docRole i zadanie kierownika w organizacji
download 
Reklamacja Transkrypt
Role i zadanie kierownika w organizacji
Plan wykładu Wyższa Hanzeatycka Szkoła Zarządzania w Słupsku 1. Podstawowe pojęcia z zakresu zarządzania 2. Władza, autorytet i przywództwo 3. Szczeble zarządzania i umiejętności kierownicze 4. Funkcje i role kierownika 5. Narzędzia kierowania 6. Style zarządzania i ich elastyczność Role i zadanie kierownika w organizacji; style kierowania dr Jarosław Szreder Rok akademicki 2014-15 studia niestacjonarne dr Jarosław Szreder Wykład 4 Podstawowe pojęcia z zakresu zarządzania i organizowania Rola i zadania kierownika • „To proces dobrowolnego lub wymuszonego ograniczania swobody działań ludzi, realizowany dla osiągnięcia powodzenia działania zbiorowego; Koordynacja zbiorowych wysiłków na pożądanym poziomie obejmująca, np..: wybór, wskazanie czy narzucenie wspólnej misji, celów itp..” • „W kierowaniu przynajmniej jedna ze stron powinna mieć poczucie podmiotowości, co oznacza, iż kierujący świadomie dąży do realizacji swoich celów, które będzie osiągał nie samodzielnie lecz poprzez innych ludzi”. 3 dr Jarosław Szreder Zarządzanie I 4 • Sztuka osiągania zamierzonych rezultatów przez innych ludzi, zarządzający osiągają cele organizacji poprzez organizowanie pracy innych, a nie przez wykonywanie zadań osobiście • Zarządzanie to działanie polegające na dysponowaniu zasobami przedsiębiorstwa (wg prof. T. Pszczołkowskiego) • Dysponowanie majątkiem przedsiębiorstwa (jak, kiedy i w jakiej ilości wykorzystywać zasoby firmy?), współdecydowanie o misji i celach; w ujęciu najbardziej ogólnym składają się nań działania obejmujące: planowanie, koordynowanie, pobudzanie i kontrolowanie Rola i zadania kierownika Rola i zadania kierownika Zarządzanie II • To działalność kierownicza polegająca na ustaleniu celów i powodowaniu ich realizacji w organizacjach podlegających zarządzającemu na podstawie własności środków produkcji lub dysponowania nimi dr Jarosław Szreder 2 Kierowanie Kierowanie Zarządzanie Zarządzający Administrowanie Rządzenie dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika • Zarządzanie to zestaw działań (planowanie, organizowanie , motywowanie i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne) wykorzystywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji. (wg Griffina). 5 dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 6 1 Zarządzenie III (wg Druckera) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Zarządzający „To kierownik o szczególnym zakresie uprawnień i odpowiedzialności. Dotyczy przede wszystkim ludzi Jest głęboko osadzone w kulturze Wymaga prostych i zrozumiałych celów, działań i zadań jednoczących wszystkich uczestników Musi doprowadzić do tego aby organizacja była zdolna do uczenia się Wymaga umiejętności komunikowania się Wymaga rozbudowanego systemu wskaźników, pozwalających kontrolować, oceniać i poprawiać efektywność działania Musi być zorientowane na zadowolenie klienta, co jest warunkiem przetrwania i rozwoju organizacji Jego zachowania koordynujące odnoszą się nie tylko do zachowań ludzi, lecz także do zachowań organizacji rozumianej jako twór złożony z ludzi i technicznych środków działania.” Podstawowe miary zarządzania to: • skuteczność oraz • ekonomiczność dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 7 dr Jarosław Szreder 8 Rządzenie Administrowanie To zespół czynności z reguły o charakterze organizatorskim i usługowym podejmowanych w ramach określonej instytucji w celu tworzenia, utrzymania i stymulowania warunków do realizacji celów i zadań danej instytucji. Administrowanie w przeciwieństwie do zarządzania ma swoje umocowanie w rozwiązaniach formalnych, a nie w prawie własności. dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika Rola i zadania kierownika 9 • „Jest odmianą kierowania, w której w przeciwieństwie do poprzednich form kierowania, organ kierujący jest instancją zewnętrzną w stosunku do organu kierowanego.” dr Jarosław Szreder Autorytet • Społeczne uznanie, prestiż osób lub grup bądź instytucji społecznych oparte na cenionych w danym społeczeństwie wartościach • Osoba lub instytucja ciesząca się uznaniem, mająca kredyt zaufania co do profesjonalizmu, prawdomówności i bezstronności w ocenie jakiegoś zjawiska lub wydarzenia • W kontaktach międzyludzkich osoba mająca cechy przywódcze, z wysoką inteligencją emocjonalną lub charyzmą • Relacje pomiędzy podmiotem i przedmiotem kierowania nie mają charakteru powiązań wynikających z praw właścicielskich. Rola i zadania kierownika 10 Rodzaje autorytetu 1. Autorytet oparty na doświadczeniu życiowym kierownika, czyli na jego wiedzy, wykształceniu, zdolnościach i mądrości 2. Autorytet desygnowany, odnoszący się do pozycji społecznej kierownika, wynikający z uznania dla jego stanowiska bądź funkcji 3. Autorytet oparty na nieformalnych umowach, zaufaniu, kontraktach, które kierownicy zawierają w codziennych interakcjach ze swoimi podwładnymi 4. Autorytet wypływający z władzy, którą posiada osoba sprawująca zwierzchnictwo nad innymi ludźmi 5. Autorytet emocjonalny, wynikający z uczuć szacunku, miłości bądź też obawy czy lęku wobec kierownika „Zdolność podejmowania decyzji, które są przyjmowane bez kwestionowania (J.O’Shaughnessy)” dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 11 dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 12 2 Władza Elementy składowe autorytetu • Faktyczna możność wywierania wpływu na innych • Zdolnością ukierunkowywania zachowań innych ludzi niezależnie od tego, czy jest to zgodne z ich interesem i wolą • Wymiary władzy to jej zasięg, waga i zakres • Charyzma (cechy psychofizyczne) • Tradycja (insygnia, ceremoniały) • Składniki racjonalne (kwalifikacje eksperta formalne i rzeczywiste) dr Jarosław Szreder „Gdzie przeważa zgodność interesów i woli współzależnych osobników - tam zbędne stosunki władcze”. Rola i zadania kierownika 13 dr Jarosław Szreder Sprawowanie władzy • Tworzenie sytuacji przymusowych (uświadomienie adresatowi realnych zagrożeń jaki niesie za sobą nie wykonanie zadania) - INSTRUKTAŻ dr Jarosław Szreder (uświadomienie adresatowi, iż w razie zachowania się zgodnie z oczekiwaniami sprawującego władzę nastąpi poprawa jego sytuacji) – ZADANIA 15 Dostęp do informacji Własność środków produkcji Uprawnienia do dysponowania produktami (usługami) lub środkami do ich zdobycia Oparta na wiedzy, zdolnościach czy wysublimowanych kwalifikacjach (ekspercka) Oparta o przemoc fizyczną (dysponowanie środkami represji) Kontrola nad źródłami niepewności Z mocy prawa (lekarz, sędzia) Władza przedstawicielska (z wyboru, jako reprezentant interesów ogółu) Oparta na identyfikacji (autorytet) Oparta na legitymacji (narzucona hierarchia) Charyzma (najczęściej w sytuacjach kryzysowych) dr Jarosław Szreder Hipotezy dotyczące czynników kształtujących wagę, zakres i zasięg władzy 1. 2. 3. 4. W im większym stopniu jednostka radzi sobie z niepewnością tym większa jej władza w organizacji Im mniejsza substytucyjność działania danej jednostki, tym większa jej władza w organizacji Im większa stałość świadczeń danej jednostki, tym większa jej władza w organizacji Im większa natychmiastowość skutków zaburzeń w świadczeniach danej jednostki, tym większa jej władza w organizacji Im więcej zależności kontroluje jednostka, tym większa jej władza w organizacji dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 14 Źródła władzy • Tworzenie sytuacji nęcących Rola i zadania kierownika Rola i zadania kierownika 17 Rola i zadania kierownika 16 Przywództwo Polega na tworzeniu stanów emocjonalnych, skłaniających członków organizacji do zaangażowanego osiągania celów wraz z przywódcą Osiąganie celów za pośrednictwem ludzi Zdolność do nakłaniania ludzi do robienia tego, czego wcale nie chcą i do polubienia tego (J.C. Maxwell) dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 18 3 Wymiary przywództwa Kierownik a przywódca 1. Wspieranie (powodowanie powstawania u • - podwładnych poczucia własnej wartości) 2. Ułatwianie współdziałania (tworzenie klimatu sprzyjającego współdziałaniu członków zespołu – efekt synergiczny) 3. Wzbudzanie entuzjazmu (tworzenie sytuacji aby podwładni byli pochłonięci realizacją zadań i osiąganiem celów) 4. Ułatwianie działań (stosowanie rozwiązań ułatwiających podwładnym pracę) dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 19 - Kierownik Nadzoruje pracę innych Kieruje, wywołuje lęk Wykorzystuje swoją władzę Mówi „ja” Szuka winnych niepowodzeń Wie jak pracować Mówi „proszę to zrobić” dr Jarosław Szreder Szczeble zarządzania w dużym przedsiębiorstwie • Przywódca - Inspiruje innych do lepszej pracy, - Kształci, wywołuje entuzjazm - Wyzwala reakcję dobrowolnie - Mówi „my” - Szuka drogi do sukcesu - Daje przykład dobrej roboty - Mówi „zróbmy to” Rola i zadania kierownika 20 Umiejętności kierownicze Naczelne kierownictwo techniczne – specjalistyczne koncepcyjne Kierownicy średniego szczebla Kierownicy pierwszej linii społeczne – wywierania wpływu Pracownicy wykonawczy dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 21 Umiejętności kierownicze na poszcz. szczeblach zarządzania Pierwsza linia K Średni szczebel Rola i zadania kierownika 22 Role kierownika jako zarządzającego Naczelne kierownictwo Role Interpersonalne Informacyjne Decyzyjne K K S S S T dr Jarosław Szreder T reprezentant monitor przedsiębiorca przywódca upowszechniający prz. zakłóceniom łącznik rzecznik roz. zasoby negocjator T Źródło: Na podstawie H. Mintzberga dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 23 dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 24 4 Model organizacji czasu pracy kierownika Narzędzia kierowania Powinno być Parametr Jest Efektywny czas pracy 8,5 – 14,5 h 8–9 h 43 - 62 10 - 15 Czas poświęcony na pracę koncepcyjną 5 – 14 % 60% Stopień planowości pracy 20% 70% Rozszerzanie horyzontów myślowych (gazeta) 2,3% 20% Zakres centralizacji decyzji 50% nie w jego kompetencji Zgodnie z przepisami 40% 10 – 15% Liczba zmian czynności Kontrola dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika • - 25 dr Jarosław Szreder Przykładowe metody kierowania • • • • • • • Tzw. na wyczucie Progresywna Autokratyczna Przewodzenia Demokratyczna Biurokratyczna Idiokratyczna dr Jarosław Szreder 1. Kier. decyduje sam i ogłasza decyzję Rola i zadania kierownika Styl Autokratyczny dr Jarosław Szreder 2. Kier. sam podejmuj e decyzje ale podwładn ym tłumaczy motywy Rola i zadania kierownika 27 3. Kier. przedsta wia swoją decyzję i zachęca do pytań (nie zmienia decyzji) 4. Min. udział podwładn ych w decydow aniu (czy uważacie, że podjąłem słuszną decyzję?) Życzliwy autokrata Rola i zadania kierownika 5. Kier. przedsta wia problem i zapytuje podwładn ych jak oni by ten problem rozwiązali (decyduje sam) Pośredni 6. Kier. określa granicę swobody. Dzieli się obszarem decyzyjny mz podwładn ymi. 7. Kier. pozwala podwładn emu uczestnic zyć w podejmo waniu decyzji Demokratyczny 29 26 Style zarządzania • Ze względu na udział podwładnych w decydowaniu: - Autokratyczny - Pośrednie - Demokratyczny - Nieingerujący Wpływ podwładnych na decydowanie Zasady uczestnictwa podwładnych • Potrzeby i bodźce działania - Nagrody - Kary - Argumenty, czyli wykładnia kierownika Zlecenia Rozkaz Polecenie Zalecenie Rada dr Jarosław Szreder • Ze względu na zakres interwencji przełożonego w pracę podwładnych: - Instruktażowy - Zadaniowy Rola i zadania kierownika 28 Style kierowania według R. Likerta i R.F. Balesa Konsultatywny Partycypacyjny • Wydaje polecenia pracownikom po omówieniu tematu z nimi i zasięgnięciu ich opinii. Przewiduje on pewien stopień aktywizacji podwładnych w procesie kierowania zespołem. „Kupowanie” pomysłów od podwładnych i „sprzedawanie” im własnych pomysłów • Grupa pracowników sama ustala cele i sama podejmuje decyzje, kierownik najczęściej tylko je akceptuje. Panują stosunki otwarte, przyjazne, oparte na obustronnym zaufaniu. Opiera się na pełnym zaufaniu między kierownikiem a jego podwładnymi i prowadzi do faktycznego współzarządzania zespołem. dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 30 5 Elastyczność stylów zarządzania Style bierne Duże natężenie Nadzorujący Delegujący • Niski poziom zaangażowania kierownika w prace zespołu; kier. przywiązuje wagę do przestrzegania reguł i zasad obowiązujących na podległym mu obszarze; angażuje się tylko wówczas gdy podwładni go o to poproszą lub gdy stwierdzi naruszenie norm i zasad • Nie jest potrzebne bezpośrednie angażowanie się kierownika w realizację zadań; uważa, że jego rola to delegowanie uprawnień oraz zapewnienie przestrzegania reguł; uchylanie się od trudnych decyzji i delegowanie ich innym; preferowana pisemna forma komunikowania się Zachowania zorientowane na relacje międzyludzkie Rola i zadania kierownika 31 Czynniki wpływające na style kierowania I Czynniki zewnętrzne: • czas potrzebny do przygotowania zadań zleconych kierownikowi zespołu, odpowiedzialność kierownika za pracę podległego mu zespołu, metoda i kryteria oceny pracy kierownika przez bezpośrednich zwierzchników, stopień wykorzystania potencjalnej rozpiętości i zasięgu kierowania, preferowany styl kierowania zwierzchników, poziom integracji celów kierowanego zespołu z misją i celami instytucji, rola autorytetu formalnego jako źródła władzy kierowniczej, stopień wpływu na ustalenie celów i zadań dal kierowanego zespołu, poziom zaufania do podwładnych; • • • • • • • • dr Jarosław Szreder • • • • wielkość luki kwalifikacyjnej między kierownikiem a podwładnymi, poziom samodyscypliny i odpowiedzialności podwładnych, poziom szczerości motywów i intencji podwładnych, stopień rozbudzenia potrzeb pozamaterialnych u podwładnych, stopień rozbudzenia potrzeby współdecydowania u podwładnych, Rola i zadania kierownika Małe natężenie dr Jarosław Szreder - 33 • Nowoczesny - Układ hierarchiczny (koncentracja władzy) Sterowanie przez: polecenie, władzę, autorytet, instrukcje Pracownik: stosuje się do poleceń i wykonuje zadanie Kierownik: ocenia, reguluje zachowania, zaostrza stymulujący nadzór dr Jarosław Szreder - - Struktury sieciowe (partycypacja, zwiększenie uprawnień) Sterowanie przez: partycypację, informowanie, wspieranie, konsultowanie, delegowanie uprawnień i odp. Pracownik: planuje, wykonuje i kontroluje Kierownik: ocenia, informuje, pobudza kreatywność, integruje cele pracownika i firmy Rola i zadania kierownika Duży nacisk na zadania, mały na ludzi Zachowania zorientowane na zadania Dojrzałość członków grupy Duże natężenie Niedojrzali Rola i zadania kierownika 32 Czynniki techniczne i ergonomiczno-organizacyjne: • poziom zdeterminowania procesów pracy przez technikę i technologię, • ergonomiczne (fizjologiczne) warunki pracy podległego zespołu. • techniczne możliwości jednoznacznej oceny wkładu pracy podwładnych, • technicznie możliwy poziom sprawowania nadzoru nad podległym zespołem, • poziom zagrożenia nieodwracalnością skutków złej pracy podwładnych, • poziom zmienności warunków pracy podwładnych. dr Jarosław Szreder Tradycyjny i nowy styl zarządzania • Tradycyjny Mały nacisk na zadania i na ludzi Czynniki wpływające na style kierowania II Czynniki personalne: • Duży nacisk na zadania i na ludzi Małe natężenie Dojrzali dr Jarosław Szreder Duży nacisk na ludzi, mały na zadania 35 Rola i zadania kierownika 34 Podsumowanie Trudno wskazać idealny styl zarządzania Kierownicy powinni być świadomi swojego stylu zarządzania oraz znać inne możliwości „Kierownicy powinni umieć panować nad swoim czasem” dr Jarosław Szreder Rola i zadania kierownika 36 6
