ha (2011) szeliniak;
W kolejnych latach planuje się zintensyfikowanie działań monitoringu i zwalczania
szkodników upraw, metodami klasycznymi (mechanicznymi), ograniczając stosowanie
preparatów chemicznych.
2.3 Szkody od zwierzyny grubej.
Bardzo znaczącym tematem rzutującym na realizację planów w zakresie
zagospodarowania lasu (hodowla, ochrona) jest występujący na dużą skalę, problem
szkód od zwierzyny płowej. Pomimo realizacji planów odstrzału zwierzyny na
maksymalnie wysokim poziomie, presja zwierzyny płowej jest wciąż zbyt duża.
Skutkiem szkód od jeleniowatych są uszkodzenia drzewostanów na znacznych
obszarach.
Nadleśnictwo Kamienna Góra, ul. Bohaterów Getta nr 33, 58-400 Kamienna Góra
tel.: +48 75 744 30 65, fax: +48 75 744 27 53, e-mail: [email protected]
www.lasy.gov.pl
Nadleśnictwo Kamienna Góra
W skali oceny uszkodzeń powyżej 21% , według aktualnych danych (2012r.),
uszkodzonych jest :
- drzewostany starsze :
866 ha spałowanych przez jelenie
- młodniki
:
132 ha spałowanych przez jelenie
- uprawy
:
341 ha zgryzionych przez sarny
W porównaniu do 2011r. areał uszkodzonych upraw i drzewostanów znacznie wzrósł
tj. przeciętnie około 26%. Największe nasilenia szkód występują zasadniczo na
terenach leśnictw : Ogorzelec, Jarkowice, Szarocin oraz leśnictw : Grzędy, Krzeszów,
Czernów, Podlesie, Chełmsko.
Dodatkowo na terenie leśnictwa Podlesie wystąpiły szkody ze strony dzików na
powierzchni 1,68 ha.
Nadleśnictwo prowadzi intensywne zabiegi ochronne z zakresu zapobiegania i
ograniczania szkód od zwierzyny płowej tj. grodzenia upraw siatką oraz ich remont
i konserwację, zabezpieczanie upraw repelentami odstraszającymi (Cervacol,
Emol BTX, WAM ), palikowanie sadzonek modrzewia, zabezpieczanie osłonkami.
Ogólna powierzchnia i długość ogrodzeń leśnych według stanu na XII.2012r. wynosi :
powierzchnia - 290,21 ha oraz długość - 167208 mb;
Corocznie repelentami zabezpiecza się powierzchnię upraw : od 500 do 650 ha.
Palikowanych (3 palikami), corocznie jest około 5- 8 tys. szt. sadzonek modrzewia, na
powierzchni zredukowanej około 5 - 9 ha.
Kwoty wydatkowane przez nadleśnictwo na działania związane z zabezpieczaniem
upraw przed zwierzyną stanowią 60 – 70% całości nakładów na ochronę lasu.
W 2011r. wydatkowano na ten cel 575,2 tys.zł a 2012r. 733,8 tys.zł.
2.4 Choroby grzybowe.
Istotnymi zagrożeniami dla kondycji sanitarnej drzewostanów nadleśnictwa są
choroby powodowane przez grzyby rodzaju Heterobasidion - korzeniowce oraz
patogeny rodzaju Armillaria (opieńki).
Znaczny obszar występowania drzewostanów porażonych przez choroby grzybowe
skłonił do przedsięwzięcia działań, które to ograniczyłyby skalę tego zjawiska. Obecnie
na terenie leśnictwa Czarny Bór na powierzchni dwóch oddziałów prowadzone są
prace badawcze, pod patronatem Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie, nad
oceną skuteczności działania nowatorskiego preparatu grzybowego na przyspieszenie
rozkładanie się pniaków świerkowych.
Powierzchnia występowania chorób grzybowych według danych z 2012 roku (form.4):
opieńkowa zgnilizna korzeni : 1812 ha;
huba korzeni
: 1552 ha;
drzewa zahubione iglaste
: 370 ha;
drzewa zahubione liściaste : 28 ha;
Zauważalnym zjawiskiem powodowanym przez patogeny grzybowe są objawy
zamierania jesiona oraz jawora, zjawiska te zostały odnotowane na łącznej
powierzchni 4,6 ha w leśnictwiach Marciszów, Szarocin, Borówno, Grzędy i Podlesie.
Nadleśnictwo Kamienna Góra, ul. Bohaterów Getta nr 33, 58-400 Kamienna Góra
tel.: +48 75 744 30 65, fax: +48 75 744 27 53, e-mail: [email protected]
www.lasy.gov.pl
Nadleśnictwo Kamienna Góra
2.5 Szkodniki pierwotne.
Na przestrzeni ostatnich lat nie stwierdzono zagrożenia za strony występujących na
naszym terenie szkodników pierwotnych - corocznie prowadzony jest monitoring.
Służby terenowe przeprowadzają obserwacje drzewostanów zgodnie z zaleceniami
Instrukcji Ochrony Lasu oraz wykładają pułapki feromonowe na obszarach
występowania szkodników owadzich. Monitorowaniu podlegają :
brudnica mniszka
- obserwacja drzewostanów ; 50 szt pułapek - Lymodor ;
zasnuja świerkowa
- obserwacja drzewostanów ;
wskaźnica modrzewianeczka - obserwacja drzewostanów; 20 szt. pułapek – Rhyodor ;
krobik modrzewiowiec - obserwacja drzewostanów ; 20 szt pułapek – Colodor ;
3.0 Czynniki antropogeniczne
Ograniczenie zanieczyszczeń powietrza w ostatnim dziesięcioleciu znacznie
zmniejszyło zagrożenie dla trwałości lasów nadleśnictwa. Jedynym istniejącym
obecnie problemem są immisje pyłów z kopalni odkrywkowej w Ogorzelecu.
Intensywna penetracja atrakcyjnych terenów leśnych nadleśnictwa, przez rzesze
turystów, powoduje znaczne zaśmiecanie i niszczenie runa leśnego i przypadki
zaprószenia ognia - pożary. W przeciwdziałaniu skutkom tej penetracji Nadleśnictwo
rozbudowuje infrastrukturę turystyczną (miejsca postojowe, parkingi, wiaty, tablice
informacyjne) oraz ogranicza wjazd pojazdami samochodowym na tereny leśne
poprzez montaż rogatek leśnych.
Podsumowanie:
Zestawienie wykonywanych prac z dziedziny ochrony lasu daje pełne podstawy
do stwierdzenia, że kontynuacja powziętych poprzednio działań , spowodowała
tendencję spadkową zagrożeń oraz pozytywną stabilizację dobrego stanu sanitarnego
lasu.
W chwili obecnej dużym zagrożeniem, które może mieć zasadniczy wpływ na
stan sanitarny lasu są liczne ograniczenia tonażu dla pojazdów samochodowych
wprowadzone na drogach publicznych. Ograniczenia te uniemożliwią prowadzenie
prawidłowej gospodarki leśnej co może zagrozić trwałości lasu w przyszłości – brak
właściwej rotacji drewna oraz niemożność wykonywania prac z zakresu
zagospodarowania i ochrony lasu doprowadzić może do stopniowej degradacji
środowiska leśnego.
Obecny stan drzewostanów Nadleśnictwa Kamienna Góra należy ocenić jako dobry.
Nadleśnictwo Kamienna Góra, ul. Bohaterów Getta nr 33, 58-400 Kamienna Góra
tel.: +48 75 744 30 65, fax: +48 75 744 27 53, e-mail: [email protected]
www.lasy.gov.pl
Nadleśnictwo Kamienna Góra
Nadleśnictwo Kamienna Góra, ul. Bohaterów Getta nr 33, 58-400 Kamienna Góra
tel.: +48 75 744 30 65, fax: +48 75 744 27 53, e-mail: [email protected]
www.lasy.gov.pl